Skip to main content

Full text of "28417 Mujallah Kabul (1350)"

See other formats




مله ابت ما هوار » عا 


ف ؛ اد فى > اجمائى ء نار يؤى 


أدرس 


9 محل اداره محالة: سس ا نجمناد بى 4 تراب شما فى 7 
50 ( سر ور كويا ) 5 
ا برات بامدير انمجن ( تدانور سمل ) است 

عنوان تذكرا فى سس كايل » امجن 


اشتراك سالانه 


/ كا بل ؟ ١ ١‏ ففاى 
ولايات داحليه ١‏ . 
« خارجيه 5 يم ندا تكليسى 
طلبةٌ معارف وطن كه حا نر عره هاى ٠ 4١‏ > 1 
باشند و كما نيكه كلك قلمى مين بند ا دايكان 
أسنا ثر طلبةٌ مما رف وطن لصف قبمت 


4 ترم ٠5؟١‏ هق -.و١‏ جوزا 1 هش ححه جون ١9١‏ ميلادى 


١,5 


عون 
افتتا<يه وتشكر 
مرام تحله 
اهمون ادبرات 
ادبيان درابغانستان 


٠١ 


لولسما- ىَ 

: 1 
مرام امحءن وبرو ترامان 
ثم شاه هم شاعص 


| اشاق 


لولسله 6 
37 
عمد كرم قاضى راد 
مير علام مد عبار 


صدوحجدة 


١5 


"5 


. 


م 


5 


وض 


صفحةٌ )١ ١‏ سال اول مله كابل ثمارة ( اول ) 











»اا 0 بسم الل الرحدن الر يم 


0 
د 0570557 7 
وعلى 1" واحاءه الطاهمين 


دربايان دق » درخاءه دورة ملحو سشسرارتو خوار زى » درانتباى ا روزهاى 
سياهيكة ارهاى تيره وناريك جبل افق باصفاى آمال ترق خواص وارزو هاى 
سعادت برست اولاد إن خطه را بوشيده بود ! 
اموز قالوب افسرده مايلاست ديد ارساط وافكار ب صرده ولول وده 
دوباره درفضاى باافتخار وارادهٌ امروزء وطن كدب سروروحيات © يد ! 
امروز خورسندى وانبساط اهالى ان كقون على اسك زرا اع اندي 
انسان خوش عت وامذيث قعلىرا احساس عمى كاد » تصور شاعه ياءئن ان رورهاى 
هذات وبد يحت ايز قلب وروح را عى بالاند . 
انروز هاى ناريك كه ارزوها و آهال هلى را مخاك يأس مدفون حكردن 
هيل داشح ! دران ايام تيرة 3 دلو جل واغراض إسسرير فرشتة داناتى وتمدن 
حكمرانى داشته وروح خارف وتحدد را خفه و نواميس عامى واخلاقرا ازرده 
بود ! هنكامكة دست هاى غرض الود از استين تود جمال بر امده قم وافكار 
وطن <واهانهرا شكسته واقدامات وتملءات سعادت «وويانهرا «عطلوعى وات 
كشور ازاد واسودةٌ افغان دلاور را بازية اغمراض ومكوب ناخت وناز «شتى 
از ارازل واوباش قرار دهد . 
مخصوصاً در نزديك ترين او قائيكه اولاد باتربيه و علماى معروفه » اشخاص 
بح ابن ملت بايك جبان يأس ولا اميدى رو برو عازم بوديد ذه اسان 
باصفا وهواى روح فزا وخاك عنبر اساء وطن مأ لوف و تحبوبرا بااشك ريزى 
وقلوب روح وداع صصعرده و كمنام و آوار اك هاى غريت وياديه هاى 


صفحهُ )١(‏ سال اول مجاه كابل شهارة ( اول ) 


ماين عاسمه فوع بوسسسصسيي سحسم بج حي 
عي وو و 





هدلت شود .. 

درهان م وهان زمان كارشته ها اهيد ازهم طرقى مقعلوع واشعة خرن 
رزو اثافق آمالاو اتظارزعنة اقول عوده نون ادقنا عدن كزان وبرت 
بى بايان خداويدى شامل حال ان ملت شده ويك از قرز ندان نجس أن مات 
باق اعالعطرن نازى عادر كاه ا داز سوروت علكك وه رسيدو و انه 
عوامل بدي را دفع وخطرات مدهشة حياتى را ازين خاك بكلى رفع تود ٠‏ 

إن روز خوش يا ان صبح امبدإيإن ونرّحةُ انثب مدهشوتار,ىوابدت صكه 
تصور انقلب انسان را ميلرز اند . كرجه ازطلوع ابن صبيح سعادن. يكسال ويمى اس 
كنارة ولى 11١‏ ثرا بشن ازلحنة تصوركرده تميتوا نيم . درطول 2 
وم جات دهندة شريف وتاجدار عمذوارها اعاحضيرت محمد نادرشاه غازى » 
باهانعزم وارادةٌ توى وال جين ادير مثل زْحمات اوايل محات وطن باحالا 
بإصلاح خسارات وارده كوشيده قلوب زحى ابن مات را مرهم دارى وجسد بيار 
بكترا ارستارى مشر مامد . 

درطول نيكسال ونيم طوريكة دء ر خرابىها نمم وشكدنه كبى ها درست 
وانظرم شده است دوائر عالة ما هم مالك جان نازه ورولق دوبارة شسده ء بلكه 
درين ديد ضدت مكرون هم 
ات 7 رده ونابيات كر 


قامت أهدراشته اير ٠‏ 


ىّ ساد وعوامل هضمرت كذث2ه را ثير أزوجودسشان 


حدوان وسالم ورو- جدى وفعال دوباره درساحة وطن 


غقودا ور اروف عار 3 باوجو اختناق و ضءف شديد كذشته امروز 
در رديف ممتطاران حواتي حون ان تايان ان خت دده وباقدم هاى جدى 
ومعقول منصد افاده اولاد ان مات روان كرديده وميل دارد هرحه زود ترى 
كن شود تلاثى مافات وجبيره خساران اوقان أعطلى كذكته ماد . 
لهذا مكافات ان ساعى عرونل درق اواباى مدارف وطن « بافتخار زول 
سعءادت دوياره حلم وفضل 








ا ١م‏ سال "ولت مله كال شمارة ( أولل ) 


بأععاوضه وثلافى اوقات ق.مدارر نه وتحصيل كذشته كه ان در اش حول ودترارت 
سوته بود <ضور اعا.حضرت مربى دانش وترق افهالستان « اتحمن ادنى » 
ويحلهُ « كابل » را درين موقع تأسيس وهديهٌ اولاد عرفان برست وطن <_ود 
هيقر مامد : 

امن ادبى ومجلهُ «كابل » عطة محسدنى است كه ار <ضور بادشاه معارف 
برور خود درعيط عرفا افغاستان اموز قدم بعرصة وجود كذ اشته وعواططف 
وامال معارف برورى وترق انيه معارف وطن را لعموم رده وبشير مى عاط . 

حار اعت تور وشييد كول #نازفت عوط كادارة ان 2 
انحمن مفوض بن مخاصين وطرقد اران سعادت ومعارف فلكت فرهوذه 000 
كه ابن اعضا از نقَطهُ اميت وخدمتكذارى بيك انحدن اد بى ويك دا بره »مهم 
عرفاتى شايد ‏ مقدورى بسزا نداشته باشند ولى ا زائجا كداءضاى حاضيره روحاً 
علا قه مند عا رف وطن <ود بوده اررق دا ريد لسث رين شغلى را بإن شعية 
5 فكع داز امير اكه متكذارى خوه كان را درن المحمن سرت 
وكام فنا والتستار اه تووم رايدو حدغوه واخاف اطرجمار عاد 
ورضائت وزارت جارله معارف واتوجه وصاحم, سكر انه اعل ضرت غازى «شثر 
موجب قوت قلب وه رت خاطر واقم شده وان اءضارا شبول ومكين'بن شخل 
ررك جرت يده ات 2 

هى حند شان بلاد و موضوع نفيس اد بيات ال أو فذوت كنز اوت 
اعضاى موجوده است كه ادعاى اداره و اتجام ان صحكرده شود ولى جون ما 
از رورش وبوحه هو صاعايحضرت معارف برورخواش اميدوار وازمساعدت 
وصمرامصى وزارت حال «مارف واهل فضل ومل تاكن خود اظار دارم 
3 أزه نوع كك و “مرا نسدت بإن امن خود دارى تواهاد ور هود لهذا 
باين معاذير باشاى ان خدمت منهمك خواهيم شد . 

عدا لتاً ان انحمن عطالب و مشا غْل مقدمانى خود برداخته فقسط درار 








'صقحة ( : ) سالى اول مجلة كابل شمادة.( اول ) 





احساسات و ثيان خالصانه بعضى هده هاى اقابلى را يوان معا رف دوست ماه 
يكبار نوسيله” ابن تحله به بِتكاه نظر قارئين عرض وتقديم واهد مود .. 

ضمناً احمن ادبى كابل از دوستداران فضل و معارف انتظار دارد كه نظر 
#قصود اساعى ابن ١‏ 2ءن 5 جزو دو كر ام ان بوده ودر قسمت مالعد 
هس علور 13 سرت روح ادمات وطن را شاد فرعوده ودر لعضى هوا 5ك 
الحدن لازم دارد مساعدت وممدردى ود شان را عضاقه نشرماشد . 

در ايان اءن ارزو تشكرات مخصوصى ضور اعلبحضرت اقدس تقدم داشته 
بسنو س له معر وض عى شود كاعا حضيرنا !ما تافغاتان درءقايل زجحا توخدمات 
باثندت وشا رودا ذكترافت كيامد بوزابدى اسن ع تشكرات:وساس كذارئ 
ركه لسدت نوق 2 و شال واجب الاحترام 2 لازم ١‏ ست ا هلوز 
ابه ان اولاد ان علت مقتدر تكشته زيرا مال واقوام عيتدى در همه جاى دنا 
وارتعن زها نه فحت قاندن ولواب خود را در عين حال بعاور قفرا خور شان 

تأ ال وكوي ابنذ تدا نه الى "مزل ان كلت شرق مادقا كر راق 

راى اظهار تشكر يزابفته بأشخد قلب صفًا وحصادق داريد كه اعاحضرت مما را 
دران ٠نزل‏ وهقاعى باشد . 

اعلبحضرت غازى ! كرجه ما هدام وخصات ميب وفطرت شريف ثما 
اشنائم كه دربرابر موكونه خدمات و طبيدنهاى وطن انان محدانة 
كه ازعهد اولين شامل شدن بشغل رسمى الكت نا.وقع زمامدارى والى وقت 
3 براى اين جامعه وابن خاك ابرار فرءوده ابد ؛ اهيدثلانى وخواهدش مكافات 

ز اهالى ابن كشور بداريد وفقط «سمرت وافتخار وحدانى وراحت ضمير هنير 
ا خود را »كافات خود قرار داده ابد ولى هستاد اولاد قدر شئاس ثما 
كه ا سان وصىا, وار لديو اراد از قد شناسى هما بأ خلاف 
واولاد آنه ابن جاءعه برساند !كار ؟نان ابن امن كه حات يافته دست 
حق برست اعليحضرت ثماست ! مترين ادعبه و تشكرات خااصائه را تدم 





صفحة ( ه ) سال اول محل كابل شمارة ( اول 


حضور علوكنه داشته ازخداى متعال تراى ود استدعاى توفيق م ما ند كه 
«وافق واراسته بشؤن وشرافت ديزه واحترام داشتن بشريءت مقدسه اسلاميه 
نظر يأر زو ونيات معارق شواهانه اعلحضرت فازى ومفاد اولاد وطن خدهق 
كه خوبثر وشايسته است آثرا سابان برسائند . ومن الله التوفق . 


بق بى از اعضاى اتجمن مغ ج اعظبى » 


مام جله 


اتحمن ادنى كابل كه ارزوى يانه و نقطة هدف متصودش نها اصلاح 
وتوحرد سبك اد سات وطن و امخاذ الوب نفرس واساناست لهذا درحدود 
ابن مقصد نشر يك مجلهرا هم نام كا بل لازم دا ناته » اعضاى امن ادبى ميل 
دارند نظر بانتظار دوستداران «عارف وطن قبل از ششروع بوظائف اساءى » 
كوكان عاوق :1د مهاسو الكان اضاقع عه وكرة عاك 
مفيدهُ مى فان شواهاتة خودرا بوسيلة إن محله هدية حضور مموطنان عابد . 

حله كابل كه باراول است ,ابن مقصد دررط عمرفانى وطن در سايه توجهات 
بأد شاء معار ف برور خويش اع حغر نت محمد نادرشاه افغانستان حرات يافته وازارف 
ا نانجمن ععرض مايش وهطالعة ميرسد اهيد دا ريم نوا بد مترين ارزوها 
ونيات اصلاح خواهى ووطن دوسرا ترجمان شده وكو »ههاى بترن احمال و 
افكار خد .تكذارى ابن اتحمن را #ذور قارئين ترم ترجانى كابد . 

بحلهُ « كا بل » مقصد قدر شناسى از اهل قلم > فضلا ء ٠عاريف‏ »و 
برجدته كان عات خُود وبه انتخار انار فيس شان صفحات <ود را زيئت داده 


ويذكارى اراما خواهد ود ٠.‏ 


صلحهُ )١(‏ سال اول - مجلة كبل____ثمارة ( أول 6 


يله « كا بل » بغرض وحدت سبك تويسندكى واسلوب نازه ادمات اصروزه 
موه هاى كوحيى باولاد نوقام ومحصلين مكاتب وطن خود هده خواهد مود . 

غلة: كال ١6‏ خالل تطرات ا حي نادو وادراطراف زنان وله سوه بك 
اشعار و حيرات فعلى بمقصد اصلاح وترق ه يشكاه نظر فضلا و ادراى محترم 
وطن ميض و ٠ساعدت‏ فكرى وقامى اانا بان ٠وذوع‏ جلب واستدعا 
شواهد وده 

درإلإن ان ارزوها كار كنان يله توفق بكانةٌ خدا وندى را شامل حال 
كوه يكوا معد عند 5 او قله "كوشك كواب موافق »امال وناك مادز 


نظر داريم ٠عوفق‏ شده وطرف ميل ومحدت موطنان عن رود واقع شود . 


سس صصص ا 


أضيتك ادنيات وموقع أن درملل 


از احجابر كه إشمر طيها اجماعى بوده 0 زسعن (صورت اجماع حور امرك 





درعين حال حرا تاجماعى' او ٠وقوف‏ وم بوط به تسائد وتعاوناست » كه شود 
ار ال صرف لطر كسود ؟ جه لير بحاره در «يارزهُ ديات براى تكميل 
واقص و كع احثيا حات مادى ومعوى خوشس موادت ودوانمى رمبذورد 
كه يدون ا-تمداد ازاسر ياحة نوانا وبا اقتدار تابد وتاون مك سات 
+ بيش برد كوحكترين احتّاجات ذرورية خود نئل كردد . 


نما : دد مورت عدم رطيت اران بشر مدنى امروز بور ميشودء كك 


ع6 1_6 5 ُ ٠.‏ 3 . 81 
5 وساتوى بدون ماجأا وماواى مامد يام و حوانات وحشثى درج دكلماى 
أ و لمر 1 1 5 ٠‏ . 5 
2 وام دابأهاى و سات ازا ؛ در دامان .ال فمونتب تنروىي يأبه به أودل 
اا . 6ه ب" 

صاحل زير 6 00000 ' 0 
ل زد "إلى بدرجات إستر أز دوره هاى تيره ناريك دورة تكد امار 


جياتن مما سد 5 


لد مايه راحت مخثر. اند وتماون اسست كه از احتاجان طمروريةٌ لثشركا 


سس جسم 


صفحةً ١7١‏ ) سال اول مجلة كابل شمارء ( اول ) 


كرفته ناخواهشات غير محدود مدنية ان > تمد ادش از صد ها جر مجاوز ميتكند 
قدمة در داخل حيط زند كانى و بعضاً در حيط خارج از زند كانى او تأمين 
ونميه «دشود ؛ ها نقسمبكة يشير درحيات اجتاعى از تعاون وتساند جاره وكزبرى 
ندارد م “ان براى الطاى وظيفَة تسائد وتعاون .ور است كه دست العاس 
بدامن اسان ( ادبيات ) زده ناشوائد بوسيلة ان تسايد وتءاون را از قوءه شعل 
أورد . ش 
زرا: راى حلب امداد و هعماو(ت #ن:وعان خود » يشير تست ذمرورت 
واحتياج بافادة عرام خويش داشته ودارد . افادءٌ عرام صورت بذير نيدت مكر 
بوسيلة لسان ( اد يات ) . 
لدان ادك #15 قوز نال كارو لان دكن ان شعي هن > 
توسط اوست كهما افكار » عواطف واحساسات خود را افاده تموده » از 
احساسات وافكار بنى نوع ود مستفيد ٠يشويم‏ ؛ وهمين لسان أست كه قوام ملل » 
هدئرت ء عمران » حتى <يات بر ران «توقمف وصرنوط است ٠.‏ 
واز اسنحااست > يشر اولين مانحتاج خودرا برسبيل توارث ادراك كرده 
قبل ار تكامل قواى ذهنى ( كه شاث تمر طبعى ( 75 ) 5” سال باشد كامل 
ميكردد ) در اتكشاف لسان هيكوشد . و “حتين مخستين اله كهاو يس از 
عرض وجود در ساحة حيات استعهال مى ايد » نر لساناست . كه يكانه 
دالى از مرمترين دلايل اميت ان در تزد إشسر أسدت إساير احا جات أودر 
لعن (موذووف.. 
علاوه برابتكة بشسر در حيات امروزى' خويش احتياج خودرا» ( ادبات) 
نشان ميدهدء حرات علل كذشته را نيز بواسطة ادبيات بيت ميمايد . 
زيرا :ا ديات است كه مارا از جكوتكى” اصول حدات و مدنت ملل 
اكذشته تطلع ساحيّه عناً هان وقا ع ككدشتة تار ى را در رار حشم ما سم 
نشان ميدهد ومااز كيفيت ار نا و بااتخطاط و زوال آنها واقف كرديده 





8 


صفحه ( 8 )2 سال اول محلة كابل شهارة ( اول ) 











خونيها ويدعاى اهارا كيز وتشخيص مى دهيم » وسايل رفاه وسعادت يافلا كت 
وبدعذقى” اهارا دانسته باولين عقشبث واز /الوى عبرت وبند ميكيريم . 

بارع واههءيت نارعخ كامروز درتزد هضاح نف كر اشكار وهيرهن لوده 
ازان بشمر مستفيد ٠ددود‏ » درحقيقت زاده اذات وازسر <شمة ادنيات سيراي 


وبوسيلة ا بيات است كه توار عم ملل وهدليت اقوام كذشته ويه ازتسل 
نه اسل © ار4.ط عحرط وازدوره بدوره اهائه 7 هيه انتَقَال كرده 77 50 


جنائجه تقال مدنت بونان بروم » واز روم باسياى كوجك وسوره واز 
آنا وفارس إدررن و الذالن: واسطلة عاسو "ا كقال لنان امت هريبك از 
انما علول كرذه : موية خود در صنائم وعد سك از زر اكتريندول دورةٌ حخود 
محسوب «يشديد . 

خضوها عوامل هيمة مدن مشعشع وترق” عرفا تى' عرب ( كه از روشنائى 
ان ديدها ميد رخشيد ) نيز هين لسان قصيح و بلغ عرب است ( حك ران 
شراف در ان نازل شد ) با اختلاط وامتزاج نما ( عرب ) باءال سور وفارس» 
13 ا اولين دين مقدس اسلام واحكام ان واز دومين ادسِات وفلدفة صنايع 


امارا اقتباس كرده ودين باك اسلام را نا امروز در آن سير زمينها ناد كار 
كذاشتد . 

حنا نجه 7 دخول وظمرور فأاسقه و 0 واي هأ وبعهى از أفسابه هاى 
قاوس اام فوس و ور و 2د ٍ وذ ( 
رس باعام :قات حود بوفت عباسيان در عرب ورواج وذ ان تاحال 
در بن عاماى اسلام از و 


-بك » اسلوب » واشكال 


زات هر دور دان 


رين دلا إلى امنعة بأثير ادنيات إشمار هيرود . 

تتاف ادبيان موده هرقوم وعصر امت كه 
0 أجماعى ودهى بير ازان »علوم وظاهي ميشود ء مثلا : 
ازمعاى قصايد شور انيز » امأ ليس (شاعي شهير ساهلءت ) حماست وروحيات 
ساحشو رانه » وحيا 0 


ت عشيروى اقوام و عون ,يديد قي «قابل ان ازا شعار 





سئحة ١‏ و ) سال اول محلة كابل شمارة ( اول ) 
0 





وقصابد باطراوت «تنى است هك مناظر زيباى تمدن عباسيان در بيش جثم 
جولان مكند ء همجنين! ازخلا لكات ايلاداىهوهيروس ( شاعى ٠شهور‏ اساطيرى 
ونان )استكه ميتو لوزى هاى ( اساطير ) خبال الود يوان ادوج , رتزاكك 
خود سسم ميمايد واز انار ولتم ( شاعى وؤلمسوف فرانه)اسسدت كه روح 
فسردهو وق اهالى' عصر استبداد فرانسه متراود و كذ ذاقناو كار 
بوجوداهدهٌ هي زمان وهر حيط اس كه كيفيات اجماعى » سراءى » أصول معيشت 
وزيد كانى آن قوم و آن حيط مخوبى علوم وادراك ميشود . 

زرا : در هرزمان و مر مط » اديات در زير تأثير و تذوذ جاءعه نوده 
حسب الاقتضاى حيط ووقت ووئق نازءٌ مخود كرلته أست . 

افوام وملل حيه كه برنفوس واذهان ملل واقوام دبكر تساط كردن 
مبذواهتد» يتوسط ادسات اسح »كه ميتوأ ندء اخلاق » مدت <تى ديانت 
خودرا درافكار وروحانيت اما ترزيق, بكتد . 

اك رحقرةت ١ن‏ قضره را مءلوم كردن مخواهيم »محبورميشوم > كه اوراق نار عع 
استعمار اهارا زبرمطالعه قراريدهيم تأكيفيت نفوذ واستيلاى ام! ظاهس كردد 
٠ل‏ أكر نفوذ » رسوخ ويمكن دين مقدس اسلام را درشرق وايران زبرمطالءه 
يكير » عى بيذيم ع لله عا مل هنهم أن بهتربن ونه ادبيات عرب قران شريف أت 
: © مامى فصءداى عرب سلاغتس اعتراف كرديد وهم جنين درعرب شيوع دن 
مسبيح (ع) أسث و كه ان نيز ز بواسطية اديات لاتين دوع و تع.م يافنت 
( اعنى ترحة اتجيل بلسان لان ( 

زيرا كه ابن هردوزيان درعصر خود داراى جيه هاى همهم عامى وفتى وده 
ازههمترين لسانهاى سرمالهدار زمان خود بحسوب مى شد . وهكذا ازحيث سرمابه 
وذخار عامى لسان رب. بود كر «سلمانان سنا عطس شديد ونحبت سوز انك 
دربارء عام وفن داشتند »به محصيل اين لسان كوش .ديد نا انك رفته رفته بواسطة 


6 سال اول مله كابل مار ( اول ) 











سمط اطلاع ومورقفت درادسات 000 لسان »ع كد سئه تغيرا تَ ومدلات درروحيات 
وشاختان مكزئ يذ لوجود اء ده بطورى ءت ان لسان باعظمج وعلويت 
عرب لكتحنه قاب لاسا كوق دع 8 بم م مخررن أن دوره وزهان در 
اال ال 0 عن ماد دا د اغاز به تاليفات درلان 
عرب #وديد . مثلا ا,نسيناى شهير » فارابى وغزالى وغيره وغيره عاماى فارسى 
ززاد كه از#ررين وهؤ افين يزركك لسان عرب هيداشند . وحمجنين درغرب 
)0 سسرازك ( ونان وادوف وحكم شموبر الكايس وعيره بعضّى أ فلاسةه اندوره 
كه سنا برامميت لسان لاتين » كام٠ؤافات‏ خودرا بلاتين نكاشته اند . 

ودرتيحه سين ذوق وشوق عررين اسلاءى فارس ثراد بود كه ادبيات 
لسان فارسى روبا تحطاط رفته عنقريب لود كه #ويشود. 

واد دكى ازعلماء م. 2 5 كال باعث تغير وبدل روحيات يك ملت > 
لغير 6 ويداول أسان جد يد درأن «امعه مباشد » لغايت منطقى أت 7 زرا يد اول 
أسان حد يد بالدد 


د أشدره_ا دانث وافذا مات ان مات را زر ورو عمدوده» 


س0 أومر فات در صائيص فكرى تانوى وشو نات روحى ان عى اند 3 ا 


عور زان خارب است . 
ماسد نهوذ أخلاق وخصائص اذا بكار 00 در انازونى - باو جود تشكيل 
١‏ ان حمبو' ,> 2 ازاثواء انه انك 


واختلاف ور 2 03 توسااء العم ل الكل و2 


ونام اكويها ابوست: 


كت :ها 525 
له الى بك 2رم رات َه #ه' اث شعو أ ُ جاو ع از 1 أزاد ان وسا كون 
2 5 
وه 
وم - 


أت ددح 3م دترت إن اخلاق :وول مدي انكاس م فرأئسه 
والمان عَم 85 در أ اتا 0 3 9 

ر #مما درات صما 2 عل 8 بادا 6 جو زعاند س2 يا و عر اقوام 

و ا" 9 ا 2 8 5 7 ل 

ود دا نكاه و«ز.اغات مصكرده نوا تند بادا ثنآن 


صفحة( ١١‏ ) سال 'ول ‏ محلة كابل شمارة ( 'ول ) 


دوعس دص دج نكف و0 نت ناا 1 








افيه اهدته از طرف هلل 0 7 در ادسيات ولسان رق كر دده بوديد 2« 
بده شدد . 

مالئد فته ها : كهدر لحارت وعدن از حملة الى عره 'ول دثيا محسوب 
ع شد بد وخدمان كا اعاء افير عدن اغق 0-525 تخارت وفن كشقىراى 
وارساط ممالك تلفه دنا م كدي ر تاج الوضيح 0 ان وعدي 
فاقد قدرت ادلى بوديد » ولا ازطرف ٠هنرما‏ وكلداما وبدها 'زجاب 
روعمىها وعمربها باعيده شده , ليت شان باأعال كرد بد 1 

ومحنن ا نورما و كاداما وغيره اقوام نارحخى اكههرلك دروةت <ود 
داراى مدئيتهاى يزر كت وشاندارى توده عماسلا در ساءة ران عرض 
وحود #وديد كن نار عدم ترقى وحفاطت أدبرات خود #وشده رلد 2 
ودرعوض لسان اصنىئان » باسان عبربى اسرو: تكلم 1" 

ركان ور كف رع بسزامف ارقي لاقام ملسا راق 
3 بواسعلة ادسيات 5 م نأمى شان #اودان ماده رمى : انك درا 


تبي م 


كيفات 5 ناثير ادمات مخاممه و جامعه در 1 بود كه ذات عي 
اعليحضرت شبر يارى محمد نادر شاه غازى سا رعلاقه شديدى 5 مخدمت وطن 
داريد براى اعلاى سطوت » عظوت و شتئونات وطن وار شاى دان فار.ى 
كوهستانى ( ,* امروز دروطن «قدس ما متداول است ) واشّاى شان ورف ءلى 
از خرانى عساى روج كداز سلطه و تفوذ افكار و اخلاق سروده وعضير أجانب 
( ك بوسياء استعمال بى ٠وقع‏ كلات شان در 'دبيات وطن تروز مكند ) وجلو 
اكيرى از سيلاب هاى مدهشةٌ انقراض والخطاط ادبى ( 5 سرمابة” بر بادى وانناى 
بيك ءات است ) اقدام بتاسيس الحمن ادبى ار بيك عدهٌ فطلاى وطن عزيز “وده 
به تشكيل ان٠وفق‏ شديد كه عيناً 0 5 رام ووظائف الحمن توسإله له خصوصة 


اتجمن التشار وتوريع خواهد يافت 





صفحة ( ١١‏ ) سال اول مجلة كابل شمارة ( اول ) 


(ادبدات درافغاس:ةان) 
مطلب از اد بيات افغا نستان در ينجا فقط درهوضوع علم ادب ممم م27 

كه عيارة ازدوفن نظم وذثر وطن | نهم درحالت ٠.وجوده‏ باشد ‏ جبز نوشكناست » 

شك ست اين هقصد واجب ميما بد كم ومشى از اوضاع شين إدبى إن 
سر زمين نحئى رائده ايد » ولى تفصيل ابن عمل نه نت كه على الممجاله ازاد بيات 
قرون قديمه وطن ند كرى داده شود . جه مسايل بسى سحيده ومرور دهور 
آن را درزواياى فراموكثى حجان «دفون ن.ودهاست . جستدوىان جنس 
مطالب باقدمث نفاست واهيت واجى كه دارد » محتاج به زحمات -:كين » 
وعاقبت نه امرى قريب بهيقين » بلك امبحته باشك ونحمين واه دبود . 
واشت حال ناريخ هاى ادب والسئة ازمئةُ متقدمة ١‏ كثر ملل جهان . 

بارعايت أبن صراتب كلت زْحمت ومجاهدت درن رآه ازواجيات روحة 
اقوام است . اما ابن صمراعءات ازوظائف صفحات نارعن ادبيات ملكت خواهد :ود . 
نه ارتكااريف مقاله بسيطى ك اراده وضيق صصائف 2ل باو اجاز؛ طول كلام 
عنتوايد داد . 

خوب است بر كردم بمقصد :- براى !تك حاات موجودهٌ اد بيات وطن 
نا اندازهُ اشكارا وروشن كردد » باايسق قدرى ككذشته نظرافكند » وانخود 
واجب هرايد درزميئة ادبيات فارسىكوهستانى ابن ملكت سحن كشاده تر كفت . 

شيوع ديانت مقدسةٌ اسلام دروسط اسيا مصدرتخيرات زر كك مادى و«عنوى 
اك مال مخصوصاً افغانستان كرديده است » درطى تطورات يمه م الله وطنية 
إن سرزهمين ازدستبرد بدلات وتحولات روز كار تبديل ماهيث ,ود . مذهب 
مة.دس اس.لام درائرةوذ حميق روحانيت وحا يت » باسهوات حيرت أورى 
لسان عرب را جائشين السنةُ اغلبٍ ممالك مفتوحة اسيا مود . تقدم عرب درعلوم 














وفلسةه كبمك كرد باس زَبان علمى وادبى بلاد «تعددهٌ عالم عر بى باشد » نايك 
نار ميت اوراو باعظمت «قام خويش هنوز باق وبإيداراست . 
بعد ازين سشامد وانقلاب عظم » تملكت انغاندتان با السنة وطنيةً خويش 
وداع و ابن النة وطنه ازقدل د اولى + هزوئ + سكدرق » رخت جاانب 
ديار سق رسةد . 
افغافستان ازعهد قد دربعغى ازمنه ونرخى امكنه باتملكت فارس اشتراك 
زيان داشتند » ابن اشتراك ازيهاوى قرابت جوار ومنافع اقتصادى واختلاط يالك 
وغيره اد #يسكر ديد + سنانيكة زان ويد زور رقن مروف انا كارا 
معز يمرك زبان قد افغانستان » درهزار سال قيلالم_لاد با كتاب 
مشهوراوستا رمريءيتا. وهذهب حديد روشنى رست ازساحة افغاس:ان 
در ملكت فارس عشت فرءود » وهكذا درزمانهاى بمدترى » زبان بهاو فارس 
جانشين زان زند در اففائمتان كرديد . زيرا تملكت فارس تلك درنزاد 
اريائى بافغانمتان شركت دارد » در لعطى السنهُ وطايه نيز باهم مشترك بوديد . 
زانهاى هردو مماكت هثل زبان سغدى ماور مر ازيك شحره مشئق نود . 
والحاصل جريان عظيم عدت اين زباعارا روعم رفته بشسدت . اها دررن 
ميانه زبان « بشتو » در درههاى مهيب وبلتدمهاى جبال وطن محذوظ ومامون مابد 
وكنما مهلوى ساسا ازروى بر وخر عبوركرده درس واد اعظم هد ينام يرد . 
ازظامور اسلام سه قرن 0 شته بود سات م.لات سان دوردست ر 
سائى احداس شد » لهذا ادباى رحه درصدد جاره براء.ده » خواسةد به 
اماد زبان مشترك نوينى جاوكيرى ازهجوم لسان نو وارد ايند . 
اففانستان وادباى ان براى حصول ابن ٠قصرد‏ ازهمه بشتر ومشتر راه سهى 
ومجاهدت كرفتند » زبانى كه از اميزش م.للوى ساسانى وعرب ميرفت با لعرصة 
شود نهد » #برورش وترق أن سىى وغيرت ورزيدئد . لابجة أن مساعى »٠و‏ جودرت 


صفحةٌ ( ١5‏ ) سال اول حلة كابل شهارة ( اول ) 





سعد صم تجن ع سس سر حص سج سوج يا 


زباتى شد كد انرا فارسى امروزه شناء:د . اولين اديبى شعر بابن زبان سرود 
ازافل افهاستان اوالعان مروزى اسث دراواغر قزن مسوم ري : 

عال عرب راى ازبين ردن السنه وآثار ابن مالك مقتوحه بى نهايت سى 
ورزديد ٠‏ ولىبا كس سلمة صذاريان عروز رون نام نارحى فسمق از 
افغاسةان ) درسبتان به رورش وتوازش زبان جديد يذل همت عوديد . شعراى 
افغانستان ازقبيل اب شكور بالخى م #ود وراق > فيروز ممرق © حنظله 
هرالى وغيره در ان دوره دبى .دمان شايان و شسى درن راه كعودد. 
ابن جنش.اولين ادبى در اواخر قرن سوم مخرى واقع شد . 

دو أرق عبان شر عاتوادة ساماثيان باخ رمدتد ساطتت السااستان 
وماوراء المرعنوي كردند » هرات و مخارا و سمرقاد » !عت علي و ادب 
كرديد ء اغا نواده » فارسى جديد را ا زافغانستان ما وراءألئير داخل عود ند . » 
شعراى افغا سان فون رعيله رع ها بردبد ووازحت ها كشبدير ا اديات 
فارسى را حمل ساختاد »م ار قلى شهيد بلذى » دقق باجى ,م صيرادى , 
طخارى و غيره > ارين سوب اسات ؟:ادبيات فارسى نور كدتان درجهان فضل 
وذالن شور فق إسزا حاصل. عود:. 

سلاطين عن لوابه افغانتان در قرن هأى ايج ودش لمخرى » ادمات قارمى 
كوهستاق افغانىرا در منتباى عروج دلال وجمال رسابديدء» ارى حمال ادبى' 
افيد قتوق الفرع دو عووه الم ان تار 

شعراى ٠شهور‏ افغائستان » در ان دوره » عوافق كم زمان و »كان » 
سعدايا واخلاق #4.ط وسااست > قراح واستى اد » لايسترين معابىراباسلوب خاص 
ابن سر ز من در قالب الفاظ » بامتين ع دورقي ر تند ؟ در استعاره وتشمدهات 
ور 5ك 


ب حملات » اساوب خاص ادبى' حكوهستالى انغاندتان را عخصة ظهور 


أوردند . ازيشحا عنوان شعراى خرا-ان ( اسم قد اففانستان كه مسلمانان اوزا 





مئحه( ١6‏ ) سال اول مله كابل شهارة ( اول ) 


مسمس سس ساس راطا ا ا ا ل ا 1 
لس و سس سم م سم بمسسصممه 


بآن نام ميذواندئد ) صفحات نارغ ادبى جبان را حكئاده , و زررن تن 
سرلوحة را اختّار “ود . ادباى ان دورةٌ افغانستان » از مشمور رين ادباى 
اسياهدتد ؛ از قبل : عتصرى 4 لاوجبرى 4 أركى ؟ عدتدى ؛ 
سنافى ؛ صر لحسسرو ؛ انرجا ؛ وابالفتح يسعلى وغيره 

شعراى اففانستان بعد از ال ناصر » دورهاى ادبى ملك سلاجته و<وارزم 
شاء را مدان علم وادب بر اوردند » ودركام أن !-لموب هاى اد » تسلط ونفوذ 
شبواع اغن نوا فتانستان ‏ حكونيك! متدؤة : 

سلاطين غور افغان خود طييعءبى است » باسلوب وطن 'فغائل تان ادسات را 
ترقى داديد ٠‏ ادباى أنميود ارما هير شعراى افغانستان بوديد ازة. لل رؤعى 
جوهرى » ارزقى »م جبلى + اتنورى ,م رهذى © هولوى مملوى م 
وطواط بلحى وغيره . 

شعراى تملكت فارسى كه بادرعرصة وجود مادند رومم رفته باسلوب ادبى 
افغانستان اقتداكرد ند واقتفاجستتد » نادورة ادبى عصرحاضر برروى كر أهد . 

والحاصل ادبيات افغانستان بى نايت ترق مود » دريط مستمد إونه شعرا<قى 
شاعي: هاى اه_دارى عرض جال قر حه وذوق وعلم وفضل ود د ازقيل 
امثقها ومحفيه ها 2 عبرعها م يدلى ها , افاسك ها , رابيةه ها 
وعايشه ها وامثالها . 

رزم مرائى ها وحماسه هاى شعراى غَننى مثل دقدق ها , رافعبىها » 
مزنى ها )2 هلوز دركوكم-ا طدين مماحى مى ابدازد » مواوى هماع 
سئائى ها م فاسفةٌ توحد وتصوفى را درقالب ادعار حنان روح برور ودلاويز 
رتد كه هزوز تظيرى درعيصه كاء جمان نداريد . 

ازيزم سمرا با مبيحه , قصايد غساء اشعاردالكش وروح نواز ‏ افغانسئان 


خود حكولم 5 درفضاى ب القهاى ادبيات عالم هريك ماهى اند ناسنده وافتابى 





صفحة ( 5 سال اول محلة كابل شمارة ( اول ) 








أيد درخشندء . 
سيلاجهاى خاعان را 0 ن هباحمين ارارم ومول16) كرحة طومار عل 
وادب افغانستان را درم سحيد » ولى ج_واهى لا يموت ذوق واستعداد فطرى 
وقراع على يكلى عرد » هر زمايكة تندباد <وادت تاموافق الى بيداد » جواه 
متلالاى ادب » جون اشكردرختانى از زير ا كسترهاى ويرانه” اين سرزمين » 
نورافشانى اغاز كود ؛ وازين قييل اند جائى ها , ناظم ها 4 حاذق ها ؛ 
سالكنا ؛ انامى ونائىها ؛ زلالى وطاهرا وامثالها . 
درن دوقرن اخبريه , نسبتاً ملكت را در داخله ارامش وسكونى نصيب 
افتاد » واحانب متحاسر » ازمماكت رانده شديد » دوياره شعراى شيرين وطن» 
بشعرسرائيها افازعودئد ؛ ازقبيل : افغامها ؛ عاجزها ؟ جاز وغنما ؛ 
واسع وممردلها ؛ بالاخره الفتها ؛ طوافها ؛ واصل وفاضل ها » 
عشرت و وحشثت هأ وعيرها 1 
ما بميجواهم » راجع باديرات كذ فته وطن » زياده ازين داخل بحث شدهء 
دربارةٌ انها التقادى ويا حكميى عداناً | نمام ؛ لهذا: مىبردازيم بإدسات 
«وجوده » وخات شعرى شعراى متاصر »6 
بس كوم . 
أدرات هر مات , سارك كك 


خدوا م نظام باشد خوأه نثراء. 


مل <وبثراع واذواق» استءدادات و#يط م احةباج 
وس رست « اخلاق « وسوبه علميه والحاصل 0 مؤارات ت طديعية باهم متفاوت 


وممازيد ؟ “نان دوره وا حافة ادق يك ملت در ز براتر عوامل 56 وره 


از مير 0 


افنا( 


رق و طاوت دار ند * جناب م " مشود2 روح رزم سسرامجاى شعرأى 
لان راء دركاليد نا كال ها #بوسنطوخ كارانا وباك علتن الت 
وبافاسقةتموق فارسرا درخطاه هاى بونان باليد » #حنان متوان جياسه هاى 


عاد وان عن وى وغوررا دردورة تسلط مغول دن افدالسثان جستجو كرد . 


صفحة( ١0‏ ) سال اول مله كابل شار ( اول ) 


امس سان بس 01 1 








بس وأجب شد هر دورة در عالم أدسيات 07 ا زخود مقتضيات جدا كانه ازروى 
احتاحات ماد نه ومعاو به »م وساخمان ذفكرى مات » در يك ملت داكشته اكد . 

1 رمحراى قا م إطور دح » د رعالم علم وادب > درييك تصر نميه شودام.اب 
5 ددح 6 هديس اخلاق 6 رقو تكامل ماد نه ودعوبه ' هان ملت جواهد شد 5 

الام كين 53 هأىى در يك عمند نه مقتضارات زهان و مكان روت كر « 
على الرعم تواميس طحيعية وعقايه » ادمات <ود را لسا شه شايد صرف در ثفاى 
مكدوزة كنف رق مدوايد « لءالاوة 1 دون مقصاءى د ارد 4 كاوان 
دود » عمرى رأ درن راه برهوده باحته » وعاقت كيورى از راء رلته بان 
كرود » ور مر 0 تأرف ميما بد : 

ا إن ضراع ممرى جاءعه عايد بحكدانى ست كه قم در دست دارند 
إن قبل تويسند كان سدرأه ممارى شدم ادب وادسيات أست . 

هك ذا كر درموقع نديد اسلوب وطرق أدنى » ادبا وشعرا مقتضيات و 
عوامل ٠وؤرهٌ‏ #.ط خويش را هد نظر نكر فته » وباز قاد كامل » سام مدد 
اذى ّ« رويه واداز ادنيات بكك مات يكانهى خصوصاً لبواحيد ال رسدة ر 
لعقدب يم سد 6 لايد #«واحود جما رهاى ماد نه ومعنوية حا معة شمار جخواهد رفت 4 
وذرراين سثتر ازاناست كا در بالا كفت 

رأه دذواتب الست كه ادباى يك مماكات « 5 طدعية ومقتض.ات عصر نه 
واحتياجات جاءعه وحكماى مؤثر رط مات را درنظركرفته , قلم را بكار وا 






ارد » وازين راه عنزل تكامل وترقى بدرنجى واصل شويد. 
كانه وتديلة | تان ان طربق نزداشكن مؤسسه ها احءن هاء حرايدع 
لات » كانفر انسمأ 7 خطابه هاى ادبى است » بالعد ازامين خط 50 »أن 


عارف موود افكار ادبا » وازطرفى به نشمر مقاصد ودوع وارق اديهات 


مفحةٌ ١6١(‏ ) سال اول مجلة كابل شماره ( اول ) 





ةآ[#آثتثت تت مت سس سس 
مصيروف شوبد ٠‏ 


اس وز كه 'ولين تمن 0 1 سايةٌ علم وادب برور باد شاه 


-53000 51 أو اعرحضرت بادرشاه ما مق اسمن 1 ديده » وخوشل<تا يه 


يحلةٌ ادبى نام كابل عطا امه *.وطنان مكارو » فرض وقرض هلى وادبى ادباى 
حترم وارباب فضل ودانش مملكت است ع كه قولا” وقلماً وعملا از عيجكونه 
عمراهى علمى وادبى ء سيت باو مضائقة تظرماءئ_د » نا توسلة ابن «مراعضق و 
أناطى افكان ندرا كان خط حر كن ادبى وطن » واصلاح عوب مثمار ادبىء 


واسلوب وقلمون صذت ان »2 وان خددتى شاسته ادا #واع نو اهداز از 


فيد ايت خواش در شكاء عئ 3 تسل سد هه امد ٠.‏ 


2 5 .ب 5 اد . 
وافعا سك نظر م.ةوأن فمه.د > ادسات اصروزة اكت بأو حودى ؟. بداردء 
فى مهاات معروب وق مدعدك الا ف منظلومه هاو «اذوره ه1 دى رايد واسلوب 
مكائرات خصوص هو وميه امروزما هاج صتعت و شام ستى »> نها: ا 


ادبى قد ما موجود 2 ونه هيج سلاس2 ع.ارت » وانشاء ورودنبى 
مط لب ونعانى » وحن نيان وار كيرات اسلوب عصمرى «علوم 
5 2 ا 


رم .)! جأى أخير عمد 500 للد تحدد أدنى » در مدلكت 
از 0 وساءل صيدة را 


» ووذوح 


0 
راعود ؛ 


ى رمب واجراى امطاب تقس وحود بداشث » 


رخلاف امَفَار ان ددر سماعه 537 ديا 52538 ادلى ملكت أكرديد ؛ 
وبوءا فيوما اوضاع عامى برط ء رشتة برح بده ادمات را زوادهر ساءت ٠‏ 
د امروز عيتوان فيميد ديان اذى" ملك - د كداما ست ء وامول وقراعد 


رار نظلم واغر 0 شأواء لاى ان اكدامها «ال اعد , 
يرا اسلون ا.باى «تقد. , اأاسلون عم ى يما » يطور اقددى ١‏ ميخ 
شاداه “ قي أخااق » كلهات َ« حملات َ« ده جاعدات 4ه وص ليان اجنبى ع واخل ' 4 


اكوعستانى افناتى كر ديدي ! اتق ل بطر انا للا ذايام 1 


3 ه 
وخر د ادن 


مح( ١4‏ ) سال اول - مله كابل فيرظ اول 6 


امعد 1 
بمو 














در “زبان فازمى وطى كلبات سه وعتراد ق دادية و ان فرعام توس :و 
مستعمل بودهءاسست . 
اغلاط صرفى» محوى » لغوى »اعلاتى > زيان امروزة مراع أشقئة 
وريشان ]دنه يرن ؛ ديك وان كفت 21 ان تراكاسات مده » حق 
شيوه ورسم الخط أفغاتانى قر يب اسح ازبين رود » ول وض ان » رسم التطباى 
عاقة ٠‏ عالك سكانة» عا مدت كتتد كان أن لاد قيار كرف« 
عدت اصلاحات اهمه تواقض وءوب "بأل ٠و+ودهو‏ د ادمعات 
افغائستان م موافق مقتضرات زمن ومكان كار سيل ينات . اذ كار واجبهيمابد 
زبان وادسات افغائمتان مستقل باشد . 
لغات بيازوم اجنى نفى وتبعيد » و اله قبول ميشود نابع تواءد خود زيان 
كرو » زبان وقلم عوام هم زديك بلك يكى كود » قواعد زبان شرماً بادول 
مغرب دون » ولغات وطنى جع كردد 7 اغرافات 2:35 وو#يات سفاس.ء دور» 
سلاست وروانى كلام و'نشأ «عمول شود » انكاه ميتوان اديات يمنى نظم ون 
وطنرا » اداشكن روح اناد أدنى 5 اوعدت أحلاق وبودد عات درا كار 


1 





1 رلور زيد 53 عوعرق و ال-اصل يراى ارق و:كامل جاععة بكار ابداخت 04 
إواننهمه أهور تك وابسدة بعك ومراهصى ع اديا وفضلا 6 وارباب جرا أند» 
اأوصاحب قلمان ملكت اعت تيت باحمن و له ادبى كابل . 


دير غلام هر . 


صفحة ( ٠٠١‏ ) سال اول مجلة كابل شمارة ( اول )2 











د 


ولسد فى بك ازصايع مفيدةٌ عاله ويك اختر اع ذشيمت وباشرافت الس_ان 
است ! انسان #حنين كه مايلاسات «كنونات و«طالب خودرا شفاء” تقزر تمايد 
فطرتاً تيزارزو دارد كه امال وعافى الضمير<ودرا درغياب ود آصوركند . 

محكم مين امحابات قطرى اعت كه هيحد درنارع انسانمهاى قدي واثار 
ود كا كان كن كاري ولاق على واو دا رارف روصن اقيات ووثا ل ان 
فاوط وفوش وونؤقى ار عومد عا سكير كو كرود طق 
مس د مان زمانه هاى تحوزار سال قبل هم ار ابراز إن صله : نفيس الود 
دارى تسوائيته ابد . 

ويشتد فى نطق اوزبان بان السان انيت 6 ارق .و امال :وواقمّات وجنوادى 
را كم انسان داشته وفهمدهاست هيل دارد بان وسله 0 بدوسة.ان وهم 
توعان <ود اظهار وحكاءه عايد . ا واإنصاءت زركك وفيس يكرشتة 
مهم اربباط اذدال و طوايف متلقة نوع بششراست كك ياد كار هاى قيمتى و انار 
نافع اسلاف را با لاف وبالاخره انار و احوال طبقات «تفرقة انسانرا ازجهان 
وشاط #تلنه وبعيدُ زمين رابطه بوده وجمدي؟ رشان عرش واطلاع مرمابد . 


د ش. 
و إساد ن عامل رك وعمم حت ا امرك 2 انساما درهر عضر وزمالى 
>2 وان تس ! : 
لو دود ال ج ودراداره وانمظام رات ت لشمريت كت العا فى خصوصى دارد . 
انسان : فى مواد مه ووس د 4 


دنأى كر ل و #دوسات فن يقزاها بولابق ١‏ نا 9 
ونه قايل اقاده شده اشاح ع ل 


:أت ا 62 سو اد عبا ات از هان لات ته مر 


> هٍ 1 0 9 1 : 

و*دودى بود اعد 5 فط درمة ابل نظ انا 5 ولى خاطره .اد 
باد داه 

0 ا هاى .م 3 رق 5 ا دم بأسواد اذن حيات صل سالة موف مة_ابل رأ 


به اما بى تشايد . 


صفحة 5١ ١‏ ) سال اول مله كابل شمارة ( اولك ) 











كرجه بمقصد اظمار مكاوانات ومدعا ننها جيزى نوشته توانين بر روى 
صفحه كافدست » ولى درهوقع احتّاج كه انسان خواءته باشد طرف مخاطب و 
مقابل خود را شّول قكر وعقيده باعقصد اجراى حواح ومطالب ود قنع 
وراضى » «تأثر » ملول إمشغوف وخورس:د تمايد درانصورت ناا كزير است 
كفن شريف نويسندكى را يك «قدارى شدر احتاج خود #صيل كند . 

نويسندكى اساسا بأرفيات عقلاتى وحسى ودغاتى فكرى ودمائى انام | 
يكجا ترقى ويرورش فته است وءساماً نأك انان معنا وفكراً ترق تكند قم 
ازحدود حسى وداير عقلانى اذسان خارج تركارى عيتواند ولى با انهم نوي ند كى 
محتاج بدرحه وذاسَه مخصوصى بوده وماسواى أن قدر ارزوى وده مسر 
عدشود 2 حيزى نحرر ؟: ا فى طوريكةه لقمة كاز وصداى ٠وزيك‏ زد مه كن 
.وب وتطوع امت و 1 برا يدون سأشه وهمدارت 5 نوا خ2-ه متوايد 6 
الوم رس ى هم ا تايس ى است كه يدون شه وم ع ايقة وم أن «وردحط 
واستفادم كردد 5 

ازن جحت اعت لاعلياء. ارا شامل صنايع ظريفه وارقسمت هناى «متنابه 
ع ادب قرار داده ابد . 

شدرة يك جسال حوب بابك منظرة زساى طبيمت ياتقمةٌ دلكئن سار و 
اواز خاطر را مود ج-ذب و روح انسان را متلذذ ميسازد يك شءرنغز ويك 
حرير نثر يا قاعده وهوزونث مم هان ناثير را 2 وقلاب ممأ بر . 

يبك 2 رير زسا عقّده كشاى خاطر ها » وكسلى لس دلما ست -.. 
بوشكن حند عارت «وزون وشيرئ ميتواند قسى رين دلمارا ترم ولطف عابد . 

حمجنان براى تحريك عواطف ششريف ولايق انان استعمال أن كافيدت ! 

شا زاسْع : 000 وفيس لي لويسى هنوز قدم لسر حد رشد لكزاكده 

وحمال حوانى را او 5 ر وطاهص تكرده بود مردم أشعار هنظوم رأ روح 


صفحة (١‏ -؟- 4 سال اول - حلة كابل شمارة 20 اول ( 














سن وجوه لاق يافته خط سحر يز وزاف دلاويز أن اومته بودندٍ ولى 
بس ازجلوه ديع وسوات حوانى <ود ان فن مطبوع بوسيلة عر رانو جرابد 
ومحلات بر ثور وشرواوائح نطقها وخطاه هاى «ؤرو دراءه هأى عت أور سما 
وتبتر » سردمان زمانهرا انقدر واله ومفتون ساخته اس ثكه كترينحرر ناثرنويس 
ازهصحه مثتر أزد انها قدر وقيمح دارد . 

امس وزعخدوصاً أن وخرررن درعالم داراى موقء.ت عالىو.ال مدان 
بان ضيف احترام فى كوده وحود نور .يده كان خود هارا وسياة ع و 
وترقءات حود عقياه دار بد 3 

حقيقتاً يك نويد نده ماهم وشريف بمغرض ميتوا ند جاد, هاى صاف و#مواري 
واعراىق «شى سمرهنزل ٠قصود‏ رقى وسعادت عات خود تعين كرده وبذريعة آثار 
وأشمريات ده موده ٠‏ ما ارا له عاد . 

واطاسل نوق ود كن عتفيد ا ردعاور وعارا نبت 115 را المان' اعصت و 
متهن ٠‏ عد نوشته كرده وان نوكت ها باثيرى درقلوب خوادد ا المأ بتوايد 
مثلا” تويسادء مايل است كه درقاب ودوح خواسده مو رانى ازفرل » حب » 
شرت » رافت » عضب »2 جر؛ > وف وعيره ولد شودء بايد در در بر 
خود كلمات وحسلات ٠تناسب‏ و.وزون بان مطااب را استممال تميايد كه ان 
غازات "انرو اقدى واكبد,: عاد 

أ يك فن ا وجاءع 

عيتوايم جملا كفته ى شود نو ين د أى عارت از اقسام ناريخ تر يسى » و قايع 


9 1 )هم 5 1 .- 0 
05005 ا دداشع وإ 3 رار متاولان سه دق واوتصادى 6 ودن نطقما و 


دقات عد بده اس ت كه ما 5 بواقه ىأشير بح 


0 1 
خطااه داى عامين بنش ات او ا عزن ان جرابد , حلات م كتاسهاى 
علوم تختلفه وغبره وبالاخره خررر ف ات لش حدى ودومنا يه 3 فرامعن احكام هاى 

: 5 5 ا ا 3 3 ١‏ 1 
دو 38 ر مى »6 عه اس مه “هدياءت معامالان حدوقى وده رار وعارات وكيب 


سفحة ( 0 ( 0 سال اول محلة كايل شمارةٌ ( اول ) 








الفاظ وكلمات أن ازشعبة فن #ويستدءكى شتا خته مى شود ٠.‏ 7 
كرجه كك اتوإساد نه ميتوابد در قسمت هاى كَناقة واد كل جا مع وماهص 
شود وبان صفات جاع وجود نويسند كان عاذ ونادر اسن والىنياز مكن 
است ١‏ نانيك ازتقطة قرمحة عالى و مس.و قرت از اصول ابن أن شه تويسند كى 
قأزية امنا وروي عاى ليه رمدي كن كنويحيةة انزار لباك 
كرو سوائزه.* 
اضرو كرحة علماى فن براى شاعي ولويداده ء؛لى سابق بك سر حد ٠عين‏ 
قواعدرا قابل نبوده وازادى روح وعواطف وتتبمات ذاه انهارا شتر اميت 
تدفله اولاز يه النهداه تازه انسدق عورد توعان خوه اديز 
وءوائمى را غالاً متصادف ميشود لهذا بدواً فيميدن قواعدى براى نوي:ده لازم 
خواهد شند كه تاموقع بروز ا-تعداد وتكمل قربحةٌ ان قواعد تمد ومماضد 
لولسئده شده سوايد 5 
لبدذا فقى ا ازعلاى: انناف دوك وسداء كى را عراعات: مطالت ىن 
توصيه ميف ر ماد : 
:١‏ ذوق واستعداد قطرى بنود_:ده دركاراست كه نجه شعة أزشعيات 0 
قلنا ماين “انث 4 ثلا منشى كرى آداره يارومان ويدى وغيزه * 
؟ : #ضيل يكمقدار علوم مخصوصه براى ابن مقصد مثلا مقدمات علم ادب 
ارقيلة يكم الفط ع اغا ادا ع عدوق عق 2 النلك وعيو م 
: درقسمت «اى 5 شخص مال اعت نويانده شود بابد ازعلوم مخصوصة 
أن شدرلزوم اطلاع وبصيرت حاصل ايد : مثلا وإسئدة كاخطابةُ سياسى 
يا اقتصادى:عى بويد لابد اراصل ٠وذوع‏ بابد مهره واطلاعى داشتهياشد . 
ع : ساده نويدى وروانىعيارات وترني س كلمات وحهلا 2ك عدعاوهةصدرا اخلال 


اكرده وم درعينز ماق ازهو ضوع خارج لشده » تف كك ومتدرق لشود 1 


صفحة ( 5* ) سال اول مجلة كابل شمارة ( اول ) 





ه : اجتناب از استعمال لغات زا بد از لزوم والفاظ يده ومبمم يا ١‏ تكونه لغات 
واللقااطظ ع عوناغو ا قويتان بالذو اف © سند بد 

5 هدر مسكن نوشان بى تكاف لدنى (طور بكم نوبانده حرف ٠يزند‏ سبك 
ريرش هم هان قم بابد باشد ولى از نوشتن الفاظيكه ا زقاعدة لفح خارج 
وعتضومل عواء افك نايد كان تروف كود. 

7: ا-تعمال حملات و كلمات ٠وزون‏ ومناسب حال و٠قام‏ هر هموضوع واعهارا 
سيك ساءقة خاصى 5 ونوشته د ش 

م١‏ أمنحخاز واختصار : يعنى متاصد ومرام خود را نوستده أزهى جبتى ساحيده 
وجمع 7 باميثرن مءانى و ٠دلول‏ درقاب كيك عارات رلته <والة 
تحربر مايد كه طويل ترين مدعاى اودر ظرف مختصر جند سطر ياجند جلة 
موا ارون ان ىواوه لق قو دوفن وس كان 
مسثله يك مهارت وسليقة خاصى لازم دارد . 

: عنم كراد موضوع ومطاب 0 دكران أن عاد الغمروره لازم 

كردد . بابد براى إن 597 ر كامات ياجلاتى اختار كرده شود » بان 
غتارت در ع نيه اولى اعينا د كز الجنده باشد . 

١١‏ : رعارت طرز#رر واستعوال الفاظ وعبارات مئاسب حال وادراك خوامده 
قوق ووه تددر اف 5 شَدر حند درجه اعلى واوسطوادبى مطالب 
راتحرير نايف بسن ا كل عقابل او كنض افاضل..و.عامى اضت 0 
مضامين إستى را بوى دويسد وم 37 خاطاب وعقابل عوام بأشاد 

صراعاتن زه فك( اما, ارا كرده حارج از ادراك وطافت عونا بايد 
عثارات ولغات خاص وعير مانوس باهو ال كرزلاة نشود. 

1 وادوور 
31 


0 دوهنا لأ 


5 اد جيذى بنويب«بإيدقل ازشروعحوا سن حُودراجع 
ب راد رحافط ةخود حامرو! ' 5 رادو .ال حود يك بر نيب ونغام خادى 


اصفحة 1 60> ) سال اولى ‏ يله كابل شمار؛ ( اول ) 


وي ما اسمس 








داده بعد ازنوك ١‏ وى مذحة عاضر كند درين م حله مرر حم مصوريرا 
دارد كه مصوراولا درحافظة ونال 2_ود صورت وعدت ريك شعخص بابك 
٠_وقنى‏ را عاضر وارسيم «سكرده بعد عملا روس طح ياصفحة ايد بيب خاصى 
تص رار عي ابد 1 

امولا” طريقّةٌ تويسندكى. و كفيت. خصودى ومبارت حاص ل كردن ددين فن 
حمين مسال ومواديدت كه عيض كردء شد ع كه أكرانسان مراعت وتعقدي 
انط ره ها.وا كرده بوهم.يك ذوق واستمفاد وايقَة خوبى نويد كى داشتهة 
باشد البته درينفن خوبتراحراز موقع ولاقت شواهد ود . ولى شذمى١‏ كر 
بدريا ديده شدء.ياشد كهيدون توسل, بوسايلل اسادى ان فن مراع ازنويندكى 
دارد وعدتوايد دزى ولنةه ببس دهن ا شخاصن مال_كين قر حة عالى وداره كان 
ذوق واستعداد قطرى نوده ققط.درساية هلكات خوب ومشقم ا تت و بطلاليه و 
دق درا ثارر رين واستدراك «ضدون وعباران» ود را قابل ومدتعد انفن 
ساختهاند كهكويا ان همطر شه نانوى تويسادكى ومحصل أن بشادرت انفاق 
مىافتد . ايوطبقة مررين كويا ترءدت شددهُ مكتب فطرت اند ا كراً شعراى 
«نظوم عم ازينطية بااستءداد لايق وقريحة الى بيداءى شود ؟: لاحت كلام 
وزسائى سان دراشعارئان ددا وروحلطافت اران هويداست ون ارحك: اسان 
#موراست مصلى ضروريات +ياتى را برروى اسناسصتحه وعستقم تمايد » 
البته كسائي مايلايد تويس”ده ويد ونوانند جيزى وشت لازم أسدث اسولاترا 
ازنقطة اساس .توجه شده ودريزفن مهارتى حاصل كابئد . 





ع ا سال الى له ابل شمارة ( اول ) 








عمس أم اعم وبر وكرام أن 


سس سه هله ب له 4م #مبهه 





ازفالياك أست كه دنعل ما وادارة رزدء كى ذلها وابنتة ترقات عاق ورف 
اسات » نهم وتفيم علوم دفئون م وءطالب باط" انسانها ازيك يديكر مي بوط 
ادن زبان والفاظ . براى ضيط وساظم الماظ » علوم وقواعدى صوص أست 
اكودر شوم مق_اصد هلل كوره سمهوات وسيرءت وارد مض ايد . ابن مسثله 
واجب مكاد ترق الدنه ومخصوصاً ادسات الها را ؛ ترقات !الى وادبى نظر 
عقتصرات عصرم وزءن در فروع خوسشس م در اصول <ود تاج سغيرات 
واصلاحات ٠سرمه‏ است اريخ ادنى اقوام خود شاهد ان ران اسات ه 

من عزيز » در مرور زهان وطى حوادث واقلابات روز كار در غورد 
افتقار واحتاج شديدى را دجار كر ديده 3 ديك نه از أاس علوم و قواعد 
ادنى ازمنةُ إن سمرزهين عن وادب جز اندى باقمانده است؛ ونه شبوه واسلوب 
ادبياك شمر ادر ادواف ٠«وعودة‏ أن تطرق هده اث 

لهذا : ران ادبى رط مم و'دن وطعننزا استيلا كرده أمدت . شدت 
احةاج ماقي كاد ج.دشى درين راء يصحئة حمل ظ-اهىي و قدمى براى 
امدلاحات أدسه رداشته شود . 

خوشاجناءه اراده وات 


1 


م وادب دور اعا خضرت تادر شاء غازرى ازعه 


تاك ر حول اس 


2 فرموداد ع6 در اعرة ان ١‏ داس هون إودكه 
انك ا ا عرض وعوء عوقو بواىئ اص عوسان 


0 


رم 8 أبدا ‏ 9 ارادات اى الى 5 ددد التاسمس مطلع شواد 0 
١ 35‏ 


ل 
الى ه 
دو و 00 1 ركان له شد ازاة 4 
0 خداى ملم د سى وملل 


راى ' داى ابن وطائف تقاسة استدعا «دمايد 


ندا سدم --0 00 ل امن أد فى». هار عسامه ات عله 
واديه قصاللا 1 1 0 


عمال شايد تضالته نر مأسار ٠.‏ 


صفحةٌ ١‏ بالا »4 سال اول - محلة كابل شمارة و اول ) 








مفعهبدك 





سس م ل سس جه هه #٠‏ © 4ج ههم 0 
مادة اول 0-7 2 سيك 0 اسلون 5 واملاى اد أت الكل 
5 لسثدمر 9 وصرام 06 5 
هاده م 5 در بوحيد سي.لك حر ر وشويت لنانادق شرار لاهو امسان: 
| الها 30 1 5 7 1 1 
ددر بوعتواعاى رسهى وحدومدى حدودى له عن ماد . 
_- را لوب ته و برى و نحكهوى وتعر فى 14 حواء متعاق يصنايع 
القاسة يأثد 0 خواء إصنايم عادبه <دط هذى زر مما بد 5 
ج - دراشيت اشكال اصول سقط واتجام و الدداو تهاى سعالور 
( ورم ر تمع كاغذ هاى رسعى ) و اشاره هاى دروف 
من ا وراد أدول واحدى عاذ مدما بد 5 
با اشكال ديع وحيان فح مسارد . 
هد در ازدد ارباب فلم وفكر ٠ط‏ بق نظريات سابق ولاق +واه 
بطريق ااف حواه بطريق ترجه 5 سس مكاد ٠.‏ 
ومس نوا طه تشعريات خود درقوه دس وطن دورى كوشب 
ماده سوم ل سار واد فوق .تحدالمالها 3 اعلاعا ومقاله ها اما 
ورا جار و رساله ها لمر كين ودراءن ومحفلم-اى 'دنى ود 
1 عندالازوم مهم لد مكرود بدابير لازف. اماد ميمايد ٠‏ 
ماده جمارم 5 إناحمن وقت 0 و نوراه طلاحات عامى وأدلى - 


هدر مساعدت ”" تكد 1 











مادة م در تلصح لسابى كن َه وزارت مارف بغر ص تصرح ٍ 
سدم ايد 4 ب 59 ٠.‏ 
مأدة شهدم ما ادنا وصا <.ان ذوق اد بيات داخله وخا جهمراوده ومكاسه عوده 


افادءواء تهااه مما بد ٠.‏ 


تشكل 


ماده هفتم ‏ ابن ر اتحمن ادبى ) مكب از دوقسم اعضا كه يى اعضاى طبييحى 


١م‏ شر) وعدهٌ اعضاى اتخارى ( ٠١‏ فر ) «داشد . 


ديج جومم عجره + جرع وم 1 7ج د هسه جد جه 


ماد هشتم ‏ (اعضاى طيرميةبايش تهاد رئيس ازحضور حكمدار «قرر كرديده 
مطابق تود جه خصوص ماتحق واه ومشاهره 6.اثئئد واعذاى 
افتخارى سار ببشهاد اعط_اىطيءيه دروة: ضرورت الاب 
مولت لس مادق شاه عق -ضور مير بل 00 
ماده نهم - لظر بكتتحائس بست مخصوصس الجدن يك مدير دا :لى ويك سركاتب 
وشدر ضرورت جندى كاتب ومصححو نترحم داشته ىياشاد . 
ماد دهم, ‏ احمن افكار حُودرا جون توسط اخبارء رساله » كاب ٠صور‏ 
وغيرءصور نير ميكئد ؛ ارين روداراى ٠طبعةٌ‏ مم ودى <واهد 
ود كه جهز باه ىكونه لوازمميباشد. اما عيجالة” باءطعة ع 
د ركارى رفع احةراج ملكتن 
, - امن براى سا لما “حاىطببعره وافاخارى و دكتيخاءهة كوجى ْ 
أسس كوده لى دذلى درر كيد وودءت أل مكو شد تعدادونوع 


وى 


مادم بأردم 


اتدالى ان حت د يءؤايه در سمت مصارف بودجة انحدن 
معال شاد ٠.‏ 


030 


> بوط “و2 كد 


مفحة () )2 


5 3 
ص بس سس د سصود لطا حب وسو سج 100 1 7 وسوس وها 


سال اول ب جلك كابل ‏ اشمارة (اول » 








متغرقه 

ماده دواردهم ‏ افكار واوراقكه ازطرف الممن بدوائر سادل ممىيايد > ارام 
تكران ( رثيى ) عنوان «يشود . لهذا دراءور خارجى ين رئيس 
مسءول شمرده هلشود. 

ماده سيزدهم ‏ تشكيل بست ومصارق بودجه يز ازطرف ريس ني شده فور 
اعيلحضرت هدم يانته اجرا مدشود . 

مادءٌ جوارد, ‏ أدول ادارة مجلس .ثل مجلسهاى مروجه بوده ؛ تا موضوع 
مذاكره واجراى «ق حذور وقولاشتر ك اهل قل وتبادل نشريات 
وانتظام. امور داذلى اداره وشكل ونوع جواب تاق عدبر مداشد . 


صلاقل صلقي هله 
ا 








سفيدة 0 .م 4 سال اول 2 مجلة كابل شهارة 2 اول ( 





همشأ ١‏ هم شاعرس 


در حدود ٠٠0+‏ محرى 








يدا دعا قاس وعدكك كرق ا ساطان د كط و قدي دم 
علاؤالدن <مانسو: غودى روشئن وهوبداءت <وشيختانه حرا تادبى وشاعرانة 
ا وعفان زا علا سماور عور ع ن ولد كن وردان زوق ددواهكرا اسه 
سقط اراس انشاء شاعى كه مرادار جيال شاعْةُ غوارات و <لكه هاى شاداب 
و 'ب هاى غمصنويدة أن اسح ء در برورش ولوبت روح ادلى اوادك قصورى 
تكرده استث وعوقعيت جغراؤاتى ان ناحية كوه كدستكر هاىغيرقابل تير 
وحصار هاى مستحكم دشوار 50 سءتب شدماكه شعراى ابن سامسله و 
ماك ور انيه أزاط افائيان دكوتة وانكد ودردادن. حال فلل عا ان 
رورش يافته بد دراسة.هال سيك وأمبعدة كو هستال خود ك3 تروار #ت دوذزبان 
كال خارج انود باشاد ا انك كه عام مداق أن تقل كزع اووداراى يك 
روح سر شاوو ازاد ودر سعذن رورى وساط و دراعير مقتدر م صاحب معالى 
د 0 وفصيح وكلءات خوش اعك كه بريه مقام ودماحت خاطر 
شان مترن دليل است . 
3-8 ساعلان باه ورعور ء 0 ك5 در رديمف شادان اريخى وسالك تبروهادان 
ب #سوبات ؛ درعين حال ارفحول شءراى روز كار وا شعارشض از هيات 
ار حمرال . خن ب 


ل 


6 0 3 0 0 1 ! 6ن‎ 2 1 ٠ ١ 
3ن راشعار وام ذا وحناورا أساناط وهماناد ؟ دنا ل كه ولف‎ 4 


. ان ساعال عور ايدا 0 شم.رت ادىرا مالك ود ا 


يار 2 جيب لمر ففل و إسد : مله ّ ور عا كويةاير كه يام علا و الد ن <-ين 
ام 


- 1 .0 ا و 35 5 2 0 
است » و طائفه ران رفه د كه اورا حون ام بودء , وخدض ثير حان 
داعت“ هرفه اول ء 1 مت اورا بأ مها ور ردمايد :كر غ يرا -- ول 
ا 
ردي / اي 1 


ل مه حاي' ت حان ام 4 و طزقة 0 به كه اءش را سل 


صفحةٌ ( "١‏ ) سالاول ‏ مله كابل شمار؛ ( اول ) 


ساسع عمتسم 1 اجنع نو 101701011 
سعد يموي مي 1 








عقده كرده ايد بيت هذ 1-3 حجنن خوايده ابد : هن خود نه حدن »ان 
حسين .نم 1 زديك رن كتابى كه عا سادة سو اع ادبلى وادب ارورى وشعر 
دوس ابن شاه شاعى است ؛ جمار اله نظاءعى عروضى سهر قندىاست اكه 
كع از نفيسترين كتب ودر عين زمان معاصرباخود سلطان است . ان كتاب 
تفيسرا در زماى تاليف ان برداخ_ته است كه ساطان غور شروع بلشكر 
“ا وه در بات على عوده امت نظطامى عروضى كه مادا ين: ود مان 
عظم الشان است وان كتاب نفيس خودرا به برادر زادهٌ ابن سلمطان غُور ملك 
الجبال ( ابوءنصور ) اهداعوده امت دربايان مقدءة ابن كتاب عدا ز شرح د عا 
كول إن خابدان ه'ويسد : نعمت بزركتر انك ع بر كان ومكرم ببزوال» 
اورا عمى بارزانى داشته است . 
حون خداويد عام » سلمطان مشمرق علاو الدبياى والدن ادو على الحسين ا 
اختيار ؟ اعيرالمؤءنين ادام النهعرءوخلد ملك بابشخاه هزار مرد اهن بوش داخت 
كوش كه مله لشكر هاى الم را باز مليد و كلى ماوك عصر را كوشة تشانده 
الاك سارك وثعالى ممهرا سكدكر اززاق دازافع وار يكدكر ا خوو دارى 
دهاد » وطلم را ازا 'نارايشان برانواركنادء درمقالهُ دوم كتابكه راجع بماهيت 
ع شعر وصلاحيت شاع ات ٠يلكارد‏ كه زنده اليس دراز باد وجتر دولتس 
«نصور» يكين خوا-كن ازدوملكء» شمريارشميد ومالك يد بغزنين رفت وسلطان 
برام شاه از بيشاو يرفث بردرد اندوشميد كه استخفافها كرده بودند و كزافها 
فته » شور غزتين را فتح نمود وعمارات آل ناصر را خراب كرد » وعداجج 
يشان زرم ريد ودر<زانه مدماد ع رازهرة ان مود 5 وأو لشكر 
ادر آنشمرايشانرا سلطان <واند » ويادشاه خود ازشاهناه برمءخواند » ١‏ نجه 
بوالقاسم فردوسبى در أعر لف ود كلت لود : 
١‏ جوكودك لب ارشير مادر إلشست ل كيرا #ود كويد ست 


سنح ( ب ) سال اول يحلةُ كابل شاي ( اول ) 








بن زئده بيل وبدجان جبرئيل ل يكف ار بهمن بدل رود ثيل 
عبانوان ود عات وارلة” كد دا رم وز ارد سكن كر كك 
بعد از جهار ماله“ عر وض سه رقندى ممتبر ترين بذ كرء كه عاسندة سوام 
ادنى وعافظ وناشر اشعار ابدار اوست بذ كرهُ لاب الالاب عوفى است م كه 
بال هاى 5ؤو و لاه نالف كرديد, اسث . عوفى درنصف "اول مذ كر 
ود دريات م كه حاوى لطائف اثمار هلوك كاراست عى تكارد :كه ساطان 
عسلاوالدين ورى را اشعار بادشاهانه است واطا؛مف ملك نهم وشعرا ومدون 
است دبوان او ودنوان سلمطان اتسيز دريك لد دركتاخا نه سرد وابدار 
سمرقند مطااعه افتاده است در انوقت كه از براى انتقام ساطان سورى لشكر 
بسوىغزنين راند » و1 نشبر معظم را بكرفت وخصمان رامقهوركرد , و اديب 
طرفداران ال ناصير هثال داد ولى «تماقباً درشى كه مجلس سرور و شادمابى 
ابن فتح است ابيات ذيل را در مدح ود ككفت » ومطربان را فرمود 'نا.در 
0 او درجنكت وجغانه .زديد ودرائر آن عفو عمومى را اعلا.ن فرهود : 
جبانداندكه منشاء جهانم جراغ دودمان غوبيام 
علاوالدين حسين ابن حسيام 0 داتم باد ملك خاندا نم 
كه بادا موج زن كرد سأ ثم تاغل ارى كرف نوك سنام 
همه عالم بكردم جون سكتدر يبر كشور شه ديكر أشانم 
دان بودم كه ازلفمان يفزتى ا ينغ تيز جوى خون ,رانم 
ولكن. اده بيدافاندوطفلان شفاعت ميكند حت جوام 
حش دم باإيشان حجان ابشان ل كهيادا حان 
دياز عوفىمينو يسد هك ادماراواز غايت لطاف' 
زد ضد ودر غرزفى اما بدسقدر اتتصار 
فروينى درحوا 


شان يرود جام 
23 شورق دارد در اطراف 


أى اح بارمقاله' مروةى' سمرقدى اين رباعي' اورا قبل ازحركن 


صفحة ( سم ) سال اول يله كابل 


اك 


شمارء ( اول )» 








بغزنى از جامع التوارعغ تقل مهاد كه قلىازحر كت ان رباعى را يقاذى الات 

غن ىا فزستاد» 
اعضاى مالك ران را دم 0-5 <و, 0 ده م خواشس و لشكر دكن 

كر خزئين داذ بيخ وإن نكنم - ب + دن نه حسين أبن حسين -دسم 


اضافه يرن در صفحة م6١‏ وات" حمار مواله دند ل الى را 


هده از شاهحخار «هاى فصا حت زبان است از طبةات اصرى 
كه در مام وقايم عَن لى حاضر و عاتم ركاب ابن سلطان بوده است باعين 
واقمه نقل عى عاد : بس ازفتحركردان ان شهر ١مظم‏ يكسمفتة ديكر هم بمزا دارى 
دو برادر ٠.شغول‏ شد وصندوق هاى برادران را إغور برد وحون شيروز 
كوه رسرد واخاطيرش ار التقام خون دو برادر براسود ابن قطفه را كدت و 


مطربان را فرهود تادر حمل عمس أهير د ا وبعشسرت ونشاط و ويد ُ 


انم كه هست فخر زعدلم زمانه را 
الكدت دست خويش بديدان كندعدو 
عرام شه بكينه .من جون كان > 

0 خدم كرجه همةراى ورانه بود 
كين توخان بغ در اعوخم كنون 
اىععار ب يديع جو فارغ ددم زدذك 


دوا تجو ركه دنثاءد فرو كذادت 


لعد اران عد الله «ستوق ورااريخ, ريده خخ وداكه 0 يادكا 


الم كه هست جور زعدلم خزاله را 
حون برزء كأن نهم الكشت واله را 
كنم ه كنهاز كر او كتانه را 
كردم بكرز +ورد سرراى وراهرا )١(‏ 
فاعدان وو كا ارك واه را 
د كر ول :وا سان انز 


قول .نتنى و ممى' صاف ١خاله‏ را 


انه ارا 


رهاى قرن 


هقم ل#رى أست قط 'شارهٌ بلطاة< وأيم ان بادشاه ميمابد يدون اد اشعار 
اورا فط كد « جاه كاد 8 بأدشاه عاقؤل كار دان اماف طبسع لود 


تبرادر زَ'ذة ود عاث الدن #_درا در عن نكن نيابت داد و رخدود هرى را 
ٍ 3 





١ (‏ ) مماد إزراجه ورانلى هنداسث . 


صفحةٌ ( 6س ) سال اول مجحل كابل شمارة ( اول ) 











: ل 

دارالملك ساخت ٠ددشش‏ ال باد شاه كرد ودرست6هأهه در لدشتث وانوالةاسم 
در باريخ قردَه دود لوا 3 ازتعضى 5-8 حجنن معلوم م دد اكه حون 
خسرو شاه ا ترس اسرب علاوالدين غورى جمالسوز عند كردت علاوالدن 


سير دام بغور رقت وحون خسيررشاء از هند بأسياه موكور وتوحه عن نعن 2 7 
علاوالدن جمانسوز م.يذواسات كال عابد با تطريق كه حسيرو شاء شور 
وقاعة تكه اباد و بوى كذارد ولغز نين قناعت عايد سروشاء قول 1 « 
علاوالدن عورى حال وز إإن رباعى كنةه زداو فرءتاد : 
اولخد ره عاد كين را شاه نا خلق حجان له ه برداد افتاد 
عان نا تدع ى عور نلك. تنكيه ايان بي "اجر فاتك آل وق سياد 


معااىق ووز سك 22 ىع وأس عه رش عورزم معاون عن كود 5ه دوان ان شام 


أ مص در تمان 26 1 4 7 اَن 11 ا 27 

: ف 5 خس وز ءو جود اعت ووس عرق شومر لالس 
ورف فم راهنا ل جا 7 م ش وه 1 : 6 دي 
ا ا كرد اح ادعات «ود طلاعات مفصل و<مان ق(عت 
كل أرمان 00 0000 5 ا وه م 
لديا ىا لوعي لي ا اا الل ا ضيه حيرات 555 ورشا 9« ل ههكن 


1 0 ا 0 ا 
در لضفه 0 يأهد ل 





صفحة( ه* ) 





شمارةٌ ('ول ) 


آي 
7 آذآ#ث####أ ا 1 


(اغهاق) 


انعاق اس له شيرازه نوع ني تالبيية 
اتعاق ات كه اقوام يدان مسعوداند 
بابد قوم كرزيم زس لاب تاق 
هن كدا١‏ اثثن سوؤان فاق افروره 
غانه جكرو عداوت عيان افوام 
خانه جنكى اسدت كه برياد دهد عن وشرف 
جه قدر حال فلكت بير هلك آمد 
رفت برباد مه اسايدةو ثروت ماك 
كته عرض كلم الإره اخلاص نوم 
اكرهه يكدلو فر لدت اوم يأش.م 
بست د اك عادست »حوادت يايد 
ات اه بااو همه #تسكر شوم 
خادم هات و قوم است با سات ل 
ديد نودى كه زرا كاه ستوران شا بود 
إن الى ؟ه ع ياره دا داد ءا 


شكر ان تعمت عظهاى المي بر ماسدت 


52000 5-1 . 95 5 1 
فاق است ده هرعس ازان حون هنراست 
وونافه عا اراعدهان درخطرات 
3 ارين لل ناهاى قوى ابوسم أسات 
خرهن هاي اهّدوم براه 0 اامَر 
هربلاى 5 حماندارداران سرعدت ترسات 

ل .0 : 

خانه دن كى اسات كه رذات ماأدعاك وراسدت 

ا 0 4 / 5 | - 
40 دون »مار هدهشن ال درلطراست 
اهمه دشو ىدو كه ما را | ر اعيت 

"كما اند دان عدن واس #تهراست 
كه شن باد شه كامل ضاحتب خيرا 


بر | ديك 


حه مين يكحهتى دررةٌ وش سبراست 
نادو ) غازى .ما ضاتدن اجو كراشت 
ندا وق او وت لان نظراامع 
باغ ارك كه دران لاله وكل جلوه كر است 
ازطفيل علو سي هين برهتر أت 
هر كه ان شكر بيدابد رز مالم بتراست 


و( سعءل ) 


صفحةٌ ( م ) سالاول ب تله كابل شهاره ( اول ) 

















أندرز بشعراى وطن 


حرفب آعم وصضفب أن اب حون شكر كاون 
هدج اعت عون نعي وفدانز 0 كو 
فو فكن. درو اماو ري كن نان 
عاصدل ارق تال كردق ثون. عون 
لوال لنكد ايت ود ارين وان تيال كين 
محوى كان عرو نش-ان كر كنون 


ل لسع سسيي ممصي عرد جرد ل 


علاب لب جه باشدو يدام جشدم جيست 
بابد مود ازشيه صرف أطار صك_:ون 
كرداب غيغب ات صكداء اى غريقو خم 


لمسدء 1 سم 4 و اهماد حددان هزار تاه 


1 0 
0 رو 0 و إعارز و6 ح؟_:ون 


رأهئ ا 


2 بن على مدان ه_:ا. ط 
٠.‏ 7 ا 2 
0 2 78 : 55 
رأه د كر كماو ارال در 0 تت ا ول 
00 


فساهدان احي وال زمان سر سك نون 
دعام تاهب فكورى 
١ ١‏ 


0-8 
1 


هص عم أئنل_ا 
را اثاسسأاى دكر دارد أى لوت 


34 


ستو جيل ماية عنبو هاتر ك_ارل 


عاذ يخة 2 بحم 14 سال اول - محلة كابل شمارة ) اول ( 


اي ا0ا0ا0ا0راالبربننسسا 








لارم بود هلادب هين عصير كارو بار 
1 رانود انو وكار داكر هكاون 
دوق اقتذ داع زمان اث هن كا هعة 
باشد عقاض_اى زمن خيرو شم سصت_اون 
اه_ل سذن هن 51 بود دروطن كو 
0 بودف اهل وطن شءرثر 0 


( ستغنى ) 





اسلوب 


ابن كلمه از جند بن سال باساطرف د 0 ن أدلى سنا ذارد ابيا 
دو فول العا و عطاقي وذبان نكا رنده كان و اخطا ارات حملى خوه 0 
اظبار مها بد . ننها بعضى از ادبا عوض سبك هين كامه ١‏ -لموب را جنا ٠#‏ در 
كتاعهاى لغتاسب »ععنى طرن وروش استممال تماناد . اما نه براحةيقت وماهات 
أن ونه سأقسيم ل ان اال ذهن مدشود . دون ا نحمن ادبى ما لظ به 
برو غرام خود فرت بسط وائءابٍ انرا ازجلهٌ وظايف خودءبدائد ؛ لمذا 
در تين مقصد اسلوب و'قسام وداعات ان إن عتقالهرا تحر بر صحك. ده ذمنا 
خواستم فكر كافى و صرحى درين زمه شارئين خود بده . الشات كه او لا" 
#تصرى أز مقصد وما هدت ان كامه لعد ازان اقام و ماحل ان وبالاخره 
ار ناثير و صورت استعمال اسلوب درا سطور بعد شرح خواهم داد : 

اسلوب » در لفت يعنى روش وطرزاست . امادراصعطلاح ادا سات عصر 
»منى ( طر زتحسس و كر وافادءٌ مخصوص ) امتعممال ميشود كه اولا يعالى 
هتوسط وسافل يا ابن عزين وساده وعادى "نيا باساوب آمريثى ( و صبفى) ؛ 
سلوب تقلى ( تحكيه وى ) و اسلوب ابداعى ( اسشكارى ) تسم كتند ٠‏ 





صفحة مم ) سال اول محلة كابل شار 9 اول 6 





- 
١ 
ا‎ 


حا نجه ما كك شد ؛ اسلوب طرز صوص دس » تشكر وافادهاست. 
بريئوجده اسلوب رقتار » اطوار و طرز مخصوص لاس ع وراك و لشسات و 
برخواس : وغيره كه درعصصر خود ( ٠و:‏ ) ويا حصول ذوق زه است ؛ خارج 
تون اوت فى ابناؤن انالف كدون اوبات ادكه سوال مكروة: 
اكجةادرلان اسلوت عق خوزاك فورض نز اعدءاء مكن اسلوب 6 الها 
وخم فض "تددر نو اناق عزوو ارق د فاده ويهان يتن .+ ناوه د كن 
اأحلوى اتزورى كد اسه يده قدم كذا دته اد بيات كل برى و شفاهى إعنى 
تموع شعر خواه نظم ونث عرر باشد خواه نظم ونث تفاهى در زير امحصار 
و اك : 

حال !عدم ترد واسط الجاع الى اللو كاؤريالا تيم ان اشاره رفك : 

شووض بش ررى دود دراجى را «وضوع حرر قرار داده جواهد 3 
توصرف وأعر ان : !ركاه "رشاع رط قطر 6 شكل 9 1 ع شاجهة ع 
كل وه.وة ا م فيرهد . 

در موقم تويسنده »لها عكاسى است ل عك سكرفته يدون رذكث أرائه 
كوده استث ٠‏ درعين زمان ريشه لهم شاا لخ كك وكل وموء "أن را مثل 
بك نات شناس ايضاح مكند 

معيو طور كر اديه ويا اعيي أ » نه عم شاع >" 


الما انا ع ار 00 
سول تعوص و 0 





.ث0 » 
3 ه » درمع سة م 
و اه 


17 2 
10 وى و عر ه رأ كاه وسد ها ارات 


وااغاءطا ميان | . و 
تقعالق الموطوء بورق ل 5 
الى ى اره دك يان جود حدرى .خم سسأ دونه روىكاع.د 
ار 8 ا 5 0 1 2 3 عم . 
2< م 1 أسسسة مم حك ل ارا 1 و وام , 5 32. 
ا ا ا 3 3 2 َ 
2 ا بين عد 0 ب 2 عار 2 _ ١‏ . 
5 5 تَّّ راان ا عه ال رار وراراست 3 بولسيده 339 


الو ماده عاى !41 ١‏ 


1 2 5 
لد مملااج 0 . 1 عازه 

: ل وعمابلب ومدشاهرى ل[ . . 
ل موصضوع بأد 8 


ى رأ الله ف ار وأؤقده بك شى حاوس الات 4 له 


6 


صنحةٌ ( هم ) سال اول مجلة كابل شمهارة ( 'ول ) 


وس عد سعد ع تجوت مومه وسك سس 





اسلوب محكة وى ويا هلى طرخ صوص نر ير ويا ررمت دوواد ويا 
ناطق بكحادنه وواقعه را خواه خوش اده باشد خ.واء دالكير كتندء با الفاظ 
وكلمات «طابق انبدون تصوير وانضهام ميل خود يشرط انك ساسلة ١‏ نوائعه و 
حادثه را ازدست نداده سان 0 ؛ الوب 4:94 وى ويا على كود . 
ان جاده را واه مشاهده 5 أرده با زديك رى حجن شايده بأشد ؟ هساوست . 
البته قم 'ولا ان طر زاكه خحود مشا هر 0 د يح ر واف لاقن اياده 
مىشود . ازاتي فقن اريم اناه سورت شد الكل وج اا م 
ولوإسئده امعكده <واهد ر امد ٠.‏ درن صورت توساده ولا قل داشن حكه 
درشددن ويا ماده كردن خدود أشاره ايد ٠‏ نا 4 درشا.ده سارت 
( كونحد ) ويا (اتختى :وطاق لقند ) الخبير بإيد ود 

اسلوب ابتكارى ويا ابداعى : ابن قسم اسلوب نسدث باسلوماى قوق مركب 
و دده اعد حونكاة شعؤهاءت لورتاده وسعذذور در أسلوب اسكارى ظط_اهص 
مدشود | كرحه فعاارت 2 له وذوق بديم ار يناد وأأوسنده حتاف أاست وريه 
ذوق وسارقه درانكشاف طاوت ميكئد . ( إن #ضءون بكر است ) وابن تحرير 
وبا سيان <:ين “مرج و كبرنده اعدت تنا از »ين حمبت اسث كه در حتين 
تحرير وتقرر ؛ خيال وحس شخص كوننده وتكاريده الشمام يافته امت . 

دناحه دريالاً ديده شد اكه ائداه ويا كوياده در ختى را تعر ف وبوصيفف 
كوذه اثاده كو عه كه باد معدي أن دوغت :را ازا مكتد 4 لووتد يوم 
وغتلة اناه رضن راامعاهدة لوووط إن امنا انق دوعر برا كنوه 
0 اننا ضوررى كه ازن ياد ند بان درخت سيد وارشكست وسقوط ع 
| درخت ضرر وزياق كه باشخاص دور 0 ان عارض شده علاوه كود » 
| اسلوب توصي را يا لوب لمكي وى: الوط ساخت . كذشته ازن هر كاه 
محرر أبن ضمرر وزيان كه ازافتادن وسرتكون شدن ان زديك ونواحى رسيده 











مفحة ل( م 4. سال اول محلةٌ كابل تهارة (اول 6 


اشخاصكدار قبل اطفال وياإسر ء ميد زن وغيره بان ذنرر وزيان مءروضماندءايد؛ 
مخاندانووالدن انها جه صد مه هاى رو حى نواد كرده ودرفاء.ل انها جهمام جانشكاق 
برو ىكار اورده اعَدت ؟ تصور ونحايل كرده سان عابد ؛ الوق تعلاوه رسك أسلوب 
وصقى رايا اسلوب الى ملي موده بود ؛ حالا ابن حر ير و تر ير را ياسلوب 
ابتكارى واداعى سوسط خيال وتصورات ود تيز مين ومرجم عودهاست > 
إعدارت دبكر ابداع كرده اعد .2 أشدت خلا صه سه قسدم اسلون كه كاه اسم 
توصئى > هلى و !تكارى ياد مى شود . 
ازايضاح فوق معلوم مى شود كه بعضى اوقات ان اسلو ما «ستقلا ازطرف 
عر ويا كو مده كار رده مى شود أما 2 مقتّدر » 53-8 هم سه رأ 
جسته ب جسته مزوج و مخاوط ساته روح وقلب شنو يده وياخوا ننده را اسلا 
ا دروش ماظرةٌ درلآت » حروان و انان يعنى سب وعونة معين نشا بداده 
مطح و سنماى نا سير هريد هلد كد در باغ » اس حشن وعيد رده غرق 
شغف وسرور هيدارد . و كاه حر يق » سرلاب وطوفان و انقلاب درجم ويرحم 
00 در مشكره وله سا مع وقارى ود تر سيم #وده درياس > ناكا هى رقت 
عاتن ع الطارات: و كدو د داق 
ان قدر را بايد كفي كه اسلوب يعنى طرز» تحسس وطفكر وافادةٌ خاص 
بعضاً انقدر يرقوت و شدت ميشود كه هيجاناتى را كه نكا ريده حس كردة 
مضطرب وياءنشرح كرديده اسك در قاب ودماغ نانيك «توجه اش بود اند :' 
غلان نواه كزده باشلتة واه فغان ونواءيدارد ويا | بكه اختيارشرا نودم يتكلم 
و رسيم ) وافعت واه كعيلا كرده #4 ظواكان وده عن وا عركك بد:*: ) 
غاى تو لى نو يعاق لوق 33ت ونان ور نا يكن متا فحنا ةبترل 
5 ذوق خواسده ويا شنويده از عالم ذوق كوشده و 0 ريده باشد يعنى ان 


ذوق بان ذوق دريك حكنت ادنب تر سه و اعتياد َ الذت واشنانى ديدذه باشند ٠‏ 














إنخصوصيت ذوق اذنائى ممدارباب صنائع تايسهرا بافرق 5 بازياد يكديكر 
مرحوط داشته از 00 حابه ومدافمه وك لد . بأوجود شع.ءات ت يدأ 7 
خود از نقطةٌ نويد هيجانو شنف قلى امتزاج <قىاتحاد #رده در كرد حسن 
و اندب جع 20 س3 5 را ا عام و هويت كدي ٠‏ حودة ودف م 
صنائع ازياب لقوسه #ين اظهار و اسات <- ن لعى 3 ا 8 

اشات كه موسيق دا نشاعن را وشاعس رسام را 0 رمام َ رقاص را و 
رقاص » دل را 4 هوكل تراش مدهار را 5 د ولأ تاعى عابد 2 

خصوصايت اشسام اسلوب در همه شعيات صما ثم وذون باعتسار مو دوع سا ا 
عى ضص ودود بابد كود ١‏ كرحه لويسلد كان درن باب دعق س2 ٠‏ م و 
كه نار عن را لعاورى بوشن كه حُوا بنده وياشاويده ازان افاد5 1 ينها وقالع و 
الاق خامن. الكتمان كن 621 نحط ادق كرت كذ انان كتودرانا 
الويسى توصيف ولعرااف كد ِ بايسى ان «نظره را مثل عكاس أراثه وك ل كرد 1 
دسرورت بدارد ك2 ما ند رسام أصور وتلون ايد . 

إلى ا الرحة ه#صد تاريخ وحغرافا حميناسات كه أر اح وةرافيا شناحته 
جغرافا وناريخ دانسته شود ؛ مكر اد بيات ولان > تاريخ وجغرافيارا ضبط 
واعاده ا ق يايد باكلهات والفاظى اراسته شود 31 خوانده وشنويده توسط 
سه توصيق كا عدن كدان وتوسط اسلوب هُلى حافطاه ومصوره را ردت دهد 
وبالاخره بواسلة اسلوب ابداعى للك ا حود را مزى عابد . درحقيةت 
الولسلاده 2 عوضص رسام وعكاس وثم, عوص :ديات شناس وجؤيانت د انكر كاذه 
تولسئدة 0 نك كار مايه" متجحرك ادعوم كائنات ١١‏ ماشان خانة فعاارت دماع م 
حور است كه يكان كان 1 339 ساحته 6 مل خوك كاه 1 جورت لحر وا 
درتلاطم اث_كار وخيالات ' خ#دد وشكون سوق بد هد وكاي؟] وكاعداي ر نكن 
كائنات لعى اسلوب ابداع 6 يومف ودّل "فاق وانفس 5 در شعور وعقل انسان 


موه )0 1 عش شنال اول - ةل شهاره ) اول ( 











الوك ودار د ده اعت ؛ كثان كثان رده خصور قد رت فاطر #ضوع 
تشايد 9 و كان 5 5 درضن عدت حدرقت مشموده و#سوسه را 
هته اعتسه بحقيقت كه يل وتمثل كرد است سارايد ٠‏ 

إس الوإسئده ازابداع 0 لك قاد كرده درهن شعه 
ءءت خواه تقيسة بأشد حوآه عادى ٠.‏ 5-5 تصترقف ارده ميبرود و كران را 
0" معان اسلوب ) روش ( متيدطاط وبا الم 0 . ا 'رسنور أبعت ص 
1 قاب ودماع 4 وأفسمرده ماى و بيك خطاه وبامتظومة وحد ا شين طوؤان 
قءالدتٌ واشاه 5 واد . ل ملمعر ه.عدا بات واحي.اسات مساززر *» 

2 0 2 5 : 2 

درا ابن تكته را نيز ترايد وراءوش كرد كه ( اسللوب جامع ) .ذل كتاب 

٠. 3 .‏ م : ٠.‏ . 7 
الوق كدان ع مد شد : قدها اخلاق را لهذا باس ادارَة قوأ ف عملى 
ودماغئى ابد بير همزل و سا اعت مدن اك رود ١‏ إعارت د ومة شعادى ع 
ترس عاثلوى وتربية اجتاعى وكدوريرا ع._ارت ازمحتويات اخلاق عى 5+رديد 
0 فاو “نا أ 1 62 8 . 

ومكفتند كه يك انسان ا نوقت مكمل كته مدشود 37 وظرفه شيذدى و اجماعى 
حود را رعا بت ارقم اورت د ولد ا سام دأده نشوا بد 5 اشعجنين لعقدة 
50 بكارخوب داراى من الى بأد بود كد إعضى سيت (عطور ندر زب ولوصرف 
و بعضى إعاور شل و كاه وبال غزء قئ ازالذا ان يذو اخزا ع وابداع 
3 


2 0 5 د 
رار بافثه شاد . بشلرط اذكه لابق موطوج واسأاس ا 
د 


سن باشكل و القاظ ازدست 


7 ه اذأو 62# . ٠.‏ 
- ل عه واس ) رن واععقاان ايعان 
5 1 3 . 5 اص . 5 
تتبن اساي" اا ان ل ع اا الا ا .| و 
3 ع 5 امعد ااخي لوي لا شام “دو دون : اوخنلسم شت هل لدم 5 
- فا 0 5 
حال امو 3 ب قد 0 7 5 | 1 
95 + جه اده ل 862007 م ا 4 5 00 يك ا" 
: م قاكن ا ل 0 2 700 من 
00 مايه ماص ل ينا من رر 
هر ١ 1 ٠.‏ 3 
5-3 ف 7 / 3 
ل" سيعواللنى تاداع ال بي ناا ا 0 5 
292 نيا يلابي لوعو ترا اع أم كمهت وعاده ند 
وا : 5 3 : 
اهمه 1ل وام : 
5 وحن 8 عا 0 و 0-5 


5 ل 0 ٠.‏ 
0 اك ودهم كلد أ اممارا انمأ أ 











صفحة ١‏ 8# 6 سال اول محلة كابل 0 





وكناهانسان را باشيا تبديل عايد . ( سخوليزم ) ؟ ( بده التم ) و ( رما ليزم )را 
دريك ‏ كو وايش دهد . 

شت 17 رن اس ولو 5200 اسلوبرا شيم عالى و متوسط سا فلن 
تشم كردثرا يح ء ا واو 1 ] 


5-2 


8 1 ص 3 . 0 
اهداز بداده 20 كد ١‏ ساون داراى رد فى و حاذيه بايد بود . واه درشّل و 


سلون را غز ن » بسرط وعادى 


لوصف صنايع لقاسة وخواه درافادةٌ اختراع سناع وفلون عاد نه بأشد . بشعرط انكر 


درائاده يعنى كله لان متدريك م امور ا ودرهو ضوع إعءنى دراساس ( ٠«ضمون‏ ) 
بو لح_لدت و لكام رعاء نا صحكرده شود . (إعنى ( وصفف اعامى ) دراار 
لو وسنده 51 دعت رود 

اث رو ارباب تعايى وترنيه كو نشد © اولا درتملم الدا وتحر بر ع اسللوب 
توصينى كه .وذوع أن اشراء وس امدت وتعد انان دن انقاى على "5ه موضوع 
أن حاداتاست وبال مره ان ا :وذ وع أن يمول يه ومفكره 
است بابد تلتين وتعام مود . <ون دورهٌ توصرف وشّل كمكم الى شد م انلوقت 
رفته ارثته بابداع ذال رفدكر شروع كرده م ى شود . 

درا خا د جواهد نود كه درحان اسلوب ر! ازحزواول تواعد اديه هَل 


2-008 درءة له دود عحالناً خا كه دهم . 


كي از حملة اسباب عوفقيت هرنويد'ده الست كه درشكل واداس محررش 
ميشه توافق بايستى عو جود باشد . اين نوافق ا كثريا دراول وهله راجعاست ؟؛ 
لشخصرت صاحب اسلوي . يعنى اس.لون هى شخخص لته مخصوصيت هيل ودوق 
حود اوإسلاده است . مكر يدرجبة دوم هراساوب باع مخصوصيت ٠وضوع‏ نبز 


هيبا د . ازيئ رو ا كثراً فقرات ؛ لات حكلههاى آ نار كزيد: نويسندكان 


صفحةً ( 15 ) سال 'ول ' تجلة كابل شمارة ( اول 6 














زركك در كد تأثير.ض.ون و>.وضوع #لى و روز ميهايد . جنا 2# وضوع 
زءستانرا وج (ويننده عتوائد باوداف ترىى وكرى با كافرت شطارت وجوش 
وخروش توصدت ولعيير 0 هن كان بر خللاف إن روش خررير ا رثن 
نه روئق داشته مداشد ولهحاذه . إناست كه مرج 'دسات» «و'قة ن شكل و 
اس اس را د ءث الاين ااا سوم موذوع نح[ث قرار داده ايد . ( هائم شايق ( 


) باتى دارد‎ ١ 





[ شهر كابل ] 


حون اولن نحجمن ادبى در كور شري قبل ناد يأفت »م ودر مس دله عدت 





اولن حدمت فيس أن بصورت كك علا ادقن سام ابل » در قضاى “حلوعات 


وطن راز عود.. مزيسدم لازم ذائدات شوح ختسير عار ماده ا إن ديس عير 


ِ 


2 
ءى »م كال « جد 


الء 4 وطنان حترم كزا. 


1 . . 2 2 
ولون مالعارل جانناد بود ان نوراه 


وجاك راو لاج كوا ان ا 
2 داك دو ى نا ََُّ ص لل 0 حدمو لدم 
)سم > ٠‏ جه ر لود ره / 00 . 1 
. 3 3 0 8 . , 
0 ل 4 ها عمو ءا رول 0 2 21 54 كناد ا وسهى 
٠.‏ 2< 52 صم لح مه - ل مه اث 
١ 5 ٠‏ > 
رار ١‏ * . 5 - . 2 
ال ا لا ل قفومو ةا بر وى دور اهف كزالفعامية وى 
< 3 5 
در ريده مرور عا ال فلل 00 ع 1 0 «وقم 57 ودش و رك وسد لل 
"6 0 
محال ده 00-9 
الدع واعنى ذرء مايه الحا . ع 1 هنا عو أر عن سم خر -5 
فاق ذدات رعينة الأعان ١‏ وطارت يسن متطلمين وار ع و سير شر 
جر بل عي 000 


الست 6 مام ين خم ار بزل بوجه وللر برى در ين ورد 


1 1 هم 5 2 أ 
د ادر يريس أيز '. . 4 َه 
اي هأ اهيدا .8 دن ممم ع6 2 حال ان سم 3 0 رو 
ل : 1 0 8 
فلع ١د‏ شرن 9 9 0 7 5 ا 1 
07ل الى تراس *راد .دهي . وار قسور و خالل ان أل عدم 
: 5 7 1 7 : 
ا ل كا 
١‏ اخ د 00 0 2 5 5 
١‏ 5 تجح و وبين ميرم ر! اهما جم . 
1 ا 5 ا 1 1 
ا 0 2 ودر 


ال 7 44 در 


. 5 3 0 ا 
دفوانت حغرآأ ا و أ ل 


ب 0 


0 )2 سال اول - محلة كابل شهارء ( 'ول 6 


0 اخد.قام اكرده ست . أننام اطلاق بشورى نشد كه غالياً مس كز مدن و 
ملك بادثاهان بااقتدارى بود . ه جحاد موقء.ت سياسية كابل در ازفية قل 
الأعتلاه جتت دان بروعق: واشكارا سيت :ا ان كداز لؤافت 4 حون بل 
از عصرهاى زيادى حي زمانه اسحندر مقدونى در نه حرات هوجود فىاللارج 
ودواست . مورخين الكتدر ازان مكرر نام برده اند م و جنرا فياى إطامرس 
ول شمسالدين سائى ‏ از كالى شام ( كانوره ) و ( اورتوسانة ) بذ كر 


دست" : 
كابل ازقدمالايام معير قاين و٠باحين‏ يزركت ومختاف دلا واقم نوده ست 
و الوذ ٠ل‏ متتوعة هند م حين > نوبان , فارس ء٠خول‏ را كرقته واربك بديكر 
ويل دادو داعت 
2 دوذ نونان » عرب » فارس را ارين راء در هلد » و نشوذهاد »> 
جين را بقارس عن غات دادواست . 
كابل نظر عوةءرت ومكان خويش ارابدا مركز "محارت دو براعظم اسيا 
سنى هدو تان و ور كتان بوده سدت »و شول هيرودت ه-ورخ بويان مال 
التجارةكاءل در هام بارارهاى نونان وروم مشترى داشتءاست . ممكن ست لا +جورد 
اقةائستان © ماظور حضور قراءله سلدل” دوازدة هم معير بوده واراىنقشس 
ونكار قصور سلطات بكار ٠يرفت‏ » إعضاً ار مسار تكاء صكابل بكاروان ها 
سير ده ودشلد . 


كابل در عهد بوئيان : در حدود دوعةرن ول الملاد لعنى (عد از كةو 





وعود دوات هاى ونان تك باحر باخ ) بالط.ع ديرت واقتعاد كابل روه رق 
وروج ميرؤت . 1 مد نرت بوءان 2 من راه در ملكت هندوءتان و ع 
اشاذ واد خال 6 3 

بعد از اغاز ورن اول دل ال ملاد 5 دوات نونايان باخ 3 واطة جيه هاى 








صفحة ‏ 5ع »م سال اول ب ثلة كابل غارء ( اول + 


ام سس سمه اسمس سس سس صو ع سوه سن عومسم سه ا 0د 











هديأ ان فاك وبارت ها أز عب داخل دورة اطاط واندراض كرديد 5 دوات 
اما در صذعدات حدونب هدو 9 استقرار يافت « اس به رقات ومدنرت كابل 
شار افزود 3 وان عدن بأبلاد تُوبى ولست لك ) وس تآنو سوال ساد 
امتداد ياقتت 5 


1 


يداو عق ارات سيو نودي افر التوي لوط نان ع سكو كايا 
شَرثن ومس عن زهرمابوس) ا بن بات شاه ونان كل عي ا م و 2007 أن 
درركم؟ذا سرح دشهوزه نشاسة كابل 0 بات . أءن باد شاه در اغاز صدى 
الال زعا الما وجو شيري 6ل اماك كا كد 

تائم له سمأ 0 4 ملكت افخانان در عمد توامان در هاتهاى عوج 
ورق توده أت بكسيو فو شر كويد شاهد ان معناب كر كات دى مخرسن 
باد شاه نونانى باخ درسال 94٠‏ قبل ال لاد ست . ازان به بعد مسكو كات نوناق 
اثغاك:ان أدان مد 3 رعلا اوايل 10 وا يان » در يكروى ها 
دروف يونا “ودل واوا سكن ان حروف ا يأنه ع 5 ست .ابن 
<روف ار بأنه ه ملوى وباك كريك اعت لس كنته عجود كر الوشته حات 
م رسحم فارس أنوشته حا ل وحاال 1 مشالسة ع 2« معلوم شود 
2 الوشته داعد 5 كر أن زاك ار ناشت 8 إعلاقة ار يأنه يعنى 

يس 


جع 0 - 


امئان عا مسن د 5 و مان حكمد او از لحف ا عينه روفن 
فو اراك عوا عل مده الناقيةان مارو يسنن ابد 

0 سير ايان در افغانستان 5 ان ا مس موقو شين ابل دران 
عهد وا موود لوده ع انك وان طرف كيبا اجمار شده , هنور به بوإسايده 
موضح وأشكار الست . ثنها هيتوان فبميد ل كابل نام شبرى قبل از ورود 


وايان در افغائستاي وحجود داشته امت . 


صفحة ( 40 ) سالاول _ مجاه كابل ثمارة ( اول ) 


ممم سوسس مس صمي ١‏ 
00111111 1 امك 








آم 





دراب از ار المان ك5 أسم 3 را راعش كدوام َ« وكقى ديدذه ردم مور 
ابل در وا قل الميلاداز طرف بأدداه 0 سالمانا عار دوه لويد أسرت ٠.‏ 


كيبل درعهد وان كابل لعد ار 1 وال بولاد_ان در افة_السئان ناظيور 





اسلام » ماحل مخنافى را در دوره هاى حكوهات متعددة طىكردداسث . بد 
ودخنان) الال كابل تقاف كدو يرق عونة مكومكان امير اووان 
ان تله كزشان ود هي_ ارأ حامى دان بودا مي السشاد 6 3 رلرحة حدر رتاافيائ 
نار خى فارس اعت امزثاة بار واد هيا ترق شمر رودى شرحى درئنه.ه ا شه 
ام . كابل أكون م إعدال_الاد وت سام كرا هنا ربد 1 
كردءاست . مكو كات ( اكع ملك ) باد شاه كودانى دابل درقرن 2م 
3 ا 
دل ايلاد » در دوره ذال وودود اعد 5 

درعهد سلاطين كوشانى رعلاوة فدات وم رقات مادية ع شمر 07 اميت 
كنوع مس ات ده وجا نود فضت سل را راك ماه اكيم 
بام كر كابل قالم 007 وان عن كربت دز ان عترها خوه انين ورفيات 
كابل وجلال ان شم يفزود . 

كابل وشائله : ارقرن مي بد ايلاد اسلا كوشانى - مثايك قبلا طخارها 
ازغناءوستان 'طرد شبده لوديد -- 0 از بلاد جنولى هادو 5 بزل أب بخ 
رايده شد يد ٠‏ در هانوقن از طافة تخارها اليه ذبكرق سام ” شتله _ صصح 
مور خين عرب 1 هارأ هياطله خوا 5 ب عسوج ودر باخ نه 0 ساطاى رداحتاد. 
غائله ها متعاقيا صفحات حنوب هندو كش را اسئيلا كرديد» و كابل تاسمة 
قرل شهشم بدا لاد در زصةٌ بلاد عشهورةٌ شائله دا امرار حات ميش.ود. 
درممة قرن شس ور دان اما سا دان قارس 1 ا لخم 5 دوات شائله 
برداءة:د . عد أ زا مٌراض «١‏ شاتله » نور كان وك 3 اردان عل ر لاب 
ولابت بود تسالط بافتند » وابن تلط تاظهور اسلام طول كيد . 


صفح( 48؛ )6 سال اول حجلةُ كابل شمارة ( اول ) 
سل ل لك 
كاب وساطات هاى تربى : در وق-ك نور كان رطخارستان مسلط شديدع 

در كابل بك ساطاة وى متشكل 214 « مر إن سالطات اظيور ا سألام 4 
طمور صفاريان ب فى أمتداد ياقت ٠.‏ كاباشاهان إعنى باد شاهان كابل درحدود 





فتوحات مسامين لقب ( رسيل) بوديدء ودامئة حكمرانى شان كاهى ازجاوب 
شرق هندو كش كرقته باجوارهتد داءئه يكرد ء انام كابل هم جنا نيك ياقوت 
اما 1 اطلاق بدولاءت كابل عى شدكهنا حدودهئد ماس ميامود . در بعض 
ازدنةٌ معاصربن بومى باد شاهان كابل ء شاهان نوىى بلخ «عشهور به آل داود 
وأنشاعان كرد ند سلولة اول الد كود عون داناق عاتن و اها ن طافرى 
ودفارى حت سامالىها «شمور لوديد بال دأود » جهةانوداود ##د بن احمد 
دراواخر قرن مم دربلخ سلطات داشته است . ارياد شاهان كرد ز يكف ررا باسم 
او منصور افلح بن محمد بنخاقان , صاحب زينالاخيار در محاربة يعوب عفارى 
00 د : 

عر حال از وقتءه سلاطين نوعى كالى به تشكلى سلمطات برداختند نا زمان 
خاربأت صفاريان سيستان » هيج يك ارفانحين عرب شتح حقر قكابل وبلادجنوب 
هف وكش كامباب شده نتوانستند » جانيم ححاج مشهور تيزدرن زمينه ناكام 
مائد وصاحب هفت اقلم بدان اشارتى ع ىكند . تنها اعساب بكرفئن خراجى از 
از شاه كابل قناعت ميتمودند . ققط يعقوب ليث إلى ساسلة صناريان درقرن 

مم إعدالملاد تواست درلوّحه محاريات سكين زابا-ثانرا لكد كوب » وشارستان 
را تحزيب ء وتوشار بلخ را با اسه آل 1 8 سعاه هدم ء وهم باد شاهى 
3 لىرا لصورت قطاءه ضميمةٌ مالك اسلامى ساخت ء ومين يعقوب بودكه اريادشاء 
كرديز خرايكرة 

انا جرد 0 سلسله صفار دو باره در شمر كا بل سلطنت وى متشكل 
ورقرا ا ده كه ماراجع سار لخ سياد ف أن در بعد الاسلام ووذدءاتعغرافى 
كابل جديد و .وام او در آبندء محث جواعم رايد. | (ايرملام محد) 


2-0 
وس لد 


ع١‎ 


١١ 
١ 


1١ه‎ 





باداورى و بيش ماد 


سس سم سي © ون وي لس سس لس 


506 جو ندر اظردارد صفحات محلة 
كايل را عضامين تاريخى و ادبي وطن مزين 
سازد لذا : شر هود كاه مارم كه نت وانند درين 
رآه ازقبيل شرح حال واثاراددا وشعرا وغبره 
ار ور أفزرع كاك افغاستان » باطلا عات نفيسة 
تاكن وام كوو زرو اياك قر اموهى ور 
سيان ٠‏ لفون 50 اهرمث خد متى اند 
يكدو رة سالاءه مجلة كابل بابك جلد كتاب 
نفيسى ازرطر فانجمن أدبى مجاناً بنو يسدده أهد| 


٠. 3 مشو‎ 


موقي يميف ماهر 
نسسة 





ممله ايست ماهوار » عامى » أد لى » احا عى » ار يحى 


7 ادرس‎ 2 ١ 


11 محل اداره مما لة : سل ا جين اد بى » برح شمالى 


ينا رئده : سد ( سر وركويا ) 
ما برات بأ مدير ابجدن ) تمدالنور سمل ) است 
عنوان تلتكرا فى  :‏ كا بل » ا مجان 


اق الا لوه 
كا بل 
ولايات داخله 


١+‏ اثقغالن 
١‏ 2 


0 ا رحيه سم يويد ا تكليسى 


طلبةٌ معارف وطن كه حا لزاعره هاى "١‏ 0 


باشند و كنا نيكه كك قلمى ميما يند رايكان 
سائر طلبةٌ مع رف وطن تك قثت 


؟' صذر ٠ن ١‏ هق -- ١.‏ سرطان ١١ ٠‏ وش > يا جولاى ك١‏ هيلادى 


فهرست مندكش رجات 


سس سوه بعس هن معد د جم 


مضمول الوإسكدة 
عادت وود آن م كريم فاصى اراد 
نقيةٌ اسلوت هاعم شامق 
كاروان زرد ميرعلام مد عيار 
كافى كانى عرو ركو با 
ابدرر محويس غلام حدرت شا ثق 
ازمةاهير رحالوصض علام حبلاتى أعطمى 


انها ستأن ونكاغى بتاريح أن مير علاء د عبار 


١‏ : توتوى اعليحصرت عارق 


2 منظرءٌ وى شير ركابل 


ممع ممو فصو 


4 5 هوب 2 
هاه ب هل 
0 2 


موده 





مفحهً ١١‏ ) سالاول ‏ يله كابل شاره ( ١‏ 6 , 











تق نادت وقرذ أن 
ا 

اجماليكة درساحة تيره ونار» نكت ومحدود حيات سوفاى ان حجان فى 
ازانسان ترشح كزده در خارج ازئ يط سى او الدكاس وتظاه ٠رحكند‏ , 
درحققت نأئى از يكدسته كيذزات فى » باعبارت از و كداسلة مواليد ذهن 
بشوااست 8 عام أن در زير سه عنوان جامع » ( اختبارى » غسيزى » اءتيادى ) 
قبد مببايد كه ما 1 راازهم فكيك عوده » تعرلاف ميا لم : 

)١(‏ اعمال اختيارى م اعماليرا كويند كه اراول نا اخير اراده دران بطور 
قالت دخيل وءؤثر نوده درساية تأثيراراده است كه ازائان روز ميكند ع 
مانذد هام اعمال ارادى كه تحدث ان ارادهاست . 

(؟) اعمال غسلزىء ازا ءائكه غرض ازغمرزه ( باطبيءت ) درزد 
نفسون » عسارت اسست ازصفات راسخة <وانى كه بلا وساطت محر وتنلم » 
مصدر اعمالى مبشود كه يسيب ان حصول إغاية مقصود ست . 

بس اعمال غس نزى ان احماليست كه خاصةٌ خصايص فطرى وصقات أولة فى 
وده ازقسد اختيار واراءه خارج وبدون قصد ازانسان صادر ميشود » ما شد 
خوف» لد , 0 هوش وعيره وغيره حركات طدمى كه اطرالة كلام 
درن رهنه ازعوذوع محث ما خارج است ٠‏ 

(«) اال اعتيادى , اعالى م.اشد كه ابتداء نوسيلة اختيار وقصد 
ارانسان سسرزده بعدها توسط نكون هلك در دهاع سالاسل ب وباب اراده 





صفحةٌ بر ؟ ) سال اول محلةُ كابل ف 





واخدار را كسيحته بدون علاقه وارتتاطى باوجدان و مفكره درضنة وجود 
عرض اندام بى عابد . 

وفرقيكة ببنغمسيزه وعادت هوجود است » ابناست» غسيزه ازاول از قيد 
اختيار » اراده وتشكير خارج بوده بعكس ان درعادت ء اول ا+تار واراده بطور 
فعاليت ٠واثر‏ وبا مساعدت وهمراهى وجدان و«فكره ٠و‏ جب ابداع أن كرديده 
است » كك بءدها رفته رفته بالتدر ب تمام ابذها سقوط وارادة عؤثر ازفعاليت 
باقمال انتقال مكند > تعبير ديكر عادت جيز يست كه انسان مخضواهش ويدست 
خود يك غس يزه وطببءت جديديرا مخود ابداع واحداث مركا'د كهقوهُ فكريهرا 
معطل وتوجه وجداارا ود ا<ساسات را كور كرده مقابل ان ارادهرا عصعك. 
مستخدم خود قرار ميدهد برو نالب مى سازد . 

تكون عادت : عاهل هوم ون عادت » رخاوت رسي ديع أاسث ع 
بمقا بل تأثيرات اش خارجى » جرا كه مادرصورت اصدار فعلى اولا” نا برعدم 
موالفت و انس ب صعوبت و جود سنا بر نوه وجدان و فكر اقدام دراتجام ان 
مم ثم > يعد ها ند ر عراً بواسطة ذكرار حل اطورى ١‏ تعمل ها اسان 000 
171 در اقدام بسائر تكرار » ان #ل يدون نوجه وحدان » شكير وارادهُ خود 
مخود انجام كيرد . 

اعبى در ميسة اول اعمال انما ل بأعام ٠وجوديت‏ اراده » تفسكير واتوحهة 
وجدان يشار حفينى دردماعغ ه ها كذاشته سوس ينار تكرار امارد كرد 


بك كنا ١‏ : 
يكت بارت ول لوس 7ه اوور ورد ل 0 
ار تكاب واجمال انمحتاي به هك 


ير » أراده ولوجه وجدان عى بم كك شرح أن 


صدذحة ( * ) سال اول مل كابل شهار؟ ( + )6 








اسان در اول وهله كه ٠.يخواهد‏ بعمل ٠يادرت‏ ورزد دور است »© يأنوجه 
ومساعدت وجدان وفكر باتجام ان كود » زيرا كه شاي فقدان ٠والست‏ 
وموالفت ان بيك دورت غريب وى ساقه باو برمي<ورد » كه ابن .عدم داه 
و٠.والفت‏ بياعث نحرييك وهولد اقعار اب انه ازان وحدان م.تميج ميشود » 
مين ص دكب أن كرد يد ميل به تكر اود رعاداو. وايد ونيدا «يشود هر <ند ,كك 
9 5 رارياقت هاشدر هيل يعمل شديد بر .نشود ودراترا ان 7< رار وازدياد 
هيل نوجهة يشكره ووجدان رطرف رده بدون <وادش مير مود ا شل 
اجام ميكترد كك قينا هان تكرار لل أست كا عادت اران تكون بافته است . 

«سمله اعتياد انا ين عادت يك قانون طبينعى انك كه ار انسان كرفته نا <.وان 
ونبات بره كى نافذ و حكم فرما بوده تام الما حكم طبرعت به بيروى ازان 
وراد. 

وه جيز كه در دائره و#دط عادات يك فرد » يالك قوم ويايك اجماع جر يان 
يافته است اعم ازنك مشمروع باشد باغير «شسروع » خواه بد باشد خواء خوب » 
بواسطة اعتاد و مكرار عمل » (طوريكة بان الفت بدا © كردءاست » خواء واه 
اورا بِك نوع تاتى ماتوسانة مى بدارد 3 نه زياد #سمرات افزا بأنه_د ونه دس 
ملال انكين . 

زرا كه أزصفات امبدة عادتاست 2 عطاات ورخوت عزاو در وجدان 
وحساسيت ( قو درا كة الم وإذت ) حكه 4# جا 0 اعمان إشير ميباشد » 
باسطريق 3 حرك و«دان تغير واختلاى حالى است كه در عادت » انها 2 
و بست فك ردد وهر عدر اءتلاف وتغير 5 شد ( عنى عادى شد ) 0 ان 
اعبام وتوجه بآن تطليل يايد م عتمي اسست كه بهمان الدازه وجدان استراحت 


صنحة ( : ) سال اول عل كا بل نما.ء ( 6١‏ 











نز ميهايد ء بس ازين قاس كردءمنوا لم كه مال عحرد عادت شدن » فىالنور 
بوجه وجدان ازان ساح و وطرف ٠يكردد.‏ 

وازشحاست كه السان در شيحة اعتاد عر كاري باشد القت بدا كرده 
ماودو الدليتان او مل و اسان انمتا 
فكرودةت مستننى «يشود وازحصول استغنا هيحان و+دان نيز روم.وط وتتنزل 
كذاشته اهسته اهته احساس لذت والم هردو يكحا مجو و عدوم «دشوس» 
ودر شّحه مين قوانين فو قات ء اشخاصركه اعتاد باعمال ناشايسته از قبل 


3 احتياج » لسمى » 0 عه , 


د رم قاد وقرة دواد ابدا ا اوقكاب.ان 7 وايديشه كاد : 

عل 3 در ادبعدة قوانن وتاثيرات اعتاد درحما سدت اي 2 اشخاص 
دهالى ودوى لدت إنسا كر اشخاص مدلى ١‏ با رعدم ساقه ) اشة.دن ٠وزيك‏ 
وجاز شين وار وغيره وقوه انار هد وه عير هالو سه شان «ثتر اهمدت داده 
دنا بخاص مدق كر وياد ار مةزنة كو لن.: 

از اجائيك نظر به تكارئده هانا حث در اطراف و نواحى وذ عادت 
درا جماع م..اشد وشدر زوم ا كوالينت تكوين وحكو كن عادات ناثير ونفوذ ان 
در وحدان ووه كره وجعماسيت دان كردم كتون بد جواهد ترد كه بالاى 
صل تمطاي ( و 1 در فرد واجماع ) بر كردس . 

بك فى زرككث و مهم احماا. 53 ار اسان در صراحل زيد كاتى سير معراد 

عمال أل اعتادىاسات كه مام رودا در عداد وسلك وساءئل 


قى قال مذ-م سعادت و <وشيخى , يا در 0100 
اشتغال 5 “درا 


قونه وسواأق عه 
بشاءعق كد سفاان ويد محق 
ت وسسر فوشت اوراأ لعن #مايد : 
ودر كيجة عاءايت الى كه اسان «سعود وحار » ياخوار و زنون ميشود 


صفحة ( ه ) سال 'ول ‏ مجلة كابل ا 


00 








ردذيله وسفاهت أمكثال د 5 

جنائجه علاءةٌ ( مكان ) ان نظره ر! نايد كان در بار فطائل وءضار ان 
وقرساند لاغادك سلاح دده وانزيزه ات اك اشن ققرت بايد 
و به عكس أن درد عضال وص ض قدالىاست 17 ر تايل سوى رذاات وداء: 00 
7 حقبقت 5 و كيف ان نظر نه ورا در بارة اجماع معلوم ا جواعم 
وعواهلى 37 0 معدت و بأقذانه در ان موحد ومحدت سأ انقلابات مادى 
و معتوى 9 رديدم اجنيقة: 0 فعاناانه و رار 5 م اكلء ر نامورت ديدة عمدود 
و شاغن لشعر درسا 5 ح.ات اجماع ' نّ ان كام ) هه درشرق 5 
درغرب ) عوجب هام اشلاب هاى خاء تدوز «صدر با شائع وبدحتياى روح 
كداز عالم بشعريت هاما الغت داشان بشر ركد بيه ان آراه وافكاز ع نا كبو 
بروى 0 أرء.ادى إ<جماعى لوده ا » كدبراى ا راد بكنه ان عالت 028 
دوق بشويم 2 م بام كه : 

عات المال أ شهيمة وفذاكك ممتوله ودع قهاى اه تو لسع َ« عواءل م 
افق وارشاق آراء واف رمد لوده درد ماع سار تواداع ويمكن ان دراذحان 
بشم » مايه نماك ان يك رسوخ فو العلاقه را درجميقترين زواياى روح يكمات 
يالك اجماع » مادت امت » كه (صادم ال أم دكر يارأى وقعل مخالف 
ونوى » باجريانات خروشان برتلاطم آن .وجب واسباب اينكوته وقلع .ونين 
وتتلاهرات درد ٠‏ 5 كرديده انك فك انان ا داسور ان غود ميارزه 


١ .‏ 1 5 ا 0 . 
مانند دوره_اى سفا وخوثر زعاى وحشانه درالمان هنكام سوغ رفار ماعور 





مفحة( 5 ) سال اول يجلة كابل شارة( ؟ 2 





لسسع 


شهير لمان ( لويتروس ) يافزايع جات زاى رفارم فرانه درقرون جديده بوقت 
شبوع هذهب ( كلونى ) وهكذا وضعيت مخوف وقافة عبوس مام اتكريسيون 
دراسياتق كه هريك مخوبى ممثل ابن .دعا شده ءيتوا تسد » جرا كه اعتياه اجماع 
بيك مبدأ يافكر وراى ولوك فاسد وسقم باشد» نابر حا كيت اعدراد وانس.دراذهان 
بطورى فكر وراى هذ كور را تزدافرادان برازنده م وموزون بالك شكل 
زنا وتضيحى جلوه .د هد » عظور ومعرض هتالءت وبيروى كور كوراله انود 
اجماع وطبقات عامه قرار مد هند » كه درحيز تصور بشسرى كنجايش أن تحال است . 
وازن روس تكه بغايت دشواروكتاع ميمايد » تعمم يك فكر بح ورك روس 
معقولانه نوين باواضح وروشن بودن دن ومنافع آن درانظار بيك جابعه . 
زرا كه بدميست هنكام اجرا ‏ آصادم أن باطوفان كرد باد هاى«تموج و 
هولناك يكدءته ازعادات وقوانين «تداوله اجماع "كه مفضى ميلى اضطرابٍ هسا 
و«دحانات سوزناك در روحد_ات اجماع كر دبده » احدا'ث فتن واختلا لات الم 
الودى م عابد . 
زعراا كه اعتياد اجماع بيك فكر ياراى عثا به زلزله ه.اى مدهش خاهما لسوز 
ياسبلاب لاو هاى جدال 1 تش فشان ( ولكان ها ) است ء محال ازسكه ماع يذيرى 
باشد » مام تواجى واطراف خَودرا هدم وباإمال بام وندست هماد . 
وازشواى تشم نحات ممل واإضاحات مختصمر فوق وى ظطاهص وهبرهن كرديد 2« 
تشوذ » ورسسوح عادات دراذهان بشم ونا ئيرات ان درا <ماعات . 
بس زمام دارا طرفدار اعتلا وارهًا » شائق مدئرت و بدشعرفت مات خود 
مبالمئد | توق تيح كنا ختهميشوبدكه هام عادات مراسم وشئونات على را ( كه 


ازسالباىدرار تودةاجماع دربين موجهاى برتلاطم ان ارعاس داري ) باغايت غُور 


صفح ( 7 ) سال اول له كابل ثمارة ( ؟٠)‏ 











ودقت زور نظ ركرفته وسائل «شرقت وارقات «ادى و١.نوى‏ را دران باورى 
فراه, اورده واهسته اهسته درمءرض اجرا يكذاريد . 

بامصادمه باشئونات على > عادات ومراسم قوعى كه در جانعه كم 

( العرف كالنص ) فوذيرا داراست تكرده » درتتجه بعوض اصلاح وبشيرفت 

موجب خراسهاى غيرمنظوره » باعث خسارات جانكزاى جبران ابذذرى (دود . 

م ٠‏ كرام قاشى زاده 





000000 سال اول نحل كابل شمارء (7) 








داوف 
2 ”ا سم 


الا امدم 5 درحات أسلوب 2 «وذوع مت اصلى ماا'انت * 
جون طرز حمس » طرزفكر وطرز افده تخموص را د'لدتم كه عيارت 

ا اخلوى د افقت ؟ ابن جح را نيز «يدانم كه تلقرات وفهم هر شخص إعيله 
مشأنه 0 عدا شد , بارت د)؟ اعون شعخدى وخصرصى أسدت . ازيزؤرو 
2 1 اسلون حق خود شعخص أسسدت 4 لدنى ند عخصرت وخصوصيت هي شخص 
مساويست باسلوب . ارن قاعده يعن فرع وياعويه را ذو أن“ كدد 1 شعخصيت 
وخصوصيت هرشخص ٠لحصر‏ هفرد وشخص اندت . لهذا دردنيا ما نقدر كه 
شخاخص هوحود أست ؟مهمان انداره اسللوب تعدد دارد لع ماقيه س.لك واسلوما 
را باعتيار «ناعدت ها وعشامتها يكديكر زديك عودن وبالاخره يك وصف مشثرك 
ميان ,ك.د اسلوب دريافتن يمكن وده اسلوب فلانيا وياسبك ابن طبقه شعرا 
كفن جاءزاسءت . حنانحه اسلوب ( جلال الدن روعى وشيخ عطار وحكم سنائى 
عن نوى ) را !طور شريب اعت ارشيد كذ ( ندل ء» ناصرعلى وبيخير 
بالكراعى قر يبا درء يك مساوى شمرده هيشوند . ان امت كه بعضى ازاديا در 
اسلوب درجات تعرين كردء اسلوب را ( عالى ) ( ٠:وسط‏ ) و ( سافل ) انكاشته 
درهه قدم تقس مكلتد . ليكن قم أسلوب ازحيث قاعددءٌ فوق قطمياً ورست 
يست . برخلاف قاعدةٌ ( اسلوب بعينه شع صاست ) حقرقت اسلوب را( 


5 


لقسجم ردن هدى راساس رم كديأ شد ماحد ان قاعسده 35 3 4 أ 3 
اسلوب سه قسم بأشد و25 قاعدهٌ كا 


ةم 
م 


ىَ عى شود : ل الوب در لء_دل 


صفحة ( 9 ) سال اول حلة كابل عمار؛ ١‏ )2 











أشعخاص هتعدد بوده سيم را زيرف كد : 

علاوه رين صورت شم » اسلو را بعضى از محررين ادمات جنين نشان 
مي_دهلد : 

(١)1-لموب‏ ساده وياروان [ ”* ]اسلو مين ويامتوسط [ م ]اسلو 
عالى ياتمتاز . در اسلوب ساده همان [ سهل ممتتع ] را .ثك مدهزد كيه اشعار 
وود ى رااز أن له خوائد . در اسلوب مين ادعار [ ظمير ] ودر اسلو 
الى انار [ خاقالى ] را مون عى:مارئد . جنائحه ( كلم ) دو مزين > ( واقف ) 
در ساده » ( ندل ) در ممتار عثال جواهد شد. ادكن بطر تويساده در شم 
اسلوب همه ١‏ نار واشعار يك شاعس واديسرا داخ ل قسمتى ازاساوي اراله كردن 
دورازاعءول دوق الماك امت 3 دونك ف ديذه «يشود كدر عفان ايأو 
ريك شاعى سه قسم ازين اسلون موجود ٠ناشد‏ : جتاحة شاهنانه وردومى إسه 
اسلوب هثال شده منتوايد : يعضى باسلوب ساده و روان ولعقى باسلوب مزرن 
وظريف وإعشى باساوي عالى وممتاز اءتياز دارد . هكذا ابن اوت در اشمار 
٠توسطين‏ و تادون حت در معاصر بن نيز ديده «هشود . حناحه بر ازياب ان 
معلوم است . ندا بران اسلموب باعقبار اسداس و٠وضوع‏ ٠تفاوت‏ و »تقاسم ات 
نه باعتبار الفاظا وشكل . خواه موضوع ادبى باشد ؛ خواء عير أدلى . 

بس قيمت اسلوب درارا نه موضوع يعنى درشت كه .وضوع را بكدوه هاى 
كوبا كون جلوه داده نوايد 1 «وضوع را ايك حذنه ند , ارمتاده »> أنتاده» 
افقو غر اه ورا التيعاة ول ودوك سوم خلل وارد تكند . اشست 
1" غ( وم اانى ) كا راست . نه نذها ره اليزم وانه سلما أده ليزم ٠‏ دأى 
قطع طواات مقالة ( وضف اسامى ) ومسالك ره آلزم ( حقيةرون ) وابد اليزم 


صفح( ٠١‏ © سال 'ول ‏ مجلة كابل شمارة (؟9) 











2 خيالون و غيره را در كيده شرح داده كال اسلوب را در زوحت ان 
اراله خواهم كرد  .‏ «هائم شالق » 





[ كاروات زرد] 


فرانسه ها درعاام نار حهاى جبهان » خدمات تفيس وشاندارى انا كرده اند . 
عواطف هلى فرائسهها طعا بدنايع ظر نفه وشت مايل وده » وسكوان كذك در 
سابة مين اذواق وعواطف لطرف فرانس دك ون عالم با عر صة شهود 
كاذاشته اسث . ١‏ 

واقاً بعد ازقرنهاى دورى كه جراغ تمدن در كانون وبرانه هاى بونان و 
رومة الكبرى خاموش كرد يده نود » ادبيات فرانسه اشمة شديد ترق واعتلاى 
إشرىرا در زواياى مظلم دماغ جوان مغرب زمينانذاذ ممود . وازانهإعدتاست 
اك دثياى «تمدن منت ابن “مت باند را مقابل مشيروان مدلى دنياى جسديد 
إعنى فرالسه هأ كردن داريد . 

ذوق لطدف فرانس كاه از زهت هاى ايداع وندققات ار شه خسته نشده» 
و«تناسسا باترقات تحير الءةولى مادية اها نوءاً وما تقدم يايد . بائقه اي نكال 
ب ع بارذة هلى » كارنامماى كه إذمات فرانسه در روى رو زكاره.ا قد 

و لدت 


- كم 2 2 تعدا د ان درن اله كم 0 
اا مله / 1 


0 


سات اخ ل ا #ال واكزون ازثهاراست . 

ال وي 77و دود سر وان روزا لووي دده 

2 - كك لاصيا 
نس ال رااسوى له هي 


,رع 
8 :ا | 76 درطى اسقار علميه وكده 


صفحة( 1١١‏ ) سال اول مجلة كابل شمارة ( * )2 


مده صم مه 





مرا هاى عظم افرشّه را درنور د يديد . وانك هان فيك مد كورءا ست هكه 
نام كاروان زرد درزير رياست مسيو زور ُهاردت ومءاونس ادوان دو برايل 
لسيادت سواداعظم اسيا ل ور 2 8 انهيكت عن كاك أز سات ونه طر 
اعضاى مممة علمى وفنى درشعيه هاى محختلفه  :‏ شده بردارى , طبقات الارذى » 
حيوانومات شناسى ميكاسيى , جذرافيا وثار عخ » سيها وغيره . هيت زرد مظور 
هساعدت ايحمن هاى علمى وجذراى اتيف اعمس بلك نز اكرديده انك 

والحاصل هيت زرد از باريس حر كت عوده » وثراه بيروت » دهشق » 
بغداد طهران » خراسان فارس » نتارعخ م جوزا واردخاكافغاتتان كرد يديد . 
ورود هيبت هذ كوره درشبورهرات ٠صادف ٠٠١‏ تى بود . هيت زرد حندين 
روز در هرات ا ار عمرانات عظم آن بادكار ارياناى قديم را ديده » و ابراه 
شهر هاى سير وار » قرآه كرشك قند هار »م هتر » عن لى بتارم سه شنه 1١9‏ 
حوزا وارد اعد كارن ديد ء 

جرايد د اخله مباويسند در عيض راءها دوابر عرفانى مملكت از هيت زرد 
باشغف وسسيرت استقيال كرديد . در كابل نير مدارس ودواير عرقانى اميل عام 
م را بذيرفتند . وقسمتى از هريدت در تاريخ م5 جوزا بزيارت باميان قدم 
شتافاد . 

هيات زرد در شهرهاى هرات ء فراه » كرشك » قند هار » غزنى كابل » 
بامان » ياعم اولاق 59 مختصمر و كو نامخود هأء به بردائكن عكينَ ها وفيهاى 
مذاظار زراعتىوجمرانات قدعه مبادرت ورزيده ابد . ازقراريك شنود م هوت زرد 
از مثشأهدةٌ إن صا كر يدن اسائ قدم واين منشاً راد ادي » لسى مستفيد 


فيد وحم شما اغلاق كل وساعان ين مات افغانستان ٠ورد‏ دقت وهدر 


صفح( ؟١‏ ) سال اول - مله كابل شار 2 


ممسسمم 














ايكان رد يده ات : اكه رئيس هيت ستروبن در محفل دعوت رياعت بد به 
كا بل » نسيت باهمدت و صفاى اخلاق على و استعداد مدتى و مملكى اقغفائتان 
اظوسارات حقيقتى كرده » و سر زمين افغانتان را بصفت ههداولين انسا عهاى 
تدان ومزلة و نط اراس داريا ووو المث + 

دين زرد در نا رع ه؟ حوزا راه :_ هده جلال اباد » روانه يشاور 
شدد» كوه أز نحا بطريق كشمير 5 بأمير در صفحات حين و غيره سياحدت 


خود هارا در اسا ادامه وَاخْتنام دهند . 


مور حال ماخوره تدم از وضعيات ودرا يازا كتى كدوابر عرقانى وبلدى 
مالكات از هيت زرد بعمل أوردةابد ء جه أن رويه وابذائها مساعدت ونشويق 


2 دين هاى عامه وقايه مغراب زمينرا 31 اهدته اعدته در خاك م قدم 
8 


داردء ودر زوئ'اى مستور وؤراءوش شدة دود -ههزار ساله اف الستان » 


578 9 5 
فعض :و جدحدوى 0 


«غخرور عام نكس لرداسد 4 0 حوادث ود ان ردن طايه 2 ورعادث 
1 53 0 كّ 5 

ز نظارها بنهان داشتهاست ء وبرين فرا ٠وثى‏ ها نيز اعمال و تغافلما كلك ها 
28 أمة 5 ) جر غلام مر ( 


ده »6 صداى عام ن معام وعلوى نزاد مارا "« درانوانعاى 





صفحةٌ ( ١1‏ ) سال اول عله كابل شارك ( ؟ ) 


كام كايل 


كاه أزبان و ا سير از شعرا ورجال نامدارى كه سر 
بر ورد شهر عزيز كابل ات صرف نظر كرده هويت وحقيةت حال 0 01 
دز يردء خا مستور مابده وكذشت اير - درط كرهاى ٠وجودة‏ زبان فارمى 
فقط دو يذ كره توبس له صاحي لاب ١‏ لالنا 50 ه بأشد اعم ومختصر 1 
شرح حال دوظر شاعى كابلى را مع يحبولا نه در ركرفته ابد كه ولى حكيم 
ضأالدن كايل را دراوايل قرن ششس مبرى درغزنى ملاقات دوستانه موده و 
«دلى باهم رؤق معاشرت برده ودران مدت بعض اشعار اورا كة درغئتى ساخته 
است مخط خود شاعى بادكاراً كرقته ودرجلد دومكتاب لاب الالباب درساك 

شور اى غننى ولاهور يعدا زدوسطر تبرج حال شاعن بك قطعه وجند ربإعى اورا 
فرط كرء فغروق. كود بساداده لنت 

دوئى 5 صاحب ١‏ تشكده باشد بعد ازان كه كابل را ازديارقدم جبان واقلم 
جبارم واول تملك هندوستان ومخوبى آب هوا مشهور وبكثرت فوا كه وا مار 
معروق هيدايد اشها يكاف رشاع مرا ازين ديار خرم وشاداب باسم خواجه زاده 
شاع كبلق شمرده باك سطر ترجمة حال نمم تجهول ونارسا ويك فرد ازافراد 
أو قبد كرده اس خو شبختانه منها ( كام كابل ) اسست كه ازهمقطاران وهمكاران 
خود جاوافتاده ا اندازه توجه ولطف نذاكره نو يسان شامل حالش نوده اسست 
كه مامند ديكران بسورت يك بارجة شعر تكرديده كه داءنش را يجتكك نتوان 


الجمج وس ويد م راصي م عه 





صفحه ( ١5‏ )» سال اول مجلة كابل ثارة ( ؟ 2 


تحت د حصي سج سيج 1 


أودة . ساران ازحند تاراق 5 ب ورج ويسان درحق ان شاع تكاشته 
ولاف فى ايل خود را دريغ ابد 000 0 وشكء: ن هاى 
إن طور واقسوال متردد ومتناقض 2 شاع را محلكك اوردهء نا 
اندازةٌ ريك اآية نابت وكين كك 0 وتردد نداشته باشد قرار دهم . 
ان ات اكه شروع محال شاعن م هام . 

(1) اسم ونسب : اسمش يممالدن ابوالقاسم ( ١‏ ) وتخلصكائى ودرنزد 
ارباب بذ كره مشهور اسم كاهى كابلى است اصلششن ازسادات كلستاته وول 
| اتشكدرة اذر كهيدر كامى درفتنة عورى أ شور سرون رفته بأردو ابو بساك وهورد 
الطاف شاه كرد بد وعم حا در أردونوده ادر تواجى بالخ سيبل 00 شاراليه متوإد شد 
ودر كابل لشو وما يأفته دشيور بكابلى كرديد . وياز ناوا رد شدن عر حلة سال 
اطالاعى درداسدتث فعث حال أ 5 دك سات درحشان حر رشاعص شهير كابل َه 
حامل وشامل وقوعات انساليان «توالى ومىادل كردق 5 دامان مادر واغوش 
در ودساحة عام شد بك فصلى ازفصول مر وطليعة 5 شياب بأد دريردة 
حذا مستور مانده ست كك ماهيدا بم وبه د أ هأ صدالى يدا برئى ابد 5 
صرف اسقدر معلوم ودشود 3 حيات باتزده سالة عم راحود را اام عوارض و 
وا و :1 كوق ان درز بر اسهان شفاف وبلكرض كيل بسر برده است . 

رباققدارد ) 
( سرود كويا) 





. قاموس الاعلام ش ساى بيكك‎ )١( 





61 سال اول تله كابل ثيار؛ ( ؟) 











اندرز بى خى يش 


ناي ابدل وصف زاف خورويان ميكنى 
فكر مردم رأ حرأ 01 بريشان ا 
متناسة انوت روقدار انان كن 
اواجيه باخسن نان فين از كان بك 
لابى تعريف ان لماى خندان مركنى 
]ا عن توما لباق انان عانق 
مئع اخوان از فاق و جبل «ضدون خوش است 
خاءه أت اناصح حو باشد حرنه د شمن 5-1 شد 
مكرد أن لنب حو زمارت د كر يادش مكن 
جشم جابان ساخت بمارت داكر يادش مكن 
بيغ ابرو داده آزارت د كر ياش محكن 
أن كل غارض ‏ 8د ارفك كز ادش سكن 
قالدهالددل' أو كفارت د تراش مكنم 
حون لدازذمان دار ماكر ا ادقي كن 
كرتوالبى وصف كلزار وطن حكن بعد ازين 
فى سحن از هردهن لخوامصى شيدن ا فرين 
اكه .يخواق قيامت قامت دلدار را 
|رحكه بافردوس لدنت هيد ا را 


ممحة )١1١(‏ سالاول ‏ مجلةُ كابل ثمارء ( ؟ ) 

















ابكة ميدانى بت خود شوخ اانا 
ابحكه دام كنتة ادام جثم باررا 
اكه بام كان رار مبنائى خار را 
مؤت دادى ازاكف ود عمر قدمت دار را 
ف دكراق طساوة و الوق وذو تن ساععيد 
در زعين ودر هواء در نحر اخضير باختاد 
مدح ابناى زمان را از طمع كردن خطاست 
مس جع حدو اننا مخصوص ذات هكيرياست 
فكر بود وطن حكار نكو شغل نجاست 
سبى در حكار ترق فرض برها و ئهاست 
هى ة_در باأ١عنى‏ كانه طبءت ا شناست 
ياه ابدار «ضامين خامهدوات معدز عاست 
در طريق شاعرى سك جسديد آغاز حكن 
جشم اخوان وطن از خواب غفلت باز حكن 
اى رط مدتعد ان واب غفات تابكى 
دمكران ا سودم. ال .ما رت ابكى 
بيخير از حكسب عام و فكر صنعت تابكى 
باجنين دست نمى در شوق راحت تابكى 
«وشكانى نا كحاهاو 'زا صكت تابكى 
شعر هاى الى از بند و تصبيحت ٠‏ بكى 
شائق از دنياى امروزشه خرئ ناد كن 
أن شباى دكران وا مين وين امتاد. كن 


صفحة ( /ا١‏ ) سال اول ب محجلة كابل ثا.: 2 ؟). 








غ» ازمشاهير رجال وطن » 

كوهسار بلند و يامفا » خاك تروهتد وخوشاب وهواى ما ك عونة از داه 
كارهاى دست قدرت است ! درهي عصمر وزماق اد كأرطاق إلى قاءتى و انار 
ولغوا أن الوسسيواف وا اعد وفنا عاو عرض سر اع 
وكونه هاى باافتخارى درصور روز كار بوجود اوردهاست . 

بطور يك هواى لطيف وآممان صفا..وافتاب تورانى وروشن خاك يوان 
مستعد رورش رجال نامى وجدكجويان رشيد نوده ودر اشكار رو ز كار عقيف 
وَدووَءٌ ساد و آوان,ى تكلق سات عاقة غورين, اران قابلآت كرده واعخاض 
ناعى” أرقبيل افلاطون , ارسعلو ء سقراط » دنو رن , اسكندر وغيره بوجود 
أوردةاس ج » خاك مستمد ما باوصف ارشاع وقظية «وئع طيى ود نير مالك 
آن لاقت وقابليت نودء اسث . 

ادوار با انتحار كذكتة وطن صفحات روشن وسطور رجدت:ة نام قرز بدان 
معروفة ود ساد كار كذاشته اسرت . ولى ١‏ كذ ىان رجاك اعى احراز 
موقعيت درعاام بذكار وباريخ ملل معروفه تكرده بإشاد ؛ قصور ام:مداد #رط 
وياناريى حيرات عقلى وعيفاتى م طانوةاه بوا. كه مكار "وغ الآت ادن نواه 
زركت را عن وتشعشيى انءكاس داد, نتواته ات . 1 
ش يها عدة خيلى معدودى كه از انها رسييل الذاق «صادى درط ءاى روشن 
كرى شدء ابد أن ا-تعداد واراقتباى يزركث شان موقع لشو وما وزهينة شعبرت 
وارنا ياته ات ؛ مثلا” : ابن سينا در خبط وطن وس اخان زيسته ولى 
عبط عرفاني | نوقته خاك خارجه ازافكار بلاد اواستقبال روكنى موده است ؛ 


ع 6 سال اول مجلة كابل شمار؛ ( ؟ )6 


3-3 








شير شاه سورى وخابدانش در كوهسار وطن اش أز عراف كا وده ولى 
دربارسلاطين افغا نان لودى . درخاك هند فضيات شمشير و كنات ويرا تعظم 3 
كا امداق ره نجوه اونا وريففح رور ار هواق كودياامة:: 
هحنان علامة رو كار سيد جالالدئ افنان طبيدماى جاثارانة كه بارزوى 
سعادت وطن خويشش مكرد #زعدة قبمت وير! دروطن تشناختند ولى درءرط 
على اعون رع و المطتزام يذو شد امت > وق "شرح ريد كا تورات 
موعن اس بر كهرا درءوقع خدهت وتوقف. وى بوطن انسان ملاحظه مرك د 
فيدايد 4 وطن ما درررورش وبوجود لوردناو لادهاى 5 ولايقهيحكاء 
قصورى تكرده ولى حيط ملى ما نتوائسته ازاها استفاده درخور زوم عايدمين 
ناه زركك سيد حال الدين در عصر خدهت ونوقف يدر يار سه شر شاهانل 
وطن خود هيحكاء موفق شده لتواندت كه در يك مع عام ويا بحظور در باريإن 
نظر عقتضيات هسابل اجماعى وطن اظمار عقيده وياجرءت بابراد نطق و +طاءة 
537 بك “هاا لي لازمة را بابسىى در زهيئة خاص وهساعدى بشعاص شاه 00 
ود عدم اجراى انْحق ر#ثى: اصرارى نداشته باشد ولى#بط هاى ه.تمدلندن 


وأتينس » در بارهاى سااطين عه متمدل عيرق سيد حال 'لدرن اذفان “ركع 

ا ا 0 اس 

ة يداد اله مكاوات لود راد هال ارادانه اظببار و أر ؟ترئ وعال عام 
5 0 


1 
ا ا : : 2 . ت- 
د يد 0 ا ا 5 3 0 
ل 7 دن 32 2 هاو سه أب وادكار رار 3 اد ١‏ وطنها 
ميد امال و شا لان ا اله 


1 . وك كل لاه 500 
بره - يله لم سال شح مل بها ولي وطن م : عيرث »© 
5 3 5 


٠١رأيء‏ 03 0 57 
مع الى ).مل يك ؛ دمع عوالأ رده مجح ايد ] 
٠‏ ]0 8 « 1 52000 
ذكاء مرثار 2 عوش سر بع االالتقال » مث ياندا» عم قوى > قو فاب »2 


صفح( ١‏ ) سال 'ول - مله كابل شمارة ( 6 











غرور مق » حس حاكيت و استقلال خواض از عفات طدبى واستعداد وان 
وخصائص ذابى هلى هااست . 

والخاصل غمش ما درين تارش فقط نشان داءن عونه ع_اى استمداد و 
وقاباءت خاك باك وطن است نا اولاد امروزة اففناتاتان رواعراتا صسلى و 
000 ذل كوي #دوونانن ركب اجزائ قال ولايق. اي وعواى 
اغاك نكون هادم كإيؤة وتخنارت جايلف امرزع اننا باللة فووا تنود وعاوود 
أن لاقت وقابلات خداداد فعارى درميدان م.ارزه حياتنامصوزهء غيرت وبافشارى 


اكرده 0 


وب و مغلون يعابر حوادن د سه تشويد . 


إره 


اولاد امروزء ما بايد بداساد كه مرور زمابةه هاى سه حبار صضد عاله باهر 
ناه'وز ناثيرات كلى درخون وروح ما كرده لتوائسته لله موجب ا#2راف فطرت 
اضاة ها تشتاكيه شوى.. 

مين خاك مستعد در كوهستانات صرندع ابحم يطواقي تدان و ع اننال 
در مابان ونام اوران خرن وأدارى ا هال شاعأن عزنوى »2 غورى » 
اودى» سورى» خلحان « هونكى 6 درانى رورش دأده وسيم و2 امار 
درضيعة 35 دقر مودو أسات.: 

#جناتكة جاكه هاى سسرسيز و شاداب آن نظر لخواض لود فسلاء حَكما » 
شءراى ناءى ومعر وفىارة..ل على ابن سينا حكم ناصير سر و ,الى , «ولوى روى باحى 
كم 7 حَن وى « خواجه ع. د الله اتصارى هررى »> تعنام الا.رين عد الشكور أحى « 
ابوسءد انوالير» اومعثير بلتى » انور ان بروق » شع باحى > دقيق باعي » 
اذى بلحي > جسن قن نوى وغيره بوجود اورده|مروز أساى و وقبل 


٠. 4 5 . 4 0‏ 2 1 3 م1 
افتعؤار | جادر رديف اول ياموران مشعرق ودما بيب ارقام واحرار دوقع فى كايد 5 





ويه ٠١‏ ( سأل أول ‏ مله كابل غهارة (؟)6 





من عاك مستعد لابق است كدر عفدن كلوات وجود مردرشيد ودلاورى 
راءثل ذات هانون اعاحضيرت « نادر شاه » غازى رورش داده ومويه” ازان 
قابزت هاى ذاتى وامتعداء فطرى مات ومالكت اففالستان را در اثر كفسايت 
وقابايت أو 7 عوده وعى ابد . 

اولاد امرورةٌ افغانستان بايد شابايت ذاتى خود «طمئن و بختخر :وده حم 
وتصمم عاناد كا ما عيناً در عنم وقطرت و رواحيات هاليه .ثل اسلاف زر كث 
خود مياءم وامان افضالى هستم اكه بودسم ! قفطرت ما ءالى وشرافت ما ارتى 
وها خاف رشيد وميس عان بدران يزر كك و٠عروف‏ خودم ٠‏ 

اولاد ما در بيس 1 وقوع هن كونه سعذي ها وحوادث الام دهي بيد 
مثل احداد ويدران رشيد كذشته خود ُونْسردى وحمل ومقاومت داشته باشند 
ادر ميارزه <يات امروزه نا كام ومابوس لدويد , 

مابايد فكر كنم سير حوادث وظبور واقعات متواليه از عرصة سالان 
د.ازيست باماءشت و كرسان مباشد ولى محمدالله تاعنوز نتوائمته يكلى مارا 
هلوب ومابوس ابد . بادكه جاى كاسن از عنم و «قاومت ما يا المكس يكعده 
ارب وععلوه فى ا عديه عودء كهاما ميتوام توس له :نكل هاى الى ومطااب 
آى خود را خوبتر فيميده ودر متابل حملات اده قو كافية مبارزه و دفاع 


داشته بام 5 


1 جلك ها درن ل مله كال بأساس باد أورى حبر حواهساة مكار حارم 
اقى ان 4 12ا2] در جريدة اببس و عره اول يله" صكابل نذ كارى ان 
سه مم ارفولف ودير الموج حال 04 از رحال نار نحى وطن كن 


مدال قرن بوزدم ع إردازيم ٠‏ 





صفحة  )91١‏ سالاول ‏ مجحلة كابل ثمارة ١‏ » 














وجود ابن تالغة زر كك 3 ما افقخار بوشكن حالات مختصر اورا داريم ؛ 
نظر باليات مدلول ومدطى ما در مورد اظبار ا-تمداد وقابايت وطن و حسن 
فطرت على ما جترين شاهد ونمو اببست له مبتوايد محرك مث وغيرت و دوح 
عظمت +وثى وشرافت برمتى اولاد كنونى ما واقع شود . 

درعين حالما از دوستداران مفاخر ملى خود مستدعى ام كه نظر بوجوب 
اإنمةصد مقدس ءلىمار! انيد وسمرأهى فرموده و انماهم دوه" خود از نوشئن 
حالات برافتخار ديكر توابغ ورجال هنهم نارخى وطن مضاعه نف رمابند . 

البته ازين تكارشات روح ناموران ونيا كان زر كك كذدته را شاد 
وخدءتى يمينويات اولاد امروزء كرده 2واهند نود . 


نابغة عصر نوزدههم 
ا 


- 


يسكى از مشاهير نارخى وطن سيد مال الدين افغان 

لسب : 

مؤرخين كذشتهما در نسب خانوادة سيد جال الدن اففانى نظريات مختلفى 
ظطاهى م.داريد ؟ نمعضى از «ؤرخين مثل سلطان محمد خان قنتدهارى شير عمد ان 
غاجائى » هبثت ٠ورخين‏ سسراج التوار مخ وىرا سيدوهتتسب باهلل نبوت دانسته اند 
كه ٠ؤيد‏ قول شان بعضى ازمؤرخين فارس وماوراً ا لنهر هم بوده وصاحب الع 
نذ كرة الابرار خانواد سيد جمال الدين را از اولاد مير سيدعلى ترمرى مبدايد 
مثلا بانصورت © سيد سمال الدبن ن سيد صفدر معروف افغانى نئ سيد حسن 
بن مولا قير سييد على اسدت ٠.‏ ميرسيد على اصلا اراهالى قطفن ٠و‏ <وده كه بدرشن 


صفح ( .7 ) سال اول جل كابل شار( ؟ ) 


ره : ا ا 9711 





از سادات ترمن ومادرش از نومان انا بوده وشمهرت بترمزى دارد ميباشد ؛ 
دون سيد على يك شخص الم وفاضل وتخصوساً درفن رسم و أعقائى هارت 
برا داشت ها بون باد شاه اورا عءيت خود عند برده و بس از زما» هابون 
بسرش حدنئ > در قطايل وكالات «ثل بدر تود در مله" نديمان ١‏ كير ياد شاه 
عند مى زإسات ا در كابل ع توقف كزين ناك مشيرق كابل 2 
محنين فى أز مؤرخين اعغاق وخارحى هلل ٠ؤلفين‏ سكانية الفضلاء » 
نذ كرةالابرار » تكارستان نذ كرءٌ شمع امن وغيرء اتفاق داريد كه ورود 
خانوادة سيد جال الدين در كابل و »شرق كابل ززعي راق كي كوو اهيا 
واودن م اى افغالى هد است ولى سْها حيرات عان افغ_ان نه نْبا درحق إن 
خانواده يلكه أسيت لعموم خانواده هاى سادات «شهورةٌ افنا انان وما 
طوااف ٠:وطن‏ مرق و جدونى وغيره در بارخ معروف ود «٠الوإسد‏ _.: 
بارع هاى ممح وهونوق ورود ان خانواده عا "كتوو اشاتكان سفوور سابك 
معلوم عى شود بلكه شهرب هاى نار ثم وآ نار نيا ان شان ١‏ شَدر درافغائستان 
معروف وقدم امست كه ميشود 1 ارا غير افغان قدصم ديكر جيزى تصور كود ٠‏ 
بر حاك جونهورخين خودما وخارجه راجع سياد تحال الدين وخانوادءان 
كئزيت داريد وورود ابنخانوادهرا هم ازعم د كور “كانى ها بالودين ها مكو سند 
درين 0 اختلانى زيادى وده است لهذا ماهم حالتاً وىرا سيدجالالدن 
مكن ومسقط الراس وقاميل 
:كوه" امد باد كان خلال آباداسهات مرق كابل حل سكواك" و ملك 
زراعق اجداد سيدطال الددرن ابد » إعلور كه 0 خانواده هاى سادا 10 





صفْحةٌ ( 7٠‏ ) سال اول مجلة كابل ثمارة ( ١‏ 6 





له 


در قريه جات محتلفه انحا امداز ملك دارى وزراعات داريد قرنه اسعد اباد 
كنرهم ابن اختصاص وامتراز را مخانواد؛ سيد جمال الدين داشت . 

سيد صقدر بن سيد حان بن سيد على بدرسيد مال الدين مماشد » جداعبى”' 
حال ادبن صضودر بارع معروف است فعلا سيد على است . كر جه شيد على 
مءعروف تر مزرى بالاثر ا زان هخ سطدله روشن + اخدادى: الى خايدان دوت دارد 
0 انا كهبين سيد على قطننى مصور مشهور عبد هانون وسيدعلى ترمرى 
شيخ معروف اشقناه ٠وجود‏ است كه ايا ان دوشفر شخص عا ده يابصفات 
عاحده وفىحد ذات كن توده اند ازينرو عيشود ديكر سلسل' اجدادى سرد 
جالالدن را زايد ازين لوضيح مود . 

والحاصلى سيدصقدر ندر سيد مال الدين كه ٠عاصر‏ سلطنت شاه شاع الملك 
واعلبحضرت اميردوسات تخد خاناست لشخصيت وحبايت هعروؤداث:» فلمازشرح 
حال انز ركواق قشووئ تنا ره ليذ سدس كدو اوها مترغااى «حترق كال تود 
وملك وجايداد يسكه درقريةٌ اسعد اباد متعلق كا نواد سيد صفدراست قمما 
موروتى اجداد شان و مقدارى را هسم بطور جيره ومستمرى ازشاهان صدوزا'لى 
بافته «وديد زيرا موقم اعاءضيرت امير دوست #د نان سه مفدررا مغاير 
روش نواتيك خارجى ود ديده و يكايل جلب كردة بود لك و جابداد اورا 


ل 


بءأوان مه ادرهة حا نداد مر كاري مساو رى عمل دهقدر يدنوال را لق ود و 
ضبط داشته برد . 

اجداد سيد صفدر كه شول ٠ورحْين‏ خواء ار كا را و 'رمر با از خان اباد 

م ل 

دو<وده ةُوطن عشمر فى وم بل 5 بأشاد معلوم أت بإ عايله ب نيأمده تود, دارر 


والدهٌ 200 صفدر وحودده اش از افْغا نان صافى كر وعءمان لبت خويشى قديمة 





صفحةٌ ١‏ ++ ) سال اول ب حجلة كابل - ثمارة ( 60 





مسد صقددز هم با مان طافه ص اوجت كرده بود كهاز والده صافى سيد حال الدين 
الوحود مده أسرت . ١‏ 

مشاغل وزيد كاق سيد صفدر : 

مشاغل شخصى ان مرد جيل مخصيل وندريس علوم شرعره بود ثلاء د 
زيادى ازخود اهالى مشرق وكا بل داشت ء از اثراف قوم و رحال دربارى 
ادعة وى ارادت:واهله عر اودات انأو ودكرن مودس مقدر “كا 
در أيام أعياد و احتفالان .زركك ورم بل ويامشرق محشور شا هنان معاصر 
خود هم حطور هيرسانيد . 

سيد صقدر مثل بعضى از سادات «عروفة أفغانستان از تكااف دولتى مثل 
ستو كيان وغوه اانا نيز معاق نود . 

سيد صقدء باوجود هد به هاى قابلى كه ازطرف تلاهيز ودوستانشس «وى 
ميرسيد يكدقدار كافى عوايد از املاكشى نيز تحصيل ميداشت ولى او همة ان 
داراتى را سالا » صرف دوستان وتلا ميز واند ريسات خود ٠يرمانيد‏ . 

سيد دقدر يعطق ٠واسم‏ كزمارا #وكانى جلال اباد ويعغى سالا را هود 
كا بل صرف عى كود ونظر بعثقى صحكه در م#صيل علوم داشت كاهى لد مم 
تشم ايف رده و ها شاى لد رين خانه ها وصيت علماى 1 ا مثنول مي شد , 

درحار به سال ١1*85‏ سيد صقدر در رد ييف مجاهد بن لحت نشم فى ا كيده 
اقوام و دهاقين <ود هم شامل شدء بود . سد ءاشم مجاهد .شور كه ارجا 
حكام اير دوست مد ءال و مقع عودت شاه شحاع الملك وى لسام لشده و 
درقلعة خصوصى <ويش بكنر مرداته دفاع از قو اجنى كرده بود اوم ازكي 


أجمام سيد صفدر نودم است 0 











صفح لا 22 سالاول ‏ مجلة كابل شمارة ( ؟ » 





سيد صفدر بعد از حدوث واقعة ورود أجنى حا داك وطن ييا بد فاع 
حك و شده وروح حهادرا ا عن خود .ديد حىى در م ب حاوس اق 
اع حضرت اعر كر افق ساح ما باهاد صماى بيدا كرده نود واعاتحضرت 
لبن كن دا رانلل و11 توس كو ان اوش اماع كوت خا 
منع مكودك و لو فقون ا رزو نو داف خوودواء وله 1و اموا مات كود 
سر مشدق رك 0 طوايف شيرق منداد حتى اين اقداءت أر ل اقوام 
شيرق 3 رون كزّده وزاعيعضيرك آمير «#وسك محدطان سس نموم ادر خبؤر 
شد كه جناب سيد سقدر را با بل حاب وأآص توقف داده جا بداد 00 
د : 

لهذا ازان سعد سيد صفدر باعانه و اولاد خود باءمارف جدا كا هأ دوات 
ترما نه بكا بل بوقف مى مود . 

مفاد سعادت ٠ولود‏ سيد ال الدين : 

بابد مشرق وء٠شرقيان‏ قرننوزده مخسودى بالدند كه درءةا بل سير <_وادث 
داخق وتطااق شاه خزان حكن قوذ جما كرى خارص تعر 4 خاله ماين 
وعرزمين لايق وكوهسار صل كزى «شرق: مين براى الآساه و رهتموتى اهالى 
متمرق مبتريق فر شرا كل عالامة روز كار سي عا ل الاين اففان بور 


دادء و عقايل حوادث دك ومة زوه ونين خا 2 ابره عدان م٠.ارزه‏ 
ودفاع حامر 5200 الودا. 

درهموقء.ك إن نابغة دهن وعلامة وود اق سيا حا لالد ين افغان دوره حاى 
دماوت <رات ودرا بيكوهسار اند طى وهواى اف وطئرا استثاق ويتمود» 


مكامكة دست قدرت اورا راى زرك وعظمت ترنيه ونور خرد وجوه عل 





ضفحة( 75 ) سال اول محلة كابل شمار ( ؟* )6 





درقلب ودماغ او تكوين م يافت حَاك مششرق تعزيه يزركى داشته اولاد مشرق 
حون ود اغشته نود بد 

تورك وابران درزير اش سداد سلاطين قباء ود مسوخت ع هصر وسودان 
عند وباوحستان وتوركة:ان متكوب استممار و امال استيلاى عتاصر اروالى 
شداه لود . 

وطن سيد حمال الدن افغاستان درالرغفاق حكام وشهزاد كان خخود محالت 
دهشت نا كى دوجار وده كا تى ذليل محاريات دا خلى و اوقانى هم معروض 
حمالات خارحى كر ديد : 

خصوصاً درا تعصر كه اعالى مششرق غافل از يجخارى عصر وروش بولتريك 
زمانه نوده ودراثر جبل وسيلةٌ كام ابىخارجه وبربادى خودرا خودشان مهمكردند 
مكروبانمذات وخوارى درتن عارك مشرق سشت ركسب قوت وشدت ميبلدود . 

شاق هاى مدهى واختلافات قوكى قدوسان كقير ء اى دول مورك 
واءران وابران وافغانستان منازعات حكام مخارا وديكر ولاياتنوركدتان وبلا خره 
هزار نوع دق ديسكر فتنة عضمى در <يات و اخءلاق مدمرقان ولد دده افق 
مشسرق | نوقته و يكلى تبره وناريك ساخحته بود. 

در جنين موقم خداويد متعاك از اقبال مر ران ١‏ فتانى را يديد أورد كه أشعة 
فضل و هعرفت ولساقت او زواياى سراه وياريك خاك مشير قرا رو شن واز 
حرارت افكار و فرما يشا تاو روح افسردءٌ مشسر قازرا زيدء وبرومئد ساخت . 


اران مأ نه سعد حذاث 500 أرى اراز درن قارة عظم دا شده 
وم مشعرق ل أعناد كد 


1 مديد ء, 


ب ردائ:ه وقدرى مروش 


صفحة إ ١١/‏ ) سال اول مله كابل شهارة (١‏ + م 








زمانة عصر حا ره سم ابنك آبٍ و هواى «ساعد و مسترى را حاضر 
اكرده ودارد داه ها يي يدعت حما لالدن در من رعة ال مشرق ها كدته 
شده آثرا خوبتر برورش و بار اور اند : 

"نه ادف ميعوية كذعة عور يا ناو ركتسا خرية شود 
در سرز مين «شرق عرش وجود عى عابد ‏ ولى علا و آنار موجوده وروح 
دار و افكار جوان عناصر ا مروزى مشيرق زمين موقبى راى اغاى 'ار ولود 
حول ىق اناق قشي انك فرق جواة ونعقدوو قل وو مقا بن خو مو 
است.لاى بدكتى ها وامراض مزهنه ساقه مايلاست داخلاقدامات وهبارزه شده 
وبا اساحه كه قبلا سيد ال الدين ترا يه كرده دفاع ازحقوق ء از نواءيس 
از اوطان خود تماد ء, همحتان فرمايشانيكه .يد حمال 'لدين راجع باخلاق 
باجماءات و يعدن > وسور و غيره فرءعوده انهم در خاطره ها مود ومحرك 
واقع شده وعراىيك اس:قيان روشن وءعقول مششرقيانرا بنعين يك خط حر كتى 
براى ٠تابله‏ بأموائع ومشكلات حيات حاضيرة وأدار فى عايد . 

ظهور جدش روحى واخلاق و سدلات وتحولات مدنى وعرقان و سياسى 
در مرور م ى جيل سال كذةته بين طبقات «شرق مترين شاهد «طلب ومقدمة 
مدعاسدت كه وجود ابن نمضت نايك موقع تزديكى در الى هم ميتوائد اسباب 
اديد وارى تسدت بعادت و كمال «شسرقيان واقع شده ويلك سعءادت و خوش 
تى رحسته وءستقدمى را حاضر وامين عايد . 

بارع بولد : 

سيد حال الدين ا فخنان بن سيد صؤدر شاء كثرى درسال ١١54‏ #رى 


مايق سئه مم1 ميلادى درقرية اسعد اباد 1 جلال اباد سمت مشيرثي كابل 





صبحة ( م» ) سال اول مجلة كابل شهارة ( * 6 


قدم إخر صة ا 5 
١ 2 0 2‏ ا 1 
ولادت ان امور زر دك عنما مصادق لاسا لدت شاه شحصاع املك 
درهاد معاهدةٌ دو دتانهرا و21 رطانما أهضاء 5 وسا 1 دون انذوات 
- 0 ْ - : 
عازم استرداد 40 وت <ود بافغا كان خده فود وعيئا در ين مله اعا حضيرت 
امير دوست محمد لان كت ملطنت دركابل ج_لوس عوده بود كة بال دوم ان 
2 5 . 9 . - 0 
اجحوئى سله ه6١‏ عاده زرالك اسراتى خارجى ودفاع هلى شروع «دشود . 
از مين شره عد حددوث واقعات شوم فضاى أصفاى بسكي را تبره وناريك 
أكودةة افكار وحواس ك>وم طيقات. ا 50 را نود مشغول «وسأزد 9 
درار حددوث معن عق ونوالى ان أسدت 37 5-8 وقلع وسوالح خصوصية 
رحال كك واشخاص ناعى ا نوقته م در ا وزواياى فراعوثى مايه صرف 
هور خن عن درت فلم ود شائرا بتو ضيءدات وكار امه عاى رحال درل م 
«صضروف عند ريق ىق م كل 0 دوران و حوس خورا درعصروق رن 
وشر ان عيرت #ررن >لى مأ اهدر لنششدت عار كرقاة لود 31 سواى حوادث 
حدناكدك ازسواح ممحصل وعالات <دصودى زندكا ف لعهدى اهدوران <رلى ما مم 
ميل وان _ر زمانحمان » وزرة.د رين 7 سمردار مسلمطان اد لحان ع 
امي الل خان لمروكردى ء مداه خان غلحانتى وغيره صرق نظر قرءودءاند . 
ولى الوديد سسا سكن وعللا 43 مزدا مك بأو دود حوادث مدشو م4 وقساد 4ط 
افده هذ كارى يا فتعخار وده كان ونوا بغ وطن در ار وياد داشت هاى 
خصوصيه وياد مفميدات ارم وقايع يأدوار 0 دود در مطبوعات داخله و 
خار حه 0 عوده ويأوحود معاذار وعوائع رط 3" عناون ان لوشته عون و 


حاوى بريشانى ها و بدح هاى كوا كون است ازضيط ودر كن صرف لظر 














صفحة ل .وه" 6 سال اول محلة كابل شارة ١‏ 2 





5 


رده نتوانسته اند كه ان مجاهدت وجواء دى #ررن5دذكتة ما ازنقعا بيسوادى 
حيط الروزه وتشوائى ولى سير وسامائى <رات شعخهى شان قابل قدر واءتنان مباشد . 
33 راجمع نحالات د افتخار بابغة #رن لوزدهم سد ال الدن فرك 5 
حيات لخارجى ورا تدور واتوميح بتواند “لل قدر شناس خار جه مخصوصاً 
محردبن شين اتكلقان وفواتة و رمي ولوراكه تدرا ندل او واروخ 
اعرصوين اوس" كرية ارتل اتن سق لالح ادرو لول اماه سات 
خهودى وواقعات داخحلى من حوم كه خار جين نايك الرايئ عاد رديه 
سبد حا لالدن مم أظر ققد بأد شرق خواص :0 ا لات عله لاعت دوستى 
از تشصيل معلااب شخدى 0 ود تبر داطته واخود دارى قره_ودهاد. 
بارى راق اولاد قدرش:اس اعخاك دازم افتاد كه خض عايج مد عاى قبمت و 
اذك ال اف وطويوة كل غرى دمزواى ارت قر ند الى وطن دكار 
موده وس در ردئف عر حال بافى رحال ا 0 ملكت وقرع ديات ان 
ل زرككارا مقدم سارد. 
حالاات صاوت : 


52 جارت ور بدثت اغوش يدرنيك سير جو لس رن دللا ل اباد لما 
وازقيض عللا وه وتات أو استفاده ٠.قرعود‏ 8 
هوش مرشار » ذكاء فوق العاده واستعد'د قطرت تزركك وعالى وى «ساعد 
وو 45 اندعق كرنفك: شدر بدوانان زر كك وعافل اأزيدار استفادم قاد + 
قضاياى مؤاله كك ودفاع وطن وبريشابىهاى داخله نان سيد صقدر حم 


احازه عداد كه زايد وق موقم يافته ودر بره تربدت وتعلم سءيك مال !لدان 


ده 0 ومو « سال اول محلة كايل شمارة 0 ع 











أقدامابى كار برد. 

بالآخره درسال غرى صك.ه داع ٠-لى‏ “سوقت اجا هف..ده 
واعلحضرت امير دوست حمد خان دوباره بار ركه شاف جلوس »وده 
وافق سياست هند واففانستان روشنى دا كرد اتفاقاً در اواسط همان سنه صردم 
م كى <لى مششرق واعالى ايان ' نجا شورش اغازيدند وضمناً بارهُ اقداماتى دار 
لالب 4 وحماد از طرف كو هسنا سوس مى شد كه شايد در ناحة 
نثوذ واقتدار واعدار سد صفدر ان مسثله بملاقه تيود ؛ اع حضيرت امير كبير 
كه مخيالات عالى سيد سقدر دانا وحيزت نزو كشن أشنا بود فورآوى را بااهل 
ونش بكابل جلب وجايداد و هلك مل روعى قريه اسعد اباد كتروىرا درل 
معادره اورده توقم كابل وثرك مراوده با كثر اورا كوم ولى شدر مداخل 
سالانة جاءدادش ازطرف كوي وسايل معاشاورا احرا مميفرهود لأسيد صفدر 
مير مانه بكالل زيدته وازنوقف 0 نغار عراعات نزا كتاوضاع سد ياست خار جى 
درف لفار عا بد : 


سيد صقدر يس أز وصول بين <يات نون و نوقف كابل كته ازهس. جرت 
أسوده ترا رنرة فرزيد عل بر حويشس موقع داشت لهذا از هنا دى امراف 
اورى واقامت مكابل تعروخ 1م مهمه وال الدن مود ٠.‏ 

0 - 0 9 5 1 5 0 

اغاز تعلم ا حادالدن از هان سال +جما فداشد © #عتسادار مغفو رسن 
عام وين و الوذه أز بدو اقامت كيبل الى شيال ؟/١‏ سيد حال الدين درار 

له ده ودس جى . 0 # حلمم" ذاكاء ات واستمداد قل <ود «تقد مات علوم فارسى 

3 5007 1 3-8 0-7 - لعا 5 


. 


ْ نه أضوا : ك اا عا راد 
ايد ٠‏ 3 ىق ؟أي> وت 5 لاير فق فى و و » مضق »6 0315 يي 


7 كه اق اع ف لووك وتان فرعود» 











صفحةٌ ( اسع سالاول ‏ محلة كابل مار ( » ) 





ازحسن اشاق درن سالى كه سرد حمال الدين عر حله” سن هده مبرسد وازدورة 
تحصيل فرائمت عى بابد اعليحضيرت امير دوست محمد خان عازم مسافرت قند قار 
اكرديده وجناب سيد صقدر را باعطاى جايداد واملاك سابقّة اسعد بادا سترور 
وبا مصارف راه و محشش وعدت عام طرف «شعرقى م خصش هيفرء ابد . 

سيد حال الددن بعد از صرور ده ساله أقامت كابل در هرت بدر محترم خود 
عازم كتر شده وارعلاحظة! نسر زمين «سقط الرأس خيلى سترور بود ولي جندى 
طول كيد هيه مهوى راقن اليلق برا للف دوهن كك انسل رن كرار 
اسان ابدوه وملال خاطر سيد حال الدن شده ازحات شاق وعدم ولوس 
اعالى اثملاقه وترك عادت باب وهواى كثر فكرش وادار عود عند مسافرت 
53 ديل دوقع وتعديل ابديشه عابد . 

مسافرت اول سيد مند : 

سيد جال الدين در سال 1١77‏ بعد وفات ندر وانقضاى حندوقته حيات كثر 
رهسيار خاك هند (رديد » تعضى أز شمرهاى َحتَاحه هند را يطور غير هوروف 
2010 ا رياضى <ديد وار علوه.كه نازه با مخاك قدم كذاشته تود 
ا تحصيل ودر عمة سال سدم سن دير إف خود » باواخر سه ا" ؟ ومادف 
الود عقصد تاشرف بكية لحطاءه رهسار كرديد : 

بعد اداى فريضةٌ حج وزيارتمدينة طيبه روانه شامات وبت المقدسواز ١‏ نحا 
بعراق وازعراق »ه بعذى شبرهاى فارس ٠سافرت‏ وساحت كرده دوباره 'زراه 
صكرمان ناك فارس وارد بأوحستان وهندوستان ش-ده در سال 8/ا؟١‏ ثرى 
موتميكه اعليحضرت أعير دو رمد ان ان كر حرف مرت 215 اول اد 


متوقف بود سد مال الدن وارد خاكوطن وبدربار شاه در جلال ١‏ باد ضور 


١‏ م مام ضر مسمس ١‏ كلح منشث ل تيقال امأبية طق لقابو فول سساو م سودق عضر لزي اوعد راطو إل ب لت 


صفحة )ا 6 سال اول جلة كابل شمارة و 0 





سكم 


شاه ممرقى ودر سالك مصاحيين باد شاش شامل كرديد . 

سيد هال ادق از مسادى إن وسافرت وعدا از خاك وطن كسام معدت 
غنيت را درخارجهة بتدقق مجارىامور ممالكوا<وال ملل مشبرقى وادراك .طالب 
مهمه برد ته !بن «سافرت دراستعداد وقابات فطرى وحسى وى باثيرات حخوب 
ده دافا ري كن در اسكار وخيالاتاو و'قعكرد . ولى درين وهله ابدا 
مدا «لددر'مور ياتماطى فكر وثياتى حار جيان تكرده كام نوجه وما عيش مصروف 
كسس اطلاعات والوسرلع «علومات خودش نود زبان عسبى » اردورا درين «سافرت 
بيك عقدار زباماى الكل ونورى م تحصيل كرده الودا. 


0 ان «سأفؤرت و ان وشاهدات ومعلورات خا رحى وق يك عشق وعلاقة 


خاديىر! #شيلده و دارش تود كه 1 ندر بار اطق “لاسب وعتسلك شده 
وراى سعادت وطن أ كه دارد باحراى ان ايل شود . 
هتوز اعايحضرت اهير دوست تمد خان دردلال اباد تشراف داشت له خير 
جاه سعردار ساجاان اد ان مي حدوم نهرأه ذورض رسييد قئُ افع كبز درس_ال 
374 لعزم دقعوىار جلال اباد عارم كابل ورهسيارقند عار كرديد سيدا لالدين 
دس درسلك بداعان خاصه كعات وى عارم وتدهارو ميل دا اخ درن م ماران 
حدعت فكرى خودرا مور شاه توصوف اراز موده باشد 5 وش نحا نه در 
ار ابدابير و افكار ارحستة وى دون ادكه حت مدا خلة رت ع بال ل بخص 


ع 


: غير ا شود 5 6 را 11 و قعة ع 7 رك و 5 ور رى . ل ل يل عا 3 و ار 68 و ل 
0 8# 2 3 در 
ادس ”5 دول ك2 ده فقن لش 


1 


6 ٠ 
1 
. 


راه ر اخراج ساهاان اجر خان عمسن حوم 
موثق ارد اكد . 


مو قرت سور +ال الدئز, درن سور وما در ورد يدر يأر شوز و بلندى 








ييا 
حي سي 


صفحة ( عم ) سال اول مله كابل شمارة ( 2 


حاصل كرد زرا سردار سامطان امد خان 2ه بك ذات رشيد ويك سردار 
تمرؤق الفالدتان نون س كام كميدن وان مواق عه رركترن موده 
محكومدت اعت دي وعناا بده منتوانست 5 

بس ازحدوث ان واقعه كه امير كدير ينظم و اداره محالات قراه و غيره 
#صعروف فرد ممردار سلطان اد خان هم دوم باردوم هرات ار راه فارس “له 
كرده انشهر را 'زتصرف عمال انير كير خارج و«تصرف كردي . 00 

سيد مان الدن كه درين امس دعست واغساض نولتك اصمرالدن ذاه فارسر, 
واشرنك وعاءل يدانت رفئ أعير كير را إسرءت طرف هرات 2وز وتسخير 
هرات را بزودى الزام كرده مير كير روات هرات شده شمر را فحاصره انداخت 
ولى درافاز ابن #اصيرة مر ميردار سلطان امد غال عبرى شده برحمت ازدى 
يوست ومتردار شيئوارخان برش جندى محناصره را طولداده اخراءير كير 
ع را بغلبه وقورفتح وءمان روز داخل شدن بشور وفات عود . 

بعد وفات اع حضمرت أهيردوست تمر خان م وم درهرات حون شمزادها 
و اولادان بادشاه يكمدهٌ زياد وفالب شان داوطلب سلطة . تودند واين واه 
ذظر حاات مريض وتزار وطن باطلمات شديدارى بصت اووارد عىءود لهذا 
5-7 حانالدن كه ا زحملة اولاد اهبر كير !زشعلة استعد'د ولاقت وقابليت فقط 
خاعت ساعلاح را بوجو ادير شيرعايخان ٠غفور‏ وامير مد اءظام خان مرحوم 
عد يديد وان دوشبزاد. عالى .قام هم هىكدام بلياة- و كفايت خود 
«شرور وده وعدوالسد ازحق خ.ود نسحت 0 خدود درف نظر عاناسد 
لأبيد كله اذاي را دوجار زحمت م سات . 


سرد خالالدن نظر عايل سرداران ولفوذ كه يمكن بود اما م مصدز<ر كق 





صفحة ل عم )6 سال اول جل كابل ستاهة ‏ 











ر خلاف رضاى ود شويد عر وله كدنو| ا أمبر د اعنام خار! وادار دعت 
اعير ديرعلخان ساخته وآن شوزادء را اجبار مود هكه .ود شعخصاً 
ازياق رجاك كشورى وعسااكر وعتكرفته بامير شيرعايخان تسلم ابد . | 

والحاصل اعا عضرت آمير شير علذان درسال ١9/4‏ درهرات عسند ساعانت 
لدزوكاقله شد حال الرق را معي 'ول.ونصاحن خاص حو قرز فرهود:.. 

ولى «تأسفا حر يك واغراض بع عا اعير مد اعظم خائرا ارين المحاد «صرف 
ساختء عارم كد كله قل ارد الى !عير شيرعل ان بكابل اهمده و با تخت را 
«:صعرف شود نا ران روانة كابل كر ديده ولى در نواحى كال ارطرف عمال أ هير 
شير عا بخان عدأ فعه شده أزاسعخير كابل متعسرف وأزراه 0 دهت <هولى 
3 جا يداد عمهد شمز اد كّى أو بود ريد 7 

اع حذ رت أهير *يرعلئان با س_دجال الدين ودكر «ستخد مين ذاه عازم 
ووارد كابل كرد بده متمكن2ت شاهى شد رجال مروف را بكارها »قرر و أراجمله 
ا زشعلهُ نغار خدءات: فوذ قو عى كه تقد رفيق خانلودى افيد اوراوز راود قرارداده 
ولىءرسة رت واحترام سد حال الدين دورش بالا ر ازان بود ممدرؤق ان 
لودى ارعوقعرت شود ني قوذ واقتدار سيد حال الدين اطوئنان كا ءلى داشت 
بدا درصدد ترد 2 عوقءءت <الالدين وادئة" لتقم 
سيد حال الدئ نا ادكه رقابت شخص «#تدرىرا مثل خمدرفى خان هت ود 
اعساو عي كرد وى آر'قناة كاز تارق بائق و خالا غالى. بان اعتثاق .د الدنه 
كام وه و راع اتن انط رولك أن نواد كه ارق فيان وطن كرو واويجة 


اعليحضرت امير شير عايخان مرحوم را باج اى ان معطوق سازد . 


ليد اااي قوق ورجمالق هاى ل انيثا .عر حال الدئ نود ده 





محال مم ) سال 'ول - مجلة كابل عار 50 





اعلا حضيرت أعير شير علدذان به نر حرلده ٠ءروف‏ « اشم عن العهاء » ٠وفق‏ شده 
وجذد ره ان رادر عام ولايات داخله وخارحه اشثار داده تود 3 9 جر بده 
باحندى دوام ورزطد. 

يجان ديكر كارهاى تزركى را اماس وياد كذاشده نود كه بمشى ازا نما 
در عمد لوقف أسيد ال الدين و قسوتى بن : ز رت سيد جال الدن از 
طرف اعلخذرت امير شيرعايخان «غذور 0 العغرا لووناتت ذه شه يا اين 
جزئيات أن صرف أظر كرده بذ كر اناريزر كك أن ١‏ كتفا ميورزيم : 

اعور دربار بسورت <يلى عالى ومطابق ساتة دريار شاعان كن لم 
اكرديد » عسا 0 <يلى صيتب و٠نظم‏ 5 نظبر آ در تعغى بلاد شرق 5 
ديده شنده نود بابك .تعداد كافى تشكب ل 0 دده 26 هأى ماري و كوو 
اميس شد م شفاخابه » بيطا رخابه 4 وسته ميسن ونكت بردى طبع شد 
لس ماح واوها واحداث عسافر خايه ها درعى ض طرق مسافرت “ريا وكعمير شد . 
كابلة ورا القان: بوعناوتن داجن فاضبان عسكرئ .و كشورى ناسائى ز يان 
افغاق وضع شد . شمر +ديد شيربور احداث 2 : 

ولى “أت براى افغافتان 0 ” انهاه زرك اكقان موسينات 
خود را كال رسابردهة وأءدفاده يوطن رده ئىدشد . #حنان تنظم نخارت 
وووافك افار عه موون: كات سيد 30 ميل داشت هره زود افغانستان 
اسوي وول ترون ذاخل اماف وغناوذات نادؤل خارحة شود كة ان متمد 
الخواو ا كن روف اع كقريه امومع يهان اغا شده و#اسده حاى يعذى 
دول #مسأنه م ابل حاضمر شيده بوديد 5 

مرحالك درا غاز كار روائى له سيد جانالدن هام نذوذ وقدرت داخ.ل كر 








صفحةٌ ( وم ) سال اول عيلة كابل شار ( ١‏ ) 








شده ونغفوذ احكام ويحايات وى فى مالتى #رى نود ان مدثله اسباب تردد و 
برإشالى _درؤق غان أود.ن رافرام 2 معزى اله ازدر خا أفقت عذنى با 
سيد ال الدن ورد وم روسيلء :-5 تالت اسان ارجار اورا فرا مرا ورد 3 
اعلحضرت امير شير علخان باه صدات تازه ؛ داشت ولى درعين ل 
فو وبر ةاون وال زركك دوات خودرا ازخود دفاعكرده ميتوانست جناءه 


دراواخر حال كرو من رافت قلى أسراب حسارت خدام أو ثش_ده شيرا زه 


عكو كن ا 


دورة ا 
وزاك فيو سان الدين م #بروئعان كان مانوس شد وان 
م . 
هافر تت هو ى از حدورداء ! حازره ارقته وعازم هال رديد . 
مسافرت دوم ساد حالالدن مولداء. 


درمال ؟م؟ ساد جا لالدن عازم هد شده أزطارف كاوه هاده ا<ينى 


يذرانى تخال كرديد و اورا متحويراً ثخار بافكار باندش در بك نقطه كه خواه 


كدان توه باعل نواهت يد كرح نافرك كانه ايزوا ى كرا او مونم انيت 


هد اشتئد . 


كن لعد 0 2 رليف ردن سيك +الالدن از خاك وطن اوضاع د خله عاك 


درار لات متوار أعير ور اعم ان و برادر و اوداز زادهاشس عل شده 


أ.اب رعناد ىق كار أ ر شير عاذ عذان مس وام كرا د -ى أفير هد اعظم خان 


ار راه معن عق مله يكابل الووادة أعسير _-0200 عاعذان را السرم وكا لل و 


تيزف شده زافق بور كن ياود ود لقتل اغانق وا اناق كاه كزدا بهذ 


د رفيق +نلودىرا نه تل رسامد . 


أهير شير عا .نان كس دوم لعد وزعت كابل متدهار لشير إف رده كع فون 


صفيحة م ساراول ‏ ممخلة كابأ ثماره ١‏ ” )6 














قومى مه وعاز مشد حكومت ودرا دو باره تصاحب عايد ولى أعير شهد أعظم ل 
م دوم زعرم دفاع روانه وتدهار شد + أر واقءات وو 5 لد حال لدان 

5 0 53 5 35 6 1 ٠ 
در ضضاد “لاع كرديد فورا ار راه من و الوانه حدود رأ هد هار رسادده و-حول‎ 
دوباره نيدل ساعلات افناز.تارا .وجب خوريزى و بادى وطن عق ده داكت‎ 


م خان 


لايد ازامداد امير شيرعاان ١ه‏ رفوينا رد اعا عضرت امير محمد اعظ 
شامل وممد كر وى كرديد : 
امير ئ# 


258 اعظم خان وسسردار ع الرحن ن خان برادرزادهاش كه فون 


اعا ددرت أهير شير عل ذان داده بأسلد جالالدن عاز ل ده . 


لعد لك اير شد اقل خان فوت شده اهبر مداعظام خان حائثءن أو 
كردي وسردحا_الدين را وزير اول خود «قرر داشته كارهارا بروفق مل و 
ارادة او اغان كرد : سيدى ال ادن ازين بادشاه امال زيادى را جسع باصالاحات 
0 ”" 
الكت مدنمود جه حةقتا ابن باد شاه عدا دفات 0 #دذى رامال اءل حض.رت 
أعير شر عا ءذان لس دوم دارا 38 ولى قوت قاب و ارادة توى را 9 زياده تر دا 5 
در نحال كه| اعليحضرت اير يرعابان هرات رفته وعئوز ازسئله ناج وامخت 
#مه يرف شه بود وضعيت حاط <لى خطر باك و بره مشمود - 4 8 حال كن 
وخورزى مبرقتت سال حمال ادن م كاخربار لماعت ان دوادماه مانوس بود 
ازاسده اوضاع بانطمئّن وجاره <ز نوكل يديد . 
3 اشكه دوباره اغا دمر ت أميرث برعا ءال اليد فرز بد خود امير حمديمةويحان 
مس وم وندهار ر درياره [لسعزير وارأكا عاز م كابل شده كابل را ف و 20-2 
ساعلات جلوس قرءود م أمير مد اعظم خان قرارخاك فارس كرد يد ةروع 


سيد حال الدن :وق ف كابل بوده دوبارء ورد بذرانى در يأر اشد و امير شير عا حال 








صفحة ا مم )6 سال اول محاة كابل ثمارة ( ؟ 6 











مرحوم نظ رباسترام امكا. بلند و خدمات كذ ذته او «صدر اوضاع نا خوب باوى 
لكان انا عودنن | اناف 

حون س يدح ال الدبن ازينهرج ومرج داخلى واوضاع دطر'ش رط ديكراميدى 
بأساد موطن ند'شت وه سر حشءة دك ١*اىداخل‏ وطن را ناغىاز تصادماوضاع 
نولك خارحه م.دااس 2 وحود خوءشرا وطن ميرول تكذاشته 
ض اران محثت موعى راى هه “لل «شعرق و خاك مشرق خدءت #ايد : 

لانن :لضم دق ددا دف ادق ايك امه اننا بان وار حود 
اليتون و الوق نقى رو امزح عو تارق عتيدو كاوه اعد و فا 
العا وفين م لادان قرفن كمه د خواست 2 ١‏ 

اعليحظ رت اءيرغير علخان ان درخواست أورا بذرقته بثمرا نطكه دوياره 


زد ابي “دا عنام خان 3 “دوقف ال فارس بود وبابد 1-0 او ترود ازو وعده 


ا 
1 


ر :ته و لعل بول “خارف أله و أحازه مس <دى وى داده هد جه_الالدن در 
اواخر سال هلمر؟ا١‏ عارء عساترت خار مه از راه أذ جيك كل ديد . 
اكحااان كبو تعوما ارك :قورة مدوم أوواندز كرة الى انشاءالله شرح 


تواهيم دادء 


درقدهث انى رن ديه ماران وذع و حلات 2 اوتخار ان ميد حال 


و د..ووق جواهد 0-1 5 


ل وج © هد ارت 


سفحة(هم) سال اول مله كابل كك ل 





بقام مرغاام + / افأ ار ود نكا بتاريخ أن ( 


2)١0 

مماسكت ها براى ملت ه نا حكم خانة را دازيد راى عايله ها . جنا دك كه لظام 
حرات دريك خاءه بالبداهه محتاج اسست له معرفت در ودار وساحمان خانه و 
جوار » شنا حكن حغرافاى مالك راى «الى همان احتاج را وارد مما بد بحا 
را يكذرم وظفة انانوية مات ها فهم تايا و حوادثىاست صحكه در 
ايام ماضى ترسا كن لك ابه تطبيق شده . محذئه داى ان آضايا و<وادث را 

( نار ) املد . 
عدم بارماى ماضره سعررشتة أهور وامتظلام حيات هات هارا ء درحاات 
مو جود واستقبال رُوليده وير يشان ميسازد . جوت حات عبارةاست ا زيكساسله 
أفزّات: و حركاق كه نار بع حوادث ذنان 81م ليذ كع ادايه حعركات 
حال را «يتوان درعلل > و 5 


ص 


جدا<و واد سج «عاءأو بة زدكى را از 
استددرا جَ مود . ويا زعيه مداعدى راى اشاي مق اصد الى حجبة مدكة.ل 
آهاده كرد . شود ميدالم ا كر فى الئل ادىى قوه حافظه دماغ خويشيرا امروز 
معلل كدعوا وعدا واعان دوه لاوش كه وال ! حدمت امال 
دبروزة أو « 5 راى اناج [٠‏ - ل ويافردا 0 لف عدئه كو اندوع 
عقيم ولىاحه ميماط . 

بعلاوه لارتجباى كذذتة لل ابن سعرايا تماى اعمال اسللاف توده ء ومسائى 
ناقسه وعشيرءٌ ماذى را ء براى تشودق و تحذير اخلاف » درائظار جاع يشريه 
تقدم كد . 


بادازه سدم مدا سه حبأن + احساس ارم عا باق ام ميقر “دكار دد : 


0000 سال اول يحلهُ كابل شإارء 8 ) 





از ات حه امرورز انها ايف واوراقكتب > يلك دس: كاه هاى و<ود 

شوئ ١.‏ الم و انز اوستكن وكق نار فاع كيو اريك دااع عورد 

استقاده ناء ع شناسان اسان كرديده است . آرى سيئه خاك را ميشكاة.د و 

ازقاب اعوات قعه هاى بريشان روز كار كقذشته استماع ميواشد . 

درن مانه ملت وممالكت افنائ-تان متأفانه نوز ماحل دور افتادء تريرا 

1 » ودر عالم نارعغ فر شديدى واعوناز احق فد 5 ١‏ كراعيت 

اذام :وعطلنك :صنو الث كذ مدكان ان املكة در فقا ونيا المكان عى كود 

وعد از قرنما 'مروز كوجكترن صداىرساى امخاطرهاى قراءوش بأشدق» 

اردهان دورد ستثرين قاط جمان .تمدن يكوش حوش مير سيد ء ويا نارم 2 اور 

7 0 هاى قوم او هنوز در دل اك وو هاو وطن » عمسنون عن الزوال 

عق تناه كاله عكم ازيذ كار ذاى در<شادة ابن م رزمين 7 أ بوس وروم 

مويه أكى ه.ود , عونك 53 روز كارها ويغما هاى با كانه احانب سفاك ء 

واى امخا وافئئى جاه وحمال ان مماكت از قرنما .روف واشيمك تودةاند. 

اعمال #موطنان ار قر نهاى درارى » در عدم ترتيب وبدوين بارخباى على » 

ممكن امت عورد التقاد قرار كيرد . ولى سير در نازخ سر كذوته هاى ونين 

ومخاريات ستكين وانقلابات عظم افغانتان » ال 'ندا ره «ءاذر مشدروعه درءةابل ابن 

اغا تفع نوين ان توكوان كنن 3377 كن مك الى ررق تمه 

وفردتى “حسته اد » دستى بازيده واراشاى ان وظطايف سه هضا شه ودريئى 
وده اد, و هنوزر 1 و رخين باخ وغزئ »هرات وكابل » عو. وقدهار 
ساد 


عم 
١‏ 


اق ١‏ يهان ظريف باق وإبدار اسن . 


المااعة أبد “رد 0 ا ا 1 ١ك‏ رحين در ز »ل 0 > بر و يدون 


« 


سفحة ( 4١‏ ) سال اول مجلة كابل اده ( 29 











إفته كه از كلاسكى كلا سحكاير حتى ميتا لوزى ترى إصفحة عبان بر امداست » 
ولهذا درد هاى اميوزة مارا عيتواند دوا كرد . متأسفانه معاصرين با اطلاع نيز 
كذاشتند ارحهاى ملىرا سكوت ها دون كا شا 2 حونكه دونان توارم 
محتاج ١‏ سات به مؤسه هأى جذرافى ء» ارحى » نزاد و زبال شنامى » <فريات 
سلكين وغيرهاء انها هم محتاي بوديد بظروف زمان و٠صا‏ رف جمرها وسرمابه هاى 
كافى » كه روعبمرفته ازدائر؛ قدرت وانوانافراد با اطلاع معاصر تحالة” خارج بود . 
از دبك ر طرف حكومات بالطع تحور و محتاج نر نودند يا صلاحات و ترقبات 
ماده تماسكت » و حون ارا درسف ادبيات و درعقب احتءا جات ماديه قرار 
دارد م لاتاله هميشه حواله باستقيال كرد يده است ٠‏ 
ان قضايا سبب شد كه بعلاوه 8 جهالت وماد نار خماى هلى > اجانب 
وك كان موقم مفصلترى بافتتد » وكافى السابق » تحرير ناركخباى مابرداختند » 
وه يك بسوائق مختلفه بلكه متضادةٌ يلتيك ء اقتصاد » مذ هب » رقارت وغيره 
أنحه خواستند درحق ما كفتتد . ونوشتتد . محد بكه مرئوان كفت امروز در 
هوم طالب مجعولة ابن نارحخهاى بوقلمون احانب » تزديك است روح آر بخ 
على عيرد > زع اف اند حتى تربيه شدءكان ما در داخله وخارجه از هويت 
وهوجوديت هلى ود درارده واشتءاه افتاد . حونكه ارغتماى «ند وفارس » 
تورك وهغول > روس و اتكليز هن نك كل خود بانزده ملرون تفوس داخله وخارجة 
افغا نستان را يصد ها قدا يل وءشار متذاوتالنسل ميا ناللسان يارحه يارجه كرده 
وساسلةً انساب اهارا ازهند و كر ننه نا إشحرهاى تورك و متكولص بوط 
ومنسوب داشته اند . وضمرت اراضى وجغرافياى طبيى انملكت قدمرا كداز 


صفح( 29 ) سال اول - مجلهُ كابل شمارة 651 











فدمرده ويه مالك م حسما بد اير اكه حتى از و<ود ان در عالم كون وق.اد 
بأبستى انان وى از عدارة )فاق «شعشع قرسا سه هزار سال ابن همود 
و منشأ نزاد آرياء خود حكوثم كه هبي يادى ازان تكرده » وظانانه طفرها 
زده ابد . 
ولى بااغراتب اعان قي تاهيد ميدهد 1" حق وحقيقت هيحكاء أزهيان عيرود 6 
وكلى مغاوب ابا طيل واغراض سيئه مكردد . احمروز وبافرداست حدّه ورعج 
وحقرةت زواياى 'ارييك وطن را روشن » واز ص كرشه و هصتاار ورامساى 
شمر رمين 6 عاذ 3 جسته واقءتدار نمرن و افتخار قدىم راطاص و هبرهن 
جواهد ود . 
اميد وارى ما زياده بر ميشود » وقتكه درمفحات نار خماى ١الى‏ مختائه جبهان 
ان ا هيرودوت ا 0 : نوا فى كرفته 8 حر زن ا تكاسى 


0 ا 15 نظرمى افكنم » درعين ترا ؟ اغراض سيكة مورخين 
حود حواء )2 بارحم مصلفين مافصف وحق ردق ى بم 125 رده صاى 
اشتباه را ازروى مماسكت قدص افغا 1 تان برداشته » وحقايق را ا اندازٌ بىجحاب 
درانظار عالم عرضه داده اند . حتى عنام كه بمضاً ٠ورخين‏ «تعصب اجنى هر 
درضمن تحر رات بلرك | مز خواشس , كاه ف ختان كرديده و والسته ابد 
ازحقابق على حدم «لوشند . 

فزومانه حال بوسئدة واحب هيدايد ا واد نان با اطلاع لك رام 
درين زهي فراطةٌ هلىجلب وخداتقامه نارمخه دعوت عابد . لأمثتر أزادك 
عدامع هليه وحكومت ها مد رءه دون بار تخباى أماسية وتمهوييه ملكت كردد 2«( 


درساية خدمات قاميه افراد با 'طلاع اقلا ذخار بارنخيه نفسى ندووين اده 


“تو 22 دعو 


. | لس ييحت 


67 6 سال اول مجلة كابل شارة 2( 00 











كردد . ماشين مرك: بم تير و نشير رساله هاى كوجك ومختصرى ولو ناقص 
باد » با م ساس له 0 مشاهيرعامى » ادق عسكرى » ونكات نار نحى ع رى » 
سيا مى 1 أقتصا أدى » يا مضا أهين <ْ رأف وقمر سدث هاى كتب هو لفه «ؤلفين و 


مصنفين افغا نستان واءثالها م دررا ٠‏ وسيم معلومات #وطنان ازمترين خدمات 
3 وطن مار خواهد زفت 3 


بارعايت همين مطلوب ات كه ما دريئحا أفاز صكرديم ه حرر مختصرى 
ازجغر افيا وتارع قديم افغانستان . ولازم ميداتم قبلا متذ كر شوم اين #ردات 
ناحيزانه” ما روعحرقته فا داعي بر لوشته هاى “ؤرخين وسراحين حقق مغرب 
زمين از بونان ونان 5ه اروس تواتك كان ان اقؤال انمه اادارة 
مطالب تاريخيه را استخراج » و بانار م ها و حغرافياى وطن خوش تطسق 
و رسب داده » اسك عطالءة موطنان ترم تدم ينا لم ودر بايان «قالات خوش 
ا يد وجرا ارا | ميكتم وبسيك ابن نودته عاى هايك رشته مقالان 
انرى زلف ململ برشالات ون اخنان ان يكودم : 


افعها لستان حغراق : 


افغانستان در حبار هزار سال مشر ( مخمنا ) ار طرف اقوام ار إلى 


ار سوادل سبعدول وحبحول درافغاستان كرت اه - ولابت هراترا 





000 قرار داده تودير » عناسيدت نام هاج جرن اران ١‏ اونا نا اعدف شه 
قرسا دوسنه عرار سال قبن عتكام» الن نزاد ا ريا در ولايت بلخ ه تشكيل 
سامات برداخاد انان قوصدوة نشد يا 25 ارويك. ج ورا سبدلا 
طبيى اسم با كتريا بود كه ولآايت 0 مشرق افغائستان ع كت و متعاقياً 


5- 
لستسيسسهةه 


اكت خوانده شد» و سا كنين أن باسم ١‏ كتين و دواد يكتون 


سنحةُ ( 44 ) سال اول محلة كابل ثار؛ 4501 





وبكتاله باختون و مختانه ( 5 در حصة غربى اففناندتان » خ سئخت أن به 





ش ملام تبديلشده » مثل خز (زن) شزْء يشتون وحمع أنيشتانه تلفظاشد) 
از همان اسم با كتيا و بكتين كرفته شده وبعدها اسم «لى افغائتان كرديد» 
واجائب وهندوها نشتاه را له سوان مدل كيو ع 2 ما در قسدمت ارحى 
: م ١‏ . 

دود ازن و <وه أسهائى ملى حدأ ذايه بحث خواهم كود ٠‏ و الحاصل 
تايان #وع افغائتارا اكدننا ً/ مديد . وهئتدوه|اورا ناه ين 6 


ولمعد ازحندى راجهاى هنود افغانستاترا اليك دس خوامديد ٠.‏ فارسى ها در 











اوايل افغانتا ثرا نام آريا ورا ميشنا ختند و در اواسط نام هروز وبعد ها 





زابل ياد ميكردند . شاءى ها با اندك ديل ازاسم با كتر قدىم باختر تلفظ 





مشيؤدتن. اع ازيان ملكت اتراجان- نام كاذه وادر هس اث ساد 
تشكيالات مختلفة سراسيه ع اقغائدتان سا همهاى ٠تعددهةٌ‏ ولايات حود باد هكردي 5 





بالاخره ازدويعقرن هشتر افغائدتان اسممون وعلى ملكت كرديد . كه مااز 
وجه مره افغان درقس.ت تار خى أن سخن خواهيم كفت . 

ان اففاندتاق ك1 كتكى دو عام تارك مانن كت التاق افتاه ست كذ با 
وضعك اراشى وى عفر افاي اطرى كدوة تتكلاك شاكية زاتما ويا دارا 
باشد . فالباً اقتدار وساطة ساطات هاى افغانمتان تاداخل بلاد تمالك “وار 
الالشوه شدةه ونك انيرا ظووى . أسرئئ را لتك نا خيةا املع كا عر 
جغرافياى سيامى انملكت طورى قراركرفته اسث 14 كر اراضى طب وهلى 


او خاري دار حكوهت ها مابده و<درو مالك ضحوار شهار رفته است . ثلا 


مرعمودك حكوءتباىئ بونانيان باخ درق لاليلاد ويا دورهساى سلاطين كوا قْ 





مفحة ( 4غ ) سالاول ‏ مجلة كابل شار ( ؟ )0 











وهياطله هنا دربعدالملاد» وهكذا درزمان ساطات هاى غزنويه وغوريه 





درإعدالاسلام» <ى درعيد ععروج الداليان در دوقرن سدم » مملكت افغادتان 
داراى حئان تشكيلات عظيمة اءيرا طورى تود كه دود سياسيه اش يعلاوة 
افغانتان طبدجى شامل ممالك ماورا النبر » وار زم » قدماً فارس 
وهندوستان نودم واه ثم تعد اداماع اءبراطورى افغاف :ان يكصد مايون يرسرد . 

افغائتان امروزه در رقة سه صدهزار مس لع .لى باتعداد هرسا ده مارون 
نوس , ساق حنوبى باشكل لى قاعدم واقع شده » وازحبات محتافة خود 
محدود است هه مالك ماوراً الذبر وتو ركدتانات وماس كوهباى هالا وحترال 
وجين وساسلةٌ كوههاى سامان وثمالك بلوجتان وفارس . وعحل وقوع اين ملكت 
در بين و درجه ٠ل‏ م دققه و 5 درحه وم دقيقه عرض البلد شهالى 55 درحه 


٠ه‏ دقيقه و ولا درجه 0ه دقرقه طول اللد شرق هداث_د » كه ثيرقاً غرياً 
طول افغانستان بالغ “مود برتشصد ميل . | 

براى انك خواسته باشم جغرا فياى طدىى افنائدتا ترا خوبتر ظاهي مالم 
لازم است بكوم ء افغانستان درصفحات شرق وثمال خود فرو رفته كبباى دارد 
كه حدود طبيعية اورأ از يكطرف نا درياى سند وازديكر طرف /ادرياى امو و 
ركذاماق خوار زم قير سابد » حخصص باقما مده ملكت هلوح مي نقعة مباشد كه 
درعهد دوم تشكبلات ارضيه بوقوع بوسته اسمت . افغاةتان داراى سلمسلة 
كوهها وجبال «تعدده ات كه درتشكيلات ارضيه و ساخمان وادءا و جريان 
رودها عامل وءؤر إكانه' تملكت بثمار ميرويد . 


وازان لهاست سالا سل ٠:هد‏ ده وطويلى كه ازثمال شر قى نو ب عسفى واز شمر قءه 








صفحةٌ ( 45 َ( سال اول محلة كابل شمار؛ ( ؟ ) 


حي ممست سحي له 





مغر ب ملكت اءتداد يافته » وادهاى ولاياتهرات » قندهار »كابل » ورستان ودرياهاى 
كم عل وترن اع ار عندان » ا لدان را سكين وشم مبوإشدء 
كه ما عجالتاً ازانها حث تميرا م و خواننده را در وم مطالب جنرا فيانى 
سر كردان يسا زح . ققط ازدوساسلةكوه هاى مهمة هندوكش ويا مير وساسلة 
ساوان در !يده تزديكى سخن خوا هم كفت , جه ان دوسادله بزركك است 
اكه هيات عموميةٌ افغا نستان يعنى جفرا فياى طببيعى اورا تشكيل وتعيين ممكند . 


3 لماك 


اما د ياهاى افغانستان عموءاً بسه قدت منقدم ميشوند :- قاعت كسس 
0 ) فسمت هاداد . ق مث انندس كا 

درقسمت أو رود عون ومعاوسئش ردو هاى شهالى هناد كن مدل رود 
مى غاب و هرود ورودهاى خورد ديكرى شاهمل اشست 5 اه هاى شهالى 
برامده ثثار عتياس ارضىوسطحى ماسكت جانب وادى ١‏ مولكييدادته وجريإن 
داريد ء وه كر بدرياى ا عير سد . ضما هى رود است 3 درين أنه ان 
53 هاى <نوبى كوه بايا بر امده ودر هيدان هاى هرات داخل ‏ ودر جوت 
ثماك عدان نور كستاتهاى روس.يه رسيده ء جائب ذوالفقار حِذْب ميشود . 

درقدم ت هالمند » درياىهامئد و معاوسنش يعنى درياعاى جو بى علدو 0 
شامل!سست » اندرياهاى جنوبى كه ذظر بوضعدت اراضى بالتد رع جانب سيدتان 


١ : 7‏ 
للشهب داشته و لعضًا به هاعون رره حريان داريد 0 ردوهاى حوب ىس فى 





هندوكشس 37 از قرب وحوار كابل راهده ودر ولاوت زهينداور فبرويد 0 
درحيتث إسار أر عندان ماحق #دشويل 04 0 در قسهة هامئد عد انك 5 

5 : ا : 2 
الهاي يديك عنارتامت از مرهاى كابل ومءاوئناو دري هاى كثر 3 تكاوء 


ص 


أرم 3 توجى كم لشعب <'وب رفته ودرخا كباى ماوراى عم عويل حااةافخاتى :ان 





مفحةً( 407 ) سال اول مجلة كابل شمارة ١‏ ؟ ) 


باهم مادق منشويد . همكذا درياى كفل ك2 هاى وزار-تان را اث 
سايان جدا ساءته , ازالحاق 2 5 تذكيل «دشود ) درقسمت ساد 
بشمار هيرويد . 

افغانستان از قسمت هاى شمالى ود باصفحان جنوي هندو كش وازصفحات 
جنوب هندو كش باولايت هاى شرق سلله كوء, هاى حترال واسنغ 
وكوههاى سامان , راءهاى دشواركذارى دارد م از حكوه ٠ه‏ اى باد 
ووادماى صعب المرورى عبور وده ات » صعوبت مين راءها بود ددر ؛ وابط 
ميشه كى اقتصاد واختلاط اقوام افنائستان خال اندائته ونغفاوت فاحشى دزهدنيت 
واعدّادات ولايات مَمْتَلفة عا اماد 50 است . نا إعكين راه اى عواملة 
الةاتيتان يامالك عتيطوان؟ او تورهاق" امون وسنه واريك .اراي دوارره ار خروت 
شال وشعرق سهل المرور است ء هكذا راء هاى كه 'ز هرات و سهدتان جانب 
فارس هيرود . سنها ازجم 2 شمرق شمالى باتور كستان حدق از كوه ها ودره«اى 
دعى نوظ هيده اندج ه 

سانات 'فغالف:ان يا الات هندوستان اختلاى شد يدى دارد » باليبحكس 
اساان ترسك حمس تفع ملكت فارس تعمل ميرد كد مشامت دي را 
داراست . در ميدانهاى الى افغاستان بعلاوه اشحار غسمى وبائى اقسام اشحار 
مثمره وغير «ثمره و<دذى كر موحود أست . در قسمت هاى م نشم أراضى 
اشحار محُتلفة از قبيل صنوير » كاج » بلوط » نا كباى اتكور دراتى » كلابى 
مم «يرسد . در اراضى خدذك و آت درخت هاى متة #رالى » زستّون » 
الكوزه » هنك هبرو بد كل هاى #رائى درفصول مار بسياراست . به هاى 


تتفل »م سياو و شال ء لماع ع ب ديله و غبيره »از فل شير خشت » 








صنحة ( م: ) سال اول مجلة كابل ثمار؛ ( ؟ 6 


عنب الثعلب » كيين وغيره در افغائفتان يعمل ميرسد . 

زراعت اففانستان ومحصولات ان در ولايات مختلفه » «تذاوت! ست كندم 
وجوء +وارى وبافلى » <قادر وشاغم » دع » أقسام سيزى كار هاى مشرق 
وج ربى > ربوز وخريوزه © كدو ول شكر > ندا كو وزعفران , نيد احبر وغيره 
در قسمت هاى افؤاس:ان يعمل ميرسد . 

معد ات افغاستان لى نهارت همهم است > طلاء» نقرهء لاجورد »ياقوت» اهن 5 

هس »> معرب © سير هه 6 دست ٠‏ كوكرد » توشادر » زاك » اهحك , زغال سككء 
شوره , نمك وغيره درنشاط محْتَافة افغائ-تان مهوجود است . 

ح.وانات افغانستان ازقيل حنوانات ا«هلى ووحشثى وسباع وطيور زياد اسدت 
9 وو ان كاي صد انواع برندكان مختاف بالغ ميشوند . !قسام اشتر و 
اا 6 كو كو سقته + كك ومين + يون ورالكه م قال توتو واه "كر كت 
وراسوء قم وساحاب » خرس وموش » اهو رن » دارد ٠«ؤرخين‏ 2 
وطن اصلى اسب » اا وساطى وافغالستارا عيكو ساد 5 وشترهاى دوكوهانه 
بلخ حتى درعهد سلاطين ١‏ ثور ازمترين حروانات اهلى ا-يا محساب مير فت و 
تصاوير أ ترا درستوهاى ياد كاري لكا شتند . 

ات وهواى وم افغانستان سرد وخشك است ولى لعض حصص أن قر كنا 
بادك عار ست "كد ان امل اسك #سنتراق سستان و كر شير وقدهار ويشاور 
وباوج وسواحل سند. قسمتهاى جنوب - هند وكشي فاليا مءتدك وكوارا وبعضاً 
زياده 8 عر وشدبدالبرودة ارك 2 كنا تاغل اعون و الجادل حرارت 
دره نقماء ملكت اختلاف فاحثى دارد وفىمابين اها از 17 "١ ١‏ درجه 


فاهرن هابث تغفاوت ٠وجود‏ مندود . درهوسم عبار وخزان هواى وادءاي مي شعه 





صفحة ( 19 ) سال اول . مجلة كا بل كما رة ( )2 





فى ايت ختوشكواز ومساعد مهدر س.دن 1 »ا جر نوزمء فد أو »© ررد لوم 
حار مخز وغيرهاست ٠»‏ 

اإنائرات ات وحواى تاه مركت هر حند عسات لح الى فاك : قا عن ا فت 
ولى باصعوبت طرق مواصله داخى شاه اشابه داده » رقم وأادءما وحوضه هاى 
صوؤعدات <دولى و شيالى سلدله هاده وكين وولايات شرق واعل فق اشكة يأر 
وسامان م اءتالاف رسوم واعتادات» موزنث وادمات » حتى لمححه وزاأن 
وفو عاد لاه اسك وا لد ور تن رعو مل طقاون معان د رقاين 
وعشابر وبلاد تملكت كه ما درحل هناسى ازان سذن خواهم منت . 

حلا ميروم بوتقطيل هان دو لله عذايية جيال هزد وكش ويامير كه اشرق 
قال حاتت تفال وشرق ملكت اكداد ياكه وجفرا وناى :طدى اتن را 
تكب ل كرده است بس ميكولم : ّْ 
كر سعلح من عه يامير كه د ريرق كمال وطن قرار كرقته م واس ينث زاويه 
حاب شود »2 دورشته حال اجن اشرما ديت زأو به ان كت 
9 ا ا شه الى 'و خااب خاب شال اثةالت :أل الومد بن كدان 
وشمال هرات ميد و مخط اعو اج سير كرده ست . اين سا سه نشء الى بير ويا مسيس 
وياهند و كشن ناميده مدشود ٠‏ رشتة 0 اين زاو»ه » عارت است ارسلدل كوعبائ 


2. 


شرق كه از يامير كرفته لقر يبا مقط مموج ء “هام وا دبماى مشمرق صفيحات جنوب 


«ندوكس را ااخل بلوحستان سيره يدع أن سلسلة باهير درهم دصة أفةانستان 

موساى عتانى داشةه و در فسوت: ‏ الحخوى <.ود لسلسله سلمان مشمور أست 
ارشاع ان دوساسله حال از م١‏ نمع هزار ود است »و هر قدر محرت عرب 
1 م ٍ : 


صفح ( .٠ه‏ ) لاول - محل كا بل شمار: ( ؟) 








يا حساب -5 الات جغر قاى طب ع افغالستان درسه قسمت «لقسم د 1 
اول ولايات 0 در ماوراى سلدلة هتدو اي درص فدات شهالى وطن 
٠وجود‏ شده . دوم حوذدها ووادجاى كه درماوراى ساسله بأغير وسامان 0 
حم قي وام كل ل سيوم اوأدناق نوسن أن فوسلية 
حجان إعلى < دوت هياو لبن ومغرتب مأسله 00 وسامون 0 واقمكرد بدو است . 
وادعاى صفحت ثمالى هندو كش را م ى شكاما » رود بار ا.ون بصورت 
لزه ره ييا كه . ان رود بار از رق شهلى افنانئان رامده قرسا 
تدان والآنات تماق ملك كران داوكا 6و وندااران مخز كرديدة 
راه بره ارال را مى #اند 1 
تاس :للق ناد لان الوق فاقتزات تساالى رامو لا العطوق الو عر شاياى 

خوارزم سوا هنابد . ولايان مشسرق افنانستانرا در شرقشهل هان رشته هاى 

كر عا اق او توق "كدان كين فا وقد انان مر عال موةة فرق لكك 
أر دبار وسياع هند م رود يأر ساد يشكل طينيى جدا ع سيم اق ٠‏ وهمين 
رودبار سان أاندت ته اهنا اسان ا رأ به مجيرة رب سويد ميما بد 1 قسهمت غسلى 
افغانت:ةنرا صمحات خراسان و كر سستان و بلوحستان از صتراىلوت ومملكت 
قارس جلا م.كند . جنوبن مماحكت نيز بلا واسطه ه يه عرب حسميده. 
أست . 

قسمت ثهالى هندو كش عدارات است ارولايات طذار سان ( قطغن ويد خشان). 
وبا كتريا( باخ » كوز كان » مر والرود ومس فاب وولايت مرو) ٠.‏ 

قسمت شرق لله يامير وسايمان شاءللولايات بأور ( حترال ) وككندها ريا 


(١يشاور»‏ سوات » برع باجور ) وولابت يكت ( منو » دامان > ديره جات » 


صفحةٌ( 0١‏ ) مااول بح عن فال شمار: (؟0) 


عدا يمني مسي لم امس 








سلد أست )0 . 

قسمت وءطى تملكت كبين ساسله هاىهندو كش وبإمير وان واقء است 
شاءل ولاان ذل امت + 'ولاءت. كابل وا ولايت بلور وكسمن اعظم 
ولابت با كتيا ( سمت جنوىوقسما «شرق كبل ) وولايات ١‏ رياه وغلحدتان 
(هرات وهزاره جات © وولايت -ه-تان وارا " !ل قتدهار ؛ وولاوت 
بلوح-تان . 

ماراجع بابن تشكلات ملكيه وجتر'فاى داخلى وتارمخى مماسكت > 
از زمان نوليان بهبمد درمقاله دوم سخن خواعم كفت > و اسماى تتتاقة 
ولاياترا باسطلاح جرافيون نوبانواعى اب وهتد وؤارس ممين <واعم كرد. 
و 5-08 خواهم تود كه در كهاء قسلت هاى 0 فاسان دن او اياك 
شما عدو كنن و احتوق: نوو كفن بوقاراى املليلء بان واالعان » 
نا ار مدنت مختلفة ا سوا كترااني" الداعارا م لموضة ان ردان 


كابل وارا كوسياراء معين وروشن سازيم . 





معاون جديد درا نجمن ادبي 





هو 





حاب اعد عايذ_ان عه از خايدان سدو زاتى است و علوم شرقيه را بادرحة 
( منشى فاضل ) و علوم عصرى را نا درحة 7 دركااج اسلامية لاهور 
ملكت هندوستان محصيل كرده ودرعين زمان يكى از مورخين وادباى وطن بشهار ميرويد 
ورين ردكي ها ازحضور باعىالثور اعليحضرت شارريارى بصفت معاوتى الجمن ادبى مقرر 


٠. 500‏ 1 . : ذَ 000 3 
وسرفراز كرددند . اميد است ابحمن ما ازوحود شان استفادمهاى شايانى نايد عدالة 


منصو بث شان را إن ونافه اللحَمق ادبى تريك كويد 5 ) كار يده ويا ( 





غلطنامه 


شمارةٌ دوم عخلة كابل 


د 30 السه ووه 6سا --- 


صمفودةه سطر قغاط ىم 
ا 
0 7 اكاب :+ ان لد #دناوابد3ه 
. م ٠.‏ 
١ 3 58‏ زيرا لل جو لله 
٠١ ٠‏ ذه ات غك ادر 
ل ١‏ جنبى 55 
3" ع قيأء قبار 
فض ١٠‏ لعلمات لعلمات 
6-: هت ١‏ حر كتكدحعه هأ ى حر شما 
اع ١‏ ا اس امن 
1:١‏ 4 أرما أر حرأ 
"»,ء- 4 مرك معدن 
١ 1:‏ ردو هاى رود هاى 
5 ع١‏ شكل يكشزاو به شكل دوضاء زاويه 
يل ١‏ ثمال حنوى مال شه لى 
أآه 4 ونان ناعان 


ا لس مه #» © ص وعم يسا د 3 


علظناب قاد اول هلة 6 


ل 
٠6‏ : نزاد زبان 


0 4 نزاد زيان 


كار 2-0 35 ٠.‏ 
ا ا 0 لد قك 5ك سيت 
0 ا ست شن 15 0 





ا مهن ادبى جون در أظر دارد صفحات مجله' كابل را عضامين 
نأرخى وادبى وطن مين سازد لذا : بدو يسندكان محترم كه بتوانشد 
درن راه انز قبيل شر حال و ياد ادا وشعرا وغيره سر 

سسم داك 1 5-6 
راور دكان افغانشتان 3 باط_للاعات فنسة ار خى و اذى 5 در 
٠ 9 ٠‏ سح ٠.‏ 
زواياى فرا موثى و سيان مدفون كردده است خد متى عا يند 


يكدورة سالا يه 0 كابل ايك جلد "كنات تفيسى ار طرف 


انجمن ادن يجان بمو يسود ه اهدا مشود . 





0 


عأ اأدنت ٠‏ هوار 0 عاءى 4 اذى 0 اجماعى 6 ارا 





ادرص ظّ 


محل اداره عالت :ند انحن اد بى» برب شمال 
كا ريده : د (سر ور كويا) 
مخايرات بامدير امجين ( عمد انور بسلل ) است 


٠ 
عنوان للكرافى : ع كابل » الجدن‎ 


ا 1 
كا بل ١‏ افغاتى 
ولايات دا خلءه 1١4‏ 


2 
د خارديه يم يون ! تكليسى 


طليةٌ معارف وطن كه حا نز عره هاى 4١‏ * , م 


بإشند و كا نيكه كك قلمى ميها بئد رايكان 
سائر طلةٌ مما رف و طن لصاف قدمثت 


دي الأول ٠‏ وارءق ع و لاس 09٠١‏ دش ص اكات 198989 ملادى 


فبرست مند رجات 





+و9ه©؟ 





مضمون 0 السلده 


لهم 


شعردر | ده مترحم رشيد لطيى 
كاه ىكابل نا 

ازا نحمن ادنى مستخنى 

تن علام جيلالى اعظمى 
ازمشا هي رار خى وطن و ه اعظمى 


نظرى نار يخ كابل حائفظ ور معد 





صفعدةه 


> الى‎ ١ 


6 « لاا 
/اا ١4 ٠١‏ 
6م مم 


ك” د ره 


صفحة( 6١‏ سال اول محلة كا بل يا ره 6253 


ترجه ازمجاه الببلال مصر شُعر درأ دليه 


دريكى ازثماره هاى مجلة البلال ٠صسر‏ مببحث تحايلى درباره شعر و ماهيت 
شير ووضواوت أن دراشده نظرم ورد وانك أرحة 0 بامختصير ألصرف 
براى استفادةٌ قارئين محترم محل كابل تدم مهام . 

مكو ند شعر لفغت عواطف است . يعنى طوريكه عواطف انان از شندن 
بك شعرى متأثر ومتلذذ «دشود عق لكاهى أن لذت را درك عىكابد » وازهمين 
عهاواسدت عسكه شءر را لغت عواطف خوائدء ونير را نيز كه بسته شَافهُ شمرى 
عباشد ميتوام لغت عقيل سام ودرين شك يست كه شه نيت بهلثر ساهه و 
قدامت دارد » #خمانكة عواطف نيز درتاريخ انان وتموى أن داراى ساقه 
مدأشد حنا جه ١‏ كر نزماتة جاهطرت عرب مساجعه مالم شع رهاى زيادى نه نظر 
مى خورد ء اما نثر نام جيزيرا مى بام ودر ناريخ نوان قدم نير قبل ار ( الياد 
هومير ) نثزى مخاطر عمى ابد . 

دراصل شعر عبارت أزيك مموعة سرود واغاتى بود كه باساز يكحا خوا بده 
شد وهنوزهم دربءشى على ك ازحالت ابتدائيت خارج نشده ابد .ين حالت 
رواج داشته وياحال تعر شع رهندوستانى عدا رت ازسرود ها و اغانى عى باشد كه 
باساز يكحا <وانده شود . 

حر ربن عرب مكو استداكه شءرعشتق ازشعوراءت »ع يعنى شعر عمالئدة 
احساسات ون٠شاعني‏ شاعن مناشد »ء أمااصصروزه رخ لاف ان نظر يه داشته و 
ف كوسادك 4 شعرهشتتى از ( شير ) اسات و ( شير ) درلغت ( عبرانى ) عنا و 


صفحهٌ ( ؟) سال اول مجلة كا بل شمار: ( +6 


سدح مسوح ءانح تبعت نجسب ل ل ل عومسم مجم جاجح بده - جر ل مووي سيد ع سبي مع ب وب وي 1 





سازراأ 00 : 

الوا السك دراواءن لشن شسر اغاز عودند غايةُ نما فى شان فقط حمم و 
تاللف افانىوسرود هاتى بودء انما را جع لاقف وال وتوطل الاسوم برا 
تمارست مهاد آثرا نيز زبرما رساج قرار دادند . واكر مجواهم علاقة 
عاطفه را در اعها ننظم كرجه ان نكم شعر يا موسيتى باشد يدنام در هيسه 
ابن ها بيك لبحه وصدا و اواز منظمى برمي<وايم كه ابن صدا وأوازرا كر 
باغت أبشاع شعر بنا ميم معن “قاض حون لو ديك اير «يرسد . وشاع اين 
دو حيز فقط راى مر يك وشورا بدن عا طنه ييا شد ودس 2 هوأ ضع 
عاطفه را دراعمال خودها جستدو كالم تقرباً تمام! نما را هشيع ازاشّاع عى يانم 

( درصورتيك عاطفه را قوت عقل محبوس وجلوكيرى نمام ) جنا نجه أكر 
حاات بك حزن عق كيار بانشم :© اانن عااة عجرن ماءية اشام عيونت و كرنه 
ك زن باموسيق بشت و عرق أراعى شود ء مجنان درهاكام رقتار يك قطعه 
عسكرى صداى موزيك عاطفه هشحاعت رأ در عكر تحر يك عوده وامى د و رابيد 
وكام اشها دليل براين است كه اشاع لغن عواطف وده وعالى كه ممارست شعر 
را عى عودند فقط براى عَنا وساز وحنل برداشكن ماطفه بود . جنا نجه ( الياد 
هومير ) نز اشمار خودر! بصورت غتاتى درازد نونانيها ميخواند » و موق 
نهضت اليه اروب! اغاز نواد «همترين عامفى كه ارلاحرةُ شمعر باعث لحريك وبدششرفت 
آن كرديد وجود مننى الى بود كه درفرانسه لشأت يافته وإراى ممردم سير و 


حاات اشراف ود شان را َه لظام عنا لى عى <واءديد. 


صفحة ( + ) سال اول 5 يجلة كا بل شماره ( +) 








) غلية عقل ( 


دريالا كفتم كه درسابق عموعاً شعن باساز ويا يوار يللد خوانده ميشد > 
اما ان را هم بايد تكفته بيذم 5 يكدودء بسر شعر اد از عالت 
غنات بيرون شده و ردم اترا بدون ساز واواز خوانده وعى 4:دند وان 
بيش آمد وقتى بر شعر واقع شد كهعقل برعواطف غابه عوده وهان غابه و٠قدود‏ 
اولى كداز شعر طالب ممنى تودئد داشاع عدان اعدمو معنىمقدم راماع كر ديد» 
اما باوجود انها عى بينم كة خواندن شعر برصداى بائد براعا لذت كاله عى مخشد . 
روا عان: طوق كا غدل انامس يرو كردي عاطفه نيز بابد اراسماع و ابقاع 
أن «سسرور ومبتهج كردد واز هان وقتى صكه شعر نوا دن اهاته رواج بافته 
وأو عالت عاق افقام . تكلمن. لاع دران جمع شده وبالاخر صئاعت لفظه كه 
عبارت از قواعد لشيمه واستماره بايحاز وعيره باشد ع_دان 2 و طبعاً عمل 
از مياق اند أن مسر ور #كراقايق اما عواطف الت حمود باقى مما بد جذاحه 
قصايدى كدر ندوره ساحته شدهمه را بايد هته ىُ وسكوث مطالمة كرده 2 
قصايد هذ كور ٠وضطوعات‏ شكرى را بورض داده و ذهن را «شذول كد 
أما باعاطة» هدج مرق كر “م عبر سابد وان خارج از وظيفه شعر «ساشد . 

در الك بايش بر 538 شور لفت عواطف وباك هاست عواطف أسات ومين 
مناسيت و قتيكه ( انو مام ) تين و اجود رين اشعار عرب را ميذواست 
ذر كتان كه سردست :داشت داخل عابد ينان اعان اغمان مذ كور آرا 
كتارني صم عوده وكتابرا ينام ١(‏ حماسه ) مو سوم ساخت خ#است درلغت 
عرنى احتداد وشدت و حرارت را ميكو ند در اليك عقل طيمتاً بارد بوده 


وحماست بدارد » بلكه حماست يكى از خوا'ص عواطفاست واز مين باعثاست 


صفح 1:١‏ ) سالاول ‏ له كا بل شمارة ( 2 


ممم لم00 





1 شعر #حلى و وك مدذوام ا راسج از حوابدن ان براءا بش منشود 


مارا وادار عسازد »© باأواز بلثد آثرا انشا كالم ٠‏ زرا شعر «تنى ٠وضوعانى‏ 
را درير دارد 5 عواطف را شور 0 ومارا محظوظ هنسا زد . أما شور 
اوالملاى مه ى أدت نوى خثشلك وجامد ميباشد <ه درشعر او ٠وضوعات‏ فاسق 
مفمسراست كه مخعوص عقل .دباشد وهيتوانم أ ثرا ثل يك بارجه نثر إسكوت 
واهسته كى مخواسم » و در تموقع معاتى أن مارا متلذذ مد_ازد اما به عواطف 
هيج تأثيرانى كى مخشد » اما مماتى متى محتاج مان اشاع «مباشد اعواطف را 
ريك م.مابد » زرا مخنى باأعواططف ما صددت كلد و ابو العلاء رخلاف أن 
عقل هاعارا مخاطب ود قرار ميدهد . 
شر اكدة 

طوريكة د بالا شرح داديم ه كاه راى ما صواب باغعد وشم رلفت عواطاف 
اعت بهعقل در انّدا نيز على وخواهش عواطف خوابده مى شدء اما بعد ها 
بواسطة التشار علي ومعرفت دل بر آن غالب امده وشعر از حاات غَنائى خارج 
كرديد , وبان عات مماتى بلاغت عقام اباع را كرفت ! از دوى نما يميتواتم 
از سر ان منطق خوش منحرف شوم ء ناء عليه يكو ثم 0-5 در | أده 
نسيت محالت ماصيتش خيلى بائين تر شده وتغيرات خواهد كرد » جه عقل روز 
روز برعواطف غالب عاد وعلوم جاى آدابيرا خواهد كرفت » وح إعضىها 
درن تشائم يلى مبالفة كرده ميكوية ل شمر در عصر ما .ثل افساه زائل 
خواهد شد ء و لا ما دا'راى مزاج علمى شدهام ودر صورممم نتوام يك 
لطر نه" القن رادر قصيدهٌ خود داخل عمموده و موضوع را خوب برساجم 


حر 00 براى ناوسيله ديك رى براى اصير مقصود عى مايد حه “وضوعانىرا كه نظر بها 











صفحة( ه ) سال'ول ‏ مجلة كابل شمارة ( +) 








انسينق العبير #يمايد « موذوعات عامى است له ذهن 1 ول كوده اما هدج 
يك ماطفة مارا تحريك كينايد ولى ما عقيده دارسم كه ابن آثائم أز حدود مكن 
0-5 وقه افر زرا اموق يسك تدان لبان امك عواطيي.: اف عن ميرد 
ودرحاابعش .دن موسيق مارا متلذذ مىسازد ##<ثان از شا.دن عنا نبز محظوظ 
و«تلذذ كردم :. 

ما كوكم حذكه شور محاات عا عودت #يما ير » ولى ازن مم اكز رم 
كولم الله عواطف انسان جنائركه امروزء. نابت و اتزازل ابر اسست #انطور 
ناوتبحكه ما عت م«رورزم يا خشمكين عى ذوم و مسرور ميسكردم ياحزون 
مى شوم , عاطفه محاى خود باقمايده و انها مقام شهر را حفاظه مما شد ع هنما 
كر إن مقام قدرى از حدود خود الخطاط ورزيده باشد بواسطة غَايهُ عقل 
ومزاج عامى و انتشار قرائت «باشد 5 مقام ابتاع را بائين مريرد » زيرا ١‏ كر 
شعرىرا بأهسته كى وسكون خوايده وإصورت غنافى نشاو م دون اسماع متوان 
فدستى راأى اهشاع قال شد . 

اما در ا شده حالت شعر جه خواهد نود ؟ جواب !إن سوال ر! ميتوام 
إصورت ذيل بدعيم .ك5 هس مغ داراى دومعين زان مد.اشد و ان اع 
كذشته ها ولومتاعت 5ه مهطات مهد كو بإزدو<ير اك عوده وشاع «ودل 
شعر خود ان دوجيز را قرار هيدهد. 

مثلا درارويا مهت جديد به خواندن اشعار شعراى قدي ونان افاز نجادء 
وادبا نامدى ازيزداره بيرون باننهاده واز قيود ازدر مين آاخرها بس از شكه 
به طدءت نظر انداخته وازان شعر خود را مسةسخ عوديد خود را رهايديدء 


ممحنان شعر اى عراستان ومصصر نيز باستثناى قالى ازادباى جديد سوره ومصر 





صفحة( 5 ) سال اول مجلة كايل شارة( + 6 





ه تعقيب همان اشعاريكه در زمان جاهايت شائع نود ميرود . معين تانى عبارت 
از طبيءتاست وانهوضوع شعر در ائنده خواهد بود ونارعم بز درآن دخالت 
حواهد داشت ع و شاد شاع در حوادث ناضى و تطورات اسان و عليه اش 
شواى طبينى واختراءات ومخترعين و ا'ءثال أن تعدق وفكر ابد » اما بواسطة 
عدم اعهادش رقدما بها شكار معاق <ديدى محتاج خواهد شد وبإن عات مميشه 
ذه ش فطرف ععنى ٠‏ روف ذواهد بود يه شاع 1 
خلاصه 

ممكن است مطالى را كه در بالا ذ كر كردم بصورت ذيل خلاصه تمالم : 
:١‏ شعر دم ع.ارت از ّ بود. 
اوعد از اسان وايدق وقرانت بأعدته كى قدمت اشاع از بين رفته وشاعس 

متكى ععنى شد ؛ ا خواسده را در عوض هان قسمتى كه دراشاع از دست 


داده ماش د 0 فى مشغول سازد . 


-> 


: بواسطة غلة عمل رعواطف وعم رادت ودمث 0 بائين رفت ٠.‏ 


جم 


: شعرادر مور كه لمت ادب شده تتوايد وهم شوايد 3 عقل را مخاطب 
خود قرار دادء دران رهما بيدا كند طعاً رو باتحطاط »يرود . 

ه: در مور كه شءر لفت عواطف باشد وان عواطف نز عميشة نادت أست » 

البته كا هى بكلى از بين عبرود » وأو إزمكانت و قدمتش جيزى كسرشود . 
ابن است بعض ملحو ظبانى ححه دربارة شعر و ا ثُند ان نوشتم . 


32 


) هبر حم عند الرسيد ( 








صفحة ١‏ 4و0 ( سال اول - محلة كابل شمارة 2 ع ( 


0ك 
3-3 








كاهى كابلي 


١ 


للست ب ب ب ب مس90 | © ( 


ٍ خطوط فساو رت ودورة نخحصيل ( 





نويسنده ازدروازةٌ كابل عقب ان شاعى افتاده سبى خواهد كرد كهازروى 
اشارات هبهم ويختصرى كه نذا كره نويسان دادء است خط سير وكردش محهبول 
اورا ازدست نداده سابه وار دالاو روان باشد دراواخر سن بانزده سالكى 
كه اغاز سال ششاءزدةٌ عمر باشد شاع ما ازديار ونان وهواى كابل دل كددة 
ورك سنن حون ديار يدخشان بسته ودرانا اقادت جند وقته اختار كرده 
است وشول خزانةُ عامره وذ كر <سينى حا كم بدخشان كه در! نوقت عسكرى 
ميرزأ بوده مهام خزانه خودرا كه مبلغ خطيرى بود وى مخشيده اسات اما شاعس 
كابل ازهمت بلندى كه داشت قبول :كرده همه را دفدتاً باشيد ابن سخن أن اندازم 
ازحقرقت دور بنظرىى خورد زيرا زمانيكه شاعسكابل وارد بدخشان كرديد 
كاروان >رش مرحلهٌ شائزده سالسكى حيات اورا سيرىى مود وناحال هبيج يك 
ازجنبةٌ فضبى دراو ديده نشده اضافه برين اشعار و قصايدى كه مدمحه آميز باشد 
و دروصف ان حكمدار سروده باشد عم بذ كارى ترفته است كه صله و حابزه 
شعر او باشد كالات معتوى ومراتب ومدارج روحى را هم ناهنوز لى نكرده 
اميك كه حكمان دخشان بواطة ان بزركوارى وعقام جل ارادت ايشارا 
و كمجن ١‏ لانن در سو شان كزردتاهه عارك يك شدي فى كان 


ومسافر وواجب ! لرعابه بوده اهدر دبانى كه بدرد حضرئش ٠ي<ودد‏ متها 





صفحة ١م‏ ) سال اول عله كابل قيار ع 








قدرى اضافه تر تدهم كرده وشاعى بلند “مت كابل سسرفرو نياورده ودست رد 
رسينه كذاشته اش دوعم رفته بعد أزمدت جلدى كه درا اقامت كزيد از 
رام ر كدان «ومهةه وارد هرات كرديد ونك أن اول تخدمت باشراقت نيرك 
مولا نا جاىى را يافته محوضة تعليم وندريس ان بزركوار شامل كرديد كويا اولين 
اطلاع وخبرى كه ارتحصيل و١‏ كتساب رسمى إإن شاعى شروا بان كابل دردست 
دارم شورهرى وساك هفدةٌ حمر و<وضة بدريس وتعايم عارف وشاعي قرن مم 
#رى حذرت هولانا عدالرحمن جاءى امت (؟7) كه مدت هذت سال وحند ماء 
در زد أن بزركوار بدارالعام هرات مخط تحصيلات علوم عاليه ارقديل علم فقه» 
كلام » حكمت » منطق » تصوف »ء علوم ادبيه وغيره افتاده نا اسك ازبركت ان 
استاد ,زركوار حصة كامل ومستوفائى ازعلوم عقليه ونقليه را ملك كرديد وول 
صاحب رياض العارفين ارعلو*مت وسموفطرنى ؟ه داشت روى إعلم باطن اورده 
3 نفس وتتزنه خاط_ <ود را مشغول تود ٠.‏ إعد ادن فدات كه حور ان 
عارف شير وغيره معار يف هرات بسر رد واستقادهاى روعن وهتوئ كرد 
و ذخير هاى ظاهرى و باطنى اندوخت يكسره بسوى تملكت باد و زرخيز 
هلد شتثافت . 
5" : ) شورت ادبى ) 

شاعى كابل بسرازانكه ازدريار شاعى برور سلطان حسين ميرزا ووزر شعر 
توا زان امير على شيرنوالى وارد دريار ١‏ كره كه مقرساطات باشكوه و جلل 
١‏ كبر جلال الدين نود كرديد وباشعراى ان ديار > بترن رقباى شعراى باخت 


باشرا بوديد درهيدان زاع ادنى روارو كرديده رقينانه وخر نا به أنه داد ودر 





0 ؟ ( ذزانة عأ هسي م 





صفحةر ١‏ ) سال اول محلة كابل شهارئ ( )2 











هر زءين غزلى ومضدونى طرح كود شه راى متعم وباطئطة أن دربار را عشاعره 
واسنة.ال دعوت عود 8 اسك داك الشعراى بات | كبرى عرز الى هشمدى شاعن 
مغرور وبائد بر واز اقلم هاد ازروى لط.ف و تن عدا ان رباعى خودرا 
در<ق أو 5008 )١(‏ ودرمصاف شاعرى بض او سيرابداححت . رباعى : 
كاه مجان كته متراى جوانو نيبت ب شيرين سحخنى و<وش ادا" جونو نيدت 
0 بدسخن ربودة وا شن مما عن حوءن 2 , الى <ونو بوسدت 
ووادطة ف لى كه مم مداع أن ماعزم الفط ثيل است مشمول عناء : بأد شاه وند 


تر 5 . 
اكرديده صدهزارشسْكه از<زانه شاهى در 


ناف وهمه را درهتته د رف مستحقان 
عود (؟) وروز بروز شورت ادبى وقدرت سحزواى ان شاعى أنو اا وبا اقتدار 
كابل يدرو دنار دربارجال وشاعن برور علد بالثن عى كود ا اش بأد ذاه لد 
حكم كرد د شماعس كابلى نخدور قدم ره 1 وزار رده إصيغة بأعزد در 
هينوي امدن خوه ازخزانةٌ ساطاتى بار يافت دارد (*) وشاع باد فطر بل 
ارين جمت ازدريار وهام ساماى 1 : (:) ودياى ظاهيرا إلمت نا 
زده ادل آراء وغاطر مطدئن يكت 2 وحمان را دود ملا دذاه كود 5 


(:) (شاعرى) 





5 1 5 5 : 0 5 زه 7 1 سه 
دل ازهسافرت بد خشان وهرات ورسس.دن دور عولا اى كام اشعأ 5 
906 . 0000 5 1 عر ” 
راده طبع ان شاعن تارك + ال ذيل بأشد در 0 ها ديده ند وا كراسياا 
.عرو * . ك.د باطومار ) 0 6 شده 4 امس وذ ارم عو | م حيرى 0 


20 اا ا 








١ (‏ ) عرفات 
( ؟ ) ل<زانة عاصيه 
(* ) <رانة اميه 
( 4 ) حزانة عامسه 


ا 2 ٠‏ 4 سال اول - محاة كبل شهارة 0 و 3 


امم ابي و 








درعدت أقاءت حندن ساله هرات وحا ان شاو و وخاعر اه كه دران دار ١‏ 

رده ات اشعار وانا يك 00 رلااك يان 0 مر ورورهاى أقاءت 
شاع كلد ار اها يداك ابد فقّط ازحمارفرد محتاف المفءول 
شاعى ازروى وزن ودوى وقوافى معلوم مىشود 0 شعراى هرى و 


هءأ صر بن ولا 8 حامى ازقيل شيخ اجد سم ولى جواحه عله الله مر واريد وعولاا ا 


: سه 7 4 85 2 
اسىق وعره سر وده عع 3 رك غزإءات كامل شعراى هرات 3 8 55 


دوات قاد 2 #ددى فيط ار ها حكم حبار واد ا 0 را راشخة 


3 أ مم به حمار ككان 0 خرإطة دواشس ون “سممر ت و 00 حداى 


و خزانة 5 لي 5 بأد 6ت قرت كرده أ و از ا شعار شاع كا دل ٠‏ دار ار فايى 


5 . 1 
٠. 
- 


ون حناسرة ات "2 أنفا نه شمرت أدن و قدرت سعذورى ان اباب ند 2 

الواجه مط أشعار أو بك نواد و<ى أ زان مدافه هاء ى لشور اكيز إن ا 2-28 
ب 3 32 . 35 0 .| . ٠.‏ . 

بدريار 1 عاعا صر . لغار ردك ووردى م أزان رمدةه ه يك مده ل حو اناده 


5 ١ 
3 عى د‎ 


ذآ[ م 
أما ازحاد ع دو دودة أو اعلوم ع شود َه ار 0-7 وس.ك شاصرى و 
5 0 


عن ساك مطيوة 72 لمكي هلد اعبت لدم عاذي م ف وستاصر على سر هنا ى 
خاكعه بات ولى ان شاعصس كه رو ش بافة اب وهواى ععمار ومناظار ذ سا ولءذيال 


الودود أمئه عاى 42 كل وذله كلل انث معن طرز أقاافت هارا 5 اع يك ر 


50 


ينآ رةه أوااهءت ذال ومعنىدا لان 1 اس ا 2 0 5 5 اعد دار 0 


١ ِ ْ سي‎ 


انياش أطهس 0 فى ثأى وخعار 6 


اانا 500 9 عايد ولطاور أذ كار فق 

وصعدى وماعدات روح دود را بابك حَلو حن 9 اللا اسن وشماى عير قبل هاه 
سي لخم 5 1 5 0 ا 5 

سم عي 2 55 8 خوأنده مل 535 لعية 3 و أن 30 


راشاه 6 فاشود 


لسسع سس سمس سس سد سن سس سو ا 010 





7 60 سال اول مله كابل ثمارة ( م6 











تن جور 
11 شاع عوض انك لكك بتارهاى راعذ شاعرئى رده بأشد با الياف فاب أو 
ازى بك ٠.‏ 


(ه)١‏ وفات وعرا_شاعى) 


در ق.هح قءل ددم شاعي كابل ار صراتب در بارى ولشعردات ساطاق كته 
0 5 اك 3 5 . 5 
كه 3 كت يأر حت .زاره 2 و لواشه ارامى اخقار عود | شول فاح 


متاح التوار ؛: .ثك حندى باادر ءان برادر ان 5 5 مامأ دطولى و خاطر 
خواض شاع كابل را همود 0 ارس لسار اورده لعد ازان 1 امد وطاق 


٠. ٠. ٠. . 1‏ # «ل” ا 5 0 0 
ايام سياء وقد تمر را درأن دار انان راسد ا عله عار وم راصم لياق 
1 5 حم الح ا 
سنة مه هه مر 5 ده سالكى بد ود زد ذلى ؛ود ودر روز 0 
ماما انوا كار | كره حاضر بوده مدفاشى له اخرى منزل راحتى وابدي اوت 
در حوار ددوازة 2 مدار حاى ( رار كرف و ولا يٌ سم +>ارى معسده از 
شا كردان عطركشس وود نار وفاتشرا در الغاط ( رفت لا قاسم كص ) يافت 
114 
وهير بوسف آمثر ابادى از عيارت ( خوش طبع ) وءولاا عارقى ولد »يسارك 


7 


مسرم : ز بان رنته قا.مكا عى را ماده بارع وفان قرارداء وشاخ وذ يق 


ى 


5 5 عل - 5 كب 0 

من انثا “ود : أر 2 وفات سالو ماهس ج تم ع نما دوم أزهاة 8 27 داق 
544 

5" كيان برت اخرن, راوح من أر بش سس ملقور وا صل قوم كرزللة و ع قرار ناريخ 


نواد شاعى در سئة هلام مخرى قرار ».كبرد . 
ار وا ار فاع 
از | نار «نثور شاعى كابل غسير ازسه رساله 5 نام قا.م كاالى خوش يانه 





صفحة ا ١‏ 4 سال اول 5- مجلة ابل ثمارة ( 5 ( 





واس اوس 





درن اوقات بد سم اقتاد ديكر اطلاعى ازروى تذاكرف! وغيره ما خذ وندارك 
00 نشد كم بدأن رجوعى كردم وددن باب بدقت درى محذوهم اين 
سه رساله” خءلى كه زد بندء موادود است نام مو لاانا قاسم كا بلى اخاتام 
انه ولى بار حم اطمينان كلى نداشته در وقن نكارش ابن فصل همتردد نوده 
اضطرام داءن ميكرفت نابتع دوست ##كارم ١‏ قاى قاذى زاده «بشير انقضيه 
واقم شده عين ميعن ده وسالة ورا تهات ادنى خود ينام قاسم كاهى كابلل 
درياته اند وما ازن اطلاع نفيس شان خوشوقن شدء ١‏ كنون بكمال جرئت 
انيه وطالة 2 تريد ن اطاراي 1ن اعتدار نا ساعن كبن وراى ادال شاي 
ادق او ميك نادم ان دوا العام تحال كبن عدون اشه اريك 
وقانه وافم قا بوه له اول در عم عروض وقوافى رسالةُ دوم در معابى و بران 
رشالة هومور قد اتج وكوي العهير نونيزداك اذ سيااان عه ناف كار 
أواندفل متافلات جلال الاين ١‏ كين انيت © مولا ٠‏ وتم كابق: در قربي تويك 
بشاور ار نكارش انفارغ شدواست ساشا درقسمت هاى قبلديدم 5 شاعى كابل 
ازهيات به هندوارد كرديد وز مالى ماتزم دربار ١‏ كر بوده وإعداز جندى ازدربار 
"كنار كرات وعدلى شم اماو غان :ووشارس وتذكى فئاز ا انشك دوبارء 
به 5 واذرن روز تمر خودرا 3 ديار خامه داد . كان كم شاعس 
م 2 


٠. 5 750 :‏ 4 . 
ا سال ابل زها با در ارس وفك 0 بد عو د ردان وا دراج اه 


5-4 


3-5 


١‏ شاوى١‏ هده ور 7 ويك قمية اقم هاا وا 03 اثوافل ومسافرن كابل راغا 
امد ورفت رن 0 داشند 2 قومى و#وطنى دق در 1 52 

ار شي و حل ا تكسو ون ا الك ناف رلا 
وان رهاس رأ در 6 عام رده وار-ءود رى 2 مر داشية أيلكل 


ان الرنفيس ار كتى ,. ناحال درين زعيء تكارش ته وتخصوصاً نار دور 





صفحة( ١+‏ ) سال 'ول ‏ مجلة كابل شمارة ( +ع 


بيصم سمه سبع عد اج عه لصت وج 110151707 


متأخر بن است ارقييل حدايق اللا غه طبع هلد وينج رساله #_دالوا-ع هانسوى 
وجبار كازار بوسئى وابد البدائع وقطوف الرمع شمس البلما طوراى وغيره 
ان ار فيس كامل بر ود وط عاك 0 اولا عبار'ات واسلون كارن 
داك سادس وروان ادت 5 انان كا ا دروز توشتة شاده باشد ا 
امثال وشواهد ازاديا وشعراى عياوردكه اا | نمه فن وايات كتبرى بلا غغت 
3 ْ 


35 م٠‏ اهم ٠.‏ 
3 الام يرن را ماسوب 


تساك وك ادر “انا ازوعتؤة هرا نوو ١‏ كر 
بافغائ تان مبداند ازقل ١‏ تثى قتدحارى وها شمى وغيره اغلاع متصل وجمان 
قدعى مدهل ٠‏ 

رارع بوااق سارك ارما حذ خود ءتررنكتب را ازقيل تر حجان البلاغه فرخى 
حدابق ادر وطواط باععى والممحم فس رازى وههارالاشعار طودى ودود 
الجهان سروطى وكتاب الصناعة وكتاب البلاغه مرائى سر خدى وغيره را دردست 
دأقمدن غاها درقيد ناررعز اك إن يج حاى شاك ورديدى ا « 
0 بادمت 9 م دربايان وسالة حود مى بويد : 

مام شد رسايل إن احقرالعاد قام م كابلى ب ارك خ ست وهفم صقرا افر 
روز شاه ساه ةلاية #رى موى صاعم درقص.ة هيك شاور درعهد همد كن 
شاه بادشاء فازى ادام الله تعالى اقباله . 


قدلل ع ردن لعض 


008 ه حورئى أن أنز كات ومطالب حلب دقت از 
رموزات لغوى و أسعالاحات 'دلى وقاعات شعرى وبارحه هاى تترى شاعراءه 
دده مى كود در غوكع رشك اعد ك بك بيت ثرا كا درساء: #لى مثال هأورد 
فته كدارم : 

4 در عون كن ها كه شيم 5-0 عى عاد دراعارها حم عدنك د ار كل 








صفحةٌ ( )١4‏ سال اول محلة كابل شمارة ( م )6 


ا اماس سل سس سس ده 








ولى َّ 20000 ا تاخر 


ثاب بك دوسه ورق ان افتاده اما نه ان جانيكه تاريخ 


"كنات اا وه رده بأشد وار خ اخقتام "نات #موادل است بالمهاى اواذخرع» 
ا 


و'وشه تبرى شاعيما 5 55 وغيره بواجى واد زيند كانى داشته است . 
(اشعار ) 
دنوان اعزقت بو يقل افك واكربان عام النان ززا فعا اق اس كين 

سال ونوسف نود اهد ملا حظه نشد حتى از وجود دنوان او درط 1 ه_ا 
شار فته اعت وى فد عى قابد "اين قا ع شي بان نرت عام كن و 
توانائى خاطر وسسر شارى طبع وثروى نه معروف وممتاز روز كار ود 
بوده دنواى باشوعه ازاشعار بداشته باشد أبن دو سهمس 5 تت واه 
خروار وعاشةٌ سيك .تين اوست از بذ كرها وغيره سفائن شءرى اقاملاف 
واخاب وده در عا شل عودم : 


2000 خوروين 1 لحلل ع ميجو س4 بادرون ماف باس 


ار 


| ,حت ا بض 0 براه طااب لطا )5 رد يخحذرى لحكواكردى 
33 


أن سا هى حوس را فيرال ع العا حت 4 له أو 0 


#[ مه إن 2 5 2 0 
ذاهى ره بكعية ممه و دشل ذاه + كر 6 بو سس لت ه محم از 


اشك مت مان دل خاك دان 


3-5 


حشمه كه ميزايد ارن 2ك دان 
ا م2 00 ه مسار ا 5 رويد ه 92 دو سار 
حشم سَانْاست 9 ردون دون سا برسم <وب 0 | 0 رون 
ازن سه فرد لول معلوم مى شود 37 شاع دير ا كيبل در اال 
ووهاي نظي حر جوينا درق 5011 ! ازعالم العا 22208 


محرت اكع دل وجان اورد اين ابيات را شمر و5 ده باشد رض هك كلام و اث 


صفحة(١6١)‏ ماكاوك دا عاة ابل شماره ( *) 


ويم حن سس سح . ب ل ل ل 
لا م ما ممص لم ١‏ سسجمد 6 لبود مسب جد م عي سر د 2-2 0 - 








1 3-45 ل صمي 
اسلوب وت مانى © محصول باده فىخخار عش حقبتى ويدست اوردن ريد "اتى 
حكيانه 1 اكباى | رزوى بثراست اراك تذيك واشكاراست و شين يرود 7 


الاسرار نظاى ومطاع إلا وار خسرو دهاوى و ازروى معى و ته كى كلام 
اغذاز حكااله سكره ال عر توق وا باعان حك عر كرام لو كر داره رشق 
وفك ا 2 عزنا عير أرسه ورد قوق ها ذى د كر ه.ا و عقفائن 
5 . 22 
ور جموعه شءرا 0 ارديد ٠‏ 
. 


عرؤورزر كوا 





١‏ ج ( سس الام عمد 


اعون ادن 


اروز زور ان انثرية وكارعام 2 53 53033 دن عار يأر عام 


5 


ا 


إن 920 ان ددعو ردار جشمه تأر هم ها درل نانك دوحار حر نََ و عار عام 


هدم خ.ورد زكل روداو مر هسهءود ماتى كه ث. ود اسار عام 
66 الكل و وذ 20-0 ١‏ 27 ار علط 
ل اله رورد أبنب مال فصل فاك وعزو جاه بود بر ذلك ولار علم 
اقل #كند يبان اختيار جيل زائرو كه شرط عفل نود اخثيار عام 
سود ى © كئد زر ازعام هي <4 هات سوداى ري عسث اى ه.وشار عام 
دهامى باعل عام بعالم و5 ترد دازيد دواسبت حاق حال دوس “دار عام 


3 اعبار حلق 


عبان نيف اقنال عاقيف كيار 


بود اعتبار عام 
اراسزات يديذم كن عاق موت حون رمه اهن غاز ك2 نت اونا عام 
ا 5 صبيير 3 5 35 

فآان شود ر تردش انيم شن جه هيات بافى بود هانار بادار عام 


3 اران رودا دهان حونددا زور أورد حو ر دل ان فشار عام 


صفحة ١١ ١(‏ ) سال اول - مجلة كابل شهارة ( م ) 


سعد سمخ 














م ل . . : 
نأهى لود انه يله ول رص وكار 8 سدح د هه ا 3 0 53 ووقار عام 
شر - 0 55 حو دن ن 0 عار حارى و3 نار كه 99 جد هه نر عام 


- 3 5 
و شيخت ماى كه بغوادى طات ارد كك وص وص از دار عام 
لوده امت عيش وعشير تعالم زعامو فصل عد وارات هت وال و مار عام 
نأ باخير شوى زحةائق بعام كوش ام أن هر <ه هات لود 1 شكار عام 
3 عام ماه عا! حو 0 روثب : 3 أه دهمي اشتمار عام 


3 
باجوج جول تشكادش اروز حشر 0 تدر ا مده روثين حصار عاء 


م 


اكير رس حم._لى يواد 1 قار عةدل در سيدة در دات سحو و#سرزار عام 
ا 5 5 3 00 1 32 5 5 3 
علد لدتر رو سيان معدو لفقت ٠.‏ #ادمدر بور كان و فخ ا عا 


بول لعزال زرواو لقا تدخ سس كيد . كرو ١‏ كر اط ا زو فقون عام 


#رماروا لود مان عم شل 3 هرش دارد حجان رَ ر “كين اأجدار عام 


6 اله ا 
سم وأرت سمه سود عايد ماف لحيل دارا نت حون انة عالى نضا ع 


دروى و رحنه خر الى ميجو عه در دهي ضى ا صعد 4 بود استوار 2 
3 م.حذكاء زيار ندامن دإدايث 3 در حوا ين اككنى 5 وارء 
وقت اراي عام هر م ابد او اك :ىا ايد لوقت امار عام 
ماديا مده برق وفك كان الب مصدين اد عر كنا دذاا ناه 
خواه كبر دار لشينى ذ حا نأت "سنك سا دا باشين در كاد عام 


. . 85 5 <2 . 

0 د 89 ارد :0 يد شعن عام بدبلاه عد هاور اقفتدار ع .ألم 
1 

ا ردم خة اس حماء حما دو 0322 عاءها اي اك د ا 0 عام 


5 


. ا قذي 5 , . . 1 1 
0-2 م ف لود ا اقتدار حمل مس تكرف ا م صورت 8 رز عسام 


"كلها اط نار ابن تسر اى ستهاأتن1 . موس جل ريم كتد ا كاز كار عام 





صفح إ/ا١‏ ) سال اول مجلة كا بل شما ره ( + ) 

عريان عام و فضل تشينى جرا بوش 2 انجابة كه باقت.ة ار نودو ار عام 

دمو دوو عدث 3 ترك أو زح هل ءالى .اد 3 از 0 دار عام 

داع بدا منشس ترود ا روز صل 8 حول لاله دل 5 دود د غدار علي 

علدت شود مر دو حمان يار مكار كعادو 2 شوق 2 عدار ع ١‏ 
ار 


دير معز لا محش نود مل باغاو اب حرات كرده رون جو مار عام 


ور مال مين بظلم رهد وراك جهل حزن 


عدل بدثة 0-8 شم. بار عدكلم 
حمل انبراة مر إحهمر هع عداو عام سر در لأرهاى حير لون اتخصار عام 
(ستفنى) أى بعابع تونازيده علم وفطل ‏ الرخاماة توخم بود الثار عام 


سوج مس وس - 


مس اعظمى 


ر غزل اررتاد عدذور مستعى 





م و 0 دو اك تكن كته مايه فتح و ظفر كنون 
هدي ا درف 8 د دان 2 ون 
تمر و ف سعجع «قافهاى خوشس<نء.اش2 ورهرجهلارم 5-6 ل دهن 5.اشس 
اد زحمت بديع و بان درن ٠.اش‏ درفسكرسوو لاسو ميت دفن فيان 
حاصل ارين نهال كراد مر صك.نون 
٠. 5 ٠ 85‏ ص ٠. ٠.‏ آٌ 5 
للشيية شرق و قادت حا نان ذال #*ص برو كان ارو وهر دان وال خص 
عدر كاهو جادوى حشهان يال خض لعي !ا أستث كوف ديدان يال مخض 


بي <وء . كان لعل و لدان 0 ون 


صفح( ١١6‏ ) سال'ول ‏ مجلة كابل شمارة 612 











تكرار ساغرو قدح وحام جشم جبدت 2 اف دوزو فتتهو عى كافام جشم حيست 

حمورو مسد و كثتة نا كام حشم حيست عناناب حه باشدو يأدام حشم حدعت 
بابد ممود ازين همه هرف نظر 00 

فكر او در <عااست هدام ابغريق وهم رو رَسَوان بكدر نه كا ابر يفوم 

من نالا أن اديع عار اقرز او كوا كانت كداء اروم 
لازم _اشد ابن همه دو,ان سر كرون 

امرور مقتذى دود صتكار بار ساب كا ا ن كه خوش كذ رد رديار سال 

مصمون دور 1 ودود اج سال تش.عهه و استعارة جندن وزار سال 
بكذار و شعر كوى إطرة 1 كنون 

بر عير سفى جمد بحست عن يأر سمرمابهعاذخيره ثنأزدشيٌ وكوهسار 

هه كز مرو ماده إستىو كك عار رادكه سير شلده حادين هزار بار 

كدر كون 


- : 
زاه ذكر بكيرو ا رأن در 


از حكسايى مييل دشان ار يحخدوى سروده صرف جرءذن در بدرعيوى 

كذا ر فومبالاب لود إسة در بروى 3 ست ورف قصة هاضى د كر مكوى 
مستقيل اسن و حال و زمان معتبر 3-3 5 

5 وان سحن و كقرو د ون حلتى راء والترو كوه #ستحدوى 

١‏ كاوق وادواضية ادن شعر تولستوى > كر عاقلى لاب ممأ أزحدب “وى 


5 اضر 35 7 8 5 7 . 
عام استث و جيل مايه عيب وهتر دول 


هر كب لعب عصير خير دارد اى حدب ‏ وأ شيمىو فزرلك 0 رعو لصوب 


1 0 : 
ابر سيد ف وصاد الواحه ابر دارد أى طديب هر مهم أقتصاى د اروارواق لديب 


يوباو ش 34 رده رز تيرو تر حكاول 


سم ببس رن ا ون سه ا اه ا ل ا ا سه ا طش ان ا ا ا 1 ار 
0ك 


020000 سال اول محلة كابل شار ( ع )6 





اموز عم ر سا تس وود دور برقولار ريلو جنازومور والك سا روىكار 

نواهم بان يثوابت خود اى عزيز كار لازم نود مناسب هر عدمر كا رو بار 
عصر 5 بود نو و كار ون 

از قول اعظمى باديب سخؤن كو كل كرده دعر لعز لو درطيع *ن وى 

53 حو لهام شار زهعن كوى اهل سعذن مارك لود دز وان كر 
مكو بومف اهل وطن ظ#عر ثر كاون 





ازمشاهير تارخى وطن 
سيد حا ل الدين افغابى 
)2 





درسال 6٠م؟١‏ ثُرى شرى سيد ار كابل روالة لك هند كرديد ءِ حكوءت 
هند ازوى بذيرائى واستقيال تجللى بود » منزل عالى وهمه كونه وسايل راحتى 
دلوق يه كروتدحولى حون حكوعة عدار امامت زر كن ولاك 
بلاد اورا هيدا نستند لهذا دار اميزش وتعلقات ويرا با اهالى بوىى انحا محدود 
ونين از اقانث كياء وسابل سور وحر كت اورا اماضه عرديت:” 

سيد روانة تتواس ازديداء اناا غصر تشيراف برد . مصر أن نازه فى 
نحت استيلاى اقتصادى حكوءت برطائيا درامده بود . سيد درجامع اظهراقامت 
5 شده حوضة درمى قام وطالبيى مصيرى توى مراجمة كعودد . 

فضلاى عصرى إسحت او عيبا حضور يانته از وى درمظامين تافه 

561 استفاده بي ك.وديد : 





60 وان اولض له ايل شمارء () 
سيد أوقات خودرا منقسم بساعات مخصوص دريس طايه رت فضلاء وشاشّين 
اس وعط وسا ديك عل دى وسااسى ساحته تودا. 

5-7 موه ازحاة تلاميد ودوستأن ود عدة را 3 ل مدأ نليت 
يتور افكار ونتبح اذهان شان مكوشه نا براى اسدهُ .صر كفايت ولياقتى 
لسرا داشتهياشند . مان درمحضرعاءه ازمعايب جل وتواقص ادارء ممدكت 
ازشزو سائلة احتى وميه" حال ها تنه واذعان زاأن «توعةماعت :. 

اخنا ازلطقم اعغي او شرك :ذا و سياس شارهه وموء اأداوى"واشاله 
عى كود اسياب تشواش حكوءت محل شده مترصد بودند > براى اخراج سيد 
موه ى يل مث ا . 

انها فا درهان رورها كشيشى ازا رانيان يحذوبفرمايشات يد شده يدستث 
وى أسملام و » أقوام عسوى مقم عدر عار در ل<واستاد, «امين 1 نا 
بد فاع وأم عوديد 7 خدبو هر موقم را عل ت دأاسته 0 طول أقاعت سيد 
معدرت خواسح ٠‏ 

سيد يس أزميور دوناه اكت در دور مك 'رافادة د.درس عب لقم ونعقما و 
خطاه فاى غن! وو : خود قلون حندين اشخخاض تعد مصرى را حساس و 
افكار شارا مور ساذته ود بطر ف |ا.تا مول مرا جعه فرءود » دوستان وتلاميذ 
مير بيس هايلزم سفر اورا تيه ومشايعت تحالى اورا وداع كدوعيا دروسان 
ومن وبين خود شان باسنا دول لوشود 0 ضاق حدءات سيد لوده و 1 فيض 
طورش استقادء !سد 5 

سيد وارد اتا مول شد بعض دحل واشخاص هق( نما نظر معرفى ونوصيه 


حرق ء] اعتقال أو شما ف ١‏ وى الى 1 5 ا اعظام نورك هله نحا لات ميك 


صفحة 5١ ١‏ ) سال اول مجلة كابل شهارة ( م » 











خوبتر ساشه داعت مقام انهه باستقبال ويذيرائى سيد حمال الدبن كوشيدء 
مقام ومتزل الى وهمه كونه وسايل راحتى برايشن مره كرد . 

حت هاى جند روزه وفيض اهكار وفرمايشات سيد حمال الدين » عالى باشاه 
صدر اعظم را جنان واله ومفتون ساخته بود 5 مءزى اليه وجود آن سيد عالى 
را جتن مربى براى خودش يافته <تى هيت و زراى بور كه را نيزبوى معرفى 
ودرسلك مخاصينش دا خل كرد تابإن سلسله آخراً تام اشسراف واعبان درجه 
اول توركيه تعلق ورابطه مخصوصى سيد بيدا كرده قوء ناطقَةُ سحرافررن 
وجاذب كلام سعادت قر ننس همه را به ببروى افكار واحتراءشى تسام ميداشت . 

با استكد دراوايل ورود زنان نورك را كترمحاورء انوا ته ويزيان على صورت 
.داشت ولى كى ازاقاءت او لكذشةه بود دران زان شدرى واه قد 5 
صفاى ناطقه وبلاغت كلام ولببحه را ناه عالى رسا نيد . 

وزراء واشمراف نورك داعا در#الس سيد <ذور رسا بده ازفض ميت وى 
متمتع وازافكار وخيالات بلاد اومستفيد عى كرد يدند» عالى باشاء ووزراء درغالب 
امور مهمه كشورى و ٠طالب‏ سيامءى ازوى استناره و هدانات اورا محترم 
٠ 1‏ 

سيد در مدت أقاهت به تصحيح افكار و نور اذهان بسى اشخاص ورحال 
در بارى وعيره د ٠‏ 

والخاصل سيد اذكار بلندى را نيت باصلاحات ههمةٌ !.ور دا خلى و ننظم 
اداره و تعين خط مشى ساسى دوات واصلاح مءارف ١‏ نجا بدوات واو لاى 
أمور بيش “ماد وتلقين مى فرمود . 


ا عالى اناه صد راعظم مقصد اصلاح ا.ور معارف وىرا لعو اجن 


صفح ( ؟9) سال اول - مجلة كا بل شمار: (م) 
مصسيت جم ع عي م ل 2222 
معارف باب عالى لصوب ورسميتان مقامرا از حذور ساطان رارش حاصل كرد . 

سيل درهدت فا.لى با صلاحات معارف انما عوفق شده ويك سر 00 
ازه وجدى' 0 ديد 3 طرز خصيل ومواد دو 1 رام را لغير داده يك طر نقه 





خاض وءواد موزون ومعقولى را مقرد مود ء كلاس هاى فى را ابزاد كرد » 
در مجامع علميه نطقهاى ا وخطاب عاى برجوثىداير مطالب علمى » ستايع » 
اقتصاديان » ارت + اتاد مسامين » مصائب و مشعلال مشرق وغيره اراد 
ميفرعود. 

مواترن خطاءه ها و كنفرانسهاى وى دراثر در خواست رمس انحمن 
علمى انما بو 3 دريك محثل خلى حتثم و يز كك جكة هام عابتد, ها 
وماءورين دواتواشراف وعلماى مملكى حطور داشت آثرا مخيلى عظمت واقتدار 
اراد فرهوذه موجب نحسين ومحيد واقعم كرديد 8 

رفته رفه حسن شمهرت وى در كام 'قطار نور كه وذ كرده اهالى براى 
شايدن خطلاءه ها وفره يشات سيد ساب عالى مى شنا تند وسيدهم اوقانيرا براى 
افاده حمومممين كردءبلا فاده باعطاى كانفرانسها واجراى ٠و‏ اعظه ىردا حت 
اهالى نور كه واله ومفتون فضايلو كلام سحر افرين سيد شده ميشه يدور او 
مجتمع وأروى دح , وبمجيد فى كرديد ٠‏ خطابه هاى اورا ( سحرالقلوب ) ام 
هاده بوديد . 

اشورة وهرة ديه ويلك ا مثةنا حترامان اهالى ايت ودش آخراً انس 
رشك را در قاب شيخ الاس سلام مشتعل عود 7 و «وقم.ن و #وذاش. يخ أسلام 
دكلى زداهالى ساقط شده مردمدر اها اح حوا اعدسلة وعلميه د..يد حمالالدن 
في أجء.ه بكر دير ويد نظر باقتدا ر ٠وقءيث‏ خواش -دوق اعالى را از اتلاف 


صفحةٌ ل 7 ) سال اول محلة كابل ثارة م2 


تح ل نضا 








صانت مى عود لهذا شيخ الاسلام معمدسق لعذى ازحاسد ند يكر شاهرا ليت 
بسيد شوش ساخته وجود اورا درالسرزءين ٠وجب‏ فتله و«ضير حال <كومت 
قرار دادند سلطان هم كه مجوم ا<ترادات اءالى را بطرف سيد ديده و٠ظلم‏ بود 
ازغسئله الديشيده مموراً از سيد در خواست #_ود ضكه براى رطرف :دن 
اناك بو عكامة عرهم كت روك ااا نابول كثاره كردد. 

سيد دراول سال /ام؟١‏ قرى دواره عازم مدر اكرديد وى خواست درن 
سفر صرف عاشاى اثار قن مةونياتى هعهمة وار نحى مهار بردا ته مايل دا خلى 
اما تعاتى بداشته باشد و نمى خواست اقاءت وى درامملكت زايد ار جد 
هفتهُ بطول المجامد . بعد و رودش عصر بارياض بانا دو- تى وى اغاق اتاد » 
رياض باشاه خيلى با احترام و نكر يمس كو شيده بدلطحوثى وتدويقاو عقصد طول 
اقامتس صممانه ميبرداخت . ناءيد بدونايديشه وتشويشس 6 فى السابق يفاد اهل 
أسبر «تصبرو فك وتللكق وأ ارو حواك كوم + تدمتنا ره + وسابن كوس كدرا ن 
وراحت سيد را هم رياض باشاهيدرس وارمى كردماعوارة هزار غروش مصرى 
خرج جيب رايش تعين »ود . 

شو يوا مدرسة علمى دار كرده از «عقولات و منقولات بطالبين دران 
مدرده درس ه._دا او اعادةا 5 امع ومحافل عامه إجراى وعط وخطاء م 
مفرعود. 

عالاو تأد رربن مى نبه سيد تأسيس بك امن سراسى وبك حزب هلى رابراى مهم نيز 
لازم دانسته لهذا ازدا نشعادان وافطلاى ٠مرى‏ اممنى سام حزب وطنى 
تشكلى داد . 


«واد حمدة وكرام إن امن حاوى ٠طالب‏ اصلاحات ا.ور داخلي وحريت 





صفحة ( 55 ) سال اول مله كابل شمارة ( م ) 








سيا سى وأقتصادى مير لود . رفته رفته «وقمدت <زب وطنى ترقى يافته افكار 
تازه وجدى اران بمملكت نشدت مود » مخصوصاً منافع خارجه عورد تنةردواقع 
كردي منت لااواثوق هزه قن رين الوزراي اتكلين افيه ركواميه 
اغواج يكرا ريه در تناه ارو عون انار أن ارو اغاء 
يجاى رياض باشاه دوست حمال الدين “نصوب شده بود ان خواهش را بذرفته 
الا اخ راع خا ١‏ 
سيد در سال ١984‏ شري رواءه هند وايكى از شا كردان افغالى خود 
أنوتران تام وار حي د د كن كر ديد مكوت دز اباد ازوىاحترام 
وبذراتى عرد » فضلاء وشائقين عرقاق ازهرطرفى نرى مراجمءه وازقض صرت 
أو تفاهت مكرة يد لد قدا سيد كتاق زافى ددمي فرق )زا هوا عا 
ران ارين لفت كيد 
لبعد ازخروج 5-7 َّ حزب رطنى 0 دوستان سيد 5ط كات 
ضد اجنى را دبا كرده بوديد در عوقع واقءات هدر بكلى شيدت بدا كرده 
حكورة رطانى ر! دوجار ا ا لود » حزب وطنى عقصد صدت أآداره 
امور ونم انقلاب خود شان كنا از سيد تشرإف 'اورى اورا در خواست موديد 
ولى كو مت ترطالى ماتةفن شده س.درأ شوريت بكاسكته جحلب ونوقف موديد : 
خوأوقيف ميد بيشر د. روح احرار هه رى «ؤر واقع شده مماملً شان 
اغا ر حى مك مجر شد ولى وده رطانق در نمال ازونكك كردن ردد 
داعته حورا لسيد حال الدرن عر الله قود > وى إن ايه رأ بين مهر وبرطالى 
اصلاح عمايد 0 


سد زاه ازمةدور صر عقاودت شارا ديده ودبكر ملفعق 31 ازان انلاب 





مفحةً (ه؟) عا اول له كيل ثمارة ( ع ) 








2202 2 ا 


عفاد فصر مأ تصور 553 0 لهذا <-ين 3-3 باد عود 3 برطاما لعدى 
امتازات خود ازا 5 صضصدهه , و<يات ار وادزاب وطنى وعتابده 1 
لخو ونعارف مصررأ ازادى كأنى بايد يهش 04 هرما مان شر ابا واءزاد دن 
هواد عق كر حار شدء والاخر ٠‏ صا بن عر ور طاىق وان شد 5 قو 
ووم ١‏ كلس ا تاب ف روف خود ست » .ووم نه ( وأقء اث شال بكبامم١‏ 
برطانا وهشرق) عدت عالاات 38 اقتذار بيك را باك 0 رش ناف وو الانن 
تور 
نوشةه ضما أ كويد 31 : احم أزهوقءت ليد وك موت رور كار 
373 مال ركد را بأحترام دود دور م 2 و عات الك بك ىق 
> | 


دارد زرا درو وعات شال 50 ور بعن برطاما وخصار حال الدن عكر بن 


كو شثشى را مير وءافءث طرفين انراز تمود , يعتى | كر رطا .ا مجور حار 
مىشد درساءدت عجوي مششرق أن تازه 1 اش لاش ده بود دم ارة ملد هيأر ديد 
رانين رمد رم ان ان سوب عرعنة اماد رتل1 وسور 
درعاآم اند 1 

والحاصل سر ن أر خابعه بافكن وقيع م دوي 5 .د حال الدين 
احازه ار ملى دارد رود سرد 200 كام كلكيه مدةقها رواه دن 
شد ع2 دول 2-5 حاللات وخبالات عالى اورا حر ابد اتكليدى قباد كته لوديد 
مع روفين شمر وروداورا ا نظار داشته و الشرااف 'ورداش ازطرف مءززن 
ولاردهاى مءروفه وفضلاى شم وحمءيتهاى عامى استقال <ونى شده ارطرف 
بلدبه شور 0 مزل ووسايل را<تى معين كرديد » أهل فلل و شوقمئندان 
علوم ممواره محضواش مرف شده اروى استفاده مى ؟ وديد , بعد سد ميل 
فرمود كه جيزى ارعلوم نظائى درا كا تحصيل كند لهذا كع ارهد ارس نظاعى | تجا 





صفحة ١‏ 55 )6 سال اول محلة كابل شمارة ١‏ م ) 


سس م 


0 : كن م عو 
شامل شده عن عدت تر نخس لى ؟ وده نو الات ع مسار اسدلله لطر يات 


وتطوقات ودرا بان فزوده هان علوم رأ حامق بأهالى اما تعام يداد . 
خا.م علدية لندن در كاتفرانس حاى يزر كك اورا دعوت وراد نطق ها 
وخطاه ها عتسد استفادة وم تكليف ملكرد بد » سيدار تعاق هاى غساى خود 
له ود زبان الكنسى ابراد ميقرءود سا عين را مات و'موت فغايل وفصاحت 
ود ساحته بود » رحال عروفة ل ن ا از “عر وفين د !الى وخا حى حضور 
سيد تعاقات خاصى داشته ١‏ كثراً وى را عمخارل خود إن دعون م.هكرديد 
با محال سيد أز سوداى مشمرق 1 وده وده با كاند حاى دول وشسرقى ٠قيم‏ 
انما علايق خصوصى داشةه , رآه ودسم ولك . لى را 0 ئى او « 
ازا مله برس فلكم سوسوي ران ووه 1378 كن العا وت مود 
عل الشناس © اح الاك انان الازه هال وافكان انو قاض ماوعا شور 
فارس شسادات عميهى ساد ذاه ربكن خود لسايم داشته ار خولى وشا . 


21 ا 0 ٠.‏ - 5 5 0 . 0 ا ماك مان 
بعد ان أقامت حاد وفته سيد لعزم سباح خاك ق, السه زلندن حارج كاده 


0 5 93 5 5 5 م 

وارد يأر دس أرديد عاما وعشاهير ور لاه 01 وى احترام د راق <.لى زيادى 

. .. اب 0 
كرديد اشاقا سيد در احا شا كرد مروف <ودش مشي 2ه عنده + استاد 
سم عل زعلول يد را مللاقات 35 5 

سيد حال الدن درمرزعءين ازادفر انه خوبار ميتوائت خد تى بعالم شيرق 
٠. ٠.‏ : 6 . 5 يريع ل 20# 
ايد لمدا (-دى (وسةآل وتلاهمير 0س فى جود را 2 رده بوسياه اها باب 
سس الى “ره 2 ور 
ذ يك يش ايه ا ات 5 خا الى الم ترام سار در حم دار نش عله م وف 


خدمت بوديد 2 عقصود اأناءن فايا امحاد تساءمين وازرادى ١ن‏ نود 1 





كك 
5 


23 


ا 


صفح( 77 ) سال 'ول ‏ مله كابل ثمارة ( م ) 








يله هم ان امحمن د با يس سام عرءة لوق امم خود ساداتشار مى نادت 


2 1 و 5 5 
3 هرسا دده عرةٌ آل لطبع رسيد. ودر تعقى باد مشرق شايع شا . 
ا 8 - 1 
دول ان عله تقصوها إساست استهارى ليه كرد 4 _ رطا 85 


دخول ا هاداد سا عة ةد ومغن 05 ده حبى در مادر مض رآأه و *ورد 
سااو رشديد واقع كرديد : 

سبي بر علاوة ابن يجله راجع عايل بولتكى تشترقى دل الك افها تان 
وان حُود واتورىك وحمي وقارس وعلدواءتان در جرال قرائله مقسالات 


فمويمى يداد . 


حمءيت هاى علمى واشخاص فاذل و زركك فرالسه أروى <لى احترام 


| كنآ اوم 0 از ذرما 0 9 و اق 
و 2 لجاع و دس عده اراث* لبعد شارك ال سق دو 2 ديد ر 4 
فأسوف مشمور و له مددق وا رذ ات امال 6 أس 5-2 1 در يرجه :ايا طرات 


قلميه با او در جرال بالاخر. با خم اشنا و وك از معتقدين فيلسوف افغاى 
إشمار هيرفت . 

بس ازان دوستان ونلا.د اوازلدن مخدعت سيد أصرار صحت رده “ودت 
اور' خواهشس عوديد ع ميل مم عام لندن شاده دوسةان ودرا مللاقات ودواره 


: تلام 
3 0 لعدى شمر هاى معروقه فرالسه كرديد 5 


بباريس تشريف اورد يمد عام -.. 

حون ديت شهرت سيدح_ال الدن افءان ار ممالك «تمدل عغرلى درءشيرق 
حوب وروشن 01 انكاس كود شاه_ان #شمرق اج زوى ٠لاقات‏ وى افتاديد » 
ازا هله باصرالدن داه اعران ققدم آر مه 5 تتعددى إسد لشاده 
لدعراف وان را بفارس 6 عودء له ان مسافرت رأ اكه مطابق 


امالةو ف الاأوحتوة مهاه قور 2 الكارس عا م قود أن واو عفية. وعر لق 





مفحا( م؟ ) سال اول مجلةُ كابل شهارة( * )6 





امهم 





واصفمان وارد طرووان ديد : نامير :لدرن اه ازوى احترام ويذيرانبى درسى 
كرد لعد زْ ملاقات ومصاحيه هأ مو قدت عمال درقات أو ا كونن و درغاك 
عور ملكت حود أزوى هثاوره مى خواست , سيد كد در جاة 5 فص امور 
م ارعود . 


. 7 0 ل ا 3 ٠.‏ 
حول 5 إلى ذاأث | وود ا د 5-5 زاده ها و بعر كاز زأده هاى خورد سال 
3 0 ؛ وو ل ا . 30 55 7 8 
وبى رضهدررس قدءان أرا و ثرار ارقته لودلل ميد نا ب اما را ءتقدل وعقرر 


3-0 


داخت 3-3 لهال 00 يدون امتحتاق 2 7 انون ددن عسدار سدم 


ععتواس ء, : 0 رخائف 5000 اتفدن ود نارين واقع شده همه 
رعله مك 1ه ى , فعا دين ا 5-2 وام ملة دا مسن وعامى خاطر شاه را 
حو عو وس اناف ددن ان رام 1 لنما مر روصي فده 
روسما از وى خيلى اسكةيال #الى عوده مطايق حكم إطرو كراد وى را هشطار 
#تسوصض با.شافى عازم 57 عودير > إعد حتدروز توقف روالة وو رار 
062 


آم لع أ امبر طواىق رول 0 درا ئى و قدالاى روسيه با-تقبال رى 


شع هله باحترام حية رو داخل مارت واف م لعساءت اعبرأ طور اورا مأ قات 


والتحغية عايوى قر با شد ازا ووسارل حوب درا ناززا ماود بن 


وذ عقارش 5 ول سيد قاران خعالاق ميدق وده ؤس بو كاز باتاءل 


1 


5 . 


وتعالس عاعى وغعرقانل وا 1 


ار 2 7 
مسكويت اغا واف كه زا اجارة 
عاشاآه ومناظ ه بااحمن هاى عا همد 508 جواهس اأورا بل رؤده سيك 


ص سا در اتجدن هأ لشيرإفب رده تعلق ها وحهاه هأ مير هود و را إس.اسدت 








صفح إ( ٠م‏ ) سال اول محلةُ كابل ثمارة ( )6 





روسيه و-شرق لواقص خط حراكت حكوهت را نقادى يكرد جب بار افكار 
كلوقا داوق د ا 3 وى مانيون دواق رركن شبد عار 
شدن سيد را تقاضا عى عودئد , لايد سيد روسيه را ترك كرده دو سال ١.54‏ 
#رى رى ازراء بوائد وخاك جرعنى دوباره بارس عودت فرهود . 

ناص الدن شاه قاجار كادران روزها نازه وارد بارس شده بود مجارىا٠*ور‏ 
انا وى را متأئر وار نظر يالك سيد راجع باصلاءات مسكت او يشتهاد 
مى فلرءود خاطر و +.لى ازر 5 بأسيد شده لود انف بذاك ١‏ انك 
فين" امو يف وو الاين اوقب تلقام وار واد لق از اوسن 
درف جو اق دويا رورافن اوزا طارص وى واو 6و 

وق كو اهتق عاء :أن أن وا تراه بعلي ىاو وياالة لير ان كرفي درن 
مرئره شاه برثتر باحتراءشن افزوده سيد ار ٠وقوت‏ بالد خود ا-تفاده حسكرده 
براى اصلاحات اساسى تملكت الوجه فرهود . 

عقيه امن زر كل وو اانا على واككنائن متمد زا ارهد 'عتلنه 
درش »يداد ولى روح ايؤدروس از تربيه فكرى ونور وار بيك عد 'قكار عالى 
وطن إرداقى مشعدون بود, 0 زهان اشخا ص زيادى اق فارمسى ه_ا كاه 
مايل تملكتى ومجارى ادارى دا ءلى وطن فى ,رده باعملهازبين همه 'نتلامية ديد :- 
سيد جال الدب نواعظ امقمانى » شيخ مد خياانى » رضاءن كره بى »احراز:وقرت 
در<ة اول د « 1 طالين هر كدام درعلوم وافك رتفتافه اران استادشمير 
استقاده مى عوديد . افكار مجدد بساءى درا نر زهين مخوبى نشو و كا يافت . 
"كي ارتو اردور تواقلي امنب كاز وليه بود 3 هلوت فغال والنا فقن قم خبط 


اإران را اتا دو اهالى و طالين أر حلهات حتافه هو رش هيرس يلد بل و 





صفحة ( .م ) سال اول محلة كا بل شما ره ( *8) 


فين كنات برحسته و٠طالب‏ ملى از دهن ها عن رده و8 95 
مده مى مخشيد در باريان از موقع 00 دو باره شروع نما عى #ودند 
صدراعظم فارس ممدسى مان ميرزاى نائب الساطنه 5 بيشتر ازهمه عوقءيت 
هاى خود عىترسيدند زاده بان «طلب ورت كرده خاطر شاه را سذت افروخته 
ساختاد سيد <_ال الدن ازوضعيث درباريان ريده زيارت شمزاده عبد ا لعظم 
طوران ناهكزين ومردمانية درانا اجماع ميكردند «قابل شان خطابه هاى 
غرا ونطق هاى ترجوثى وونرءود ححكه طنين انداز درءام #رط شده بان 
سحكاران زا ارمع اروف + 

آخراً شاه اران با نابت شدت وقبر #مدافر سواران شاه را فرستاده 
سيد حال الدين اقغاقى را ازيست ممزاده عند العظام عا 31م وباسى اوضاع 
النديتب اواز ارك فارس خارج 500 

سيد ين كوفته وعار وعاطز اقتيرده وتزار درعراق عتوة فت وووندتان او 
تلاميدي» دران ديار د اشت ازوى ارستارى مى بمودند . 

سيد با انهمه الام و«صدتى كه از خاك فارس ديده نود باح ادا عه رار 
شا كردان خود اطميئان ءى برور ايد 4 شاية توانتس داران تترر نان مسدر 
كارى سويد خا دن 7 شه وداه شا كردان سارلل هكانة وطن رسى را 
درفارس بريا واول حال رضاعان كرمانى د عين موضع شزاده عبد العظيم بتلانى 
93 رم.كه برعليه استاد محترمشس رفته بود وام ويساران سيد حال الدرن انق لعفى 
حالالدين واعظ اصذمالى ( ٠ءروفباسد‏ الما ى ) بالك شور وحديت فوق العادهٌ 
درجانع وشاط محْدَافهُ فارس داخل 'قدامت 0 شده روح حريت و1 زافق 


را عارس ان فك م ونطااب دوه حدوق عانة و أثم فع وطن رأ اها فى ! ما خاطر 





صفحةً ل ١م‏ ) سال 'ول ‏ محلةُ كابل ثمارة ( م ) 





نشان وروزصءه لعدهٌ طر قدار'ن وطنيت ع ىاهزود » #حنان شيخ مد خياباقى 
نحديت وكرعى كام «هسروف أبن خدمت نود وي شحدى “قدم الذ كر در عمد 
مظفر الدن شاه وسيدجالالدئ اصفباى 3 د واقيه مالم خحخمد على شاه قاحار 
انلك ون وق دودر نغروي :وطاق أزار كر ف ودووة قداث سد كو 
واقع شده بود لايد 0 0 3 ده بحا كم انحا 3 ازدوستانش نود متوسل 
شد ولى حاكم مذ كور ورا اسيركرده بالاخره يموجب حكم تلكرانى شاه 
درسال 18590 قتلش رسا يديد . مان شيخ جمد خرابانى رم وطن برستى 
بدار اومخته شد . 

و الحساصل ازاول اخراج سرد دراك فارس دتوا ليا وصرنياً انقلاب هلى شروع 
كيده درس الباى د5حعخا/ /اسم ل لعد دياع اسف ناك قتل شا كردان مروف 
سيد حمال الدين افغانى مثل رضاخان وسيد حمالالدين أصفهاى وشبخ جمد خبابانى 
وخلع عمد على شاه قاجار و باسس شوراى على دوباره امذيرت قم ووشورش 
أسكين كرديد 0( 

سيد حمال الدن أفغاق إعد حصول ص عوجب درخحواست 11 رافى الى از 
ووراى. نان بالكدهان عازه تسد قلامية ودوسثالين مقددم اوأزا ك أن :وا انه 
باحتراءش مكوشيديد حكوءت هم وى محرت واحترام كرده ازوى شواهش 
3 درمحا مع علمة هرزمانى تدريف رده وخطاه هاى خ.ود سامعين را 00 
سازد » <رايد بلا فاصله صورت خا .ايه هاى سيدرا عقصد استفا ه وم شايع 
امنا خف + 
ورارور حش ند كم وا ايو كعو نا له مهام اشراف وتزر ثان و 


ع ل عاى خارحه حور داشئند ارياب 00 أزسيد خواهوشس ود ند كه در نَ 








صفحةل١ا‏ 0م ) سال'ول ‏ محلة كابل شمارة [# ) 








يمع يزركك نطق أبراد مايد سيد “مجان نطق -ؤرى اراد فرهود كه حاضرن 
فى اختيارا نه مكر :تند حكوءت امى كرد أن تطق عالى ١١‏ بالقام نوت كرده 
رايد شايم كنند 5 

مستر كرام نام اتكايس .كويد كرجه ءن «وقع ابراد طق حاضر نيودم 
سواه ارا جد كه در جرأبد خوايدم بى اختار عن م رقت و 
دوست داد دام در كلام سيد جه محر وروحى ٠وجوداسثت‏ كه 'لويد. را 
فى اختار واله و#دووش ميدارد . 

1خر سافان قبواعية عاق سافان له بأنة ريد أزعفات.: تسرب ١‏ فرق 
اورا يا-تائرول خواهش كود ء سيد حكه با .لاق وحالات خصودى ١‏ أساطان 
للع بود قدرى در رفكن “ردد داشت ولى ددا باع سلطان وى رسيده سام 
دودتى اسلام وا رك 00 وىرا خواهش ود سود لايد عازم استاسول 
ويدوا خلى محرارتازطرف ساعئان يذر فى وعنزك عالى و كالسكة شاه وديكر 
تحن ها وتوازش شاهاته انار يامت ء سيد ثم ازحمله مشاودين ومساحبين شا 
توده وا كثراً ندر بار ساطان .شيرف عى شد وهم بتريةُ الشخاص يح و لابق 
«يكوشيد . اله اخراً روح ثريه از شا كردان سيد د ممرط ار كردم ء 
در دده انناب ن ات وسعادت ملت ا 1 ديد . 

واخادل ران تازه كى نام رطر ف ناح ر الدين شاء قاد سإساطن عبدا يه ان 

رسيدء وى رأ لسيت يديد ليلى مشثية -2321. تود همزال لغار باع يد بأن 
لزه كن واقل يك ادام وو كلك تيور عتسيد الاب الاج وتدكل غلافت 
كبراى اسلائى با. اعادان داعل هذا حكرء و نتلامد خود در ممالك اللاعيه 


سغارشات و اتاد عوافة- اخار علماء و 0 كان ثالاك اسلانيةراجم بعر ضوع 


صفحة ( عم ) نجالا الذي له كا يل شمار: +١‏ ) 


1 








توصيه كرده نود كه تتبحةٌ الخقصد جون عنفءت استمماربون هضير واقع ىى شد 
لهذا عا هاى يعض ىدول وحم اشخاصدر بار عبدا ليد خانرا برعليه سيد تمريك 
تورقه ونه لفوت 7 قطان ران كان برف بد عسا وبوازدزارق 
منغور 2 ا انكر وائوسيد مر ض مير طان يدا 0 دربين ووأ دعق 
وى خورا ديد سيد لعد جد روز بسترى شدن در سال 1١١‏ لأرى م#رى 
عطابق 4 مارس 1960٠‏ ميلادى ازن جبان فالى برحمت اإزدى بوت . 

ان تابف دهى بساز بتكم حيل وده سال عمر شريف خودرا عقصد استفاده 
إشريت مخصوصاً بآدزوى كات وخوشب<تىوسعادت ءشرق صر فكرده ودرراء 
ابن مقصد بارى صدمات ديده وتمائرة ها وه أخوا ازدست يكى از سلاطين 
قنرق شالتن الى لام وراموو 6 معرييان افان اله :5 ند تماد 
استرداد -قوق »شر قيانبا ! نهادست و كر مان بودء 1 نما هرزمانازانتابغة زر كك 
خيلى احترام كارانهرصموانه بذرائىم_كردند وقدم- واقىاورا مخوبى مبدالتند . 

ديد قال :سيد ( + ازاخراندر كذفعه ورفرستان ل شحار عزازاق )2 
استائول مدفون ودرحند سال قل ازطرفا سكا باى قدرش:اس م قدمبار كس 
سورت <لى على المين. "زد | 

ازا ناز :فعروقه وتالنقات الى مائفة افغاق ١‏ عمه تاحالا ماظن رسواده ودطر و 
مى.اشد ان !نار الم 

تحله عروة الونقى منطيءة باريس » كتاب الرد على الدهى ن » مقالات حاليه » 
البيان فى الا تكايز والافغان مموعة ضياء الحافقين ء مة الوان فى نارغ افغان وسوالم 
تمر حمال الدن » القضاوالقدرء 'لوصرة لأسا 3 الاسللام» . سيد جالل افمان ير علاوه 


زبان مادرى خويش ذالب زباماى ملل مثمرقى را مدانست ارال له بزبانعربى 





3 2 م 14 نان اول 5-70 مجلة كابل شمارة 03 و 3 





57 » استامولى رق ماورالتهر ؟ فارمى » هندى بدرستّ وقصاءت محاوره 
عى توالساج : : 
محنان از ز يا نهاى مالك مغربى : اتكاسى > فرائسه رابدرجه حوب وروسى 
را شّدر متوسط م.كاله فيكرة : 
#صص وى درعلوم ديده كيه » رياضرات » بولك عصر » 
علوم تغلائى بدرحه اعلى بوده ودر بلاد ختاقه ان علوم درس داده و علماى 
معر وفه إن علوم را درهمه جا بورترى وفضل وزافت ود قالع وهتكام مباحئه 
ا 


حممباا ا اه 


ومناظاره هاى عامى مات وهعهوت ارعوده 
رس فضايل و صفات ان مرد تزركك را غاب اشخاص درممالك تمختافه 

موصأ فرالسه و انكس لوشته اد ولى 2ك در ورد منغار وياد داشت 
الو بسلده رسيده قرار ا 

:سوك آدم ار »ا لف هيكت حلميةٌ تر كه متطبعة استا نول . 

* : «راشم. عشاهير شرق » ار مطتوعات مصبرى ٠.‏ 

م : مشاهير مشرق ار رورزى زيدان عودت معروف . 

3 كات واقمات سال كلام؟ د رطايه وعشيرق »در اتكاسق 7 

ه : محلات الهلال مصير . 

134 بارغ سائااق دقان ار كزا ل انان ا 

ا : بار ديق <ات خن أغفان. 

ره 151+ 

9: 58 رسةان . 

م لسك الذهاذ : 


0 
اللاي 


ا 
-- 


7 
0 
14 


اح -: 





يمسج 


١ 


8 ااا ل <- 
ا د 





از مثاهير رجال ارغى انفانتان تابغةٌ قرن بوزده 


سيد «ال الدين اففاتي 


صفحة ( هم) سالاول ب محلة كابل شيا اع 

















7 نحمن‎ ١ شممع‎ : ١ 
. فرصت حسين فارمى‎ : ١ 
حون شرح صفات وانوضح حالات وك لات و كانه خطاهها ونطق هاى‎ 
دود يدوا بو كو اشوه كان" الاعف نانك احمية لمك وعطامت وال كام‎ 
سيد اناق راافيءيدء يك له 57 ضحيمى ارم دارد لا لم توسئده بان‎ 


تمر رداحةة عرص اعتذار ىّ اير ٠‏ 0 علام < لابى اءعتمى و 


0 


22 
25 
50 


56 
09 
00 


صفحة ( جم ) سال اول مجلة كابل شمارة ( " ) 


20 








بعدالا لقان .... 


تار ححة مختصر كا بل رااكه اقم آفاى ( غبار ) 
در بعت آخر خلة اول كابل أنشس شاده لود مطا أعه 


٠. 0 - 57 ٠. 
عوده ارنث به تعهيب ان من‎ 


ف جنك صفحةٌ وشم 
رحا سدت كر موانى لكك مله باشد شم عا يلد . 
( حاقظ تورعهد ) 


/ نظطرى بتار يخ كابكل ( 


1 شمر 6 بل ياقدا منى قارة زا يدها و وار ا عورا قدم هدم موده 
اديت أها ولا تكابل ار يلامب وقت وزمان ماح انا اهى > كا وسيم ميكر د بده » 
0 ذاه جع 5-0 دان الحاق بافته همه را يكحا ساطن كال يا كا باسئان 
موا ديد در اغلي اوقا رك كا بل بصورت ولايتث اذاره ميكرديد حدودش 
ارطرف مشعرق در باى لايد 6 ازحانت غاب عور سند « أز جبة كمال اند ران 6 
از جنوب كرديز 238 ٠.‏ 

اما شهر كا بل در قدي الايام مو قبيكة حالا ار ان بام [ كرام ] )١(‏ باد 
ماود كان ود ده وم درها ا هكرت هاى قدعه ر 5 | 0 س باب 
ا تقال ار شمر 35-لدم اشم لاد حندان مء_لوم 0 اما زياده ر در ابر 


خرا سهاى خواهد بود ك5 91 نا 7 مقاوهت حُود ازدست جنا كران مدل 





كن آم در حميتث كان دمر موحودة كاءل لدودة وح كوهد | ل وكوهستا: درفاصلة 


مذ 


:؟” ميل واقع اعد ٠.‏ 


صفحة ( بام ) سال اول محلة كا بل شما ره ( + ) 
01 ا لون ا هولى وعبره ديده ادك جنا 1 كل دم 
امروز | ثارى موجودنيست بالى وحدود شمر ان هم دريردءٌ خفامانده و«علوم 
عى شود » جه كدى أن رأ دراولدنا عودءاست ودر ادوار نارغ باحه معموريت ها 
رسيده حَوا هد بود. 
هر صورت : ١‏ نجه براى ما علوم است كابل ار زمان ٠وجوديت‏ خود بكى 
ازغارك اساى منشوو ررق نوده ونار قز ك وها اهران تكدع ور و ول الخارة 
جين وهند وخراسان ماما در كابل ميرسيدءه وهم ازيازار كا بل براء ثهال 
ابران واسياى صغيربارويا حمل و شل مى شد . 
انوالمورخين هردت ( 10200161 ) ونال ( 505-484 ق.م ) 5 رواج 
ما لالتحارةٌ كا بل را در بازار هاى يوان وروم وين ازن جاست . ٠ن‏ دريك 
بارع جر هنى ديده ام كه كلمة أمنهه 5 بل رك يلق لدت درست 7 مانى 
ار ءاسا وها سين ان راان عرة لصن انك 
كه أكثراً كاروا هاى-:دى مال التحار هندرا در بازاركابل كه تجار تكاه مشمور نوده 
درهءرض هن /زيد » مكذاشتد 1 
كابل باحمه تر سات كه شده وباهمه لشكر كديا وفتوحات 5 بالاى أن اجرا 
م ازعم «وقعيت تجارتى” ودرا ازدست بداده وكارواجاى تجارنى ارهرسو 
ون م وشد داشند . 
درزهان امير نعاويه ( رض )» ذدريك روز بازار ؟ لأهائيلكه ازكابل خريدارى شده 
شمت هشت لك ديار بوده » حالا تدر زمان سلاله” اخر سك بيش از فتح قطبى اسلام 
د ركابل سلطات ميكردند خر بدثيل كابل نادو مليون هم رسيده بود ؟ ظمير الدين ممدبار 


7 دراواخر أن را فتح كرده درزك حود موص 0 حارت وزراءت كابل 








ممم ممم 


مفحة( مم ) سال اول محلة كابل شارة ( ع 2 


ل سيور ع سوسيسيصدل 





حث رابده منويسد كه : اش.اى خراسان » روم م نايل » حسين همه دركابل 
يافت «يشود وماات 'ن هشت لك شاه نى اه شاه خى بك .ثقال نقره «نشود نود . 

معدن شَرءٌ ,تدشير كابلى ازمعاديدت كه از'وايل دران ارشده وممكناس 
نانك اشير ذأوالصري لون الك شده بود براى ضير امحانه لش | رق 3 
بادشاهان كذشته شَرَهُ صاف وخااص خودرا راع 51 لجواهد بود. 

ارروى نارع : بل ا بلاد سياردعروف وقدم اماف ارخ لوده درقداءت 
خود باباخ وباهيان حتى انوا 5 اعمرورازروودنا بأبديد شد ابد *مسرى داشته 
در كان وذانن ا 115 3 ما ؟ قرن قبل الم_لاد تعتيف شده 
وازقدم ترين ياد كارهاى زبان ستسكر تالت راى كابلنام ( كيبا ) داده شده 
باشزدن نام كابل حكابه هاى شالزده مال نناء جسن ديد در زد ( كورنك ) 
زان كابل مو امن ( زا )شير خعاك تدران عوةف ها عاى اقبائة قا 





محخرايشاء كابلى ورودايه فك أن عادر رسم اسن وساطا: خحود ردم بالاى 
سكوتان رقه عاو و 0ن 00 » وبالاخر قتل ردم در بكي از كند هاى 
"وفيت اكه 0 لاندر كابل ع ا 7 وو د 
8 عز ان ثم ار 3 أسكاء مر د نع اه 
ويعنان ان قبح اكبير ينزد نو يبول بوده 
وققعط اسقدر علوم شت 2 الى و 0 افغا لستأن در ةرن م داخل وتوحات 
عفد : 5 ١‏ ل 
سير وس 00 ) جلوس ٠مه‏ ق.م ]كر ديذه و درزمان لشتاسب وننح 


دار بوش درهيدا بكه امروز كه 9 و «احدقات 0 | عا يك قوم.ك عون 








اكع داش است ؛* مذهب برهي را قرلا 
لل يتعنى داش أسث ” مدهب برشنى رأ ١١‏ قرن 


)١(‏ ( ودا ) ازكلة ( ود ) كرده شده ق 

قلى الميلاد ارمدهب قديم ) ودى / ا حود وده 1 "كان 300 ادس اوضين “كنات 
5 .- “بتي 8 2-7 *؟ 

( ودا )است ان قوم له تدهب ( ودى ) بدددايد ازارين هالى بوده كه در ل 


-_ 


5 1 سد سسلى 
ول م4 در<وا لى كا اناك أو اشعيد ورور بارس را اباد رده يأب البعاء ل 


منحهُ ( وم ) سال اول مله كابل ثمارة ( م ع 


00 ايا 








-_ 


ه ( ديدارى ) بود رإعنت ميكرد : 





هه ٠.‏ - سي . 
دار بوش دراسله ٠٠.٠ه‏ 5 كأه ى. مار راه ه نوا ( هرات ) وذتحوش 
( هزاره جات ) هيل را عبور عوده ازدرة خبير داخل هند كرديد ودرينوقك 
373 اعت ) مكده ( در هيد يل سيت ) ا حاسترو ع( نآم جه راحة زر عار 1 الود 
عام دده مغر بى ولد رادر حكومة ود شامل 5 3 بعد انز ان دراى 
سد حد فاصل كي فارس وساطات ود مختار هد 550 0 كك 


552 2 


شن ردم له مكدوب بدار بوش شاه امت ودر أن شبهرهاى ٠فتو<ة‏ ان نر 
كرقده اا قير كيل وشاون و لارام ما وك ديد لاف ل درة 
ان وضعيت ها لأوةتى دوام كيه حير بايك غُوم سناد 58 داخل 
افغانستان كرديد . 

كابل در وقت اكد 8 

اسكادر زر 0 در خم5” 203٠م‏ هم 0 رأ عيور موده 2 ارا 
تكن ويطوف وراد لير كذفن واد كويات :قال او كين امو اعنان 
كرفته ذو سال دن ان كه لاوس .ام باشد اردشتك امروز كابل برروى ان 
اباداسست بطرفدرة حيرص ور كرد . ١‏ كرمنار (جكرى) ومنار (سنجتك)(١)‏ 
و( نار هائيك در كوتل باعثار نوده وخراب شده ) 'ز آثار هود يا علائم 
سر حدى شاهان فارس ناشد ممكن است نشان عيور سكئدر وقدون او<واهد 


تود را "كما رآه هاى ددوار را عثارها نشالى مك ردير 1 در وقت لن 





مار جكرى و مثر 4 


ى 


ارا شا 
(105 . 
دوره 0 0 ١‏ » 4 دمى 5 سائق 1 ملى 


آر شاع عدار سااحدك ؟ ١‏ م 01 00 5 0 5 0 
دورة 0 0 مم نر 02 > الا و 07 





صفحة ( 22 سال اول مجلة كابل شهارة ١‏ م / 





كرديدن غلط تكنند  ١‏ كرحه در زد عؤرخين اسكندن< ان كابل. ات رده 
نشد اما( ل حياى ) 1 ا با كابلاصوز عوافةت دارد ودراطلس هاى نارئى 
عم ( نيا ) وو3[2 كه ريف نكا جواهد بود عين محديكة حالا كابل 
استديده هيشود ‏ جغرافيهداماى «شهور نونانى كه درقرناول حدات داشتهايد 
مثل بدو أعوس ١‏ بطليموس ) وءترابون )1١(‏ مم صكابل را ( سكاورا ) و 
( ارتوسانا ) ياد كردء ابد . 

انل ا ا 


د بعد ان فتح عماب در م2 يك ساطات يوان تشكيل عودهإطرف 





مغرب از راه زدرزى ( بلوحدتان ) عودت ودر سال «#” ق .م فوت شد 
اما درسسوقت كابل ماند ساتراففانستان در تحت ادارء سو كوس نيكيا تراول 
يك سمردار نونانى كه ناماصلى” آن *م, سكندر نود (؟) ودر با كتريااز بارس 
ناكما ق.م سلمة ث واشت آاداره نشت اما وةارن. ان ؤت عنستان درغت 
وام( جندراكى ت ‏ هورنا 1 نار حكويك لكدوسةرا از هد /رابداءته 
در ايالات واقعه در جنوي جال هندو كش ته كابل ه, در الحمله است 
دست يافت - سلو كوس ها كر جه در اثر هكوشش هاى فالا نه" ود 
عى خواسةاد حاب را محددا بداسات اريك اما مغلون شده ونه شاه هدى 


( حندركبت «ور با ) 0110 ]م نات م" مقط تسايم كرديد و باسنصورت 





يالك با رو بأميسو 17185و ووج<1 ( هند و كومويابير ) وجدرحى مأو060060) 





١‏ ان شخص :6 سنال قبل اأملاد كناب حذراق حودض را در ديك ل نااياف موده 
"واه شك با لوق الول سوسية ( كوو أن واف اديه توعة ريد 


9 1 6 0 اسسم : . 
)00 مماداء رح اسكدرق ازجاوس مين سخا خدر كر فد نشلدج نه 00 كير : 


عمار اه 


صفحة ( 5١‏ ) سان اول - محلة كابل ثمارة ع ) 
روتس طون تاتقي حا ا ا ل 10701 





) بلوحستان ( داخل حكومت موري كرديد (ه.م ق.م ع( اإن سلطتة: درووت 
حكمرانى هباراجه ( !شوك ) 46018 نوا-؛ جندر كبت كك از على نا 
الس ملد وتان و لو <ستان وافغفالتان <كومت داشت ترق ووسءت زياد 
ذا كرد مباراجه اشوك دواوك: عن والشواك 5 بودامادر سال ١ككق‏ ٠م‏ 
) دن راولتدى و اتك ( هدرر 3 31 بالاى ,يتأت فعا تان و لوج 20 
كوف ه..كرد 

2 كو ا » لءدازفوت١‏ اشوك ) ]ا 0 عونا “4 مزل سذا كرده 
ودرسال #٠‏ ق .م يا كترياهم نواسظه ( ديو دوتوش ) 001108ن1(1 نان 
ا-تقلال خود را حاصل سات إن باد شاءكة از أن ناءماى ( دنتودو نوس ) 
و( دوبو دونوس ) ( ديو دونوس ) ياد ميشود <ود را لقب شاء هزار شير 


باكتريا داده و باخ را الات حكومت جد بد حود قرارداد . 





ال اعاداة شاغان ماتفل. يا كديا قرسا وواعة بال دوا #وكعة ابد 
( دمترنوس ) دي( اونيدوس ) جارءين باد شاه أن كام اقنا تان و حاب را 
مله تصرف داشت كه شايد سكدة ان درءوز هوم كا بل م باشد . ولى ساعث 
رقابت بارنما و بعد ازان از نها+ات اقوام خانه يدوش ترلانيا كه ازوسط اسما 
يدان سحت اباخت ولناز عمى كوديد ساطات باختر 3 به تزل باد (155ق3.م) 
فر مكار ١‏ اندر وين ) لوالالى تر كال بو كان اماه كر تناع اق 

ازاء.5١‏ ا 7 دوأم هم أو فو 1 2 ا ات 


اخرن بادشاء واي 5 وكلس مر ا ايد اشريق» اه تادر كل مره فالوس 


بود كه توانائي واقتدار خود را بالك رئيس بوثى ( ل لله 


صفحة( ؟: ) 22022 سالاول_يحله كابل 2 ثمار؛ة(بم#) 





6ماناه”؟ عوود كابل سلطات كرد . 
كومانتاى زرك : درسته ٠١‏ قبل ازءيلاد يك قومنازء باسمقوم كوشان 
كه حبنى ها ازان به بوجى أن را قه يا كرا رامدلا ٠‏ موده ندر ضول 
افغاتان دست يافت ان قوممطايق يك ترحمه ناتصى كه ازدارةالمعارف اسلامى 
زان اماق از قم لوذكورت دءئءس 1021165 1,0211011 .11 
أزد فاو جود است از ارين هاى افغامتان بوده » ود. همسكو كاسم از ايشان 
روي دع اسح ععاوم يدود ؟ه .وما "اشعخادر وده آنا درسي ب وطوبل|1ه 
عور و 0 عت ارال ات كه لاا اد هرو وذ 
اخلاف واعقاب 5 نما هستند زبان “انيز اصلاة ازاميحه هاى آر ياثى بودواست 
وسكوكات انها عموما” بزبانار يإنى و خط بوناترسر . بر صورت شاء اولين 
كوشانى كدفزس 11300151868 ( كد فائسز ) اول ( كو جولا )بودءاست 
كه جمل باغا مال ريق از مالاة مظاك ؤسرةه ودرز مان ود مكتر يقابل 
وغاترا فت موده بود وعقب وى كوند وفرنس 6020078161865 * 
رت راده و درسال ١م‏ يعد از عيلاد بعمر لالا بأ سالك ى بدرودحرات 
كرد وولعد ارين باد شاه نوت سرش "ا فزس دوم( .ا ( واد 5 در كابل 
|: ز هم نا ٠‏ عددوى أطت 3 رد ان نادشاء حدود الكت حود را لدتو حات 
فى د. فى وسعت داده ولادرياى كاثز ( كتكا ) رسائيد ودر سالى ٠و‏ از رق 
تغاائى حينىها ذاده يك رأسس دنانى را ازدواج طلب كرد م5 شاوجين ان 
لو لوليا بى أدور كرده حك بشن امد كادفزس ىواست عةابل 
نىها حوب جك كند اق لواش اظبار نا_اضى كرده ممَدتت شديد وحدود 
بسارى حت ىكابل هراز دست أو راف ده در سال سايه 1١١‏ مس حىصرد. اما 


ا أن حك .دك 8 تاندتهُ 'ول كهار مين قوم ازسته 


١‏ ل يكنا 





3# 


صفدة ( 18 )6 سال اول ب تحلهث ابل نهارة ( خ 6 
(0٠ه»‏ )ع.وى در قندهار 0 وك رد كابل و 2 را 0 
بان را در قر شكدت عماجل 0 وت 2 ماه 7 عومى أو را 
لطر 00 بم عدارت از كام مررمن حال أقعالت الو كد أذ 0 د 
عاب وسلد نا ٠ددرياى‏ بل + |امزداد داشت أن بأد ذاه إسيار د ىطيع ودع 
ودر رمان او صنايع بسار رواج 3 7 لرده ار ات اتوددىق , 0 و 31 
موقع صنايع( كريكونوديك)ود كه فو 00 بوداي ار واي 
افزود شده نود. حون ان بادشاة راى تتردن ودا سيار ساعى بود فيكو ند 
بتهاى بام.ان را همين <؟ مدار ساءتهاست . زود آر فوتاىنادشاء كتشكاى باق 
از٠؟1‏ الى ١6٠‏ حكومترايدس اله 0000 
جامان 0 واوشكاء در كام ابن اكات مأاأور ار 16٠‏ ا ءلم١ا‏ ساملا 
وده اعال ار ود ورسودنوا 0 3 وا كزاسة وفات عود 3 ولى 
بد كتانه در سال 6 تلد | نيادشاء تماككت ِ 3 03 طعات 50-0 وو لي 
ادأرةٌ ساسا يمارقتء اما بك قسءى ١‏ 5 اعقاب ابن ملمسله ماندة بود كه در كابل 
ا قَرلن حم 3 كرد ح_لاصه سلاطين كوش اق ا كا أن رقات و 
و كبا “مود بد و ا سأسائيان داراى رواائط دودى و ابد ىق هل مل دوم 
بادك اه ساس الى ( حلوس ام َ( دير 03 7 اما را #ز'وجت أكرفته ودر 
رورى سكة خود نام خودش را از دودان شاءاه كوشان وركث در ب 537 
بود . اما اعقاب ايها جناتكة كفتم در كابل ساطة د ميكردند و ساطات الها 
نااستيلاى قوم ( هياطله ) بااتالتها دوام داثت (ناسكى مليك) كه اقاى غبار 
در نار ممحة كايل ازان نامى بردواد از 00 مين شانانادت اكرحه ذهب 
وديال دركايل شايد از زمان اشوك ٠و١ا‏ شروع كرديدهنود اما در زم'ن ان 


كاهان مساك رده صويدها وزارت كافاى اشخاص ٠قدشس‏ بودزم حاتجا 





محة ( 4 )ع سال اول مله ابل ثمارة ( # 6 


ووسيميدا ممسييم در سيم مير اي ع سس يو سو لس ل . 








ومسي سس بو جوج مالم ا ما اود 1 


تر م ها 5-5 .- 3 
دركايل سا “ديد سال «شمور عاى - اروياء._ان يأم اير! سراتم يال و هد ما 
هرون -اركك ناعوان ستاذكث عى لراساد ء درين مواقم رتك بكابل رسيد الى 
م ٠.‏ صم 3 ٠‏ 
را ذأماء؟ لوردسى ديدم ذره أن مءايد حى راردجاه دود (تودا)رتم دده ارد : 
اق إنقوء'ماز ار شع ه قوم طءدار عاترده » دراواخر ورن م 


ا ا ل 00 


فلا قر نامة اكدس ( أمو) ناءث وار اعاريده ودر سه 6.٠6‏ لاد ايل 
1 2ك بنئ ذاباى كوذانى ار ا بد وساساة اوسا ا نكن اذانه (تورءناط) 
8 املد ذامئة بناكرد . 

باى ت أن طاانه 8" سا كاة(س الكون) بوددراواخر سال( 0٠.ه‏ كك 
أهلر! أه ف دي كت ذان اشر وسرع كرديد 5 از وارس شمروع اشاده 
واحشن داراى دمل ب ب الحكدوءكى بود ء در وفات كن لكان 
جاشين ران اتاطر ااه ارا كد ان 5 وو قاط واف لسرا 
كد وقر ما در اوسط قرن 2م ناحة ١‏ وكسن رام از تردئان ركبا اس تال 
َك كاذ خزة اوطرقف خدرق اول ( وغيروان ) لامالا از ضفحسات كرق 
ايده شديد وكابل كه نالمة قرن شم رزير ادارة إن قومنود خلاصى اف » 
در سوقت (560)سرحى أرؤري رعمص درياى اهو ) ناحية' وك س) 015 


2 ' 3 
اس اه أدنه بويد 3 5 ف داى هأ را اده ما هد وظ5ف ده أل وه 0 واءت 


-_ 


حيى ها شد 

لل م وفتوحات إسلام . 

سن ا ل مض لام لياه مسقا ل لا لا برودم سحا او ديسو م لاسا ل يت ا بيه ميد نجه هلجم وو مج لمع مسيطف .اسيم م 5 
سألى ارام اك عاطل ار دايدان افعانستان. #زدو عاك عى شد بد در 


تشاعى مرديد م اهارا در نوار ع كاها 


كوخا ها ساد أهة دراي 3 550 


اال الى وام 0 








اصحه(ه4؛ )6 سال اول محل كابل شمارة ز( ) 
مسمس سس سه سس سبج سسس ل طاح ا تح 1 11 





اكرجه عؤءس ابن ساسله و جناك بايد اخلاف أن خم بدرسى براى ءا 
معلوم يدث اما ادر ميداجم 1 أن شاهان ١‏ سنه حلمم مطابى م /اب-م 
رز 


عن إعد ديكرى زعام ساطنت كابا.ستان را باد عمدت كر فنه اند وام در زهان انها 


رده َه اعراب داخل 20 ٠.‏ 


اوابن دفعه لاحم كال بلندسث اعراب و +تنك 


000 





درسةء م؟ ١‏ مس كه زمان خلافت +غيرب م .دا عمان (ررص) نود سامين 
5 59 عد الر مدن 5 سعورة ن يب قرادلى أز راه غزنى بر بل 
+له اورديد أن وقتكان كاء كوفان شخهى بودكه اع ان دا در نوارةه 
) اعم ) اميردة ابد . اعاج بااشكر خود اله قواى ععاريه از ماد هم داشت 
تبر ون شور كك 18 وإعسد آر فكت داخل شير ع عدالرحن هم 
شير را مخامره كرده ودر باإن كار تحكم غاه شور را بكشوده إسيارى أزساء 
كابل شاه را عرصةٌ تيغ ساخت ورما وفرردان كان را امير كرفته الاءه بك 
مون درم تطور خراج روى قيولا ماه دراوت اعمج *, كسك رويد 
بود #ضور عد الرحمن كلمه زبان راند وسامان كرديد . 

وقنا كه شمر تح كرديد وشاه مسلمان شد عد الر دن عم ( رض ) إنقدس 
و جير (رض) را با <ندنفر اابه براى تعايم فرانْض واداب اسلامى در كابل 
دا ةرد 

حوني .اف واح كابل شهادت حصرت عمان يمان أهدواعرج شاه ثم فوت كرد بد 
جدال نام : بعد از وى شاء كابل شده بود از شهادت حضيرت عمان وجكهاى 
«وقع خلاؤن استفاده كرده از نادنه خراج ابامود وحضيرات كيم وجبيررا با 
اصابان عبت وى درموضييكة عالا تشهداى ص_المين مشمور أست درا شب 
على الغفله إشهادت رسانيد ( رضى الله عننهم ) أ كرجه از طرف اعراب بعد ازين 
ددن لكر 0 دبكر م" برس ركايل شدء أما إن اشكر كني ١‏ عدر ون 


صفحة ( 5ئ > سال ارول عله كابل ثمارة ( 6# 


مال سيد م حي ل م اص و م سيد سجوص تر ١‏ - اتاد لاسن عب ص جم - لووة سيره حمر سير ل ] اواسويو م ل لسعويم الدع عدا كيد ديا ع 2 








وده و< أن علوم ى شود 3 ماه الدتارة در يأر آم خلا قت كر از طُّ 
كيل را كيه أيد ماق ا وا ار مت دأده وحى اعهاأ 55-6 فى دجارث, 


وان ري اه 14 ع قلاع له زمان ع,دالمنكمرواناست. مجاج إن توف 
م ١‏ : 2 7 - 

58 .رد الله ن ايا ب بكر صداق را اله در بعدى ار وار خخ ان را عيدالل ابى بكره 

ودر لعكى 50001 ل رناد ل لوانالد خا 4 سا أن كود اوأشكر ه_ا را جه 


يه 0 - 
كردم بأويرة ابل 2 اعدرن وو بل ]1 ب زيل 20111061 3 
ءال شاه الرد 3 و له د ها الى 52 6 بل در به ده 538 > .ل" ص4 إن أت ن 


و لالع ساو اناك الك 8ك بلن نورقي ودر سياف كال كر اعد 
واشوزف ادكه :داك 7 ان شكدت راي وشو ناسلام !هدر خساره 


وتلقات رسايد لله بطايلى عسامين برعلاوه همه ناقانء هذ لك درم براى كابل 


5 1 ا 
داه أده وحود را رطلاه الايد 5 


ددن عراب 


وم له 1 ل لانو فوا ع .٠دلام‏ وعد دان بك فو- - االعدايوا إسعر 


ا 0 


٠ 1‏ 
ن لمم على 3 لو لشم ل شاد نام دور هود ول 


ابن ادك ر فاده سل حودان و دروشالدثو الث الل دع ند إلى هي اسان شد «بالاى اه الى 


سم سيل ث 


9 . 13 5 3 1 0 : 3 1 
م رو عاى قدون” مب ونه ردك العامة 8*4 رضن( 2)١‏ نودو درا ا روج ده 
0 أن جع ها 5 00 3-3 ا 0 ٠. 3 ٠. ' ١ ٠‏ أههاء 9 
ا ل ب ا نان يه وه 2 0 6222 0 هان حور 3ن 5-0801 
عب 4 00 
80 اراب 8# مس ماع دود بكر 3-53 0 0 اهاماي 7 ادهو عيء الوذو او ارصسل ار 
5 53-5 5 3 . 2 5 
على قو 0-07 0 ل وف ل 0 1 اليل مما ين رسال 4 هم > فى 2 ا 


: ع ؟ الى ا" 
8 ال هه ع ب كد الم ماود اله ممما ل 


و 
“تام 5 


- 
1 0 3 6 2 أعيا رأ 207 2 كه وس درام اراهد كور را «ءتاثيان 
ساحته اين 00 وبالادر اقدار علط حواهد دود زرا دروقت عسائيان أ«ابلى ‏ سراحد 


ماده ود زوفت :620 هلا اوددر كه ايك اوسا حت كد كاين شود بس قد عكن 
هدك ,تت هأ دار سور رو هناك بوه حود عون 2 دع واهيا م 


- 


صفحة ١‏ اع ) سالاول ب مله كابل ثمارة ١‏ م » 











ودروب كم استوار كردائيد ان دشاه كابل درعين زمان عياش هم نوده وبسرار 
زلباكاء داعت دون قدون اسلام شيستان > بث + ل دعازرا كنم كرد فرق 
وسديد خودعبدالر+ن راى فتحعزلى مءطل شده ويك عدواز شرى ودرا حت 
ادارةيث ن قس » ان <ضعرت .اس (إرض )يعنى نواسة كا كاى حذر ترسوالل 
دلى الله عليه وسلم براى فتح كابل وشتر فرستادابن عسكر جون كرد دوا رشهر 
وسبدئد زنشيل. ‏ لشكر خود را رتتركث ها براى جلكك أقسم كردم ودش 
فراعت نمست اما دري لشت 5 مسامين جد مود دبوار راار جد 
فعير ذه ع سور امعو ه ولغاءه داخل قور القن دراوقء 1 #نان 0 
شديدى اجرا كرديد كه بك بردكرفرق عى توا اند . 
كر در حمين فرصت جناب عندالرةن 3 از 6 وفتح عقر أعت 
ياكنه بود عبر سيد مسلمين اما بشهادت ربمسيد بل » أنا حون ناب ع.دال رن 
| رسيد شمر ما تسلم 29 ديده وازت.ءل اع ذل كرضي ع.دالرحمن دناب 
“نيك 0 31 درن 54 0 ديده بود هءوضمى كه الا شاه دو مشيره 










عدت دن “كر وان حناتب حون دران روز ك3 شدت حرب لود عور 
زب شير روي بشاه دوشمشيرء مشيرور شدد. 

0 لحن عد ازنتواقمة عام ( ععايد ) در مسالباى هود وز 
دو 412 قله يود خراب كرده تباتك در سالراكه دربايان كوه بود وحالا 
أي ف ا واولعن معدل را درملوى «شمد دناب ل وشاء 


ل عاساصساة الل فتن ع ينم ا 206 د 


07 ا داك 0 نام جد 1 دو مط سردب استاواين مب حادق ا 


ا 'برادردوراماق 





صتحة 48 ) سال ل اول 42 كال ادم( ) 





ةيسصس٠س‎ 


سس ازان جناب ع.دالر حمن در وضع شعداى 0 وحاساد 
حدرات 3 ) رص ( وجبير (رض) را كه ناإن وقت درتة خاك سلامت مايده 
بودند شناخته و بعروف عوديد اما م <نابان مءرت ايشان شنا خته نديد درن 
و ت كرا ام خيرى نه جناب 000 00 به لسار دهشت كابل را مله 
11 دم ولعار فى سيستان ناى - كك تدارا كذاشت 5 

انا ووعق: حال غوزة عش 0 واقم كرحنه بارعين كعد ازماء 
اعان؛ ابل را روا ميرف 70 بود لتصال ا ر م تعر 2 اداه 

9 ٠6 : : ١ : .: 

مادق كدت وبالاخره 0 إلى ع١‏ برخم 1 5ه لعد از شكدت ونناها: و شدن 
در سج ابل 50 انود درا سله 6لا هم ساءلام را محاج فر تأده در 
عو ض شوة سما ل ا: زاداى < خراج 007 مم | ودرا در راه 
هللا[ دادنة ٠.‏ 

فح سوم وجمارم كابل 


حون امسكابل بدتصورت ماند دكير تاعيد خليفه هشام ادوى بدان طرف 
لوه ام ديد و درعيد اين خانه درسئهل/اء زم وولام أمينبناسد 
ن عدالل قشيرى( ماك راسان ) غور و غرجدتان كابل را تصصرف عوده و 
تيا افنائستان راد 507 خراسان شامل :ود اماحون درهمين اوقات در 
حكومت ا'ويان اختلال ششروع عوده نود وكابل دورى داشت ازعادة تكبدازرئ 
ان بر اعدء نتوااسته قت كابل باز ماتوى مائد نا ال نوبت حلاف ابه عباسران 
رسيد. در زمانهارون 0 شيد درساه الازه لاللام ولابتخ راسان هه جمقر ند 
ن اشءث داده شد واو بسر ود عراس را براى كلل كاه عاسباقه ون 
متعددى ركابل افد نا مسعزذر وباغنائم كثيرى عودت" رد ولى طولى لكشيد 
كه شاء كابل باز كرد موده اراطاعت در بار خلافت سرياز زد, 








سلمطات صفاريان و قح ندم كابل : ْ 
وا يعقوت أزْلدث دفار به مت سي تان جلوس مود (*#ه5 ب 56؟) 
شوق 2 5 ده م.عذواست فارس را ا-ةلا عاد أها درعين زهان اأاتد 'ن 
المتوكل عنانى ( 585 084؟ ) أزماتى و سقيرى “زد اوفرستاده حوادش 6ود 
1 فته قار تن 0 فته توسد ولابت ااه وطخار ع "أن واساد أن كو و 
ان بواج 5 مالى عوده به سايااج “ررك بد برس دن إن فرعان لمموي» باعارا 
فج موده در سه لامعام 0 سر طبل لاخت اورد نادة ا اواو اك 
د نوقفت م زمبل يا وسيل (-!) ناتى نود ك3 فاحثنى ُورده وينيام 
فامل قاف ا طرف دياق ستوعاا اوم اث عقار كابل :زا عي واه جود 
ساختهاز كام تاك دركالى بود يعشى انرا يدم ورخى را راىخاينه فر ستاد . 
يك ار كه داراى ا يخ 6٠ج‏ ٠ياشد‏ ودر 3 ل ا 
م ‏ أس ار ن٠ماوم‏ مد ردك أنث صقار معدن شرة شير رااكر النداحنه 
حو باك ذيل دأرااهر أو الود . اعد از فعا نلا كابل ناوثق مفتوج ماير 
كه ساطات دقاريان در ماحل عوج نوداما جون ساطات دنار انرو بهتتزل اد 
معلوم ات كه كابلباز ازدسث اهار امدوتود. م., صورت شاباى كوشانى كهياى 
عت ودرا در يع از تواحى ساد تقل داده بودبد در ]ا سل وم 
-شتدى كه عد ها وسس جديد شاف كابل شدير هراض قناى شان شد . 








) ا )از اكه شاء كابل دروقت 0 


افرفت ويعقوبيت دفار عمل دو در 2 


ونا لكان شاه لمم ها + ن ه.دا اندر كله ياد عا 0 56 5000 


بأواءاش 3 و 


ا.دورت امب را داشت اما بال ماله ان استث !اكه هن نك لام عاا دده 


| دون اقبت 


داشنا 2 باد شاعى 5 در وعت عا الرعن اذه ود ريل با رتيل ا زورك لواثان وو ان 
خاو سين اه شت ]ان واجتارن اج انان أواية مواق امد ابا ف 


اناك ممط: است 


مين دو ياد عاء برك نام بوده الد انه تهام ان سآ 5 


ل ساح سس عم لس م عم ١‏ ماعل سس ياس ع هم سيم فسوي لت سسستس ص مجليت ناعم« 


صفح (0.ه) سال اول - له كابل حا 00 . 





0 ازا نار إن ساد له كه دركابل مابده ومشاهده ميشود بي حندن قالمةاحه 

ىواست كه ناحال دردره هاى كوه ( شاخ نرنتى) مشاعده ميشود 5 

يكو ديك عامى درمدذءب (بودا) نام ( برهت ) توده كه طالين ان > 
براى غادن ويخته كردن ان درن كوه الزوامث.وديد وبعد ازمردن درقلهها 
دفن عى شديد لآم ان كوه كه راق مشهور شده اغلناً ريف هان رمت 
لمت . لور 0+ روبيكه مث يور نه ( أبر درعن ) و ازاحتام حمار دهي كابل 
“سروع فرونات كرها ل اسه مان أ كرد ونج دعي كابلل را ءثيروت 
ميازد نيز از ا ناران ساسله شواعد بود زيرا اصلا نام ابن جوى مردرشن 
( جوى ديدار ) است و ابن نام بأد ر مسال اعدهان شايد بى مناسيقى ساشد 5 

واطت 9 ى جديد در كابل 


ما رل ضعف 15 لم ا كوه تان مشسرق كابل بك قوم كر 





قوت يافته كه انها اصلا هندى و مذهب برها داشتند سر كرد انما ( كالاله) 
/21313 ا باعى بود 5 شباظات كوشاق را ار !ا نطرف درياى سيد إر ايداحته 
بأسدس كك عاط له شا حجديد را در كابل عوديد ٠.‏ 

اكرحه .ؤدخ اسلاى ابو ريحان ممداليرونى هذت أن اززن باد شاه ان را 
در كتاب ود ذكر مودء أما ازدوى مسكوكاسكة در دما ظاهي شده اسانىي 
ده نش شان تاحال معلوم كرد يده أسسث . 
إاطاءت ان ساسله مذهي برحما در كابل رواج يافت و ابنها شاه هى كابا_تان 


را داشتند ما ! نم شاه ١‏ خرين شان مو-وم ه ( جايا ب!! ) 83808308[ 





)01( بشت توش د مكسقوط قطبى س لطن تكو شاد ركابل درسنه 150-4اه ١‏ لمع بودوائن 
ح.ون قول نه ادي هه لوم يي شود حت وفاريان درن 000 نار دوم م كابل را 


اح عودة ف 5 


صفح 6601١2‏ سال اول - يحل" كابل ثيارة ومع 








فوت كرديد وكابل درسئه للتداءل فتوحات سبكدكين شاء ( كدمه_ بامع ) 
غنلى شد در 5ه كا عزبى را علاؤالدن عورى ال 01 2 ووساطات 
غننويان بلا هور منتقل شد كابل ثم يدست غوريان در أنده 1 519 كه سلطاكت 
عور يانيدست علاءالدين خحمد يكن خوارز “شاه دفن مى رسيد المح آدارة 
غوريان ماند » درن وقت * ولايت ور وغل وكابلل تزير اداره جلال الدرن 
متكرلى بسر عسلاؤالدين خوارزمشاء نود سيل فتوحات جكيزى از هعبر ترم 
بطرف اففانستان سرازير شه و كام وطن عزيز را مك و ون نشائد اكرجه 
جلالالدين لشكر حكيز را در غَننى جند بار شكست هم داد اما جون خود 
جكيز خان در 184ده يغزلى رسيد جلال الدرن ناب ياورده و الب درياى ساد 
اس القدبيق وان مين هحوم » كأبل م يتصرف سراء هفل در آمده از مرب 
وغارت مق ود رسيده بود. د وليك جاكز خان مالك مذتو <-ه خ ودرابين 
اولادان خود هسم ارد كابل سر حد حكومت الى واباذان اران واقعشده 
تود جون دربين عالغكان ات :ووبالمملة رد وخوره تار انق عبان امدفيو 
كز ازخرابى م.ودى براى كايل متصور مود كه نمى بوايد إل ميان ان همه 
غانه جنكها وفتح وشكست وضءيت كابلرا دران وقت ها تعين يدهد . 

على اى حال اءنوضعيت هذ يذب دواءداشت لاير مور كور انر كام ان شماكهد'د 

سير عور كوركان : در وقتيكه أهير عور اكور كان ناى جوانكديرى را 
سوه ادرف آدازة اتسين وطالائين امير ار غنوه بوجو ادن 
قران بااءير حدين قراوت دامادى داشت دراول باوى يكجابكابل اده وكابلرا 
ازدست ( بولاد بوقاواقوقا ) كه اظمار بغاوت كرده بودند قامم مود وامزاعد 
ازا ننكة امير مور اير <سينرا كدته <ودياد شاه كرديد كابل هم درتحتادارةاو 


در أمده حدداى امير حا كو رلاس وحندى أنوسعيد ا مىرأ ذرائجا كمامن, 


2137 ( ؟ه) سال اول تكله “كبل * شمارة 2 "0 


5-9 لصوم ان ومسو جح ماد مد لالمحدد ١‏ 1 ا 0 





وقذاكه اير عور اشح هزد وستان را مهاد خاطر ساخت درساه ١٠4ه‏ ديد 
الور ل ا ارس ار ام( كالى قدم ) هري را كه نا اصرور اسم 
رع كران )وتوم :اسك نك فراضت ايلك بالا الدكر خوة. ده ربعود 
وهم زما نيك ارقتج هزد بر ستهرهديار س.رقاد بود رور 9 رجب اعمهرا 


اال كد دوعا عازم سءرقد شد . 


دزنووك. غات مور ل ,عاللىء فدكار ع قكدورء إعازثل » باح را 
يأعمر ودان 15 #مررا نوات الدن كابر عرس اداره 5 ايزا حون او 
در عرات يدر ووب مهد حكومت أوابه إعرش هيرزا بر امد نز عيرزا جما كير 
دأءء شءه نود 7 بعد قوت #وجدر /اعمه بابل اماد فك ودر اديةقحرم 
درشم يان شال رس ده 


- 0 3 تل ار 
إعد اربق كال بور نما ساءه يرد سام وج انناف يور ادراعر ان شاي 


مولعو در أده واتر جباره ىعافر 16 د دركابل وزابل الى حدود ه: , والى 
دي أن +ون سرورة بين درس ه .يمه وكات غود دوا ار طرف شاه ح 
نشاءامير ند خعلى٠عل‏ و لىكا لل شد واىمان شحعلى أسب كه درسممم و وسيم 
اذى هار حهله 50 ٠.‏ 

عن 1 ين رون أده هاى لا كن واد ان سن 55 5 -رور 
اد ث سلطن 6عمزا ابو سيد عادر معان شمك ن ساطان ٠.ررا‏ نْ م أمطان 
جلال لدي ميران شاه بن أهير مور رسيده وكايلرا 5 ار جل يده اوسث 
عرزأ الغ 8 سرش أنارومى عايد 0 درو #مكذردكه الغ دكت درباميةه 

[َ 


قد انان لوت ٠ك‏ دقعنا رتعرت نعود الور افوا از و كاتا ىك ميات 


ورار وازهاد ودرس بان 373 و1 لاعيقم ا ور يم نام سم أعير ذااون 





مفحدُ جه ) سال اول ب له كابل ثمارة ( 8 ) 


2 مسي مس لمعيو يد 


آل لس ل سس هاس الللسسسمةء 
عمد اج و وس ومس مو يود لجس > ذه ل شد لعي مضع عي يو نا كاذ عسطييي ء وسيسب مع صرت سبو لبن لاسي ل لو يي عا ختصصين د 


بالشكر ود اعده كاال را «تصرف “دو: (1) 

ان خب كه (ظبيرالدين ممدبابر رسيد از جةء انك ع الرراق عم زادة اوبود 
رءس طبل هحوم اورده در آخر ريع الى ٠‏ ط ل راتكه وارا 
رأزالاك دود قرا نواد 

كال 2 اردر رمان 500 خ.ودرا با<:.هنوديان صورت راى حندوبار 
د و درجم سال در تايل راأزله عطرهىو! ع شد له فصل هاى قاعة 
ا ل 17 وشبرافاد حاءه هاى ءام اعمان ماك كسان عد اكرجه 
نايك ماه زمين روز »وس دفعة مى جه أءأدريك روز حيس زين به سيم دقيه 
راسد كه اكعرصض دمر مدي 00 اعمال ويكنوب بك تك زه ين عرريضى راارجا 
0 ودور اوفك ادكه ار عاىا ن زمين حشعدها دردور اناعد » از حداسز عيهالى 


مدان كه ثر ا 0 هاشود دررمين ا لصدت إلىداد.(؟”) 





0 دالثون ٠ك‏ ارون ار أصرانيى سبلم و رمغ ..ه بود وبفرمان سلطان حسين 
ل رككىق در 4 مم دكودي داو وعور ياف بس قد عار راود كن 


داور اسفن 0 اها ازو ابس أنشن شجاع 3 3 ل معروف أاست ومحمد ميم در 
قد هار وكرمسعرات مكوءت رسدديد . 

(؟١)‏ كدا در »# رمضان ١51؟١‏ له زمان اعارحضرت اميرشير على حان صي<وم است 
بعد الظبرر يك زلرله شديد بوقوع ١‏ اميد 3 ذر 5 ١٠٠‏ دقمه زمين ازحنئرش سكوندافت 
در كابل ه لدج واصند وه اناد أعائد 0 1 يا وشير دروازه سستكمياى برركك 
ديو1ا ومن يده 7 هارا 58 يدود عوده سار خانه هاى درون شعرر راب كر ديد 
در كوه_دامن و كوهسنان خر أن سار غود ازان له قلعة مور لان زمر رجحب مان 

واف را ازيح كده ان طرف اكد سه جار باع بحد بروان ( جب لالسراج ) درزمين 
23 للها موك 0 براى عيبرت ا" مايده بود * زمين ها شق ديد ع 
تلعات جانى ابن زارله در كوهنان وكوهدامن تاايدازة ؟١‏ هزار نمرلود» درقلعه ده فاى 
بن سودروازة. عاق علاتعان .ان عانيب راد قات سوبي اتن زلرله :زا درستكت قر عودء اند 
كه مصرع آخرآن اينست ( شش هزار آمد حساب اندر دوبار ) . زلرله زمان اميرصحوم 
واول ساطتت اءيرشيويد وزازلة جند روز شخ كه در اللجثير خرانى كرد شاد ماحت 
اير واهد دان ل كنا ار لاف لد 








سنيج ( 6ه ) سال اول بجلا كيبل شماه( +6 


در كائل آثار بابرشاه واخلافى او بسيار ديده ميشود ازانجبله بكي باغبار 
واقع ج,اردهى > قيرخودش هم دران است مشبهور مانده ‏ ديكر باغ عالم كتيج 
امروز اس كه اير بنام جوان ارا دره؟ة طرح موده اس . 

وك كلاس درحد قلمة هراره هداى كابل 7 شير در وازه ماحق 
نوذ دراسله 83084 بك مت 0 تراى حُود ساختة در ان لست ولق كأ 

كود يكحوض سنك بالاى ان أت ساخته نود ودر أن ورد ذيل رأ 
كه زادة: طفع حود اوعدت خك كرده بود. 


قن رأ كه تام باعما بود كاشاء 17 . 


نو روزو نومسارو بت دلرباوخدوش 
(بار) يعي كوش كه عالم دوباره بيست 
درصييه دلللاكه ع إن كبر جلالالدن بن بارشساء براى كعاشاه 
كابل مده بود يرن 3 نوكن حوض ير 5-3 ودر 4 1" ان عيارت 
ذيل را شر تود : 
( تهات كاه بإدشاء :لاد هت اقابم تورالدين جباتكير بإدشاء بن جلالالدين 
اكير شاء.)ء 
كذا مارت صابق هسحدشاه دوشمشيرء أباد كرد نصيرالدين هادون بن 
بإرشاه- نودهاست. احاطة بالاحصار بايان را كه شهر بالا <صار را تشكيل ميداد 
واتكليس ها أن را مسمار تمودءائد دراساه 4.4 كاميان ميرزا ولد بابر شساه 
لعمير كرده بود . 


اقيق" 8 اغرروو سارت زود دو أن سكا دارد در سئه ٠١11‏ كقابل باغ 





(ه) شنيدم حوض ستكى اين ترا درموزيم كابل نفل دادهايد ‏ اما خودسسكك باهمين 
بزركى خوداكه يعفى لحت عابون و برخى حت سفر كا ققد دربكى اشؤفيناى: مام كل 
١١4‏ هحرى شمدسى ان كوه حدا شده ودر معير عام افتاد كه نا اموز شم درهان رام 
دو حود ادت ٠‏ 





> 8 ملا سصة مضه سعد 


صفْحه ( 0ه ) سال اول مجله' كابل ثمارة 2 ) 
مسد سس سس سس كل 101 





جمان آراى بار » جم الكير نواه اوطرح كرده وموسوم هشير إرا كرد بود 

مسجد سذكى باغ بابر تعمير كرده شهابالدين شاه جمان ات كه در سنه 
لصمرف مبلغ هزار روسه اباد كرده أست:: 
جار جتية مشهور كابل باهمان زئين كه هس كس شنيده است از ] نار عليمردان 
أنأم صويه داركابل است له در عهد شاء حبان ساخته ‏ ه-حدغلباى كورإزار 
و امع كدرى از سناهاى اورئك زيب اسث . 

خلاصه جناك عع كابل در عرد بار و اخلاف اوبديار بارونق شده نود 
ناوةةكة بإضؤت بود هرروز در عظمتش مىافزود. درخت الويالورا اول بار در 
كابل غرس عوده اكرحه 50 داشت كه در كابل شك ر هم زراءعت شوداما 
آب و هواى ان مساعدت تكرد ‏ باغباى ناك اكور را در كرد و إنواح كابل 
كه | كيرا ناامروز ديده عمى شود بابر تريب و ايتظام داده ‏ 

كابل درعبديار و نمام شاهان مغلى باارى دار :لسرب نودء دروةت ١‏ كير 
جلال الدن طلاهم در كأبل سكه ميشد ‏ سكه آخرين شاهان بارى 5 در كالل 
زدء شدء داراى ازعم م*١١‏ أست. 

بعدازا 5 مركز از كابل يدهلى منتقل كرديد كابل 5 نك ص وبة تقل 
اداره مرشداكه ازانك عادو كرد 6٠‏ كروء طول ف ان قر مغ فتدهار ا 
جةاتسراى ( جفته سيراي ) اسار ٠٠١‏ ,2 روه صرض داشت 

ادر شاه افشار 

كابل ناسته «سة كه باتحت نود ازطرف باترشاء مسئقلا در زسائى أن نوحه 
منشد إعدازسنة مذ كور كه ص كزرت ان يدهلى منتقل كرديد از توجة خصودى 
افتاده وننها ار طرف والانيك وقتانوقتاً شاهان هغل ميف ستاديد اداره ميكر ديد 
در وقتبجوم نادرشاء نركء والى آخرين از طرف شاهان دحليدر كابل أمبران 


معاية بد ول مصبور م موص ميد صب اصن ل 


سد زوة6 نال اوت ل كن شماه ( +6 





بود كه بدون جكك اركث كابل را نراى شاءتكشود لمنى“يئة روز سهكنه 
3 ربع الاوب سنه 1١١61١‏ اأدرافشار در هندكى ورود مود رحيدداد خان كوتوال 
بالاحصار را يحكم مود حت در روزي شاءراى ماشاى حصةٌ شرق كعبر در 
سياه ستكك هيرفت بالايش بوم نا كهاتى م كرديد و شاهىابان أوردند كه يا هام 
قو كه براى حملةٌ هندسةن ميرد «توجه فت بالا<صار كابل شود . باوجود ان 
لأباكوهاء عرف وف اراي تتادلءان “توا ناه كمه ارت كاين اارعاام 
قير كوي كرده تارق هد رقت وعين در أسء رنشان +116 نود كه ادركاء 
اذالم دشان وا لك --- 

شرى اقشارناحى » انتارضةء عتداول ازشَة ماكر نادرى است كه دم 
كابل كذاشته ورفته ات . 

انا وريه فداه زر كن اعدقاه: 


صسم لمصميت لسعم مسح لس عل 


حون درستة 115٠‏ اعلحشيرت اجد شاه دراتى بادعاء افنال:'ن كرديد و 
ماليات حئدساله كابل وتشاوررا 5 تار إن موي داركايل راق لأدرشاه #يبرد 
فض مود درهان سه نادمرخان را يدستورعيد ادرش_اه وإلى كابل مشر ر موده , 
برحجاء 00 كال لوق داو تروط زا فورى ه لك روية 0 
7 ارخز كال فر ساد . 

2 أتأصم خان بعد رس دن كابل عرد عوده - را شفرسة.اد اعاحضيرت 
أحم فراع دهي دعو ودر حر كع انو ودرا درساه ١١٠١‏ كاا ل وا كرفته 
ادر خان را اول خلال اباد وبع ا ان مزاردٌ جب فرار داد وز ين :نك بيش 


أمد 2930-6ظ3 دكر هج مد لانن در 3 لل راق انا .عدم رات 13 0 ون نشد دا كه 


5 #الى 3 5 
ز بعدارا نَ درعام لات قاد فى أمناز عت ار #ن رأد علور ومرورفرةودير. 


درسنة كا 1 أعاحة,ر ن اعد شام ثادور را فلن وتصرف قود عماء تاخان 
تارى سات 2 5 نشاورياإن ود بأعا نه اسن 2 تكايل فرسةاده لعل 9 


صنحه ( باه ) ل اول - حل كابل عار ( + ) 





جندى همان رمه رياست رخصت وطنشس فرمود . 
اعليحضرت احمد شاه أسيت بكابل نظريه خوبى داشت وازجهتكه درانوقت 
كابل تقريياً دروسط اففانستان واقع بود ميذواست مس كزرا دركابل نمل يدهد 
حناجه راى »ين مطلب وريه 5 فاص 'حداثيك دنوارزرك را در شهر 
كابل داده يا سردا رحائان بويازالى سسب الا رسر اجام ان را كياشت . 
وسردارجائخان ان دنواررامارماه دوركابل اعمار عوده وباختتام رسابيد بك 
حلم ووارية كووازحه ماذيكا ف الوراق زا دوي كر فالا حر كللنا ا تسراى/ 
وضلم ديكر جد سلائحانه خاص و بالاى زيارت بانه كيداني را عبور موده عبمين 
وضعاز كدامحدى كع شدء نا دروازة لاهورى ميرسيد حمجنين سيت دكن 
آن باج وناب بالاى جتنداول را عبوز موده درحدود ماشيتخانه عام متكرديد . 
درواز؛ قندهارى در دهمز لكك ٠‏ 
دروازهٌ سفيد درحد سلاماة غاص . 
ذووازة ردان ا محان: ورسدناه كدان 
دروازة بدت درحد داشهاى لشت «سحد عند كاده 
ذزوازء كذركاء ء لاهووى + غافا» شاء سمند قاء كرى غاء فرت هاا 
شيراز ما » دروازه هاى ان دنوار بود سس 
ان ااطاال 3 كقاراز ده هيره دلقت وافرون كفم أن كاوويك أريقه 
الدرانى داخل جمارتاست ونا محال مائده بعرض سط متر هيباشد . ويك كوشة 
نكو أن وعد نز اواو © طروق وى واشل عا كام عااسوه اق 
عن بزى سناى ان دبوار را نظلم عودء و از مصصرع ع بارع أن را ياته 
ارت كمااعنا أن :كان راع تو زسه. + 
الى محود اند باد شاه ا شد از امس دى هالم شكار 


١ 5‏ هر اا 
م عاد صورل 1 عبد أو 3 شود اام . | بدءة وأر 


وو 0 سال اول مله كابل 0 شار: 6812 





! الازخاص خود يكتاى ده أن كدكردد اسم ازوكردون و قار 
)١(‏ خان خانان أن امبر ! كبر آذك كبرد جان زخصم شمر يار 
اص .ث3 ازافك ان كيان هد ٠ ٠‏ ادس عه خلال .وتاقدان 
نا كمد حصنى زهر حفط خلق دور كابل مجو وق أنه دار 
شد نى اجراى اس شهمحيد ‏ ازارادت أن امير نامدار 
م كاذ ان اعيين "ولتي وداش ره ركه 
كرجه دور ازعقل بودى كر 3 سال حار و سايم 3 استوار 
يقد جا قال .هه د بزالا فييك . ٠‏ دك إن اكع اعنين ان 
ماه م ان أساس با اوه 5 اك أن التقدات عار يار 
سال نا رمخت جو جم ازخرد 2 شد معيم لاف خاص كرد كار 
در فشانشد از سر اعناز وكفت 2 (همسرى داردبكردونان حصار) 
ا 
كابل و عي وكا 


اج سه عسي ل سي له 





9 


اغله حجرت حورشاف قبن راتصيت د 3 امصار ابمانسسان و قمت زباد 


ميداد ند وهميكه در س اه كمااه شاء شديد تلعداز كام تتدهار راى 


0 


1 ا : 6 0 
لحارلل مده وديكر رجيب مورت هدهار رقاد أارح زر سله م4إالام 
مر 3 
: 8 ااه د ٍ 
الالال اه رسن 5 00 سم ا مدت ف 'لردار شدم ورواه | عاى شن عد يه 
3 0 0 2-5 7 2 0 لس 2 
ودهارة اتفال دطد 4 العيئمن 2 ٌّ 0 5-5 2 3 1 0 8 13 2 5 5 أر 
3 و يح 0 1 يي 0ه ع سيد ا 
'٠«-‏ له ' ١‏ . 0 7 1 * 6 
0 ع )كن > مك ِ أن 8 هاشمم 0 5 2 و ال ميات 
٠‏ , 0 
5 500 3 1 ' / 0 ا 
2 #«#اي عاش 0 ل هك ٠‏ سوا جين حامر اك ك فهف هار 9 كمايا 
0 2 


ع 
03 0 55 0 . أ 2 5 .الى فساو هر حاف عاد 8م 5 
0 . . 


ا 0 ل ال 
لك ١‏ , 9 508 اق 7 1 : 2 رخ ضايم ل اس ران دم سم سن 
١‏ الحا ساي 5أر لمشاوكر اسع 005 فى اسم 2-8 
5 وه 5 ا 


ا يجمن ادبى حول در نظر دارد صفحات عله كال را عضاءين 
نار ئخى وادنى وطن مين ها د ل 1 ل محمترم كه بوانشد 
درين رأهاز قبيل شرح 00 ادناب وشهر :ا وغيوه شل 
براور كان افنانستان , باطلاعات نفيسة تاريخ و ادنى كر د 
زواباى فراامو قي :9 السريان مدذون 5 2-2-6 خد متى عاياد 
يكدورة سالاله' مله كابل بايك جلد كتاب نفيسى از طرف 


اجمن ادى يجان بنورس:ده اهدا مشود . 





تعارة جهارم 





2 محله ا ست ماهوار » علنى , ادبى », اجماعى , ثار 2 

0 
1 ادرس 
محل آداره محا له : سل انمجن اد بى » بر ب شوالى 
ارده  :‏ (سروركويا ) 
مخا رات باهدير انجدن ( مد انور سمل ) است 
عنوان تلككرافى : - كا بل »امجن 

اا ا د 


كا بل ١‏ انما لى 


0 6 


م بيدا تكليسى 


ولايات دا خليه 
« خارجيه 
طلبةٌ معا رف وطن كه حا زمره هاى ١‏ © 5 , * 
بانشدد و كنا كه كك قل ما د رايكان 
ساثر طلبةٌ معارف وطن 


5 ربءالثانى هق جح و( سنله ١51١٠‏ هش ح- 5 ستير 91١‏ ملادى 


ا فير ست همندر عات 








5 0 5 
«ضمون 5 صفحه 
رموزارق غلام جيلابى اعظمى ٠‏ الى ١١‏ 

سيرآ عبدالقادر بسدل فارى عيدالت ؟١‏ <« "١‏ 
اديبيقا ورى سرور كوبا 1١‏ < ”” 
توصيه با خلاف شاعنل شمرير مدثغى لاع مم 
اميت ترجه شمبزاد ه امد علي<ان درا لى *١‏ 448 
افغا نستان حغرافيائى ميرغلام #دغيار 4غ «دلاه 
قدر شناسى 4ه 








ال 0500 عالتقدر لكان والا قداث رادار 
اقل كه 58 ذات عان واضيت ادو 
رعق ددارت عضماى انوا يوتاق 59 ا 
ناحديت ونالليت شاان تعديريى اخراى مريت راوست 


كا ستيرا قره_وددايت 5 


أقيد واررم در عمس أن صدر أعقم اذى واو ؤد 0 


حود افعأ دكا ل 5 6 انه حي 585 د هأ لمكا كاه 85 3 


ْ 0 





0 75 ان * ب 
9 4 


5200 سال أول :جل" كابل ثمارة:( 6-4 8 
هم 0-0 ا ذ1آآ1#1##1#آ1آ7آ#آ7آ722آآ7آ آذ #1 7772© 6؟7؟76ت تت 012222222 


رهمىوز ارق 


لسلس هوه وه 





اراد رق نوع بكر ورءوز سعادت وشقاوت حيات ان وابسته يكيفيانيدت 
عالق ددر كاثنات كاديد ان كاجنة همه را در محفظه عقول وافكارخود 
إن نوع شريف مودع فرءوده است ! الريائى كرام و مقدسين مذهب باساس 
كتب معظمة آمهانى ابن موضوع زر كثرا نا كفته تمائده بارها بريروان خويش 
توضيحات فر٠وده‏ ابد. 

علما وحكماى اجتاعى كه اخيراً متصد اصلاحات اءور مدنى وترقات معاشرى 
همنوعان ود درين خصوص زءهات تطيقان و سارب راكيه و يكعده 
دستورات وقوانين «شسروحة بابن اقفن كناةجه اند : هلل هترقة امروزه آئرا 
اساس خط ءثى ترق وتعالى خويش قرار داده وبآن بيروى كردءائد كه بالاخره 
ترقسات كنونى را نايل شدء و امروز لات و كات برجستة اندوستداران 
شرت را بكالة زور ترق وكايد شعادك حيات مدالتد . 
هى كاه ما خواسته باشيم توم أن فرمايشات را كه در مورد اسلاحات اسامى 
ولخصوضان ترق كفنه هده يكان بكان درينجا محث و تشر ع كلم البته درين 
نكارش مختصير كنجايشس نداشته وح از حدود كنجايش يكودو كاب ضخم 
مم خارج أسدث.. 

لهذا نكارش بعضى لات عاليه آثرا هم 5 از بى فايده ندانسته خواستم 

. مخض اتفاده حموطنان درينجا «تذ حكر شده ودر آخر نظر يات ماجزاته را 

معر وضدار م 

علما و حكمائ دالشمند اساسا كديد هي كونه ترقيات واصلاسات ميمه رأ ١‏ 


0 


. صفحة ( ؟ ) سال اول مجلة كابل ثمارة ( 5 6 2 











ناثى از كدت عمل وانتظام عملرات «يدانند كهما ابن لات فرمائثات شان را 
متكى بين دواساس دالسته قرار الى تشرع عى كالم :. 

عثلة : هيقرهاسشد : ( عقل اسان بزر كك خلقشده ) كه خود ابن.بحث را 
«ادر جاى خودش مستقلاة شرح و اله از فضايل بك عقل صمي كه ميتواند 
اسان را در <.ات خوش محت سازد وحطور عقلى براى بابل شدن بان سعادت 
لازم اليك اذا 5 خواهم 3ن 

نانى : موضوع اعماد بنفس واراده است كه امروز ابن مبدث اساس تربية 
دلن راقة قوان 5ه اسست لذ 

حكام معروف ه ران راك » ميفرمايد كه در «قايل سعى وحل ٠وائع‏ حكم 
خس وخاشا كى را دارد در رار سيلاب هاى عظم وياد هاى شديد . 

همجنان سيد جال الدين زر كك ميفرمايد نا اهدى بازنده كانى عى سازد 
وزيده كأتى بايا اميدى راست عى ابد ١‏ 
فرمااش ان دوستداران بشعريت از اركان مهمه مو ضوع اعماد شفس بوده وعالتاً 
»تصديكه خوا نندكان بمو ضوع يشتر أشنا شوند ما ابن دو اصل عمده وصفات 
ماحقة ١‏ براعليحده عارحده شرح وه كرام! أرا بصورت بك فضيات «ستقل تشمر ربح 
خواهم كود ؛ ولى در عين زمان بابد دا لست 5 : 
وجود أن فضائل بزركك ازروى تجارب وننا تج «شهوده أساس تمده ويا مواد 
اصلى حير مايه 'رقى وراحت بششرى بوده ودرصورت نا قص ,كى ان فتور وخالى 
دراركان تمدن وسيرترقيات نوع يشر واقع مى شود :- 

جه كسانيكة عادتاً يافطرتاً داراى يك ازين فطايل بوده وفاقد انديكرى 


فيا شد كنتوايد كا مرايانه حادم سعادت وخوش عق را مى ايد ] 





صفحة( * ) سالاول ‏ مجلة كابل شما ره 220 








مثلا : ب دا راى قوه اراده ومعتمد نفس ود لوده ومدابد كه رسيدن 
بسرءءزل “رق وخوش يق يانوقف درزاوية شقاوت ويدمحى وابته مهمت يا 
ضعف نفس و أراده خود وى است ولى فاقد مزاياى عقلى وميزه بوده وباوجود 
فعاليت ونوانائى ازروى دن حمل وسنحش عقلى اقدام بكار وعمل تيتواءد و 
درعين زمان جيزهاى تمكن را «شكل وغير تمكن دانته وشكيك صوت وعلت 
كاورا جؤالدتة بالاخره مانوس ٠يث_ود‏ ؛ البته ان فضيلت وى لى نرحه مابده 
كر" اولي عاك اوخوق لق تترويانث دواع اتوي ودار 
إنصؤةت ماد عو ام-1 درخانة اريك وده و.٠وشن‏ شوق 

يا* حزان اشعؤا ديك نور خرد وشداع عقل درقاب ودماغ شان أده وميدواسد 
اروشنى ان فى بكاله هى جيزى رده وزودر حاده هاى صاف و“موارترق وسعادت 
را بيدا كنتد ؛ ولى قوءٌ سى وحمل دروجود آنا خسته وعللل نوده واعاد 
بئكس و اعتقاد بتاثير اراده را بدارير ودرءشى طرقيل عزم وتصمم كى كابئد ! 

ازطيقه مم فاقد دَحه نوده عدم و و+ود ابن فضيات براى شان مساوى 
وباشخادى عى مانند له درشدت فقر وا<تياج » (عمت وسعادت را از دور جالى 
ديده ويراى جاب وتحصلى ان درت وحراكق بداشته باغند !! 

فطرتءالى انسان وطبيءت مدن ان اسا- «تقاضى جلب را حت ودفع «ضعرت 
أسدت وداعاً ار ودار درحيءات خود وش ىت نوده عواثم وز الى ٠تصادف‏ 
نشود ولى ازانحا كهارزوها وآمال سعادت جويا نه نوع يشير #صور ومحدود 
مجبارد بوارعوايق ضعف »ء اوهام » جل ونذ يذب اسمث وعندوا بد بدون مجمز 
شدن وبوسل جسكن بوسائل : عمّل رودن واتكاه بنفس إعنى سنى وعمل » 
يم ونرات دوار هاى فلكت ودءي راشكستةه ومحادة سعادت حيرات ره..ار 











صفح 4 ) سال اول مجلة كا بل ثمار؛ ( 4 ) 
شود البته لازم ميمايد له انسان بايد حصول ابن و سالى مهم را مقدمة نائل 
شدن بسعادت دااسته ومقدم مرا رزوى قرار دهد ؛ جه بششرهاى عادى كه 
مثل اولياى كرام ٠ودد‏ نا ئيدات غبى وغوارق عادات شده كيت و'لاد لايد بإيسى 
درن جبان اسياب متوسل بوسا ئلى شوند كداثرا خالق كا نات وسيله «وفةرت 
وكاميابى درحيات قرار داده است . 

بس ا كرارزو مندان بترقى ابن طرق «عقول ورب راك از طرف عاماء 
فحكاق اجماعى وضع و تعين شد ارا اماتن قط حركككة 1 ااذه ونديى 
ماسد شبه يست زود ير بسر هنزل سعادت خواهئد رسيد ؛ جه طرق «علوم و 
متقيمى است كه قوافل متمدن ام وزى را ينقطهٌ حرات مسعودانه رسابدء واما 
نجارب ومشاهدات خود شائرا نسدت باهميت وصفات ابن فطايل اظمار احترام 
عى كانند . 

ما أ كرحو اهم ماد ومدلول صبح آمارا فبميدء وطرق استمماائنرا يدام 
بأبد در تشريع ابن مواد ندقق كرده سيس هن كدام ازرا درءوضوع ودش 
تطبيق ودر مواقع بكار نرم ؛ براى ذهنى شدن مقصدما مواد مذ كورهرا بان 
رئب تشريع وسى اغالل :ويا "عيوب :و رحوره استعيال 1 نا ذقاريات ها عزانة 

خودرا معروضم.دارم : اول: بشربايد ملح نفس بوده اراده خودرا فوى بيدابد : 

مكن است نااندازء مغارر مدلول اين جل اسان بتعاون اجماعيه محتاج وإدورت 
انشراد حمل در حنات خوش كارى الى ساخته نواد ؛ ولى از الما صكه 
دضرت حكم مد برك نات ودائع زركى دروجود انسان از ,..ل عقل وحواس 

واعضاى صرح وفعال خلقكردء و'سان نواسطة ابن تدماى الهى ميتو'يد رخلاف 


200007 امال اولات عو' كاب شار ( 4 ) 





اجدماعى اسان بطور مما .لات متقابله و يا اذى از سلموك اخلاق توده واصلا 
هيدرك ازسان بدون 'ن «قابل ديكرى ٠قيد‏ ومكلف يكمك و خدمت وتعاون 
عدا شد ؛ لهذا رائ حسن موقت درسسارزة حيات ذسان بايستى حلان تصور 
عايد كه دريك سمرزءين دور ازاجماع أشها و هنفرد وى جيز خاق شده وجز 
تاثرداك الى وهان 'قواى عقل وارايء كد عالق دوق عطا الرمووه دكار شك 
ديزى بدارد وابداً 5 ى لوى هعاونت موا هد عود ! 

بس در جتين »«وقع تكارف شخصى وى براى حفظ وادامة حيات جه جيز 
اس و<ه بابد د ؟! 

مو دوع اعماد بنفس و التقاد باراده وعمل »ا تعايم م.دهفد كه بأد جنين 
اأسان متفرد بى حي خودش را مغلوب وم أساخته ودرميدان «يارزءٌ حرات باقاب 
قوى وشينكاءل وعقيدهة رامخ حاضر شاده نه مه يلكا نجه حيات ورا مسار حم 
وافغطر ارما وسرما اسه 8 وتشنه كى واذيت حيوانات و<شرات “وذيه 
حفاظة فى عا بد رداخته (شخص خوش حجنن اعهاد داشته اش_د كه 
ه كارى را خوداو انوا أده درس_اية عقل وارادهٌ خواش براى رفع 
مه كونه حوام خود بدون تعاون ديكرى ٠قتدر‏ وابوااست . 
وقتاً كه بابن عنم وندت ياجنين احساس قوى كله اؤراد يك جا معه م:تحسس 
ديديد اليّه نحن ماي ملك ديات اس'قلا لى شده در “وربي؟ة تناون وكك 


5 


5-4 
اجماع ثم خود مود مرىوم دوم بودهو فتورى دربازارءعاءلات وداد ودش 
ا<دماى واقع عن تاوالت عنين قومى زودر ستقعلة وادت واصل ده سكو 
عر دواد و اعند 2-0 6 و بالاخره اوراد ان 9 على در هى حا و هي 


معرازهبنى «قتدر تدارك لوازمْ زيده كانى خود رده عبر وتخارم واقع بى شود . 


صفح ١‏ ) سال اول محل كا بل شمارة (1) 








اقواعى را كه ما ميشئويم داراى حيات اتقلالى بوده و بترقيات عاليه نايل اند ؛ 
تويب اسامى زئدكانى واصول تربيه افراد آنا ازهمين قببل اسث » يمنى اولاد 
خود را از هبادى صباوت طورى تربيه مىنما بد كه ( نما ممنى اعماد نفس را 
فهميده و شدرى متكى بدمى و عمل و معتقد بارادء خويش هيشويد كه ابدا در 
جا معه خود را محتاج بكمك وءعاوات كدى حتى وا لدين خود ندانسته خوش مق 
و بدمحتى خود شارا نظر عقدار لاقت وفعاات خود عقيده هلد عبباشند . 

دوم : سعى و حمل : يعنى صرف قوه وابراز فعاليت در كارها وترك رخاوت 
وى و كوششض كردن مخصول نحة بح واف.د در 1 نجه صرف قوت ودقث 
لازم مى عابد . 

سى و كوشش در كار واطراى آرا يدقت ومبارت ساحردن آخراً نحة 
يح ولىعدب رابار مى اورد . 

هقدار راحت و وشا <تى اشخاص يااقوام مر بوط مقدار كار و قى_اليت 
انجاست ولى ضما بابد فيميد كه اراز سى وى وصرف وقت در سكارها 
بصورق أتبحهُ بح و «طلويه را _دان ميكمد كه عاملين ان اطراف آترا 
منقولة تسوه وطق مرت يورو دون كال شوو وراى أن كار كديدم 
وسيس بامارت فعاليت ومن كر دران أيراز #ل عوده باشند . 

كار 0ن بايد عقصد صرف وقت بوده بأشد » باك اخد نّحه رأ بدو 
در لظر داشته ودر دورت تكرار ا نكار فاعل كار بأبد تصمم داشته باشد 3 
ارا أسيت عرة اولى خوبار وعتر وسهلثر اجرا خواهد كرد وصرفوقت 
م كر دران ص ايد : ب 


إءنى آمال ونسب العين كار كن بايتى جنين باشد كه كار وى بتدرريج رقي 





دو م سال اول يحل كابل شما( ع 





اكرده در بدثكه وكار حود ماهضصي و ولص ص وازان شه درحيات حود مرح 
واقع شود . 

دى وعن طاقت بارزة التاناست: 1 دعاد ات انقطه رفيع ولعيد يست 
كه اندان فقط محل آثرا بوسله عمل ورد شنا<ته عىتوائد ولى رسيدن بان 

:“راد كان نا ادق كو سارة بو ١‏ اعد ناد يده كان رامت ا 

سوم : زيده الى با نا اميدى فى سازد ولأ أميدى بازيده 'الى رأست عايد : 

ان مله حكيانه قوه قاب و تحمل وقوه عم واراده وثبات را نائيد وشيت 
مى ميد ا حه يبأس رو سيجى وعمل ر درو+وداسمان عى مبرابد واراده را ضورف 
قاد 4 هن كاه درو<ود !حمر أميد نام يك كفي هو<ود ماشد ئ معلوماست 

- - . 

لله ردت در هس كاهى تخصوصا موقع ظرور حوادث وبأنة يايد بكلى <ود را 
باخته ابدا يكقدىى يطرف نحات وسعادت رهسسار تشوند . 

اميدوارى عوفقيت وترك يأس كه اساساً هان ٠طلب‏ قَوءٌ قلب وعنرم واراده 
وثبات ازان درين موره استفاده عى شود بكى ال زركترن فطايل انسان است 
ودرساية أن همه نقشه ها و اعمالبك انان بمقصد خوش لت ساختن خويش 
بره عقل عمل يه عى أهايداياجرا ونال شدن با عقام مع موفق ميسكردد » 
وبغيرا ن اليه هى ارزوى عقيم ولى ترجه هايده انان در تحخصيل قود حود 
نا كام واقع خواهد شد 

انسان بايست مةصديكة ناحة ارا طالب است يس ازسنحش و فيدله عقلى 
عم م ولمهم لا يمزلزل 508 الى «صول نّحه سات ومقاوهمت قور اذزرى 
دران وائةه بأشيد 4 هى كاه درعين حال ضعق درعرم ولص.يم وات حخود ظطا هص 
وده ويأسن وااميدى وى غله كرد اله فاقد مرءحه شداه ام ازنك جين 








يحم ) سال اول - مجله' كابل ثماره ( 4 ) 


اشخامى نقطهُ سعاا ت رسيده عبتوانئد درحيات خود همواره دوجار زات 
ومتاعب زايد هم لى حموت لوده اوقات شان مصروف اهجمال غير تي حه «دشود . 

وفذا ك انسان رسيدن عطلوب خودش را ارزوداشته وحصول ابن «قصدرا 
باساس عامى وعقلى ست ده باشد لازماست مكن شدن وحصول تت حة انرا 
اعيدوارى داشته وهام قوتقلب وناك تل داكن هده ددن اسن زا 
درخاطر رآه بدهد . 

ايد وعقيده داشئن دررفع موائع ومشكلات وهى ناتمكن را ممكن دائسكن 
دروجود اثسان همت وفءلت را قوى ساخته عنم را عابت ميكردائد ؛ # جنات 
اق أن وأناام.دى ذءم قاب ورخاوت وسدبى اراده معلوم مى دود . 

حوارم : عقف ل!غف-أن متا فده ! محتاج تشمر يمح ندست !: جه عظمت 
عقام نوع شريف انان واسطة عنام: عمل وىاست ؟؛ امروز ٠شمهودات‏ اوضاع 
ابن كرء خاكع :وطبعيتسائر مخلوقومايازم ان نسيث بنوع السان اشمد عارا تسايم 
وشيتث هيدارد . 

در نا ماايد فقط در خصوص#ت وعللعقل بحث كام كه وجود جطور 
عقلى والوائن العان را قو مزل تماد رهرع اله 
عقل انسان از زر ككترين عطاياى قدرتاست ! انسانها عاقل خاق شدءايد ! 
ولى بعذى ازين لعمت «عظم اليه حمةهُ زيادى وبغى كترى كرفته اند عسكه 
كن است ار مداخله دست -وادث وعوارض غير فطرى ابن تفاوترا موجب 
شده باشد ! بعءنى أز قييل شاوت #يط هاى ريه وزيد كانى باتعطيل عقل بواسطة 
عدم تارب وتحصيل مملمومات وعيره 3 مين طالب در حلى وموتن اق 


وضعف عمل مداخله مبداشته با شند . 





صفحه( 9) 2 سال اول تجله كابل شار ( ؟ )6 


0 


1 عال وقنا كه ما معترى شدم كه هس انسان فطرتا عاقل است ودر ساب 
عل ميتوايد مصدر هن كار خونى شده وى طريق سعادت مستعد وقايل 
رار است بس لازم هيشود كه موائع وغوارض را حاو كر كزذه اه 
عل را عليل بادوجار وقفه وتعطيل ميدارد بدفاع ان بابد قيام مالم ! 

ثلا “ : جيز يكه ناحالا” ٠وجب‏ فتور وعلت عقل شناءته شده » عدم تجا رب 
وانذض ساونات انيت 8 عتل :را كال و نهو تنطل ميكذارد ‏ ثالثاً صرف 
قواى دماغ اسدت عوهومات ووسوسه ها وانديشه هاى باطله كه انتظام وقوت 
اك انو واد ائع داشته و ازين راءه ه إعقل ضعف باش مدشود يا افر اط كردن 
يعطالب حيوافى از قبيل ججاع وسسكرات ,© مولد ضءف اعصاب و دماغ شده 
ضرر فوق را نوليد مبدارد كه ما لا انسان دو اثر حدوث امراض وعا رضة 
بذاك عين: رادى ,آن دو حار ميثود يا بواسطة اعتاد بين بله كرفتار مكردد . 

وق كه ما نظر بوجود اين امال امراض عقلى وامناتقة ى ريد أن 
كل الدانات يي معروق اطي #زديدم العمل ها ان عخطبا وعمفب 
نات إقه | كال مكروذ ! 1 نوق ها ممتواسم دراساية عقل سايم و بو اسيلة 
اتكاه منفس و سنى و حمل ء عم وانات ورههمانى عم ومريه درشه راه حيات 
مسعودانه رهسيار و نتقطة ظلوت اسل كردم 

و الحاصل عقلى كه ميتواند السامارا بسر معزل تشادت كات وهر كند 
عمارت از عقلى است كه از دماغ سالم وقوى نشئت كرده و باوهام و خرافات 
زَنكك الود نشده باشد ء وهم بابش انوار واشعة ان رزميته هاى على و مجر 
بوده باشد اازان انمكاس نور حقيق عل شده جاده هاى سعادت را در مقابل 
انظارها مثور وصيثى يكرداند . 


صفحة( ٠١‏ ) سال اول - حل كابل ثمارة ([ 5 ) 








در صوريك ما مدلول و معئاى صيح ابن فضايل را دائسته و نظر ستحارب 
ديكر *منوءان مترق خود آثرا عايل زر كك سعادت وخوش #تى <يات ود 
ليهو عتراف عودم ؟ انلكا لازم اسث فك ركيمك اهالى وهم طبقهُ ١‏ نية خودرا 
كه زعد أزما كرات لكك م مثعاق خواهد وود ! جاور و نجه طرلق 
صاحب ابن فضايل ساخته وا هم انوا لدت ؟ 

براى نايل شدن بن مقصد و دركك فروضات ابن سعادت نظر #ارب و 
#صيل فا بده و اخذ ترجه كه دكر “منوءانما يعمل اورده اند باز هم عالازم 
ميشودكه هانطرشَهُ استعمال واعتاد انها راتعقيب كالم كه انها درء.ادى حال 
حطور ان فضايل را بشخص <ود و ساس باخلاف <ود تطبيق و #لى كوده 
بوديد د اع ماثم, سول رََ ازان ر فى واهد يود ! 

هال مترق امس وزه درحاات ابتدائى وبىجيزى الله «ثل ما حيات بسر هيبردند 
وما درك ابن قضايل رأ بدودورت عوده انوالستةايد 6 اول تعاديق عودن 
ومتمينك عدن اعالى بان #شاال ويك باشدى خان 'اذرئ عناد: ان داشن. 5 
ان عقيده ونمسك حتيقتاً درا ما رفته رفته بسورت خصايل فطرى ابن فضايلرا 
قم 18 و بان معتاد وده اسرد 

لهذا براى حصول ابن لايحه درعيط فعلى ماهم فر لِضْهٌ وحدانيه كام طيقات 
دان :د وععقول استث كه روح سعى وعمل را دركام طبقاتيك ينما يكنوعتسلط 
معو بارياسك اذازى وافايل تاريل ترويق كتدم ونا و تشابل ازا متاد باريد 


0 «وذوع ازاسه اولاد است كر بايد اولاد امصلوزة ها 3 مصدان فرداى 
ان كدو خوامند بود 0 هدالق اصول ارنة استقلالى ملل مترقة امس وزه بايد 


تر بيه 5-0 ويد ا لعى روح سدىو حل واعماد مس ازهان سن وسال كوجك 





صفح ( 61١١‏ سال اول محلةُ كا بل شما رة(1) 








ران عاو عدم فل شان عرض رفوه 

راى حصول انارزو كا ّوايد ا اولاد اصوزة مارا ردان هارن 
صدنة حات انيه قرار دهد اليته دو وظفة دوم و س نكين والدين ويرستاران 
اطفال ومعاءين مكاتب شان عايد خواهد بود !: 

اول 520 والدئاست 3 ازولادت طذل 2ت مادى ورا صراققيت داشته 
رط زندمكانى داحلى انه وحيط بارى وخارج ويرا تدقق داشته باملد صكه 
١‏ نحه بصفائى عقبى ومسائل اخلاق طفل نقص وصدمه وارد مي عابد ازان جاو 
كيرى شده ٠‏ طفلرا اخراً باجسهه: وحوا'س صميح واخلاق صفا تسلم - 


رده ونامدت رس.دن إسمر جد ر شد اله طول 95-7 ونعام حود فى أفوزة 
او ما وترنيه 74 ب درط انه راب و«خشوش لشود ٠.‏ 


فى وظئة معاعين ايت 2 0 دم از هص لجيرى در رنها 


9" طفل را طورى ار ديه <واهد مود كه إس ازفراع 5 عقل قدربى وى 


ا 
را<واهد رفت 


صنيحاً نشو وءا يافته با اخلاق درست وت بدن ان طفل ازمكاتب خاري شدده 
و دون اسك براى ادارهٌ حيرات خود دو باره م هيدر وهادر دود <ود 
وى يما مقتدر خواهد بود 3 وسايل ح.ات ودرا نيه كردة ازراه سحى 
و»ل ” تأمين حيرات كا بد : 
البته براى خوب عالىشدن «علمين مكاتب ‏ اولياى بعارف اكت متبوع 
ميدائئد جهدد:ورات لازمه بأ مها اعطا و اساس “ريه وتعامى كه اطفال مكنتب 
قولاء وم اوت ا عاحمين شنيده و واداريد بابد نجه ع #رى شود ؛ در 
زميئة تر بيه كلا سئبى اطفال هم نيا تغاريات <ودرا جدا 304 وا هم وشت . 
( غلام جبلاتى اعظمى ) 


صفحة 01), 0« سال اول - يجله' كابل شهاره )2 © 





ميرزا عبد القادر بيدل 


لسلسشسسس ب ه-ه © <4 © 9ه 





فلمسوف ه«عروف وشاعى شبير هير زا عردالقادر دل قدس سيره درافغادتان 
وتركستان شمر تى بكال داشته و قبول عامه يافته . درين دو مماكت ازاشخاص 
خوالندء كتر كنى شواهد نود كه نام اورا تشئيده يإ از اشعارش جيزى ياد 
ندائته باشد حقيقة ان شهرت درخور اوست زيرا طرءق اجتهاد در اديات 
فارم.ى اود ودسالى جد بد ذو اذاف سعدن كش ف كرد وشابد بعدها 9 او 
ممشترءالكير شود وصي تكلام او مالك متمدنه را نيزفرا كيرد . احوال همير زا 
ازيذ كره هاتى كهنام ازوعى برد مخوبى «علوم #يشود . هي كدام سعارى جند 
سعاءجى وممر سرى تكاشته بغور ومحقيق برد |<:_4 ابد و١ة_ام‏ ادبى إن اسة_اد 
هانطور دريردةٌ خفا مانده است . 

لكارينه كه عقيدة مخصوص #ناب او دارد حتزى اإزخزانه عام ه و ب«شتر 
ازجهار عنص رود و5 جسته جسته ذا كريافت.ه فرا*م كرده وان ابدازه 
نوا نم بششرحال او بردازم  :‏ هيرزا از طائفة جغتاى برلاساست ام بدر او 
معلوم يست . انقدر ازاشاره خوداو درجارعتصر ظاهى مىشود كوبدران ميرزا 
نوكر بيشه ودر سالك عسكرى انتظام داشتند . هقط الرأس او بقول <زانة 
عامس ه ننه و٠وطن‏ ولشو وكاش دهلى است . ولأدتش در سله ٠١65‏ هزارو 
جاه حمهار واقع كشته و راجع بتاررعم ولادت خود از زبان بزر كى ( مير زا 
انوااقاتم رهذى ) عى سرابد : - 

بسالىك ددل ملك ظبور ز فض ازل نافت حون 1 فاب 

زركى خبر داد از «وإرش كههم ( فرضةدس) اس و هم( انتخاب ) 


صفحةٌ ( ١١‏ ) سال 0 - مله كابل شمارة ( ؛ )6 





يش ازانكة عيرزا مسح ساله شود بدرش وفات كرده ودرمن ب ونم .'دراورا 
5 فرستاد . در هفت ماه خط شناس كر بد رقر ان كرعاراجم كرد 
نا جهار» ال فبك فارع وعمبى برداخت وقواعد صرف وو اليك عدا تال 
دثم, ظاهى أدر٠سكتب‏ درس #وابده أ در 13 رورس م حود مرزا ةدر 
5 ازءزر كان عد تود 1 وان رشد و بلوغ تربيه يافت و بوساطتاو 'زخدمت 
سيارى أ زاكر استفاده حدست وتان مى ايد 3 زديك نه سدت سال دهت 
ا كار عوده واز قيض حدت 5 قوايد تعلوى ادوع عد سال باعر نا طريفك 
«اماى ود در-قر أوديسه بصحدت شاه قاسم هيرسيد وأستفاده 0 , ازصلي 
تفسير لعذى أ ات راازو حبق فدمود . 
ا فاليا از هند بيرون ساهده ودر داخل يعغى أز شمر ذا و قصيه هارا 


0 


رده الوك 1 كر 5 006 أودسةه زاق 0 ارس لي كار 


ولطرف ٠خرب‏ ناسنا بدال افده وق شراز سأه ٠/ا١٠‏ سغفرى 17 ده 
واقع ُهالى تنه ودر باز كه نشدت ارين فر سذت +لى رع وز حمت ديده واز 
قراريكة حود مى لوسدد سيب ابن من لشكر كفبائ 00 شحاع نود إسمر 
شاه حجم-ان 1" مخواست دهلى را تصرف شود وازشحبة 0 لشكر ر 

نه تسعير تواحى ارهت امد ورءود و صيرزا ع.دالاف راك 3014 6 
صرزا قاندر است بسر افسسرى | شوج كباشت مر زا عد اللطيف مرزا را نيز 
باخود برد . عدت سه ماه دران حدود باى . سات فسعرده و لي انم كر بوديد. 
درن اوقات عراز اله أباد رد ال 1 زيب عالم كير در | يجا باشاه شحاع 
برادرخود مصافداد وقوهٌ اورا درهم شكست ابن ير انتشار يافته ودر ٠ءنويات‏ 


كوه صرزا عد االارف بد باثيرى عود و ار كان ارا مزلزل در افكاه ار قَغْهُ 


اووس ل( مستبا ميجلا يلت تحدم سه يات ا سب وا دنه بسي ١المسيطصيت‏ نانم نجع يعوا كن اصن ١‏ ين اميش رن بي 








فقكة م مال وه :كل كبن ثمارة ( : )6 


اغنانق ووو كدان ورور عرزا عالطا كرد عجان اند سوه تيد 
اهمه باشان كماد ناجار مر زا عند اللطيف از ترس سر هحتةذى و دسث 
اندازى زهينداران انسر زهين جريده با سِدل و سائر رفقاى يححدل 
به مانه' شهكار راه فرار بيش كرفت و افتان و خيزان يس از ده شيانه روز 
خودرا به كله رسا ديد ووش أز رسيدن به هله درجايد جورلام «تزلى عير زا" 
باجارتفر ديكر أر رقا دوراتاده راه را كم كرده توديد هيرزا عبد ا للطرف شرى 
شحو فيد نا يمد ار شخص تحار كك سناد ر بدا كرده وبسازيرك 
شبانه روز عم كحا حدئد . ان احفر تزديك شام مما فاى عل سف از 
دور هيتمود ناحته بوديد اعد رلك دوميدان قملع مساقه احا طة ديد يد 5 ميدان 
ؤراخى داشت دو كل دران لود شيرف 2 2 ان صاى اولا" ياه كس 
ا ل ار تورديد واحون حوب هتوجه شد بن سردا 7 با ود وا قع 31 
نالاب اندرون ان برى وثى أننها وخموش نشسته قلبان ميكشيد واردون هر ند 
ازو برس وجو كردئد ساتفن محواب نشد اما بعد از تكاهي تغافل خيز رو باسمان 
أرداو اعن كفو ابن و دوالك 
سالها در طاب روى 325 در درم روى ماو خلا»م كن ازين در بدرى . 
بعد ها مير 1 بدهبى بار وكيد و غالاً بس ازدو شال معلا زمت اخثيار كر ده 
ودش عسكرى را سيب از حصيل فطاثل ميشود ما نند شداع صككان و 
شهادت يادتن و از ريا ياك شدن رسا تركدب ترجيم داد ودران سلك جا كرفت 
وان و2 مير ر| مدا هل كدته وبار عيال دوش او افتاده و م.عخواست 


ازا قن الساديدء دق عبان مه ممابد .عدت علا ززعتس معلوم بست حقدر 


سنح( 16 ) 17 اول - محل كابل شمارة 151 ) 


توا ضاي اك تتشي موت ستكستسه 









دوام؟ رده 5 ر وقدكة طبع ١‏ رميده : زعلالق إن شاع ازادرا ى” به كان 8 يم 
1 قدرها طول مدت نداشت وسار زودى ازن سندرها ىُْ ده باشد اك 
1 رمتار عا ثله إسيار هم 9 ديده والسمر زرك نداشته در جار عتصر عى لوإسد 5 
ىك 2د ْم م راى رشاه 0 ديد 3 »كا 0 5 د ل 
0 1 1 لاسي مصاحى اعت خاط ر ازوسوسة انتظار ساسل واتوالد 
بايد برداخت .> أرى غيرز! اميه مريت ركان عدي أ بمكاء ازحذور 
شت 5 شاه فاضل 55 قاسم الم كه 1 22 5 فى دو بدو و 
د سنك 00 نما اخدمعارف عي عايد وكتى درسارس ازخدهت ف 3 الوك 
أدانى مى شود . داه عأ من ه مهى ود ا ديزا درافار شراب در فاق 
شاهز أده تمداعنام خاف داد كن 2 67 ( رور كار د ومخصيى 
داكت كاز اشنايان لعرائف سن سخحى مير ص د لدع شاهز أده ا ين شاهوز :اده 
ؤر*ود م ده حل ومدع 55 ردازد ادر خور 5 داد قدو وذاق يعمل ابد 8 حول 
حرف شاهزاده عيرزا رسيد م مرا كار اززد ا ناه وهانسا عت علا قه 
نوكر ّ قطع "و رد . دركاءات صرزا قصرده ينلدت وههت -_- فى أشدرب دومدج 
شاهزاده د اعظم موود حت شايد درهان اوقات قص بده د كوزررا | تكليف 
او سعروده بأشد . م د كه دران نام جمدوح را تسر بم كرده ايناست م 
وارث صاحءةران داطا لع اع أن كرك مدحش ران دارد حجن دراءتين 
9 ع م 1-6 ٠.‏ ]هه * إ. 03 
الصاءااد > هرق درمدح اوردلك زنب م دارد ودراشدب أن زحراغانى وصفب 
0 ايد د ركدام حيدن سمر وده اشدنت ٠.‏ درس.ه مم1 نواب اصؤعداه 0 
باه عرزأ توفت وكاس حدور ورءود . مز درح-واب بت ديل رأ 


وشت وعدذر حواست د 


صفحة ( 61١‏ سال اول مله كا بل شمار: (:) 








ان ناريخ اخ رمرم زاست ال لعد كاعر 8 هشتاد سال ازعمر او شود در 
سوم صذر سئه 11 دردهلى حمارا وداع كفته ودر حصن خا خحود دفن 
كرديد صاحب زان عامء قطعة ذيل را بتاريخ وفات أو كفته :- 
كدت الانوريت وقاعنن اناه راز مهل لزهنا لي رلك 
كويند مزار صرزا امروز مسلوم بيست وكين سراغ ندارد دركجاى د ه_لى 
أمدوده 0 دشار ظطاص يود . 
خزانة عاحمي ه وت 5 ممرع.د الولى عن لت اق قم :- روز عرس 
مس زا برملاراو رقم شءرا 0 أمده وكاياتاورا ذرمان كذارده توديد . عام 
كذهت آيا عرزارا ارآمدنم خير هت ؟ كلياش را كشودم سرصفحه ان 
مطلع راهد 2 
حه مقدار حون در عدم <ورده بشم 5 برخا ع الى و قن مل كد بام 
مى زا و رجال عصر 
فاككر نان و كك راو غان وسار وعال: الشير عدن عدا 
لوديد وحنلا 2 از رفءات أو علوم ات .كم سه و مىاسله در بين مرزا 
اتا خرن داشت وكويا'عات مين نامه و كنا بت نوده كه عبان شاعد 
نأم شجعى ازا مررا ميك وده 0 سوه صا در رار بشاحكر حان 
وسكة ان ان ديت يل تاق عو وان او شاك فاق معت از كقواءان 
روه لسكديده اشد : مز رقية ست اورا جواب داده ودر آخر بطور 


أمهام كويد :- هخى ماهغى هن بعد باستغفار بابد كوشيد و كرنه هيبدايد 


صنحه ١3‏ »6 ل أول ‏ مله كابل شمارة ( 4 6 





1 يدل عبدالقادر است » يعنى اسم ( القادر ) مربى اوست واو بده و«ظور 
أن اسم است. و «يتوائد ثرا ساداش ابن كستاخى برسائد مرزا درهثوى طور 
عرفت هم نام از شكرالله خان مى برد ان ثنوى درتعريف ( كوه بيرات ) است 
ووو :ولك لمكر اله غان ور عا رهة اتق ال انان امتتوى يرا كنت 
ونان ارسورات: امور امك لاهن ا بدل بردن فر نكى اسدت 
كل رايات شكر الله خالى - درق أنز١مين‏ كرد ايان ٠ودر‏ آخر طور معرفت 
0 : عصاى هن درث كلكقت متسصود ‏ أسيم وض شكر الله خان «ود 
و2 م كدا 2 بر فشانى - سير شي بودم اعم قدرواءق 
وران كلاق خر اع داع الكت ل كذ عوسي دن مدال يكين 
كلاس كشت سر هشق ُيالم 1 أن سر ح<شهه جوشيد ان ز لالم 
دو روزى در بس زانو تدستم ‏ خيالى را مسارى تقس ليسم 
عش آخر إن وت ولظوم ل لطور معرفت ا «وسوم 
| كرحه زا باشكرالل خان وسائثرن مشاعيه و٠‏ كانيه داشت ولى هحكاه 
لطمع صله و حخشش هدح كس نود . از كنات طم أو ان سعذن طاهى اسدث 
َك بن ا واحاطه برانواع سذن از قسمت هدح عاراست عوض انيم 
در قصابد غراى طولانى 13 عدحى كاد يادر مثا ومهاى متعدد ( حر طور 
معرفت ) ناماز ممدوحى رد شعراى طماع را تعرِض كرده ودر قصيدهٌ ميكويد: 
دل هن ان سم كشوم ناجر كال جانى كه خاص وعامسخنراست ه«شترى 
درعمرصةٌ بيان نفسى كرد ميكنم ‏ بى دعوى فضرات و لاف سختورى 
محكوم بى نيازى شوم #محوفكر ‏ آزادم از تخيلاو هام كسترى 
زه .كس م هله انديس شو ب هداح قطر ثم نه ظبيرم له اتورى 





صحهٌ 6١8‏ سال اول - مله كابل شهارةٌ ( 5 )© 








حي ف أسات فعار تو صله مسشةقى #ر وز يد 95 دارد قصورهمث ازن ركهم شاعرى 
كلكم إصفد» 0 عبار ى أشايدواست ِ- ورنه عذن حقرقت بادىاست ير مرق 
امار هر فؤرااابن بحاس زا وز كان ود كه طبع “وزواس شعن 
ل د و #ستين لاي كه ار قر نحة رون وفكر روانش سمرزد رباعى ذيل 
اغنث دوهن 2 الو شدرء ان 35 كل لرالن من لانت فت 
2 


يارم هن ١ا‏ در س كن مى ابد د نود مودشناد دهن مى ابد 


إن بوى قر هل سد يا كم آل ب ار محدة شك حدكن ني يد 
لعدى 5 رباعى فوق را نديد أر سوب صغارت سن ياور نكر ديد كه از 


٠. 


ع زا ياشد ا رشحية عدى دعر ميكفت و يكنى نان يداد انه از طبيش 
بدا هه سر عيزد بدوين ان عى برداخث وبعذى را هيج ا وشت حت هنا 
درسن بدت بتر غيب إعغى سدون 'دعار حود بردا<ته ورور زهان أسعحة اد 
فرا*م أ ورد بدشى ارءقالات نثر وا دك نظم و ثنوى مط اعظم وطاسم حيرت 
او بيقين معلوم استكه بيس ازجبار عنصر كمته جنا جه خود دران كتاب از 
هي كدام آن ذكر ميكند . رط اعظم را درست 1٠١07‏ نظم كرده ولفظ حرط 
اعظم نار اوسث ودرداوقت بيست سال حمر داشت . طلم حيرترا “,الب 
آنست كددر مين مالا نظم كرده حبار عنتصر درت 1115 نايف يافته مرزأ 
قطمةٌ بتار ل آن كفته وان اسات اران است :- 
دئى كانديشة نحترق بر داز ب شحكر سال ابن حريرها رفت 
دونار رمخ از حساب آورد ببرون - كاد خل ييه ون كش وخطارفت 
ست افو ازءحجاز برداخت ب كهاز افراد هى عنصر فنا رفت 
دوم در اجماع حار عتصر - #وست بود جون زتككاز صفارفت 
١١15‏ 


صفحة (19) سال اول محلة كابل ثارة ( 4 )6 





مجر صلا سو . 








عرسم م م م 


مذو ى ع فائر! صحه بازده هزار يدث "سيك 0 س_له غ١١‏ 
نظممموده واينبيت ناريخ ختم 1 لست :ب كرد ناريخ اونياركر ام هدية ذو الخلال 
١١7: ١‏ 
والا كرام ولى تاريخ نكات ولمنوى طورمعرفت وغيره نارفاو معالوم نوست 
غزايات صر زا ازة.يل الأعارغنائى وعمرفان او قمعى وك لى و رباعياتش شمرودى 
( حكدتى ) وطورءعرفت وصى وطاسم حيرت'ورا اكرء:فاوءة از روحيات قرار 
دهم شع رتعا.مىاست باوجود ان تدوف روعكلام اوست . 
( سبك مرزا ) مرزا درسيك هند © مخترع أن إقول بسدتر يذاكره انو إسان 
با بافغالى ست جاده توبى ينود سك هند ياشءرخيالى را بعدارفةلى » ظمورى » 
عرنى » تظبرى » سلم » طالب » قدسى + صائب وكام واسينى محش ديد . ادور 
عرزا رسيد اءنتابغه ازفكر مرق اتراءات نازه ور كدات بديعى باءذا .من جديد 
روىكار اورد وشعررا يعن ىكامه طودى استممال كود 1 عقَل اوه كر را 
مت معزند . عظامينناره ور كبيات نو شدرى دركلام اوست كه در كلام دبكران 
يافت. شود اين تر كدمات كلاء.ش را داراى دوانى وناثير مخصودىساةته غنلماى 
او در »ور قليل الاستعيال ما ند حر كاءلى وعيره بسار است وازان قدرت 


خداداد او شار طراهص بى شود : 


بحر كامل 
زاب قصيدح وفاسان محديث كين ندهى ز بان 
م كيلدت حتفل كر شى بترازو فى كه شك راكاد 
لكر 9 1 ١‏ طيان سر رأه هرزه خراء.يم 


مكرم تأمل تقش با ١ره‏ ه بيش نظر كش.د 








صفحه ( 7١‏ ) سال اول مجله كابل شمارة ( 6 6 





نه دماغ ديده كشودن نه سرقسانه شتودى 

همه را رنوده غَنودتى يكثار رحمت عام أو 
در متدارك شا زده ركق 

حه بود سير و كار غلط سيان درعام و لى بغ اه زدن 
زور دلائل بىخبرى ‏ مه تبر خطاءه نشاله زدن 
اررض هازئ: كازدة فى 

تصرببى ازعافيت بدارد حباب محر غرور بودن 
حذر كه باد دماغت آخر برل تفخ شكم كيرد 
اكر منازم زور همت لمجال تكش غرامت 
شه ام بارهر د وعاام عت الى كحم 5 د 

قله ن بدورى 35 همه مصييتياست رفته رفته ارنةاط كام 2ه جسم رأ 007 
وفرسوده وععنوياترا بالمره خقه سازد . شل 5 مشاعس و<وا'س را باخت 'زكار 
بر ايد وازجيع صحاف روم مايد . شصى كه من ها )4 تر سيد ورديز عود 
وهيل بتربيه وعهد يب اخلاق كرد اليته اكت دترعفات عمى ورزد و<ون دنر 
كنت غود قابل. آن كرؤى درق مدق اسل كد ذوق مد :ون أن اشيت 0 
اسياب رطالى حق فراهم ارد دن بعد أن توحيد الحصيراست در ا شفع 
رس.الى محالوق كه هه وديءث لالقيد عزاسيه » در خال اه روح 2 
بعزات افسرده كردد مانند آب روان كه درجنيش وحركت وكشت ومزارع 
هادان ونسرسزدازد وه وات ناما اتاد ورا اد كنت ازلطافت طبع ونفع 
رسالى بازمائد وعزإسته منجمد كردد . داراى أن نمام حدق دارد يديك ران نوه يه 


قر مايد كةتواضع و يه رت درسيار زيد ودرشىوا ازطيمت زدوده ازصدق 





صفحة ( "١‏ ) سال اول له كابل 00 شارة 6152 





قال تكذريد نااز واخاءت كير اعن مالند وازارموثى وبرده بارى باس ترات 
جاويد رسيده بروشنا فى توردل قائز كرديد . اعر زا أن نطاب را درقمية 5كهاز 
امير خسرو استقبال كرده فى بروراطد . 

نوست جركر وموك حاصل ارتم ير جم اك برسرىى فشاندفيل <ونن روراست 
حدنممنى خواهى ازكدب «ترغافل هباش ابروى بمو بودنيتى كداو بىجوهى است 


5 


رر 


3 1 1 : كر 
لردل ازاد ارعزان محلد اعرد لي هى كيدا ابر وأن بدت دجا دمر عن ا تَ 


رضاى حق طمع دارى ينتفع خا كوش هم غَذَا ك فتد «وائقبابدن جانبرور بات 


بتواضع زسشهاد افسانة نخوت مخوان طاق را كر جين ار وكشت ظاهى ايترات 
| 


حوندرثىازطدءت رفترا<تفرسآست واب مل را هان وضع لام لد كرأاسا ت 
توردل خواهى كر دىغافل از صدقمقال درهواى حتاف وض <را 0 است 


( قارى عبدالل ) 





عمس سس سه و اسم 6 || إسسب 6-6 


لهام متريور ويا ىس حو احاامت يشاودر ف 


حم رداون هرءدكاء شعشيرى بر بدهار از كلام احج يلام و يران دل شين در 
إسيرط رهعن ادكه 0 نانك عوبر كزع هيقر مايد ان من الران أسعدر وان دن 
الدعيو الحكه ظمور توابغ أدبى درن فوهدة مم ورك عاق -دورت كرد 


بااشكة آسمان در كردش جندين صد ساله ود باذرق در<شان و طلوع ناإن 
بى از ايشان عالم بشرى را روشن نسازد ابن است له مرحوم اديب يشاورى 


اران ار كان در خشان اسان وطوامرت +5 مساقت (ءدى راسام دود رودن 


زر مما بده 55 طلوع أ فتاب ُْ واعءعرفت سها أعيان اجااب م6يحصر سوده 


صفحه ( 7١‏ ) سال اول محله كابل ششاره ( 4 © 








وال واهد تود كاء ور كاه ابن مهد مدن و سرزءين دانش و هوش منشأً وسكا 
أرياى قدم توابغى از خود بوجود اوثده ويعن اورذ له جهانى إسوى ايشان 
جشمدوخته و در عين حال مابه' نازش و افتخار عصر و زمان خود «مكرديد ! 
فىمئاسب #واهد بود كه بناميذكر واحترامئمةٌ از نام ونشان أن مرد جاب لالقدر 
را درين يحله كه يكانه 00 صاهشس باد أووق و مخايد از مشاهير و وابغ 
وطئاسث كارش داده و در ضمن تذكرات فبايإن ومماو از عقيدت و حرارت 
خود را بنامرط قدردان وماتهحوار ود ابران شدي كام زير! از صراتب 
تفخم و مايل 3 رك ار ح<ه اواياى امور ملكت وحه اهل عم و أدب در 
من <يات وثمات ان هم ور سعيد ود دارى لكاردة حي لعد از كك اديب 
افغائى تتزيجالس ترحم وسو كوارى ان فم.دسعيد را بيكصورت ءلى وياشكوهى 
<نا جه سزاوار حضمرتش ود دوات وهات ددا ١‏ براىحند روزى ) ساداشته 
عام جرايد و تلات و ارباب فلم و صاحيان قريحه درن عصيبت شيريك و ممم 
بوده خطاءةهاى قصرح وغرا وهقالات بااب وناب دراطراف رو كار زيد كانى 
و دور هاى #صيل وهسةطااراس وخطوط مسافرت وهويت شعذهى وصراتب 
م وفضل وبلندى خيال واسلموب سان و ١‏ ارقامى و افكار فاسنى أن مرحوم 
3 مانب وا هقهلى دان 3 سواه تاعال 5 جرايد وطن ازان صرد 
7 كك هيج نذ كارى ترفتهاست لهذا إن مختصر شرح تسد ودت. كا خرائذ 
طبر ان حله اياده و سالناءة #ترم فارس و ايران شمر درين مجله اقباس 
7 م 5 

مس دوم سيد أحد أديب يشاورى قرزيد سيد شمان الدين به حدود سنه ووما 


#رى در اراضى صحكوه.ار مر حدط و ي وطن بينإشاور وخيير “تولد و لمخصيلات 


سنح( م7 ) سال 'ول ‏ مجلة كابل شار (:) 


يي يمي 








كدان ود رادر يثاور عوده در سن ما ىار شاور يكابل ووالع_د 
بدزنيىن اعده ود كد وشا تسرف درمزار ٠تبرك‏ حضءرت حكيم ان نه مخصيل 
مشغول واز انا به هرات وغرا-انره.ار ودر ٠شهد‏ جادى تحصرلات خودرا 
ادانة ذدادة سين إديز وار شرف ضير مرحوم عاج ملاه_ادى سنزوارى را 
درك وبعد از وفات حاج «عزوارى مىاجءث نه د فر ا رذوي 
و الفعفال اده وور'ول موعن خري رطيران اده “لاخر مر 
درآن شمر شمبر برو وكرقة كرفته عطالية وكاهى دريس اصرار وقت 


رويد ا اله روز دو ل 24 تبر 57 بها رت اردي سوبت ١‏ 


57 
«برور درفئون صرف وو وفارءى وعربى واردو وافغاتى وءعاق وععانى وبان 
وكلام وحكدت الهى وطيعى و رياضيات ونارخ ولفت و ادسات هرجمار لان 
محر ولى نظير وار هام علا بق دموى مره «تى الوه رن و بك مم نشد 
ويم ما بأدوح وخاطر ا عمر خودرا ايان رسااد كام برسييل من 
شعرى وإسمرود دبواناشعارش غالب ءءء مت اسه :ف رقااب و0 
حوائى دارد اخيراً به ترحمة اغتارات وشرح ان .شخول بوديد 3 نا قام مايد 
وار م-بتى را > از ءنشيان و٠ورخين‏ زير دست ودر قرن ششم «يزيسته 
باحواثى زياد تصيحح عوده وبطبع رسيده ديوان ناص ر خسرورا يز آصحبحكرده 
و<واثى ١أظوم‏ ارأن وشت لكن أعام مابده وعلوز بطرم تر س_يده أست . 
علاوه برين آنار ادبى ضرت استاد اعظم در ايام جكث موىى عبسارت است 
0 الات قيصر اه حك.»ه قربا سى هدزار 2ت اعت محر شارب 
صر 2000006 لمسدازك كرا هر وياملم وهات ررءن يادو أماى ديسكر 


. : 0 5 0 
وتحلد شصاعت وواهضت وعم وعيرت شعاص لتر و سير 33 نان أو 


صبحه (4؟ ) سأل اول مله كابل شار ( ؟ ) 





ومات باشماءت رهن ولى با ابتحال حا وى .م مطالب عرفانى و محققات علمى 
ود وعواعظه وترغيب اسلاميان بعدم قول مو ظٍِ وتشويق أبناء وطن بوطن 
برق وبيدا كردن حدس حاسازى در راء استقلال وعظمت اسلام وحاضر شدن 
براى اراز شعواءت و عدم ؟كين احافت دناه فاضل ارانى م عق زاده 
در ثمارة (؟) سال دوم ارانثمر راجع ان ناثر ادس اقفاق مدوودتد:: 
إبقيده شده تكارنده وسايرين از بزر كان فضل ودائش بعد از شاهتاءه 
دوكر #اروادى كن باع الأول كبو كه ادن كردم وا كز 
تقدم طومى عليهالرحمه واحترام از روان بكاو نبود جسارت ,رابشكة در غالب 
ازمزايا مضامين عاتن امتعال فده مكرد: قطنة وال ار آنا اديب فدات . 
دفترجمان 
كرسه كن اندم انه 4 كور كره واشت 
سحن جشم و كوبندهجدم ١‏ فرين اناي كي دن حكم ين 
زآغاز كران والتهام وى سخن كوى لمابدت راه وبى 
سكن ازسخؤن كوى دانابةاستٌ سعذن هاى نادان ستو ده أغدرة 
كى صكو زدانش ,رد نوشة نهنا ماق القيته ادق كوشة 
تكو نار اندر جمان مقبا.ت202 كه بد كار بوسته لرزان دل است 
يك دفتر است ابن جمان اى يسمر مثته دران امه ها سير لسر 
الى نويس ابدران ام خويش ١‏ هكه ١‏ مسره يإبى ز ايام خويش 
وأا تذيل را اقاى شيخ الملك او رنكث عصو ترم امن ادبى طهران در 


ارناء أن ققد عور سمر وده ارت . 


ااا ااا 0ك 


صئحة (ه؟ ) 


عذال ولتي عله 6 بل 


شماره ( :5 )© 








و ع 
مثيه أديب 


ازافق شرق بين صبح قامت دميد 


كشت قيامت عبان كز ارش درجبان 


از<ه سن در كاب كرده سدية حامهرا 


حاسم ندام خبر كين ره وعش تكد فزاسدت 


نأكه اهد يكوش خوائد زغَيم سروش 
هبر بشاور باز كرد ر إن ملك ناز 
اعدة. إشاورق رست زان أن 
قامت حك.ء زم ناك ددهت كنت 0 
فطلى وادب شدلام ناك بدرشان زسر 
قايه درون كرشوىاء وافذان إشلوى 


ناله خاقانى از ياره ١‏ 


شروان داه 


5-3 ورون كتكرى كرده قامت 7 


لدبت فردوسى از خون داثاعل فام 
سعدق اكرازءهالالدرة زناوغدز عه 
درهُ كان درون جمله شدء لعل كون 
رادسنائى مخاك كردء كفن جاك جاك 
بوعلى از خاك زد الة واغاسا 
خواجه تصيرازهرءه رت زيس <وندل 
نا اديب از سيؤن لعل سعؤن كوى دوخت 


هم سير اسيية وار مدعدر شب رأ دريد 
دوات شادىكذشت نوبت هام وسيد 
خامه ح راسرشكافت وزحه زباراريد 
كزائرش خا تم دردل و درجان حايد 
هير بشاور دوش از غم هسى رهيد 
ساز سفر را حوباز كردو كد 
نادرة عم و:فسل حان. شلك ر كديد 
عدم 
رقتو ادب جانه را در حم سلى رزيد 
كن حكرش «وأوى درتم أو بروريد 


رشدو ازشدوش سقف فلك كت 


وهر راع عد وحبان. نديد 
1 0 يا 


خاك مصيبت بسر يكسيرءه بيرا كنيد 
رودى ارتم زدست رودطرب كيد 
حافظ تمديده باك دحمه درون بريد 
ناصررابء خونازين كان حكيد 
عنصرى رت باك زدست حام ديد 
5 يهان عام كشت بازغى يب وحيد 
دحمه زسرلاب خون محرصفت 1 كنيد 


يبلل لب از غزل بست ومياش سمزيد 





صمحه ل 5؟ )© . 


سال اول - يجلهً كا بل عجترووويم 








كلندانس بسو خ تكثت ريشان هزار 
كني هتردرطتم و الحوودد 
دس مه نو فلك كولى أن ار راث 
)دم أن داس تيز از حجن ا 
رخن بصحن عن 'ز أل سورى ورق 
ميوه باع وجود كر شدى ذات وى 
0 دريغازاديب 0 5 عوك 
نطع جمان را جوديد بىكك از كودى 
ازحمه روى زءين خوى بدااش كرفت 

د إساط سحن يكتيره برجيده باز 
0_8 سحن بد ايم در درو دل دوجم 
طقل ارا 


هقث بكبواروة: رواز فى 0 رام وخواب 


نوك زبان حاك زد عشت ده 


لخدن ا رهواتش كنج حَودثى كرفت 
مجو كدر زعم أز بى ياجوج حمل 
أسب سحن راحو هيج بودى سوار 
حدم فلك بر زعين هيج بديدش لغاير 
ليكهى انكو كه كرد خوى بدانش جوءن 
ديدهُ ورك رادد حو درياى حون 
أزبى ارم ال ك3 هزاران رق 
هادثن ارؤي كدت فاقية | زيرت ندر 
امد بيشاررى ديده عدم زد زجال 


رى ؟ 


شرى از شاخ 00 درن جاه خزيد 
2 عا 
نازءدبهان بدرود مرد هثر دون ويد 
وكل بشكافته ارا ازمر كين 0-0 
بأد اجل جونماغ أزسرسردى وزيد 
ازجسه ورا باعان ١‏ نظر افك يد 
لالفرتر شور بك كدر ان 
1 بدائش لسبج شيوة عدسى لزه 
وازكمو سن حمان رشية حود 20 
متاق شيرين وى ار ين 
5 إن كاسم بار طلسم انيه 
3 زمائه كووك 1 ز ان شير يلاعت مكيد 
حوائد فاك و 37 ورا خواشد 
حق نود ازراه شير رو مكى كررهيد 
مأطق تحكمش الود <وواسدى سديد 
فرد سو اه بود در ضمه عالم فر بد 
ديد إسى جر خا كر دور قدكم وجدير 


رسن لغ نواز دل و جان بكرويد 


كنت عن بر زدرد هك وراسكريد 
حون لشدشس دأسسئد بآر دكر إشكر بل 
عنجه دلش بر 5 از بس أن كو 0 
از سر دما جم باز بال زدو او بريد 
:5 


مفحهٌ ( 9 ) سال اول له كابل ثمارة ( 5 6 


تا ل نون ناشت تانق 215:70 ج05 100217712730171 








اجند بى تطلب ونقدود نهحكوئى 2 ا ك5 منر ماك معود تحكوئى 
تراه يدك أبنت سوه كرنى. . فرعت كدران استهرازوه تكودق 
كوش كه دراهل زمن قرد يرآألىي 
در زعرءٌ افراد جهان مرد برالى 
00 7 تعوقان سفاري”. امد زكلباى كاستان بو دارد 


-_ 


افذان همه جا كوش بافذان نو دارد روشن دلس اسده ر<شان نودارد 
2 ان مالك درخشان ود ازنو 
ان غانة ناريك حرائنث دود از و 

0 5 ٠. 5 5 75 1ف عم‎ 0 7 ٠. 
دن بعد بودراحت لك ورطن زبو اى لل شهرد روا'قوز(اب ادن ازنو‎ 
روشن شود الشمم ين اجمن ارانو 5-0 ا كرعار بود حان دن از نو‎ 

هعدا ر 1 كرون <ىو شود 6 رما 7 
8 فذر وان شد لشوى كك ز ها به 
هيراث رسد ان و طن باك ثمارا ما خاك و هود فرصت ابن خاكثمارا 
همشدار امالت تصعند خاك خنانت 
دوران جويدر برد حايس بسر ا رد هم وقت عاذ رق رع 0 ارد 
حخوش بأشد رانك رد ره بد ياد 3 فد برد ازيد بكر ارد 
بار شود اخلاف زاسلاف تكور 


اولاد وطن را شود او هاف تكوثر 


مفحةٌ (م؟) سال اول مله كابل شارة 1 1). 
مكوفن 1 خم وهنر كر نو باشد درهر صفت ازحمل دلى عار نو باشد 
رثر كسان أنهو مقدار توباش_د ‏ ستحيدة دائش همه رقتار تو يارد 
خوبستكه باشد حو نو وعمار وطنرا 
مكذ ارخراب!شيءه مكذار وطن را 
سودا نكف جلد بازار ععارف نا 5 وان كدت خريدار «#عارف 
عفلت نود شيوه يدار هعارف اهل ابر مين م دم هثيار .ما ف 
ازع و دعارف كذر كار #يناست 
سوداى بو فرخنده و بازار مين است 
در باب روان كوص ناباب رق 5 تعالى شوو تاب رقى 
ماده بود بهرتو اسباب ترقى موخت نوان اى در آداب ترق 
نيك وبهاك ممدان ون 
هشدار درين عسير بود عار تتزل 
در حكمث ازين جاءعه بابس تكذارى «يراث <ود انواى مر كس يكذ وئ 
اه إن كل ببخار رخس كذارى إن حرف “يكو 25 ولس كاري 
حكمت ذلو كم كدته جرا بيش توى” 
جواست جرا كم شدهُ خسوش نجوى' 
حيفماست درن باغ كلاز زخار ندابى ازنى خحردى يار زاغيار ندانى 
تاجند زعم روذو شب ار تدانى افوس بود كاب اكر ازمار نداق 
عيب و هار ازهم اق فرق <ه حاصل 


رخرهن دانش زدن بن رق ح؛ حاصل 





صفحة [ة؟ ) سال اول له” كابل 


ثمادة ( 4 6 





بلع اعدو افك وار تك لزان كن واو لتر يناش فرك راكد 
قامت زلى سعى “ل حك وان كرد بابردئدل را طرن لكك توان كرد 
از علم وادب عاقل و هثيار نوان شد 
ازكدب وهذر عامل و هدار أنوان شد 
اق كوا عافن زتعا تاكن طبن :اعت 1 اركلدل ندا اخ 
كائل الك ازعام ردان لاقي دكوش ك5 درجيل كرقار: نبادى 
ل قن فى «ارت فلك اكور 
٠‏ شرن أن تل 5 بى بركك ذكوتر 
فى عام أرقى وان داد وطن را افراد هار ور كار باد وطن را 
اريكاش 3 عالم 0 اولاد وطن را كم شود أزمدر-ه ناد وطن را 
تعارم <وشد عام شود عام “عدن 
قَُ عام وععارف (شود نأم دن 
قراك قود الاق نذا وى أنلقة. أووانة تقوو لك مكار" دلت 
تارفع كدد زحمد و ههمارى بات دولت بود اع ده بى يارى علت 
دوات بى 1 ادراى ٠كاتب‏ 
سوداساة سير آم 48 د وداى «كاتب 
فذروطن افءان ودار كوعشن وعرنت نم اوردورانكود اركوة ورت 
هرق رو حوعاان #وداز كود شن وغرت: . “هر هدكلت امنان.ة ودار كوة ثرو رت 
اقال شود وت لمان نك سس 


كلد سته عايان شود ا نخار يق 





صفحة ( .م ) سال اول محلة كابل ثمارة ( 5 ) 





خيزيد كه ازمر وطنكار تائم وقتدت كه ملت همه ببدار نما ثم 
بر طبق هءارق شمه رقتار عدا ثم 2 يكو بود اظطبار عا م 
الإب د لهي كا عدا يد 
عومدو ترثى همه را راه ما يرد 
در عامو هنر نيس تكنون عصير تغافل ##صيل معصارف ليود جاى تمل 
قانع كه اراز حجن كل 58 أرق ك5 بود 0 تتزل 
فاقل مجيان رئية ١‏ كاه بدارد 
كيت كدا حزان شاه بدارد 
فخروشثر فا زسمو زرولعلو ره ناز بدن ما جر محين علم و دار هاج 
علماست و معارف بانكا و دكرهيج «يسند جبان حوكالات و انو درهيج 
أى مج بدست از عوض يمر كرا مى 
مشدار كه رخ دا ده بس ماه مام 
شد التظدم اطف جما ندار با بل لادرج صكام بار اشعار بكا بل 
درد دل خود ٠كنم‏ اظوار بكا بل لا جشم كند كار كلم كار بكا بل 
صد شكر ادن خد مت فد كذا رم 
هر قَطه اش از مي دك ديده كذا رم 
ا 


كر اأعداءت لسدا م د دار 9 وطن را يكانه بدا أستهام از حواشس وطنرا 


شاء شرا مه دروإشسوطنرا دورى ترم عن اين سن وطنرا 
بابلل وطن خويش ١‏ كر خوائد حمن را 


1117 ١ ١ 4# ١ ووه ؛‎ - 


الدب لسعم سه بحن ربو 0 ات 15005 


صفح( “١‏ ) سال اول - يله كابل 2202 شمارء (61 





أم شمرزأده اجد عليخان درا لى معاون الى. 1ق 
« اهضدت سر حجه » 


اذ هان اتساتى جه محث اجماعى واجه الفر! دى بدو قسم مباشد  )١(‏ 
ذاتى (؟) اضافى 

)١(‏ ذالى ‏ صيراد ازوق”' م. اعمال ا شطارت انان داردء» 
واه اهارت اختراع دمائى خودش والدته عماشد . 

(؟)اصاقثى ‏ درا بد عاى بده به ارق اسانى از أن ١‏ كنات نيت 
5 عدا هده عام وها في الال قطنا لعة افكار ديكران حادل يشود . راى اين 
شق دو مين كار وو وان :ارو فاك امن ع ادن ما سوق نارغ ترق اروب 
يردا زم خدبلى جزها لى است كه براى ما درس عيرت و بند دار دران 
مان است . 

زحين ازفاق 5 وق> مواد و منشاى ترق وعروج السانيت ومنيع ورج 
أطت عامى وهسكن ابداعات و اختراءات بشمار عيرود ازعمت نيس دكه دماغ 
وساختان افرادش ازديكران خويتر وءتراست » بل اروب يان نواميس قطر ترا 
مها لبه ديد افكار “تقد ين مارا ذريعة راحم كاء د12 والعدق ديده ابد 
إعنى أول از جدبأت واحالات 'قوام 0 9 أقدام ١‏ نه بر حمه أوديد ا 4 
استعداد ذهن شان ١‏ تكشان عود جدا بكاررده ؛ راعاى نازه ترى بيش أظر 
شان بار شده عرور ايام علوم و' فون ديكران را به تغير جزنى مال ويس 
نشان دا دك . 





ستيه ١‏ ؟م) سال اول يله كابل شمارء ( 4 2 





قوم از افراد قوام مكيرد و از ترق” افراد مضت قوعى بوجود عى آبداء 
إسا ذهديت أقوام 50 راق احنين كار خلى موزون هنا شد واس محُتا نه در 
بعغى عقيده ها جنان راسخ كرديده كه زميئهُ ذشو و كارا براى افراد مشكل 
«دسازد » مين فرق بين قر :8 رق اررق فنا ران اسك كد اويا هن وق 
صدها #اورات جدد دوش بدوش اخترا عات وهزار ن الفاظ و اسلوب نو ْو 
دا شود م أما در عا درف ار دهن 526 كك فد كدان اند قدم يا نظم 
وش عذرتى ميذواهئد و از جار سو 5 شبادت رار 3 شتكدان 
ها هو ير ممي<يزد د 4 ان عَاعْله توازى وؤرسوده ي_ا ك1 ان رامد 
كه زمين مغرب ود علم وفضل مارا زنده كرد مخترع صدها علوم وفنون 
"ديول مسزنباك لقنم نم تراعات اتنا اعرافتادى مومه كدر اردضت 
حود راد داديد . 

درنظر ا كثر اقلإن محترم خدمات عامى اروب <ندان وزنى و حقرةتى ندارد 
زرا كه مطالبة خوطان. بطاحق. ايك اما :اذ ىصوت 8 نكر عيدود 5 
اموق حةدر علوم وفنوننا وا'ارويا زئدء كرده اسد وكنون مجه ءةدار كتاماىما 
يوسيلة تراجم وعام دوستى ١‏ نان يوا ديده هاي نينا جلو كرى هيك للد - 
علماى مود مغرب 3 بسلسلة م رت وتعايم در مام ارويا ملتشر بودبد حكونه 
يدرس واندريس وترا جم عبراتى و ارا عى بك اوجة مصودى را معطوف 
داشةاد ؟ باوص مود اديين يزان على <قدر خد مات زرك باجام رساب د يد » 
داؤدالقمى » حروح > وان ناح قواءد حو عنرالى و نتن 5-1 زان 
مل كور رأ رطلاى عرب حكوله يسيرالحدول ساحتدد ع نيز درشاب خابدان 


532100 سال أل حل كيل شمارة ( 4 ) 








كتاياى دهان اوه ( طب نيك )وهات سنن برا اريكه وده شور 
عالم شديد . ْ 

اهل ٠غرب‏ <لكونه ء م يوانى وار عمى فو حاصل حكرده در زبان أرويا 
تغيرات عظم بدا عود ؟ اعراي ابدلن وصقايه علوم خود را جطور در ارويا 
رو ع عوديد أو كات دركانا نذا كويد ؟ طالب علمانءثل بوي سلوسترثاق 
وراهبر عن لل ا درسكاءأ نا تموده 





جه اقدامات عامى دن 0 ارينتراحم 7 اى طلبة ارو باى قدم سير وساادت 
عم رساتيديد ؟, 
0. 7 0 : 
كر ا 5 براحم علوم وشير وه ارويارا در ادا اع و مداق مشرق 
اشنا ومءرق عوده موحجبت ترق وتعالى وازدياد عم وفضل مذرب د اسهاى 
شائرا باتحريرات شان كرفته شرار ذيل قارئين محترم خود ميكذارم . 
0 كوا ردبل لمن در هام الزاس بدا شد ايبن مثر حم فاضل و«مستسامرق 
شمير ازنسل المالى «ود. 
ع حان روشان 5 بك كنات ر تادى لفت عبرأ بره لشمرداده بلسان مذ نور 





١‏ سابقاً كيك از طاباى اروبا وسط آسيا و آسياى شهلى را بسيزدهم صد عيسوى 
سيا حت أعود مو سدوم به كار بدنى ‏ ألم رام 0 ( ايت واز قييل مين طليا مار 5 واو 
در سياحت لحود خيلى مشسروراست نير قر هاى انتاليه وفرانسه افات شيرقيه را حاصل 


م وعبراق شعبرت عام دارد ٠.‏ 


ا بت لكر 2 0 ( 1 4 2.86 37 ) ١‏ ( 


صفحة ( 6م ) ساك اول تاعخلة ابل شمارة ( 4 )6 











عمس 1 








خ#- كاردى نل زعنس ِ سانا أرحمة وات شر ف 1 درسنه 5أه!ا عسوى 
شائع كرد . ١‏ 


+ - حجان مكتورق دالأى ادمات ١«ششرق‏ الا نرم 


؛ ‏ جين مورن 3 . 0 
لخي ل در ر بان عبرانى شمورات زياد داشسد . 
د اوسن بن 


7 جرجس ميكا ثيل د درسئه عم١1‏ عسوى يك كتاب نحو (1)لةك سراق 


را شالع ممود. 





4 - كبح 





: ابن دوا درحد زبان فا موه | بائان 
ا 7 هل دو ول ر-ى 2 رو 


سدقت داريد 8 
٠٠‏ رارت كت - ازهمه اول قرآن تجيد را درزبان ايطاليهِ رجه تمود . 


ان سيبلت دوزان اتكلدى ازهمه اول .ترح قران كريم است . 














7# 0 02206 ا ل 17 

ار و لقم وقن لي أ30)" #ابعوره اتدل ورين 

١١‏ )انا ومحضر شريف قارئين محترم لو شيده ماد كه قبل ازين در مين 
موضوع أبراهم الحاقلانى در سله م5اع ادا كرده بود 

مو ل 37ل ١)‏ سراق 1 فياه انور 2 و )20 

0101008 
(ب) اموز هج بك لف <نين بدت عسمكه قر ان ميد دران تر مه 
نشده باشد. 


ا 





صفحه ( 98 ) سال اول - مله كابل” شمارة ( 4 2 


رام اريسي سي سروس سوس بسسي سي و 





ل هامس ارلى يوس - زبان عرنى را ازينك فاضل مصرى حاسل مود » 
وباز درودس بلغات قارمى 3 5 و حددى دس كاه إعيار بدا كرد 3 
در ايدن ها لدئد يك ميم فخنمة عالق أز مصارف خحود قائم كرد 6 ان 


شاع كود ٠.‏ 





ا بارعهامى 3 ابن خش عرق مشمور درهزده م قرن عدسوى در ؤرالسه از 
هه اول تر حمة نوش ؤقّه را اها كر 8 

4 - سلوسترى دى ساسى ‏ در جابعة باريس اولين بروقيسور عربى تود در 
سله ١1ل/ا!‏ عسوى يك كنات رقواعد ع لى واشت #ين شخص مذ نور 

كاله دمية وهقامات در رى واقاف شد . 

٠١‏ النتانى كالان ان مستشرق كمبراز سه اول مردم اروبارا بالف إلا 
اشنا كرد ٠.‏ 

56 بار ردى ميتارد ب اخ .شمو مدعودى رأ ترحنة فرألدوى موده شائع كرد ٠.‏ 

١ج(‏ 
7 ام دى سلائن ‏ ابن خلكان را شائع وان <لدونرا رحمه بمود. 





وعا وات :00381 مسر سكت :ا 
انه وك ممنو م الاق 180 ١‏ اياوز 511 1 
يل 7و2 4 58 ١7‏ ( اللا او و 00 9 (15) 


١ج‏ ابن هي دوكتان درفرانسه شمرت بي ابدازه حاصل كرد , 





صفحةٌ (4م) سال اول مجلة كا بل ثماره ( 4 )6 


تمدص سمس جمس 
الي 0 





سوسم مد 








كاردى ثل زهنس - سانا ترحمة بورات شراف را درسئه 16١14‏ عسوى 
شائع كرد 1 

#حاحان يكتورف واوا ثاى نات #كترق م العا ىو 

لجحسسبة | ووو ران ورا 

ل رزال عبرال شهرت رلاد داسك . 

بت خرحس هك دل درسته عسوو عسوى يك كتاب نحو (1)اءد سرياق 
را شالع م 

4 - أيحى 








-. | انهردو درحصول زيان فارءى ازهمه أرو َ ان 
5- اكناوتس دق حدسو 3 


سءقدت داريد 5 
٠‏ - رابرت كدح - إزهمه اول قرآن محيد را درزبان ايطاليه ترجه مود . 


5 د سيل ب دررز عاق قافن از همه اول لخر حم 0 ران كرمع اسك‎ ١١ 


مم سس يك 


سك 6 5 برو 0038 4 . 11 2 3 ( 0000 0 42 1 524 22 
1 . 0 00 2 0 ) 7( 002 20 209 (5) 0 
١| )‏ )اها ار صر 2 قارثين عر م لواشيده 0" قل ازين در مين 








«وذوع م الحا قلانى در سه مااع قدا كر ده لود . 
8 60 2423 م )0 ررك 660 
له ان 
0ب أاصور هج بك لفت جين يدعت عحكه 5 أن يد دران رعفه 
نشده باشد. 


)١١ 


صذحه ( 5" ) سال اول - جل كابل” شمارة ( 5 »6 


سيوس سي سس سو سوسس _سسبيس سسوو سريب سمو سوسوم 











6 مهامس اربى يوسن زبان ىفق را ازيك فاضل دورق حاسل كود‎ 5-5 ١ 
3 31 وار درودس بلغات فار».ى 6 5 و حددى دسم بكاء إسيار‎ 
در أبدن ها اند يك مطرم فخيمة على ازمصارف .ود قائم كرد » ان‎ 
نالغات مهمة اش بك 5 أن قواعد درلسان 20 در سرية كا عسشوىق‎ 


شالع كود ٠‏ 





“ا بارمامى تَِ ان وسكءث عرق فشمور درهزده م رلُ عدسوىق در ؤرالسه از 
همه اول الرحمة نوش ققيه را ادا كرد. 

سلوسترى ذى ساسى _. در جابعة باريس اولين بروقيبور عمبى نود در 

رسم الخط مهلوى را الك شاف عود اركاوش وترا حم اواسست كه اروبا ازكتاب 

كايله دمنه وهقامات <ررإرى واقدف شد . 

- انتانى كالان ‏ ان مستشرق كميراز سه اول عردم اروبارا بالف إلا 
اشنا كرد ٠‏ 





5 س بارتردى مينارد ‏ ل .شمو مدعودى را ترحة فرالسوى وده شائع كرد ١‏ 
١ج(‏ 
5 الم د دى علوت ان خلكان را شائع وان <لدونرا ترحمه مود. 





ا 931 ) ١١‏ ( لوم ور 1 22 0 ؟١‏ ( 
0 ا (6) 74 0 4 2/0 (14) 
١ / ) 7 2-7 000‏ َ( 00 ا . 7 كم 57 )15 ( 


(ج) ابن هردوكتاب درفرانسه شورت فى اندازه حاصل كرد , 





صفحة ( +م ) سالاول ‏ صجلة كابل شماره (1) 





- تولدى - شاعتما.ة حكيم فردوسى طوءمى را بعد ازنحةرق شار قروا . 
4 كارل برا كلمين  )5١(‏ همان )5١1(‏ بكر - (58) ولم-وزن از 
[18 + ] كانىائد 5 « دريجلس علوم شرقة المان » يعلوم اسلاميه 
وفنون ٠ششرق‏ خدمات برها اجام داديد . 
براسياب رقيات زابون نغفصيل دادن عى خواهم تنها بريك سيب ترق عامى 
شان كنابته جيزى بش ميكنيم » «هواعظات » فاضل امار يكنى د كتوو :در ليد 
© درزانون زاى غرصة درازقام كرد اكنون. إدورت كنا إمنوان ء حايان 
ترق ير » درلفت الكرسى يشر وسيده است ‏ بيك جادرضدن خصائل انون 
مدويسد ‏ «درااحا تشويق الام مجرائد ورسائل وروز امه ها محدود ست بل 
انان هم وون إشفل كتان خيلى ٠«شغول‏ و٠شءوف‏ دلله ميشوير » ه كرت 
كتاماى علمىوذخائر تصانيف بركزيدة المان > قرائسة ‏ انتاليه » روسيهواتكارسيه 
3 شرك دولقن زاون ترجه شيده ابد حيرت ع أبد « درهى كتامخانه ونه دار المطالمه 
اززن اصناف ترام كتاماى علم وفن ذخائر علمى وفنى .وج ود است » باز 
همرتقدر شمارتصائيف مستقلةُ خودجانونيان ره كو نه عام فن حير العقول است ». 
در تراحم حموم كتاماى علمى وفتى ( 5 يمام ادب و.عالى ١تعاق‏ لرستند ) 
هدج فرى تمساشد زيرا ك5 مصافين ابن علوم وفاون تنها درعلم وفن<ود ماهس 


مساشاد واز انحا كه مام حيات شان در تكميل يك ٠ذمون‏ صرف منشود وابننا 





وود قر وه ا اروز رم" البق - ارم ار أي ) 
١0) 9 1 ( 5 5 ) 70 ٍ 00 7‏ 2 و مر ر// 000 ) 54 ؟ ( 


رومد م ارد ف نوكت م 27 عيية 700 ا ) ح- ع( 





صفحه ( بم ) سال اول مله كابل شمارةٌ ( 4 )6 





م مث ب ل اس يي يي سي يح ب د عد 


رعدم فرصت ه.ل ونوجة خود را أدب و معالى معطوف دارط إذا طالب 
خود را بفصاحت و بلاغت ( محدود ) انشا عكائد اما رعكس ابن , تموم 
مترحمين اديب «ساشند كه مطالب خود رااز اسقام و الائشات اصل كتاب 
بامضمون ميرا ترجه مياد ازينجهات ١‏ كثر؛ تراج اراملى هم متر ميشود. 

حاات علمى و ادبى فارمى عوحوده «قتضسدت 31 ابوجة 5ك اهل كلم 
وادباى' .غارف ترور جانب “راحم معطوف باشد . در <يات هرقوم جنين وقتى 
ع ابد كه ضياى علم و'دب بلحاظ سياءى ونارخى >5 «يشود > در جنين وقث 
احتياج است هكه جراغ خود را از جراغ ديكران بافروزد » در جنين دور 
قوت افربنشس تيز زائل و زرا كه طرز وقوت سنا لدف عة ا درعة 
اد نى دش عير ود ومذاق عوام نيز ازمبعلات كي ودج .ل 2 وادعارنازك حال 
تامكن الحصول عمنى ( جناني امروز 5-0 ديده داشود ( ع 8 مايد » 
در جنين زهان براى مصاقين كترم لازم اسيت 5 بحاى اسك خ.اللات 9 حته 
و فر سودهٌ خود را اظهار د هند بايد تر حجان ٠صنفين‏ مو جوده و كذ شتة 
دما 1 2« كه هه كس كناى تصناف عودن بسيار دارد وهشتاق است 
اكه مردم اورا مصتف يكو نشد ء وءترجم و.ؤاف بودن ود را كسرشان ود 
«تيدانند ولى امروز در اروبا قدر وماى ترجه زيز هانقدر است كه از تصنيف 


3 لي 0 5 > 
«دياشد 01 سر #عن درحه مرت مص.مان را داريد 3 رسال عل ( مشدورا ت 


ولم أرجر هدام بربن سنادوام دارد ودرا ده أمزقائم خو اهعد مايد زيرا كه'ومترحم 





ابسن(١)‏ است » رخرت(29) بترحمةد بوان حا هةشمهرت دواد ارداستيفان كيار كى 


شاعصس المالى از باأعث برحه رن جم) بامدار كد . 





)١ (‏ ميل نويس ناروى ‏ ( 7 ) در شعراى 1 لمان بدرحة متاز شثمار ميشود - 
( ؟ ) شاعي مشبور اسكا تليند , 





صفحة ( 88 ) سال اول مله كابل شهار؛ ( 4 )2 








اكول دو ببران )0 مسد ف ررك د لسعم بوو لاك ( 3 يكمالم فى نظير 
وسراح فرالسوى بود از همه اول زيد واوستاى بارسران را ترحمه مود > اويتشد 
سذسكرت را نيز از زبان فارمى به لاطبنى 'رحمه موده توجة شوبن هار 


) 0 1 ده مركت ( سوق الاق را حا تب فلسقة هود مطاف ل 35 





كوق ( .7 ) شاع شهير المان ازغمه اول ا نب ادسات شرق 
موجه كرديد 5 6 يكت هنود مايل شد ولىكه تسكين قامىنيافت رجوع هه 
شءراى خاور زمين اورد » !إن شاعس بى بدل يلك عقد: مخصوص باسان | لغيب 
حافظ شيراز داشت وازا نجا كه درهام مرشته هايش رنكك بليل شيراز غالب 
اث ندا نوين ذودئن ره ضاف داق اراد كناد سم يك عدت بير جو زان 
موسوم إشاعرى الشيا توجة هردر ( م/م . ) را نجانب ادبيات شرق 
كردانيت اسميج انيت ادراؤراق يرتيقان كتان (+) وه نض فسشباى 

(؟) 200 
كوت 5 وهت أو بديش وا رض ووه شال ارده اتا 
6 
شيلر ١‏ انيري . ) ترحمة شكنتلارا خوائده مائل ادسيات شرق 


١ (‏ ) شاعى مءعروف شرق علا مةٌ د كتور اقبال هندى به تعسريفش رطب !السان كرد يده » 
بل يك تصنيف مستفل <ود را مجواب كتا بش كه « سلام مغرب ,مشرق » نود نظم موده 
نامش را « ييام معرق » كذا شت . 

(١؟)‏ اذ زر س رقي بلست - 3( نوري مردسسةء 2 

(؟* ) هنود اي نكتاب سنسكرت قديم را ميكو يس دك هكتاب مقدس كرشن است انرا فيفى 
فياضى لق ملك الغعراى ١‏ كر جلالالدين درفارسى منظوم ترجه كردم , 

(4 ) كه نرجبه اش درفارسى كليله د منه است : 


صفحه ( هم ) سال اول محله” كابل 


انلصي ا ب - ممصاينة ”.عر ماص .“سما ميت ١‏ باينا 


ثمارة ( ؛ )© 





اكرديد استفاده وشمرت سيار حاصل عود . 


دائق ) 7 ع( مشمور شاعص ايطليائى داراى جنين كتاب معروف 





(5) 
خود دنوائن كاميدى ( 07 1 ) كاض عنشد كر لله 
)2 


ماخذالشس را ازتراحم 0 فتوحات مكيه 0 25 شدخ 8 ثَى ا لدرين 
ابن عل فى ( رحمت الله عليه ) واز رس_الة « غفران وجمام ١‏ اوالعلاى “خرى و 
55 اكير عام تفسير وحود كلام يد كئن أورد 0 





هد شرق مدير و بر و فسعر موصوف راؤن ) 07000 7ك 45 2 ( 
دوازده سال كامل درعم'ق وابران مخصول عسابى وفارسى صرف ©-ود حملله 
كتاعاشن 5 حامل اربخ شور وادب قارء.ى اندت ازراحم خالى ديدم دود . 

شاع مشهور هند سكور مايش جذبات بىكران <ودرا بصورت ان تصنيفات 
قخدمه فىا اق ترحمة كثيلات كاليداس 0 شاعران عَنيقَة نكرت وهندى 
وفارءى بوش رده كى نوا لدت 5 
عالت علوم هذل اجسام حاهد يدت 3 بكديكر لوط ده وايد بلك به مهال 
“ماد َه بام رويد ميتوايد بشود م حوت احياى علوم فار..ى شا حرداى علوم 
شرقيه قلم علوم جديد را بيوند مسودن از لزومات است ع مخيل قدم ١‏ سيارا 


سدم ين يي لوطي لريب اورصيين دان الس سس عي د و اط رصص ا ج 0 اأحوودا ا لوا ا و ف وا 


(ة9) يى از "ثيلات 0 ا شا عربى بدل كا ليدا س است ء 

(5 ) در اطراف اين كتاب علامةٌ مرق د6:ورحمد اقبال توشته و < به جا ويد نامه » 
موسوم كرده كه نا حال زير طبع است . 

97 بيد كناف( ررام كيلف 6 نيه ا )ازا 5 
مصئف مذ كور جله كتاب خودرا اا ما 55 مسايا:سبا 27 موده اسدت ٠‏ 

(4) شاع مدعبور كه درتثيل بتهام مشرق بيش است . 








صفحة( +١‏ ) سال اول . محلة كابل ٠‏ شمارة ( 4 ). 








بابد بانشطةٌ نظر جديد ارويا يكحا ودر جم سرد علوم مشرق خون كرم ولاه 
علوم مخرنىرا <ريان يده م بادرعاوم م وقاون بحازما يك حان نأزه دميده شود » 
حمرث أن ٠قصد‏ عظيمه هين يك ذريعة تكايل كفته شود حكه علوم مغرب 
واشرق توس له راحم نوام مطالعة شود زرا كةعطالمة دققىق ونظار تمدق عربن 
قبعت هصاى هى دوحانت خود ود يكحا و درج مجان 1 دو دس 
بيك ربرب ومهذيب زبان جديد علمى خواهد شد ا كر فاسفةٌ قد ما به اختلاط 
فاسقة جد بد غرب أز رطب وبالس حود باك لود قابليى دا خجواهد كرد اكه 
درو لازمى أعليم وارسيت ما لكردد 4( ا فاون لطفة ما رامول فون لطفة 
مغرب “راداس وسرمع رى قام لشود حتمست 31 مترين وعظم رن اساس 
فون جله عالم +واهد كرديد . 

نما أساس حفيدق مات و قوا.ت هن علوم اسبلائى و الشرا سنك 3 م لغدم 
احراى شان يك ةل فؤرسودة مغرب كر دم وا كرماتعلم مسر قوهغرب هى٠ورا‏ 
يكحا مود رواج دادم از كا بابدك فركقق داراى <نين تصابيف وناليفات 
مهمه بكر دم كه درعالم موجب ازدياد علم » و بجشم هتروران «غرب نين برما 
وقابل قدر خواهد نود. ا 

حله كتامساى علوم قد يمه قربا سال عرب اعبت و علوم جديد به السئة 
مختافة اروياق » در زبان فارءى له ما ما علو مشرقه رحهه ومتتقل شدء وهاز 
علوم جديده كدام 53 بلست 0 اورا رهماى حر تى عام كفته و احم. 

عض اح-اب نزم كيان دار يدك 0 علوم قدعة مشرق رأ در عرلى و علوم 
جد يده رأا بلك 00 ا بأيد حو ابد » 0 أت ف لوت 6 ته علوم 


صفحة ( 51١‏ ) سال اول - محلة كا بل شمارء ( 1 )» 


عيسو وبي سو وو اا سلس محص م ا لت سي و اه أو حل جو رجو و لاحمو ا ا العا ل صع جد موميييين د صوص مطل لت صصح تم معي يم ذا لصم جات سس 
سن سمس ا ليه لعف لش لس لسع لل للم مع يا حا ع يه اسلا عه ب صصص سس ل سه اللو ب ل ا 7ل قب وين ووه اا اتا جو حر اتات 


وعام عثابه مغاروف 3 هج بأساد وداج ام ظرف مخُموص عداشد » علم 
بينه مثل أب است كه بذريعة تراج ميان هي ظرف زبان منتقل ميتوايد بثود 
وا كر علوم را باسان حقيق كان طاليه رده كود باز بابد جرت حدول 
هى شاخ وشعية دام عام جديد 5 ارك به دائستن هقفت هشت زناناورا ٠وفق‏ 
اشم هر كله حديد وت مغر ته الارا خواه لشأسقه و كم تعلق دانته 
بأشد يا لوم وفنون » يا بكدام اصول جديد وا كتشافواءتراء نو واسطه داشته 
باشد ١‏ كر دقت فرعوده شود معلوم جواهد شد 5 هي ءالكارويا داراى ماهرن 
ومتخصدين لن قاو انيع تداق ان كع عام بان ونان عوض 
اك خود عدون ادف كرده . دات أصافه عوده است 2 ا ريئ دررن 
عور َأ هنك شية عام و:صدون فنى ناوةة.كة رجوع بتراح :ياد لود » 
اسع سس لخت وآان دالسكن 3 مكتق 0 7 

اموق يفاو ريون تدر نان #دكق ريك © اززائم ملم اوكريوع فقط 
ترجه ساشد تعام علوم خيحه مز راحم انكان بداردء هن شاخ و شعية عام 
محاج ترحمه است , رسويل مثل اموز اكر كس كو اهد 5ك تنا أن فلسفة 








جديد مره بردارد براىاو لازم سرت ا أ 1 بوشته هاى مكن ور و 


وغيره باخير باشد كه ادل تصائرف دان تزبان لاطينى است - ليث دى كار » 





كامت ورو سو 0 ادن زيان قر أأسه ايد حوب واوف اكد 6 ار ه_كل 6 








6 و شا_كل » تطثى » وغيره كهاصل تصادف شان باسان ١‏ امالاست 
يرد أذته بأشد 5 
0 ا خوايده اعد علق تصا رفس زبان دي است »ان كر وحى 


وغيره باخبر باشد كه اصل تصائرنشض بزيان الالويست »> از نوشته «اى بر كلى » 


صفحه ( »1 ) سال اول نحجله ابل شمارة ( 4 © 








تلاو المسر يور تواقنة ا فند 6 اطل ذما يل كان لمان ١‏ كلدى امت 
و فين على هذا ٠.‏ 

نا برين تصنيفات ١‏ كر كسى تنا يك دولءت را ذريعةٌ تعام ساخكن واهد» 
از در عام عل انوان جه قات و شخصات علمه نك روز ه«سدود ٠دشود.‏ 

| كرمصطاحات زبان قدعه را يزبان يارسى جديد كردا لم هم قا بل اعتراض 
0 نايد دود 5 از هع طاحات عي بن إعددى اوقات هان 7 لات سس 
مدشود 31 اموز ا انين رأ ازدست «صطاحان لا طينى حا فل انث وعكس 
ا راع ١‏ لاق عا مسطلحات رااغشيدة زان خوف ساق ها نايدا مود 
حونى لغ-ات علمره طون شت 5 هن كين او را زود تر شضهمد و به الاق 
خوط عايد مثللا محاى كثيرة الرحجل « اخطوطه 9 وك الخين « تلج للد 5_ 
ساحفه » وه :قم الا جاحه 2« بأد 5-0 » خار بشت , كداز <لد م علاف وش 
وراست بر استعمال بكلم » زبان فارء.ى براى عصطلحات خلى «وزون افتا ده 
زيرا كه .مل زبان ١‏ لمان درين زبان هم دوا لفاظ را يكحا عوده بك لفخلا سكب 
ها حكن روا و سمل لدت َ« ياف نيولت راحم عاميه و أدبيه حبد لهات 
مصطلحات 3 أزروى شان استفاده بر داشته موا 3 راى ارعان عير حمين و 
مثللا شيان عام درديل 0 يكام تت 

)١(‏ يك كتارٍ مصطال<ات در سن لم١‏ ار طوران شايع شده استكه 
هيا ثثى ٠صطاحان‏ طب هغريٍ » و عام الانسان در قرا نه > ا تكلسىء 

ونان رويك كنان نوسويه در كة اسطلاعاف علنة برا 








اج جو ل ١‏ لاسي ل عا ل العا © ممصم رسعد 


)١ (‏ ناعال جز اين يككناب مساند ذكرهيج 'فأت مصطلدات جديد علميه به تكميل ترسيده 





عا 


صذحة ( 9 ) سال اول محلة كا بل شماره ( 6 ) 











جا عاية قيدو ادم كن ابروا كدان واف زان اركوزا زكر نيان 
فارسى > عن لى وهندى بلند عوده استء ( #) ١١‏ دنه در ببروت <ند هكد 
بطع رسيدءك ازا كوأ بك لفت علمية عينيه «وسوم به المتحد را لوثس٠علوف‏ 
ه سن م.وا شايم سوه ست كور كنا تخا نه | تحمن أدبى خم ٠.وجود‏ 
است » درين ؟تاب «صطاحات مح ى و طبيعات نيز درج اسث » ( 4 ) بك 
كتاب عفيدةُ «مصطاحات ا بكار وس ءاست كددر ان الفاظ ميادق مدططلحات 
انكلسى در عمرلى هوجود أست . 
(0) در سله لاوما عصر لذث يبرو شايع و ار 

يك كنا و رعو سوم له : 


_- 70 0 5 7 0 ا 74 11 ا" 


1 177 2 0 10-6 9 3 ث1 شده أست 8 
(1) دائرة المهارف اللستانى هم از ين شَطهُ نظر قابل نحسين است » 
در كك عدقه مقاب العلوم <وارزبى 00 سيار حنين "كان ها است 1" 
از هيالشان مصسطادات علمة رأ عدوا م زيان جد بد بر حك بو ٠وزول‏ موده 
رواج بدهم - 
معارف روران جرم وادياى ماك وماث مارأ بابد 5 به ارحة سان هاى 
مناعرق و٠‏ ةءرب موده لشويد و نير 17 در #ريرات عامى ده طاعدات صلنى »© 
اردو» فرالس؛ ء» اتكليسى » ال-الى جاى حاىاس همال إشونددرستاست زيرا 
.ااا سس سيب يس )حبحب يي 
١ 0‏ ( « در مصطاحات يني كه در طديعات مسلى نان بكار اهدة 4“ اين كتاب كه غاايا 
از تالرف فاضل صاحب تبانوياست . درايشياتك سوساتي شكال ( احمن ايسيائي ستكال ( 
مو حود شت ٠‏ 


مفحه (144) 0 شاد( :)6 : 





1 بعص 'وقات در ترجه صعالاح و مخاورة بك زيان ديكر موافق 2 شود 
ودر تلاش وامحاد ممعلاحات اشكال بسار يش عي نك ما كان انم ذا 
ان اشكالات كار بر جره را وقلع ر عددازد 6 زرا وك إن كوه وش خؤلات 
دل شويد 3 باز مارت اساى استوار رَ وحمد اال 2 هر آه طءاقت زيان 
و غخرر وسيع ار 2 5 

ابد يبب ست ) ذه 4( لاإيسسصلم الديسسا 

: ع 
أفها مقا جعر أفبا بقلم مير غلام دكار 

2) 

درقسمت اول 5-3 افغاستان طيزبى درسه قسهءت شاءل والقسم ات ا 
صؤحات شُهالى هندو 0 . وأدهاى شرق سابدله. بأععر وسامان . حوذهدهاى 
بن هيدو ا وبامير وسامان . ان م هاى لابه شت يعنت ول از ورود 
د 000 4 داراى اكد 7 4 بداور خادى د ا 43 حواكة 
افغال.تان ود كتر بن ساطات عاى ا در اناق و- على داشته ,ع ووإشتاسب 
ساطان ٠شمور‏ باش در حدود حفت قرن تبلا الملاد » مماكتى را اداره ٠كرد»‏ 
كداز دانئن تقسهات و تشكيلات «اسكيه فى لاجار نود . ولى ان تشكلات 


ان شت رده هأى اريك عا علوم منشود صدّه, روشن رن شاط إن هان 





ولاءت هاى با كتريا وارياه است . 
تزاع سراي ان 03 لذن لكيه يناد قرص افبالبدان اطق عكر ديد 


اما (وتانبياق التاق لانت واد مارك را عادءه تزبان تعمول خود ريف 








)6 سال اول محلة كا بل شما ره ( + )6 











بالديل بموديد . قول اسىاى نونانى در انتانستان طبببى نود » جه إعلاوء تساط 
سيا سيةٌ بونانيانقد عترين ماتىهستئد كنار ع ا وجغرافيا هاى ١‏ كثر مالك عالمرا 
تودته اند ء وازان له نود تملكت اففانستان . 

تكتالات ملك و انوناوان: ور انف لبان ارك وابدى لودو 1ه نايع 
قضاغ و مقنضيات اقتصاد ومخصوصاً واتك ساطان ها هيكرديده است . ولى 
بالغراتب تقدمات طبعة ملك غالبا مخطاوظ واهاوز بعضاً باقى وبابدار اسك » 








لو سمو ووو هاوه 
يعنى قطغن وبد<شان 


دم . . 5 ا « ٠.‏ 
قسمت شهال هذدو كش عشمور ه باكريا بود كه م كزش همان بلخ بشمار 





مير قاد 6 5 كم درصقحات تُهالى ود شاءل ولايات رك شورذه المشك 


3 در جوت شرق ان ولايت مخار ودر جوت غرب ولايث كو: كان ود رغرب 








كو ز كان ولاءت م كيان اوقتاده بود . 

أماولايت ار بلدا قات » مارت ارقطعه ابست كا درشسرق كمال اغابةن 
واقع شدد» شرقاً بكوهاى انير وثهلا” به نهر آ.ون وغريا بولايت خر 
( ناشقرؤان ) بلخ » وجنوباً بساساة عندوكوه محدود ومتصل است . ارسةان 
بدو حصة علبا و-فلى منقسم است ‏ عليارا ( يدخشا'ن ) وعفلى را( قطغن ) خوائد . 





صفحةٌ ( 45 ) سال اول مله كابل ثمار؛ ( 4 ) 





فيض اباد شمر زرك » اشكاشم » راغ » ز بساك » كشم » ازشمهرهاوقريه عاى 
«شمور اوست . معدن لاحورد بدخثئان خود ٠«شمور‏ افاق است . 

مار ستان سفلى ملكت زراعتى ست كلدم وجو واشحار !ته اوه.شهور است 
عم العم سيز وخرم قطغن بعداز باد غس هاى هرات مترين مى ا ّم افخانسئان بوده» 
واون نرق اسئ عاق ان مرولا ن الست شا مكرك افا #ااثان 6 درا 
الشكدين 6 من » بغلان مشمهور رن شهر هاى مخارستان سفلى است . 

م بوطرت خارستان باولايت بلخ ازحيث اقتصاد طبيعى است » جو دك باكتريا 
ازصفحات #ارسةن عليا بااملكت يت وجين راه مواصله بيدا «يكتد . ونوايان 
باخ بعد از اشفال تخارستان از همينراء باتبق هاى جين تحاربات كردم ودوابط 
مجارت باجين برقرار مودهاند حالات نار مره مخارستان قبل از ا-كذدر «ثل اغلب 
مالك محرول اعت . وشوذ وارعغ ونان درتخارستان محتاج به حفريات وتحقيقات 
امت . مخارستان غالاً ودر قرون و على عموءا؟ درقيد بسته كى بلخ وارلحاظ 
بارع ياعقدارت او شريك بودهاست . 

ولايت ار معلوم عت در عمد قدم جه ناعى #وسوم لوده > أما أر اشكةه 
نام مخارها نامرده شده ء از آنو قتى است كه طافةٌ از باغند كان الشسر زمين 
نام مخار .شهور افاق شدئد منايم بوانى هم قوم تخار را در زمة فانين 
بونانيان باختر در قرن دوم قبل المملاد ذ كر كرده اند . مسرو بار تولد روسى 
دركتاب معروف ود 
سرك سر مويه لق شور مسد ناا ولت 717 
درين ان هيله اطلاعاتى يدست مدهد ع او كويد قوم خسار 


57 ف در نولو تسز ير واقعه در سر حدات خود جين ( شمرق ثمال 





افغا تان ) ميزيدته, ودر دورة أسلام و سدق 1 خض ينام قوم حار 


صفحة ( 40 ) عا اول ما عل كاك 


شارة ( 4 ) 





( مخارستان ) ناميدء شده راجع به تزاد مخارها مسرو اوتكورت ديمس المانى 
عدر دك همه ررمر يدت كر .در دايرت المعارف اسلا المانيا ميتويسد 
4ق ١‏ دان ودنا دي وهال كام وطن اع تا وين ا 
در آسيا يبكوهاى هندو كشن وياهير مبدانشد . بس معلوم شد 5 قوم تخار 
از سا كنين قد أتخارستان بوده » و تزاداً ب اقوام افنان از يك اصل هيباشند . 
بطو ركه مورخين #عاصر مهاجرت ! دياثى هارا از سواحل سعرون وجيحون 
در افغا نستان ذ كر كرده » ومحرت اقوام هند وفارسرا از افغاستان مندوستان 
وفارس ذثان ميدهند » ابن مسثله واضح ٠يشود‏ كه ]ريائى هاى اصيل دراففائتان 
متوطن © وددته دسته دروادماىداخليه عا_كت هنقسم شده ابد . ايندسته هاى 
0 إفى عرور دهور دراكر وضعيات بلدىوجترافياتىي م بدامماى »تعدده موسوم» 
وهريك داراى لسان و لبحه هاى مختلقه كرديده اندم » ازان حمل است » قوم 
مخار « مخار-تان » 
راجع بزبان تخارها » جنائيك در مقدمة كتاب بار تولد ذ كر ياقته » هن جند 
كام الدنة افغانستان از لبحة ساريكل كه شرق تن لبحه عاى بامير است كرفته 


بالبييحه هاى كردى غى لى ديه حدزره اسياى دغير » إعنى م اق ه؟ 9 مم 





درجه طول شرق نصف الهار كربو يم همه دا خل زبان ١‏ رياني است ولى زيان 
قدم طخارى صكه از قرن اول بعد المبلاد ناقرن دهم و جود داشته» 
از حملة أن السنة ارياثى اسراى وسطى شمرده شده كه داراى روئق وجمال 
ادتى يز نوده است .ان مطلب از يكفقرء انار باقانده وداتى ترى معلوم 
شدم م كه زبان مار أدسيات بودائى وجود داشته » وغالاً زبان ري ره 


شده أست ومسيو بار نولد ازان ذ أرى كدر 5 








صفحة (8: ) سال اول كن شماه ( : )6 


والحاصل جنا نيك قبلا اشاره كردم ذارها در حدود دوةرن قل الملاد در بلخ 
تفرذ دا 1 »> ولعد أزصد سال وكارك در بار طاشه اانا نام كوشاق 
رق 0 « وشدرع قسدمت ت#دهٌ هادوستائرا مدعذر ساخة_د. م لاطين 
كوشاق 0 جدى دين ودا بشمار مير فتتسد . از قرن سوم بعد الملاد 
كوشاق ها جاب باخ راده شده» ودر#ك ساطة ساسا نيان فو اديز > فقط 
شعية ان اهما 00 نا<دود قَرن كنوع 0 باى لود 15 مسك وكات 
باد شاه قَرنْ حم كوشانى كابل لمك مالك ام دزعورة كرل مواخوه اث . 

حدود سياس.ه افناسةان درعود د كوشانيان ٠‏ توسيعم » و“رانات ود ايع | يتعمد 
مخصوضاً علي مخارى و امه سازى 7 حكمرل 50 ٠‏ در ناحه محار بات 
سكينى كه در حدود دواهقرن بعد الملاد بينكو شالى ها و فارس واق-م شدء 
دا ثره تقوذ كوشان شا دان در مذفحات جئوب عدو كش #دود كرديد . 

ناتك في كوك سراي كوي ان از لله انان كد م اازنان ووكلانم 
فى اكادقادن عورد شافائن كرك الى ها دو 50000 يا سحن بكوم . 
ولى عناسيت نأم ار ستان وا سام درعا شية ان اخوال ما غك كرده بأشيم 6 
لهذا بإن كن #الكقار لم وعراع اك نان ايده ا رست روف تاس امت 
از طانم ديكر ارها يعنى دولكن «يا طله زيز سعزنى 0 أبد : 

لعفا لا اعراب اهارا فيا طله 





وا يديد 6 نه تشكيل سلطنى در بخ 2 داختاد عو منه! قا 38 <:ولى هدو 
حوري الله عدن ا كار دنا ك عاو لاون ولايار توك 


و عساى لود ام اذتل - .1 2 ان در 2 | واضيان سة. لى 0 الا 





سواى ام تثالى داردعر دمكرى عن ردتان علطا اهاور بشكل قرريه 











مفحةٌ ( 4؛ ) سال أول - مله كابل , ثاره ( ؛ ) 





مو<ود أت 5 أن قرية شال درادم “.إلى م و حودة وض اباد 1 ودا راى 


سه هزار خا نوار اهالى ٠‏ سيزده هزار تفوس عاسث كه يأك شان مان فارءى 

ع واحة افنائستان «ودمء وود هارا از عبد قدم ازنؤاد افنان م.داد . 
راجع بدوات هاطله آقاى عباس اقبال اشتانى در دورة بارغ “وم خود 

شرحى وشته وإزندوات ارب ا هياطله 


ع رنات 0 ى اشاور ا داف فارسى كرده أبد ٠.‏ وفيرور والى سسئان را 





در حدود لصفب ب دوم قَرلُ حار ولع در لاه حو كن ونند » أم أرقت هرا مل 
برادر قروز 0 فوت كر دويم بأد 7 8 رس نود وات هياطله 





فروز را نايد سكرده و قور ا لسار سلطات فارس تشاسديد . فيروز قول 
«الالى تمود كه بدوات عياطله ه بردازد » ولى إسأ 1 عا در نادي أن اال كود . 
لهذا بين دولتين درت اعسلان ودر لأعحه يروز مغأوب ميد 3 شار فيروز 


دا'دن دخترخود رأءه خوشنوا. بأدشاء عياطله متعرد كردي ةزه أل 5# م دوباره 





لمع سس مه 


هياطله در حدود اينم محلو قطبى و بلا ف صلىيه ار طرف بأد شأه هراطله أعدام 
ار 9 


بلاش بعد از فيروز باد شاه فارس شد ( سم - للح ؟ م ) و أداى خراج را 





بدوات عواطله ميل كرديد اأها ساد شمر يار فارس در عدت سلطاتٌ خود 


(لامةع- اخوم)از زدولت ها طله ىر حت ها ديد ء زرا قنادار بالى مهب 
جدبدى مردك ام در 15 خود ابه مكرد » ملت القلاب كرده أور اخلع 





وعاتا دن وادرشرا باد شاء_اختند . قاد يدر بارهياطلهبناه 'ورد ء دولتهياطله 


اورا كك كرد هجاما .بر اخلع وقبادر ادوباره وات فارس متمكن ساخْتند و خراجى 


صفحةٌ ل( 2 سال اول - يله كابل شارة ( 4 ( 








بأو تجميل كو دير قباد درهان سال اوم راىانك خراج دياطله هارا مه ل 
ماليات حود را از دوات روم هَاضًا كد 3 روهيان بدا ديد 6 و كه دولتن 





در ار منستان در كرفت . اشحرب تحال 0.1 م طول كشيد » ولى قباد 
ورتين امع توم مكرر بادشاه د هياطله بور شد . باروميان صلح عايد . » 
درحدود لصف قرل ششم ميلادى دوات هراطله درائر وم توركان وساسانيان 
فا سس منّرض كرد بد 0 ا ر مخارستان عه در ان وقت مشتمل بر 
ب ولاءت نود تساط يافتند . ( بارنولد ) نو شير وان در سالء 058 م قسمت 
إكاونس ادل :عدون را اقذال و دود فارسن و11 وو ما عدام يدانا 
تبكر اننا سان مادكة ساءى كووارا رار ذول هم وتشكيل بمود:- 
اول ' قسمت شمال غس بى ( باختريا ) دوم قسمت جنولى غ لى ( بيمروز ) سوم 
قسمت مشيرق ( خرا سان ) حارم قسمت مغرب با اران شبر . ( ار 2 
جموىى اقبال ) . 
بعداز وم ورك وفارس سلطات اففات_تانيه قوت هاى مامه نقسم كرد بد 
ولى ان تقسهات يرترقات ماله فارس يسن اقزود . #سيو بار نواد ميكويد  :‏ 
عظمت سا سا نان فارس داراى جنلة مصذوعى و » ووسياة محارت عظم شان 
طلاى بمزانس شر ده نشد . 0 ساسيان و اب يارى و أمحاد رشته هاى 
صنمق جديد ء ازاسراى بس انس استفاده 1-0 ديد . يعدن مادى فارس م بوط 
ه راحم نواتى ووئدى وساتئى بود . دربين ممالك باد شاه فا رس از همه بيشتر 
ولايت سات بابل ايت اقتصادى داشةء , و ثاث عابدات شاه فارس را بابل 
ميداد . بعد ان بابل دو مين كا نون عدن را ولايات شرق فارس ( افغا تان ) 
تنكل داده ود يك ع كاقسدق أزنا اذو انراق ملك ”قارئق لا عن ) وونعت ديك 


صفحة ( 2١‏ سال اول محل كابل شمارة :)0 








ارج حدود فارس ( باختر ) واقع شده بود . اما ولايات داخلى ملكت فارس 
شمرهاى غير ٠ممى‏ الوديد . 

هر حال خا رستان بعد ازا نم دركح تسلط نوركان رفت > وهاطله ها 
م'قرض أرد يديد » ا ظهور اسلام دردستث ا با نواع تاف آداره شد . 
در خلا فت حضيرت عمان شول صاحب حدب السير بسال ١م‏ #رى عبدالله ان 
عامى تح خراسان مامور و اعزام شد , مشاراليه ع.دالل بن حازم را بولايث 
هى أت 0-0 مود . ان حازم بعت اذا نك اغراف فماطة 5-3 و بلغ خراج 
إر او٠ةرر‏ كرد » احذف بن وس را شتح باختريا و مخارستان مأ مور ؟-ود. 
احنف ولاءت كوزكان ( جوز جان ) و باخ واطخا رستان را ! ثمبر نا لقان 
فتح كرده بين خود وقبس إن هشم و خلد بن عي.دالله تقسيم مود . ازين بعد 
شيوع ديانت اسلاميه در مخارستان رواج يافت . ولى عادنهة ان اشاعة ذهى 
باتمصيات و #اربات «لى دوجار شد , ال مثمور أن قييه باشمزاد كان 
مخار » در دره هاى اببك وبذلان ازائجيله ات له طيرى به فصيل ابن محار بات 
اه “كن أنه أسِت . 

ذار.عيد طاهريان ت خر اسان و عتقاريان ب«صديتان + مخارستان الب عد 
ولايت باختر بشمار ميرفت . ( قرن سوم هحرى ) در عهد سا مانيان بلخ كه 
ماورالمر را استيلا 0 وازاوا خر قرل سوم ااواخر قر حمارم معحدرى 
داراى ساطات وسيبى بوديد » تخار ستان با الطدع <زولايات باختر حسان ٠يشد.‏ 
ولقبة ان قوط ال سامان > ايلك خانيه نورك كاهى كمالك ابن روى حشمى 
دوخته و دستى دراز ميكردند » ساطان مشهور اففائدتئان مود يمن إدوله 
در شكدق كه ابلك خان باد شاه نورك در دشث بلخ داد » ايندست ب كانه را 


ل 63 سال اول له كابل ثمار؛ ( 4 6 








بتكلى قطم كوه انان بود اسان شورع فى نووء الغاذان كردي ا( اوالشن 


قرن جار نانصف قرن شش «<رى ) 

در مدت سلطات سلاطين غور اففالستان كه از سال #ؤه عجرى اغاز 
وه وةه» هحرى خاعه يافت »م طذارستان در زر ام دوآات مخصوص غورى 
ص أر شعة ساطات عور م هحكزى وده أذاره ميشد . در 5.١8‏ هحرى 
عوان مشاعان زاتنالدتان شط ع وسلد ل غود ان ترص ار ورد ساد 
ازان از بكان ركارستان قسما” قاط يافت و ازان له بود هلك وسيم خان 
ازيك 5 در اسغار 1 خان برحئدين ولايات طر فين ا دريا كرست 
همود . باه" لات خان هل كور شهر قَنْدرْ ٠وجوده‏ نود ؟ درقرن دحم ميلادى 
بوجود رس.ده ات . 

وكزغان سازات ترمذ را اشرق كززم م راق رمات ولآيات مور 
هرات وبدخشان اردو هاى خوكوار خودش را اعنام عود . عسا كن جتكيز 
وارد مخارستان عليا كرديده و شمر آبادان بد -شان را كه در محل فورض أباد 
موجوده بود » هتدم اه ” متعاقياً كك يزخان درحدود سنه /ا1؟ شحدرى 
بالذاتعازم مخارستان مذلى كرديده وبعداز ريات عمرانات عرض راء » شمر 
م لقان 211 از متر بن و زر كترن شهر هاى عي رستان بود مخاصره 

. اهالى نشدت داقعه كرديد » بالا خره ا عن بان اشن را را فتح وازفرط 

حدم 10 خراب عوده و ديارى دران ديار 500 . 

بس ارمسكك جتكيز كه و لايات ساعلات عظم او در بين او لادش منقدم 
كر ديد » ماورااني. ( مخارا عا د و وال و ارين 1ن وعلكد 
غن نين در : فرعان <غتا فى دا «لى نشد . لجنا يان ازسال 595 مخرى ١‏ ٠لثلل‏ 








صفحه ( ه ) سال اول م ابل شهارة ( غ 2 





هه 








اميك 6 كر ليسي مع ب باجسس و م يي بسي وم مك سم تست بيسن 


قرى بر ان تمالك استبلا داشتند ء نا ] نك امير بمو ركوركان ازسال الإ 
نا جرب مجرى مما لك ماورا هر ء خوارزم ء ا فه.ائتان را فقتس كرده » 
ان و سكوية او كرديد : | كرحه مداع كن عور دوسان 
6 مرى تملكت زر ك اويا رجه يارح-ه شد ء با ان نفوذ شهزاد كان؟ ورى 
نا أوايل قرن دعم مبرى در كا رستان بإقى نود » در نصف أخير قرن نهم مشهور 
ترين 1 نما انو بكر حكمران بد شان بود . و بعد ازان نااوايل قرن دشم 
حكوءت ساطان حدين از هرات اجراى ا ثير در مخارستان مى كود . 

دراوا خر قرن دهم ساطات از بكان ترتى يافت ور معام بلاد فرقانه » 
كان خا وله ا ةن كاذ د »ووارههرات وخرا ا 
باختند . <تى در اوايل قرن يازده رى برقند هار مسلط 5.ديد » ولى در سال 
و١١‏ شاء جهان ٠غول‏ كير هندودةن اهارا ان قند هار طرد ممود. 

بعد ازفترت از بك شوذ 'مراى بوعى دركًا رستان روز افزون شد » وابنها 
ننام ( ميرها ) بصورت مختانى ور كا رستان عليا وسفلى حكوءت ع عموديد . 
حتى تونه هايشان ناقرن 1١9‏ #رى ٠و‏ جود وود . ميران مخا رستانرا بعض ها 
از تزاد سكندر بو ناتى كيان ميكرديد م جونكه هنوز تزد 1 ما 1 أنارى از 
مسكوكات و ظروف زمان نوا نيان موجود عى شد . ابشها كاص به جترال » 
بابير سرقول هم مسلط بوديد . وعشمور ارين انها درقرن 19 مبيرشاه مروف 
لوواة أدت:.. 

در نصف آخر قرن دوازده هجرى هنكام ابدالان قند هار به تشكيل 
يك سام - عظيمه اءيراطورى ميتردا تند م شرءان اد شاء يزر كداردوهاى 


اففان درت قوماندانى وزير شاء وليخان فوفازائى مس وراعبور كرده » ولايث 





صفحه ( 4ه ) سال اول مله كابل 2 . شهارهٌ ( ؛ ) 





كوزكن ( ميمئه » اند خوى شبركان و غيره ) و باخ ومخار ‏ تان عليا و سفلى را 
اشغال عوديد . يمد ازكبى امراى نوع ىحخارستان بحلاف تسلط سلطات مس كزى 
قد هار حر كت كودند »» وشاه مراد بى اميرخارا بان اغتشاش داخلةُ افغاذ_تان 
كك عود ٠‏ وزرشاء وليخان دوياره هناءحن مخار» تارسئان ماهور و اعنام رديد 3 
2ع قا شخص امد شاه كك ازراه فرأه حا نب ىو شكاوت « واراه فيمنة و 
بالخ 5 را عبيور كراذة وبدخارا عسكر كديد 2 هس أد 2 0 يح را در 
حدود قردُّى ما بله شتافت ع ولى م#صضاءدت حود 1 درسالحه ديده ازدراعتدار 
داخل شد ور 2 فطم ره حهءات رسول خداىرا علي هالسلام ب ك4 عور كور كان 
ازعمراق در كر قند 500 ين درمخارا بود 5 در حضرت احم_دشاه هبعديه 
ود 6 وعحدود دوات اقغا:ن باامارت حارا رود امون 56 كرد يد 5 انواقعه 
درحدود 1١١8+‏ مُحرى اشاق 'فتاد . احمدشاهء نظر عشى سراءى 3 داشت ان 
وصالحه را ععثير شمر ده وباخرقة #عاميره بقند هار عودت مود 3 وخارددان بكلى 
امن كر ديد . زيرا اهدشاءه بر خللاف بادشاهان حاحى 5 واودى وسورى وغيره 
ساسله هاى افغان كمالك كانه وا اشغال موه 71 وازترقات داخل” وطن كانه 
مايه بوديد صب العين حوس رقيات داحله وامين افغاف:ةان طدي را قرار داده 
دود » ودرعسك ركثىهاى خارجه خود فقط بكرفتن خراحى ازشاهان *ساءه 
ا كتفا كرده» واتحاد دول را تحت بافغا:ان جلب ميتمود . حنا يك مين 
رفتار را درحين عليه وفتوحات حود 6 عقابل نشاء دح بادشاه خراسان 5-5 فارس 
وشبهنشاهان هندوسةان مراعات وت : 

اما راجع يزان مخار-تان :ل بعد ارانكه مروردهور واختلاط ونقوذسيا-.ى 


والتصادى وعلمى السئة بونان ؛ نورك , عرب © فارمى كوه تانى افغالتان 


مفحةذ( موه ) سال اول مجلة كابل شمار ( 5 6 











زبان الى تخارى را ازءيان رد » زان مخاوط ونوبنى عيدان كشيد . در دورة 
ا_لام جنا ركه » زبان قدي و هشهور -غدى را در ماورالهر ا 

ساحة رواج اخراج كرد » همجنان درزبان مخلوط تخارستان اجراى تاثير مود . 
وزبان بشتو يزدرن اختلاط إىلاثير سود . دروحه زبآن ج.ديد مخارستان همان 
زيان فارمى افغاستان كرديد كه درجندين فحت اففائتان معمول وصيوج نود 
وبازبان فارمى فارس ثفاوت دارد . فارسىها اين زبائرا سام تاجكى وصا+يان 
آئرا ناجيك بانازيك خوانديد كهازان سعد ان اسم مشهور وهءرو فكرديد . 





تر احج دبلو لضن يلوى الكليز ون كقان مدر وف حود ( كه درءوذوع 





جغراقيا وتاريخ افغائتان نكاشته ) ولعذا .ورد اس تراد ( انكلو سدى اوف 
اسلام بريتايا درزمينة اففانتان و'قممىشود ) راجع بتاجيك هاى افغاذ.تان 
شرح جالب نوجة ذيل راعى بويسد : ادك جح بارسيوان مردمانوطنىافغانستان 
هد كمعرب باانها مخلوط كده ونامخودرا با نما مذاشتد ء يعنى نازيك 
كهفارسى ها اعراب را بآن نام مبواندند وفارسيان د شمئان 3007 
اسم ترك وار ا تاج عى ناديد ء لهذا عرب را هم ناز كفتدا د ء 
وبعدها نازيك و ال ان اسب وا سكك عر فى بإاسب 
وسكك فارسى مى | ميخت نام او أسب ازى وسكك ازى الود » والا 
أسب سك عن بى خا لص هد.ود » أ نوك اسب عربى خوا يده ميشد .» 
واقعاً ا<تلاط اقوام درا رستان دردورء اسلام ! فاز مود » و يكقسمت 
كو جك اعراب نووارد درا كثريت ملت بوعى محليل يافت » كه هئوز يكدسته 
از اهصالى #ارستان منام_ عب عرب بتعداد شش «زار خانوار در 3 ءَن اباد 


وقادر و اطالعان ياد منشويد كنا قدهتى از نورك وازز بك داز اسفار 


صئحه ( 5ه ) سال اول محله كال مارك ( 5 ) 





جنكيز وتهمور دراهالى تخارستان تحال شد . ولى احتلاط بزر كشاقوام داخلى 
افغائتان با مخارستان در عبد غننويان وغوريان اغاز مود > و طوايف اففان 
از صفحات جنوب هندو كش در ]ا نولاءت سرازيرشد . ابن ههاجرت داذلى 
در عفير سلاطين 'بدالى ود زائىها در دو قرن اخير بسرءت نويه اأرديد 0 
ودو باره اهالى مخار#:ان بااصل خود برو -تند . درين اختلاط اخير قسمتى هم 
هزارء عس كرى افنائستان شامل نود . 

م _رحال ما راجمم بوجوءكسمية تاجكونزاد آريائى انماء درقسمت تارلخى 
افقائتان سحن اشواءم كفت . عيدالتاً بأبد فيميد مخارستان در دورةٌ اسلام 
بأوجود الاب و كشك هاى خار حى ودا<لى دا راى صراتب علم وفضل وده ء 
واشخاص فاضلى درن وطن برورائده اسث كه ازان حمله اشهارا فاضل 
عبد السكم رستاق در كان 0 جراغ لعن » خواش قد فيك 

قاذى انومطيم عبدالكم سو نحانىراوى فقه | كبر و٠صاحبامام‏ اعظم رح 
وا-تاد انهيارك (ه٠١١1-كواه)‏ اوصالح عد المكم حوس (موة_+اام) 
ادورجا امام ديه بغلالى معروف شيخ مخارى واستاد امام مخارى ( 740-185ه) 
انو عهان سعيد إن هتصور طالقانى محدث مءروف واستاد امام امد حدلل رح 
وصاحب سان ( فوت 5098 ه ) ابوامورل اراهم بن ثماس طالقانى محدث 
مشبو. ولا كرد امام عرارك ( 7٠١‏ ه ) ابو بكرسءرد ان إ.قو ب طالتانى محدث 
معروف . قاخى .د الدين شمر ابن ود و لواى رستاق »روف هه باحى 
قاذى القَضاة عصر سنحر سل<وقومد وح انورى( فوت 61٠‏ م) | ووالفتم عدالرشد 
رستاق صاحب فتاواى واواله ( 54 - ٠ه‏ ه) ابواحد امير خسرو مربتنى 


دعروف به دماوي صضاحب ناليغات متمعدده ) فوت 6م م مولا نا شمسالدين 











صفحة ( لاه )6 سال اول مجلة كابل ثماره ( ع ) 


بذلابى جلس نظام الملك وزارمءروف درقرن شثم : شمس الد.ن شاع بد حشانى 
هعروف له معيا صاحب دنوان اشعار درقرن دهم . ابوعبد الله سعيد ابن 
حدر حرمىى فته مشهور ( فوت ٠5ه‏ ه ) ميرزا عبدالقادر بيِدل معروفترن 
شعراى قرنَ دوازده ( اركوق لحان )ات ٠6‏ سساا م مو لانا عد 
معهائى اشكمئى معاصر جاىى ( فوت 808 ه ) اسلام ان خوستى ( قطننى ) 

متخلص والا شاع مءروف وريس الو زراى إورتكك زيب مغو لكيرهندو-:ان 
(فوت 4م١1‏ ه) مير د افغلى سات خوسنى قطننى شاي «شهور وصاحب 
دروان اشعار ( فوت 1157 ه ) ملا شاءخحمد رستاق معروف بلسان الله صاحب 
دنوان اشعار ونفسير ( ١/١‏ ه فوت ) مهولا ا تمد صالح فرخارى االيق 
شر أده عند المؤءن خارالى ٠‏ داءملاء.د الله راعى متخلس له مصرع شاص معاصمر 
اغا حذيرن شر علءنان .. دعر عسرت كد صاحب دوان اشعار معاضر 
أعاحضيرت ع._دالر«نخان . #اضى عد الو هن سودا رستاق صباحب دنوان 
اشعار ( فوت جراخ ه ) وازشعراى معاصر ملا عدالله عارف رستاقى صاحب 
ديو ن اشعار وللكاوى بوسف زلبخا . هولوى عبدالودود الهى رستاق صاحب 
دم ن وتشربحالارض وشرحى بركافيه وشرحى بر يدل ( كوت 1848 ) «فق 
شءس الدان حيرت رستاقى شاعىوصاحب دوان قصايد ورباء.ات وعنليات شس 
قاضى عبدالءز بزعن يزى قندزى معروف «ايشانجان ةشرح حش درئذ كرهاى 
م كوم ومطوع كرديوءاست (فوت 31*56 ه) مير عييد الله نانب رستاقي 
عام متعدر وشاعى صاحب دبوان وازاولين خطاطان فارمى عمسي حاضر ودر 
حسن خط عديل خطاط ه«شمور سيد داودخان كابلىاست واسك درعلاقه 


“0 
مشكال ممروى اس 5 





صفحه ( زه ) سال اول مجله كابل 000 اشمارة ( 15 026 








قدرم شناسى 





هه 
معارعة مو مى كابل إل دو حلوسذات هاون بامعاذبر ومشكلات عدم لوازم 


وحروف وديكر صدماي در عصر انلاب ه سيك رش وارد شده بود ء بازهسم, 





نا كتوق ور ال كتابت هالت رمن فافل. وه" ١‏ قا صوق غيد اعيد غان: * 
دىى اركار و اجرا أت نياسوده وحوائم اداره جات ومطبوعات وطنرا غبلى ٠”‏ 
ديت و<ولى عله لركه يتاه ٠‏ 

نيه كنا سك اقتكان شان اهدو درك و شيل و سردي لطر دو ا هاانة 
؟ قاى نوثين عتم مطوعات كتوى با فيداني |التها قدا :ان جنا كان تشكر' و 
خور-زدى داشته وحود انين مد لايق ونترمئد را براى ملكت خود عنسقى 
ا 0 

| كنون دراتر ساعىواصطلاحات انمرد فاضل ات ,جناب نورى افندى 
3 موه قسمت رباد اوقات خودرا بشعية كار لكر رفوو داشته بد 
تازه كى ينبت :رسكو كرا ف رانك كه لمث حبلى يمن وع نفدت 
موفقشده وازحل” عونه هاى كارهاى نازءٌ شان حل" كابل تصور منظرء رتكهرا 
درين صفدات خوج نظر قارئين كراء ميرساد . 

كذا جوان فاضل اقاى عبدالفمورءن د يلوم رساعى كداز بدو قراغ 
محصيل ار جرءتى كه در مطبعة #موعى كايل مصروف ابد أحالا درين شعيه +لى 
مجديت وخلوص ابراز خدمات عوده 'بد. 

لهذا كه وطن توجود اسْكونه اشحاص صادق وخد متكار ان صميمى ولاثق 
خود <يببى محتاج است ما ارين ذوات مخترم شكر به والالتاق مود والقيت اعبار 


. 0 ا 
ار را كنا عى ها م . 


عي نت «اسعد ده عد سح سس سنس ع نس تت تخ ه5486 نت تس ناا 0 0 
مساح 0-57 555 
انع تا عاد فت ساد سود اج اساسا 0 ل ا 





5511111111 














ياد اورى و بيشنهاد 


| تحدن ادق حون در نظر دارد صفحات جل كابل را عضامين 
نار ذى وادلى و طن إن سازد لذا : بنذو سند كان ترم كه دوا ند 
درن راهاز قبيل شرح حال و آثار اديا وشعرا وغيره سر 
رآور مكان افنانستان » باطسلاعات نفيسة نار يخى و أدنى له در 
زواباى قرا نوكي والسينان مد فون كر ديده ارت خد متى عا يند 
يكدورة بزالاايه مله كابل نايك جلد كتاب تفيسى از طرف 


الجمن ادى يجانا بشو إساد ه اهداأ مشود . 





لك بدت 85 هوار 3 عذهى 2 ادلى 4 احما 7 0 





حي 


ادرضس 


ٌَ » امجن ادنى 


حل الأو دوواد 5 
تكاريده: - ( سرور كوبا ( 


ع را - با مدير اجن ( عد انور سول ( دك 


ا 
لكر 


افى:- كال 


؛ جه 


د 


كنا 


ولايابت دا خله 
« حارديه 
2 7 سبع 0 
ثليه معا رف وتان كد حا تعره هاى 6١‏ 5 2" 


اشند وكا سكه كك قلمى فحنا لد 


صن 
م 0 جه مميجويكّيه. 50 يادي سه 


6 +ادىالاول هق 


ع 


١ ٠ ميران‎ ١ عد‎ 


ن 
١‏ ابا ى 
غ١1‏ »2 
3 بو بدا كع 
راكان 
اصلتب لمت 
ها ضحد /0؟ كدو 0539 ١ ١‏ مياتدى 


فبرست هذدر حات 


«ضمون ولسلده صفحه 
:١‏ وظيفه شناسى م . كرب قاضىزاده ١الى‏ 
ا ضرورت 'لوحيد رسمالحط غلام جيلانى اعظمى ١5‏ 
*: شاعره هرى سرور -<ويا ام 
0 سند رندر غ : اعظى 05 
مه" : مد'بيت قديم إفغا نستان احمدعايخان مترحمفرانسه +١١6‏ 
5: احاز قرآ نى م . كريم قاضى زاده م 
0 : افغا نستان و نكاهى بتاريخ آن م . غ. م غبار مه 
ه : يادى ازنضلاى غرنى شبزاده امد عليخان درالىقى ‏ ١ه«‏ 
5 ياد آورى وتصءعيح غبار 

نصاو بر 


١‏ .: والا عرعرت وزير صاحب حرييه 
© : مسثر يفوت مبلغ ضد شراب 


١١9 ٠١ لا اسمسسيين‎ 


3 : منظره كوهستا ىق تحشير 
4 : منظر هشاع انه كو هستانى ابدراب 








5000 5 8 نا ته 
| | 5 2 

03 بن اذ عم ناماه كلو 
000 

ذراة و 


جح هله ورددمات عد 


' 1 . 
ل 


و الدمتك 
2 4 - - 


صفحه( أ) سال اول مله كابل شمارة ( ه ) 











بود كرم قاضى زاده وظيفه شنأ سى 


دنياى اميوزى عي صه كاء يجا دله واتنازع بوده » مظفريت و رستكارى 
ازين رذخ غوف ودهشةناك مر بوط و متعاق نهابراز فعاليت و يشتكاراست» 
فعاليت ورث: كار دورت ذر بسدث » جزدرسايةوظيفه شناسى 2 در<ةةت هردرى 
أن ( بش تكار و فعاليت ) ازحملة علل مسيمة مظفريت ورستكارى بودء © مولود 
وزاده وظرفه شنامى است ٠‏ 

هم جنا نك وظيفه شناءى فردرا » از يكطرف بها راز فعاارت و بش تكار 
در اعورات وادار عوده » ازطرف ديكر رسة.كارى وكاميابى هاى درحشندة 
در<يات نئل عى ايد » وسائل تحاح ونمحات را برايشش قرام موده » بمحيوبرت 
دراتظارعامة حلوه ميدهد . 

مثل أن ؟ ار اتجائيك ارا و اعتلا يا اميت و موقءيت يك جامعه م بوط 
هكيرت افراد صالح ووظيفه شناس اوست »ء فعاليت ورستكارى » قدر وقيمت » 
حت وحفظ شئونات أن نيزدرا روظفه شنامى افراد وحكومت اناست كه 
درساحة وجود ازكوه لقعل مى ا#امد . 

وازن مخوبىحه درافكار واذ هان حاصل ميشود » 5ك ترقات هسءات و 
جامعه اعم از سك اقتصادىباشد باسيامى خواء مدىياشد خواه عرفانى در نفس الامس 
مناه تركاتى از فالات وف كا أقراد انركم # ولف عناتى نز يذان 
و دار عو ده اث . 

(وازيئرواست: عطاك امرو' مظفر ورسةكار ازرزمكاء منازع شار امدم 


يقد مسراى من واعتوارى روبشاءق. قلال رقيات والى 5 ع فالى « اقتصادى و 





صفح ( ؟ ) سال اول جل كابل ثارة ( ه ) 





سياسى ميروئد » مراحل ير تعب وخطر ناك ريد كانى را بايك رشادت وقوت 
فلب عوده © لشعرف سحادت واسسمئت هاى مادى و هء'وى قال مشوند .“غات 
أن عان وظفه شناءى افراد ياتعقيب وييروى ما ارهان .نج و رستكار كلاد 
حقيق بشر فكر مقدس واظفه شناءى اعنة ب 8 لفان! دان ىأ تب عالية 
رق وسمادن نادي وعقل :سوق زازه الست : 

وظيفه شناسى : دوقو مخالف ومتضادى دراذعان يشير بساحةٌ حيات تكم 
فطرت او كي رماست . و3 حقيقة” مين دوقوة 1 ا 
كاز يدوناريخ بشير نا كنوناءث هام خراسهاى جانكرا » مو جديسا اختلالات 
وبد مختياى تحمل فرساى در جواءسع بشمرى كرديده » اياف واعتسافانقساوت 
ايدود اقويا 3 يانه بها أن ومظلوه مراك رقت ت نك مزضعقا سيب شده است . 

إندو قوه مالف ورم زرده أظم م ونسق اجماعات لشرى » 3 عسارت 
از تمعدى و ظلم ا بإزون ش_دن در مقابل هان حدس ملك اسث له ال 0 
اثسالى بشمار «مرود > وديكرى ول ظلم و قناعت بدذان الت + 2 صاحب ١‏ 
بواسعلة ضعف 0 ف با نوا عاتوايد دفاع ازحقوق «شمروعة خود عابد 0 
هيتوا لم اهارا شلاصة موده ناير ديكرى نيان كا لم + الله أولى أمانئدةٌ احتراص 
وافراط <س علك واخود واف بشي وده » دوو مين مثر بن كوه تاق فطرت 


عه 


وجدن السث 5 
اما وظرفه شءاسى ٠‏ حصت عبارت ازقئا عت تومه خويش واشاءاق ه اهام 
تاليف دنى و سوق أستث ع 1 توا 7 31 0 از أقسام ع0 «.بأش_د 


و ولسدوف و “ضوف عر اسللام ان اده ارا 0 حنان تعر يف موده 


مكويد. ؛ كه عدل عد اعتدال و ومعلى مابين كلم ( تعدى ) و وول ظلم 





صفحةٌ( * ) سال اول محلة كابل شمارة ( ه ) 


بي ع و اي ب ا ل سيت سس لس سس سس سسيييس يبب يبس ببس يسما عمس 





( ضف نفس )است . لذا وظيفه شناسى :# كه قناعت حمق خود > احتراز 
وخود دارى اركاوز تامشر وعانه محقوق ديكران وجلو كيرى ازتمرض و تجاوز 
دون وجه ديكران محقوق خويش ءودناست ء نيز ظاهس ميشود ك از فروعات 
( عدل ) ساشد . 

وان مان فريصه اخلا فى 20507 صرف نظر از توصه اخلاق ازجاب 
شارع انز » بدان مكلاف وباتام ان موظف أنم . 

وجاى نأف انحاست كه ما باوجود دساً بالحام ان مكلاف بودن * امروز 
دختانه ان وظفه دبنى و اخلاتى خود را فراءوش .وده وبرضاى خويش 
سيرد ذيكران هه ام 5 

وخوشا محال مللي-كه سر ناسر اءن حس مقدس وظيفه شناسى درا ذهان و 
افكار افرادآن ازكوجك تارزركك جا كزين كرديده » جاده ترقى ننه . 
وبالعكس تأسف أن جوامميكه كه ابن تكليف دبنى خودرا فرامو شكرده » ابداً 
دماغ افراد ان ه ان اشنائى ندارد . وغير شعورىرو هه اطاط واضمحلال ميروند . 

دردنا هبي موجود و٠صنوعى‏ بدون موجدوصائى امكان بذبر بيست » مشا هده 
فعلول كانه دإلى «و جود عا - ان نوده » بدون عات تكون أن محال است . بس 
حكم ابن قانون منطق وظيفه غناسى أيزيكنوع فكر ورأى است © كه كيتوان 
تكون انرا در دماغها يدون علت وفاعلى تصور مود . 

ويراى ملكه ازين رعكذر قافله ترق و سعادت 4ان از رسيدن عنزل 
متضود ها عق فاده #ذرهاوية امخطاط سر كردان وردية ملت و افا 
شان روهاشراض ميرود . ايه حير كرده سشتر برايشان لازم ات . كه در 


صدد ادراك و ددست 0 عات عو ان فكر «قد س وظيفه شناءوى كه مابة 


/ 


صفحه (؛ ) سال اول يله" كابل ثمارة ( 8 





ساد سجسعة 


كوه ترق وسعادت ادق وتذوئ امح ار اهدع ازار ان كوه كردين 
وجديت درين زعءيله خود دارى اند « ناتواسد و سيلمة أن إن كز عدن را 
دراذهان عامة افراد خ.و يس توايد وتعممعوده » وسائل ترقى ويل بسعادت 
ملى را انان وحاضير مك : 

ويكانه جيزيي درن مورد سبب تشفى ما أزين امراض امحطاط ويس ماندن 
ازترقيات مدنى و الرقيلاة » مارا دلاات براه ات وارستكارى عى ايد . 
تربية اخلاق يا رورش عودن ماسكات فاضله ايست دماغ القال 0 ا واس 
انكو ةا شتات رار نت اع 

وازجنديست كه طرفداران سعادت نوع بشير ياعلماى فنتر بيه ( بدا كوزى ) 
براى رورش وأعو قواى اخلاق وقواى جسمى وفكرى اقدامتمودء “ بالاخير به 
توبيب وبدوون بيك رشته معلومات صميحه راجع بهبرورش قواى انسانى كا ماب 
اكرديده ابد . ش 

وهان اسست كهتربوت را بسه قسمت ممم اتقسم عوده ( تربية جدمى » عقلى و 
اخلاقى ) يكانه جيزيرا كه بيثتر ازسارين براى برورش ورشد ملكات فاضبله 
اخلاق دخيل باراى سعادت و اشاى نوع بش هوثر قرار داده ابد مان نه 
اخلاقى باعادت دادن بشيررا هه اخلاقيات است . 

جناجه سوسيا ليستها حتى دمو كراسما راون شاوت تيبب وغريب طبقات 
إشررا زبرعطالمه قرار داده بر'اى اصلاح وتعديل اجماعات بششرى مين ارنية 
اخلاقى وبعدها عقلى را مفيد وموار 7 » و<تى درن نظرية خودراء افراط 
را سموده » تاثيرات شديدى ارا درساخمان فكرى وخصايص نزادى ٠الل‏ 
واقوام نيز دعوى ميمابسد . 


سب سسسصم ع0 ماياو ميم تمه يناس ومسو رود حسم بد جه مجمسعص نت سحا سيد ته مده مصعم بسع حبس سمي لان لد 


بها بجا قات ابطن فا وبل ا سيار سم سم ام بعر 


صفحه ( ه ) سال اول - مجله' كابل شهارة ( ه 2 





هر طاريق درحال صرف نظر كردن ازجزم وك شديدى اما هارن عقيده واز 

كذ وشئيد هاى طولاقعاماى عام اجماع ( سوسيااوزى ) كنا اندازة جداً تخالف 
ان عقيده وفكر بوده » از انساب يك رسوخ و تاثيرات شديد تربيه درساخمان 
فكرى وخمائص نزادى ملل واقوام شديداً دفاع ميكلئند و طرفدار عدم تغير 
و ندل بذإرى خصائص ترادى اقوام وملل ابد . 

باز به تأثيرات تربيه اذعان موده كفته ميتوا لم . هر جنيك فطرت و سر نوشت 
انسائرا وان توسيله بيه بكلى تغير وسديل داد » ا ؟ اسقدر هست 
319 بواسماة ان نك اقلابى دراذعان وطرز ا<ساسات أ توليد موده 2« سنا ران 
4 اصلاح وتعديل اخلاق ما «نتوان كاهياب 0 

وعام الروح ( بسكو لوزى ) نيز عبناً إن نظريه را ناليد موده » ميكويد 
داكن واتكون شن كه ذواء الخلاق باضه كواء عين ان #توط عمارست 
واعزاذاسك ب وتر 1:52 اعتقادا وشو ذامق جردي :د كر ى سر ودرضووث 
عو ولتاد عه امراك ارس ١‏ 

شاشين ترقى وتعالى » طرفداران مدئ د وى فائرا لازماست » كةنشتر ازهمه 
هترنية اخلاق اولاد واحفاد خود ( كه تسل انشدةٌ وطن اند ) اههام موده » 
به تكميل قواى اخلاق انها خصوصاً به توايد و برورش ان حس مقدس وظيفه 
شنا-ى دردماغ 1 نما يبكوشئد . تابدن وسرله توانتدافراد ميح و وظيفه شئاس» 
مزبن بهاخلاق فاضله بوجود اورده» شانو شر ف«لىرا باترقنات مادىو١ءنوى‏ ان 
نامين كايند . وهم يك فائْدهٌ كلى به اولاد ود رسائرده باشند . 





كنا 





فحهٌ ( 5 ) سال اول - مله كابل شمارة ( ه )6 





ضر ورت توحيد رمم الخط 

براى وحدت فكرى وتزديكى اخلاق و روحيات بك مات ضرورت ولزوم 
نايل ونوادينات كس كزاء أن در «وقع خودش ائيرات خاصىرا داراست 
ف “كداء ان ضروريات درحد ذات شود كي از عسايل تمدةٌ اصلاحات داخليه 
«وده وتخصوصاً براىتزديكى وآشنا شدن افراد بك جامعه بروحيات #مديكرشان 
مدت خصودى دارد . 

ملا : وحدت لغات وز بان وادرات وخط وديكر عرف وعادات ؛ در نظر 
طرقدار'ن باصلاح و سءادت وطن ابن موضوعات توشيده لوده اابته نه مايائد 
كه در عضر حسكومت ترق خواء اصلاح برور حاضره در زمئيه هاى »تَأمى 
ومساعدى ترى إجراى اين ارزوها نايل اند . 

وهم شايد انحءن أدنى 0 دوستداران وحدت هلى سوا ند از بن معد 
أ موضوعات همه را ستحيده ويكان يكان عتصد افاده و جلب نظر #موطنان 
عن بز بوسيلةٌ تششريات عرفانى مملكت محضور شان تقد كما نشد . 

ازاتجمله كه فملا «وضوع خط و كتابت است وغط و كتابت جه ازحيث 
مكامات شخصى جه از قم مراسلات و#ررات دوائر رسميه و دوائر قضاكه 
ك نسيت محواج عامه يك عامل نزر كك حياتى بوده ودراءور اجماعيات بك مات 
تعاق مخصوصى دارد ! لهذا ان «وضوعراماءورد بحث قرار فيدهم :د 

امروز محررن و كاتبان ما اجراى محريرات ود شائرا مخطوط مْتافة 
مبدارند : مثلا عموم طلبه و مخصاين ومتتديين معارفي بك طرعة عى توبدند كه 


اساسا كن و خط تستعايق و بأكه اوت +.لى 20 لعنىي جد حروفى كه 


- 


صفحةة )107١(‏ سال اول مجلة كابل ثمارة ( ه ) 








اشكال آثرا عل خط شكات و لاخ تغبر هيد هد » باق عن خط استعليق 
ِ كنته مدشود . 
أن أرق باكرا قله ند مات بهاولا" اراغيوة ملق تررس 
> كانه ذبن لقيو اننا رون العام نواد يطو ان ا اسن او | ونا مواد 
"اكداق زات كته فى بدوانوم رعشيل غود اس يرون أكردى وموااناك دعن عان 
0 موقسع «طالعة مكائرب و مراسلاتي كه بان خط نوشته شده باشد ابداً 

عشكلاتى إدعى خورط :- 

مثل كتاب دوائر » اعضاى محا م قضاء و سار مردم باسواديكه مكاترب 
ومراسلات را بإن شيوه قرائت و عطلمه ميتوان_د و نحروف أن كامات اشنا 
مدا شند . 

اكه فكر شود شاد توشكن إن طر نه وقت محرر را زياد ميكيرد ان 
مالع ثم, در بوشن طرقَة 7 وره ع#داشد إإاحههقصداز محر إن شوه هاا 
نوشئن وتحربر اشكال حروفاست >عفقط بايدباحروف أستعليق يابإصطلاح بطرز 
حروف "كبا مشامت داشته وازان قاعدةٌ اساءى شكل حروف خارج ساشد ! 
اما اكه لويسنده حروفرا خوث رايد خط هنويد نودكن ان يمل وذوق خُود 
تويسئده ممربوط بوده براى مطالب امه تقَصى ندارة  :‏ 

بس در صورتيك بودن حروف لشيوة لستعلرق خوش خط بابد خط مشروط 
و عقيد ساشد الته براى بويسنده درصرف وقت شاوتى يمكند كه خواء بشيوة 
مذ كور اجراى تحريرات كابد يا يديكر شيو خطوط معموله «وجوده بلويسد. 

دوم : طبقَهُ كه باطرز خلوط ثلث اشنابوده ودرتحريرات شان ابن شيوه را 


معمول مداريد ولعدذى ش.وهة فارءدى را باطارل ثأث وكوفى مما أميحته مزل وإسلد 8 








صئحه (48) سال اول - مجله كابل شهارء ( م ) 

كرجه وجود ابنقسم خطوط لدبت يسائر رسم الخط معموله نسيتاً محدود 
است » ولى بازهم ان رسمالخط يك قسمت محررات هلى را تشكيل داده ودر 
<وائح عامه ذعدخل شناخته مى شود . 

حون ازقرائت خطوط تلت وكوق كا كابك ره ومضل دران نداشته 
باشاد بكلى متعذر نوده وكسائيك فىاطله يانطرز «بدالئد ثنها أزشيوةٌ هذ كورء 
مستفيد شدهء ولى عامه اران بىمره ميا ند ؟ إس وحود إن شيوه احم ارة 
مشكلات قراأت را توليد #مابد بلديت ودوست رس عاءه ِ وده صرف 
وقت هم درنوشتن طريقة اوه واقم مى شود. 

سوم : طر لِقَه شكست وياطرز مير ؤالى دفار قديه ابت 2 غالاً كات 
دوابر وصدمصاحب سواد قدما بابن شيوه معتاد وغالباً در مملكت عر سوءاست . 

| كرجه ابن شروه را ما ازحيث كرامت قداءتش تنقيد عى مالم جه سالا 
حوالم ادارى مارا ين شروه نأ مين كرده است ء ولى اموز عوائبى حكه 
إنشروء مقابل خود داشته وديكرما استفادة خوبى ازان ممواهيمنوائدت انات : 

اول : باوجود خط ولستعلق سابقاً ابن طريقة متداول جموعى تودء واتقربباً 
خط رسمى ملك تكفته ميشد ؛ ولى اموز خط تعلق موجوده ياطرزتحربرات 
حصلين عدارس دردوائر مكتوب نويسى مقامات اليه وطبقات معارقه اهميت 
درجِة اول را حابز شده واولاد ان ملت عموماً بطرف ابن شيوه روان هسةدد 
رن طرز سابق محدود و رواج شده هيرود ! حون محررين و اشمخاصكه | 
ماد إن شروه مساشند اعنوز اراده بتغير ا ن نكرده وهان سنك سسابق را 
تعقس عى اند لهذا طريقَهُ مذ كوره وما دوطيقه را دروقت قرائت دوجار 


مشكلات عا لمعه مكرايد 4 


مفحدٌ ( ) ععال :اولك عل كان شمارة إ ه ) 
آ#ذأ ‏ ا سلب ُْسُُسُسُسٌُسُسسسههسسع 


اول اشعخاص_كه #صاءن علوم مص ى مدا شاد ؟ و م در حصيلات حود 





جز دواد تستعليق فارمى و رمم الخط على دبكر طرفّه را بديده وغالياً احياحى 
هم به #صيل خط فشكت يزو إن دار . 

دوم اولاد هاى جوان وطلِهُ معارق ومكائب هستند كهابداً در صاب تمليم 
واوقات اما كتتدابين | #صيل رسم الخط شكات سوده وبإن شيوه تعاتى عدت وانزد 
ولقته عدت :1 "كرس انرا بكلىاز قرائت خطوط ميرزائى قدعه هم عاجز يستئد 
ولى قرانت ان 0 راى شان #واهد لود حه وجود هان حروف طرز 
شكسث در 0 8 | بيكانه حاوه هيما بر ه 

اشخا صيكه بك تراه ك سواد داشته باشند از خواندن وفبميدن :علوط 

0 وطرز هذ كور بكلى عاجز وبار فى اله اأكر استفاده كرد انتواتد 
اعطاق حواهد يوه ادريزا عزوق أن كدمانا بترو دوو واد 
ولحافظه دارند اشنا مسأكةد إ 

4 :كمد اشنا ضيكه رمم الخط تر ى «باويساد وبان شروء ادا اعالى 
باسواد تمامكت اشنا مباش:د 


لهذا كط طرز خط و#رر عيارات بك .دك واحد و وستقم | رز ضروريات 
واحقياجات بيك ماى انود وسايد و ا در فهما ندن مطالب و آمل حود 
اده اوت و اختلاى رسم الخط طرف مة بل خود را ممشكلات ذا شنه 
وبقصد نوكته رأ در خاط. وا ده ماق ذا زيد ؛ لازم است أن “وضوع 
در نظر احميت كرفته “ود ! 

بس براى اسكه ار رسمالخط وطربقّة عاى بعمولهة وجودء 'نكدام طرش 


ب| بيد ايت و رسيت داده ودر وطن «عمول ومرسوم باشد ؟ نو يده عقيدة 





صفحة( ٠١‏ ) سال اول مجلة كابل شمار؛ ١ه‏ ) 








ماحز نه را #تكارد : 

اول : طرز ثلث وكوفىتها كابداً ارقدمم إطورتمويى مر سوم ومعدول ما 
سوده ومحلتا 2 عدا شد 0 كاه 3 2 2 لعضى جيزى بان سا وإسدد 
يادر كدام ممّاله رسال 2 كقصد ضوى مدى لعدى هللات واكاك ا بان رار 
ند 4 لترط ز مذ كور مين اندازه طرف احاياج نوده و زايد اران مورد 
احتباج عامه شده كيتواند كه حما” بيد نو سند ابن طرز را رمم الط مموكى 
حود قرار دهلد . 
در ورتركة أصل رسم الخط 5 ره محداج 0 م ساشد توش كن قارمى 


سس 
زوج ه اث وكوفىعا أزوى #واهد داشت !احه ه طرق اعدّاد ٠أتاست‏ 
وله وقت را درقه مهام ا عللا ون لوإاده ان ش.وه نه تعداد <بلى #دودى 
لوده 50 نايع بأن 3 عندوا يناك 5 
#شكلات لوده ويراى أده عشم فق عتوابد ل حون احلا سوم #ردرن إن 
طرز اشنا وباد يطرز تستعلق نويسى نوده وان را دراول محصيل رسم الخط ٠شق‏ 
2-8 ولد هماد ويحاناً م درعررات كان رسا أزسة حصه دوعي ميارات 
استعايق عدت 0 كد اما مجخواهند طرز تماق وى 1 اها ل اهل 
معارف رعايت عاسْد مشكلانى ابد رايشان ملحوظ وا هل لود . 

ونيا هان عيارات ركه در تحر بر مودوده <ود لطرز شكدتث وعأ#_لوط 

5 : 1 ' ١ 
ى ويك هان عارات ارا تفرداده 6 روز اوقات كوغتن #انند 46 عنا بطرن‎ 
دروف لتاق محويل يأبد‎ 


مثلاً : مجاى نوشكن حرف ( ى ) كه ان را إعارف بإإن مكشند بإيد حرف 





صفحة ( ١١‏ » سال أو محل كا بل شماره ( 2 
مذ كور مثل (ى ) استعرق وده بأشد ء #جنان لفظ ( وغيره ) كه حروف 
ا يكحا وعير مقو ط لوشته و ازئر كنب أن دون ساشه 1ك داشكن ابد 
حيزى فده عدشود ! وفس علهذا !! 

ساشأعرض شد كهشيو تعاب يارس الخط كتابىرا عموم سدم باسواد ما 
بدردى اشنا هساتد ! فى كاء وده واىما اعمار كاسان دوار و53 اشحاض 
باسوا'دما فعاث همين شروه را تحير ويطور رسم الخط مسو براى تملكت 
قرار دهزر دقان هيدرك معاذرى «وجود واهد بودو بأسكه وى 
وحدت سبك محر خط رك خد نى كرده مشكلات را ازءقابل نظر ممدم صاحب 
سواد ابتدانى تملكت رفع وكا نمكى ونشكلات معالعه خطوط ومراسلات 
طبقات محتلقه را ازيين كثاره كرد شواهئد نود ! 

خوش نويسى درن شوه > ما ارا طرز استعاق ماهم متعاق إلليقه 
وذوق خود محررين داشته شرط (سسدت ! 

ولىسشها اسقدر كوشيده شود كه درو نوشته عيناً داراى شرو رسمالخط 
أستعليق بوده باشد ؟ انا درمرور جند وقت طرز رسم الخط درملكات عن بز نا 
سورت واحدد ومستقم نحو بل يافته مدل سار ملل هترقى رسم الخط مستقل 
وميلومى را دارا اشيم 4 

) علام جيلانى اعظمى ) 





ساس ع # هسوت 


صفحة 2( ١‏ 5 0 ا ششارة ( ه ) 








شاعره صل ى يفلم سرور حويا' 


داك لب هد و مهل © | 4 له هو ب 


عطاناى قدرت <ما 





وب اد صواى نطاف وا فاب سر ككيده , كاكان هرات 
يك طراوش وبالدبى تصبب كرداي_ده در تالت شاع سان أن نيز ارات 
حانكا. وداربالى حش ده . 

هر عراز عيوب 3 ا 2 عر سار وكاداب هرات : «سخذواهد از اريكى 
شب #دوب شود آخر نناشمة اماك افتاب را در 9 دوا وفذا ى عناك ل 
احارة 007 است 5 اطرا ليان بشكل دور عاهاى 0 9 1 
كيرد وما عوى تند باد .روف 'نابستان نا . ابن عناظر دلك اش بآن بإيه امان 
ه._دهد كه ساعق راى كوت و رافق در زهين مورت أطايف رن سيم 
معطرى لغير وضع بدرد : 

انوقت ذوق كتحكاو ودوش مبرشار دلا ته كان فكارى مببايد ادر وير 
هر شاحة يده الى بعاد ها دوريده باءلى ديده يأار هى كو شه كلزار ولاهلاى 
اشجار هزار ان اله عاى زارى يشتود ؟ كدر برده و بى/رده ثعمة مير فىعاداريد . 

6 كانه شاعص رك ماهم حاجى أسمعيل » 8 ردك سياه و يأ هرالى 
شيربن ددذن كم سورد شوخ حشمانه وار وبح ادنى هرافراريكك ا نر 
ميكاتد بابد ازن م غافل نود كه در ستر ساه هاى بر 5ك عاى سيز ابوه ان 
كازار 3 م دوره وجوه عنحه وعاى توشكيةه وم كن نز اسياب رست 
باغ , بوستان علم وادب ا انان ده عدو اند « د كا 5 دراهرات تودم 
رزوى سكي از تالس ادبى <ساب المعمول دثكا ٍ 


سرجحٌ ١| ٠‏ برعت ٠‏ 4 ا 8 1 5 
/ سحن اذ سكن وران وطن طرج كدت زر أن حين دبوان غرزلياى بنام 


3 شمر و 00 عرى من شميده 


سنح ( 18 ) سال اول محل" كابل شماه( 68 








( مححويه ) حالب نو جه حضار اكرديد در ضمن بك ساسله ماظوم سان شكره 
مزع كشن امداعاى ١‏ كوار الحناناك رةى وعواظت متزهان ابن شاع: 
شري نكفتار را بسرودن ان وادار عوده بود ان بدت <وابده شد: 
فلك ودف صديق را علام مود تحب “دار حكه خحوه ين 

انحا ا كثر ازرفةا را تخدش ذعنى بداشده وميخواستند انكاركتتد ازكله 
آثار حةتى نك شاعى: كه باآطرقات نسبتى انحا زيب ادمات هلىوفخر دانشستان 
سامت كيه مى شود بالاخره قرار 'ران شدالكه هرالى شير بن سحؤذن لام 
مشاعىه درصدد ا.تحان ير امده نظمىحند باوفرستد وءنتظر ج-واب شود هان 
ساعه جيزى تكذشت > منظوحة فى البدمه از سوى محجويه باهراتى تعاطى كرديد 
كه ازنقطة نظرواتصافبدىاز انار هراتى تر وهام مناياىعصمت ونا مو سكارىرا 
درير داشت » 

محجويه شاعره عفيفه اييست كه مى ودوعار از بساتين عمرو<يات ديده وفقط 
دردامان عاطفت مادر وتو جهات اخلاق بدر يا اثرات رط ارمخ هرات كلمباي 
علم وفضيات جبده  ١‏ كرسمت بدرىاو مرحوم «نشى نوالقاسم خان شرف اءتياز 
داردولى شوهيت نه منها حمشيدها كه تموم “موطنان مابايستى افتخار كاند . 

غىض ححوبه' عفرف ه كه يك.مرى بطو رغاحه باطراوتى درباغحهوالدين٠مزيست‏ 
فعلا” درحله قبطى جاق شمرهرات مانئد توشكفت هكلى با مسر عن بز ش( شوه) 
يكمال يون بده كىن ابرومتدانه بر م.كند > 

ازائجا 5 كارش من حناجه بايد وشابد در خورنوشةن ادياتسودهواز اوصاف 
مقامات ادبى ان عاجز است ابنك عين مشاعيء را بوسيلةٌ محلةُ كا بل در سشكاء 


صفحةُ )١4(‏ سال اول يله كا بل شمار؛ (0) 








درقواعد شعرى وانظار نظم شنا-ان خالى از اإرادى نياشد باز هم كفته ميتوا لم 
اأكر دبوان تت طبع ياملاحظة #وطان بايد منظومات تر ومؤثرئرى ازان 
براى استفادة اهل ذوق وارابٍ دالش ظاهي كرديده بلك دورنيست الات 
شئونات عرفالى وناريخى مردان وتسوان فغا:ان بصدر خدهى بشود . 


5 


هرالى 





هزاران افرين رطع شكر بار موه 

حيرت رفته ام از دفتر اشعار وه 
زهى درات شم باك در كاشا نه ادراك 

مير الركيوة روزى ما ديدار مححويه 
شازم استان محفل ناسوت را هريدم 

3 نوى 200 أز درو ديوار مححوه 
زلقاف شر فوزون كارفان ارا كردة مون 

رعور عشثق سرسى 4# كار مححوبه 
ندارد هيج مه جانا زعدق باك دركس باك 

حرا دررده باشد أن كل رخار مححوه 
زخال واب ودام ودانه باى مرغ دل هردم 

اد 22 طرهٌ طرار مجحو ه 
بصحراى محبت هي زمان رك سمن صورت 

هراتى را مكن جوزلاله خونين بار نجوه 


ساسا اسمس 4 © 4 #00999 © و سس ماسم سمت 





مجو به 





زهى لطب كلامت اقل زنكار #حوءه 

.ان روشنت روئق فزاى كار مححوه 
زإس كرض فيان كرد: از نظم جونبرون 

رسادى رريا باه مة_دار مححوه 
بود شهر هرى كان رد لدان و دانايان 

جه باشد “زد شان اشعار لا هموار مححوه 
بدارم عشق كردارم مسا فحذر اسدت ا زلا كي 

معاذ الله نايا 38 كه اأشد عار مححويه 
#اسوى كر اطرؤاروانةلوسوش كدزدارة 

صبارا بت راهى بردرو دنوار مححوبه 
محال اسست ١‏ ن: جون كل جلوه كر كرد د يجشم كس 

يز اثينه كك ديده است كس ديدار مجحو به 
ساعد غير شرح محنت و دورى و١م<ورى‏ 

كر صضدزه واى في الأهار معو يه 
ص كل تودم ساعستان جو سرو أزاده دريستان 

هيد خوارى اذ:_ادسم از ادبار مححو به 
جوأ نشمبى 5 م وزد عديث در محفل اعمى 

تلف شد جمله علمو عقلو كار وبار مححوبه 


صفحة ( ١١‏ ) سال اول مجلة كا بل شما ره( ه )2 











ه 


ينف ددر 


لاسو و 








اى نور د ناذه 7 من دانه داشكن 
حالق مكو ه از خود و كانه داشكن 
راوج افتخار و شرف جابه داشكن 
رفتار خخوش حو مردم قر زانه داشكن 
زين وه 2 قرار دود اعتيار ص 3 
در روز ا خوش كذ رد روز كار ماد 
ع اسدت باعث شرف وشان ادى 
روة-ن رحسل أهده عوان ادى 
دارد زمانه ربك زستانل أدئى 
ل رنعقت مار ل كدان ادص 
31 أدمى اأف طرز شمر ناش 
يعنى زعزو قصل حجان بر عير عاض 
(' و اه 


نه حيات هنررا شعار كن 


بإعزم و جهد وت مردانه كار كن 
كو ف 1 1 
5 3 0 02م ان ال رو كار ؟. 
تمد رف ل 59 
د 25 ا« د شوى. سان 


ل 
هم ا 
4م ' / 
325 00 *س ا ولد 


در 


سي افر 


ناج 5 ) سال اول مله كابل ثمار؛ زه ) 


يي سم سكف 








جون دبو جبل كرده كمين باش باخير 
ذبن شكناى. هباتك باق كن :عدر 
مددان 1-4 زار حدات اضت 38 خطر 
سم تدده باكذار و ازن ورطه در كلاو 
هان أى يسير زاشر ز هن عير عمسو 
دور ازطراق داش و علم و هار مرو 
از حمل روز 2 شود ترهو خراب 
حاهل عنام عر كور رخو الهنان 
وياد م#المكتاى كقازت لق عيدان 
فرق ره هذا مواد را صواب 
مالع زواحت وخوشى وخواهش عر 
ااذهكه ير باط ترق رسيدء ابد 
وسرلواى دو مدن كد يد, ابد 
خار م والسع اررة امل دده ايد 
أو هام را 38 سيان در يذه ابد 
داريد هاد برك 3 علم نام او 
ان است هقتضى عللوى «قام او 
ار إلى بو سمل وعزات 0 مشو 
أن كران طاطر. هن ان «وزاين. مكو 
دردو 1 وعهمدر اشويو كن مدو 
روارطريق سمى و عمل كار سار كن 
باب ممراد بررخ امال باز سكن 


صتحه ( 18 ) سال اول محله كابل ثمارة ( 68 )6 





7 الي سي ارط فاك 
شريفةٌ كابل هساوادار ساخت 
كانظريات عادرا نهراكه درحفريات 
باميان باعوسيو هاكن همراه بلودم 
بامماوما تك ازرانورت شدعى برو 
فيسر « فوشه» دره ا كادى » فرأنسه 
انق كاده أم حمس تب كر ده ودرمعءرض 
مطااعةٌ شايقين ثارية وطن عريز 
قرأردثم انك ببمين مقصد سطرىق 
جند محخرير وقد بم كرديد ا كر 
مرائق عدلك يله دائاد نشر فرما مد , 
ملنيت قدم أففا يتات د دنم 
000 
وطن ماوف ما افغائستان كها زححيث وطعيث <ه رأفانىطدبى مكار كه دار 
كو هستانى دارد در اعصار قديه جاده ع.ور ورور ممحى لوده ايت 2 ل حكن 
وكى نهار به نداسات ير ساد 7 خط حةبى ابن معير (صدورت درسات لعين شود 
ناريت شاهد است كه قبل ازظيور اسلام روابط مهم تجارتى بين عند وبا كترياى 
قديم قام ومال التحاره زياد بين دوشّطة لوق شاه اد عشم ع امكو سا5 
وا عصير مال التحاره از ان دشت غيرارتعير امروزى بود أسث . 
َّ راه قدسم نه أوأه رونمل العووي تود كه انارو عا علدو كين 


003 إشاور را هه بلخ يعنى حَاكه ( ادوس ) سند راابه جا ) اوكدوس ( 


ستحهٌ ( 15ا) سال اول ب خله كابل ثاره ( © )6 


ئئ اا ا وا يي 





اعواذر) متصل يكرد ء شوشحقنا نه درائر مدافرت زوار حق عودان 
-1- و1 ( كه درسنه .سه مبلادى عتصد زيارت مرا كز بودالى 
اسياى عمس كازى وهاد از<ين عازم شه لود ارجانب ثهال ازراه بلخ داخلن 
أفغالت بان ده كوقل :دتدان شكن 6 اغن بات + بأفيان + كوؤهذاءن + مكاوا» 
يمرو ء لقان م هده » جلال اباد را ععانئه كردة رهديار «تد كرديد ) سرا سير 
ابن معبر ناريخ كشف وشكى در وجود ان باقى عابده است ‏ بلى ابن معير اصلى 
قافله ها جاده رفت و! مد صزمتكران وزوار وسوقيات دسته جات متها حين 
زركك لوده ادك + 

مسيوقم 3 حكومك أفعانسيان درماه اكتور 9070| معاهده بأ حكوفة 
فرائسه موده وامثار .م ساله حقريائرا درعام كك افغانى يا مها داده است . 

ازقاط. 5 ا اموق فرافويان د ان كر ونان وسذويات عودة نظريانه حودها 
را كتباً وعملا كذاشته اند معلوم ميشود كه ايثان انتدا يسورت معابنه مقدمانى 
خط سيرهان زوار جبنى «وأ- كن 1اةو] - 811111 راتعقيب حكحرده ابد 
وبعدها در سسات خود قوق العاده كامياي شده اند . باسكتناى غزنى درجاوب 
وهيد.ك درشمال شاط.كه ان هئت هاى اإشان كشفات موده اند عبارت انداز : 

( تكارارا اعد ) ب ( لاميا كا بالغمان تكاو ب تخرو) ‏ (كابسا 
ا كوعداءن ) ( بامبان  )‏ ( ,ا كتريا بابلخ ) . 

بس ميخواهم جدا جدا مواضع فوق را نحت مباءثه كرفته 'ناحديك معلومات 
دارم سا لشفيات تعميل شده را شرح دحم . 

)١(‏ (رتار ارا) ( 8قطتمتقع1]2 ) نمه كه ازعه اهمرّ و 


فوقي العاده انار زياد وم خراه هاي بدا 5 دارد متطقة ( نكار ارا ( 


صفح( ٠١‏ ) سال اول حل كابل مار ( ه ) 





هدواست - وقتيك « هولسان » جبانى! حا وارد ش_د, نود عام معابد 
بودائى ! باد ودين بودا ب«منتهاى جلال در انحا منتشر بود . بك قرن ميشود 
كه دن رووقة]1 الكليى وعوليك باكر 111 
وديكر شاشين سكوك قدعه در ( ا-تو يدها ) ( صقه هاى بلثدى كدر ما كز 
معايد واقع بود ودر آنا مسكو كات را يشهان ميك ديد ) بايد كشف سك 
كاوش عودءايد وخساره هاى زيادى رسائيدواند اما خوشيحتاءه ابشان ميداهاى 
مستطيل شكلى كه در جاور ابن صفهها واقع اند نشنا خته امد وتطرساً ده فعيد 
ازن معايد مستطيل شكل هون انه تود 38 خصوه؟ از حجمار دنوارم-اى 
ان يحسءة هاى عديدهٌ ختلقه كدف شد . 

در اولين حدر بابك موسرو كودار در ؟9ا در هده يعمل أوزوء اسك 
سرها و اشكال محسمه هاى كوجدكى يافته اند كه كما 1 به !ثار ما خوذه «نطقه 
ا كزيلا و[زبرج] > انطرف اندوس يعنى رود سند واقع است شياعت 
كلى د'رد . انا 'رهاوجود مكض كر كك ترديك 0110110016 - 600 ٠‏ 
ونان ونودائىرا كهدررن بواحىرواج وشممرت بالتدى يافته بود اسات قيكاد : 

بعد از هو عو رو وذ » مويو ربو دره؟99ا اصولا” حذربات هده رأ 
شروع كرده هزارها يجمه هاى كوجك وبزر كك كه درميان انحتى سر بازها 
و<يوانات محتلةه © اسدت كدف 203 أست . بن مخسمه ها همه أز حواه وك 
اله قذه و الى عرارت وتقاناات امستدكران :مكس :و كلدو أوادنك )ازا 
اناك مك 000 


؟ - دللا 5 | جهانم نمآ | ناطق لغمان ب تكاو - رو : 


مادفت بأيد 5 كه عبر ارحي هيد و باخ و ساق اننا از خود كابل 


صفحة(١7)‏ سال اول مجلة كا بل شما ره 2٠١‏ 











امروزى كه درانوةؤت قصيةه 3 0 نود واهمدت ماركخى داشت تكذزشته 1ك 
از كوعم-! قاطن[ ؛ كوفن معطممع] ودرء عاى لنمان و تكاو و ثرو 
دشت يدون ال كفا اواك سعؤق مواحهة شود وارد م كركانرسا ( كوهدامن) 
مدي د 5 ان عه فعير نار حَى را هوادكن و 5 هردء عور ا أيد 
در ماه لما كا كه شابل مام اراضى سمت جب وود كابل است و يا بعبارت 
اخرى عيارت ا اراضى لههان 0« كار و رو اعث 1 مد هب رمنى كن 
كرود 506 ٠.‏ 

ع (كاسا ووزرة)[ ) كوهداءن : 

بلاآخره حون أن فعير قد قىرا تعر ب كرده ازحاف جنوب شرق دا خغل 
كابسا يمنى كو هدامن شويم يكى از مناطق خلى حاصل خيز وقشكن افغانتان 
مقابل كاه ما مسلط مدشود درا عا 00 ( شور الك نه ففقاز ) وحود 
داشته كن ح.ون مخوطة إن شور فوق الءاده كوك بود عدشود بحل ان را 

101000 59000 7 

( كبىعى ١‏ ارا وروي 3 رزنزررن1 ميتوان تمين عود . 

ازطرف ديكر زوار جننى «وشسكن دروقت عبور خود حلدين خراءه هارا 
اكاهى لك داراى مفاد ناريخ واهسانه فى اسست ا رقبيل دير ( كانيتكا بهعل1 128010 (1) 

يه . . .8 ع8 . 

5 ايام مهار را انا ميحد رارد 9 ) أستوبه ( صيوة 31 درار كامابى جذكى كك با 
يبك ان 3 مستالى لهال سا 08 بود وعيره خاطر نشان 5 است . 

الاخره جون اولين سه هائيكة .وسبوها كن از ( باى ناوه ) كوهداءن 
وموسيو ربو ازبكرام يافته است ازا حارش سق كط خصو ص كارمكتب ١‏ كركك 





-١‏ كانيشه كىازيادشاهان سلملة كوشانى اغا تان است كه در<دود قرن أول مسيحى 
سلطنت ميكر د : 


صفحه ( 2 سال اول - محل كابل شهاره ( ه 2 








وبود.ك ) بوداراشيده شدوامت هعلوم مدشود 5 صنعت كاندها رأ م6350 
(:ولآت يفاوو ا كنل #غروا اا متعلقة رسيذة ابت ٠‏ مناه سرس دكرق 
نفوذ اإنصئءت را كاوشات ( سير زون مارشل [118888 012ل ززم *ه 
اعد ذا ران ا عار زوه سد وتوف اوه الف 

04 باهيان 

عون رساك انما الك قزري نيه الل ووز اوكقه هوه نوز لكف 
باميان جواهئد رسيد . انا مقابل خرايه فاى اسلائى الرات مهم بودانى ديده 
ميشود - هولستن بعد ازسشكد ارزيارت بلخ فارغ شد كول دندان شكن واغربارا 
غبور كرذه راجع به يام.ان ٠‏ .ما سال قل حنين توشته ا 

بعد ازسكه كوتل اغس بات را فرود امدم يعن كوه «تدو كش وكوء بايا وارد 
درهٌ بامان شدم درجدارستكى دويجسمة عظم المسد يى بارتفاع ريا ٠٠١‏ فت 
ا .ها فتالكه در نأقماى بر جته بر أشيده شدةبوديد مشا هده 558 5 
#سمة 'وحك سسراسسر ازيك ورق طلا لو ده شدهنود كه در الرتوراقتان <يلى 
مشعشع ونظر ربا منظرهيذورد ‏ ددين زمان در باميان ده معيد نوداني وجود 
داشت و تقر ساً دو هزار علماى بودائى مشغول دريس و رياضت بوديد 
اولا” عوسروفوشه وبعد در ع+9؟ موس.وها كن وقتا كه روانه صرار شريف 
بوديد ابنجا هارا نوت و محكومت خود ( فرائسه ) خاطر ثثان موده بوديد 
حناجه وس وها كن درمسافرتدوم ود در4١‏ رون 198٠‏ اصولا” حفريات را 
دزياى دث كوحجك شروع 5 كرد ادر شحه معد مس لع شكلى بأسر هاى كسمه 
كوراى نز ينات بكار رفتّه لود كلف ريه 1 ابن يمه ها ار حيث شكل 


شه #سمه هاى مكشوفةٌ هدواست يكن از حيث مواد ساخمان به ان فرق 


صفحة ( ”7 ) عذال اولي له كيل شمار؛ زه ) 





كلى دارد #سمه هاى مكشوفةٌ معبد باميان مخض از كل ساخته شده وباوجود 
ان مم مدت يك ونم هزار سال در نحت فشارخاك وامخار دوام كردهاست . 

علاوتاً ازن هعد نوشته جات زيادسانسك, يت كه روى نوست درخث نوشته 
شده وه لدان شد جنا نجه در ا حْوا هش واس وي 31 وزارت مصارف 
افغانستان !هارا بغرض ترجه يصورت امائت شرانه فرستاد . إن نوست قدرى 
ارك و محدى خشك شده نود 2 بابك عام ار هم مسماشيد . 

علاوة دردرء ككرك كه جانب جنوب شرق باميان واقع است بت كوجكى 
بهار شاع ٠‏ هثر و<ود دارد . در اطراف ان مد مه تعايد ونك عده «.محهاى 
هممى و <ود داشته حنانحه ع أ سمج ها تايار سال محافظه شه نود 
وعوسيو ها كن 1 كن وده تصاور فشلكاث راتكه 3 سقم ودوارهاى 
معد رأ نو شانيده بود جدا كرد ودكخصة ان در عونم تابل موحوداست . 

خلاصه باءه.ان كن از انث ماكز تودالى اسياق ص كرى است 
واز نكا حكة يل سات 3 اهيد “يرود اكه بسا 1 ومتدار از اسْحا 2 
ومفحات تاريبك ناراعم ابن تملكت قد محدداً رون وعايان كردد . 

ه -(! كترا) بلخ : 

لقن فى عدو د ه هندو كشن حقيقة ذغار تارخخى قابل التقديرى را 
دارا است وباحال فقط بعضى جزئيات ان ٠وذ؛‏ كابل وهوزة « كمه » باريسرا 
طون و السك الكق اعون تا تبان كزين د كو قنها اكه اسه وار 
بوديم جندان ذىنتيحه نابت نشد جتالحه درناحية بلخ «تكاميكه موسيو وفوشه» 
در ١908‏ حفريات 4 ود مطابق التظار انار مهمى يدستث امد بلى ترج ها 


ومساجد ومكاتب اسلائى وجود دارنداما ابنها تماماً ! نار قرن 107 اند . كرجه 


سنح ( :؟) سال اول - جلها كابل ‏ , شار ( ه ) 





( استويهها ) ثم ديده ميشود ليكن الداوعها بكة درت ردم () لوب رسم ) 
بعدل هده واضح ميشود صكه تزينات ان جزثى بوده وان اولين ريهايست 
كه ظاهرا أظريه” امن كز بت صلنعت نونان و بودائى را در باخ قرسا 
فسخ «يكئد ونيز راجع به وجود جمارات مهم بوناتى و ناهاى سللاطين ساسله 
ا مند )١(‏ وع10صغمرةطءق فارسى يازور استرين انغا متاق 
(؟) وصملمنونر20 5 منتظر نبايد باشيم كه مكشوف كرديد جرا دراتر 
اب و هوا و ثمال وحرارتيكه ان متطقه دارد هن قبيل هواد ساخما نكه نوده 
باشد عقاوءت كرده لتوائته 'ند لكن ابن نظريه راجم به باخ باز يك حواب 
قطى نيست حرا ان نظريه نتبحة امتحان اولينى است 2 دريك محوطه محدودى 
تعمل اكلم تددر ياك "قروو قعل دواع 4ن( ار كك 6 سافن قن ل شسده 
حال ! ذكه باخ أننها عبارت از اركك بست مناطق مهم .ثل : بالاحصار يانخوطه 
سه كو متراسن أت ليه زر رانك تادر به وديكرمس| كزه م هئد كه ! نار 
قبمتدار خود را درسية بار 2 ى ود 1 رده ابد كذشته ازن باكترا 
قد تنها شامل باخ امروزى ست بعلاو ابن باه قدعى كه جندين مرنبه 
اباد وخراب شدء است هيدانمهاى وسيع سهل الحفر يات ديكرى وجود داريد 
ك: طبقهُ زءين قدىى ان 'زديكتر إسطح است جنا مجه موسيوها كن ( +امقديمى) 
و'وسيو رو در محل التصاق كو كحه وامو دري وجود «قيره هاى زد زهاى 
را خاط ر ئشان كرده اند خلاصه تقر بساً هام قاط وطن عن نزما افغا نان اسرار 


خلى قدمتدار نار يحى والار قدءترن مدن دسارا درسانه هاى ود عيفته داريد ٠‏ 








ذياة 5 . ا - . لله 
)١(‏ شاتوادةٌ سلاطينا الى كداز وله تن لاعس قدلل ار مسي ساباءت كرده يد (هخاءنثى ) 
3 - 
(ر؟) د زورانهة 4لا دزورامسداء 


( زر ننت باص ) 


وشم ههد يو 
لحاس ليع 


و 
٠‏ عو حدق لطر بيت بيذ ان تلاج امد يريد 
34 او ال 
2 1 مال قد 

ا 


اا 


4 ارد 








صفحه ( 7١6‏ ) سال اول مجله كابل شغارء( ه26 





دروطن عن يز ننها «ناطق ناريخى باخ وبامنان » جلال آباد م كوهداهن » 
هده هم سائد باسكه بسا نقَاط ديكر ماسند هرات ( هرى ) وقند هار ( اركوزائى ) 
با ابناهميت وجود داريد . حال اكه دره هاى هامئد وحصة سستان افغانى را 
ازحث كنار كذاشته ام ورنه ابن «نطقه اخير نه فقط آنار اعصار اسلائى و 
بودائى وه زور استرين » را دارا است بالكه هيئّت عرّمّه شناس هد وجود 


تمدن سه هزار سال قبل را درانجا خاطرئثان ميكند . 


سفحةٌ ( 5 ) سال اود تله كابل ششارة ( ه.) 


بالا 


0 اعجاز قرا لى 


قاذى زاده 








5250000 

تكاءلاز نواميس طييى ٠وجودات‏ نوده » إشريت نيز عثل سابر موجودات 
فطرناً حكو م ابن قانون ويه ممودن ماحل “رق در سير است . حناحه اعصار 
متلفه 0680109 عام طيقات الارض »> نار 3 طبينى » ويا لاخيره نار ع 
عالم بشعريت متران ٠«ؤبد‏ ومحلل ابن نظريه ومدعاا است . 

درزير قوذ وثاثير ان قالون طيبى ( نكا مل ) است , »© بالتدر ع ارهَا فى 
درقواىعقلى وفكرى إشمر توليد شد.هء دروحه متحر بأنْهمه رقانمت الكيز 
ومدايتباى حيرت افزاى امروزة عالم كرديد . وهكذا ؛ درائرهسين سايقة 
طدجى با ارشاى قواى عقل وفكرى او ات م كه اهيحة اهرجه 03 لعد ديارى 
غواهض كون ووجود ؛ اوامص ونواهى اسرار الود شارع حتيتقى واديان مماوى » 
درجلو عمقل وادراك داه و ممرشار ال كن 5-3 » ارده عارضى إطلان و 
اوهام ازروى جوهي و«تقايق'اشما رداشته شده هيرود . 

ازا تج٠له‏ موفقيت شكذفت انكيز كنونى يشر » محل عقدءٌ فامضه مضرات 
ثرآن » يابغوم وادراك علل <رهث 5 57 ا لى سار حكت 
بالغه اليى مبرهن و اشكار نوده » از .ه#١‏ قبل ما مسلمين را ينابر «ضيرات 
مادى وروجى » صدهمه هاى مى وعقلى » اخلاقى و اقتصادى ان » ازكرفتار و 
الوده شدن بلوث شرب آن يموجب آنه كريمه ( انما اخمر والمسسر والا نصاب 
والازلام رجس هن حمل الشرطان فاجتدوه لعلكم تفلحون . انما ريدالث,طان 
ان نوقع بتكم العداو ة والبعضاء فى اخمروالمبسر ويصد, عن ذ كراللّ وعنالصلوة 


فهل ام عنتيون 0 ) سورة هايده سيارة هفم ) منع ومى وده است ٠.‏ صت؟. 


صفحه ( /1؟ ) سال اول مجله ابل شار ( © 6 





انك يعدا زتجارب زياد و«تحمل شدن بدا نسارات طاقت فرساى لانتاهى ان » 
زركترين ملت «تمدن دما ( امريك ) عضرات خاعانوزان بىبرده م تلو 
كرى بل بقمع واس:يصال ان جداً ازجان ميكوشد . وبرها نيدن جان ومال ابناى 
وطن خويش از جتكال عروت وظلمانهُ ان » ازاءراز هيحكونه مساعى دريم 
عى عايد » ونان روسيه وا ككره لل «تمدن دنا نيز دراجراى ابن «قصد 
ا اويار و*م! واز نوده » به استخلاص عالم بشمريت ازششر افات روح كداز ان 
ممعرو فك اند » وساادانه حقدر ها لغ 36 ومصارقى 3 » كه ايشان از 
رعكذر تبلغ ( اجداب إزان ) واعنام ٠بلفين‏ به اطراف ونواحى عالم ابثار] ثرا 
متحيل مى ثويد وحقدارايد . 

زيرا ؛ مضسراتيرا كه عالم بشريت از هذكام شيوع عسل شنع شرب أن» 
نا كنون ازبهلوهاى .تعدد صمى وعقلى » اخلاق و اقتصادى بداندوجار و هبتلا 
كرديده اسث ء بابزركترين «صلاب وفلا كت هاى مستوايه في عالم بشريت » زير 
مطالعه و٠قايسه‏ قرار يدهم . الكاشته عيوا 3 مصدتما 5 ازيدو ادتميال ان 
٠‏ امروز بهبشريت رسيده است » هيجبك ازا فات وقايع ميمه طيدىى وغيرطيبيى 
( ماد تلفات ستكين امراض هملك رقه وكوليرا » صد مات جا نفرساى 
ولكاها, زازله هام طوقانهاى ترى , طغبائهاى دهشئناك انار و رود خانه ها 
بإتشدد مخوف وثامكن سردى وكرما ها ء بالاخيره وقوع حر قماى بزركث ) 
دك 5-٠‏ باخسارات فو قالطاقة ا رارى وسرى عوده واد . 

جه انوقايع و صدمات 1 نما از يك جه يادو جنه بيشتر نبوده » موقة” 
دوام داشتهاست . با المكس ٠ضيراتان‏ ماده خيئه و وجود أن باز اعتادء 


ميشه بأعالم بشمريت نوام و برسيرل استمرار وداتم همراء نوده ء متماديا به فاسد 


صفحةٌ ( +؟) سال اول جلة كا بل شمار؛ (ه2 








ومعطل تمودن اعضاى جدى وفعال جا مه بدعرى «همروف , و مخائه دادن حيات 
بأشمر فانة 0 درلى كار أت :. 

نا انحا از «ضرات بر ا شوب آن بحيث مموعى نحث رائدم » صكنون 
بدتخواهد بود كه ساللةٌ كلام را قطع لتموده » داخل غفرعات مضار آن يشويم 
و<ق المقدور فرداً فرداً نه تشع ضررهاى ههمهايك از آن متوجه عالم لشعريث 
شده وعدشود بردازم : 

صرف نظر از ضرر هاى اخلاق و اقتصادى ان, نخست لازم مبسدام لله 
بذى از هضرات ( ى و عقلى ) أن مباحثه شود , عثر اسث » جرا م ؛ 
وجود أت وسلامت عقل اولين شرط شَاى انان دو ساحة زند كاتى و نازع 
<يات بوده » درهقابل بش امد عاخن ونا كوار روز كار ( هر الى بايك 
قيافةُ ع.وس و وضءيت هاى درشت » در ماحل تعب خيز حياتانساترا استقيال 
مبهايد واو براى ادامهُ حيات ببذبرفن 'نمجحبوراست ) زر كترين وسيلةً كاميابى 
ومظفريت بثمار هيرود . 

دشين عغرات جدمى الحكحل و مشيروبات الكحلى 81001201 
در معدء » أظام عصى » مى كز قواى فكرى ودمائى وسار اعضاى رئيس بدن 
عشاهده رس.دءواست ء <ه » اولين هدقف كان زه الود أ ندرجسم ازقرار 
معلوما بك عاماى فن تشمر ب بس از نجارب زيادى يدست أورده ابد » معدم , 
ه.أ شد : 

زيرا ؛ نواسطة ا-تعمال ان يكنوع خراش و سوزثى در معدء توإدء 
وبالتدرع غشاى لعابدار ّ ( كا هعم و الى عدا يدان مى بوط است ) نورم 
ودرشتى | كتساب عودء» در سّبجه إسوء هعم » مال و بج شكم و غيره 





صفح( 95 ) سال او ل مجلة كا بل | شمار:(٠)‏ 





امراض امعا لى ملحر هيشود . 

وهكذا ابو سيلة ع وق جاذيه كر نشوذ عوده » 1 را حُورد وضعدف 
ساخته » بالاخرء دامئة آن نورم جكر » اساسقا و برقان ميكشد . واز خواص 
الات صهكه نوا سهلة دوران حون شلب رسيده » بى انتظائى در حر كات ان 
توليد » وامراض ٠تنوعة‏ قلى عانند ا<تلاج وضعف قلب احداث ميهابد . ويا 
حنن نيز شده | است » كه از شدت حر بان ون بعضى از شر انين كو حك دماعى 
نم « عرض سكاته حيات صضاحب َّ خاعة وادي انيت 

يرنه ( شش) اتقال عوده 1 ريك ودرحرارت غى تزى وحركات ان 
موقة” » حدت ونسدى توايد ميمايد ولس ان حذد ساعت رفع ناثيرات ان» 
رخاوت در طبيءت طارى كرديده » جدم سرد و صسكموات فوق العادهٌ بدن 
واعصاب را اءتيلا ميهايد ء كه ازان بعدها سل و ذا تالر.ه احداث شدءهء» 
طر'وت وروأق جره برطرق »ء واز حمر طبيعى ميكاهد . 

وازمْحية است كادر اوايل استعل ء بدماغ ودوران خون هيحان وسرءق 
توايد عودم © موكق از ان اتبان اعساس ات وميرت فكتة: 

ود حا نه إعداز <ئدى فك الول ود كرفته ؛ در شبحه اختلال درلظام 
عهى ودماع بيدا شده , مثمر باص اض همه دماعى مانند هذيان » فراعوثى » 
رعشه » فالج » ترديده» قواىعقبى تل » ناطقه دجار لكك ورا حواس 
زايل شده ء بالاخير حاون و مالدذويا يابا تار وخود حكثى خاعه عداد . 
جنائحه ( در ماايى » شرب ان رام و«تداولاست ) درصد ( 5١0‏ ) الى( )7٠١‏ 
از منونين و تحار حكنند, كان , م.تلايان با لححكحل , يا اشخادى بعتاد 
بثروبات المكحنى مبباشند . و كذشتهازينها برسبل توارث نيز تماماين امياض 








تدكا )0 سال اول ده ال اعاذرى 
1 ازان حاصل «يشود » سْسل واولاد صاحب ا «توجه ف » لعاقات 
وخيمى سل بديرى ع الايد . 

مضسرات اخلاق ان ؟ ازا نجا يك تكون اخلاق حسنه در يشير ارتباطى 
عميزه داشته » مكن ورسوخ ان متعاق شواى دماعى وحدواس أوست » واستعمال 
هشروبات الكحلى » يكانه يرم زننده نظم ونس قواى دماغى وعة-لى بشمار 
هيرود . لذا درائرضرف وتختل ساخئن استعهل ان دماغ رأ . بد بيست ؛ كه 
بواسطة دماغ ميزه نيز مععطل مانده ضعف اخلاق توايد «يشود . 

وانسان ازدائرة اختار خارج كرديده »م مانند حيوانات ميمه از اركاب 
هيحيك اعمال شذيعه ( كه محكم شرع ياعادت ومساسم اجماعى مملوع امت وشرم 
وحيا كه دروقت سلاء.ت <واس مانع ان «يشود ) باك وروكرداتى ندارد . كه 
توضبح وتشريح هريك ان منفرداً خارج ازمحاط هذيب وأنزااكت است . 

مغءرات اقتصادى ان ؛ ابن قانون اقتصاد است , حكه هرحيك از سرماءه 
زاوها انقيلاك كزده عدوذة مك ادراالرتقائدة. كاوبدها ارال عرق بذ 
در زإرنظر 3 رفته شده است . 

انسان هيالتى صرف عينايد ازيراى خوراك واطعمه ء و بالمقابل فائده بيك 
ازان بهاو عاءد مكردد هان ادامة حيات و رفع وائل هلاكت است . زيرا ؛ 
ادام حيات ازجملة آن مسائن بست كه رأساً ياكل و خوراك »تعلق توده ع 
حزان جاره متصور بيست . 

هانطور ‏ زارع هاء ناجرهاء ششركتها > كنا تماى سمه وغيره وغيره 
موسدات القعادى » أنى »2 مدلى » عمرفانى > هر اندر سسرمانه و مالغى را كه 
استهلاك ٠يمابند ‏ ازبراى فائْدهُ الى خويش وكره لذيذ و خوشكوا ريدت » 


سفحة ( «١‏ ) سال اول محله' كابل ثمارة ( ه »4 
لقا 2 15510و اا 171011 





31" لعد ازحندها مدت بدان نائل منشويد 8 
اها استهلاك سر ماه وه.الفسكه در راه الكدحل وشراب توثى كوده «دشودء 
اصرف هيرسد ء ظاهى ات ؟؛ كه ازرهكذر جممانى » بغير نتائم وخيم آن كه 
درفوق ذكر يافت » يج رنكث فائده ديكرى از ان توقع وجشمداشت نشده 
١‏ وكدشود . و# جين سات 51 ازجنه هاى ديانت ( اسلام ) وااخلاق تمر 
مرفردى اشكار 06 در ياداش اه روت ومبالغ فيتبركه خوش » 
جز خسعران و إشمالى راي خود بارى ديسكرى اورده 06 ظطاءمأى صرق 
دست ٠‏ كه حه در دما و<ه درعقبى درق خويس 5206 أست . 
حنانحه ديده ميشويد ( درممالى كه شرك كران كداول ومتحهل: اعت ) 
| كه ازممملا يان 0 , كه اهيتة أهيتة كام سير مأنه وهسدماى كزاف خودرا 
درراه ان تمل شايع و<رام صرف وده » ذاو !ا خير به اتواع امراض ٠ملكه‏ 
وخاكانسوز جسمى واخلاق مبتلا كرديده» به'لام كونا كون وبدتى هاى 
سرت ازى: ررحت ركان ا يهان بريستة ابد . 
إبعضا بعد ازائمام دارا ني هاى كران خويش » به سفالت وسيه روز جاى 
رقت اتكيزى افتاده » كمسكثته وسركردان هاون راشوب سفاهت اخلاق م 
دزدا ء يغياها » نببها ء قطاع الطريققها وغيره وغيرمكرديده » واطحاملى بزير 
ساطور خوررز جلادان » دست وبايشان قطع ويارسر جارجويه هاى هرب دار 
مقدرات شان فيصله وحيات نشكين سيرناسر عارشان خاكه يافته است . ( تعوذباتَ ) 
واز نجاست ؛ كه انرا دركتب فقيه مابهامالخائث تير نمودهالد. 
وباعث ابنكه ؛ شرب ان در دين مقدس اسسلام ( از .وسؤ سال قبل 
دك ( حرام قطعى تر » ونه اجتئناب و دورى كزيدن ازان » 


صفحة ( ”0 ) سال اول - مله" كابل ظ شارة ( ه © 








كافة مسلمين ماءوريد . مضسرات و هان صدمات جان خراش آندت . كه ذات 
واجب الوجود ( جل جلاله ) على قدم خويش بدازعالم بوده » در شريمتغسراى 
مخدى استممال ارا نهى عوده است . 

بازم ١‏ نديانت باك وحكيانهاى راء كه بعد از( .هسك ) سال حقايق منافع 
وهغرات اواص وتراضص أن امروز كف و ظاهي كرديده «( مخالفين :0 
محقانيت وبرثرى آن اعتراف و بغير از فرو كردن سر تام در مقابل ١‏ ستان 
رقع وميد او جاره 5 ولد , 

وابنك برمبيل اطلاع و ائيد قول خويش يكقطيه فونوى بكي ازءيلغين 
مشمهور أصريا ( مسثر بسيفوت ) لامى را ون درمد راس ( هند ) حويت 
مام ضد عراب افده اسث . لشير وبوزيع ينما لم 21 اشاى وطن ل 
ازان عبرت ومن كرفته »درا ئجام كرا 0 ونواهى دينى خوش ممكه 
رو عمرقته كام 1 بها ازروى شع وضرر خالى ازحكمت نبوده » ومابدان مامورو 
مكاقم . تبايست كه ازهيجكونه 0 وكذوة ذا وزو 


1 
0 


8 


0 


01 لم1 اث كآل"/ 101 15 اللا لناعا 
عل مالم | عكم إمده * جرهم ل “امإو ديام 
ب لهل متهن يشان مموعل إن سيمل فق عقا أ نماكم عط عه لم بع ببععع بايد ممعم بفممعل عبراعيم كرة بيت /ير 


< 07)و 2 عابر 5 
1 7 


1.10 ليلا 11 © 
مقن عتطأوامم أومه جر لأممفني18 " 





اث أعماه جع فج .معد 12 هخم ومم طلا ما 0 


ور وس عأ 4 يع هد [ل مخخالويم , 
وس جيه شي سين جم سوس كم مع ب يم 





1 
بتعصر وأا ميسودب بسو وأعر عوساأض ,سملم سج مهسلل 


20 


ميلم مدر وف ضد شراب 
مستر بسيفوت ( 2015881001 .1011 ) كي ازعياءنين معاروق ضد 
كراب توشى دردما بإى ثازه كى هاكه وارد لاك مدراس شدم ابد روز 
ن يك استقيال ويذيرائى كر موشانة از طرف جمعيت بره.: اران و 
بقنى مدراس يعمل مده و كلمب وى نقد عداشتة ابد , 


يك سلسله خطلابه ها ويانات 


ورود شاء 
«يلذين 5 شراب لوشى 
مسكر بوث ميلع دروف امس يكاى 
حم مرت شراب ولروم علدام ا تمهال أ ن مهتدور ها ودارسي هاى ا يا اعراد 
است . 


مجان عسلءين اغا هم راجم عصان قتران 5 اننا 
وساءم فى عايد . 


وده 


ى شود ايراد 





عدررات دن مقد س اسلا مم تطييق 
م ام ٠‏ 


مقا ا 0 أ 


مفحة ( جم ) سال اول - حل كا بل شمار: 020 








افغانستان ونكاهى بتار يخ آن لمعه 
(*) 


انس سي م4 سج © م لومم ب سب متم 


ب! كتريان ( ولايات مزار » مدمنه م مرغاب » مرو ) 





كان اكو ولا ابجع موعكؤن اتووواة. الاغالا دعر اعون 
وريكستا نهاى خوارزم حتويا ليله عاند و كتين + شبرقا ولايت مخارستان + 
با بولايت اريانا (هرات) محدود وءتص لاست . احدود يه كام وادماي 
طبيعية ولايث خاص باختر يدنى بلخ را تشكيل ميكند . ورنه اسم با كتر درهفهوم 
جغرافيناى جم.ومى وسيانى » اطلاق رمملكتى ميشود كه بعلا وه اففانستان 
موجوده » شاعل كام ممالك مخارا » سمرقند » خوارزم » خراسان » سي_تان » 
بلوجستان > وادهاى شرق هر سند ء نوده ويه #ت ابنهمه شمر بلخ بشمار 
رقته أست . 

١‏ لتاق طبمى درسه حصه أقسم امت : - ولايت باخ رركن 
( ولاءت ميمنه حاليه رغرب ولايت بلخ ) ولايت مس كان ( ولابت بالامرغاب حاليه 
ومرو درغرب ولايت كوزكان ) وحون ما درقسمت اول عقالهُ خود ضق 
صفحات #له را علت ا+تصار #ررات خوش اشارء كردهام » لذا جورم 
درين سالسله ها ازئر يف وضعات طيعى حون كوه اء دريا هاء ثز_انات» 
معادن , راها,» #صولات وعيرها متصرف نوده ونيا 0 بلاد مشبورة 
كه با تاريخ ما م بوط اعت ا كتثنفا ها ثم بس كوكم : 


أزبلاد مشمورة ولايات بلخ وكو زكان ومس كيانا شور هاى ذل <ساب ميد ند :# 





صفحة ا ع+ ) سال اول تحلة كا بل شما رةه ) 





باخ قديم » خل قديم وترسدين قال اعترطان توعودء عا ةراياسة) 
سمذكان بلاصطلاح جينى ها سى دين تسزيان ( اسيك حاليه ) شمر اثبار ( سيل 
موجوده ) قيصار ( الا بشكل قري موجود است ) شين تكلى ( حالا صوات قرية 
دارد) فارياب ( قريهٌ دوات اباد كنونى ) شمر عهوديه ‏ صطاح اعراب (»يمنه .وجوده) 
شور مروجاق ( لصورت قر هه باقهانده ) طالقان ( در شرق حوضة صرغاب وحاليا 
مدر اله شور سور او كت شبرفان هان قلمة سيد دزاست كك ابوالقاسم 
فردومى درشسنامه أزان ام برده » در بين شبرغان و بلخ شور قدم عليك درهقام 
قريةٌ سدره موجوده واقع توده» كبو كرائيد باد شاه فاع بلخ درحدوداواخر 
قرل دوي قبل الميلاد ساخته بود . شمر اشقرءن ٠وحوده‏ را در قرن هحده 
احمد شاه زر كك اعمار كرده است . 

اما شر بلخ از اعاظم بلاد روز كار توده » ودر وسط جاءكه شا صلةٌ جمار 
فرسخ در زد كترن جال واقع شده نود . محل و قوع باخ در زديك مخرج 
رود با كتروس ( بلخاب ) يى حا صاذيز ومن كر عجارت باه ندوستان بوده » 
وار ماط ١‏ نباهند( باوجود طرق مهل وقطءات اباد ديكرى ) الا ازجذكه هاى 
خلم قام بوده ا عاى يلحاب . مسبو بار تود شر حى درين زميته 0 
او ميكويد هام واحةٌ بلخ به باروى طوإلى مخاط بود م كه طوك أن بول يعقونى 
جغرافيا نويس قرن مم دوارده ترسخ ء ولى در دورة أم:اثى عرب وجود 


بداشت .ازاشهشهورةٌ قل لاسلام در باخ بكى مارت ترعاد 1/1186 و1 


حا 


معساك عظم توداضهنا حساب ميرقث 3 ان تمارت در قرل دم ميلادى خراب 
عن - 


اوقتّاده »و دول ان الفقده وهار هر ب 0 ك2 0 لود » 3 طول 


شعاع 5 صد عرش وداراى سه نادو شهات ره راى خددمة بعك لود . 








صفحة ( هم ) سال اول مجله كابل شمارة ( 2 








سو انتساذزواد ع 1111130582 «عروفجننا لي درقرن هفتم مارت نومار را 
در ياد داشهاى حود لوصف مهما لد ٠.‏ 

شور باخ در هما مت اشدبدى 2 عقابل امراب روز داد » ب خراب 
واز عرصة وجود ارت كريد . اععراب شهر جديدى ام بروقان در دوفرسخى 
رهم واهالى رااز روقان داجما استقال 00 ديد حمارة شور 
در سال كءه١|‏ ٠.سالادى‏ باخ «٠وجبم.‏ احم و ريب فراخاس ان كردي 6 ولى 
سو جه ساطان مود غن وى ,زودى كر ى اميت ورولق مود ٠‏ كيز خان 
در قرن م١‏ باخ را خران. ؟دد وا 538 53 رانى أناعة اول قر حدمت ارده باقمابد . 
أعير حسين بال : وا در مام قاعة ه_داون (ار كاك سابق بلح )را 
رهم وام ان را حور يدكونت انما عود » شمر قد يم بلخ بك ى متروك ودر 
و زان كذاكن ٠‏ أهير عور مروف لعد از حلع ادير حسين قاعه را در 833٠‏ م 
ريب واهالى را تحدداً لعووادت شمر فدرم أمس كود . أما انك عد اي 00 
جذكيز شور قدم راو سا شدن شور جديدى © ايا شمر جديد در هان محل 
شهر قدي بايا فته ياديكر جا ء جيزى معلوم ميشود . فقط استقدر معلوم است 
خرام_ائيك امروز در سطح زمين ايان است , .تسوب بدورءٌ قرون وسطى 
مساشد 8 بعالا وه بار واد مدنو إساد دواسة زر ب 3 در وك شور دمر وف 
ددر سم و بة ردم توده م هلوب بذورةٌ يودالى أسست ع و احمال دارد 
دو دس ة كاه مارة وبمار ك سيو ن أسان حاى 8 صور ذه در ين جا واقع 
بود اسات , ابة رهم ناي هدوريى لوده كا قطن دارهٌ سيان ان «واقوت 


صدحه ( 5 ) ل اول مله كابل شهارة ( © ) 





وار شاع او ه فوت > وق : بالاى با از اجر وده أست . درعوالى 5مهر بلخ 
نه هاى وبكري 9 است 5 “سوب بدورةٌ بودالى اليك 

در نم اول قرن دوازده هيلادى روابتى در دهن عام اوفتاد كه شخهى 
در عالم رويا يكف مرقد حذيرت خارفة جم_ارم ( در لى مزار حذناوى ) 
«وفق شده » مردمان بساخان ٠قبرى‏ جسارت كردند » وسلطان حسين ازاولاد 
مور در 1141 مسيحى ناى جد بد عالة زاتوراجا تمن كود . ازان سعد 
ترولق شمر عزار شير 2 ولو ” ريه نام ( خير ) سس سوده » بيةزود « 
ابن تر قات شههر جديد ؟ در قرن ١14‏ اورا رمما” باءه نحت ولاءت قرار داد 
و تعميرات اعليحضرتامير عبدالرحن »شهور در شمر مزار »تدرجاً شههر باخ را 
روسةقوط كمد « ناوضد.رت امروزه را حكسب عود . با اغراتب اسميت بلخ 
نا اواخر باقى » ودر اياتى له كاه در تضرف خانهاى ارا » و كاد ريداقتءار 
امراى ستقل از بك عير قت »> مان صفت شمر هم قب الأسلام وام البلاد 
بلخ ايده ميشد . در قرن هقده سبحان قلذان والى بلح #دراسةه جد بدى نبز 
ذر اننا امار كز 

والاد كوو كان وا ند عرس الى كار ايان هيوه شرت قوق النادة 
داشت مز فزن وم سلا مل :ان آل رون در كرون ان دوين 
مبندودئد > لقب انشها كور كانت نخدات وبابه لت شان كاه شيرفان و كان 
عيمئة حاله نود . ولايت م كا ادر عدن دورةٌ اسلام ميا <ل بلادى طى “كرد : 
شم. طالقان به بارحية هاى إشمى و ظرامف ود شممرت كاهلى داشت 6 ارك 
طاافاق ك2 عو يون نه تر كل تود رار ابن جك انال دقن ان افيه 


ود ٠.‏ ترق طالتان درةرل مم رور افزول ود : مسبو يأر باد ازعة يدم بز وفيسسر 


صتحه ( بم ) ان اولك ل عبن ثماره ( ه ) 








ووس كود كه شبن مكدر هن 1 نا درحخل ميو رود يامرو حاق 
حاليه واقع بود كه 0 مكدونى نا نا كرده اس 2 

اها شمهرمرو قديم كه از عشاهير بلاد .تمدن اسيا بودء امروز لشالى 
درصفحة و<ود بداشته وخرأءه هاى ارا در حدود كافر قالعه ملكشوف عوده ايد 
مرورا نشول ها در 99؟! م.لادى مريب عوديد , شاهرخ شمر حديدى در 

با كرد . إعلاوه شهر ديكرى كه موسوم به سامطان قليه بود » در قرن 

سيزدث, مارت »بره لمطان سنحر در ساطان قلعه ارم تفعر.ن ارات «سلمين 
عالم محسوب ميشد . اريخ شمر ميو قبل الاسلام بسيار روشن ندست > جز ابم 
واحة مرو محخاط بدبوارى بود. كه رط 1 أن دوازده فرسخ بود . هو قعدت 
اقتصادى مرو ازجيتيكه درسر راه اسياى غربى با اسراى شرق واقع شده 
فى عابت همهم بود » وناوقتكه محارت فارس باماورالامهر ازراه هرات اغاز يموده 
بود » ابن اميت باقى بود . ولى اعمييت مرو ميشه يسبب قرب جوار ريكستاما 
وناخت نازايلات بدوى كوج نشين در معرض خطر نوده » حتى در قرن -وم 
قل ايلاد ايتوخ سور » درائن سرزءين شمر انطا كيه رأ ذا ارد » وبدور واحة 
مرو دنوارى يطول جيل ميل جترافا فى كشيد » نا ارناخت /ازعشار ما 
مابد ( بار نواد ) 

والخاصل ولايت با كتريان تملكت زر خيز فلا<تى نوده » و درقدمت هاى 
كو زكان داراى مراتع سرسيز وخرى امت . شتر هاى دوكوهانة باخ و اسب 
هاى او حتى درهزار سأل قل الميلاد درءالم اسيا شهرتى بنرا داشته » و شول 
بار تولد درستون مخروطى كه بسال *5م ق . م در زمان سالمانا سار دويم 


باد شاه ع لضب كرد يداه َ« تصاور ان شتر هاى باخ ٠وحود‏ 6 ىو اورا درء 


صفحة ( 7 ) سال اول مله كابل شماره ( ه ) 





ذراحى اده أبد ك2 بأد شاهان ارءنستان ندم كرده بوديد :. 

على اى غال ارين هاى باغ اه » وشمر بلخ را نذا كرده ادع كن 
اممهات مسايل نار كه قدم » إطور يقن هعلوم سودمو<زء معلومات 3 سه سمرده 
مشود : «قط محققين راجع 4 تشكيل سلطاققى در باختر سعون رايده ايد 3 نار ييخ 
ا نتشكيلاتأز مين نشده « عض از وزارسال قل ايلاد ورخوىاز ا مم بيشتراظوار 
عة.ده 27 5 مكلو ظهور زر الث در بلخ واشاعة معتقدات وى دواساء 
هورد دقت و شدص مورخين 5 و از أطلا ان 3-1 درن مله لست 
ميد هال َ( ردو»م رقته معلوم مدشود ظهور دي در باخ در عهدى لوده كك +4 
امولايت داراى سكو اراق بودواست > احكوهت فدعترن سلطات هاى 
است 37 در نات وس على ا زنواد ونا لعر صة ظمور رساده سات 

حاة ص دإسئان الكلستان 0 ددرشارة ماه ستامير؟98١‏ شر جى 
ازا حوال ررلثات اتشان دادم او 3 :- زرئلشت درء٠ية"‏ سال قبل ايلاد 

5 م الب 1 جمراء 1 
در افغانستان هه ١عزلى‏ زديك 178211111108198 و تكرونى داريا نواد 
ياقته » بدراو بوروشسب ومادرش دعدوازخاتوادةٌ امرا بوديد » زرآشت درمى 
سالكى بعد از فراغت تحصيل يكانه برستى را بدنيا اعلام مود » و حُودش را 
ع 5-5 اش.در لمم دانسث 82 اس ازان اوستاى دمر وف ر ظطاهص ساحخثت 5 
كاتها ( سرود هاى زرئشت ) را درعند بزبانقدم ك5 سانسكريت شعيةاراناست 
نير إسمر وديد 7 زرأشت در سن هنتاد در مك دعوت حود بلخ اكدثة شرك . 
اين زوكثت٠شامل‏ قوانين وفلسفه هاى ترده 0 اعصار متلق توسط ديكرآن 
تكزار شده ) أو توصره د 0 اقوال 3 اقعال 6 َال كو ٠.‏ 


دوكتور كارل كوستافن يلاتن الى جزه 121[ 05310 انرة؟! ,0][ 


صفحة ( خم ) شال اولءت له كابل مار ( ه © 





بعد ازهسافرت علمى ود دربلورستان ‏ 'فغاتان ( نورستان حاله) شرحى درالمائيا 
راجع بافغانتان انّشار داد» و اران له در ثمارء ٠١5‏ عم فرورى 5؟وا 
روزنامة كلينشيه تسا يشوك ج7161 15616[ة]] مطبوعة كان اظبار 
7-3 : د لعقيدةٌ علما كل لقره كرسيولين وطناصلى نزاد ( هندوؤرمن )را 
دز سا ركوعاى باقن وعتدو كشن بااندق سيذا كره ‏ واو شإلى ١‏ ريا 
در ثمال هدو 1 دولت قدم اخترى را الأحيية عوده ومذهب روشنى رست 
زرتشت ار بين خود اتجاد كرديد . ودر .#886 ق . م طبقة فرمانروا تشكبل 
عوديد . » بانفاوت فاحشى كددر نار عخ ظهور زر نشت ذ كر شد » ابن مطلب را 
باايستى مخاطر داشت 5 زرتثت هاى ٠تعددى‏ ظموور كرده » وعمهازهمان زرئشت 
ستين بببروى حت رده ابد , دلة مزد دان الكاستان نس ككفته بود تب هيادا 
زرتدت ٠٠كلاق‏ .م بازرتشت زمان دار بوش ويا مان دانيال يغير «شتبه شود . »» 
عبر حال ! نجه اموز نار بخ شرح مفصلترى ميدهد ء از همان زرتثتى است كه 
در حدود ٠٠١‏ سال قبل الملاد در باخ ظهور كرده است . 

قيل ازا ط عور زرتدشد مدهب | الى افغانستان 6 رسا ش اصتئام » قواى 
طنافات ده ' أسما نام ور لين » باد وعيره وده است . علماى المان ب تبرسقىرا 
درافغالتان ديانت قدم اريائى حساب كردهء اند و قعاً هذهب بت برست درطوايف 
افنان باقندء كان كوهداران عررس كد وهال سونال وخرق افا نبقان 
ناظهوراسلام يلكه نادوره غنوه موجود » وحتىدر بلورستان ناقرن 19 ابت 
وياددار لودواست ٠.‏ زراشت مذاى مدهب <ود را نه توحيد و يكانه ردي #داشك 2« 
ولى إسانما شَول ٠ورخين‏ فارس , مذهب زرتشى در اثر اختلاط نزاد اصفر 
ومءتقدات خا 1 هيده به 1 تش ر ريه ٠‏ 








صفحةً( .2 ) لأازلكه غة كبن قار 63 





ظهور زرتشتدرباخ مصادف باو يكئاسب شمئشاه با كتريا نود . مسبو بار تولد 
ار وذكر ميكند » او ميكويد : ل قدترين تكاتاوستا هموعن هرك اصليت ما 
ازروى علايمز بإن شناءى ٠د‏ لل مكر ددء بعرده مسو اولدنبر كك روطم 010 .11 
وسا.لى يدسث مد هدك م.توان هويت و٠ذهب‏ زرتشت را تصور كود . اومعتقد 
است 5 نه سزمها زرئشات لكه وااشتاعيته باد عار ا ولا وبغمير خطاب 
ميكاد ا اشخاص نار حى 31 دعك. .وول نام ويشتاساره ونا اوس ملكة 
ودوظراز اعوان بادثاء ذكرميشود . ان بادشاه دراطر'ف خود شكوه وجلالى 
بداشته » بادشاءمات زارع وهلدارى نود زرئشت بادشاه ومقر باناوراءثل دوستان 
ود خطاب «لمود . )46 

زبان باختر درعمهد زرتشت وويشتاسب هان زبالىاست اودتادن :أن لوقه 
شده “ ودراز د فرك تان يزياناوس:ا .رو فاست . زبان باخترى زهان ز بان قم اريائى 
مدق تعدو ع 5 عزو زماديث ان زان كن 6.دوانظار بان وول اشك ا :زبان 
فرس قدم وسائ-كريت بازبان زندباخترى شركتى داشته ات . راجع ديت 
| نوقته باختر » حققين جديد ارنفوذ مدنيه !نور در باختر اذكار دارد. واسفار 
جتكى باد شاهان ثور را در اففالستان نابت أعى متدارئد ء مسبو يأر ولد عم 
ميكوبداسفار باد شاهان ! ثور ازروى كتببه هاى منار ياد كار ١‏ "نور درافنانستان 
نابت كيشود » ممكن امت روابط مجارت بين باختر و نور بوده است . لبذا 
ميلوم شد باذخر | نوقته ار حود دنرت خاصى داشته » و لو ان دنرت شول 
بار بولد أزهدمد مالى كه در 1 در سوال مهديتراه 1 “يك رديد » 
إيان بر بوده اث . 


اشاءة مذهب رراشى درداخلة باحر » دوحارهةاومت هاأى اعتادي كرديذه ( 


صفحه ( 4١‏ ) سال أول ‏ محله كابل شار ( ه )2 
ودرحه تحمل مشكلات بالاخره درا نجا و متعاقاً در اريانه شيوع يا فته است . 
ب|امكس ان مذهب در مالك خارجةٌ هيديا وفارس سرءعن حيرت | ورى ورد 
كول كويد » ولى سه طرزى وازطرف حه وع ميافينى ؟ معأوام ا 
احمد رفيق درناريخ #وعى خود وي :دن زرتثات ارشرقفارس [ 'فغال تأن ) 
بدا شدء » وازائحا درفارس وعدي التثار يافته» معلوم نيست تكا لى .ذهب 
زراشتى ودسوخ اعتقادات او ارطرف كما نوده است . عم اقوام «يدبا در ثهال 
فارس نا شروع ذهب لوت و ع ا و “ظالم جك لود دست ونا 
«يزد » دراوايل قرن هدم مستقل » و.تعاقياً برمما حكن فارس «ساط شدند . 
درنصف قرن ششم قبل الملاد حكوهت هيديا دردس د هخاء شان حكوم 2 .قرض 
3 0 بعداز ان دوات اولين فارس عظم شد وكوروش كلان ناد شاه ٠عررف‏ 
هذا مزشى برساطات باختر خاكه داد . كاهيوزيا بسر كوروش خرادان وباختررا 
نه رادرخود ردا ال داد(ة؟ ١مه‏ ق.عم) ارد شير اول (55؛ ‏ ه؟1) 
باطغيان برادر ود درباختر عصاد فكرديد . دارابوش ( 071 486 ) حاب 
وسددرا نيز الحاق كرده بود. 

باختر اظطهور سكادر مقدونى + درمحت ساطه سراسى وذ .نان فارس 
مس ارا#ر مدمود » ولى يطو ريكه مسرو بار نو لد كويد ازن شوذ هذا ٠إرشان‏ » 
هدبدت وزبانفارس دربا<تررواحى يدا تكرد ء جز اكه سلطة فارس عبار تازاخذ 
خراج وغوذ نظا ىبود وبس . ولاءت باخترهرعين ١‏ تكه دركن ادارة سياءى 
دعا .شان واقع بوده »اأستقلال داخلى خوش را ميشه عائفه ملامود . <قى 
داراوش سيوم هتكا يكاز اردوى امكادر .خلون وحاب .شرق قرارىشدء 


بشول صاحب بارع موىى فارس ء بسوس 86581158 فرماروئى باختر ع 








صفحة ( 59 ) سال أول ب له 6 ل شمار: ( ه ) 


ساسم 





شينشاء هخا هنثى را بدست | ورده اعدام » و ودش مام ارد شير جما رم 
اعلان سلطات عود. 

اما سكندر بعد از فتح فارس در سالهاى  *4‏ .عق م فتح انعا نستان 
برداخث »أو درن مخاريات صعوبت زياد ديد » اردوى أو أصور م._حكرديد 
به محخاربات افساماى قدم علوانان نونان دوجار شدة اد ء مسرو الير ماله و زول 
ازاك درنار عن ملل شرقوبونان ميكويد سكندر درخاك 'فغافتان ( آرا كوارى ) 
بملاو؛ حرارت شديد هوا وبرف يارماى ستكين از دفاع شديد اهالى افغانستان 
صدمات سد ٠:<مل‏ شد » وعين ابن صدمات لس أز ست ودو قرن درهان 
جدود برسرارة وهاى بريتانيا فرود امد . والحاصل سكندر واردباختر كرديده 
نارود سبدون عسكر كثيد ودوسال در الجا ماند وجندن شهر بساخت كه 
ازان حمله بود أسيحا نا مكيدي اقدى 3 اموز ايه علد «ءروفق أست . 
مكرتو در باس باصد هزار توج حانت سئد لشتاقت والعصداز شكيت دادن 
به بوروس نأم والى نا بمد از دو سال بر كشت واراه جنوب جانب فارس 
عنءت عود. 

بعد ان فو تاسك ندر سلسإه 2 ارا حفظ 5-1 توا تلد ومدنت 
لكقرن رار وناز مات جالاكطان مكقيز تمق اهران © فارراعط رات يود 
درين كيرو دارها ملكت سكندر بين +الشينائش «نقسم عيشد در باختر دوات 
مستقل :از نوتانيان تشكيل. كرد دع داعتة ان لطت أن اعباى عن كزى 
لاهندوستان كشيده ميشد , ابن دواح تاحدود 1١9/‏ ق . م باق و بابدار نوده 
بعد هسا ٠نقرض‏ كروي . عات اشراض نولامان باختر وم طوايف مخار وحملة 


بارتها از غرب اففا أسئان بودهاست . بارا ممردمالى بودبد ».وايتى زرد بوست 





صفحة ( 4# ) ل اول - له كابل ثار: ( ه ) 


كة از دشت هاى ثمال هده در جنوب بحر +زر در ولايت بارنيا ( خراسان 
شهالى حاله ) در قرن سوم قبل ال_لاد به تشكيل دولقى رداخاند » مؤسس ابن 
دوات نول اروك ادع ك باخترى از اهل افغ-الستان وده . دولت بارت 
در ملكت فارس جائشين نونا نيان كرديد ودرلةحه محارباتى كه بادولت نون نيان 
باختر تمودند وقتى بقسءتى ازحصص ولايت آريانا ( هرات ) قابض شديد حى 
حكوءتىهم درسواحيل رود هلمندقام عودئد. اما بعض مورخين بارمارا تزاداً 
كدت اسل اران عهان كن 

باخثر درعمد نوبامان درعايت اوج رقى رسيد » روفسور فوشه با استناد 
بدكتاب مدن 011وو110 شرح درين زمينه درهوزة كابل تكاشته است » 
اوسكوكات دكيترسن باد شاه باختررا ( 19٠0‏ ق . م ) شاهد ابنترقيات قرار 
يدهد . باختريان عدن تونانى ودرا درممالك وسيعه جين وه:دوستان شوذ 
داديد » برو فيسسرهيرت - 11م 17.811 جين شناس مشهور درقدعترين 1 نار صنايع 
جين 5 «ذسوب به دوقرن قبل الملاد است علاتم 1 نفوذ صنايع باخترى را 
مشاهده كرده ومسو بارتواد دراشاب اشارتى مكند . درا نا كفته تكذرم 
كهنونانيان 7 درت مدليت باختر و نفوذ ان محكومواقم كرديدهاندء وان 
مطاب از ه-كوكات نوتهى دعس وبوكرى دى تس باد شاهان يولاتى باختر 
(١٠7ق‏ -م- وكاد اه" | ق. م( اشكارا كرديده وبوطذوح بدوسته كله 
خط بوثانى تغي ركرده ونونانيان خط ١‏ رياف باخترى را قبول موده اند » مسكوكات 
باد شاه اول الذ كر دربرتش ٠وزم‏ لندن و ازموخر! اذ كر درءوز؛ حابل 
فوكوط انع : 


دوعمد ونامان مذهت بأختر الغير عود و ديد ريج ذهب وطنى زرنشى ه 


سنح ( 14 ) سال اول - مجلة” كابل ثماره ( ه ) 


0ك 





مذهب ودالى ها وستاتى لديل يافت . ظمود شمزا ده ارسي سدر دا ناعىله 
بسان بعيدها هءروف كرديد كرجه يكقرن بعدثر ازظهور زرتشت افنا نتانى 
شيل رسك اماع ول هو اننا نان كدون ا وكانقرن هوم قزل الماذه مروف 
شده ودرعمد ايان جالشين ذهب رق دل » ددرن بدلات مذهيه قطع 
زوانظ افقانتكان انافارمن واتنقرار اران امشادض و انلك عدوم دان مركت 
ناىداشت . تفوذ بودائيت درياختر طورى توسعه يافت كه نومار يلخ من كز بودائيان 
و«يشواى سلاطين جين وكاب لكر ديد » بار تولد مكويد باعتى كامس كزدين زر نشت بود 
عار ونانيان داراى يكصد دير بودائيوسه هزار راهب شد . انار ودائييا 
هنوز در سمتكان ( اببك حاله ) در غارهاى كوها باقى و بادار است . بايتى 
فهميد اين تغير مذهب مخصوص ولاءت يا ختر نبوده بلكه درقسمت عمدءاففائستان 
ناثير مود حنائيم ١‏ كافو كل باد شاه تولانى ولايت قز قار حاله كه در أزد 
تويستد كان كلا سيك هه ارا كوسيا ]1137014120511 مروف بده در هه 
اول قرن دوي قبل الملاد تصوير سمه بودائىرا در مسكو كات خود رواج داد. 
در طى ابن تعلورات خط باخترى *, قبول تعدد و لغيرى عوده و لطوريكة 
بروفدسر فوشر ميتواسد خط هندىدرباختر رواج ياف وابن «طلب از مسكو كات 
انها كن باد شاه نوبالى باخثر ( 7٠١‏ ب 15٠‏ ق .م ) ظاهى وهويدااست. 
ان دوا نوثانى باختر كه در غرب ناهى رود ودر شرق نا «ندوستان كيده 
هيشد ردر عهد بوقدم وبسرش دعترى ( ربع اول قرن دوي قبل الميلاد ) عام 
ولآناك عتدوستان را ادرماءن ولتق وولاات كرهنتان را امالك سرهنا فق 
حق غارفان ها كان اقوام درك ديد فور رطان أده بوديد > 
اخرالامي در اثر اغتشاشات داخله و در نشبحه مخارياني كه هلها كوس باد شاه 


مطحة ( 16 )2 سال أول ‏ محله كابل شهارة ( ه » 








باختر ( 148 ق .م ) بادوات باريها مود > تمزيه ودر عند حكوهم-اى كوجحكى 
هنقسم كرديد ومءتعاقباً ار مجوم يارنها وقوم تخار بكلى منقرض شد . 

از قوم تخار بعداز يكقرن سكو تدر باختر طافةُ سام كوشان ترق وقسمت 
عد هندودتان وا سدر عوديد » دوات كوشاق در ناليد لهب نودالى بدى 
اكوشيد » صذايع توداتى درين دور بججارى نونانى اخنكنه ركيد وناة در فود 
دوباره رو بعروج وترقى رقت وروثق عد بوناتيازرا از سر كرةن كه مااز 
دورة نانونه اكور اله مراطله ها سحن بدراز ز خواهم كذت حه در 58 
تخارستان قبلا عملى نكا شته ام . در قرن سوم ميلادى كوشانى ها از <اوب 
هندو كس در حجانب باخ وايذة' شبد ين و متعاقياً طاشة 2 5 تخارها نام 
عياطله ها در تشكلى بك دلمطات عظيمى جاى كو شانشاهانرا در اذ 1ئ-تان رباختر 
كرفتند وان دوات نانصف قرن ششم ميلادى با تحاربات صعى باءمسابه غربى 
برقرار توده و عاقدت در 6ه ميلادى يدست وفروان هر أه ددروف 
ادا مستاصل دين . در طول أعمدت ذهب بوذا 6 كان و 35-4 اختر 
سيادت داشت و شوذ ابن مذهب نا زمان قبح عرب در بلخ و صفحات واقعه 
در دوطرف جريان علياى مودزيا كادرقد 50 بلخ ديد عنس كرد 9 
سلطة سا سانيان و انو شيروانى كه ار طرفداران جدى هذهب زرتلثشتى نوده 
ومزد كدان فارس را قتل عام كرده نود ابداً در ديانت باختر ناثيرى نه مود » 
باراواد مكوين كدان ساتانان امو درن فلكت داه 

اما ظرور أسملام وعسك ركثى جر نت اوضاع دده ومديه اختر را 6 
عود » درعهد <ضيرت خلقة نالك رضى الله عنه اردوى عرب از راه خراءان 


حاليه و هرات بر باختريا ساط شدئد , ديازت نودالى ممذهب ممذب اس.لام 


صفحة ( 5:5 ) . سال اول مجله كابل شهارة ( ه ) 





هيدل كرديد وزبان باخترى ازهيان رفته جاى ودش را رزبان بوينى تاشت 
درءقاوبتى كه باخ مقا بل عرب نشان داد ان شهر مشهور بكلى وبران و از 
صفحةٌ عبان بحو 5 » ننها نفوس هندو وعود كه ازاسا كان 
ما قبل الاسلام بلخ نوده وله هاى مخصوصى درشمر داشتئد باحدى ازين دستبرد 
وتطورات معئويه تحفوظ مانده وهئوز خانوارى عند ارشاياى انها درخراههاى 
شمر بلخ متزوى واعزات ا د ء, 

ولأ اكت عدار 0 دورةٌ جديدىرا در مدنت حجان اغاز مود» 
بلخ و مرو كه يبه لحت دوعى اق با قار مشت عن 0 على اوحكواة اهنا 
كرديد » مرو عدت مس كزى قواى عرب ومسامين را كسب كرده وازانجا 
ديانت أسلام درماوراءالمر ونور انا أب «مشد . إصدها شر مصافين درك 
وعلها و حكما 'ازين شمرها طلوع رمد ها خرن كشا :كنف 
درز بان نو ظمور عرب نوة:ند . خاوادةٌ مشهور ال رمك 3 اسياب زادنت 
وترقات سلطات خلفاى بغداد بو دبد از بلخ ظهور عود > وخاءدان عظم الشان 
لادان 0 عر وفترن سلطات هاى مدنيه اسلاءيه را درافغانستازوماوراءالمر 
«تحاوز ازيكقرن ما داشتتد ازعان بلخ نشات ا ٠‏ زبردستترين رجال سيامى 
اسيا الوسي مروزى عروق نه خراسا فى بروريده أب وخاك مرو تود . 

إعدازشوذ دبنى وسيانى عرب تزودى دربلخ يك بادشاي كوجك وطنى قم 
كرديد ابن لسله «شمور بال داود ومعاصر مخافاى بغداد وطاهريان خراءان و 
اران سنتان تودين:2 1١‏ 5ه درلوائى كه خلافت بغداد ينام خراسان براى 
شاهان صفار ميف رستاد غالاً بلخ جزوان بثمار عيرفت وامير يعقوب صفارى در 


5 شرى بز وى دربلخ موده وجمارت «شعهور توشار وسار #اراتيرا كه 





صدحة ( لاغ ) سال اول محله كابل شار ( ه ) 


داود بن العباس بن هائم بن ماثبور اباد كرده بود تريب تود » با ان حكومت 
الا وعد #فوظ ومس مابد . درقرن سه وجار #رى مُوذ مستقم دوات 
سامان در باخ قام شده واتخارا عواءل ١‏ مخايدان اداره ميكرد ( لاما قرس 
ممرى ) در دورء سلاطين غزنوى اففانسئان ولايت باختر كاب اميت وده و 
شمر بلخ بكى ازياه مختباى هبءة افغا نستان حساب شد » سلمطان مود معروف 
ساسله ال فريغون كوزكان را نيز «ستاصل أعود . منتهاى عروج وار باخ و 
باختر درزماءه بعد الأسلام مين عهد سامانيان وادوي2 ا غن نويان حسان مدشد . 

در دورء أتور غننويان وعصيان رعاياى ترا كه ساحوق ( أصف قرن شج 
يجرى ح نيد قرن يازدءُ سيج ) عتكاءيك الب ارسلان ساجوق صكوس 
خودحتارى ميذواخت ولايت باختر عو بتصرف سلاجقه رفته وصفحات شمال 
عندوكوه ازافغادتان >زا شد . ولى .زودى سلاطين غور اففان جنك هاى 
قوتمند خويش را دراز كرده وان عذو 'صلى را بدولت افغانتان هسترد والحاق 
ودين (قرن دوازده ميلادى ) إعداراشراض ان دولت افغات :ان بود كرو زكار 
اد بار وايام فيه كن يان ولابك باغتوافنانتان يلك اساي وطق ا فاو هود يد 
مقدمات ظهور جنكيزخان در 2 اساعيدة شد . علاءالدين مد معر وفتربن شاهان 
خوارزم در اوابل قرن عذتم مجرى باختررا ازسلاطين غوركرفته وضميمه ممالك 
خويش سات وعتعاقاً در +41 ه كلى دوات غوريه را درغنزتى وغور وباميان 
«نقرض عوده و ولاءت على رأ يجا كير رشيد رين فر زيدان خويش جلالالدين 
شين أعظا قوف ى وال لول ديد #اردؤعاى وضقى وخو وان جتكزعن 
طومار عظمت خوارزءشاء را بده وبربلاد افغائ ثان ا- الاجدند . جنكيز خان 
درسال 51 ه ولابت باختررا اشغال وشمر بلخ را وازكونه مود عسا كر او 








صنحء (م: ) سال اول مجلة كا بل شما ره (ه ) 
لاد 3 زكان را تاك سمءأة ا رديد » عبر ررك مرورا در سال 
؟ + مسيجى ازروى روز ثار رداشتد «ورخين لعداد مقتولين مرورا هفتصد 
هزارنفر ذ كر ميكة_دء كتطانه هاء مدارس ء جوامع ء عاماء » حكما » 
شعراى باخ ومو و ساثر شمر هاى باختر 5 تظيرى دراسياى و على ندا شتند 
همه اك شه بد وبرياد رفةددء ازا'ن سعد 2 ولآمة ناخي تواضيت:روضة 
حمهان قامت علم عايد . 

وا هذى كاز خان د اعون سر حد بين اولاد هلا كوخان ( شاهان 
فارس ) وحفتاى خان ( شاهان ماوراءالهر ) اعلام شد ء ولى خوائين حنتاى ان 
سر حدرا عم زده درقرن سيزدهٌ »سي در باخ و ولايات محاور استحكام يافته 
الوديد وان يق ليوو ار انفوو كر كان ولاك ناش حول غالك واه 
حغتائيان وحثى بثمار رفت ٠‏ 

درقرهاى شا نزده و هفده عسوى مئازمات باههبى امراى ازبك ومخارا و 
مغولباى كيرهندو شاهان فارس ولاءت باختررا درحالت اضطراب و كشمك.شهاى 
مختلنه واشفته فى تكهداشت . نا اماك درقرن مده .يلادى مودس زركك 
دوا جد يد ا تاسيس افغا تان أحمد شاء بابأى «شهو طمور ارده و عام ولآايت 
باختر .ا ازتخار سان كرفته نامس كياانا وصرو هملكت افغائستان به سوست . ولى 
درعين حال ازبك ها درولايات شرقى وغربى باخ كوا اختار موده توديد و 
مويه أمراى كو حك انها ناقرن نوزدةٌ ميلادى درشمهرهاى شيرغان م سر بل » 
مبرأة » اد خوى » موود وده ودرهان رن على #ر وهعدوم كرد يديد ' 

فار 1 نا لرو اص اع شاور ديد ار ذيكة ١)‏ ددرت كيه دو 


خورديد ولى مشذوأيت هص أت | ما وردىق بذ مات خوانين خروا 2 وادى 








صفحةٌ( 44 ) سال اول مجلة كابل شار ( ه ) 





مى فاب وعوده وو'دى كشك وقاعة اوور رن » دولت روميه نيز در ١885‏ 
"سيك مور اشقال عرد ءتناقا ذولك 'اقنا( نبالا غان. و ميو تناق زا 
مسترد تمودء اما تمده دردست روما الى نومنا باقى ماند . 
راجع زان ياختر : حجنا كه در الرسلطه واميزش بونا نيان و فوذ مذهى 
هنديان واختلاط لسان ملوى ساسانيان اصل زبان ياحترى ارهم ساشيد » يقَاباى 
ا أمزدر نيجه رسوحخ ميق ديازت اسلاميه ولسان عرب ختروك وبعدوم شده » 
زبان علمى باخترع رب ىكرديد » وازدكرطرف رقته رقته زبان فارمى كوه" نى 
افغالستانى دنوءعيكه درقسمت مخارستان كتم جائشين زبان باخترى شده وامروز 
بعلاوة زبان بشتو درولايت باختر معمول ومروج اسح . 
انا الوط ترادى لشن دن باشل رياءه ارول وسيء اسك و إدالاوة عزن 
قسما” ننزاد مغول واز بك د اكاق اراق وطى عوط و محايل كرديدء است . 
اءيزش أنانوية اقوام داحلى افقاك:ان از صذحات جنوبٍ هند واأكوء بإصفحات 
تعالى ان در عبهد غننويان وغوريان وابد'زان وممد زانى ها بوقوع امدءاست. 
والخاصلولاءت باخ در بارخ وطناففانستان از حيث قدامت راع سياسى » 
ادنى » مدنى داراى اهميت زيادى است . عظمت مقام باخثر در دوره هاى 
قبل الاسلام و بعد الاسللام نه تنا اساي افتخار ملكت اقفائسةان بالكامايةٌ مياعات 
هك إقى وسطى اسست . علما وحكما » فيلسوفها » صوفى ها » شعرا وصنعت كاراتى 
3 ولايت باختر در دور اسلام بوورائده اس ء غالباً از حجان توانغ جهان علم 
وفضل بثمار رفته اند كه نظيرى در أ سيا نداشةء ومصنفات هريك عحادات حُتَافه 
و متعددتى ميرسد .تاسفانه شرح و ترحمة حال انما از عهدةٌ مقالات ما خارج 


و محتاج #لدى منتقل است . ارا تحمله أسهارا قاموس ها وار ما ويذ كرها 











صفحة ( .5ه ) ال 'ول - محلة كا بل شمارة ( ه » 


فلاف كع كد 

كم على ان سيئاى بلخى . حكم ناصر لحرو بلخى . جمد بن ذ كرياى 
بلخى . حكم انو معشر وحم بلخى ٠‏ عمر بن خالد بن عبد الملك «نجم مروزى 
حض رت أو <تيفه امام اعظم مروزى .)١(‏ حضرت انوع رد الله أعام اعد <ئ يلمر وزى. 
مواوى روم باخى . انوا لعياس علب مروى . .:سقان ن سعد الشورى . امحق 
بن راهويه مروى . عندالله ان «بارك مروى . عبدالرحمن ن احمد ن ع,_دالله 
ابو بكر الققال مروى . انو اسدق إبراهم بن احمد بن اسحق المروزى . جمد بن 
على أو بكر باحى » شاخ معروف باحى » حضعرت شقيق باحى . نظام الدين 
علد الشكور بلخى . حدن نشجاع باخى . مد بن عقلل باخى . تهودابن ٠سعود‏ 
مورخ اند خولى . نظام الدين «ودخ شبر غانى . مد ابن شيروه بلخى . انوعلى 
باقن حو أفن قن امم 5 النقيب بلخى .ان قدّيه مروزى . استاد انو المسن 
شهيد شاع بلحى ٠‏ استاد دقيق باخ . اسئاد اتورى باخى . استاد عتصرى باحى . 
أوقاه #اوابعون مقتصيت 5ل بلخى . استاد رش.د لد وطواط باخى . قطران باخى. 
رابعه قزدار بلخيه . كم كان مروزى . أفرهادور تماره ان هر مص وزى. 
انو نظر 000 عسعددى مروى . #ود نز,على سمال مروزى . 
اثيرالدين 0 فتوجى مس وزى . شهاب الدين انواطسن طلحه مروزى . 
أبوزيد صوزى .ابو مطرمع بلحذى . انوالقاسم بلذى . «غافر تجاه هى . أحقيد 
شادان بلذى أسعد فيه اورف سراج الدين بلذى . انواموٌ بد بلذى . ترالبى 
بلحى . عبدالله بلنى . يظفر بلخى . حميدى بلخى . أمينى بلحى . ضراءالدن 


بأذى ٠‏ واءهلى يلذى . أو حامد بأحذى 5 واعثااما 


)١(‏ شول اله يار لك رائى صاحب تريغ حديقة الا هام اهام اعظام اصلاة استر غى كابللى 
5 وسان بغروى وكرق 0 ابتك 7 


صفحة ( ١ه‏ ) سال اول محجلة بل شارة ( ه 2 





يادى از فضلاى غزلى 
اقان فيوان يل ووسط إسنا باوج 6 ل رسيده بود كه خاك افغااستان 
إعروج غزنى )١(‏ وال عن نوه(١؟)‏ ذاه اذل لجار 5 اله 


مسصسس ممسس 





فرما نتروا بان اطراف آانوةّت بريه علوم و فاون و قدر دانى' صا حبان فل 
6ن دوك فيان ويه دي ساون و عر الو كن واد 





آل مامون (ه) - آل صفار (5) ب وآل بوبه (0) شاخة علم وفضل 





را دره كوشه ا سلطةت ود لو شيع كود بد ٠.‏ 








م ل يتاميم نم تمد ب 2ج عسو مع سس سم مس سو سوب سس وسبدج هااا لخو 1 


200 غن نين - غسانه ياغل ل تازمان بهرام شاه در وسعت وشفسعحت حود ازمض. »> امصار 
عالم و سسيع الرابود 35 'قولى أمين رازى دوازده هزار مدارس ومساجد ذاغات وعلاوه ازين 
راطيا وجاشاهاي كاز ودب زعارات باشكوه حيت غريا وهتائرين ساعيه شده وق دن 
سلطان علا وَالدين غورق ع را فاح أمموده اينع وس حمبائرا وده اق ميدل سات 
ودران عاام اهب حمها نسوز حادل عود 5 هنوزهم درميار غن فى كه ساحاان يود و مسءود 
ساد كار فتح وفيروزى خود سا خته تود رد بزبان حال عسة باسيان خودرا به سياحان ميخواند . 

) 7" ( ار سدذه 15" هم ناسئة ىه ه شداهان ذيل در غللى ندامادة موديد أمير 
حضرت سلطانمهود بن سيكتكين تورانّه مرقده ‏ سلطان عمادالدوله محمد بنسلطان محيود ل 
نصير الدوله سلطان مسعود بن .ود 5 شميابت الدوله سلمط.ان مودود بن مداعود 3 سلط ان 
0 مسعود دن مودود ) طفل شير خوار ( ساطان 5 والدوآه على بن سلطان مسعود 05 عن الدواه 
سلط. ان ع_داار شد بن مسعود ال الدوله سلط.ان فرخ زاد بن مسعود - رذى الدوله 
سلطان ابراهم سن مسعود ِ- علا ؤالدوله سلطان مسعود ثالى سس سلطان ابراهم ختصد الدوله 

1 5 5 3 ا حت َ 

بورام دن مسعود - سسراج الدوله سلمط_ان <سرو ان مجرام ب 4 الدوآه سلطان معيو ملمكث 


بن حتسسروقو : قيه اش بصف ةك 0 عه ( 


صحفه ( ؟ه ) سال اول محل كابل شاره ( ه )2 


عي ا ا ص 1 








نا جه در مقارن مين هاعر اهام عسام 0 اهام خارى 5 حكيم وهر فارابلى- 
) #علم الى ) ودر ابوعلى حر ان عر بلمهى طخى - حكم انواطيرا مار 5 
وير انو حسينالسلى ‏ شيخ الرئيس حكم بوعلى ينا بلعخى امام رازى - 





بق حاشيةٌ صفحة ( ؟ه ) 

(* ) 1ل سامان كه ساءا تسراى باخ كفته ميثوند ايثأن درترق زبان فارمى وترويج 
علم وادب يداد جنا مجه نصر بن أحمد سوم باد شاه ساماى بسيار فياض وق دردان نود 
در شه فارسى استاد انو الحسن رودى ملك الدعراى باىمخت يفرمايش أصر بن اماد 
كليله دمئه را نظم'عود وبقول حكي ابوالقاسم فردومى ودولت شاه سيرق_دى حبرل هزار 
درهم صله كرؤت حنا عه عنصرىق ميكوبد 5 

جبلهزار درم رودي زمستر خويش - عطا كرفت زنظم كايله در كشور - وانوح بن 
تصيرساماق - هعلوم ذلقه رعيت زياد داشت - ابوتصرقارابى بفرمايش همين باد شاه ترعه 
هاى كتب فلسفة بوبائرا لص جح ود ويم مسا كل فاسقه را يكحا 2 ناب خود مدون موده 
قوب م معلم تاتى» 31 درعبد منصور ,م نو دجاناق 2 سيار كتب ترج 2 وراى رج 4 
0 علامه طم رى علياء ونغلاى وقترا ازس.رقند وذرغانه وغيره ا عوده سمروات 
معاى وتفسير قر 4 ن را براى عحم سهللى انان سد اخت ‏ أممر ير انوالنصور بن ع.داارزاق 
سامانى - موبدان وس را ازسيسان * هرات * حاوس وشاببور بهم خواسنه خداى تأمهرا 
ترجه وده شاهامه نام نهاد كه باز ازروى انسابه هايش دقيق ' فردومى واسدى داسةاعباى 
مكمروورى سرا 1 الوح : دود ساماق براى نفام تودن شاهامه به شاع وبال تود 
دول بلحى امس تود وشيح د س لوعلى سينا #فرمايش #مين بادشاه «له اصطلا حات برا 
حل عودة أقات سدديديه را 7 00 الواشك. 
١ 40‏ لحر كو كس الصال امرقاوس رن وشكي قاس لاو روود 
شور خوب 0 وخط زما عيمنوشت - علامه ااورحان ببروى لحت بدربار مين باد شاه 
امد 1 نار ااياقيه را تكاشت - امير علاؤالدواه فابوس بن وشدكير شيح اارئس ووعلى سينا 
5 رهايش ابن بادشاه «وحكات علاكه »را شارمسى لويشجه له علوم تسمه را دران درج عدود 
وان آحات الققا برا كيك اث ى مهال اوسدت. .درعته شيل اباد قاد درست عد ده هاه 
> ملك زد الاب عور ان وري وشيكير د بتأعرى نشثخف داشت - منو جمرىق 
شصت كله بلخى ازفيض #ين باركاه ممناز است .2 بقيهاش بصفحة ( +ه ) 





صفحةٌ ( «ه ) سال اول يله كابل ثمارة ( ه ) 








او النضل جوهرى ‏ اديب بديع الزمان همدانى  ١‏ نوا لفتح بستى ‏ حكيم ابو 
ريحان المنجم البرونى أهام | بوسميل صعلوى أمام ا المتصور ثعلى و امثالها 
ص دأن صاحب فضل و كال بدا شده باية قصمر علم و نذلل را 5 

به أ نقراض دورة ساماليان <«حكومت غن نويه افغا نستان وسءت كر فت 
سلطان مود عين الدوله خوارزم » «مروز >“ <وز جان وسيستان را قح عوده 
مله 'رياب علم وفن وفضلاتى آنحارا باخود درغنه اورد وقتكه آل ساحوق » 
آل نويه وال وشككير وغيره هم محلقة 'نقياد واطاعت اودر امديد بسيارى ازارياب 
فذلى و كال صرت قدر دانى وذوق سلطان را شنيده بدربار غزنه جع شدند - 
واندستتةالاسلام غزتى به 'ندك زمان ذا رالعلوم حمله عالم كرديد . 


يي في 6سا 





١‏ م تف لك حدمت دعتكايدت" 








بق حاشية صفحةٌ ( 9ه ) 

() 1ل مامون ‏ علىين هأءون - سعربرست شيخ اأر يسن حكم نوءلى سين الود ابوالحسين 
السسريلى وزيرهين باد شاه نود انو العبان عامون - درعام ير ورى وقدر دال بىهمنا بود 
ابو ريحان االحجم الييروتى ‏ كيم بوعلىسينا ‏ انوالمسين السريلى ‏ وعلامه انوالير المءار را 
برورش ميكرد - بنامش بسيار كا بباى علمى وحكيتى نوشته شد - امام انومتصور ثعلى 
« كتاب الطوائف واافارائف » را باس.هى شموريار فاضل نوشته اأست . 

تداق لوقا دكات وير حلت تو رن اعد الطفار عسي قدونا كن 
امل علم وكال را دريارةاهش م اورده جامجة علاعه ابو ااذتح بستى مداح واديب يديع الزمان 
ندم خاص او لود علمارا ازع ب وتحم كا عود نايك تفسير قر ان حكبهرا نوشتند كدرو 
جله مسائل ممه على حدبث وققه وعلماانكاءم ونكات صرف ومو وغيره را حل موده لوديد 
قول عتى ( كه اينكتاب راد ركتاعانة تإشابور ديدهود ) يك كاتب نشهامجمر ود ايزا شل 
موده اتيك واب كرف نامج سات لبن بير در ( ترجه يعدى ) توشته « كه اين 
تفسير ناسيهة هه ه بيك صد جلد ضكم در وذانور برد وعد دركنامحاءة ال لحالد 
دراصفران محفوظ مايد » 

)١(‏ آل لونه - شيخ اأر ئس حك بوعلىسين! يمد وفات اميرقااوس بن وشمكير بقيه 
عجمرخود را در زيرساية آل بويه كذرا نيد . 


صفحة ( 4ه ) سال اول مجله” كابل شهاره ( ه ) 


مرقح فضل كال غزلى 
عوك ساطان وه عين ا لدوله 
سيف اللة يمينالدوله سلطان مود بن سبكتكين ولى” امير الموءنين . كه دردامان 


5 لم وكيوا ره فضل تعايم بافته و ازعلما وفضلانى عت ركالات عل عادى حاصل وده 
ازاعة فقا 0 سمطان بعداز قت عند در مد سنة الاسالام غن لى يلك مسد عدد 
رخام خالص ( كه 'وراعروس ذلفك «يكتتئد ) ويك مدرسة يسبارباغان و شكوه 
تعمير كوده موحس آشوليق امر اواعيان كرديد_ ناايشان از مناهانىعذام الشانمدارس 
ومكاتب عالة عننى رأ دارالدام بساختند ‏ سلمطان دريارش را ازفضلاوعامالى دص 
وشعرائى عصر برسا هته قدر علم وذوق سختورى را محد كهال رسائيد (0) 
وعلما نى عصر وفضلائى روزكاررا بعبده هاى' جايله وزارت » سغارت » قضاوت 
وكتازك وغره سير للك شاحك (ما)ء 

سلطان درعام حديث وثقه كنا حلد أصليف موده كه أر جملة وكثارن 


لنخيين 








 افولا قول علامةٌ الى‎ )١( 

( ؟) عنا مجه حداٌ مستونى در نارح كيده صفحه 59585 ميلو يسد « كتاب على 
مقا مات انو نصر مشكان وملدات او ا لفضل شيبا نى شاهد حال او ست - علما و شعرارا 
دوست داشنى و درحق ايان عطاى” حزيل فرمودى - هى سال زيادت ازجبار صد هزار 
دينار اورا بدن جاعت صرف شدى » 

(» ) سلطان مود مين الدوله كه ازفتس وا رزم باز كشت اطبأ و فيلسوفان باركاه 
آل مامون را كر ربا خود أورده رواق دربار غزنى را بعلم وكال اث شان زينت داد ايعاارا 
به الطاف و مكار متسباى زياد توازض عود 5 جنا عه علامة انوا اففل مق درحالات ابو خير 
الجار فى لويد م سلطان #ود بأاو درمها نت ً_ع9 رام وعنايت تايل إختيار 5 لود يمد يكه 
اكوتد زمين را درمةا بل او لوسيد »و 
( 4 ) اين تصنيف سلطان مشتمل است بر شصت هزار 500.6 مال . 








صفْحهٌ ( هه ) سال اول محله كابل ثمارة ( ه ) 


رو سقس سو تم 0ت الت 270 230 





التفرد » (4) است؟ درفقه حوائفيك الرمناد بشمار هيرود وننزساطان بشعر 
وادئاف سذن ا سزا داشث . در عملنى وفارءعى شور كك <نا جه 
ازوست 
زنخت را كرفتم از سر لف - ون من رلتى و عذرت هدت 
زابك هنكام كك زدن شرطست اس 0 سيمين كرف ايدر دست 
( جمع النصحا ) 
اهام! بو شد روه( عند الله بن <سين الناعتى درزمان ساطان محمود وسطط.ان 


حدا ثُ 
2 


مسعود باعرصة بار إعيدةٌ جليلهُ قضاء ماء.ور نود ابن عاام بىبدل درعل 
شير وفقه دستكاء بسيار عالى داشت ب حنا مه درمذهي حتفيه اورا امام وقت 
ميكفتند ‏ درسنه 41497 ه يزمان ساطان جال الدوله فرخ زاد بن سامطان مسءود 
درغننى وفات يافت . 

الصد رالاجل تماد الدولة (5) والدين «ويد انو العاسفضل بن احمد الاسفرادنى 





اللكاتب 0) - درعل وفضل عمتالى يداش تودرعلو م نيه وشان مزأت هم فى عديل 
بود 557 ساشاً كانتب سلاطين بن مايه لودم باز زد اغير باصمرالدين سبكتكان لعمهاده 
حال وزارت سسر بلند ا ونا افاز د أهادنة سلطان تخرود عين | لدوله لعز 





ونه شود برقرارمايد ‏ حكم ابوالقاسم فردوسى كد شا هناءه را نودته ازطوس 





( ه) جوا ه المضيه حلم ١‏ صفعة ١1٠4‏ سلطان #ود شنيد كه راه ستالل از باعث 
وف قرامطه مسدوة كرد بده بيك فا فله حجحاء همس تب موده يم مين امام الوممد 
بصرف سى هزار درم جانب حجاز فرستاد كه ابن قافلةً حجاز باقافله سالاراز حلج 
د الله شريف مستفيد أرديده بعد يكسال مامون ومصئون بس مد ( ابن اثير جلد * 
صفحة ىلا ). 
(3) ابنالقابرا صاحب اياب الالباب تدعو ميتوسد ‏ ابابالالباب جلد ١‏ صفحه ١41‏ , 
(1) شرح عينى صفحة 55 و5ا١1.‏ 


صفحة ( 5ه ) سال اول مجله كك بل شما ره (ه ) 











بدربار على رسيد مين وزر فاضل يب رشن ه يأر كاد :اعطاق كرديد . 
درامور جماناتى اياقت بسيار داشت ب و درعهد وزارت او فراءين وا توقعات 
از عمبى باسان فارمى سديل يافت ‏ لا هشت سال عهدهٌ وزارت داشت 
و شول عونى «اصا و وزراء 'طراف بعنايت و رعايت وى محتاج وديد » 
يك دختر ويك بسر داشت )١(‏ اسم سرش ححاج نود ابوالءاس درفن شعر 
نيز طبع موزون وبلندى داشت ومدح سلطان هم كرده ‏ تمونة كلام :- 
قعررده 
«سات بادر كاف أو كد راقن تسق ارر داهن وكآان خشك ل شان 
جرخ باهمت ارلاف عاوزد كنم 0 اى بير هكه اهرت اورنائى 
ع باطعش دعوى لطدافت 5 عقل كننشضكه زغعى دز ةفسوواى 
صرت جودش كه بدءودن اينع كزخاك باد را كفت خبهى ياوه رو هي الى 
اتش تيز اثر ياؤن زقهر و غضيش" زأنشدش شه جمانسوزى وجانفرسائى 
رباعى 
دانىكه فلك شانى دهرت نده_د يك شربت اب جز هرت ندهد 
معشوقلة بدو فاست ديا هشدار باد سدح كلاب زهرنت يد هد 
درسده لإلقخ ه بدرود جمان كفت - 
شمس 'لدبن ابوقاسم خواجهبزرك احمدين حدين هيمئدى (9)- ساطان مود 








)١(‏ وزير فضل اسه رشيد أسبت ايثان در جامع ااتوارع جنين «يتويسد « ابوالفياس 
شرى داشت ححا نام كه ازاكتساب درنضائل نفساتي ستراميد أن دياريود واشمار عربى 
درغايت بلاغت نظم ميفره ود - و دخترى عر داشت كه درعام حديث ملمارت إلى نسايت 
ددا كرد جنائجه بعضى ازمحدان ازوى حديث روايت كند . » 

(؟) ازاثير جد 9 صفحةٌ 88# و 554 عوفى.حلد ١‏ صلحةٌ +5 فرشته صفحه ل* 





در عاق 2 دوان رسائل خراءان ماء.ورش رد وتشكه فغل نا حم داسذر'ثنى 
زول ددا به رممة وزارت رسد وباهئده سال العميا 5 خويشن باق مابيد لعدة سلمطان 
عن لتو ذرهوده درقاعه كالاحر (عند) عو د تأسعزد* سال بهاسارت 
لود - سلمطان ودود اورا رها فرهوده بار زمام وزارت 5 ا<ةارش سعيرا2 
نوز فاضل اجلوعاام متعور بود ب در شعر على طبع باندى داشت ودرفارمى لير 
قصيح الكلام بود ب درسله 5ع ه ازقيد هستى خلاصى يافت . 
امامعندالملك محمد بن أسمءيل الثعلى )١(‏ كر زعا ادب اهام وقت ودراار دخ 
5300 روز كار نود عقام سشاءور درسته دوخ ه نواد شد درسله ممقخام 
خطاب حاصل كند ‏ امامهوصوفتايكسال جءت اين كارقيام فرءوده جديت بسيار 
دكار ردنا ازحدور خايقة المسالمين خطان . عن الدوله ول الس الو مين را أ 5 
تصذيفات مع رو فأمام موصوق حسب تفصيل « موسرو زون ركم فقّه اأاغه 3 
النهاءه فى الكناءه» سحر الءلاغت » كتاب الذرر (9)» لطائف المعارف وبقيمة الدهى (*) 





رع واشكه بعضى وزارت را به «حدان مد.مدى» منسوب ميكند صر محا غاط است زيرا 

حسمن مدق عفان دامين لاعن اللي ميت كين كدظاته مسف .سوه واوسكه ابن مك كو 
لست را تسخير بود اورا در ا تجابراى ضيط اموال مقرر عاحت باز عانق اعدامش مود - 
اين وائم تقول عتنى قبل ازنخت نشثيى سلطان #ود بظهور رسيده است . 

(4) امام ابوالمنصور تعلبى دركتاب « بتيمة الدهى » <-ود اشعار عرريش به قيد قلم 
اورده است 5 

)0020 مفتاح السعاده جلد ١صفحه‏ /8441١او5 :١59 5١‏ ابن خلكان حلد >" صفحه 55 بركليمان 
جلد١‏ صفحه 588 و5485 دولتشاه صفحه 4 ؟ موسيو زون بركك - :14.70111112111'8 
در دساجة »2 كتاب الغرر فىاخيار الملوك الفرس « احوال ايبن فاضللى مثال را باالتفصيل سان 
عوده كنف ٠.‏ 

2,0 امام موصوف اين كتاب را بف ر مايش امير تصير بن سيكيكين تصداف مود ٠.‏ 

(؟) اين تصنيف بى مثال خودرا باسم سلطان مسعود بن سلطان #ود معنون وده است 


صمحة ( 8ه )6 سال اول مجلة كا بل شمارء اه 6 








أست ‏ أمام عوصوف درسته 459 ه درخاك غنى رحلت عود . 

انونصرين مشكان  )4(‏ استاد علامه انوالفضل ممق اززمانساطان محمودنا 
دور ساطان ٠سعود‏ يعيدةٌ دنوان رسالت ما ور نود اديب ٠شهور‏ و فاضل 
كال وده جنائجه درعلء ادب (4) يكتصتيف عثال ينام « المقامات » نوشته 
درسنه عم ه زمانة ساطان ٠ودود‏ وفات يائت . 

امير الخيرالمسن بن امار (©) - حكم لقعو وز تاوق ساون اعت در 
نرق سدع وورعوان تون شومات د أوو شراط ا جه كلفد بر ارا روه 
ابن اسم )5١‏ » قبلا درسالك «صاحيين خاص ماهون بادشاه خوارزم داخل بود 
ولى بعدقب خوارزم ساطان محءود اورا باخود درغزنى اورد ب #عصر ان ندم 
اسث <ذا 4 ابن يدم در «الفهرست » <ود دوجا ذ كرش عوده وشمر زورى 
ملكي رارف م © روفن امول ار امود قيونا رقا روه عقي كان 
تصليف موده ولى بدحتانه كه الال يله نابديد است ‏ « اورا تصا ييف بسيار 
است دراقسامعاوم حكمت بعفىاز ان مقالهاست درتوفيق ميان تصارى وفلاسفه 
وممّاله استث درظاهى-اختن ١‏ رائى حكما ‏ دربارى تعالى وشرائع ‏ ومقاله است 
دق زوج ياركفك ىو كقاست د ركني اق انماق ول شيو زود ) روارق 
ساطان محوود اورا جوت غاوة طلن عو در بازار كفن اروقان اعسى :ون 


5 


رد وان الممار را افكنده دكشت (/9) آمااسنة وفاتش مرره محقق سات (م) 





(:) ابن اثثير حوادث #١‏ « الوافى بالوافيات » ازصلاح الدين صفوى . 

(ه) كلام عنس بيش را امام على دراشة شمة الدهى نقل موده است . 

)١(‏ قغطى صفحه ١5١‏ ابن الى اصييعه جلد ١‏ صفحه ١+“‏ و **+؟ شير زورى 
( فارسى ) صفحه ١55‏ ابن لديم صفحه ه4؟ و 65060؟. 

(!) شببر زورى ٠‏ 

280 شور زورى ٠.‏ 








صحة ( وه ) سال اول مجلة كابل شهارة ( ه )6 





|بونصرحمد بن عبدالبار العتبى ‏ سلطان تحمود حك متمكناريكه ساطنت 
كرديد ابن اديب شير و فاضل يكانه رأ فى أعينان اعواء و دون ا د 
كا وستاق ون :نويته قفن نين ازان ورعوق مده داخل إر كاه كرديات 
درسته 41١‏ ه تاريخ يمينى (9) را ري س.كككين وساطان محمود 
مين الدوله تصايف مود - علماى عل ادو سك عارت ابن كان راد اسه 
وبلاغت بىأظير فته اند احمد انسى ( المتوفى ؟/0١٠‏ ) برن شمر- )٠١(‏ نوشته 
مله لغات مشكلة را جل عود . ( احمد على درانى ) 

(باىدارد.) 





(8) الكرجه درثار ب اطباى عرب وستفيل. 11565111111610 ارح وفاتشرا 
سئه ١8م/؟+*‏ م 5 قرارميد ها ولى صر نوا غاط [اسدات زرا كدسلطان#ود<وارزم را درسله ه م١٠2‏ 


٠. -‏ تسر 
( امداق زبد 3 نودم 


قح أتموده حسن 2 خاررا #مراه ود أورد كه بعد اين سنه فم 
وجنان>ه درسطور بالأد اقم ان ندم ممعصر اوست . 

)اي كطبار د كمون شر رس 81011118615 به دهلى در سيه ١4ج‏ ه به طبع 
رساامد © زرو من 1 إعاع8010 ) بلسان 1 لما فى ير مه موده كه در سنه 
857 ع «ل.ه وىآنا » ندر ش_ده أست - قبلا تار ميورا اتوثرف ناصح بن صفر بن 
سهدااجر بادقانى حدب فرمايش وزير مبرذب الدين ابوالقاسم على بناحسين ( وزير اثايك 
اوبكر مد بن اباد از بادشاء الأراتسان ). درهارسى كر عه مود 4 شيرت وكبو لضن 
از اصل عربى هم بالائر شد اكثر مورخين مثل حمد اس مستوفى * ا«_د غفارى * ابوالفاسم 
فرشته دكنى و+وئد مير وغيره حالات ونذكار امير ناصر الدين سبكدتكين ومين الدوله سلطان 
#ود غازى را ازهمين ترجه نقل أعمودء اند - ابن الرجنه درسنه 1ه درطيران بطيع 
رسيده است - ههين لرجة فار سى عينى را درويش حسن ياس تر وشائده ؛ وحدمس 
رينالد 21116519611010 درانكريزى ترجه أعودمكه درسنه ١404‏ عبلندق طبع شد ٠‏ 

)١١(‏ ابن شرح درسنه 1١١845‏ ه يام « فتح الوهبى » درولاق بطبع رسيده أستاء 





صفحه ( 5٠‏ ) سال اول مجله كابل شمارة ( ه © 





باد ار واصعدرح 


درقسمت م مواله 8 رعذى ما رستان متدرحه شهارة حمارم فدرى مخالطلة 
واششناء وا قع شده كويا دروقت صافه وى ان اشداه روى داده باش عه ر حال 
خواهشئدم ان جند سطررا براى رفع ان درحله اده خود لطفا لتم عاد : 

درصوحده و 0 سطر هاى /ا ولم و ةو ٠١‏ انحهها لصورت غاط طبع 
ناه كك انق زان أريكان و ارداق قدما قالط فى وام ايل نعود ملت 
00 خان ازيك كه دراسفار عدت 'مزخان رحاديدن ولابات طرفاكن اهو دريا 
500 مدتمود يانه يت حان 5 ور شمر قاسدز موحدروده لود 31 درقرن دم 
ميلادى «و<ود رسيده است .> تبح ابن خللات ست :- «بعدازان ٠غولها‏ 
رتخارستان تساط بافتند ١‏ » عدازين اقان ميشود به سطر 1١١‏ . 

كيدا درصةحه بهن درسطر ١٠١‏ بعاور ناقص اين حمله طبع شده :- «لعدانز 
فترت ازيك نفوذ امراى بوعى درتخارستان روز افزون شدء واينها . » عبارات 
امل ابن حم له ضت : د « لعد ازفترت ازيك شوذ امس أى وى درحارنتتان 
31 رحندن ولايات طرفين أ هودريا حكووة «المود» شمر قدم خان هذ كور 
درفرل 18 شم رفلدز ٠و<ودمه‏ بود كه درفرل دم ميلادى لواحود رس دءاسثه 

- 

' اما امراى نوعى . » بعدازين شروع هيشود ب#سطر "1 . 


الي هود 


سس ات ل الله م سسا اانا ساس 








5 انساط ينان ؟ 


ذال 


اب 





ياد أورى و ييشنهاد 


امن ادبى جون در أظر دارد صفحات مله" ل را عضأآمين 
نار ذى وادنى وطن ع بن فعا زف لذأ كو عند نان مترم كه بو اند 
درن راه از قبيل شرح حال و ا ادا وشعرا وغيرده سر 
ايد كان اغغانستان ء بإاطلاعات نفيسة ثاريخى و ادنى ك. د. 
زوفن قرا مواق “وو السوحان عن كويق 220035 5 مدق فاه 
يكدورة سالانه؟ مجلية كابل ايك جلد كتاب نفيسى از طرف 


امن ادن ران بدو لسدد إن أهدا مدشود ٠.‏ 





ا" است ما هوار 2 عاهى 3 ادل َ« احها عى 0 نار تى 


0 





قل اوائرة ميادو أ كك © لمحيق ادن 
تكارسه : سد (سروركويا ) 
عابرات امدير اتجين ( تخد انور سهل ) استث 


عوان تلكرافى : - كابل ,اجون 


اش ا يي لك 
ل ١‏ انها بى 
ولاان دا خله ١‏ »م 
« خارحيه يبودا تكليسى 
عللية معا دف وا كه حا ثز مره هاى د. ميم 
اشند وكا سكه كك قلمى هيما ند ركان 


0 
سار كللية : ل 
را عليه معا رف وطن نصف قيدمت 


3" +ادىا ما بى هق ع و١‏ عقرب ٠‏ اا هش | 5 تومير ١61١‏ ميلادى 


٠ 
م‎ 


وكات الوزياق قدرت 
مهديب نفس 

تشوبق: إغل وكن 

مبزاد و تك رستان هيات 
بدر كربا 

يادى از فضلاى غترنى 


أزمشاهير بارحخى وطن 





وده 
شمبزاده امد عليخان درالى 
مترجم حبيبالله طرزى 
مستغق 

سرور كويا 

مترجم رشيد لطيق 


شمبزاده اجد علخان درالى 


الصعدهد و غلطنامه 
2 


١6١ < ٠٠ 


؟١<1أك‎ 


»!"” < 5؟ 


<١ « /الا‎ 


١غ‏ « ه4 


5م ه١1‏ 


صفحة( ١‏ ) سال اول مجله كابل شارة ( 5 )6 





قم شوااده 


اجد عليخان درالى رنككث اميزي هاي ق٠لشدرت‏ 


صيخة الله ومن احسن من الله صبغة 


بساط كائنات كه هرذره اش حامل يك جمان تفكر ودرعين زمان بيك عالم 
اسرار است ١‏ كردران دقت 5نم ظاهى ميشود » كه ازانسان » حيوان » نات 
وحماد نا كوجكترن اخنا فيكة درهوا .وجود بده وبا رز حمت زياد بوسيبله 
ذره بين ها ( ميك ريسكوب ) ديده ميشوند همه كى جمة بقاى خويش «صصروف 
سكار نوده أزهمديكرسبةت مى جود كه فلاسفةُ جمان ابن*ه جدوجبد ايشارا 
درراه بقاى خويش تناز علايقا نام نما ديد م قدرت يا لغه البى طو ريكه اسباب 
منازع را آفريده است » براى دفع واعنى | زضيرر ان قوا واسبابٍ مدا فعه نيز 
با مابذل واعطا تموده است » حنائجه رتك اجسام! نز يى ازان قوا واسباب 
قدا فيه كه ميّوا 3 1 

از | تجائيكه سس و كنج كاوماى علماى علم وظايف الاعضا «نوز الى 
سند است كه إينأظره و نحةرقى كاهلى كفته سوام 6 لان ناجابيكه نحةقات 
محققين درباب اجسام رنكها ازغرائب ا كتشافات اسث » إذا خواستم كه شمة 
ازانتحقيقات نشرشدة ايشا ترا در سشكاء نظرقا رئين محترم بكذارم يدتخواهد بود . 
بفحواى ايه شرشه ( رسا ما خلق هذا باطلا ) هبيج فلى ازافعال قادر قدرتما 
غالىارسكمة كد 

وى اجسام رنكك حروانات نيز بوطيق قانون ( تغيروا_دل ) حالاتتدليرا 
دارا است كهشرار تحقرقان مرق علماى عل حيوانان رنكث أ ما درحقرقت مجه 


صفحه (59) سال اول مجله كابل شار ( 5 )6 





3 اغرا تست #اشاى عد كور اران رك يرافه انة ٠.‏ 
جدهها برنكك سطدى رميذورد » ك١‏ كر اورا رنكك ( مابعد ببدايش ) 

اي 3 مخواه.د بود اعم ازسسكه بات باشد يادروان زرا هدو كك 
ازحماد بوده وداراى رتك جادى خواهد :ود كدران قدمت ارضى سشتراست 

كلا بك كر باودى ديده مكو 5 عدون رارك خول بر رتكى وشائيده 
است وعلت آن ايشست كه جاماو داراى لك ماده جسبى ٠باشد‏ كه ذرات ريكك 
وخاك دران جسيبده تشكيل يكنوع جسمديكرى موده است . 

لكن ا كردق شودء ديد خواهد نشد كه كرء هذ كوزع بك كرم كو اعت 
بأخول تذزدى خوة عدرل تووهادر كك ان ءابق ردك إن تمر ري فى امدق 
اكه دران افريده شده وبرورش يافته است و هكذا سائر حيو انات در 


ولكن ظاهرى خوة .دازاق بكر كت «كو و مدافتد ةعفد هان ريكك 


علام وداعها “ ان قانول موى است 


مهرد وحاات لست و ملوى .وال كرك وَيكنان مساكند 6 زرا اله هر دو 


ّ 9 ادم ه 1 
ار لك ماده و ودقدار ساحتة شدمء ابد ٠.‏ 


؛ كه سنن مر سه د اتهم) و كشانات 


3" /- لسر حم 
5 سف سم ل 0-6 در ت أنورات 0 
27 3-3 


م لل 7س نامي سود © طامر 
و عوارضي جسعى ١غ‏ ردي د عالا غير طن ( تارمق 
أمده متشوط . 

١‏ 300 زادهد 
رتك عدا 2 نف ومكان عن اخصوص شاه دور وض ل 
2 5" هيأ مل تم 38 
رويك ابد اران زؤدى رد ور ريكث يوان دارا مياهته 


3 
رهام در ختان كرد و ين آن بارتكك آن سرزميني كه وران زاد 








صحة ١‏ +) سال اول مجلة كابل شاد؛ 5(2) 





كا برسبيل مثا ل كونة ان "نيان يتمد 
6 شير كسنة لك شير هاى كه در تشقان نشو عا ياقته ابد 
رتكثان مر ا 5 1 عداشئد ؛ شيران رورش يافة ستان الى سيب 0 لى 
ولخ هاى دراز كه ا كر بر جس شان عى افتد ر نكث جلك شان مخططه ميشوه» 
57 موك اتاقا رك زناف عر كادسانيك ل انه زر اكضيوان هود 
از باعث زنده كانيش در عبان رف > راكك «ويش عل برف سفيد است 
وازين ظاهن ٠يشود‏ هرا هدر حيوانات نيانات و حادانيم در قدسمت هاى 
مختلفه روى زمين موحود ابد رنككمة كان نا بصورت اجز اكه دران٠واقم‏ 
كثرت وفراوالى دارد شييبه امن بابر كك براى حيوانات موجب ادامة <يات 
شان مياشد حونكه <يات عيارتاز جد وجهد است ودرين جمان برزد وءورد 
37" هم بك ا يلوق لت كر صيد و صاد ريده شده ابدء كر 
ركم شان بازحين ا رهش شان هطابقت ©.سكرد» سم 00 ح.والات 
مخلوب وضعيف 5 شَ و سس خود ها دا نحملل خوراك و عذاى 
خورش ه دشعن زركك وقوىر از حُود برخورده سمت وهعدوم شديذ : 


5 






درين نيز شكى بيست كه بمرونها حيوانات ازتأثيرات كرد و يش خود 
لف خاتى او كم شان هطابق محل نشو و ما ورهاش شان عداشد 
درار مين قابون نازع للها دست رمم أ نيز محكوم هنا 
أعد شد . 

بنجاست كه در كتاب عل اللروان » بسا حيواناتى ينظر مبخورند كه 
بن الرى از انما عبان نسدت وعقط حنوااتى اموز بنظر بي آمند 31 
#للهُ موافقت رنكشان بارتكك نواحي زنده كانى ورهايني الها يبه بهترين 


/ 








اله مدافعة مممزايد . 

مجان خوراك رنكى كه درجدم خود داشته .بباشد ليت ارنكك أكل 
خود ننزهان اناثيررا داراست ودراثر اى قانون است ١‏ كر رنكك غذا روشن 
باغد ريك | كل أن ان روش اعد تو مكنا كرر كك كور النااعره القند 
رتكك! كل تيزرحسب تاثيرآن تيرء جواهد بود » جناجه طيور هيوه خوار كه 
درشاخ سارهاى درختان زندهكا بى ميسكند ( مانند طوطى ) درار موضع 
ذاه كان تركذ وراك انيف كابر كه شان ضير ووز قن اسه ع لمكن ردكت 
مكسهاى كه در مواضع كيف وده كال عو ازاشساى عارظه تغذى عى مامد 
ثبره مى باشد . 

وان نجاست كه طرور سيز رنكك وحيواءات خاى رنكث را بواسعله حمر نكى 
"ما بامواقع زندمكانى ورهايش شان جشم هاى اشخاص شكارى ويعضى .حروانات 
كه يا آنا ديثمنى داريد محونى ديده عيتوا سد . 

وقشكة حروانات مائل هه إعضى عَذْ اهاى مخصوص كرديده معان رذكث الفت 
بيدا ميكاند درخواهشات تناسلى ومقار بت خود باهمديكر نيز مان رتكث ما نوسه 
راهمئلاست وازعا يخونى ظطاهص مدشود كه رنكك اعذيه 27 وما يلات 
حروالى ناحه اندازه اكرات ايداخته وتغير ب«و<ود فى ار « مرعوهت 2 در 
فار بت وممْاسل حروانان ازلزوميات است إذا مقار بت اما فورض أن انبر 
حصول مى أيد . ما ند طاؤّس؛ نور » قاز » وص غالى وغيره وغيره كه 1 


شان دروقت دقار تت مركت فا كوا كون وعايشات رهاى زُْساى ود الب 


000 ظ 
|اكرحه علماى عا ا وال وتخدمن رك و إن هيات تإلسع وده 


صفح( ه ) سال اول له كابل ثمار؛ ( 1 )6 





ويكدهرات جديد ترق مشغول: ابد » باوجود آن ما كف يوام كه كيه 
نواميس فطرت واسرار وغواءض قدرت كه محقيةش ٠وجب‏ ترق فكر وذهن 
هاءات » عشير عشيرى هم بروى كار اندو ككف كدت اعد : 

خلاصه مر مي حله وه قدم قدرت كاءله هزاران انواب ندرت و تمائمات 
مكئونه خلح را بيش جثم ما جلوه ميدهد آنه( * ان فوذالك لا يات القوم 
كرون ( 


ركك درختان سيل در لغار هوشيار هى ورفشس دفتراست عت و 15 


.١ و‎ »«2 ل٠‎ 





( ديب نفس ) 
دمة اول ) ا دماء ( مترج > 


مصنف وان ستو وار بليى حبيب الله طرزى 


فى زما سا هذا تعليات على العموم بواسطه كتب ا زيش برده مى شود » 
2 شيرة بيست 543 معساونق زيادى به تعلى 07 وا بك ابدازه در 
استعمال نايع مفيده و ديكر تكملات السائرت 'يز عمدو معاون واقع ميكردد » 
ولى منج مورت ذرايع ادا بى وطبى تعام كفته عشويد و بعقيده من باد 
إصفات ! ما حتى دران فروع تربيه كه به نمسا يت درجه ضرورى ديده مى شوند 
نبز قدمت وامميت زيادى داده نلشود م كتب عيج معنا قوُ اختراعى ندارئد ذنها 
حيايت معاوثين » الات وادوات را داريد » حتى يدان حيايت نيزا لات مصنوى 
شمزده ميشوند بل عمد الاتى كفته ميشوند كه خالق عظم الشان ودانا بما 





0 


صفيّحهُ ١ ١‏ ) شال اول خن” بل مارك ١‏ 65 


ارزانى فرءوده است مثل تاسكوب ها( دور بين ها ) وميكروسكوب ها 
( الات معاسه اجرام وذرات ) كه معاونت شان دريسيارى ازانكشافات غرايب 
مافوق التصور را مدرك قرار ميدهد ولى باستعمال آلا هبحكاء كيتوالم كه از 
قيمت استعمال بيش جثم خود بكاهم و ياصرف نظر كنم » ذرايع طدبى وحقبى 
ع وعوفان كن ف بكو عاك © ماارن + الضاسات واعبال ابت :ركه 
يك شخص ا انها ادا ميكاد نت اخلاهاى ا را أملاء اعلاطه زيادى 
را احاح وتقايس هتكن رأ اصلاح كرده بى نايد ولى يدون رب <يانى در 
كار كزدق ع "كته و افق ا ون واتو وان عت شم انان اليك كرون 
شاوه لهل وال 
از محر بزركك علم كر قطرة 1ب دركام هرانكه رت كردد سيراب 
لذت برد ا زعلم وفن انشخص او كرقاب وى ازعام لدن شد سيراب 

هج بشيمهة بدت كه اين امي بيك طرز قدرى شاعاه يضام شده > 
وى 1 كن جدوان توذل شوه ما فى نوا اسقارى درك كفا كردم 
محنانز هه كتانى راجع يمام معد بيات بثخهى هكه هرحكاء 
بج از معدميات را بديده باشد , ٠علومات‏ علمى و حقيقى داده عتوايد , 
وشمكارماى ادنىوبار حه هاى قيمتدار شاعمرى طالب بىخير از <ياتوءعاشرترا 
درس عيدهدء #حتاند وس ٠وسيق‏ شخص عارى أزارب اوازهاى شير زرا 
مويق كنا تسدااكتة توا يداو كثن اماق كد را كه سمت روعان 
وطهارت حيالى بداكته باشد هداءت م كيد عام معلومات و اطلاعابى علمى 317 
از كتب حاصل «يشود مورت غير مستقم و بواسظه انمكان جواهد بودء 


تعليم حةقى أل بكريشة زبده درروج ساس وباعاطقه تراوش ميكند وص حيزرا 





صفحةٌ ( 6١7‏ سال اول مله كابل شار ( 5 ) 








5 بك روح حساس ارخا رج كيرد 5 بادول بد ر يجى درمداوج ختلقة حرات 
دريك نظم ولق ريدم كن مكنة مكلت درا شم قينا عداو أنك أن 
كريد بنا بران همه را بكمال جديت سفارش ميكم كه ا باندا زه تمكن تعلهات 
خودشان را ازراه مستقم مشا هدات حقايق » شروع كتند نه اسك ننها با خذ 
معلو مات ار كنك قناعت ورزد »> يك كتاب عات هفيدى درين اواخر درزر 
عنوان : «ه حطور بايد مثا هده عود :» نوشته شدهءاست » إن عنوان بابد در 
خصص عممترين دورةٌ تعلمات اشداتى » هادى و بدرقه »باشد ء يك ١سثله‏ كه 
بدمختانه به نايت درجه دست وش لسيان وفراءوثى واقع كرديده مهام علوم 
طبنجى قوعت مخصوصه راداراست 3" عت أبن 54 كو را بإروتءند رين 
وقشتكتر بن زدوريات عى ١‏ رايد بلكه يان لحاظ كه افسان ها را مفيد ثررن صنايع 
يعنى طريقَة استعول جثم عى اء.وزد» جقدر جاى تحب و استغراب ات كه مهما 
بإجشم هاى باز تردد مكنم ولى هبج كى ينيم » باعث ابن امس ابن است كه عضاةٌ 
حشم مدل فك عضللات بر بره ورورش بكار دارد وبواسطة عدم بيه وهشق 
وهم عايلات 01 انه بطرف ا 3 وضعوف هيشود و متعاقساً از اس تعهال 
وظايف طينثى خودش باز ٠ماند‏ بس بابد كسام أن تعامات را كه در مدارس 
ودارالذنون ها داده «يشود» تعاهات اشداي اكهدعد وحساب عوده 31 حوانانرا 
طرقّة درك مشاهدات وم ديدن ديز هاس بيشتر ازان ديده توا ندند 
اق زد » براى المقصد درزمية ديك ر تعلهات مفرده » علم نبا نات » حروانات » 
معد يات طبقنات الارض م كيمرا » معما رى » رسائى وصنايع مستظرفه خ_لى 
اقمع ار 


سا اوقات شا هله رن 5 كردش هاى كوهستا لَى وعم مسأ فرت هصاى 


صحفه ( م2 سال :اول ل انل شاره ( 9 © 





طولانى عراى جوانانيكه دركتب تدريس خودها مهارت امه داشته اند مخض 
بواسطة عدم علو مات ختصر وأاسادى درعلوم مشأ هده فى قابده ول كر نات 
8 دبذاه مدت 5 


ا 

( » ) ٠شاهده‏ مفيد است ومشاهدهُ دق مفدثراست ؛ ولى حون دثيا از 
اشياء متتوعه وخدافه مملواست ء قوهُ مشاهده نخلون ومطرود خواهئد <وايد 
17 رما كدام طر مَهُ شَنى و #صوصى الخاذ تكرده وو ان تودهُ اشياءرا بيك 
اصول ثنا سبى در زير انطباط مذصحك.و ره خود تكيرم . ابن امول نناس 
-20 5 ما اثرا «تشريق » مياءيم و دليل انساتىارا 07 
فى انواند زيرا بكمال وضوح كى بينم هكه درين ديا حكه مظير عقل 
كل است درهر طرف وجود دارد. ان «تفريق» بر اتاد اساءى شكل وطرزكه 
عل كل برعام اشياء كذاشته و منوط است . انن | تحاد خودش را درامحجاد 
نقاط عشابه در اشياى بكل مختاف از يكلد كن يظهور عيرسايد ؛ و همين نقاط 
عشاءه است كه ا كر معرض يك حدم بامشاهده وحساس واقع 0 » جشم 
مذ كور 1 ا «يدهد كهتودةٌ اشياء مختلفه ومتعدده ابن ديارا در بسته ها 
يافرقه هاى بزر كك و كوجك كهانساب ناميده عى ود وحود هارا طبيمتاً درزر 
الغياط «فكوره ٠قااس‏ ومميز ين اوه » ربق ميكند . ساربن سكار 'ولين 
يك طلبه درهن جبزيكة عى ينيد ايت كه بايد بكمال خورده بتى واحتياط نقاط 
«تثابه را زير مشاهده كرفته علاوه دان نقاط مزه اختلاف را هم غور كند ؛ 
زيرا نقاط اختلاف يا اشتباء مل سابه و!فتاب باهم 'نوامو يكحا هيرود ؛ وا كرجه 
وه اما ان <ودعى” عقيو تكول ودعئد ا أن يناسح 'را از ديك عريق 
ميهاشد ودرعين زمان يك نوع را از نوع ديكر ثباان عى مخشاد . تلاش نوع 


صفحة( 4 ) سال 'ول ‏ مجلة كابل شماره ( 1) 











وتاريق براى جع اشياء يكىاز نظامات عاديه است » ار كيبات صاهىمثل كلات 
فيك كناف 0 ويا لأسا كن ها درسيم ( لينيائى ) )١(‏ عل نبانات » راى 

اموز كار'ن مدارج انتدالى از .عاو شهاى مفيدء'ست > ولى 3 ر محض با-تعمال 
ا قناعت شود وما فايدهٌ از 0 متصور #واهد ودع موائع زياد ىرا 
در تعلمات حقيق وارد خواهئد كرد جزيك بك جوان بابد عطمح نظر خود 
قرار دهد انست كا عادت يكيرد ناكام الشراء را ينابر ارشياط تننادبات طبيعى ان 
مم م بوط دارد ؟ 'نن٠قصد‏ در لححة 28 كيب نظاريات وسيعة اكرات مومه» 
بامشاعدات دققائة صفات مخموصه م حاصل شده منتوائد . نامهاى كه از طرف 
عوامالناس بكلا داده ٠دشود‏ » عثالم.اى م م شرق 0 0 ى دون 95و ششس 

يزاسدت 6 شقائق #رال انك سودنى ل سيك 5 برا اب مى رويد « سوسدن إلى » 
5 هيده هرشود » حال > سوسن و شا ثق ودوك راط حةيق 3 بداريد » 
وله لان ةر مام عر ينات كه بكمال دقت وخورده «نى خصايص و 
اجزئى نمانات را در زير مشا عءه كرفته اسث » شقائق را از قبل كلباى 
كنار يجان عرق كته ورا ان درم وقرقى دورش عولايل تقو 
راى شما اقاهه كرده ميتوا بد. راى اس درن مر ع وهردان در'حداث 
عادت مشاهدات كك كرده باشم » جوانان را عشوره ميدهم ك ارمعاننة موزه 
خانه هاى #لى باوقات متعدده » وقّت شان اجازه دهد عفان نورزيد ؛ ووقتكه 
درا نحا تشريف داشته عى باشند » دقت وانوجه خود را على العموم » مءان يك 
جيز 5 مخصوص “رين ومبهترن اشياء أن «قام باش م جاب وعطف ماشد . 
الكو بلطارف هر يز ديده شود «جم جيز اط لجواهد مابد . 6 





٠ وقضول[ ايناس عالم متبحر و معروف عام سانات‎ )١( 


صفسة 61 سال اول تحلة كا بل شمار: 651 
م 0 2 2 2 سس 


نشويق بعلم وفن 


خلق را ازع و عرقان باه برر ى شود 

0 كر فضل حاصل كرد مبثر «دشود 
مرشود رر زاقران ممرد أ ”5 كال 

هىقدر دائس فزون قدرض فزولتر عدشود 

2 00 00 

تر أ مهيل عرقان بدت | شيرى يدهن 

|إنجمل هن كس كا موزد مسشن زرءدشود 
نافت كرنيك اخترى را نور دائش ازجبين 

ل 
ا رواجادل ان كت كدانسن. دونجيان 

أن مسايد 0 مر دى د ور هدشود 
2 وار كز 1 ماو من را <دوهرًى 

ادنى و 4 كال و عام جوهي ماشود 
دل درون سلله ازهور رد و5 فروع 

هر دام ابن ١‏ سه ل داش 00 مود 

ا 5 1 

كدو هن م | وازاة فى دا نثى هر حا له هحسدث 

علم وداتى خاق را هادى وورهير «دشود 
انز زرو سيمت ع الكردد عنا حاصل يدهن 


اد كال و مع رقت هس كس تواذكر ودود 





صفحهة( ١١‏ ) سال اول محلة كابل - - سيب 65 





عردنى عالى شود ازكسب وعلم ونعرفت 

ميشود اقا غلام و خواجه جا كر ميشود 
در طريق سمى عالى و دلى در كار بيست 

بإى ١‏ كر سمير طلب سر ءيكند سر هيشود 
بيست ناشد بيش عام وفضل كارى درجمان 

17 شدنل بر جرخ هم باشد برادر #دشود 
رورش درظرف بيش وك ار بح برورد 

قطره أ لى حون مربى يافت كوهي ميشود 
جون موس اك ازسوداى باطل دركداز 

از كال و عام دانا كيميا كر «يشود 
هى بناى را كه سا زد علم وعرفان استوار 

در مانت كان ساد كر شود 
عسام را قرعا تروالى مبمزد ار كر ور 

اماو ر مر لكر عار شود ار مبشود 
فى خبر از عنام شثينى كه هي كار حجان 

كرجه نوش باشد زنورعلم خوشغميشود 
يكنفس غافل زدانش زيسكن سدانثىاست 

كب داش كن كرت فرصت ٠يسر«يشود‏ 
فى الل بد عكلق, كل وى كيد عدرييث رم 

جون ور علم جمر افروال<ت دلبره.يشود 
كار 38 دام ازعام و هر كبرد نظام 

ار باط ماو دن از عبسل اش ميشود 





صفحة ( ؟١1)‏ سال اول مجله كابل ثمارة ( 5) 





تلخ 0 زه كردد انكين دركام جمهل 
درمدذاق علم 0 هص اع شكر مشود 
سنك وجوب أبد ينطق ازعام جو نفو نو كراف 
از زيان عام دفن 5-3 سعؤاور مدشود 
احنى و 0 غواصه و طياره نام 
هرجاد ارؤض عاءش ريل و مور مميشود 
بيش دانا فى بريدن درهوا دش.وار يست 
داهن عدام أر بل بدت اؤتاد شمبر هيشود 
حاق را فى عام وداش ست مكين ووقار 
زورق هارا *ين اوماق كن «يشود 
سرورى ترما و٠.ن‏ ازجهل ّ دارد بقا 
ميكند بابند كى جون عام سمرور هيشود 
شمع إزم عام نان است اروز .زا 
دلكشس ان محفل كز إن براأنو هاور مرشود 
+ .حو طفلى اشك هر طذى كه شد بلى «عرفث 
ازجاع اقتء كر سانكزق ود سر شود 
مثرى از عامو فن حاصل شود كر عبان 
تيره باطان ا هنى رخشاده ختحر مود 
كن ابد يزور علم و دائش محر وبر 


محر ا امحاد زورق ميكنى عبضوة 


صحهٌ ١1١‏ ) سال اول مجلة كابل شارء ( 5 ) 








علم افون شوان سانو وود اد 

أت فكر 2 كيك 52 م.نشود 
كوه بس قور مال عام كاهى رس عدت 
دوأتى كو بدقراد عر ناوي عاتن 

درانتااك .غل زوع عدت كدور شود 
غفاز للك و دوات را عاشد اهتين 

حون لود بعلم بىدوار و لى در مددود 
زحمها در سيلةُ خارا كلاد از عل و فن 

ترم جونءوم سفيد أبن سدكت مم «يدشود 
مقصدو مطلوب خويش ار بات عايد لعيد - 

بازى بى م داش زود شس در ميشود 
هس جه كويد عر شَدر ميالحويد صواب 

براي با نكن امود كارب ناوه 
دول عتلو قن اولك شود كان 'درتفيت 

ضعت امشكر اعا رشك زر 53 شود 
01 بت باقابليت بسرت 1 

حوننايد مور سلكت غارء لوفن مدشود 
فكو رطالا توذال را قرافي كاد 


بد سرش تازفيض عاءش نيك محة, ميشود 





صفحه ( ١4‏ ) سال اول محله كابل 3 اخنادة 
يأور د يسكر كبايد ثرا در روز كار 

هى كحجا باثى "الث يارو ياور ميشود 
اندرا در كثور داش كال اموز و فن 

كر عنى اما فقير ا عنئى ر «الشدود 
هر ضعيق را قوى سازد كال واععرفت 

“ور | كباش د جوعام اموخوتازدر “إشود 
از علوم مر 3 جر شل الوق 

نجه در وهمت كرائتر دب كر نود 
حدن #سكردد مور 8 وان يأيد 5-2 

روعى ازاين صحفت رشك غطتفر مشود 
از عبز خير و اشر عاريست جهل بى كبز 


: 0 
٠. ٠. 1 5 1-7 2‏ 0 
9 زهان ا دلشه خير ىَّ ع شعو ه دود 


صدوت استاد فن نازم 31 18 يلكياره 1 
دست أو الوسييد فر رار مدشكود 


فرض باشد عام ره سام و هرمساءة 


0 راد رن سعلم دحر منود 
٠.‏ 51 2 4 ا ١‏ 5 

1 ا #ا م 5 ٠.‏ 
0 هم عام لور ا 0 أئ ورحدم 
ام 

١ 3 2 ْ ا‎ 3 

١‏ 3 - اراق فو “طون 
عام أم ط .6 ١‏ 7 ا 
الت الام ل واو ا دي 
بآ »ع اب نت ال #ذن 


ا : 
33 *لى ١‏ أشل راساشدر مود 





محفه (616. سال اول - جل كابل اشادمرة») 








وتران افيه و انان ان لد 
مرغ را تعليم ع داديد خط بر ميشود 
لكر ارا :طون رونك وان “ددن 
شاهم_د ما قاص_د بال 0 شود 
“كل نارف وتنية علدت مدواراق ”.سر يانه 
1 خاك بسقت از تع الى حجرخ اخضير م.شود 
قوت علم است و زور دان و بير عقل 
:2ك دام وددمرائانرا مسعذر .شود 
ر ور عام و عى فان مق دنا شود 
هى ه13 مى 027 كويد در حور مى شود 
معرفت محشد دل ناريك جاهل را فروعٌ 
ان 3 لاخر راب علم الجمكر هندود 
در سرشت اق باشد ...لايك جو هرى 
ى شود كر بر فراز عرش با ور مى شود 
تق قرزا فك ور خيا ماو عير نيه اله 
از همين نوع 8 ادم عبر ميشود 
هام را برق و مخارش بين و ماشيتباى نغز 
كار أإن عالى صفت زماْهم فزواتر مى شود 
در جابان و حين جزعلم وان يافئن 
اإشتر از شلى 0 0 08 مى شود 
كثرت حدم لكردد فديح ياب 
از مال وعام هر علت مظفير مى شود 
( ستغنى )) ' 


صفحة ( 1١‏ 6 سال اول - تحله' كابل شمارة 1 ) 








د احيق كد اوسيتان عاك “ننه دا 


در ناريخ عدن ملل غرب قرن جم_ار دهم ا شا تزدة ميلادى را دور 
( رنسائس ) هيناءند يدنى ازيكطرف صنايع قد وءتروك شدء ار نو زندء كشته 
است و ازسوى ديك صنايم نو ظمور مستظرفه هه منتراى مال و كيال خود 
رسيدة لور ولوراس روم را همد صاءت و ماكز ازياب عام واهئر رار داده 
توابنى ماسّد لنُوبارد داو جى ء» رقائل > لبر دورد كل 3 وعبره روى 
كار اورد » دران عنود وا زهان هرات عن ر نير ازن صلءعت لفيس #2 وم وده 
وابن ٠شعل‏ فروزان وجراغ درخئان را يكف داشته نقاط بعيدى را ينور 
خود روشن كوءهءاست يعنى درهان قرن 1د وق كه افتاب دايع مس 2ظر فه 
در وسط اللماء ارويا رسيده يدر ودنوا'ر عرب أبس ب ود در دور د ستترين 
شاط وطن عن يعنى ( هرات ) شَائى » خطاطى » معمارى » دورةٌ رق و 
شكوه خودرا سيرعوده بدون نوتف «تكامل ود ٠«داوءت‏ مىعود وشم هرات 
وا همسر ورقيب يكانة فلورائسقرارد'ده بوستان رقش وتكار اسيا ٠عرفى‏ ميكرد . 
بطوريكنا انزمانه يي دمرى ازشم. هاو مششرق ! عقامرا احراز تكرده ودر هربج 
عهدى بيه صنعت ازان بالاتر رفتوخوش نوي ان ودش ها بن اندازه طرف 
تشويق و احترام ودئد در سال 1518 م نطاب مجم ه شاه رخ مرزا شاش 
معروف عناث الدى خالل را هه سفارت “زد خاقال حين داى ونع كداز خابدان 


منيغ أسث ميفرستد ( ١‏ ) ( دورةٌ اذغ ها درجين مثر زدورة صنايمع است ). 





)١ (‏ محلة اكد ثمارة * صلعة ١8١‏ ل 


صدذحه 611/١‏ سال اول مجله كابل ثمارة ( 65 





درائر مين تشوشات روز افزون يكيدان وسييع براى منعت كرانهنرور 
باز كرد يد واكادىى براى صنايع ساظر فه تأسيس انت )١(‏ ودريناكادمى 
جديدالنا حمل شر شاش و وش توس مساخدم نوده يك وع 2 مد أقمة 
در هةابل وذ روز افزون داعت << السك نل داديد > در نت شوذ دان 
لك وتان در هد وسةان تكارة يان ود م عم 3 بدستيارى عن نويان كاشته 
شده نود يررجة 127 رسيد وشاه كارهاى مانند ناج محل وغيره بوجودامد 6 
در #عن عبداست كه 5ل الدين ماد هاش معروف وصلءت كار بزر كناد 
مكار مدا 4 سات هرات طلوع وده ونا دور دستث رين نقاط يط 
خواش و بيكانه را لت الشماع خود قرار داد . 

درهان ٠وتبى‏ كه در اروبا لو ناردد اوعخى هاء رفاياما م البر دور رها » 
براى افتتاح دورة تجدد درصنايع مستظرفه سحر »الى ميكرديد مزاد درهرات 
سك" محده را نام خود زده اساوب أقائى ارويا را باسيا امعزاج داده ابن فن 
فيس را درجة تكدل رسام_د . نس لى مناءدت ُو اهد بود 3 يادى ازين 
| -تاد عظم الثان عؤدة اا لدت كال رار كلق را به موطنان عزيز معرفى 
عالم . جند سالقيل كتانى بنامسر مدان هترور دربران شائع شد ونا اندازة 
رون كار نونف كاى حفتون استادراتووفان مودو سى مذاشورا عتاه ستراواز 
اوندنت ادا كرد 3 درن 5 عبان ماحد ديل م لد رديت دارم 


١ (‏ ( أل اكه درناأ 0 ارا أن قات أقدام و مباشرت وده ينغور ص را 
اس اكه خودش نير زْ خطاط و نقاش معروف بودء است . ( <واوب اأسير ) 
( ؟ ) محلة 1 يده منطبعة طبران 
( ؟ ) حيبالسير * روضات !اجنات فى اوصافالمدنية المررات » عالم آراى عياسى > روضة 
الصفا » مال سالنفا ئس »© كاوه , مله 7 ينده * ناس ااتواريخ » كنج دانش» جام جم“ 
فلتهم الاضرى 4 زاب لامها 











صحنه ( ١8‏ ) سال اول تحله” كابل ثماره ( 5 )6 


بي لمح يي مسصيي سمي لسر اللي لصي ا ب سمس سمي لخبي ممم 








انجه طرف احدّاج اسث ا زانجا نقل ميشود . 
كال الدن عهزاد . 

مزاد از اه_الى شور هرات وده و 6 لالدين لقب داشته أاست . 0 قرار 
معلوم در سال ١54٠‏ هيلادى ولد باه وعد از مدنى د من ساأطان حسين 
بإشرا اهدء يكانه حائى و٠شوق‏ مزاد وزير وشاعى هعروف هير على شير نواتى 
وده ات راد باشاعن زر كك وعارق عشبووق قزن هم #زق.خحضدرت 
مولنا جائى دوسى ورابطة أمامى داشةءاست . لهزاد بك ١‏ كادمى شَاتى در شور 
هرات برروى كار اورد ويك سلسله ازاستادان نا ور يااو محرا نوده بهمتماى 
سعى و جديت مشفول كار بودند )١(‏ درهان الام ستارة سعادن و اقيال وى 
درخشان وبعدها شاه أسمءيل صفوى اوراأ ععراهى ود شرلز “رده اسدت 
اولين كتابى ونزديكترين تارنخى كه دران ذ كرى از مزاد رفته ودر عين حال 
فتاسر باحوداوسك عرق الب عؤانة اكوه عافن دون درو سوم ا حك 
سوم صفحة .وم طبع عبئى درحق مزادحنين مياويسد «استاد كال الدين مزاد» 
مظهر بدايع صوراست و-ظير نوادر هنر» قام ماند رفس ناسخ انار مصوران 
عالم و نان معدز شيءشس؛ماحى تصويرات هتزوران بى آدم نيت 1 , 
«وى قلمش زاوستادى ‏ حل داده يصورت حمادى . وجناب ا-تاد به ؛ن 
به بر برت وحن رعايت امير تظامالدين عايشير بان مله رق ؛#ود ود رت خاقال 


تسو رارع نا انا سالتمات وعنايت بسار بود و علا ان ادر فهر 





(5) اركان ميمى كه اكادى هرات را تشكيل دإده بودير 3 آر 
خواجه غياثالدن هروى ؛ ساطان اراهف مي 
ميرد عروى * بالحرد ْ 


ذل اسك أل 

ْ اق هروى * امبرشاهى سبزوارى * 
: شرلرى وجوش برادين معروق ساطان على وسالضان مد خندان 
وغيره ( حبيسالسي وروضةا'صفا ) . 


ف ( إععى سلاطان حسمن بال 10 


4 ايك ملوك عوره درا هات مترلق درسنة 41١١‏ 


صفحه ( ١9‏ ) سال اول مجله كابل ثمارة ( 5 )6 





صافى اعتقاد منظور نظر مر حمت سملاطين انام است وهشهول عاطفت بى ايت 
حكام اسلام بى شه ميشه انين ذواهد بود . سار كتب م قوهةما ايز 
اقتضا به حييب السير و هالم ارا موده هاما به تعر ييف واتوصيف قلم معجز رم 
05 وكاتغانة او رفك ارة كا ماق و تكاوسان جين است برداختهابد 
واز كام اشهمه استعارات الوه وتشييهات خوشر نكك وجين وشكن هاى الفاظ 
وعبارات رتكى ابنقدر معلوم «يشود كه در ساطات سلطان حسين بارا (411) 
واوايل ساطات شاء طهما .ب اول ( ٠*هة  ١١5‏ ) وى درحيات نوده است 
ودر عيهدءٌ شاءاسمعيل اول (5.٠ة ‏ ٠ه‏ ) وى رئيس كنا محانةُ باد شاه مذ كور 
بوده أسث ٠‏ 

و درعهد سلطان حدين در شهر هران صكه باى لت سلطان حسين نوده 
ديز بست وابس از ظهور صفوه سراهدان هنر باران هده و مظهر عنسايت 
شاه أسها عيل شده و شاه طمماسب اول م بش وها كر اماس ودر 
هى صورت تاه 4 ميلادىدرقيد حيان بودهاست . 'ماصادب سر امدان هال 
لاع روزكار جوانى و ببرى و مدت فعا ايت ببزاد را از قول عوسيو بلو شه 
كتابدار كتا محا نة «لى با ريس استنياط نمودء است دا نحه مينو سد «هوسيو 
بأوشه » كنا بدارهكتا نا نه هلى با ريس دركانان خود هوسم به ( شا شيهاى 
تسخذه هاى خطى شرق ) شرحى در خصوص عزاد نو شه است كه حاوى هان 


وسطورات حديب السير وا 3 ناعى 69 وعالم اراى عيادى اس ياوصسف لعهى 








١ 0‏ ( حليب السير حاوى دو قطمة هرم اشن را جم به ببزاد كه بى آنا عبارت از اوصيق 1 
ست كه خويد مير درارةٌ موعة وراد كة موشوم نامة ناشت لوشته ودبكرى 


سواد فرها نشاهى است را جم يدتعي موزاد برياست كل كتابحانة شاهى ( سرامدنهتر), 





صحة (.7) سال اول بحل كابل ثمارة (1) 








از ساشمواى كار مزاد و عقيده او أيذسدت 3 مدت 5 ليث موزاد از ده «بالر/ 
5 لاسة شُرى وده أست . 


موزاد وعتا بد فرتكها . 





هئر اتى هاى ممزاد يا قرنحةُ سسرشار وخامةٌ عنيت ومخترع او كك از انار 
جبان قبمتش بد يدار است وادار تود كه عسدةٌ از مستشرقين «عروف كاحيئة 
عات خوورا كرا رده كرون ام فروين كرون «قاغ ,أن "سداد زركك ون 
عصر نثار عا من حذا مجه د كتوركثل المانى كتابى نام هذا تورهاى علخل أسللامى 
در شرق تالف هود و زءت بسيار كشيد ١‏ بوزاد وكارمتاماى اوراء هم 
وطئان خود هءر فى عود . «وسيو هورت ( معام قارندى درم درسة الدنة شرق 
بارس ) كو لكسيوتى نام راد و اناراو تريب وندوين مود م ٠وسيو‏ بلوشه 
كتابدار كتاكانه هلى اريس دركتاب خود موسوم ه ( نا شيباى ذه هاى 
خطى شرق ) شرجى در خصوص مزاد بوشت . ه«ستشرق معروف فايب 
والتر شواز آنا منتخبة مزادرا با تحترقات و بصفحات عيةانه دراطراف زند كى 
وهدت حيات و تمدن وهولد وععاشرين وهما صررن اواناايف و تريب مود " 
اخيراً مار تين كرأ وى كاهل رين و٠سوط‏ ون كان كه اد تورك 
است وهاعاً اله مانن ما وحاوى ممع صور و شوش ا ددتى اوست 
فرا هم مود كه ربا نصف حبات مزاد را درسر ا مدان هثر هين صك.تاب 
روشن وده و يكدسته اطلاعات كرا سهاى داده است . مارتين عقيدهٌ خودرا 
لذت نه مزاد <نن نكا شته اسك اا مقن هنر شل ميم ع وا اذكه 


كال الديث بجزاء دذررنك حيط كر وادرايك علود زيدته أساء بإز٠قام‏ 0 از مقام 


صفحةً ( ١؟)‏ سال اول يجله' كابل ثمارة ( 5 6 








شاشبهاى هءروف فر كك ماد فوكه (١١)و‏ ماينكك (؟ )و غيره 0-1 0 
باشد استاد موزاد اكه دربا در هه١‏ وفات يافته ووعلكة خود درتزد باد شاه 
وقت (مى مظمر لطاف و محسين كرد بده است جنا نكه رفايل درروم از طرف 
انا لا موردحرمت وستا بس واقع شده بود مزاد نز دروطن خود حوب القاوب 
بوده ودر روز وفاتشى حزن واتأثر صذت شناسان مات بدرجة بوده كه نظبرش 
1-3 ديده شده است تصورهاى خطى مزاد را در ملوى تمور هاى فوشه 
كه در شانتلى است و تصوبرهاى كران كه درو أن ويادر ماوى أسخة خطى 
مشمور رونه دانثزو كه در كنا محانة ا.عبرا طورى ون است ميتوان كذاشت . 
نار استادان فرنكث مكن اسث براعا خوشتر وباقيمتثر باغند بدن 
جوت اسست كه ادراك موضوع ومفهوم 1لا براى دما ما | سان تر وطرز نقشه 
وارتن ترا قينا تهات قاد تمر اف ود كا اين اا قا اد 
فرك لازو رن اننا لان رون بوا لزاه والعك ليور اها هاون 
عمل اثار ومينا توره_اى مزاد ينه نظير انار استادان مذ كور بوده و بلكه 


3-38 ع قاقد « ) باق دارد ( 


١ (‏ ) زان فواكه يى از معروفتر بن نقاشان فرائه ميباشد در ايطا لا ١كال‏ محقيق كرده 
در ه١1١‏ تولد ودر ه0١‏ فوت شده است . 

0 ) هعانس عليك هولاً دى در ١*٠.‏ ولد ودر ه8١‏ وفات يائته است و آثار 
وى معدهاى ممالك هولا يد و فراسه و ايتالياى باذيك موجود است ( سرامد هتر ) 


مسي سس ع4 99900 6 الس لس يسم 








سال اول محل كابل شماره (5) 








صفحة و يا 4 
قسمت علدى ترحمه از عله كل 0 6 مترجم 
عبد الر شيد لطيى 


فار اداى يدر كهر بأ 


ب اسدت اختراع وود « مقا طيس 64 أخيرا انكليس ها حشن مرور سال 
صد مان اختراع مقا طدس را با وتسخار علد مه معر وف اتكلسى 2 م.شل فراداى « 


مخترع ان 2 ند . 


8 يهام عالم سق عنا سيت ان اختراع رك 371 امروز قوه رق در 
عام توسيله” أن راء امشار حاصل موده و اماس تمام الات «داى نمو ها» 
ونوريينهاى اص وزه مين قوه «باشد ع<ترع أن اعترام زرده زْحمات وخدمات 
وى را درخاطر داشته باشند. 

إن حدق .زو عات فادى شر رر كدان اقلانى وال 3 دوا 
بطور كمناعى وذات حيات بسر برده كمان شد كه بران مراتب الى كه سدس 
ايل ع وساده سوا بد ' 

ان رع عظم الثان در ؟5 ستمير سأل ١هلاا‏ درشهر ( مو 2تون سس ) 
الكلقن متواد شد . < اله ان بلده دران زمان انه قر به يلاق لوده 
وأمصرازه شور درك دجون كن ىباشد . درش 1 #وسوم نه جنوس 
فراداى 5 آر لوده وأو وزوحه اسن 3 مادر ه.شل فراداى باشد حَلى ّ 
اذ ديل عجره ارده الوديد , 1 هدلى ا زنواد شل ثرادى درش | 00 
حورش بللدن نفل مكن كرده ودر بك عالة وح > إلاى ا-تلى منا يلاه 


لود كوا احار كوديد ٠‏ 


صفحة ١‏ 0 ) سال اول مله كابل شارة 2 )١‏ 








نلق راداي لين كاقلن اح تناح رده فسن و الاده: بدالكى عور 
شد كه دل شا كردى 0 إفروش هوسوم له جورج رسو كار 8 
وظفه اش درازد ابن كتاب فروش نظف ره هاى دكان رجاروب زهين ان 
كان نا كاي ررق" كناق ها وغيرة نود 
بعد ازحندى از ينمل بست بوظيفة ايد كتاما درخود همين دكان منتقل 
شد ودرائوقت مترن فرديٌق نراى وسءت معلومات وفكرش بود. راهروقق 
3 راش فراغتى ار“اردست ميداد مطلعة كناما «شغول ش .هوروزى»وضوعى 
دريارة برق دردائرة المعارقى كه براى رك ازربداران جد ميكرد يارس رسيد 
انا هلا لعه 1 ٠‏ اسك هواس برف ترق “#سعروف شاه ودرين ز مان رق 
در يدانت وعالم احيان بوده و | كتشافات محدودى درارة أن اغاز شده بود . 
بعد أن أن مدل ه قد ريك ازادرت قلياشس زخيره رد برا خريد عض 
حماز هاى كوحى حهة وياحث عامى <و يش صرف كرده وهر قدر شوفس 
وشتر نه عم ميشد ها تقدر هن كنا يكه در موضوع كيم وده وبدستئس هيافتاد 
مطالعه ميكرد وباءتصورت سالباى را كه درصناعت ايد كتاما دردكان مذهور 
كذ ةثايد عمرش را ضايع كرد يله ذكان بالثسبة براىوى عثابه دارالةنونى نود 
5 در ان مخصيلات علوم را اداءه ميداد . وحون حافظه اش ذءم بوده وه 
جيزىرا ك5 ميخواند زود فراموش ميكرد . تصمم مود ناياد داشت هاى آر 
.جبز هاى 3 يران اطلاع حاصل هكد “رتيب بدهد نا درموقع جاجد ا 
هه ايد . ١‏ 

مله «شتريان ملل وسور شعندهى «وسوم ه ( دائش ) بود كه نشاط 


ادى عام دوحدب لمحشنى ده و اجازه نأمة حدور در حار بحاس 


صفحة ( 4 ) سال اول مجلة كابل ثمارة ( 5 6 





علمى كه علانة سير همفرى ديق در ععهد شاض در سئه 9و1 ميداد براش 
داد . قار اداى عسل يه فب لمعن روده واز شدت شغفىي و شوق .ذر لى 
31 5 داشت نطق ها و بيانات را بادقت زياد الماع كرده وياد داشت غناي 
نا جع «رسكرد » جاه وقتكه جار ماس ملذبور خاعه يافت بك يجيد از 
ياد داش جاى كه كرفته بود دون يافته و 2 يدعت خود 0 دهم و براى 
سير حمهرى ديق فرستاد . و بإن وساله بن علامة رابطه و اشنا حاصل 5 
ودراصل ان اتهال بود 3 بعدها به شممورت ود هدور نايل شد سير همذفرى 
دينى از شدت شغف ابن وان سم «سيرور شده ودر تزد خود خواءتش واز 
هديه اش تشكر كرد و بعد از مدى بصورت «ماون خويش ععاش 6؟ شلذكك 
در هفته »قررض سا حت . 

درن عصمر سير ديق ان زر كترن علما #سوب ميشد ودر عين حال شاصص 
ور يز بود و مخصوسآً ناطق زبردسق بده و نا اشن ناثيرتحبى داشح , 
جنائحه بعد از جندى مازم هسا فرت اروبا جمة دادن ب.ض كتف رانس عاى عامى 
شد وعلىالرتم جدكى كه بين فرائسه و'تكليس بوده جو از عبوررا ار ابلبون 
حاصل 2 در صفيئة ايشان عا زم «سافرت خُواإس شد درن سفر فاراداى 5 
جية «ساعدت علامه نراى عرض لجار علميش و اءنا و ا در شؤن 
كتب و جهازات ( جمارات درعا ٠قصود‏ از سامان و الات عامى ١يياشد‏ ) 
مذور *راى ايشان حر كن مود <ىّ در عحه فاراداى حندين دفعه عضوم شد 
اد اذش را رك كديع كيان عودك ابن + 

نا اسك درخلال سافرت خودها يصورت همان درنزدعلامه طديى سوسرى 


مو سوم 3 ) دو لآاريف ( وارد شد بد و علامة مدوز علام مسنة.ل د رخشان 





صفحة :76 ) سال اول محل كا بل شمار: ( 5) 





رادر ناصية فاراداى مشاهده كرده و «ممريانى و لعاف وى كوق خامه راى 
زحمان و مشقاتى كه متحمل شده ود كرديد . حناحه مشةا و تكوانى را كه 
ازسوء معاعله لادى دينى اكشيده بود حوب جبران كرده وله ذركترن علماء 
ارويا مثل اءبيروفولا وجاى لوساك و هوه.ولت و غيره معرفيس كرد و #حئان 
و سابل را برايش فراهم كرد أن نقاط مختلف أرويا ررد ةط ودر تر 

١‏ تشفشان وه زو بلتد شده وجيزى را كه هىكاء در مالكتش باقى مها بد يمكن 
بود به بيلد سير كابد . ش 

در مم ابريل سنه 1816 به دور مراجءت كرده و ازين «سافرت فوايد 
رز كن 57-8 بود » و سيس بو ظفه اش در هعهد شاش مرا جءت 
كرد. حرشن الى ات كك درهقته ارق كرد ١‏ 

اما مدت باقى حياتشىر ا تمك ناس حار قسمت قم تائم : ارسته 1815 الى 
سنه ١4٠‏ فار اداى ابن هدت را درتعلم خويش كذةتائدء ومخصوصا بكيميا 
+ لى اهمام مود جائحة مواد جديدى دل نزول وبويلين كدف كرده ودر مين 
زمن بوداكه تجار بس درهقنا طيس برق 6 راف 

ازسله ١م1١‏ الى 146٠‏ ان زمان محث درارق بود درائتاى آن علاقه . 
بين برق وءقناطيس را كدف كر داز سئه 1854 الى 185٠‏ ان زمن در 
فلدئى” #صموص درحيز هاى كه درزمان سابق كنك كيده بود دشت لفحت , 
اندا است كه فار اداى الخستراع خويش را جتاليكة اديدون تع معروف 
كر اختر'عاتس را فروخت بمى فروخت وبدم مين بك ١‏ كتفا ,كرد كه , 
ه توليد برق ازءقناطيس موفق شود ودزين مو ضوع ناهين حد ددهو قانع . 
ساحية علمى ان شد ولى نا موقءك الاق برطي.ق نظريه اش موح_ود ادن 


استا(5) _ _سالاول يجلا كيل شا ,61 








زبده ىق كرده كفده ماره هاى وا درقلكة خوشس ديد كه وس يله برق 
روشن شده ورق مذ كور محسب طرشّة ؟ ابكار وده بود بوجودامد. 

از فضاياش ابن بود كه هروقتى بك حقرقت علمى را كدف مكرد فى الحال 
هيادوت بنشر آن كرده معلومات ديكر علءأ غير از خودش دران موضوع رشك 
رده وه شكر اخفاى أن جبة .تماعد مادى مافتاد . درزمان وىعلا] مكفاد 
كة برق انواع عخاقةُ داود وهركدام را اسم عليحده «يدادئد » جناجه برك از 
خلايا توايد «شد براى ايشان ليت هه برقى كه ازبرق حاصل مبشود اختلاف 
واشت ٠‏ 

ولى فار اداى توسيله بك عده سارب ياك ادكه رق مه بك رلك 
ويك جبز امرك وبال ولي أن كنات ين اعد .: 

فاراداى دردرات خويش سَدِرى ناكة لاق قاش نود ايل شد حق 
اورا بره شواليه ٠فتخر‏ ساخته و از ق.ول ان ععذر خواست . سيس ديات 
جرت شاه را تراس ييشلياد كرد وار انهم عذر خواست . سان ها ملي 
وكتوريا درسته 1884 ادكو : بك خابه بلاق تشلكى دعوت كرده ودرا نجا 
تاموقع وفاتشس سكونت داشت . 

وقبك بعمر هفتاد تله كي واصل شد واسطة زحمت وسبى زيادى كه دوا 
طول حيات خويش درراه #ات و#اربو طرات :مل شده بود دراش 
سَصان يدا شده وازن باعث ار رظايف عامى ٠تعددش‏ كان 1ت 1 مالك 
دو روز ”اوت سال 7كم١‏ مد و بازمائد كاتى از وى بدنيا ماد . ملث 
انكاس حموءاً دروفان وى تمكين شده وما-م عزادارى شايانى راش كر فد . 


وس ل سو د 66 ع 





صفحة( 07 )6 سال 'ول ‏ محل كابل شمار: 25 


9ف ٌ”ًٌٌٍءٍءًٌٌّ“ك“كففؤّؤؤّؤأُ<#<#غغببالْأ تمستا 
20 
0 ا بقلمى شيزاده 
يادى از فضلاى غزنى د 
در عهد -لمطان مود عين | لدوله 


شمس الاس-لام اماما بوطيرب سمل بنسلمان دماوى (  ) ١‏ قاضى القضات 


سشا نور لودل درعلم نفسير م ده بثُ » فثه ع أدب وكلام امام لمر لقنه منشد ‏ 





كرو دركدام م لة” ايده بان علما اختلاى ءئى افتاد حوث تصفية رجوع 5 امام 
موصدوف بى أورديد نارين اعة حديث ايشاارا بلقب شمس الا لام وشبخخرا-ان 
يادكرده اند ب حيتكه ايلك (7) خان | ل سامائرا ازتمالكت سامانيه استيصال مود 








١ (‏ ) مفتاح السعادة حك ؟ صفدةٌ م١‏ 
( ؟) اياك حان نام كدام مخصوص بإدشاعى بيست بل ابن يك لقب ا يدا ليست كه 
نا حال هج مورخ حالات اين حا بدان را به عنوان مستقل نه نوشته رشيد الدين فضل الله 
وزير وابل اثير , منراج السراج وان حلد.ون و غيره حالات ايعاثرا در ضمن احوال 
د كر سلاطين ند كار موده اند . وثذفارى در كتاب « حران آرا » الات اين خاو اوور! 
باب علحده دادهاسسدت - اأبته سر هترى هوارت 511111107 نا ردغ شاترا إن 
تصائرف مور خينعرباخذ موده رك مقا'ة مكمل وجدا كانة برازمءلومات محر ير عوده اسثت ٠.‏ 

بعض مورخين علاوه برابلك خانيه « آل افراسياب » هم كفته ابد نسبت به ظيور 
ابن خاندان اينقدر كفته ميتوايم كه از آخر جبرارم قرن ممرى تاربخ الات شازرا ذ كر 
ميكند ‏ در اول مقر ايدان كاشغر نود ولى ماوراءالتبر را كه از آل سامان كرفتنه 
عارا ع كن شان كرديد - سلطنت شاندر بلاد تر كستان ناحدود جين وسعت كر فنه الوق" 
اولين بإدشاه اينخابدانزرا مؤرخين « بغراغان » كنته ابد وبقول! زاثيراسيش « هارون 
بن سلمان » ملقب به « شسهاب الدوله » است اكه در +م؟ وفات يافت ( ان اثير حوادتك 
88 ) ابن اثير اسم جانثين بغراخان را« ابو ندر احمد ابن على » نوشته است ولى أسم 
بح اش كه نيق ش ده « نصر بن على » است زيرا كه روى مسكو كاتش « ناصرالحق 
نصيرايلك » ( يا ) « نصر بن على ايلك » مغشروباست . ( امشكونه مكو كاتان ووسال 


( بقبه اش محاشية صفدة 78 ) 


ضفحه ([ 84> ) سال اول محله كابل ثياره ( ١‏ ) 








بين سلمطان محمود وايلك خان قرار داده شد كه ماورا لمر بقيض ايلك غان 
و ملكت خراسان بدست سلمطان مود باشد ‏ سلطان امامرءوموف را برسم 
سفارت بانحف وهدالاى بسار زد ايلك خان فرستاد ايلك خان تتعظم ا 7 
بار بش آمد وامام .موصوف إعداز »د جند از اور كدد قابزالمرام مراجءت 
تعود.(1) در 205 ه شاور وفات يافت . 
حكم ابورنحان المحم الليروى دادر عءت وا لغ 2 عصر لود درسلةه 





#«وعه در <والى خوارزم نواد شد ار اا كم اده يرون_ شور بود لذا 
نه اقب بيروى (؟) ياد شد انور يان اوايل ايام زيد كاتى را بدربار آل مامون 
در خواززم طى كود وباز براى عرصة جندى در جرجان بدربار شمس المعالى 
. ابوقاوس ن و2عكل رفته , انار الاقه » خحودرا باسءس تصليف عود ب درساه 
٠6‏ هداز جرجان مخوارزم اهده ناهؤ - سال بدريار انوالعياس مامون زماءون. 
<وارزهشاه الس د وم سلطان #ود در سه 1م خوارزم را 
فت موده انورحانراباخوددر غزنه اورد ‏ انور يان درحملات حر بى سلطانهم 
شريك ود وحندبن دفعه بديار رار هلد رفت 3 برد دالشوران هود رسو 
5 زيا دى دا ود سان 2 مشكل رن لغات إد عدت أست ) «١‏ و بارع 


( بقية حاشية صفحة فم 
به ابطر يمى ازا سنه #4٠‏ ه ناسنه 4.٠٠‏ ه حاصل شدهاست ) دين نصر بن على 





معاصر سلطان رد عين الدوله بود كه اعام صءاو كى بدربارش برءم سفارترقته و خواهص 
سلطان ود را بعقد خود 7 ورد له مؤر<ين برين اتفاق دارند كهاين باد شاه از ساه 
#8 هباسنهة خ٠1‏ هم قرياً بست سال سلطنت موده ولى ٠رهنرى‏ هوارت 'أاسنه /ا.خ 
موتويسد . 
١ (‏ ) لرحه مير خوند سلاطين عن ثوبه دفحة غ” وفرشته <لد ١‏ صفدة >*“"» وعبى 
صفحةٌ وه طبع دهلى . 
( ؟ ) صاحب ممعالا نساب امام عيدالكريم سما المتوى سنه 55وه در ( كتاب 


الاهشا رب © اوشنه ملكلد ,2 اأبيرونى يفتح الباءه وحدهوسكونااياء خراطر وفوضم الراء 
( شيه اش محا شية صقفده ) 


صفح ( 5؟) سال اول جل كا بل ثاره ( 5 )6 





واجغرا فه, نحجوم و هيءت وريا ضأتو 0 علوم هندوء تان را ياد كرفت 
واا أن رواهو ص نذا البائند »رأ در زهان سلطان #سود ه امام 
رسايد .)١(‏ | 
اوريحان بير ونى تصايف زيادى دارد امااصيوز مام تمزفائس قرار فبرست 
خودش هم يدا بست درعلوم مختلقه احاطه كامى داشت ب <تانحه اعروز هم 
« قانون مسعو_دى ٠‏ كه درعام هيت است از عار بن لصا 227 يا شار 
ميرود(؟9) « ا نارالاقه عن قرول اله » (*) حا مل بارع علم'قوام قد»است 
3 درسنه وبهخام نام | بوقابوس ن وشمكير تصنرف عوده « كتاب المئد (1) » 
از ناء راع أهل هلود وازعام وفن هلدو ستئان نحث مى رايد و كتان! اتقيق ف 
صناعت التنجم» (0) درعلم هندسه ووم است ‏ « كتاب'لا رشاد فى احكام 0 
ان كتان م نانم ازا .عش طاه .شود درهمادى عام 4 -وم تولك_ته 
1 و حكتان اماه فىالزوار » دءقًاابدالميلك » در علي هيات 
0 المجائب الطبعه ٠‏ و عصلاوة انان تقر نا شت كتان:( + ) سشكرك را 





( بقية حا شيةٌ صفحة م" ) 
بعدها ١‏ لواو وق آخرها نون هذوالنسية الىمخارج خوارزم فان ها من رن من خار بط اليلد 
ولا يكون من نفسها يقاله « فلان بيرونىاست » ويقال بلغتهم ان برك است و المشهور 
بهدالسية انورعان المح م البيروى 0 

)١(‏ دياحة1 ثار الا قنه از !بدرود سيخاؤ 100 تاريبخ اايث جلد ؟ 
بروكدن جلد ١‏ صفحه ©«لاؤ . 

(؟) درجلة تصانيف علم هيثت هرجهكه نوشته شده اينتصنيف ازهمه ببثر و مكل 
ترااست . 

رع به أهيم ابدور دسخاقٌ ليع و أشير شدهة اسيت. 

)0( اينرا هم .بدورد سخاؤٌ طبع و ونشر كرده است 5 

)2( 0 را البيرونى با سم رمحانه بنتالآسن كه دختر يكاءيرمثرورخ وارزم 
بود تاليفاعوده ذوق 0 وقدرداى نسوان اسلام أن ايام را ياد ميدهد ( دساحة آثار 
الباقيه ابدوردسحاوٌ ) 

(1) اموز كثر اين تراجم كياب وبابداست . 








صحة ( 0 ) سال اول مجلة كابل شار (5) 
ترجه )١(‏ وخلاصه عود وخدماتدوشس الى عن فالىرا اتام دا ده درسوم رجب 
سله © 24 إعمر الا سالكى وفات يافت . 
قافه طرازان در بار على 
( درعهد ساطان شحمود يمينالدوله) 
عنصرى بلخى ( ؟) ‏ مير هد سعذنوراندر بار واءير الامسا ومصاحب خاصس 
بسلطان بود د عد عؤيداة الو ااطلون اكير لعي دق سبك كان بار كاف وسيلانت 
قافنو تدويةا د وطاق اووا 1 إل ناك العدر الوسر ادو انين عدا 
مقرر كردائيد ‏ قوت كلامو باتدى” اقبال جار صدشاعن شير را به شا كرديس 
افتخار داد <ى شاعرى ال ملوحهرى ثم 3 استاد .ل بود در قصايد خود 
اقرار بشا كرديس تود از جاه و عشم بسيار ودوات و ثروت يشهار #واره 
جما صد علام زد نكر خم ركابداشت وبرخوائش ظروف طلا وانقرم ميد - 
اشعارش را ازءى هزار بالا كفته اند ولى | كذون دبوالى له در طمران بطبع 
رسيده است مشتملير جند غزل رباعى و قصائد است كه ماما از سه هزار. شعر 
زياد نسدت ‏ از ابائيكم اسدى طودى در لفاس شل كوده «علوم ميشود كه 





.« درمين تزديكها يكتر جه اش دوهن وستاق يدبت اده كه امش «ه شسرة الازياج‎ )١( 
) است - اين كتساب ترجة يك زج هنديست در عرلى* كه بقول خود مترجم ( اابيرونى‎ 
مجيا تند بسر جبائاد ينارمى تصتيف :وده اين ناخة بامكيل درهين سال ازاجد 1 باد خريده‎ 
بكتاعها به « شاه ببرمحمد صاحب » دا<لشده است  له كتاب بعنوانات ذي ل قسمثشده.,‎ 

استخراج وسط الش.دس - استخراج اوج ااقمر ب استخراج وسط الراس وتشقومه ‏ 
معرفةه محقرق وسطالراس - معرقته تصحديح الاوسط فىاليلدان ‏ استخراج قوس الجيب - 
معرفته استخراج وسط اريخ معرفته استخراب تعديل الحاصه ‏ معرفته مقاديرالكوا كب 
مهرفته مامضى منالقمر . ( معارف عبرم حلدة؟ صفسه )؛١؟‏ وهللا و5٠١5‏ ). 

(؟) اباب الالباب محمد عوفىصفحه؟ة ؟ جد ؟ ابم أيدنهاايند ‏ سخندان فارس صفحه 588 
طبع لاهور ( تصنيف شوس|اعلما مواوى محمد حدين ازادصحوم  )‏ فركته جلد ١‏ 1 تشكدة آذر ‏ 
راون حلد > عسياة الخيال 9 خزانة عاصريه - ممم الفصحا حاد ١‏ دوات شاه سير قندىي . 


00 سال اول مجله كابل 000 اشمارة 652 





عتصرى حد د متاوى ديار ير داشت )١(‏ حسوه شول عوفى ارا امهم 0 خزانة 
مين الدوله » لدوب كرده بود ب دربار داري“ شبو روز الفاظ فصيحو ثرا كيب 
تزا كت ١‏ هيز را بزيائش داده هوجب لطافت و شيرينى كلام كرديد . 
ودرت طبءش .در فخامت الفاظ وشهاءت مدى قر ئحة سرشارى دارد . س.نك 
#كذى را رو عد در قصايد ود ءات جغرافانى ملككرا اشارات بلغ فهما بد 
و كويدأت عدار وعشق را نان 6 دول و اه شور كته عدم سلطان #ود 
يا عود يانه نيت فتح وجشن وغيره كريز م زلد . 
مونة كلام :0 قصيده در مئيت جدثن 

س_ذدهة حثان ملوك ناهدار اس را فربدول و از - باد 1 سرت 

ز مين امب 5 3 وطوراست سكزو تور على اشكار اسك 

مى ل وج دريارأ إسوزد يدان مايد 1 حثم شير يان انيت 

در مدم سلطان مود عين الدوله مركو نك 


ود اس]د إر هأه هشور خطو زلفن 3 مهدروى دلير 
بى را سئيل فورسته بالين يكى رالالكُ خود روى بستر 
روىو وى او كر كه بق فى اذر ه دواترا قعل أذر 
بلق « مثل عيناطيوة » و « كك بت » واسرخ بت » ( خنكك بت واسرخ بت الام 
دوبت س يست درياميان انفاستان ‏ ناراليلاد علامه قزوبنى ) يك مثذوى « شادبير » 
دربحر ش.اهنامه دارد - جوسر كثشتة غنجة سرخ كل ى جبان جامه بوشيد همرتكك مل 
مثنوى « وامق و عذرا » در بحر هفت ,سكر وث:-ه كنك كين م دمان يباك ابد 
همه همواره دزد و جالاك أبد. 


صفح ( +م ) 


يك لى دود سال و ماه ل 


و ره دو جيز أمد 2 


وى برمهر جانان رقف كردم 
ميارك دست اودو كر ءوست 
دوز كك تيغ او و كرزش 
بسكي حبدون خون رابداصحرا 


سال اول محلة كابل 





يبك لى نور روز و شب هنور 
دل باك و زبان دح كستر 
0 رهدح شد اهنشاء كشور 
كشند دشمنان و دوستارور 
يزور بازوى” شاء دلاور 


نك خانون كو سه مكدر 


فر تمه ود ساطان قطمة فى اللدمه ذفعه: 5 


اهمد أن كدزن مساح بر سدت 
طعت زرنو أبدستان خواست 
نش بكر قثو كنك عرو عايك 


عر قرو ردو لرسه برداد 


عن اس كون كر فته دست 
باذوى شمرار را بربست 
اخنن دشت :زا كه يأرد خست 


ازسدن شاخ ار عوان ,رحست 


شارة ( 5 )2 


مكو ند شبى ساطان درعالم ممرخوثى زلفين اياز را بريد وبامدادان با خاطر 
بشهان و حال بريشان بكس ديدار عمى مود عنصرى بك.فت امراو ه حاجب على 
قريب » ( «صائب سلمطان ) ازين رباعى زنكث ازخاطر سلطان ربائيد و-لمطان به 
صله دهنشس راسه يار از لعل و<واهى برساخت ‏ ررباعى | شت :ب 
كى عيب سسرزاف ,د اركاءكن است 20 لى حاى بغ تسكن و خواستناست 
روزطربو أشاط وى <وا- كناست كاراسكن سروز يبراسكن است )١(‏ 
وفات عنصرى تقول ١‏ كث مورخين درسته ١م؛‏ ه بزمان سلمطان «سعود بن 


)١(‏ اسن نوع رواءيتبها با برعاو مقأم سلطان #ود رعين الدوله ازافا مباى فى سر وا 
ر ياد بست بللكه مدل افسا نه فردومى و نقص عهد سلطان بااو از وقيقت ما ريست كه 
دشدنان اين حا بدان نه حفيرت سلطان مندوب ميكتند . 





صنحه ( 6+0 يله كا بل سال اول شارك ( 5 ) 





سللمطان #ود ده أست 3( ١‏ . 
هنو جمورى أسمش انواائدم احمد ن قوص مشهوراه دامغا بست ولى! كن 
07 ره تويسان ( ؟)ننرا عت 2 باحى ثرِ فى ادكه در دريا ساطان 
مود بعد از عتصمرى رسة دوم ولد ثنه او الفرج س درا ى مقام شا كردىداشت 
شعراى دربار استاديش راءثل عتصرى اعتراف عىعوديد ‏ ست بدريار فلك 
المعالى اهيرهتو جبر بسر شمس امعالى امير قابوس بن و مكير ( ولى جرجان 
كه .لمطان رابطة دامادى داشت ) آمد ازين رو ست كه مخاص غود را بام 
ممدوحس ١‏ ملو حور ق « مود لعد ان وفات أمير مذهور بدربار مننى :زد 
سلطن #ود رقه ساية بلند ورسة ار حماد ل يه ٠.‏ 
باحاظ زبان وى الفاظ ومحاورات قدي را استعمال عى كند # درحسنكلام 
ستاد'ان 1 وى ساءئات رلوده سل 5 ا بوادر خسوص]اا'اشس اذدت اكه در 
كك ريد #تمر لإسدث اكه هدم باى عى كويد و شعر فى سمر ابد ب در لشبسهات :يكن 
عاو لل دارد ودر شكوم مناظار بد طولى ٠.‏ 
مونة كلام سد قتصيدءٌ كاروان - 
الا حييه 1 خدمه فروه_ل كه وش ! هنكث بيرون شد زءنزل 
تيره زن “زد طدل محستين شار انان همى ديد حمل 
)١ 0‏ و لطف على كك آذر ميئو إسد اكه < در زمان سلطان ايرا هم بن مسعود عفر 
موعود رفت وكان ذالك فى .شرور سنه 4١:5‏ » ( 7تشكدمٌ آذر خط بلخ صفحه *1١9‏ 
طبع مبائى ) و ليكن ١‏ بن درا فلطاست زيرا كةسلطان ابرا هي بن منعود ٠١‏ سال بمد 
ازوفات عنتصرى بر اريكة فرما روات جلوس ذرموده . 
( ؟ 1تشكدمٌ آذر ‏ هفت اقلم فرشته ونذكرءٌ دولت شاه سهرةندى اورا از خطة 
بلخ ( افغا نستان ) مينو يسند . 


صتحفه ( 0:5 2 


تماز شام زديك است امشب 
سان صسكزةه رن رازو 
ولسكن مأه دارد وت صد ا لا 
عن كداخت “رق اندز تايان 
عؤنائى ان كب ادر بده كذكك 
بات النشس كرد احنكك يالا 
زنوك نعزه هاى تعره داران 
تحبب خويش را كفم سيكار 


بحرا كت عنير بن بادا حرا 8" 


رعد و 


شي و ور واهشته بدا مدن 
بكردار زن زنكى كه هي شب 
و شوكن م + 0 كابوت 
عق حو ده درك 8 م ناريك 
ريا جون مذزه بر سر جاه 
دم عقرب نامسد ا در هسكوه 
مي! در زير رأن ابدر د مدق 
عنان بر كردن سر خش 0 


ف 


مميرا يدم فرس را هن شمر يب 


سر از اابرز رزد قرص خورشيد 


سال اول مجله' كابل 


شاره ( 5 )2 





٠ه‏ و خشورشيدرا يم عقابدل 
َه ان كقه شود زان كفه مايل 
فرو شد آفتاب از كوه بابل 
تو كو ثى داردش سيارى سيل 
برآمد شعر ين از كوء «وصل 
حكن دان كن عدر عن فل 
شده وادى حو اطراف سنا بل 
ال سيكت عرة فا مال 
يم | كت اهنين بادا مفاصل 


هو 


برف 


بلا سس > و قير سس 03 


زايد حكدودكى بلغارى ان زن 


0-8 


ان فرزيد زادن شد سترون 
جوديزة هد سان جاو إن 
دو جشم هن. زو جون حشم مِزن 
حون دو جشم شاحين ازنشسسن 
تم ف وص كن ف و توسن 
حو دو مار سيه رشاخ ددن 
جو ااكشتان مره ارغسون. ون 


حوخونا لوده رو دزدى زمكمن 


:رص مسو امتطبوو جح سانا بصي ا زوه 110197 


صفحة ( ه87 ) 


بحكردار جراغ نم مرده 
رامد بادى از اقصاى بابل 
ز روى باديه بر خواست كردى 
حنإن كز روى دريا بامدادان 
رامد زاغ رنكك وهار كر 
جنان كاه ذكرى ازكورة ننكك 
تو كفتى ناى رو ين هى زما نى 
بارزيدى زهسين از زلزله سخت 
نو اكفتى هن زماتى زنده بيلى 
فرو با رد بارانلى زكر دون 
ويا 2 مق ز عه سبارد 


رصرا سراما ر لحواست هل سو 


سال اول مجله كابل 


شارة 2( 65 








هرساءت فزون كرددش روغن 
عرد ع دون إل 
كه كدق كرد م حون ذزاد كن 
مخار اب خيز د ماه ممدن 
بق ميغ ل مغ ”"حكوءه قارن 
به شب بيرولن كشدار+شنده اهن 
وش ايدر دمدى مكند مدن 
كر ادر فتادى زو كردن 
بار زاهس زرعم بشه كان ان 
جنان جون بوك ككل بار كلشن 
جراد هنتشير ريام وير زن 
دراز اهنك و بحان وزءين كن 


وله :- 


وروز روز كار محدد كند م#ى 
در لاله زار لاله نعمان سسرخ رو 
وانار "كرا سداد وق كد قصد 
ضعراب وار شاخ كل سراح ه شى 
ازمر > زلف معقّد كو بود 


وز باغ خويش باع ارم رد كند *مى 
خلى زمشك فالله برخد كند همى 
سكاماى مهن زبرجد كلد *مى 
دنار هاى كرد مجدد كند *ى 
سئيل باغ زلف معقد كند *مى 


درمدح ا وسهل دير كفته - 


وروز روز كار نشاط أست و عنى 


برار غوان قلادهٌ باقوت ل 


الوشيده إردشت به دسأى ار لى 


رشك بيد ااه عود يشكى 


صفحة ( 5" ) 


سال اول محلة كا بل 


»)5١ ( شمارة‎ 





بر كل حمى نشينى وبر ملهمى خورى 
شاخ منقشة برا سر زانو مساده سر 
ادمان شبريار به تعايم نيك اوست 
تاحرفبا شط ود و حرف فى نقط 


مركن أنولاد 0 دراز 





برخم همبى خراتىو بردن همى دلى 
ماحد غالفن. وسيل رودق 
جون قوت بسار بساراك ب#مى 
ال مستوى يودو خط لحى 


٠. 7‏ .2 5 عع م 
عش خوش برباد تواريده وهنى 


وله 


ع يه دم از 2 سرهأى سعءعذت 


قرو ميرد قُتلديل ععرام_ا 


رو سد 8 صكرء, سحا ا 


وله:- 


ممى ررزد ميان باغ لولو ها بزنبرها 
زده ياقوت رمالى (صحراها لخرماما 
زقرقوبى بصحمراهافروافكندءباكها 
جوجتبرهاىياقوتين برادوزياد كينها 
همه كبسار برز لفين مءشوقان و برويده 
جوحورانند بر كسها م >سيمين طبق برسر 


دبيرا ند مدارى باغ اندر در<تائرا 


مى سوزدميان باع عير ها عحمرها 
فشابده مشك خر خيرى بهبستانما زنبرها 
زبوقلمون نواد مافرو كسترده بسترها 
جمد و يليل وصلصل جوبازيكر يجتبرها 
مو زلفينز ستيلمها ممهديده زعيمورها 
مهاده برطامقمبا رززر ساد ساغرها 


ورقم-ابر زصورما قلمما 3 زور هما 


مسبط 6 سم 


كرده كلو رز باد ذرى ستحدان لوس 
كبك فرو رتنه مشك إسوراخ كوش 


صفحه ( ب ) سال اول مله كابل شهارة ( 5 )6 








بلبلكان بانشاط ثريكان با خروش 
در دهن لاله مشك در دهن بحل نوش 
سو سن كا فور بو كلين كوه فروش 
وز أردى عدت كرده عشت ,رن 
جوك زشاخ درخت خويشان ١‏ ويخته 
زاغ سياه بردوبال ذليه ميته 
أ مقازى تزدور الس ترا مكوسه 
وزسم اسب سياه لولوىار رحته 
در دهن لاله باد رحته و يحته 
بيخته مشك سياه ربحته در ين 
سرو مهاطى كشيد برذولب جوسار 
جوندور ده جترسيز دردوصف كار زار 
مرغ ماد اشيان برسسر شاخ جنار 
حون سبر خَيرْ ران براسر ميد سوار 
كشت تكارين نذرو سهان در كدت زار 
حو عروس غريق دربن درياى حين 
3 بط س.د امه (هاهون زدءاست 
38 درى ساقباىدرقدح خون زده اسست 
بر كلثر عنداارب 5 فرويدون زدءاست 
لشكر جين در عار بر 3 هامون زده اسث 
لاله سوى جومار خركه بيرون ارده أسدت 


خدمة آن سيز كون خيمة او تشين 


سفحه ( 0 ) سال اول مجله كابل ار 6502 





ابن شاعى نى عديل در سنه «#؛ ه وفات يافت . 

فخي - باءش أو الحسن على ن جواوغ وشّول ودش درديار» حستان 
( سيستان ) بوإدشده )١(‏ در شعر طبيع لطيف ودرهوسيق جوم خدادادى 
داشت - عرومى دطواه تذكى” رزقش فزود وافلاس إسيار بوءشسرا سراو حاقه 
كود ب +ستحوى هماش اورا زد امير اوالمظفر (؟) در جنانيان اورد ‏ آهير 
يداغكاء كله هاى كره را مىديد قفرخى جرت بار يانى ود به د عميد اسعدء 
كفت 2 عمد ارظاهرش اعثبار شاعي تكردةاء:حان شير مود فرخى يعرييف 
داغكاه قصيدة فى اليد مه ايد حون رد ان برروى وشد مرغزار 
8 نيان هفت رنّكك اندرسر آرد كوهسار . . . . الخ حميد ازين قصيدهٌ بى ثال 


شكفت زيادى موده “زد اميرش برد جون طائر طبعش در هواى موسيق 





١ (‏ ) منقياس ازسيستان دارم كه آن شمر مندت 8 وزبى<ويثان زشممورخويشاندارمخير 

0" مورخ ع انو اأقاسم فرشته برادرزادة سلطان ود ميتوسد وميرغلام على ازاد 
بلكراتى ه اسم ناصر الدرين حفا لى يأدميكند 37 دولاعاه شمر قند ابو المظفر ناصر بن ناص الدين 
عقا فى عا 37 يلخ مكو ابن لقف عل اذن:ووالة :ذا غيذا له امو حب نين شيو هباى 
فوق كر دد بده ابد ولى حقيقت ايند تكه ١‏ هوالمتفر هرمكاه 0 بلخ سود ويه برادرزادة 
سلطان ممود است بلكه از نسب ١‏ بوبك رمد بن مظفر بن محتاج ميباش_د كه جله اميران 
اين سلسله را « آل محتاج ما ورااشير » مكوئد واز 5 ا كهايثان باملوك سا ما نه 
و غن نويه روش خوبى داشتهائد إذا درعرد هي دو لا يدان ابن سلسله را سيار عرت و 
عروج حاصل و حكومت جفا نيان عيراث ايثشان شامل بود . اميران ابن خائدان .؛.لى 
«ابوالمتصور » « الظفر » « خمد » « فخس الدولهانوااءظفر اجدين ىد جقانى ) تمد وح فر خى)» 
« ابو على امد » « ابوالمظفر طاهى »> جناتكه از ناريخ ناصرى فاص است #مكى علمدوست 
ع لم دور قدردان وهز شناس وديد جنا مجه اديسمعءروف « ابو الفا.م » كاتب اوعلى 
بن عمد جغانى بود طاهى بن فضل فا لى يك اميرفاضل وشاعن بى بدل يودكه مثل منجيك 
برمذى و شاعني مشبور دئيق وا بستكان درار داشت ., 








صفح (وم) سال اول محل كابل اه 50) 
0ك 


مم رعءىاد نارين يك قصيدهٌ غراى” را حسب حال خوس 11 عزن 














وطن داك ازسرود_ باكارو الحله برقم زسيستان - باحلة يدهز دل بافتهزجان 24 الخ 
را كاه قصيدةٌ +وائد ‏ امير ُوشنود كرديده ام'داد كه از ريك 
كه هزار 5 هرقدر كه وانى دكير ٠‏ قرخي بسيار تككو دو ر خلى جميد 
وطبيد ولى كره لان بوسبى ا ورم عودط و دست بداأديد ب جناجه عر 
قدر دان كران خاصه را بأسه مهار اشير و سج علام باإيكدست لوس و 5 
هر 3" را 3 قبلا رم «سكرد داو هيد تت أمير ابوالمظفر جذانى 5 در فنْلى 
روت ورخىرا ر 8 أر كا عظمت شان سلطا رهتمون شد نأوقةك + درسا 
باور و مساعد 538 در رار سراد عتصرى أشس كد - ممواره لابين ش 
علامان نين كر ور كاش عن بات 
إبراد 17 0 )١‏ فرخى درصنا بع وبدايع يك كنات 0 ئر حمان اللا عت 
تودته كه | كنون بابيداست » ولى رشيد الدين وطواط ذ كران كتاب را در 
2 حدايق السحدر 0 حود 17 ) * ) كلامش سمس وخوش افك - له 
كوانن عم بالاعتث وكثدلات مناظر در كلام أو بيدا - فكرش هات ساد كى و 
إساات دهةقانى را داراجنت دواش كه مشتماير شمر وقصايد ودام است 
7 هزار دت (” ) داود 5 

١ (‏ ) ليا بالالياب تمد عو حلد ؟ صفحه 5ع طبع ليدن ها ليند . 

( ؟) كتا لإسث درمدرفت بدالع شعر فار سم ىكه 1آثرا ر #ان البلاغت خوا ند “كن 
ندم عود بكر يسم شواهد ابن 5-7 را اخوش ديدم ظيه ازراه تكلف نظم كرده و 
بعاريق تعسف فراهم أورده و با اإشهمه از الواع ذال و خلل <الى لبود “ ( حدائق السدر 
لصيف رشيد وطواط ) . 

")2 سحن وسخنوران از نششريات كيسيون معارف صفحه ١١4‏ 


صئحة ( 00( 


كونة كلام :- 





سال اول مجلة كابل 


شمارة ( 5) 


جتان بدامنة كوه يك قصمر ( ع ) باشكوه با كا خهاى لكين وزما وباعباى 
فرح فزا سنا ممود كه هرهاى جارى وشرشره هاى طرب خيز ياغ الى سر جشمة 


بالالى كوم سيران ميسكرد د ب وقرحّى دروداف ان جين 1 :ل 


به فرخئده فال وه فر حنده اختر 
ه باع درءتان أو عع.ود و صندل 
به باع جو يوان مر حورم 
به باغ درو سساية شساخ طدوبى 
بشت اندرو باز يا بى نه سان 

زسرو ريده جو زلف بريده 
درو مدحكن ماهرو بان اس 
بسكا ايدرون ضيه هساى مدنى 
بع مجحو دساى جنى هنش 
59 ريده در جد جا مي *ص.ور 
بيك جاى درصيد ودر دسث رويين 
ازان كاخ فرخ جو اندر كذشق 

بدفن زتبذى جو فرمان ساط ان 
يدينسان م-اغ ابدرون ند رودى 


بدو اندرون ماهيان حون عرو سان 


كواء حي بترانيك. سهان بظدر 
باغ رياحيناو بسدا تر 
باغ حو رخسارةٌ دوست دلبر 
بياغ درو حشءهُ اب صكوار 
مار اندرو بإزابى » آذر 
زشكل هد ور جو جرخ هدور 
ارو عانة بير كواق لكر 
دران صفه ها سا ته سوى ماظر 
بع #جوار زنكث مالى مصور 
يا جرف را اسان اكات كر 
يك اجا دوزم ونار ديت ساق 
بك رود آب | ندرو #جو ك-كر 
#ور دن رخونى جوش نوا نكر 
5 زاف رودى مس آرا راد 
ون ادرو كس حلةة زر 





مشغول است ١‏ كنون صورت حقيقى” ابن منظر يجا يست زيرا كه دست برد روذ كاد 


مفحة ( 54١‏ ) سال اول مله كابل نادم 632 


| ع :ط:707ا الس ْلدْوطْلسلللْْصجن 





فرخى تماشاى سور قلد رفت دربين راه دردان دولشس ر يحارل رديد َْ 


. لعدم سور ولد سير لدمر ديدم نظاره كردم درباغ وراغ ووادىودشت 

جوبود كبسه وجيب هن اردرم+الى 2 هلم ز من الى فرش خرىى بتوشت 

بسى زاهل هزر بارها عر شور ى كيده نودم كواثر يكاسات وحدثت هدت 

هزار كوثر ديدم هزار جنت بيش 2 ولىجهسودجوءن ةشه يازخواهم رفت 

جوديده لعمت بيند يكف درم لبود سر بريده بود در هيان زدين نشت 
94س ١‏ وه 





بعلم غلام جيلانى ). 85 . . 
0 از ممشاهير تاربخى رجال وطن 


قلي از نكارش سوائع باافتخار شاعنشاء بزركث اففائيان اعلبحضرت ساملان 
غياثالدن سورى انغان معروف يغورى ه.اهات مى عايد ! 

ابن راد مرد زر كك وان سلطان مقتدر افغالى از حمله' ان شاهمان 
جال الشان وطن اسست 5 نثاى سلطات افنا نى را در كوهسار وطن كذا شته 
عظمت و ودعت أنرا در خارج تملكت توسع وبالى اساس حلى معظم ومنتظم 
شاءنشاهيت افغانى كرديده است . 

هس كاء ما بتار ياد شاعانبزر كك خود ماجعه مكنم ى بينم كاهو سسين 
سلطنت هاى عادلانه باقاعده وهو'فقباسلوب كشور مدارى وشاءنشاص هاى معظمه 


كه طرف تمجيد واحترام از خود و بكانه واقع شدء است يس از اعلبحضرت 


سف (145) سال اول - يله" كابل شمارة 1) 
سمسسسسص7سب سح اخ وسسس سه 





ساطان #ود غننوى ابن سلطان بزر كك اففانى و آآخراً اعايحضرت احمد شاه 
نازى وديد . نازع مملسكت ما بوجود بسى ناعوران وشاهان .مظم حودافتخار 
دارد ولى خا ملت و مملكن ما بسواح وكار نمه ه.اى با افتخار ان سه نفر 
سلاطين معظم خود بايستى نشتر نازيد . 

سلطان غياثالدين غورى أن فرزئد زر كت ولايق اففائسة ناست ك عونة 
شمشير ولياقت ادارى و كراست وقابايت ذانى مات خود واقع شده ودردور 
زمامدارى خويش استعداد بلاد اهالى اقةاتستان را مجرائيان طاهن بود ! 

مخصوصاً در زمانة خبلى خطر ناك و بر آشوب وطن مقابل مجوم حوادث 
هيمة داخلى وخارجى قدصردى وهردا تنكى را عم كرده شؤن وحيئيات نار خى 
ملك ترا از خطرات محافظه ودرعين زمان بعظمت وانتخارات أن افزودهءاست 

ظهور إن ميد رشيد در موقت اتفاق عى افتد كه اخلاق اهل ادارة كثور 
محر فساد واولاد سلطان باشان #ود غننوى بلاة_دى و هالانى در دربار 
افغانستان بسر ميبردند ! داو طليان <دكومت و متحاسرن از هرطرفى ولايان 
ملحقة افغانستان مدل نحاب » سند ء خراسان ياحصص داخلة وطن مانند ياختريا 
وميو هرات خيال ارك را داشتند . 

شرفت ها وحلات مدهشة أنور كان خوارزم شاف كه مثل سيلانى بوسط 
أسيا مبرسيد وغالاً ممسابه هاى قويه هم ميتوانستند از تجاوز آن جلو كبرى 
كاد مخصوصاً از حوادث بزر كك آلوقته كشوءما محساب ميرفت . معان 
:الاق واقتدار راجكان عند خاك هاى ملحقه مرق افغا_تان را بهى نحت تجزءه 
واستيلا قرار داده بودير ؛ هركذا حنكام و سسرداران داخله هي كدام در فكر 
خود سرى ها ومطلقريت ها افتادهنوديد كه ازهى جبتى أمذزت واعتارات ملكرا 


صفح ( +5 ) سال اول مجلة كا بل شمارة 1 5) 
الموو ا سسا سسسب سوسس سس رو وروي عسوو وس سو سكس وس 
خطارات لديل 1 و" ابن ميد رشيد بارادر شحاعش شماب الديق 
غورى جون دوستاره روشنى از عقب كوهاى شامخ غورات درافقوطن طلوع 
كرده جشم"دوستان رااروشن وديده ه:<اسرين را سوزانيديد . 
افغانسان والمحقات خارجى اش درعيد ان باد شاه بزو كك اففاتى نايل بترقيات 
وجمرانات عاليه شده امذث عموميه دركل قلمرو سلمطتش جارى ورعايا در كال 
خوش تت و مرقعة الحالى و .سرت روز كار يري برديد حتى رطااى ديكر 
مالك همحوار عتصد راحث وخوشى مناه زن قرطت حمايت ان بادشاهء عادل 
ورعيث ,'رور بكر ديديد ظهور ابنمد يزركك وعبود زعامدارى وى و برادر 
3 شيدش "سالمطان شهاب الدين وغلام شان قطب الدين ايك ينها قامع فسادات 
كثور شان واقع كرديد بلكه حسن اداره وانتظام !لما و سلوك و رويه شان 
درهند ا مخاك را طورى هه نيك انديثى انذانان مستءد ممودكه بس ازايشان طبقات 
مختاف افغانى'درانتجا م#كمرانى وخوش يختى بسر برده انوا نآند وهم اقوام آعجا 
ساليان مّادى براحت وخوشى بر رده نايل ترقيات وعمرانات عالى كرد يدئد . 

طوريكة اعإحضرت ساطان مود غزتوى جراغ ديانت حقه اسلاميا در 
خاك هلد روشنى وفروعى خشيد اخلاف ان سلطان زركك نيز بن ببرانه مرت 
و#دن افزودئد ! بالمره تحديد امور خيريه و مدليه وعمرانات ءاله دران خا 
ازعهد سلطات ابن شاه عالى صورت يذير كرديده اسمت . 

تمدن محلل ومتاز غننى كه 1 خراً در اثر سو كفايت اولاد سلطان مغفور 
مود غننوى حريق انثقام ونفاق داخلى ممكردد جبيره وتلافى أن درخاك هند 
و ولالات ٠خربى‏ وطن ازطرف اين شاء .زركك واخلا فش عى شود كه امروز 
الأ زضيمي اااي انعمرانات ياد كار زركوارى ان ها ناهنوزدرشاط مذ كوره 


ضفحة ( 4؛ ) سال 'ول ‏ مجلة كابل شمارء (5) 


بافى و بإيدار اسدت . 

سلطان غات الدن بزركك طرر ادارهُ ملكت خود را +لى باساس صميح و 
تشكيلات منظم عا إلى كذاتدتة نوو نه او لاك بساى كوك كذ وذن را نطوو 
عادلا نه وضع فرهوده حقوق سابر اباع داخلى وخارجى خود را مساوياً رعابه 
مىفرهود و براى سر برست رءايا و تصديع اءور دوابر دوات رحال كافى عا دل 
وعافق .زا اأغان كروي نطها راى حدظ مدكة كبده حال قات اتبطوا شع 
رشيد وجتكجوى وطن را مخدمات عسكرى تعين موده نود كه تنداد ابن اردو 
درفوقع محخاريات از سه لك إلى سه وم لك ودر موقع حضر بدو لك فر مر 
مشلح دركل قلمرو او ٠يرسيد‏ » اردوى ماطان خلى باحشمت وطتطنه زيد كانى 
ميكردئد هثلا سرداران وصاحب بتصيان ناي هاى مرواريد و كلا هاى مكلل 
يجواهي والبسه فاخره مى بوشيدئد مجان افراد سياه ليا سباى خلى برازنده 
وكلا هاى سم دوزى باعلامات طلاثى استعمال م كوديد . 

سلطان درمواقع مسافرت مما رجه +لى جلل ومحتدم حراكك عى كرد جنائجه 
بارغانه مخصوص بادشاهى را سه صد فيل و نمز ار ياو مى كشيد ولى در داخله 
وطن >آيلى شاد لى حيرات إسمر مى برد واممه ممملات وطنطنه بادشأهى مخصوص 
هباب الدث تارق بزادر سلطان قراب كرفت » 

سالعلاق شخضا خلى شجاع وعاقل ورعيت نواز وباذل بود جتاجه درحاربات 
هيد فالياً بذات خحود در واديِفرَب اعسكر مقابل دشمن شركت وله مى فرهود 
ودرسخاوت ضرب المشل اسمث <تى درعهد حكو عنس 2 بكدام ولأءق. أن 
ولايات خاك او امراض سارى واقع شدء بود مصارق ثيمار ذارى وادوية معالحه 
راأز كة همث خود عى رداخت وغالياً فقراى شمر از بول شخعى او اعاشه 





صفحة ( 0: ) طلغت ور شمار؛ )١(‏ 





فكير د يديد ؛ سلطان تعميرات وابيه +لى دلجسى داشت درجبال غورات وفيروز 
كوه تعميرات هتهمى “ريا يود مخصوصاً در ولابت هرات حوض اليارها وقنوات 
زيادى متصد مفاد اهالى حفرواحداث كرد ايه وعمارات على بريا ممودازا #مله 
العمير مه عدد جام.ع زرك شهبر هرات است كه ان ناى زركك احالا باد كار 
شرافت وعدست /دودى أن بادشاه عالى برقرار مابده اسست . 

سلطان غياث الدن عقصد حسن اداره وانتظام كدور خويش كه ولاا يات 
مهمه غرنى وثهالى تملكت خود را مخوبى وارمى بدواند مركر ادار؛ خود را 
درجبال غور وفيروز كوه «قرر داشته بود و ولايات حاب وسند بلوجسةان و 
حخصص جلوبى ومشرق ماسكات را بسر برءتى واداره برادر رشيدش سالطان 
شماب الدن "كداز شده لود. 

طرن اتحاد وافاق ابن دو شاهنشاه نامور افغائى خبلى قابل ستايشى است جه 
إرخلاق مشكورة شاعن دوسلطاق در اقليمى كتديده و سواى ابادى ملك و 
مرفعه الحالى رعايا ديكر مدعاى نداشته والى آخرزمان القضاى دوات شان خيلق 
بارعايا وبين خودشان بسرافت وصميميت روزكار بسر برده اند 

علما وفطلا درعهد ابن شاء يزركك داراى «وقءيت عالى بوده مدارس عامى 


وففى را دومح بى كود . (باقى دارد ) 





صفحة ( 5:؛ ) سال اول مجلة كابل شار ( 1) 
ب 21101 كد 


سيم مالم ل 


افغانستان ونكاهى بتاريغآن رسام ع 
:)0 





ازنانه ياهرى ( هسرات) 





أريانه اا 238 - 26هأكق ولا است درشيال غري انمافةانك 
شهالاة إصفحات ولايت مسكيانا (مرو) جزوياً بولايت دركيانا ( سيستان وفراء ) 
شرق ولارت غور و ميج ( غور وهزاره جات ) غرية بولايت باريًا (قسما” 
خراسان حالة ) #دودوءتسل أست ,2 إن حدود أربعرا <حلداول ارمخ مموى 
فرانس ازروى هشه ممالك مفتوحه اسكتدر رار «مشخص ومعين مكية: آرياءة 
درقسمت هاى ثمال شرق ( كاج رستاق ) و ثمال غرفى خود ( بادغيس ) 
داداى بترن مرائع تملكت ١ت‏ ء حتى مسروفرب» سباح 1.5.5678191 بقول 
بار نواد مس الع شهال شرق آريانه را متررن مرائم كام آسيا عينا مد . ه برودكه 
ازكوهاى باباير امده ورو لغرب مال سبلان دارد » دربالين سرخس بان ريكرارها 
فروهيرود » ابن رود درقسمت سفلى مسيل حُود «عروف اسث م رود تند » 
واو كك ميكند كام وادماى واقعه دردوطرف جريائش ازشاداب رين ارامى 
آريانه يلير افف_انستان ثماررود . رشته عاى امارهرى و مرفاب را ساسا كوه 
تأرو ياس 2 هدوم 0( ازهم حدا ميكند 3 ان كوها حالا درهي<صه نام 
جدا كالةثى خوا بده «يشود . 


بلاد مشهوورة رياه انها ست :- هرات اسفزار ( سيزوار ) يغشور ( در 


صحفه 407 ) سال اول مله كابل ثاره 52 )6 








'زديعى قلعة مورحاليا خراباست ) . سرخس قد . :وشتكك يافوشنج ( زندجان 
حالبه ) صسكرهسان . اوفه ( اوه ) شم رك ( خراب اوفتاده ) . 
اماشمر هران قد عتر بن شهر هاىاسياى وسعلىاست » ٠ورخينابلام‏ و بونان 
بناى اورا باسكندركلان تديت ٠يدهند‏ و ول بارنواد بطلموس مت عنوان 
15 وهم جين ارزوبدرخارا كسى 0182126611 510011آ 
غيراز شهرارنا كوان ( ياه مؤت قديمى نوعى هرات ) ازين شورنام مبيريد . و 
شبوارنا كوآن را كويند درل اراك كلوق هرات واقع بودءاست . ولىيشك 
سات قل از اكد وشورق درهرات .وجود بوده جه نحل اولين تشكيلات 
جمعيق ناد اريا درافغانستان هرات بوده است دم الدبن سان نزدرقاموس 
الاعلام مكويد اسكندرشمرهرات را ه تعمير بلكه توسيم وزئين كرده وآنرا 
الكساندريااريانه نام نهاده است . 
شورهرات در دور هاى قبل الاسلام بعداز انك شمر مد ىياباخدى ه بلخ » يات 
زر تشتيان وبونانيانكرديد »دراهميت مقام دومرا احرازكرد » دردورةاسلام نيز 
يانه لت هاى مد ملكت افغات_تان بلخ ومتعاقبا بسذاءور وم ووبالاخره غزنى وغور 
وباميان نود'معهذا شهرهيات ازاعظم بلاداف محسوب وغالباً .قرش مزادهاى سلطنت 
بشمارهيرفت مه ازان مله بودند شمبزاده مسعود بسر عن الدوله #ود عن 'وى وشمس 
الدوه ابوالفوار سطغانشاه بن الب ارسلان سلجوق ممدوح شاع ٠عروف‏ حكيم 
ازرق هروى . درعبد دولت قوى شوكت شمنشاهان غور رايت وجمال هرات 


إسى أفزود 


6 


شمهنشاء غياثالدين ابوالفتح #دبن سيف الدن سام (موهحووه) 
جا.م 'عروف هرات وأ إساحخت ٠,٠‏ ير ألله قزوينى در زهت القلوبي كويد در ان 


عمهد هى أت داراى دوازده وزار دكن ٠‏ بادان وشس_ هزار حمام وكاروالمرا 





صفحة 00 سال اول مجلة كابل شار (1) 








وطاحوه ( إسيا ) وسه صدو اغا وهمق وتو جاماء وحهار صدو. خبل و حند 
هزارخانه مر دمئشين بود ه ياقوت وى 5 دراوايل قرنهفت مبرى (/101 )هرات 
را زيارت مينمود » ببى «فتون بساتين وعمرانات او كرديده وعىكويداين شور 
شتوير ازئر وت وكال > علماو فط لامالا مالاست. واقمامدار سهر ان نودكه اءثال فخر 
رازىرا 00 اديع . بارجه هاى هرات كه زرغ وداراىتصاوير 
3 تُون بود از | س نفايس آسيا بثمار ديرفت حتى همينصلءت فيس بوداكه 
در دور ٠غخول‏ دوياره ياعث بعد ار فاى شهر هرات 5ن ديد يمنى مغول بعد از 
أنهدام هرات بارجة هايش را يستديدة واعن تعمير دويارة شهر كود . 

در آخرين يحارباتى كه از اواخر قرن نج نا اوائل قرن شثم مجرى.بين 
سلاطين خوارزم وعور مشيءل نودء علا الدبن #د خوارزم شاه فعروف . د 
عهددوات  :‏ ساطان مشيرقين وشامكاء »غربين * مود بن حمد زنسام نحسين» 
آخر بزيادشاه غوريه » در حين حاصيروهى ا نت الس رأف إبسث ورج كرا ساد 
دادوشول اين اثيراين:سافرتخوارزمشاه مصادفباسال .> ه بود دري اززين 

خاربات عطا مالك جوينى صاحب جبان كشا با راج وبربادى بادغيسات ازتطاول 
خوارزميان نع توظ .عابي ميدهد. در سال 15م - ١798١‏ عسوى نولى لسر 
كز خان هراترا عصالحه اشغال كرد وسواى اعدام بك قول اردو »15٠٠0«‏ 
عسا كر محاقط هرات ديكر ضمررى يشهر وشميريان برسابيد' ولى درسال يده 
هرات عصيان عود » مغول شماه بمحادره برداخته عاقدت شمررا شكافتند واز 
فرط شم وافتراس أن شهر معظم وسار اكاك افده اتدائة ,عه ار كن 
اوغعدى خان بسراوهدع؟ 5‏ ويه هه لدات إساد يدن بارحه هاى زرشق هرات 


عملي بأعمير شور جود ردىد اد وهرا نيان هه السرم مغول اره طرف شراتته اهيئه 








صفحة ( 146 ) سال اول محل كا بل شما ره 650 








أهيئة تعمير داحتند . 

در عبرسد ملكو 17612 د وه؟1 جح ررس ب لام هه سر بر أوردةٌ 
مشمورغور شمس الدين مد كرت صاحب قلعه خيسار ( اينقلمه دربين راه هرات 
وغور بناصله' دو روزه راه از شهر هرات واقم نوده ) شهر هرات را يدست 
وار ق ااا ماعاتة ناسل غورى الاصل را استوار تمود . روثق دويارة 
هرات نيزازين ناريخ شروعمىشود * خرابى بلخ ومو سي شدراه نجارتى اسياى 
غنى كه رو بور كستان جبنى ازثهال شرق وهندوستان درجنوب شرق هيرفت* 
متو جه هرات شد بلك شهر هرات عط اتصال هام را هاتى كرديد كه يمالك 
عمد اسيا هيرفت و ابن مطاب باهميت شهر هرات بينزود ونا احداث را أعن 
مهم شمرده ميشد . ملك فذر الدن رت « كمه ءا ري اركثك دوق 
هرات رابنا كرد وموسوم قله اختارالدين شد * هكذا قلمهدست نيافتنى امان 
كوه ويا اسكلحه درجهار فرسخى جنوب غربى شهر دردورة كرت اتماركرديد 

امير تهور كور كان درساه سملا ممرى حت امس1ا م هراترا فح ودبوارهاى 
داخ_لى و خارجى شور را مخريب هود . إعد از مور هرات إصفت ياه مت 
خراسان تمتاز شدء حندى ميران شاه بسر أو و بعد هاشاهرخ معروف از سلل 
باوم١‏ ع ابن شمر را هقر حكومت خود قرار داد ؛ شاهرخ استحكامات شهر 
زا كه درش مليدم وده بود درسال 1١41١6‏ م اباد ساحخت . ازسار سلاطين 
مقتسدر #عوريان سلطان | والسعيد « ١539 - ١468‏ ع » و سلطانحسين 
وكة|ا - 5 .ماع » شبهر هرات را بأنه يت قرار دادند . غالب ت#رانات 
فيه كه هنوز انار آن درنواح شمر باقيست ياد كار سللل” وريه سابق 
الذ كر است . ٠صلى‏ هرات درثمال غسنى شبركه داراى سه قسمتو منارهاى 


صفحهٌ ( ٠6٠0‏ ) سال اول مجله كابك ثمارة ( 5) 





متعددى بده از شايس ه«عمارى هيات حساب ميشد * مسءدد و مدرسة م بوط 
بإن مصلى والعد2ع حوب هرات كوه شاد درعمد شاهرحخ نا كرد » شول 
بار تولد از ديدن زر كى وظرافت كنيد ومحراجاى ابنمسحد ونوع وازثينات 
او مستر ايت 0.19.9846 ومسو فريه 'ظهار شكفت كرده اند ء مين ملك 
بود كله سحد واقع درجهت جنوب روضة امن الامّه را درشهر مشههد اعمار 
تمود' ومستر فرزر '1.11886[1.ل «سحد كوه شاد را درمشهدءالترن عحمارلى 
هيدايد كه درمهام ملكةدنارشن :زيده اميت 

بعد از انقراض ساسله' مور واستقرار شاه برك ازيك « مو ها هرات 
رو حرانى رفت . شنمشاه اس.عيل دقوى فارس بعد أز بك سال شمر هرات 
را أشغال ونفوس زيادى را ستل رسابيد » درعهد شاه طمماسب و شاه عباس 
صفوى دونه ءسة حروة_ مم١١‏ مع ازيكها مكرر مراتناختهواستيلا 
ج .تند » مدافعات صفوى ها وموم ازبك ها بى نايت اس._اب خرانى هرات 
كر ديد » عباس شاء صفوى محجبور شد رياطهائى ورسرراه توروش ازيكان براى 
اقامه محافظن عسكري تعمير مايد كه هنوز انار أن باقست . سلطه و وذ 
صفوها ا ساق 1١8‏ ه درهرات طول كشيد 8 

ابدالان افغان از سال ١١88‏ ه صفوى هارا از اريانه كشيدند ودر وس( 
تكانات غاف وا مدرو تون ونعوورا دامر 35 وزهال 1162م 
ادر شاه افشار از رقابت بعشى اقوام افغفان با ابدالزان هرات استفاده كرده و 
درتتّحة امداد ا نهاهرات را اشئال ود * بعد ازقتل نادرشاه ران * ابداليان 
هران را مسترد عمودند و برخراسان اسآيلا جستند . ازين به بعد است حكه 


حا ربات «لى افغان ها بافارسهها درسرزءين هرات آغاز عى ايد » تاريخ از سال 


صفحه ( 01١‏ )© سال اول مجله كابل شمارة 2 65 
سس سس ا ا سس 77د 
باه انا 1908 يءنى در مدت نحاءو يكسال دوازده محاريه بينافذان وفارس 
شان «.دهد » درطول المدت مهزار ها نفوس هرات كثته و مزار ها لفن ديكر 
از قحط ارزاق فوت وفرار كرديد » جمرانات نفسة حوالى شهر اك رابر 

وبساتين مشهوره او مخار زارها محخويل يافت . 

درسال عه؟١‏ ه هشكائى كه اردو هاى بربتانيا حدود تملكت اففانتان را 
عور ع تمود وتام مات افغان مره قيام ومقابله را دربرابر ازدولت عظم درنظر 
داشت قحر هاى فارس ياعام اردو هاى خود موقم را عَدمت شمرده نولايت 
آريانه ناخت اورده وشهر هرات را محاصره عودند “ دريى از روز هاىسال 
هو" ه ننها تعداد كله هاى نوبى كه قجر ها در يكروز بداخل شهر انداته 
بودئد جيل هزار ميرسيد. در اثراين كله بارى دوهزارزن وطفل شميد وا كثر 
عماراة داخل شبهر خرابيشد. جلكاى هرات وبادغيسات تاقرةنيه وقاعة تووم غاب 
وهيمنهازطر ف الله يارخان اصف الدوله «قدءة اوش قحر ا راج ويغما كرديد. جون 
أبن تخادره شمر هرات ( باو <ود حضورشء<ص باد شاءفار سوداشان جندين صاحب 
عنصب اورويالى اءثال مسبو سيميئوف وثارال بروسكى وهوجوديت شءزاده ها 
وةكمابدانماى زرك فارس ) قرسا ده ماه طول كشيد ودرطى اغيدت افغانها 
مدافعه وده ايداً هرحكونه شرايط فارس را قبول نه :وديد حتى شمر ياركاصران 
افغان ازسهاترين شرايط فارس اكه عبارت از فرستادن ميرعبدالرحمن خطساط 
معروف هرات را شارس » و فرستادن و زبرخويش يارحمد خان الكوزانى را 
علاقات شاه قجرباردوكاء فارس باشد » :مس ركشى مود اجذابعصبيث هاه فحر 
افزوده وامصداد هام اسراى افغان را كه دراردوكاء اوبود قتل مامكردند ازان 
بعد نازمان ماكامى و مراجءت فارس هرقدر افراد افغان كد اسيرهيشد بلا فاصله 


صنحة ( 5ه ) سال اول يحل" كابل ثمارة (5) 








أعدام ميكرديد : دوازده <تزار نفوس داخل شب رك غلك الرسله كن داكى از 
شبربر لمده وباردوى دشمن ناهنده شدند عمومادرتحت نظارت قاءات عسكرى 
جائب لدراسان «ى ومعيد كرديدند . 

در مام ابن مار بات تعقرنه ١‏ كر جه اغاباً خاو برت سمت فارس بود 
بأآن شهرهرات روعرابىواضمحلال روان شد ء مدي بارنوادازقولهسوفريه 
ميتويسد فوس شبرهرات قبل اززن محاصره قحرها هفتاد هزارشر نود وبعداز 
مخاصره فقط به ششس ياهذت هزار نغفرميرسيد . درعهد دوات سدوزائى هاو 
وججدزائى ها وزيرمعروف بارشمد خان وشاء شميد واعليحضرت شيرعابخان ه 
ترعيم جامع كبيرغياث الدين عُودى وتعيين اوقاف وتعميرعمارات وباغها و باسيس 
هدارس برداختند واعا.رحضرت اميرعيدالرن عمارأة جم ارباغ را ساود 
متأسفانه ذردورة يادشاه ٠وخرالذكرياقات‏ صالحات عمرا نات م .مه حوالى شهر 
بكلى معدوم شد ودرسال #.م١‏ هم باصرارو الاح الكايزها كه ا لشكر كذى 
روسبها مها هرات درانديشه بودئد» شَاى عمرانات مصلى منهدم كرديد . 

ازمقامات مشهوره درنواح شور هرات كاز ركاه اسست كه ول بارتولد 
مقرسلاطين ساق هرات نوده » وهدفن صونى هعروف قرن يازده عسوى 
خواجه عدالله انصارى است . إعقيده مسيوفره در ازمئة سامّه عام عمارات و 
اذه حوالى شمبرحزو شهره,أن محساب ديرف امفزار درقاصاة سه متزلى هيات 
واقع وداراى جمارشهر كوجك ود كا «نجمله ادرس كن وحالله اين اسم شري 
اطلاق هنشود ٠‏ حال اسذزاربى ايت سرسبز و«عمورنود » شم راسف زازدوزءاك 
وو لكف ا دوسال مها فراكى دستخوش لارايج وتتل وغارت «ولا د كرديد 
ومتاري ازاجساد دوه زارفرزيده حل ربإشد , ابن تحرببات دويمى بودكه بعد 


صتحه ( ٠9‏ ) سال اول محل كابل شار ( 5 )© 
ساس سس سلج 1 

ازجتكيزخان.دراسفزارتطييق كرديد زيرا خرابى اول اسفزار ازطرف عساكر 
جتكيزخان .واقع شدء بود . قامة بالاى كوه « درفاصلة نمساعت ازاسفزار » در 
دوره اسلام .م.مور ومسكون بوده وبسان ها خراب شد شولك اسفزارى صاحب 
روضات اللنات فى أوصاف مدينه هرات كه از خرابه هاى اسفزار و طن ود 
قصه مسكدد قلمة هل كورود : مظف كوه » تأميده منشد . 

شمر بغشورد ركثلك روس تزديى ابادى كاونى قلعه مور واقع بوده است> 
خرابه هاى بنشورمحوطه بزركى را اشغال كردء ودرويط اين محوطهبرروئنية 
«صنوعى وصنفى ! نارقلمهكه از اجر ساخته اند ايان است و «سيو بارتولد 
بان اشارتى هيمابد . شور بوشالك با فوشاج در فاصسلة بك 000 
هرات واقع و درقرون وسطى شهر مشهورى بوده كه أكئون ظربهئى 
ويل يافته ابن شور وطن خانوادء «ءروف اسيا ال طاهراست ابن خاندان 
درشرق وغرب الم اولين سك_ له هستند كه درمقابل استيلاى سيامى عرب 
زودثر ازهمه عم استقلال برافرا شتسه أيد . فوشنج بسى شاداب و «عمور نود 
حمد الل قزوينى درتعريف بساتين وميوه هاى او ميكويد نشها اتكور او ب! لغ 
بر يكصد و جند نوع ميشود. | 

شه ر كوهسان ا بادان وده ودر ار اهّلايات وتحاربات ٠.كرره‏ خراب شده 
كا حاليا خرابه زارى بيش نيست ولى محوطه هاى شر قدي هنوز بديداراست . 

اوفه ا اوه شهرك كوجك وءقيولى بوده بإقوت ازو تعريق ميكند و فضلاى 
بزركك تجا را ميشمارد وا كون هم ازمعمورترين قصبات ار يانه حساب ميشود 
ودراطراف ممرانات حاله امار دبوارهاى ابادى قدرم تمايان است . در قدىم 


صفحة ( :0 ) سال اول مله كابل ثهارة 63 





ستكمراى م مس سيد را ا زازديى فين أوبه استخراج ميكر ديد. شر سير خس 
خلى عق وده وإسسية درسير راه نيشاور به مرو أست اهمدت زيادى داشت 
بارتولد اورا ازحيث زد كى برابر نعف مرو شمردهاست ولى ابن مدت بعد 
ازاحداث راء اهن ماوراء خزر سقوط كرد » سرخس قديم درسمت ين رود 
خانة هرى و.:ملق بدوات ووسيه است سمرخس نو درحدود فارس دا خل شده 
اول الذ كر داراي صد غانوار اه_الى و مؤغر الذ كر داراى يكقلمه توده» 
شول تار بكر صاحب تار عم نور كستان سرس ام وزه داراى دوهزارنفوساست . 

ازقه.ات تروف اله إلى مم قصية كاريز مي بوط باد عيساث است اله 
شول جنرافياى نزهث القلوب هقام حكم برقى ٠‏ جد ومخترع ماه نحشب هشهور 
است . صفحات طوس » تيشانور ‏ ازروى جغرافا ونا ريخ قسمت غربى آرياله 
را تشكيل ميدهد وشم ر مده ان هان نيشاءور است شورت نيا بور با آوازة 
خاندان طاهرى فوشاج يكجا مشته ركرديد زيرا اواين ا بإدكنادة خراسان همين 
خايدان شمرده ميشويد دنال طاهى ماله صقارى سيدتان نيز سشانور را 
ابه مق كز يديد وسلاجقه به ابادى أن “مت كهاشتند » نرشانور ازعهد سامانيان 
وغ نويان ياست خراسان شناختة ميشد » لهذا درعام وفضيات وثروت ازبلاد 
حمده وده ودر رداف باخ وميو وهرات جاداشت هعءادن ٠س‏ »اهن 7 ده 6 
فبروزه كه ازو استخراج مكر ديد شورنى إسز | داشت » عشار عن درسه اام 
إن ونا ل اود لوسراي راد غربى شه ر قد درمحل شادياخ 
اباد شد ولسرءت بيس رفث در 11م دح ذه هوغولها سي اورا ملمهدم 


وباستثناى جهار صد شر صنءت كاراهالى را قتل عام تمودند . بعد ازسقوط مغولماى 





سما اعم سال اول مجلة كابل شمارة 651 





فارس بدشاءور جزو حكوهت سر يداران سعزوار كرديد ودرسال امام حه 
خملا ه دريد اقتدار اميرتمور سبرده شد درقرن هد هُ ميلادى حار بات فارس 
با احمد شاء با باى ابدالى نيشا بور را سةوط الى داد » ودراخير همان قرن بعات 
خانه جتكباى افغائمتان نيشابور از اففاذسةان مجزا ويمملمكت فارس م بوط بهد 
نيشانور هدفن فريدالدين عطار صوفى معروف وحكيمجمرخيام لو كرى است كه 
وزر مشمورهرات علبشير مرقد هذ كور را درحوالى شهر امار كرده اسث . 
شمر طوس درقرون وسعلى شمرفى نداشت تولىخان إسر جنكبز اورا تريب 
9 ودرزمان او غدى خان ديد عمارات شد بعدازسقوط منولهاى فارس جزو 
قلمروحكومت امير:ارغونشاه رئيس طالِفهُ جون غبا نى كرديد ودرسال حل لفك م 
على يكت يبر ارغون محكوم اهير تور شد درسال 5م18 م طوس نوا طة 
شورش اهالى خود تاقات ذيادى داد وبعدها مشهد باحاظ مذهى ترق كرده واهالى 
طوس بدا جا شتافتند , امام احمد وحمد غزالى وشاع رزم سراى مشهور 
فردوسى درا نكا مدفونئد . 
اها شير شين | شيعه اغيته 'رقى مود وبعد از اشذة_ال نورهكما ركريلا 
و نجف أنوجه شيعه ها يابن مقام معطوف و لمبذابسرعت دا راى اهميت مدتى و 
روحانى كرديد ٠‏ وعمان #صيلى ك5 در «وضوع مشا نور كنتم در ا خير قرن 
ده سيحى طوس ومشهد باصفحات جام و حواف و غيره از افغاستان تمزع 
و سارس ضمدمه شد . در قرن ه١1‏ عسوى روسما بدهنة ذوالفقار ( س رحد 
حالية افغان وفارس در رود هيرود ) له كر ديدونا كام مانديد وفارس ها به 


وعم هشتادان تحاوز عودير ودر لاّحه ومع 56 ور به فحت فارس بين افغان 





صفحه 1 605) مخله كاايل سال اول ب شمارة ( 5 » 





وفارس محكميت الكلسما منقسم كرديد ١(‏ ). 
ولارت اه ل ولادادت "اخ وطن”اصلى و ممداء و ومنشا ائم د 
شناحته له » راجع باسك آر يانها أ نكدام جا ود ركدام ا رريخ وارد ا 


شده و به تشكرل عبت برداخته اند ؟ با يدتى' قل دانست مشوزاز سال ببشتر 





)١(‏ درقرن ١9‏ عيسوى واقعات سبسى درسر حدات شيال شرق وثشهالى غرنى اففا نستان 
رخداد منجمله واقعة اول در سال ؟١٠٠١‏ قمرى است  :‏ درين سال اعليحضرت آمير 
عبد ال رهن حان سفرهند بود و سو ود محشى اففانوا تكليز دركلران هرات معايئة حدود 
فى عود يد عنا كر روس بردهنة ذواالفقار سرض بودبد وزنرال كامصيوف بسار سرحدات 
نموم 'ممود ممافضين افغان در دفاع شديدى كه بروز داديد با افر شجاع خود ل شاوصراد 
خان كعته شديد وروسما در ؟١‏ جادى الاخرآ نسال آق نيه وده رارتصا حب عوديد .. ] 

درسال ١٠١*‏ قدرى كيسون انفان برياست”سعدالد تمان والى هرات و كيسون روس 
برياست كلدل كلبرك وكسيدين لوكسري ما ينه ذوالفقارةبرداختند ومتعاقباً بانفاق كيسون ؟ 
اليس ( درمحت رياست ديوريد مشمرور ) عما به" وتعيين؟حدود ثولى انثان وروس مثغول 
شدئد درين لعينيات انغاستان نوانست علاقه' خياب آقجهارا ( كه مطابق مما هده 61١1م‏ 
لندن به روسيه وا كذار شدهنود ) مسترد عايد . 

درسال ١٠١٠‏ قمرى نزاع اففا نستان وفارس"راجع بهاهة تا دان در كرفت كيسيدون ) 
اففان درنحت 'رياست رنرال غوث الدين خان” و كيسون تارس درفت رياست ناظم الملك , 
براى حل مسثئله ما مور شديد وكيسون ا كليس" :ا ف#تى. رنرال كونسل مشباد مستر 'مدكاين 
( بسفت حكمثنااث ) مداخلت كود درلايجه عندين بار مذا كره ورااتواى مجلس آغرا لامس 
فارسىها ماوت اتكليس موفق شديد كه مشدادائرا بإافنا ندتان تقاي م :ايند , 

درسال ١1١١‏ قيرى عساكر روس برءفامات فند * ظا خدرءٌ يدذكان جاوز كرده 
ومعدن أعل فاران را اثخال أعموديء افغاأنتان كيسوق درمت ريا ست فلام محى الدبن عل 
ومفتى هاشور .محمد خان براى هذا كرء'واميين عاوه وات لان 0 

ا ل ل 
انيجه مورسال +118 قدرى دولت روسيه مثى و و امات 
اوشان * شننان را وا بس يدولت اففانستان مستره فود . 











صفحة ( لاه ) سبال اول مجلة كابل شهار؛ 62١11‏ 
متكا كاد تعتديز اونا درشواعل :روودولكا دول 'تقى ووشراعن 
يحيره بالك ويا در ضاق وسطى زيدت هيلموديدء هزار سال بعد نر شعبة 
آر ان امسا رشعب حدا و لصفحان جنوبى عل يعت عموديد ومدق م دراراضى 
واقعه بين امار سيعدون و جب<ون داق ارقت » بس ازان شعية | رين رخت 
مها حرت ولا يات باختر آنا نه كشيده ولعد اركيا ان نيت منقم شدير » 
قسمتى براء با هير جانب هند شنا وتند انها جون از نهر سند 511101111 عبور 
موديد مهمين اسم معروف شدند و يسا ما تلفظ ارا بى سند به هند 111011 
ديل يافت حون س هندى هميشه مطا بق هايرانىاسث » مورخين ممهاجرت 
شعبة هندى را در هندوستان درحدود دو هزارو ال#صد سال قبل الميلاد ذكر 
00 مت دوكر به فلات تملكت فارس ( اران حاليه ( سير ا زر كرد بد » 
ودرا نجا منشعب شده اند وازا تحمله است بارسه ها ( قارسى ها) كه خصص 
جنونى تملكت را اشال تموده وخود شان را بارسه 78788 “اميديد » وهيديا 
3 درقسمت شمال ولاا يرت توطن كزيده #وسوم به هد يا كرد يديد ّ «ورخين 
مجرت ابن شعبه رابه فلا ماى تملكت فارس درح_دود دوهزار سال قبل الميلاد 
نشان ميد هند . 
فسمت ديكر هان ار بن هاى اععق وار وارلانه رحسل اقامت 
تكد وازئا بسار وادماى مماسكت افغا اسان منتشيركرديدءائد . ارسنهاى 
ففانستان بد وأ نام خودشائرا بولايت هرا تكراشته و به رياه موسوم عوديد 
ربعد هاشاخه عاى كم ازعجا در حصص غاحعات شم شديد فالاً أسا مى 


فا مات و طلوا لب شان يا يك 7 لات طحيعي هين كاله ا ب به لعمل ٍ 


صحنه ( 8ه ) سال اول مله كابل ثماره ( 5 ) 





ر سيد جنا سكا اسم غوريإن درسفحات غى بى ولاءت حاله هرات نحر يف لله 
آاريان است كه يسان به اوريان وغوديان تبديل يافت و اسم نحل و اهالى غور 
درجموت شرق هرات أبز 2 رفات ان أوريان وعوء يان نوده أست شَاحَة ديكر 
آرا ]3 ازاه وعدي كرون نوه ويا رد اد روز موسو اع كان 
شديد > أسكا بها ام خودرا وطن جديدشان كز اشئه واسكاستين خوا بديد 
كه إسانها به سكزى وسدستان وسيستان ديل يافث . ول سلواسم 
افغان نبز مقكق: أن ران ١‏ ريق بوده اكه اولا” اغوان ( مرف اروان ) بوده 
وسان اوفان وبالاخره اففان شمرت يافت ولى ملتفت بابد بود او غان اسم 
طا نه فى از طوايف إشدون لوده ودررن ن اواخر اسم هلى رموءى كرد بده أست . 
شاخهٌ مده ارشياى افذا نستان كه بولايت ا كر ( إختر ) وطن اختيار 
كردهء وبيمان نام «وسوم شدند > قسمتى ازاها بساير خصص !فنا لدتان 
منافتد وقال ازشم| أمهانى كه اختيار كرديد تحر رك عاق اعم با كز 
وا كتر) بوده اسث وازاتحجيه “ست طوا يف يكنا كه بمدها باكتيا وتيا 
و ابثتا هده واجااب اهارا ءرستا ا و تباط كفاد م ولايت اينما ند 
هو سوم ه با كتين كرديد 1 هيرو دون أانواه1_ورخين جدود جفرا الى د 
00 أنرا ذكر مكتد وعمادر قسمت هاى ا ب أزان تحث عراخم 
: َم نا ملكي © در نشعه حاى قدم بأور و يوار بوشته شده تحر يف همان 
3 اخ ) ابست مستر بيو درورد 'وضحانى قابل لوجه مباوا” 
لور . جزو كر بودء أو طوا ايف كا فرستمان ( اورستان 


00 
: » وبلور 


5 0 9 جزل (ل شكر ) أسين 2 ع سكاردورا شامل مث 


أو خواسةه اش 






فى حمد ذالها حمض أز ندلات طعي لفط يأخر بوده ال عام 


صفحة ( 9ه ) سال اول - حلة كا بل شمار: (5) 
2735712-7ب7ب77ب7ب7ب7ب7ب7بتب:ب7بب52ب2ب2222222 لشي ا يبري 22 بر :22-210 
ب! وردن اءثله' مقولهُ خويش رانا ئيدكند ازان روحند عدداءماى بشتو ( افغانى) 
وفارسى را كه تحرييف و لديل إفته ممديكريد بإسقرار تذكر ميدهد : ا إسلار 
( بشتو ) ددر( فارمى ) لور ( ب ) د تر (ف» سول (ب) سوخان (ف) مور 

( ب) مادر (ف) بلندر (ب) بدراهدر(ف ). 

ارويا ثيها ارين هارا ول بار تولد درمئاى ( هد واروباتىي إسيائى ) 
بدوشاحه ملقم كرده ابد : 
اول شعبهُ هندى ء دوم شعبة ايرانى يمنى ارشواىافةاتان وفارس ( ايرانحاليه) 
نا قسمت هاى شرق شيه جزيرهُ ( اسياى صفير ) ابن تقسماتازروى علائم زيانى 
اس ت كديك واحددىرا تشكال ميدهاد . بار نولد مكو يدكلة |ابران كهدراولازان بكسر 
همزهبودبعدها برداشدء ومضاف اله صيذة جع كد ارا وتوطلق (سمقصة ؤعته) 
الك كدودي تملكت آرياها عبباشد ع ان كله را برائى اولين دفعه در كاب 
اراتسفن قرن سوم قل الملا بشكل يوانى أن يعنى 811816 مدام سرحداين 
رياا شرار ذيل نود دق كراق هتنا + دزاثيال ليله شاى عند كوه وا سلفله 
جيال كه در عرب أن وأفع أست در حنوب اوقانوس هند الود على از 
دروارهٌ +زر يعنى از فخر كواشستان در خطى كه بارت رااز هديا و كارا ماسا 
( كرمان ) را از بر سيد ( فارس ) جدا ميكند'. مستر بيلو كويد درجغرافياى 
قدم فارسى ها مملكت اففاتتان را اريا ور نا مينام يديد ء جناسيك؟ بونانىهااورا 
و 

در كتنية هاى دار بوش نام ابران بسكن ملكت فارس اطلاق شده ء ولى 
بورك ارو فسمر مار كورات مستشرق كشميير المان كويد « قطعات شمالرود 
مون مثل خوارزم» سغد ( سمرقند » مخارا » جاج (نالشكند ) وغيره ( ابرانالا) 








صفحة (10) سال اول مجلة كابل شمارة 5) 








تاميده مبشد » وبراى مين تفريق ممالك بود م افغائتان را ( ابران شرق ) 
ميخوانديد . هكذا مار كوارت در جاى ديكر ميكويد ولاآيات )١2‏ ران 
( بلوجستان ) مكران م سند جون جز طبينى ابران تبوده اند لم_ذا ميشه ينام 
غير ابران ياد ميشدند وازهاتجربتاست كددر كته ها ( شاهان ابران وآن(غير) 
( اران ) 'وشته شده است . 

در مقابل اران كله توران ذ كر شده وانورائيهبا شول هورخين يلكدسته 
ممدمان آرياق تراد ولى بادهتشين بوده وبا | رشواى شمر نشين »تذاوت بودند» 
اهارا بعد ها طوايف ول لور طرد مود 1 شان به لل از حيوه باقما بده 
وناقرن هقم ميلادى معروف ينود » درقرن هاى عدا لاد تعير وان اديه 
نشين هاى سوار التاى انال يافت . ان »طالب را مار كوارت ذ كر ميكند 
ومسيو يار بولد مكو بد مسكن ين تورائيها حوضة ارال بوده و إسان عملكت 
تور كها ( نور كستان ) اطلاق شسد وكا كام دنياى اسيا وسطى يعتى از 
دشتهاى جنوبروسيه ناجين 'وران شناخته شدهو آمارا نه تنبا در مقابل اران 
اليه بلكه در مقابل تام ارين ها قرار هيدا ند . 

مهبر حال ارنها در هرات نه تشكيل جءيت وعديتى برداختتد » ودرينعهد 
قوز زان اهل اراق در عام سالك افا كان وافارسس وهال سكودت دودود 
رفته رفته ناثير وضعيات جغرافى و عوامل طيبىى الدئه ابن مالك ثلانه رااز هم 
منفرد وممتاز مود نا انم در هد سانسكريت ودر افنانتان هان زبان معروف 


أوسا ويازيد معمول ومروج كرديد » فارسى هاءم بعد ها زبان مهلوى قدم رأ 








وابران كنوى اطلاق ميشد ام توران در حدود قرن دهم عيسوى نه بلوحستان اقغاستان 


صفحة ( 5١‏ ) سال اول مجلة كابل ثمار: ( 65١‏ 





مستعمل سا ختند . در حدود هفت قرن قبل | إلاد كه با كتريا در شمال آريا 
داراى تشكيل مللمطتتى نوده وزرتشت مشمهور احمكام اوستارا وسيلة ارتقساى 
معذوبه ملت قرار داه و لايت آريانه بالطبع تت الشماع باختر واقع اكرديد 
وعذهب زرتثتى در آريانه جانشين مذهب قد أريائى ( قواى طبيعت برستى ) 
شده معايد زرتثتى در ار يانه تعدد بدا كرد وازاتحمله معابدى كه درجوار شهر 
هرات بالاى قلل كوها بنا شسده نود ناقرون وسطى بابدار و مورخين ازائها 
ا 
بعد ار سقوط باختر و استيلاي دولت ٠«ا‏ منيشان فارس ( قرن شش باحار 
قبل ايلاد ) و لايت آريانه جزء مالك فارس كرديده و جناي هيرو دو نس 
ذهكر حكرد. باعالك سغديا نا » خوارزم » بارت در رديف يك ساارابى 
( نائبالحكومدكى ) قرار كرفت » بطوديكة نارم باختر ميفمائد ازين تلط 
خارجى مدنيق ايد ا رياه تكرديد . دراواخر قرن جار قبل المسيح سكندر بونانى 
عاندان هخا ءنشى را برانداخت و ودش بالذات وارد آر يانه كرديده و شهر 
هرات را تعمير ياتوسيع ود . بعد از فوت ا-كندر و استقرار دولت باختر 
ولايت آريانه مث لهام <صصاففغانستان م بوط به بلخ شد نونانيان باخ ناهى يرود 
حكومت مينمودئد وازان جمله است نوهى دعس شينشاء ( 7٠٠١‏ ق مم ) باختر 
اكه مسكو كات او در هوزهكاءل هوجود است . هدنت باخترى نونان در آرياه 
قوذ تموده واسياب ترق ان كرديد » ولى رقابت وتحارياتبونانيانباختر ودولت 
بارث عا ذرافارتن عنيقة اتضرو-. رياه اكه حافت عخموضاً دو جتكباى 
كا بو كرى دىتس شمنشاء ( ١0‏ هل ى . م ) باختر ( أن شمنشاض كه 
تأماوراى سند مهزارها شههر حكمفرما توده ) بادولت يارت ها بر باتمود > آريانه 


صفحة ( 57 ) سال اول محله كابل شمار (5) 





ان زيادى متحمل شد در صورةكا م دم ميديا ازن ا استفاده سيار 
اكرديد . مستر .سن ازين باد شاه تعريف هيكند ومسكو كات اودر موزء كابل 
موجود اعمث درقرن دوم قلالملاد هنكامك بارا قوى شده بودند درسلطات 
همير داد اول ء علاقه هاى اسبيوا وتورى نوىيا ازولايث اريانه حزاوحكومت 
بارا منظم شد . 

نفد ازسقوطظة دولك كمه امتثرار سلطلك كو الما عنان: افنانتدان 2 
ارياله تاقرن سيوم بعدالبلاد جز دولت كوثالى نوده وهم درين عبود مذهب 
تودالى درنواح اريانه تفوذ تمود م از قرن سيوم اكرن ششم بعدالملاد آريانه مثل 
دور كوشانى ها در زر قدرت دولت هياطله افغائتان امرار حمر ميثمود . در 
اوايل نصف دوم قرن ششم كه ساسا نيان فارس بانور كماى ماورءالنور ساخته 
وه قسمت هاى غمبى اففا تستان له تمودند خا رستان درت تسلط توركها 
رفت ونوشيروان «شمور درسال هزه ميلادى رولايات باختر فار الها 
ازان سعد ناظهور اسلام ابن تسلط طول كشيد . درقرنهاى ششس وهنت مبلادى 
مثلكة ولايت مس و ماكز أصمرانيان نسطورى كرديده بود م درهيات لبزفوذ 
مذهب تصراى متسط شد ومعابدان عادر خوار شبر هرات «.مور كرديد 
حداللّ قز ونى وبار نولد محل ابن معابد را ( بين شير وععابد زرتشى كه درقله' 
كوه فاصله دو فر سخ از شهر هرات واقع نوده رشك ( زسك ) تأميده 
مدشد ورسان به امكاحه ) اسكاحه ووم كراويل ( تعيين مم| بد 5 

بعد ازائكه مرور وهور واتلاط السنه بونان وفارس زبان قديم آر يانه را 
ارهم برد آهسته اهسته زبان نوينى درا رياه معمول كرديد كه بسان ها او زا 


زبان هروى خواندند زبان هروى .ثل السنه زابلى وسكزى بكى ازمشتقاث زيان 


صفحه ( م1 ) سال اول مجله كابل ثمارء ( 5 ) 


ل يي ل ا ا تس ل يس تي يم 





ار يا فى است ء ٠‏ ابن زبان أنااوايل دورةٌ اسلام نيز باقى ويدار بود وبعد از 
تسلط زبان عمرب حكم زبان متروى را در بر كرفت علامه جمدقزونى درحوائى 
كتاب شمعالنوا در مبنويسد :س عددالله انصارى الوروى كتاب طبقاتالصوفيه 
لابى عبدالرحمن السلمى را املا تموده وبءض تراجم ازخود بران افزوده » يكى 
از مريدان وى ا نآهالى را بزبان هروى قد جمع كردءء بس ازان در قرن 
نهم مجرى عبدالرحمان جاى أن آمالى را از زبان هروى يعارت فارسى معمول 
در اورده وتراحم مشانج ديكر را برآن افزوده وكتاب نفحات الانس «ءروف 
راساخته اسث . » 

زبان عرب | كرجه زبان عامى وسيامى آر يانا كرديد ولى نتوانست زبان 
هلى قرار كيرد لهذا زودى زبان ديكرى كه فارسى انفانستان باشد بوجود 
امده ورفته رفته زبان عمومى كرديد كه امروز هم بعلاو زبان يشتو درآريانه 
معمول وميروج است . 

مسلمين در عد حضرت ليه نالك رضي الله عه بر ار يانه استيلا كرد 
ومذهب اسلام تشرشد > ولو جد زبار مردم آربيانه مثل سار اهالى اففالستان 
رضد ديانت جديد بشوريديد كه ارا محمله بود واقعة مشدمورة فنة ا كا 
در سال ٠.01‏ م اخرالامي ديات «قدس اسلام صفحات مذاهب سابرهرا شدته 
ومذهب عموىى اريانه قرار كرفت . دور اسلام در ١‏ ريانه يك مدنت جديد 
و مشءئى را اتجاد يمود » كى تكذشت كه در قرن سيوم اسلامى طاهسإن 
هرات خراسان را تقرباً هستقل ساختند و نتممير ولايات ١‏ رياه برداختند بعد 
از طاهريان سلسلةٌ صفارى سيستان آريانه ر! ا*ميت دادند در عبد سامائيان باخ 
وحار رياه 9 بأرونقي بود كه <تى يكبار باد شاه مشهور سامالى أعير. 


مئحه ( 14 ) سال اول مله" كابل شهادة 6252 








نصر ان احمد جهار-ال باه تحت اصلى خودش را كذاشته ودر شههر هرات 
توطن اختيار كرد تاعاقيت مخارائان در بارى شمر و.وزيك را مهم | مبخته و 
درائر مهديحات حار اورصاءت كار مشهور رود ى شاء را مان ماهى ا 
مخارا كشيديد ٠‏ به اهيخ وعديت ١‏ ارا و سلاطين 00 بسى سفزود 
وسمت بانه لت دوم اففاك:ان را كسب م ودع مي كز اداره و لابات مرو 
وخراسان وعراق ثنيز اريانه أكرديد .ابن اعميت در دورةٌ سالاحقه نيز باتىوبايدار 
نود » اما دردورءُ سلاطين غورجنانيك قلا اشاره كردم آريانه ازمعمورترين 
ولايات افغانستان بشمار رفت وابن معموريت تادورء كوناء استبلاى خوارزم شاه 
طول كشيد . ورود جتكيزيان ولاءت اريانه را واثر كون مود وبعدهسا سلطة 
مغولماى فارس در ان من فيه ا انشكه خا نوادمٌ جورى كرت از بوبه ابادى 
ان عت كاشقه و مكار وك ارا وتور دهرة عالق ١‏ ادافناتستان قزان 
دادند . ظهور جور ١‏ كرجه اسباب خر'فى شبرهاى مشهور ١‏ ريه را فراهم 
تمود وى احفاد او نسدد لسلت بين ولايت خدمتى يمرا اننا ماسند , 
استبلاى مكررء از بكذها و تلط صذرها وتحاريات بإهمى ١‏ نما و لاءت 
آرائه زا رو قوط و 'محطاط كتايد . هكذ! تحاوزات صفويها وفدافاتن 
ايداليان 'ففانستان و جباول ادر شأء أر كان و نحاريات تمرض كاراه فجرها 
ودفاع دورابم ان امصاط واسقوط ارؤه را » اخرين درجه رسابد ٠‏ 
معهذأ همشه اريأنه وهرات ار ممظ رن ولايات وبلاد وطن اففائسان يثمار 
557 
اما اختلاط أقوام خارحى از ف الى عمرب سول كر در اران يعمل رسيده 
لد يكه ار نزادهاى عد كور ارق ايده و1 جه وده دراعالى وطنى تحال وال 





مفحة ( ١0‏ ) سال اول مجلة كا بل شمارة 6512 





كرده است » طوايف بشتاءه ازعمد قد از جيال غور درين وادمها سسرا زيم 
شدء وباهم مخلوط شده ابد جنا نيك اعاقات فيروز كوهى > 'ا عنى » جمشيدى »6. 
يورى مو نه ابن اختلاطها بوده وازآا نار لحوايف ك كر وغور مار ميرويد . 
وان اختلاطها درعهد سلاطينغور وغنتى وابداليان وبار كزائيان بوفرت اجام 
كرفت و ازالحمله اند طوايب مشهورة نورزانى , ا جسكزالى , نويل رالى » 
باركزاثى . اسحقزانى » على زالى وسار طوايمف كوج . 
با كل حال آرياءه دردورةٌ اسلام يكى ازم! كر علم وفضل ومد نيت دنياى 
اشنا تيان ركه وعلياتو حكياى او دست اول معاهن على وطه انتالدتان 
قرار داريد وارا نتحجمله اد . 
عاماء وكيا :- مولا لا ع.دالر حمن حامى . ءولانا 5الالدين حسينواءظ . 
مولاءا عمس الملة والدبن “0 مير < ان 00 ٠‏ حسين زعالم 00 
سيد حسين علوى . علامة تفتار الى . حسين إن ميارك . اوليث أو شنجى ١‏ 
شمس الددن عمد اسفزارى وعبره . روحادون وصوقفون : 2<واجه عيد | لله 
اتصارى . ابو قايم .تصورى إن امد اسؤزارى . عو لا ا شموالدين خمد 
ا 0 |انوالفتيح عبداالك ن عبد الله المكووي ٠‏ شيخ اوسن فو شاحى 
واهثال ها. 
مورخان :ل مير خاو ندشاه مشهور . سدم الدن هروى (صاحب تاريخ هرات) 
معين الدن اسفزارى ( صاحب روضات الحنات ) ابو الفضل هروى ( صاحب 
ناريخ .عحم الشيوغ . نوهد هر وى ( صاحب تاريخ مفاخر خرا سان ) معين الدبن 
هروى( صاحب نار يخميار كشاهى ) . سيف الدين هر وى (صا حت اريخ لوك كرت ) 
حافظ اروى ه وى لم طالقابى (صاحب زيدةالتواريخ) انوروح عسوى هروى 
ٍ ( صاحب تاريخ هرات ). 


صفحه ( 55 ) سال اول . محلة كابل شمارة (١‏ 5) 





صنعت كاران : بهزاد هروى فاش معروف. عاجى تقدهروى ( نقاش ) خواجه 
ميرك هروى (١‏ ناش ) ساي هم الى شاعس وموزيكحى مءروف . عبدالقادرهموى 
شاعس و موزيكج . اعير خايل قلندر هروى خطاط ٠شهور‏ . دير عند الرحمان 
خطاط . دوست ممدهروى خطاط . مير على هر وى خطاط . ممدفايض خطاط .ب على 
هروى خطاط . ٠يرزا‏ شةعاىهر الى خطاط . ورهرانى شاعى وخطاط وصاحب 
باليفات درفن خطاض . 

شعرا: ‏ حكم ازرق شاعن .عروفق . عدعددى ( شاع ) سعد هريوى. 
أمائى هرويى . حستى هروى . انوشءب هروى . جدالدين اسذزارى صاحب 
خارستان اونصر هروى . «ظفر عروى . ساط-انشمس لدن كرث. عضورى 
هروى ٠‏ ازهرى هروى . انواافائح هرءدى . ع.د الرافع هرءى . عل: أله هائق 


هروى . مهرى هروى شاعره . شاعره ١‏ غابركه هر وى . شاعرء سد فى هرويه 
واءثالما . 








ازقارئيئ محترم متمنى است كه قبل ارقرائت اوراق مجله اغلاط ذيل را تصحبح 
كا سد ادر ضمن مطالعه به جالات ميم وكلهات اشهوى 2 مخوريد 8 


صفحه سطر علط عع 

5 5 البردورد البردورر 

١٠ ١‏ سر آمدان هنرور سسراءدان هثر 

6 1 فلم مابد قلم مانى 

14 3 به عن نه تبت ين تبت 

5 5 اقنضا افتمًا 

5 5 عبارات رتكى عبا رات رنكين 

١ ١‏ سرامدان بقول سر امدان 

س١‏ وبصفحات وتفحصات 

٠ .‏ صت صنءت 

0" الى قلمى قلبى 
بأواقصفحه ١1م ١ ١‏ كال فق اكال حصيل 


3 " معد هاى درموزه هاى 


ياد أو رى و ييشنهاد 


أبحمن ار ى حفظ وبدون لغات واعططللا حات خصوصه زبان 
افعا نى وفارسى كوهستان وطن را در نظر دارد ! 
وطن مموحة عق زيإن امات لاعس اد را 
درن داه كك عوده وقناً فوقداً يكمتدار لغات و اصطلاحات 
وطبتى را اعم از افغاى بافارسى 5ه مطاءق شَوا عد اصليه زيان 
متسارق ملى بوده وبين 5 00 فعلى ٠عمول‏ و متعارى نبا شد 
رئب داده و بان الجمن اهدا شرما ندند منشكراً ير سدم باد كار 
رعلاوه أظجار ددر شناسى يكدورةٌ لي” كابل د ١‏ يكان انما 


'نقد6ه ذواهد شد . 
# و 





0 محل اداره: هياده ار كلك 


درنحب نظر امحمن أدلى طبع ونش ميرنود . 


كال 
٠‏ لايان ذا حليه 
0 جار جيه 
اللا متاوو وان كسا ور توعان أنعلرع 


ذا سد وكا سكه كك قلمى عهها د 


سار طلية معار ف وطن 


» ا يجمن 





له نمضت ما هوار . عامى 2 اذى . اجىا بى 6 لان يون 


7 
ع 
ف 
؟١‏ فعا ىَ 
١» ١4‏ 


مضمون 
تغيرات <سو.ة نا اقعالحي.ه 
اخلاق 
ذ كاوب اوت امال 
ميا رره در حيات 
يأدى از مضلاى غدبى 
مهزاد وت رسنان هرات 


حيات وماس أدسون 


-ة 4 د ١4‏ 9 


د5 ليد 05 


شمر اده اد علسان دراق 
علام حيلابى حان اعذمى 
عكر جم د يتيرخان مدت ى زاده 


ءا نت مستةى 


شمرز اده اعمد عليخان درابى 


40 
تع 3 0 فر 


صهءد4ةه 


«١ * 


»«١ /ا‎ 


ع»» «» 


ع مام 


١ 


1١5 


رحن 


1 


ف 


لا 


فنك 1 بال اول عله كايل شمار: ( 1 ) 





بقل شمبزاده اد علشان 


8 8 لدان ينه 
دراني مءاون | مجمدن 0 


! 


اثعال حسيديه 


جذيهض كب ان اقمال حدق واحاببات قز لاح راك حي ا يي 

در حاات خوف 0 شُحهى آر ديدن شرى عر اس اندر يدود در ع5 
رت هلو أن تاك اال عترنة كار لديو ل ل ا و ا 

4_- رارد صر بال دأو سرع ار و -ماره بحسن لل مير شه رد لت اعمرو اسن 
د كر كون د ٠‏ إن لغيرات حسمالى با الطبع احساعات وا تولليد 

ان اغا 5 حاات محتلفة خوف ع خُنده , ابدوه و اءثالهيا در جسم ٠وجد‏ 
تغيرات متعددءى ميكردد لهذا تعداد مي كات وعموعات 1 نما نوفرت م الا..د 
و سناءة عله تغيرات جسميه باجذه ها متلف مشود . 8 3 جدنه مي كيه 
جسمالى داخل اخرّارات اتسالى است از قبل دويدن » أرزيدن م تسريع نفس 
وعيره د ول هلتقت :ياد بود ورد أغيرات در قعل و اشمال غده ها و أسسرايدع 
حراكت قله وتغير لون وا ثالها از حرط تصصرف اراد ما خارج است . لهذا 


نول.د يك جذبه عمنى حقيتى او كار انسان نيت . فى الثلى ١‏ كر كدى واسته 


صفحة ( ؟١)‏ سال 'ول ‏ مله كابل شار (107) 








باشد جبة توليد جِذْبهُ خوف » تغيرات عضوى در خود امجاد كند » يشتر بأن 
تغرات مصئوعى شيبه است 5 از حكاندن اب از در جدم ويا كشيدن ماج 
در بنى » تعمل ميرسد . هركذا رجه به خوف اراد حسكم مين تغيرات 
مصتوعى عضوى را دارد . 

عالم مشهور مستر جدمس انكليزى ئرِ در غورد كويد : .ل لهاست 3 
اشيا بوسايل اسباب والات خاتى وطبيدى فالواقم دوجار ابن 4# تغيرات جسمى 
«يشوند » ولى اينتغيرات خيلى إطور «تعدد وقوع يافته و باثير أن درجم انسان 
از لحاظ ضعف وتوت احساس ومدارك او حتاف است !ا 

جسم انسان را در برابر اثيرات جذبات وى بيرده عاى يك د ار كن » 
يا تارهاى يك طنيور نشيه كرده ميتوابم يعنى بطوريك از صدمات بردء عاى 
تالف آر كن وار أن شده وهل دغ شدر ضخامت <ود انمكاسصورت 
ميمايد جسم انسان مم در «قابل جذبات او داراى إن لاثير است . 

جوتك فعاليت هاى عضوى ميتوائئد بطر شه عاى مختلف بايكديكر مجتمع 
شوبد لهذا قف رن به ” كن ات موجب اتمكاس ًَ كرات سمالي 
انسان واقع شود يعنى بطور وى مثل كدفيات ذهتى لى مثل و استئنا ميبا شد 
ازانجا كه د ر#ثير جذيات | كثر حصص جسم تغير بير است البته براى مسأ 
ممكن است هكه بطور اختارى كدام جذبُ را رك شدء و يكى از اعضاى 
خودرا كه محيطة اقتدارماهستتد اراءتاً بويلهةان «تغير بسازم ولى جلد وغدهاء 


دل و ديكر احشأ و غيره وحود حود ور ارارماً مقر ساخكن نوا مله نحر يك 


جذبات ارادى ممكن شود ديرا الناودور عرد شرق اراد ما مد اده 
غبتوالتد , 








سئحاً ( م ) سال اول مجلةٌ كا بل ثمارة 097 








مكن حك دراعدا بيك اعتراكى واقم شود : بعنى در ورب كنا قبول 
نمام اسباب و وسايل مختانى بر جسم السان ترات واقسع مكند وتعداد 
ناثيرات انهم زياد لوده وعالات مته_اولى اش 8 جسم را تأر مبازد 
باز جسكونهالسان يطور ارادى «قتدر بتغيرات عموعى درجم ود #راهد شد؟ 
ما در جواب عرض ميكنيم اك هن كس از ندقيق و مطالعات در بان خ-ود 
فود عاد 5 در ٠وقلع‏ تغيرات جسم تى در اثير كدام جذيه كه السان 
«تأ ئر و مغلوب أن »يشودء آيا ان احساس وتأ رات وى دريك موقع خاص 
واحات #صوص وهعننى اسث ياخير ؟ 

البته معرة تباين كيفدت خارج اقتداراست ! جه رقنا كه با مخواهم درموقمع 
تأثرات وجذبات اول آثرا معطل كرده وءعا ننه وتدقيق الم كه جه واز كما 
وراى حساك ؟ طبعاً أن جد به فناش_نده ناثيرات ان خود ود در جسم متاق 
ميشود وازين رواست »© انسان جذيات باطتى ود را مطاليه كرده عيتوا ند . 

جيمس نير جواب اعتراض فوق را <ين خاطر نان ميدا رد : 

هن كداء ازين تغيرات ج..مالى كه انود شد هنكام وقوع بطور و اضح يا عير 
واضيح #-وس ميشود حشوم اشخاص.-كه در غوارد نوجه مى داشته باشاد كه 
بدواً بدانئر ابن تأأرات مختلفه بإيشان جطور جوم عى اوردء البته انها خوبتر حس 
208 نواد زرا هبك حده هاى حدم ما « ذى حبر وحيرزهاى خقدم وشديد» 
خوش ند ء وند را يدرستى ا<ساس عيتوا نشد كاله . 

ثلا" وقتيكة ما يدام مشكل خترف دلكير ميشوم ١‏ نوقت نقطة اجماع 
همه .شاعى جسماق ها ا كثراً بانقياض غير حسوس جدم وابرومياشد ؛ #جذان 








صفحةٌ 1 ) سال اول جل كا بل شمارة 60077 


الس مص سج هر" م جوع سمسيصو وبع 2-67 سس سس سس سس سو سمس 








نائرات جسمى حلقوم قرار ميكيرد يمنى دراول وقت ازائءان حركات بام ما 
وخشوان حاق ظطاه يده و٠توالاً‏ مخواهد بالعاب دعن را رن طوب سازد 
يالك سرفه خفيف كابد . وهم ازين قدلى ديكر م5 الهاى زيا.ى ٠وجود‏ مداشد 
نع ١‏ كرش خصى را يكحيز مضدكة خيز خنده ور نشانداده يا الغاظى كولم 
3 دروى القاى خنده كايد ك2 ازوى عؤال كليم كه معنى وكفيت ان خنده 
جهنود ؟ بإنوى امكنم كه عيلان خنده را معطل كند البته مقتدر باظباركيف 
باتمطبل ميلان انكو اهد كرديد جه طببعوىاسساكه جز هاىمضحك والفاظ خنده 
وو ديه ماده شود طن انان فاده | كرس بك مووود 
' وجود ناثرات: القا عيمايد طعا در جره سترنى و درابيا وبره هاى دماغ 
برش سنا ميشود وانسان دبدانماى خودش را مم ميفشرد در حاات غير مجوم 
. ردك ر تغيرى انسان حركات اعضاى هذ كوره بيدا كرد» ممتوايد #جدين در 
احاات خوف ١‏ كرسرعت نفس ولرزش لبها وبرش قلب واقع نشود البته خوف 
' هم جيزى دروجود السان اسيلا ؟يتوايد يكند . ازا ميتوان فبميد كه 
جمة تشكيل ونكوين جذبات حضور ووجود اين 'نا. وعلام لابدى وبغير أ مها 
كه عتزله ( ١‏ ثينه عظي رجيات جذي ) اند كيشود اثبراتيرا درجم بيدا مود . 
هركاء ان احساسات درو جود اثسان حاءل 'اثيرات جذيه نشوند جذبات*, 
- در وجود بىلاثيرهوده وبتزد علماى عل النفس باطل وغير واقع محساب ميرود حه 
جذية غيرسم اززيك وقوف حس ولف ادراك زيادهتر جيزى بست . 
هي كام بدقت ماتفت شوم «علوم خواهد شد كده نوع ديات حذلى و 
0 لدان بي كن ازان تغيرات جسحى «اشند كه ما انشارا 5007 نان 


7 بالشكس درجم بىجس هيحرك جذيه طبارى بميشود و براى ترضح 


معت (-0:) سال اول مجله” كا بل شيارم ( 10 
و ص 2 
ابن مطلب دلايل الى را درءعرض ٠طالعه‏ قرار ميدهم : 
همس «يكويد : 

ا كر كدام جذبةُ شديدى را ما تصورخود أورده وسيس براى معرفت و 
شناسانى ان مشاعي جسمى وخمله علام احساسات خود را مجواهم فى كرذة 
تجزيه وليل كنم معلوم خواصد شد كدنه ازجذيه وله ازفهم كفيتش جيزى 
دستكيرى نواه د كرد ودرجلين «والد ذهزه .ا زروى فكر واراده جيزى 
ومشكرى انان مكتد الكد آنا عتران ع كن الت بلك نا ريك 
ادراك صمر3: وحامد عقايه مى انم 5 

كارل جارج لينكث ١(‏ ) نيز درين مثله لطربباً مين نظر هرا اليات 
مموده دراغا أجدمس مزواى مظن . وى مدعى انيت كه وجذية خوف عأمنى 
ادراك تغيرات جممالى اسست | كراين ادراك ازهيان برخيزد وحجود خوف 
هم باق تمى مابد». 

بس اكراعتراضى درغورد واقع شود كه يعنى درخوف خم مثل هر جذءه 
بك تغير واحساس يك حالت مخصوص هيباشد 5: سم تعلق »كيرد . جدواب 
إن اعتر'ض را ازقول كارل جارج ميكوثم . 

| (كارل “جارج لذكثك / مكويد 05م درزد ما هديك وعيله مو جود بست 
كه بين احساس نوعيت ذهفى وجسمى امتازى بكذارم بلكه حقيةت ابنست 
3 مبيحكس دراحساس جسمالى وذهنى يز كرده عيتوائد . وهبحكس قابل 
افك كوحات ععياى رقن نرق كنت ويزاناا ناي كدا اسان 
را تنها بطور نظرى «يكنم نه برسناى كدام .ادراك فورى وقريبى ». 


١ (‏ ) ماهي عضويات ممادكت دع ارككه ببدارالفنون كوين هكن مثغول بود . 


صفحه ( ١‏ ) سال اول مجله كابل شار ( لا 





درجاى دكر ميكويد : « كر علامات جسماق“ لك ادم خوف زده( موف ) 
)"عناوم :واستتاط فاثد كن اك دزتطل + كله 2 زنكة وصيرء #سراك 
تك » وخيالات او كدام تغيرى سيدا نشود بس ازخوف در وجود او جيزى 
باق مجواعد بردء. 

درتوضيح ابن مقصد بايد ان :لها را هقابل نظر داشته باشم كةينى يك 
شخص تمزده را عى يم كه دارا ىوسردى جلد بدن وكم وى ووريده كى 
كك جلد » تركس وخسته بى عضلات نوده وان علام منتوا ند مظاهي عم 
والم براى وى واقع شويد زيرا اجماع نوجه وى درياطن شخص "اثيرا تيرا 
الها عموده 2 اين ٠ظا‏ هر عكين العول .ان درظاهضن بوجود الي ا 

لهذا ا كر از « جذيه » علامات تغيرات جسمانى ظاهى تشود باز «يحبك مواليد 
ذحنى باق تم ماند كه بوسيلة أن جذيهرا مركب يكولم . 


ال اا 


فلم 00 0 اتخلاق 
سناى عام مذاهب واديان باساس اخلاق ١-:وار‏ توده وه يدوا ل نه ببروان 
خوش ان هدية ررك راارففان اروك ابت 
دين مقدس أسلام كه وسييع رين وكاعل رين اديان بوده وتميشود تر ازان 
دين واثينى إشريت أسيت يحوا تم حيانى خوش. جدتحو تمابند ٠وضوع‏ علم 
زرككث اخلاق را باخوب رين ونافع ثرين اسلور, دارا وا مسلمين توضييح 
وسفارش عى كايد . ش 





مفحه ( 107 ) نال اوت ل كبن شار > 





اخلاقيات درجنب ديكر نكا ليف د ييه ما بيك قسمت بز ركى قرار كرفته 
كه ماهسلمين نسيت بسائر “قوام جهان ميتواتم انرا از م لوى ديانت حقه 
سشتر استفاده و ا 

فضايل و انيت زند الى وبيشرفتهاى اسلاف «سلمان ما در اعصار كذشته 
نظر يعدم “ربيب يافئن قوانين ٠وضوعه‏ اجماع يا ترقى واصلاحات علوم ١ها‏ شمرلى 
با يدخات عاليه وسمانه هاى ودبعه كه عوج يافته ونا, يخ ازان متذ 22 انات 
فقط درساية اخلاق بودهاست وبس . 

زرا ازْجمله صفات اخلاق كه ميكو ند اخلاق بالسان فطيات نفس >2 لعى 
وعمل » اتغاق ومحدت عن اعودة شلك بست كه اين فضايل حه ذو كذقة جه 
در<واتم <يالى أملوزه ذركترن عواءل رق وسشعرقت اجماعات بشعرى وده 
است وبمك ان طبعاً اقوام بطرف ذلت ويستى سير قبقراتى عى اند . 

از زركترين علل ضف ويس مانده كى كتوى اسلام سواى ضعف امور 
اخلاق ١ما‏ جيزرا عات غالى ييتوان شمرد . 

بى ازسياحين عاقل امريكائى ميكويد براى اسك قبل از اجراى سياحت 
دربلاد عالم وفهميدن «قدار فضل وترقيات 1نم كافى است كه ١‏ كر يكى باجندى 
ازاغبال أن ملكت :را هلاقات كروووانذا ره الاق ونيذي اما ابزائيس! 
احلاق دراصلاح امور عقلاتى ومدنى وتربيه اجا عات يشرى» أن اندازه علا قة 
مهمى دارد كه فقط به #صيل واستقرار ان شا وترقيات ملل واقوام جمان را 
«يتوان تيقن وده وبالمكس باشهادت تاريخ ومشاه.دا'ات وقت حاضره متوان 
يموجوديت وحات استقلالى يك ماتى «طمين شد . 

والحاصل از١مبمترين‏ فشائ.كة نوع انسان را نيت بسائر مخلوق بكلى الى 





نط و0 ) سال اول مله كابل شار ( ب4) 





و«هابز ميكرداند ٠سئله‏ اخلاق ونيا زداشتن وى بصفان اخلافيه اوست . 
كرجه اساس اءتيا زات اثانى نسبث بد يكرحروان كه علما ثرا تميق موده 
اند عبارت ازفضايل سهكانه عقل وحسيات واقتدار وىاست ولى «ملوم اث 
ا كراين فضايل عاله 'تسانى .تحلى باخلاق موده ودرحدود .قررات امور 
اغلاق فول ناعه الث عيعوة انان ارين فضاين ون عدن امعقادة 
كند درصورت سوه استعمال 1 نها فرق بين حرواناتضاره وانسان تواهد بود . 
در يمشكاء مشاهدات ومحسوسات بشرعا دما م سوم ومو ل “لسك كه 
ندرجه ه نظر هاى خؤن و ذات كه بك دزد رهزن يك شخص جا لى 
ويك ظالم مش أسير مى بدالد بإنغرت وبغض درسيماى بعهى حيوانات ع ينلد : 
نوع شريف انسان كك فطرتة از جنبه هاى مختلف حرواى و «عنوى سرشته 
وتكون باه است الته إن دوقوا در وحودوى ا-تلا داشته و ه كدام 
متقاضى بيش رفت غود خود اسست ولى ازائيا كه.قتضبات جنبهُ حرواى وى متاق 
باداءة حيات و طبعا در ٠يادى‏ حالانسان در لحت تاثير وى رفتار عى ممايد رهس كاء 
مراعات خواهش وؤرمايشات انجنيه محد اعتدال تشده وازايدرجه جاوز مابد 
الاند ضفب درقوةٌ .لمك با جِدِهُ مموى انسان طارى شده و بكلى حفظ هوازنه 
را خراب كرده وفضايل اتداتى را م بازد . 
حول | حادنه رد كك در <يات بشير المحدوظ بود خداويد متعال رهمايانى 
منوع انان كماشت ا الما يكدمد خمايل خوب و عادات و مللكان فاضلة را 
انان ١‏ موختا ده ومارا توسلة عدى واعناد 21) او اخطرو فاق سابل 
شرافت انسالى جات مخشاش . 


امر وز قوع انعادات خوب وماكات فاضله نام ع اهلاق يدون شما ه 


متكا 9 عان ولت ل كابل شهارك 17١‏ ) 


٠. 3 





و بو سيلةٌ مكاتب ومدارس و علما و سسدوايان اجماعى هورد استفادهٌ ما و اولادما 
قرار هبكيرد : ؟: درصورت فبهميدن أن ما افمالواقوال خوبو تاخوب شودرا 
فرق كرده عيتوا نم . 

عم أنخالاق دين اخلا قيون خارى مساللنيت 8 ما الذرية ان وظانب 
وتكاليف خوده را نسيت مخويش و غير فمميده ومراءات مالم ! جه از نقطه 
اجاب عقل و اخلاق ناما بى بوظائف و تكاليف خود نبرمالبته ظلم بنفس خويس 
وق دب أن اد حوا هيم لوداء. 

ازين رواست كه تحصيل علم اخلاقرا ديانت وه «شوايان اجمائى وروحاق 
بانسان حتمى دااسته وسفارش عى كا سْد 5 

كرجه شريءت مقدسه وقوانين ا<ماع عراى حفظ و احترا'م حقوق انان 
حدودى را ممين كردء كه درصورت تحاوز واتحراف كر تكب حرا خواهد داد 
ولى فضايل زر كك انتسانى و علايق محيت كاراله و تعاون اجماع و حبات ترام 
انسانى | جازه دهد كه هردم وهرزمن حةوق واحترام اشخاص مءروض لماوز 
واقع فيو و نوس اه اناو كدعلزق و اعرداه كرو ود يلد اناق 
ا نسائيت. از شّطه نم_ذرب اخلاق و اصلاح فكر ونفس ابدا مبادرت ياوضاع 
اال سرون كد لاحقوق و احترام اشخاص در معرض تلف واقع شود 
نظير ان امال زر كك اخلاقرون را امروز در ممالك «تمدنه ميتوان مشاهده 
عود جه هي تملكتى كداز روى عام وتمدنو اصلاح اخلاقزياده ثر بيش رفتهاست 
«نازءات ودعاوى در خا عدليه ودوائر بوليس شان كلتر انفاق عى افتد ! 
در تمالكى كههنوز اهالى ان متحلى باخلاق نشده وجر يان مسال خلا ف اخلاق 
در انها حكمفر ما باشد حكومات طبعاً قوانين ومحازاترا دراعلك شديد مبكذارنهه 





مّحه ( ٠١‏ »2 سال اول - محلة كابل شمارة ( /ا© 





ولى در جايكم عردم «تصف غطايل وهفاتاخلاق شده باشند بمسكس الست 

مع فسادات اخلاق اساساً دريك قوم وعلتى دوجيز است : 

اول : جهل كه مردم بوظايف و تكالفى ود بدالدتهاز مقاضيات اخلاق 
سخير عى ماد . 

دوم : افساد متنفذين و«قتدرين است كه روح اخسلاق طبيعى را ثم در 
وجود اشخاص كثته وآمارا مقاصد <ويش استممال ودر طرق سوء ا خلاق 
سوق مى عا شد : 

استةاده ازفضايل اخلاق وءتنبه شدن از شك انسان دوجار مراتب سوء 
اخلاق شود بازهم نوسيلةُ هان قواى فاضله اييست كه خداوند متعال ممتازاً 
سيت بديكرتخلوق در وجود انسان «ودوع فرءوده است : إمنى عقل طببءى كه 
بواسطه علم صمل هده باشد و انان بوسيلة أن بين خير وشر » زشت وزيا 
فزق سك ذا رة. 

كو قدياة المع 1 دويمة "انون ارات ها رض ادر وود وه 
ا نتقال داده وارادات خودش را بوسيلة أن تر يك مى ها بد. 

اما انتذار كخووط أن از اعتال كوه اعد « يدا رد: 

درصور يك ان سه قو تمتازهُ انسا بى باساس ترسه و يبروى مطا لب اخلاق 
دروجود السان شوه شده وشروع بكار واشاى وظايف وعمليات خود م ايد 
طبعا السان مصدر خوشبذى شده شخص وى وهم جاءعه ا زوجودش مستفيد 
0 دد و مجنين شذعى اطسلاق الدان ومتصف بودن فضايل انسانى جابز 
وسؤاواراست. 


طوريك عرض شد كه انسان درحيات خويش تكاليف ووظايق را سيت 





8 سال اول مله كابل شار 61071 
بشخض ودش وهم اميه دارا نوده ومدنون باد ان ميباشد عبارت ازمطالى 
است كه بإن فرق توضيح فى بابد . 

قسم اول : نكا ليف و وظلايف شخصيه كه ابن همم اساسا بدو قسمت 
لقسيم مى شود : 

اول : رعابت حقوق واحترام بار سعالى جلة غيدء > عالق و ادرودة كاد 
ما اس تو بايسى وظارف اد 0 واوازم اطبا عت حو القاة عا" دور حغمرت 
بارى او نحا أورده شود . 

* تكااف ووظايفيم عابد بشخص ونفس اسان غرض ازمذيب فس و 
اخلاق وتربية روح و جلب واعداد إع.ادات وملكات فاضله بوده ضمنا رعايت 
حسن اداره قواى دبى وسلا.تى مزاج اعت عقصد انحام وأشاى وظ.ايف و 
كار فوس درحات # عر قرام وول وال وموعا تربك نود كاي 
ارومتدانه ااسنت» اوطريق مشمروع و بوسيلة ميف و 

فسمت دوم : تكالف ووظابنى ابت كه السان درمة_ابل تموم نشادهه و 
افاى ان يبور عمى بأشد : 

١‏ : «قايل خا تواده كل يدر مادرء برادرء واه ء عيال واولاد و 
عيره أقاري ؛ جه در «وقلع عسعرات ودحق | د كر مواقم قد ريبك نو لمث 
سارين طالب رحمت ومحدت وتناون: ما كن وامهاثرا «قدم ديكران خد مث 
و كك كرده اند لابد ازنوهم سيت بسابرين طالب رحمت ومحيت و تعاون نو 
بوده ومدبول اق وسايست اين عق واجب التاديه رافراءوش يعالى . 

اين قسمت مراعات وتكاليف كه تسيث كا نواده مرعى مىدود أترا ٠وسوم‏ 
بإخلاق قاء.لى و خانواده كى كردء ايد كه ابن مئيه اول جارب و زمينة 





مار سال ةكين ا اعارئ 0 





عمليات اخلاقيست براى لك السان 5 درصورت حسن اجراى ابن وظيفه و 
برا مدن ازعهده اش يمكن است 'أسان درمات واجماءات بشيرى ازعهدةٌ تكازف 
و وظائف عمومية اخلاقيه يدرس براءده خواهد توائست . 

؟ : وظايف و تكاليف اخلاق نسبت مات و وطن كود مراعات حقوق 
وا<ترام وطن وجامعه «لى ود اشكن تحدت وصداقت ا عيناً عدا به آن#كالى ات 
كه انسان كانه وفاميل خود ميداشته بياشد . ْ 

م : تكاليف و وظايف اخلاقى داشقن ذ-دت شوانين ونظامات اجماعى ملكت 
خود جه در موري عموم اقراد بك جاءعه وا ا اراده وقابل اجرا 
شمرده ابد عدم احترام ومراعات تكردن بآ عينة حرهتى و بدرفتارى باعات 
وحا معه است . 

5 : تكاليف ووظايف داشتن در «قابل وم نى نوع خويش : 

وقتا كه ما احتياج حياتى خويش را در اثر اجماع و كك و جمرامى انما 
دانسته واحدا س كردم ١‏ كاه فطايل و بميزات السانى يحكم اخلاق تقاضى أست 
3 جكونه عى خشواهم درجانعة وش وراحت شاي كام ؟ وح هاحترام 
و سعادت و راحت و اميت را براى خويش أرزو دارم ؟ بايد براى ديسكران 
هم خواهان و ارزة 3 ان توده اشيم : 

وهم جه جيزى سعادت ورادت هارا كن است اخلال وكا اذيت' تمايد 
البته ماهم انرا بديسكران سند يده وبايستى دست وزبانرا از اذيت كو ناه سارم٠‏ 

ناائا ازمراتب كده و صفاك عحموميه احلاق مختصراً جيزى نوشتم واهيد 
است درا نيه موفق شوم ,» موأ ده ازاجزاى ان ع بثمار بوده وه كدام ان 
مستقيماً «يتوائد مورداستفاده هموطنانعزيز قراركيرد اليته را جع انها عليحده 
عاحدده معر وضات خواهم عود. ) علام جيلا بى 'عظمى ) 


صحفه ( ١١‏ ) سال اول مجله كا بل شهاره ( 0 6 





تر جه ازمجلة كل ثى قاهره مثر جم عد بثيرخان منشى زاده 
( بدذكاوت وغباوت اطفال) 
) سايد اعهاد كود (١‏ 


غالب اطفال قبلاز وقت مين رشد عوده و أنار ذ كا از ناصيةٌ ! مابديدار 
كرود در كور هك ان رشد وذ كا ابد با فى سن شان قدت ع عابد : 

هكدذا ببى از طفل ها ديرثر نشو و ما كرده وقواى عَمَلِهُ شان بابطائت 
تماعى ناصة ظهور هيبر آبد . مادران اطفال اول الذ كر عادتاً از سرعت عسوو 
ذكاى او لادهاى خود تعحب تموده وضيناً افتخار هينما بند» مادر هاى 
اطفال رلك كن نير رما ازن فتور أشو و عا وعناوت اولاد ه.اى 00 
متالم شده اظهار اشكيائى 00 دتانحه ديده شدء كه رخى از اولياى اطفال 
از مشاهدة طلوع و نبوغ ذهن وذ كاى اطذال خود مياهات وافتخار ميماشد 
وبعغى بالماكس از ماجراى كار و كردار الها بتوه امدء از نشو و تماى 
ايشان در روز هاى زيد كاتى 5 ها بوس وا كاشديالن ا لكدياق» كار 
نه ص بوط بهافتخار او لها و نه بستوه وشرون نوها است . 

منا ران ما مطالب و تكانى را ياد اور مدشوهم كه ايضاح و ناليد مدعامارا 
غابد . «لى هائت » رسام «شهور درائناى شا كردى ود يها نه ضرب بسيط 
قادر وده ونهازضرب زيالى جيزىرا خاطرسيرده نود و#جنين ه كولداوايفر « 
كه بك الى نو إسند كان مشهور و مقتدر انكليس است .يار هكند ذهن 
و بلى الا نتقال بوده حتى استاد 'و درموقع دروس خويش ميسكفت « غى رين 
شا كرد هاى هنك واداولفر است » و شاعى شهير انكلس «بابرن» دراوايل 





صفحة )١:(‏ سال اول مجلة كابل شهارة (1071) 

















حال نسيت هه همقطاران خويش نا زلثرين رنية داشته أست . 

«وسيو دارونث فأسوف شمير را درش بالفاظ ذيل الو ريخ و سرزاشض ميكرد : 
در دليا هيج جين براى نو اهميت ندارد مز از بذكه تريية سكك ها و شكار 
يور كان أعالى تبكر ارين از نو ساخته 7 غير اذكه عار بشعخص <واشس 
3 دودمان <ودبائى , ماد ران «دنوك ولنكن » وقاهن اياون . فرزيدان 
خويش را بالفاظ اى فر ز ندغى خطاب مينمودند .« وانذتان» عالم زر كثوه ياضىدان 
«.شهور در دورةٌ صباوت درحساب !تدالى كماد كال ١‏ بكه ورف زياضئ 
مايه شكفت و استمحاب عالم كرديده در مسثلةُ سيت و تناسب مقام حيرت 
أ.ورى را دارست ١‏ كرجه بمغى از نوابغ در ايام خوردى روز كار 
صباوت هم امتحان ابن مسئله را داده اند وما ميتوا نم اران مذكر شده وديده 
را ناديده انكارم ولى اين حكميت خود را على الا كثر اطلاقكرده ميتوام 
زيرا ابن حيزها ازنادراتاست . عثلا م كوتةء شاصى المالى قل از سن 
ده سالسكى زان هاى فرالسوى » الماى يوياى ل اها 1 ٠وخته‏ 
درعين حال زبان ايعلالوى ولاءته بطور اسماع بر كاسينة اطللاعات ود 
ميافزود وكذا واكم 0 5 وماس 4 م خبا/ا؟ ميلادى تولد شيده 
است هتوزدومي حله ازستين #ررا كه دو سال باشد طى نا كرده زبان وى 
خودزا اموكت وبين حبارسا لعن :ايل را مكورا الك كوا و ادع 
مادران قبل ازسن ممتاد «مين اولاد عاى خود بعشى اطواو و<صايل شكفت 
آور در ايشان ديدم آ ارا نايةء عى كود حال ١‏ نك عارى از حقيةت است 
زيرا كه درن حالبه سوغ -فهوم صى دارد ونه ١‏ مارا تابه كفته ى وام . 


ولى علماى رويب الوا بمدازنئحة.ات ميقا م خودها حين قرار داده أيد 6 





صفحة( ١٠6‏ ) سال اول أمجلة كا بل 0 000 


سن كه السان دران توغ موده و «صدر تكاصل عى شود مي حلة ال 
حمهام حرات أس . يبس مادران را لازم اسك 31 سوغ اولاد ودرا در دن 
حول امظار داشته و | كر دران سن اولاد خودرا دارا ى وغ مشاهده 2-5 


حقداريد كه انرا نبوغ حم عقيده و اعتراف داشته باشند . 
١‏ كا از استطاءت اطفال 


بين ماه دوم الى جبها رم كل وتران مي حاون الا تايف 
در بين ماه سوم وحم موأ ل اي 3 
واه موهفم بد ست خويئىهم احساس ميهايد وهم أ ثرا زيروروميكردائد. 
د ١‏ هم د عم براي وهو دات ودرا دراسةادن صرف 6وده حتى 
مقتدر له حمل خواش هم عددود . 
در بين ٠‏ و١‏ بالذات وظفةٌ سا اإنتادن وا ١‏ كال 
م « الالو خم ةدمازةدم جدا 1 ندا. حون به تمر بانزده ماهكى 
رسيد بدرن معاو:_ عير ودش راء ٠يرود‏ . 
و الحاصل اولاد درءن ,كاله كى بابد بنطق كان م«فرده قادر كردد ! 
#حنان در اوان يك: سا لكي د : بكر علات كن حرق راواه 
دو عقي ناش 0 از اصول قواعد ريه اولاد را كه در غرب قدعاً 
جارى نود تغير داد. اند . ثلا از لته هاى سه كانه كه شير وار كان را 
عى يجا نيد ند صرف نظر عوده! كذون بهاصولاموزه يعنى ( يراهن هاى قراخ ).ى 
وبارجه هاى ترم ازاد حار كانه تبديل داده اند . 
وهم حنيندا كان سيق اتفال ميان هاى رادى وقنداق هاى متنوعرا 








صلحه 1١9‏ ) ال اول - عه كابل شار 6197 





باروغن هاى مالثن بدلى واستذيال: كرد هاى باشيدنى ارقييل ودر و٠ورم‏ وغيره 
كر الى :طقال دوعا :در ارام كزما د شال منانند ١‏ كيدا .نم كرد اند 

وان خر افا تقديم أ سنت 5 رفن ناخنهاى طفدكانر ا تارس.دن بكدام 
ص -له أز من! حل عمر ه.كذ اشتند بادك باأسكن ان لازم و حتمست 8 
أن هاى ١‏ نانك فته 7 بأموجن حراش حمره و صورت ١‏ نان نسكردد : 
زرا يوق ثرين عادات اطفال اين است كه نا خن هاى خود را بدندان هساى 
رن د ماندد و بايد جهد بسبارى درن واه موده ناان عادت خطاير 
وخصات وخم رااز اطفل رفع ممودء 


3 - 


5 - 


10 2 37 5 9 35 00 1 وى ات‎ ١ 
ا م ات ف دصيسل دم حىقى ندال 5 رود داس و | وان تصريوار آل‎ 

١‏ ؛ 3-2 01 ١‏ 5 21 رأنهاء 

دنه 0 احخفست در اراهية فل در ى بودنه كه كيان 4 فى وددان أى 


5 0 01 0 1 
3 5 1 5 أيد 5-5 رلووأر رات 
اوأله ارده راتى ق دان شان د دان هاى أعرى عبراء ل ا نسكار خران 


3-5 و 


1 : 93 ًَ 1 ان مانا خخحس بودم الل 
شدن 5ظ دذات 6 ضام ور أو ضصدنل أرف هاي أله ار 


١ 3‏ 92 - 4م مه 
ل 1 ذا ان العا ند مان اله جويدن و واأسعة <وات م 
ري" وريدن #ساى ام ا 05 : 


ا ا شاف انو د 
1 ا دراوت ٠.‏ وس وشاء كرويد دهان هاي لدف .6 


ا 2 
ممرااى رق "ماما «موب وغير للظم خواهد و 








صفحة ( ١0‏ ) سال اول جحلة كابل شمارة 07> 


الرطيم جناب 


ا ا 
0 ( ميارزه در حيات ) 


شده است فرض حيات انان مجامءه كارو بار كردن 
زيشة تلى و مستى حجان و دل شككو عار صكردن 
مخدمت اهل نوع خود را مرءفت #تار كردن 
مر طربق كه ميتوابد طريق نيك ا١2ة_ار‏ حكردن 
حه صرىاست و كام غبرت مدشه ان ل خوردلن 
بطع ناصاق مشيرب ما روا بود ان سيل وردن 
جولتك ناجند بابدامن زقطع سير حمل ندسان 
در عدي ا جد مكار يث.وة دست شل لشساكن 
خوش اسك بى كار زيده كاتى نزير تيغ اجل نشسان 
بشغل كسب معاش برخيز جه سود ازين بى محل نشسان ٠‏ 
درست ا 5 عتوالى حودسث بشكسته كار حُود را 
فكندن اىبى مز ناى كردن غير بار خود را 
رده اجتد حول حنازه بدوش محلوق بار بودن 
ز عسي تابكع فسرده جوستدككك لوح مزار بودن 
درين حجان 5 5 ياثثى روا الود صرف كار تودل 
حات هيدان كار زاراست سزاست ب كبرو دار بودن 
بصحنهُ هكار زار دائم تلاش جنكك و نيرد بلشد 
اران هيان جان برد سلامت هران حرينى كه مره باشد 


صفحة ١8‏ ) ال وك - جلا كيل ْ شمار؛ 41 . 





ل 8 8 - و يي رسيي يي هما 


عمبى مسزد مردرآأ 3 حون رن رةه ها وس خانه بأشد 
زرك سنى و حمل ابد كه بار دوش زما نه ياك_د 
حاق _دردى و تعاون و ظيفدة جاودايه اكد 
نه تبر طعن كان ابد زمفت خ-وارى تشانه باشدد 
2 ندام كل ا عن 37 جوبد 
بشر هزاراحتاج دارد زجدو جمدش كران كه جود 
تخير لك و وطن تكوثى جرا جه بادد نوان ندا رى ؟ 
سؤن بوصف وطن رن حرا #وثى زبان بد'رى ؟ 
5 دم اث كوششن توزئدة رده ان ندارى ؟ 
عق كدبون جا اعتضانى سو باق “فاق دايق؟ 
واب و غفلت بسر تكردد حرات عد احتياج دارد 
باش قافل كه زنده 27 عزار رمم و رواج دارد 
براى تمين هن نكننى جناتك باع_د كان شبرورى 
ا قوت أبز بأشاد شُوت جسم و جان ضترورى 
شراكه حفظ حراتاورا بود هزاران و أنْ ضرودى 
تود لى ابتقسدر ضترورى تلاش بير وح-وان ضبرودى 
و 1-1 بن <له فى وقوتى نارور مانو هر ع بأد 
اك تمر ف لى ضارورت يده بىلارو 4 بأشاد 
مخوان با بى يكوش ممت زه_فى دادمان غفات 


ور 51 حم اعت وعيرت وان تعمالى أل غفات 


مئحه )١1941‏ سال اول ب مجله كابل ‏ _ شار 6010712 





فلا كت وتكبت اسك .و ادبار يذاهن داع نان غفات 
مين يغام سير عى أشيلد درين سرا هما ن عفات 
كةاا قد هات باق رازه جدواسيد كردن 
لسءى مردانه دوعت دادن 5 فكاز عد كردن 
اسان باق كن 510 عاق ادمن كل دوين 
إن اعت ابن عد 1ه 2:56 رح بعال رودن 
نه هبي كس اعتاد نتوان يشير سعى و عمل بودن 
لين نابن قدم حىه لازم ' رك فى ندل ع-ودن 
دكار دنا ودن ##رشه مين م_ل اعماد دارد 
زكر غافل مشو كه دل را هدام ارين هشه شاد دارد 
بغير سعى وهال 4 ودن از ان والعن حه حصل 
لكرده 2م عمل بر يشان جه خيزد |: زان زمين حه حاصل 
رَخرهمن سعى 0 6 2 َس عوخاجين جه حادل 
1 و 0008 #من سولى فى برايت از ان و بين جه حادل 
يعاحب كار وعدن للش ١‏ اهد يأ _للموق مار دارد 
مث خاقى كردن كل است ر دكين وخار دارد 
و فرضص وده كا عتوون مق نان وألمنة 
راى شب را سحر تمودن نوأن ممودن مكان نميه 
براي 1 ادجو وان كوم كه كردن 5 3 ان عه 
5 ك3 نفس وايش اخر نوان مود استذوان ممه 
فيتوان برد 1 رمدت حو ان وان بار زيده كااى 
ككون ارارق كل زوحت كار ان 


صفحه ( ٠١‏ ) _ سال اول محله كابل شمارة ( ا ) 








روية عم وفن بدارى جكوانه رار عش عا فى 
بكار كسب ودنر كوي سفده و كار عبا ىن 
لشغل شوق وشذاف ندارى رتك مهار مى يمالى 
بإن وان خويش را جه لازم ضعيف كردار عى نما لى 
هنر بياموز وعام و دالش ماق ممهول ود نكث منما 
حوشيشة دل صاف كن محكم ت كد ورت انشا جوسّكك منها 
خوشاست يكلطحظه بدن ما كل راد اث بهار ممنى 
بدست صورت برعدث بودل سن صورت 1 ررهونى 
غلتك 'لااستد اعناى وان كاه مجك بر 


ى 


0 ا 01 0 
يداع حجرت قرين «.اشد تسور لاله زار معنى 
8 سس 
طراوت وى ا 9 و مهأ ران راثت وارت 
دعوو اين ان عقة كه ل كه طوا ين 
ودت لكا را مءنى كل حقيةان 22 و 


- يا 1 5 1 1 أ 5 : 
, ل#سلف فى َه بودن سحو در تتح > ادة يبد 


د ف 


. 2 0000 
٠‏ . 2 خِ كم 4 سس سسا #قه يك 
رصم اه إق دما 9 اث وه 21010114 


سامدن در سراى كيق نخود قزر هسك ءى نوا أذ 17 
قفر دادل حوب زشق كه شد .ري سيكو عى بوانب 
حو حا هات فرض لاشد بحكم شدر 2 نهادن 
يأمس فر دن رواى عق دوا دس بابد بير نها دن 
ذعرور باشد _لى عودن لامي وفرمان زيدء كانى ْ 
عر زمان عى نوان »-ودن روه شايان زيده كالى 
بنرك ادان زنده كانى كحاست امكان زنيده كا 7 : 
محاق سعى و تلاش باشد دليل و برعان زيده كا فى 


3 


صفحةٌ ١ ١‏ ) نال دن د ضو مان ثمارك ( 6107 








ى شذل وعل 5 تراث لازم ضرور مدن 
زصردم بىتلاش وكودشس جوراست كويم جه دورمردن 
قود زنع وعدل: بكيق رزاى ع تمن ام عناضل 
شر كويفين 5ه عى توابد زحرخ أرديده كام حاصل 
جوقرص خورشيد سعوباءد كاناشود صبح وشام حاصل 
لال سارف رد :و كرو شيو ا يام مال 
حو انا بلع اليك كردون خريمه وى وتالاتن اعنن 
ريده مغ زماله ناف تلاش هنى و اش با مم 
عاج كار ١‏ شما لكش الوهيج كار. جه كار دارى 
خير زسعى و لل يدذارى انو يدل بد شعار دارى 
يكديةٌ غير جشم دوزى له ننكك دارى نه عار دارى 
ه نكف بالداوئية: قرا المادف ةا اوداق عدار 
أييام مي ادق لشايد يزان من ادام صلا كر فك 
ونا تك اشع 00 ترا رسم كدا كرفتن 
سن در كار دن 0 دد زبان نز ا 
7 فى الثل بكوم زمين شود اممان زكوششس 
.كا رسيديد اى برادر عام اعل جمان زكوشش 
شم عبرت نظر كن آخر كه كدشته مالم حسان 8 
حا ك5 كك شند خلق عالم حرأ و اى كبر نكو ى 
كجاشد انواى كك وغيرن 5 ازهمه وشتر نكوثى 








صفح ( ؟7) سال اول جل" كابل شارة ( 17) 





ااي وان برترى ممودن « ميشه باش_د قرار يرت 
ه الى حلد صر كردن جين باشد شحعار عدرت 
اكجارساسد كار جايان بين زمانى بسكار غيرت 
بكوشش كك دارى شن بود سذك زمار عيرت 
يكوشاى بار دوش هدتى بس اث افسرده زيده كانى 
نه كست ور ددعف وعارى بد عدت أبن من دده زندهكانى 
عا كن از يدق ودياك بكا رهاز رى ابد 
عو فت انها ل ارو ادن عكري ترق انا 
بعام وعرفان وان عمودن ار 0 ررى كاين 
3 0 بى كال عاتن ديده هنا مير سرى قباد 
بكوش دركار عام زفق 5 رار ازبن وان _ 0 
بكار تعليسم حكن تر قى كه رسر أسمان رالى 
ام و دئس بكار و كودش اكر الم سرى ندارى 
شم مادم سيك كران نه بيش و لدكرى داوق 
إنرراعت وارى !كر كال جه شداكه دعم وزرى ولوق 
كو )”كال لطع | معت د كرجه كمن لركرى دازف 
نه مال باشد نه جاه باشد جو علم وعرفان 5ال صردم 


حكه مال بى معرقفتت عايد شم بيس وبال حمس دام 


كوش اهل وطن دمادم حكونه درف وطن نوا نى 
جه شيد 1 اين ماحرأ إبى حاقة أ يحون كوا ك 








صفحة ( 678 سال اول حجلة كا بل شما ره 61١7‏ 








به حر شعر اهنا عاق كر روان ان سخن يوا لى 
شكر «قابل دج صورت بشعر شير بن عن توا نى 
بكالشن كابل :. از كل هزار بابل نو ممرايد 





فلم شمرزاده 


أذ :اذ فخلا عن ن 
وو انو لول 
ل اد شرق 
0" ). 


عد عليخان درا لى 


اين ملت مود شاه بادلك شاد ظالنيكدكرروى سوى خانه نهاد 
مان شكسته و كانه ها فكنده زيا حصارهاىقوى ركثاده لاد به لاد 
ل لسك رع دفر رن شين إن هد مى بد ام كان تن لست لا فولاد 
بسوءنات شداءسال سومئات يكند ‏ درين مراد به موده ميزلى هشتاد 
در مدح ملمطان #ود ميكويد :- 
بر اعد نيلكون ابرى ز روى تملكون در با 
<وروى طاعقان كزان جو طبع بدلان شردا 
باريدو زهم كيك وكردآن كق تر كردون 
جو لان برا كنده هيان آيكون ضرا 
توكفتى آسمان درياست ازسيزى و بر رويش 
ادق أو دست نااكه كان عنقا 


برواز 


صفحه ( 14؟5) له كابل سال اول شمارة ( 07 ) 





ممى رفت انه كردون كن نارى كمهى رون 
وؤوكه اعان بيدا وكنة خورشاد ا بدا 
بان حندن سوهان زده بر لوح بيروزه 
كك ر دار عير حلته ار طيكة ميثنأ 
حودودين الذى كشن رو اندر زفى 4 
جو جشم بيدلى كز ديدن دابر شود شملا 
هواى روشن از وكين لغبر لت وشد تبره 
جو جان كافرى كد 
وله # علد 


له به شغ مرو وا لا 
جود ير كد عجراو رن :وده زخواب كل كود فرو حفت زر رده أب 
خوسر ب ل تدمزاوو تند سير ردا 


فرو كشيد رخ ارغوان كود ثاب 
هكردت شكوفه كناء أدم (ع) كرد 


33 مجو آدم(ء ' عس بان شود ز تاب 
رامد از سر كوهسار ها طيلاية ابر جوةوماى حواصل كه ركدى يطتاب 

وله: - 
ركرفت ازروى دريا إررور دين دغر زأسيان بر بوستان باريد مس وا يدر 
كه زروى أسمان اندر كشيد بيروزه لوح كه بروى ا فتاب اندر كشد سيمين بر 
هي كا با غدست برشدبا نكث ع غان از درخت 

هن عا كوهرية اناا كك كان آز كن 
سوسن سيمين وقابه بر 2 از بيش دو ركس «شكين عسابه كك از كردسر 
وله جد 


سرردة دم كه هوأ بر دريده برد 3-6 بر امد از سر كوه روز بار داى قصب 





صفحه ( 6 ) سال اول مله كابل ثارة ( /07) 


يتحيع و ها" املد بصزه - ( لامتصمة بها الوب ممصي ١‏ د تكد بايا عله عجوي ,و2094 أحيابب اعد :ل حي ب امنا دوه دست جوك متحي كت ‏ المصب “لد عبتا 2 بطوييافت لما عقب سج ا هدر كد ا سني :| نلتحه 





نان كماد سي الذ سيت رو . عو زاك “عدي كناد هيدان 
وله : 07 


31 عدن ل كنيف 0د أف ود كو لز كلكان | كئزة تطارسك 


كر 
ور خى در اواخر ساطات سلطان وسعود وودسائة ب م وقات باؤت 5 
مراى دير حسى حك اسومشس اسقاق ١‏ بوالحسن على و توس عر دس هرات 
(1 فنا نستان ) ا ست صاحب حمع الفصحا ابن را مءاصر امير ناصر الدين سيكيكين 
مباويسد )١(‏ أماعوفنى اوراازشعراى سلعطان ود عيثما رد - درعلم عروض 
وفن قافه هما رتى هام داشت ( 7) وتصانيق حندى ازخود ناد كار ما بده 
است ‏ نكل عنا يت العر وضاين » شحاته ناه (م) 0 القافه وغيره - 


ونه كلام عت 


ا م ان حول رر رصاور نه مالى حاون كرد صوات نه اذر 
دو دش إسان دو 2 قش دو راعسن إسان دو مهار تعدير 
بددبدى ره دى حورر و <وقدش تكارى مكتعير و سسعروى بكشمر 


وله ا 
ماهس دو ا 18 دو ولتكيع كر 4ه جواهمت صهّت كرد 


ييث ممه ان فولى سسرخحى | وين عر “م جين زرد 





١ (‏ «از معا صرين ناصر الدين سيك ت>ين نود » ( يم القصعا جلد ١‏ صفحه )1١8«*‏ 
اما سنهٌ وفات امير سبك تكين 8810 است و تاريخ وفات عبراتى ٠.٠‏ ميباشد يعنى يكصدو 
سيزده سال بعد از مكك سيكتكين ازا معلوم شد كه صا حب م القصدا سيرو عوده 
وقول عوفىكة اورا معاصر ساطان #ود عين الدوله كويد ضيح است . 
'(؟) عوف جلد دوم صفحه هه و5ه . 

(* ) درعلم عروض فى نظير است ( عوفى جلد دوم ) ٠‏ 





صعحفه 0751 ) 





سال اول ب مله كا بل 


2 0٠ ( شهارء‎ 





هراعى در سئه ثءهة ه وفات يافت . 


أمير زر بر قا ى ب أسمشس قسم بن ابراهم بن مصور أندت ى__ مدأ 


حَ 


ساطان مود مين الدوله وبسيار صاحب ثروت نود . در فارسى وعمبى )١(‏ 


طبسع موزولى داعغث ٠.‏ 
رأذدك سدق إسوواء ا لصنيسع 
واتتجلق اقنن التروق. ا بدن 

در صذت إدله :ل 
آن إسئة در ككناد. را ين 


جوانم دهان مام خرد 


عو نة كلام عت 


نناء حملا فى عيك 
كانك تغسل هلهم ديكا (7) 


اورده يدسث بر بصد بان 


انك صكه ر تشكى كند باز 


بدائى (  )*‏ اسمس ممد بن مود وطنش خطة بلخ ( افه_الستان ) 
و م#دوحس ساطان ممود يمن الدولهاست اشعارش ناباب است بك كتاب «وسوم 


به « ابد نام ( ع ) بوشيروان » را در وزذ شَارب لوشته , 


عمو نة ادي لك اع توشيروان د 
سيا سس از خداويد جرح لد 


مكارو كدري كرد لنت 


5 دردل كعد ازو حونو حند 


عامئدة راء ترم و درشت 


ولتورى ب أسمشس أو يسيويك أحول 31 يعد و وس خاك ماهر قئد نرت مداح 


سلطان م#ود عين الدوله بود. 





. اشعار عربيش را امام او المتصور ثعلى در« 'مة الدهى » اتخاب 'عوده أست‎ )١ 
. صلفحة «م طبع أيدن هاليند‎ ١ (؟ ) عوق حل‎ 


( + ) صاحب سخن وسخنوران اورا ديدع بلخى ميكويد كه اشم قرين قياس ميمايد . 


(47) :اتن كتات ياب است ٠.‏ 


صفحةٌ( ١١‏ ) سال اول محل كابل شمارء ( 617 


سمسسسب سب مب ا 





منثورى صنءت تلون را اختصار دا ده أسمت خور شبدى شر-ش را نوشته 
كتزلغرائب نام تماد . ( 1) 
عونة كلام تت 

0 دريا يديد اهد زهين از مثشك و ا باز زر 
معاق وم زررسشس باوج اندر سنك ءث .د ه سعرو 

غضائرى رازى . (7) اسمشش ابو زيد مد بن على اسث ٠توطن‏ رى ( + ) 
بود وعوفى وساحب جمع القصدا وخزانة عاصره اورا از فطلاى عراق ب نويد 
جون بدرش كاسدكر بود لهذا تخاص خود را به أسبت صكبب بدر غضائرى 
كذاشت ( 4 ) تست ©اؤالدوله ديلمى را تاجهارده سال مدح مود هرسال 
يك قصيد غا بمدح سلمطان ود مين الدوله فرستادى وصلة هزار دنار كرفق 
احل نوفاة. مجاق ازول بغرن [مدواواغل ار التسامااى بعد اورسك باق 
سيار ديد ب بعض بذ كره ويسان > رقائش را باعتصصمرى كفته ابد , عراف 
اياز رياعى 8 از حضذور سلطان دو هزار درم له كرفت ودر شكرانة 
شاهنشاه سلطان #ود يه قصيدة لافيه اهفتاد وهدت اديت رداخت . 


| كر كال عجاءاتدر استو جاه يمال عمسا بين كه بيتى جمالرا يكمال 


١ (‏ ) حدائق السحر تصنيف رشيد وطواط صنسةٌ ١١‏ 

( ؟ ) صاةاطيال صفحة ؟؟ تاريخ ابواامام فرشته جلد ١‏ تذ كرعٌ دولتثاه سم رقددى 
صفسة 55 +زانةٌ عاميه صفحه 85١‏ .. عوفى جلد ؟ صفحة 5ه طبع هه اليند جمع الفصحا 
جلد ١‏ صفحة 54م . 

( ؟ ) بعضى از مسو نيز أوشته أبد . 

( 4 ) الغضارة مولدة لامها من حرف وفضاااعرب من كب غضائرى ( مهما اغةازعلامه 
جلالالدين سيولى ) . 








صفحة (81؟) سال اول مجلة كابل شمار؛ (107)» 














مرا دوو بت شرهود شم, يارجهان2 يان صنوير عتبر عدار شكين خال 
دويدره زر فرستاد هر هزار مام يرتم حاسد و )١(‏ نا ريدسكال: كال . !| 
درن قصيده باز بمدح اناز برداخت و سلطان “سترور كرديده داءنش را 
از صلة حبارده هزار درم ملو عود . عتنصرى ازن اسّقاد وتعرض م رامده 
در ين رديف وقوافى بك تصيدهٌ غساى كفت و غضابرى باز در “مين زمينه 
حاكن وشت » سكو شد ان رقارت محدى رسرد 3 روزى عتصرى عسام 
دنوائش را شست وبرباد داد ( * ) وا كنون از اشعارش مز حند قصابد 
در هدح سلمطان ود | شعار برا كنده 20008 5 ها ديده ه«يشود يك 
الرى ايده در الشدوب 3 3 ى ولاف غزل را تقايان دارد . 
ددا 4ه ديك وعنيده سلطان كويد 
مولة كلام  :‏ 
يا همهكيى عدو يك تير با ران نو بس2 فى غلط كردم جه حاجت ير كان نوس 
وانكة كا ندر نوردند اسمان حون لاله آسمان جا ودان از سف ابوان نو بس 
دولت باق جدكة: ان عمر نا اتجام را كفت راى اويكاء درد در مان نو بس 
در شعر ءثال وب مك ويد جنا جه : ل 


(١1)اشاره‏ نه عنصر يست كه باوى ميك وياد رفاات داشت . 

)"2 عم الفما صفحة مدع وأبسع اران “ خزانة عاميه صفحة +5 م مومع ؟ 
آتشكدة آذر صفحة 55١‏ طبع , اث اما از اخلاق يك <ندين فاضذلى و هلك الثعراى 
سلطان عيد ى 'تايد كه تكب جنين كارش ده باشد * رقتيكه سلطان عادل باغفائرى 
نوازشات 0 هم داشت * و درين هم جاى انكار يست كه عنصرى از غضاترى باية 


بلددى داشت ودر علم ونضلى نير بيشار بود بأز جرا ديوان اورا بدويد ؟ 


ه. 


صتحة ( 9 ) سال اول يجله' كابل مارك 607 











سياه ا نكشت حون روز جداتى عبان انشى حون داغ “يران 
سياه ل ه.سأل ع رح و حدم درد عند از دور اان 
وله  :‏ 


دو برق 2 مبغْ بد رخشد نو ندا رى 03 ز 55 
و 5 ا 
وزان 0 إسوزد دسنس از ا و بد فى 
وزان 5 رو كد رواق 10 ا 

عَضًا رى در سه 5 هبه أوا يل عود مسللمطان مسعود وفات يافت . 

عمسعددى هوق ع سمش حكم او لنظر ععد لعزيز إن سصور عوق ) ١‏ ( 
ار خاك صو وصاحب مع الخصعدا درعاوان مراه اسم صوزى «ه القزوى ورا 
فى سند نوشته ( ” ) أما يقول دولةثاه س.رقندى ٠ولدوءوطن‏ ان ادرب فاضل 
خط مس دم خيز سان ( 0( افنا نستان ) است ... صاحب. ١‏ تفكده ارا از 
شا كردان عنصرى ( 5 ) وصاحب تمع ا لنصحا ه از اقران حكم عنصرى و 
حكم ف رخى و حكم فردو«تى ( سار شعراى در يار سللمطان #6ود ع وى « 
ئى كارا كك ( ازشءراى مشدمور و باند باه عن نه و از مشأهير دربار سلطان 
#ود لود كت | كرحه كاك سس ٠ة.ول‏ عتواء كدت ولى الا'ن دبوان شعر أل از 
)١(‏ لباب الا اباب حمد عوفى حلد ؟ صفسه ٠ه‏ طبع ها ليند . 
) 5 ( كع | لقصداأا حاد ١‏ صمحه ٠*غ؟‏ طبع اران 8 
( » ) تذكرةٌ دولتثاه سارقندى صفحه 419 طبع ايدن ها ايند . 
( 4 ) ا تشكدمٌ آذر صفحه ١85‏ طبع “بثى . 
) 0 ( 2 |أفصعدا حلد ١‏ صفسه +6٠‏ طيم اران 0 


صفحه ( «٠.‏ ) سال اول محلة كا بل شارء ١‏ 61 





عن صهٌُ بسيار نا بيداست . در كلام خود روش استا دا » و متكى كام دارد - 
باندى و سلا ست در نظمش نوام أست . 
معونة كلام 
در ليت فتيح سوءئات و هدح سلطان ممود مكويد : 
شاه حتروان شت سو نات كرف قن دار خويش را عم تعدرات كرة 
آثار رو شن هملكان كذشته را “زديك ردان همه از مشكلات كرد 
زدود زاهل ؟فر جهان را راهل دين شكرودءاى” <ويشان از واجات كرد 
مود شير يار كريم انك ملك را ياد بر مجاهدو بر مكرمات كرد 
شط رع .للك باخت ملك ب! هزار شاه هى شا را عب دكر شا همات كرد . الخ 
وله : ب 
ه حدس كف ا افق :و واسكقة. ٠١ ١‏ تازه وازى كدو ولاق ذتراتن 
وله :- 
باران قطره قطره مى بارم ابر وار هروروز خيره خيرهازيئ حدم سيلوار 
زان قطره قطرءٌ باران شسده أجل زان خيره خيره خيره دل هن مجريار . الخ 
وله :- 
5-7 است و صا .شك فشان ميكتذرد درياب كهاز كونى فلان هيكذرد 
برخيز جه خدى كه جمان ميكذرد بوثى إدتان صكه كاروان هيكذره 
١‏ وله :- 
از شعراب هدام و لاف .شرب نويه وز عشق سان سيم عبغب فوبه 


در دل هوس شراب و رلب ويه ران توبلة ادرست يارب ألو سه 


مئحة( ١م‏ ) سال اول محلة كا بل. عار ( 69 








سي سه ص يج تي بح يبي سس ص سدس مسجب سحتب اس صب حصي سس لصي م سس 0 حت د 


ابن حدط.. بم فاضل و شاعىس كا مل بدوران سللمطان مسوهود در ايه ا حال 
ان افرن سيرد . 
اسدى )١(‏ اس.ش حكم انو أصير امد بن منصور و تبش هلوك جم 
ويرسد امس «ولدش طوس حرا سان اسح . 
اتاد فردومى لود و خ_واهرش را ير لعقد نكاح ود در ون 00 
در راق و آذر يائمان ندر بارملوكنويه وال زيار مداحى كرد باز در.صاحيين 
ابو داف كر كرى 0 اران دا خل و شرمااش و زيرش كسام 2 
بأنه را نام اودلف در سمية مهء م 4 امام رساسد _- حأ نجه حود كويد ٠.‏ 
عن 508 فردومى باك مغل يداد است داد سعؤملاى لفن 
هاما د كيق ساراس ابيع وإوآن ا ا اذكو تواست الك 
توهم شهرى أورا وهم حم برشة حجوا'و در سخن حابك انديشهاى 
ازان حمرهان ابه إستان ‏ نظام ار خرم يكى داستان 
باز دريار كاه عن نه تناع صة دراز سلمطان حمودرا مداحى تمود, اه كك 
وازشها ديد لغت ت فارءى رااز عمه اول او دون كرده انيت ك5 ٠وسوم‏ 
؛ فرهتكت اسدى طودى ( *«) است و براى هي كله اشعار اسانذه را بطور 
ددا ى مد وار د ومى أوقترحات <وداسدىر اديت كم ل شراءناميه 
رسي كرد واو در ه احوال تسلط عرب رجحم » دردوروز حهار هر رار رت 





83 يسرع عل تناخ بر اسدى لص داشت از #ينحاست كها كثر بذ كره 
يسان بين هيدو امتياز تكرده هيدو رايدكى دائستة در تذ كارخود سيو مدناناد . 

؟ )اين مثنوى” كياب ب مخط خود اسدى در كتامخانة شاهى « وثيانا » موجود است 
فى اين مثنوى را از فردوسى انكاشته بشاهنامه الحاق دادند . 

( " ) اين كتاب در سنه ١4517‏ ميلاوى تقام كو تسكن يطبم رعميده ه 










صفحه إ بام ) سال اول مجله كابل شارة ( /2)1 





35-3 (١)در‏ كلاهس حش باذ كق | ميخته أست . در يبرا نه سرى دل 
جوانى دارد ذ كر باغ و مهار ب حسن و شراب و شاهدو ساق را طول ميدهد 
ولطف فى ابدوزد در تشب ه«ناظراترا عويد وده كر عند ب درمئاظرات 
« للوبمار » ه ارضوسما » « عرب ويم » « ننزه و كان » ه كير ومسلمان »او 
بدياى شر ندرت داريد . 
كونة 2116 
دو كرما دن امه قام واوواق" نها كريدش ارا ياداعيد كدا:+ 
افا سم الور ان :8 السو ان ثانا رصان 
ره كو فر كك واد سم زحواتق رشق و سناد وي 
زرتم ممى جو نك خواهى دود كيانى كه جدون أو مردى لود 
ا كناهث ادك م ه هار رسم به ياد ١‏ عدت 


مى ر سيم ١‏ نَ بد 1 ديو تند لسجراد س 2 ارو بهد و و كاد 
سلوه 0 8 رز هو مان كر كران ز دس 3 ش:._ا لى ]ا زيد ران 
0 ون 1 دش ةد يأر د الس نه مشخشس | ورد #اسعورنا فنا رر 


سهدأ ل كما تع ان قي و2 0 دش ونون كن له بود 


به شا هئاعهة ور دومى ركو ئ حو أر 0 سد كن ردكوى' 
بسى ياد رزم لان كرده بود وزين در سحن باد اورده برد 


مهالى بد ان رديه مم زان درحت شده خشكو ف يأرو ب مده سعدذت 





١ 2)‏ ( صاحب ١‏ تشكده ودلونك ا اين سحن در اظار تقر خالى ار عا حو تعذ رست 
جه در دوروز وان نوشت » ( اتشكدم اقلم اوس - صفحة 49 طظيم 6 الى ) ماير 


٠. :‏ . 1 . 0 5 م 2 ١‏ " 1 
ابن رااز يك افسانه بنش تيدا ع زرا اله بردونى بماد خم شاهناءه زنده بود و باز كه 


درعااق رئله #كشوى طم لوس ب و رز خارا “را وشت بس شاهنامهرا جر الآمام ى داشت ؟ 








صفحة ( *م ) سال اول مجلة كا بل شمارة ( 607 


من ادون ز طيعم جار اورم ماين شاخرانو هاراودرم 
سياد عن كل مكنا م بر او و 3 سحن در فشاكم ر او 
مسمرأ تنده د هقان سويد أزاد زكفت 0 مو دان عوكارد ياد 


اسد طوسى درعهد سلطان مسعود درسئة 56 ه وفات يافت ٠.‏ ( فى دارد) 





دو يهررهيهيي ‏ دا 


شل 


5 .“-خ_- 005 8 


20 

ا زان شم 
)1ك اتاد كا لالد ين +زاد در بك محل با يك روح آزاد وخاطر ارام 
مقم وده و حندين بار ازهرات هه تبريز و ازتبر يز به اصفهان و عيره ٠سا‏ فرت 
عوده در انشلابات وشورشماى اخ كفن ظميمة اشكر ييا 328 مليزم 
ركاب سلطان وده ات رومم رفته هى كاه كه فرصتى جسته ان وقن استفاده 
عوةة ار اا ضاق ار خود اد كار كذاحيه انك | رام رين و در خشاده رين 
روزهاى زند كالى ان ١صور‏ زر دست هرات هان اياءست »© در عهد ساطان 
حسين باشرا بابك خا طر ارام درشم _هرات ميزيست ازيكطرف سر برستى رياسث 
كنا بحا أ سلطى را «ينمود و ازسوى ديكر اداره | كادئى ستايع ظر شه هرات 
راك ازءساعى وفعا ليت ود بروى كار اورده نود بوجه احسن عوده وود 
نيزبايك شور وغايا تى كه در سر داشت درن راه» ظريف ونفيس سيلا به روح 


برورق رابده زما أرن و فششلكك 501 ياد كار هاى ابد مدلى براى شهر ووطن 


صدحة ( ٠*4‏ ) سال اول مله كابل ثمارة 61071 


سات ملسن عد ممتي يتن مسد سيو سب ليوات نيد : العو ساي جسنيج وس متسر ساد نوي مسي ييف #ج تت ومس سس صم 





خويش باتى كذاه- جا مجه برو سور مارتين ميكويد : جاى بسيار تأ سف أست 
كه مزاد طرز واسلونى را له در شاشى هاى درو دبوار قصر سمطان هرات 
بكار برده نود بعد ها تعقيب تكرد ورنه «هحكدام ا زاستادان ابعا لياتى درزئين 
وتقاشى قصر واتركان روم <تى رقايل ونه بوزو كردول هدر شاش,ماى قصير 
سلطان هرات كه ازطرف استاد وزاد يعمل امد درفن ديكو ريشن ( تزئين ) 
هثر شان نداد اند . يس 1 نار قلمى وميناتور هاى مزاد كه مام موز هاى عالم 
وكتا انه هاى ساطى شرق وغرب بدان ها عنى و أعدث قدمث مهم 
أن حصول :زلدء 6 نا خوؤء زد كى حكن هراك ست 3 زرا م قمات وكاب 
هاي نقش وزاد !١‏ مود ديده ابد <ما” صنءت خوش نويسى خلاطان هرات 
اتاقيل علطن عاص ين تمد خندان وحمد |.نعطاري! مهاهمراه ولواء دوا الت 
علاوه رين كن ألىوقوى رين برهانى كاراى اسيات نظربة خود دردست 
دارم هاا ادها تصور ول ارتسام ان اسمت كه در با يان مرقءات خطى 
وكوشة اوح هاتى :.و:: ه:قوشة أن عود مس قوم است مثلا” هما بون نيه » قصصر 
يمكدان ا » تمر لاحورد » تجفيروزهء باغ عشت » جل أسةونوغيره . 

ص قعات دوق اما دوزم افغانستان كه از كنا خانة سلطنتى امير حبيبالله خان 
ونا بالسلطة مي حوم وغيره فراهم شدء بود مو حود ولى »تأسفا نه كه درائر 
شورش و اغْتشائن خا مان سوز جند ماهةُ داخلى ماما بر باد و تاف كرديد 
علاوه ران 1 نار ذيل ننز يادكار شبكار هاى مزاد و عحصول نا شماى 1[ نوقتة 
هرات درهوزة "ا بل «وجود بود. 

)١(‏ سلا مان وابسال ٠ولا‏ نا جاى كه از طرف سلطان على خ+وشنويس 
استنساخ ونقاءىهاى آن يدست خوداستاد زا د باميناتورهاىمان وزر تكاريهاى 
حوائ ىكتساب صورت كرفته است جون استاد مذ كور ياحضرت مولا باجاعي 








صفحه( فخ ) سال اول مله كابل شماه ( 7 ) 





دوسق ورائطة عامى قا سابران دراان ار فس شاعىي » لطاور دلخواءاظبار 
«ار مموده وياد كارا محغعرنشس سيرده أست . 

( ؟) صقعات يامارستان مزاد كك حالس سلطان هرات را بصورت ه-اى 
كونا كون ومينا تورهاى قتلكك رسام وده وازان كاسيئة رايا حبرل 
مرقع آن ك يمكطرف أن كارهاى نفيس مزاد وطرف ديسكر أن منعت خطاطلى 
وخوش نوبسى خماطان معروف ألممدرا شاءل نود در حمله كتاماى صر حوى 
نانب اأسلمطله موجود واخرا برست فوت و قراشة فسوي دواد كرا فووع 
لو بارس هد به كود . 

باقى انار مزاد زاعاما ضاحن كتان مير مدان عر بودن جوع شوى قد 
عودة امت عدون كنان مذ كو او ططلة ثقار مندك :خا انيجي نيزا وادده 
علاوه بران در دست رس عامه قرار تكرفته است اران 2م ثار ذيل رااكه 
«نوب له حدرت اتاد مزاد از روى محقيقات وا شعدد.!ا_ + وإش هيدايد 
ازائجا نمل ميمالم : 

محستين انار بداعة موزاد صورت هاي كتاب سفر اناءة عور اشد ك خط 
شرف الدئ ,زدى برشتة حر كيده شدءاست . ان كات ظراف در تاريخ 
١10‏ ملادى الام يافته است . بعضى از مورخين را عقيدء براندت كه اين 
كتاب براى مرزا ابراءيم سلطان نوشته شده است و ترخى از ناريخ تكاران 
را ظن قوى يران است كه ابن كتاب همان كتاب ١‏ كير امه مبباشد 5 مال 
كتائحانة شاهى هابون بسر بإرشاء مغول بود وازطرف ساطانعلى استساشده 
ومزاد نيز نش وتذهيرس كرده أست . 

ان كتاب در ١».‏ ميلادى از طرف لشكر كحرات به يثها رقّه لعمد 


صفحه ( 5 ) بحله كايل سال اول ب شارء ( 217 





از طرف سلطان ١‏ كبر كرفته ث_دء ودر ههه١ا‏ تواطة ادر شاه بإران رفته 
ويدست سلال قاجار وسيدء است . در حاشية كتاب عهرها شان ميدهئد 
3 ان كتاب از كتاحانة دوا درأهده وهدت هديد در كا محانة عخول هلدى 
مابد» وبالاخره يدسث سلالة قاحار رسيده است . درخصوص قيمت اناترنادر 
متخمسين فر نكك ميئويسد 5 باقيدت تن كتاماى دليا بوده است . 
بك ار 1 مهيز اد ينام باغ مهشت هرات نيار لايق يجيد اسم وخصوص 

سرستون ها كه باكر ترب اسلا اكد اكه وحاش.ه اى دز قور كلد ككيةه 
سزاوار همه كونه تعريف وا تحسين أسست . وزاد در هممارى نيز هارت داشته 
جنائه قدرت خودرا دراين فن مينا توريسكة باسم مستحد سم رقند كثيده مخرج 
داده است . براى شناخئن طرز معمارى در زمان وى ابن اأر مونة خوى 
ميتوايد بود. ديكر بعضى سشماى أ وص مص و كاشى تصور كر ده 8 
بكان سزاوار مسدح ونحسين اسث . يك جلد كتان مه امير حسسرو دهلوى 
اكه در 1195 نوشته شده داراى سس ميا تور مبباشد كاز كارهاى مز اداست . 
واعز در شمر و يورك در ٠وزةُ‏ مثر بول بيك لد نوسةان سود ى هست كد ه 
ميا تورهاى ان نيز اركار هاى مهزاد است . در ٠وزة‏ برنشس لدزودراستاسول 
در سراى 0000 بدبعه مزاد «و<وداست نا :كه درن اواخر 
در استامول إر ناك بيك عدو ورارت اوقف كتائي نام ار وزاد در زياد 
فرانه بوعته و مرحى درن خصوص دادءاست لصور ضحاك يكىازش مكار جاى 
مزاد شمرده «مدود . درو افع لرءة محاك ١ 2:6 ٠‏ كه كن اثير وو ق العاده 
بى تنشد مل ابن ات اله ين عا يا عن حور اننا خرن 


ظ ظ بكر 
ْ شر لو واستيداداو فوده أيد ميسج واشوبق فكاد در ارمخ بخرة1 ١‏ 








صفحة اعرسم سال اول مجلة كابل شمارة 2 





كا ظم نام ار ا بديعة سنعتكا ران ددر وى ممسرقمى جع وو 553 ونه شاه 
طهماسب تقد :وده وان تصوير ضحاك نيز در هيان انها «ودها ست . قدمترين 
ومعروف ريبنار راد مقع نار بيخ عوراست اكهدر /451١ا‏ بها عام بيوستها ست 
ابن رقع داراى صفح ها ميياشد كه هردو طرف أنما نقّش وطلا كارى شده 
وهدعح نوشته ندارد . أن ال بديعة كونة شوق است عباى شناخان استمداد 
فطرى مزاد. 

استاد عد كور درا كثر انار ابد زيدوخودهام حايفرا باتم ور ير كرده 
وحاى 0 اق لولمه كال كداعتة افك وكاو دعسئ عرّاه عر ازنها 
صورت هاى بك لسعذه از بو س:ان سعدى أست . كه در لم14١‏ نوشته شدده 
ودر هوا قاهره مصر موحوداست ولى بد#تاه از اوراق إناثر بديع قدرى 
أقص ألت . در كتامحانة ملى برلن تيز سم بار جه ار ميزنا تورهاى تكاوفان 
مزاد موجود اس وان مينا تورهارا در يك تسلخة دبوان امير خسرو كه در 
45ع| وشته فده كددوايت والعيد ست 5 حند بارحه ازانها كار دسى 
خود برزاد بإغد . دئاز شاهكا هاى بمزاد تصوير شخص سلطان .حسين مر زا 
٠‏ اشد 37 إن تصور وى در جزو كوالكيون مارتين بوده أسدت . وصورت 
نك شوادة ‏ #دوخال أمارن لقان :شد كنت اا كارهائ ميزنا تاهد » 

بك ذلخة سيار قشدكى 31 در ١6١1١‏ در شور هرات براى صموواع_انة 
مللطان حسين باهرا كه دشن سال يشش ار اتجام فتن هان كداب در ١6٠4‏ 
وفات يافتها - تنساخ شدهاسسث كهوالا در كت طخانة موزه رتش لندن ٠وجوداست.‏ 
براى مام كردن بك جنين كتاب فيس اغَابٍ سالهاى درار لازم ميشود . اين 
لشعؤه خطلى كه اران سخن بكوم در ه/اؤ! ازطرف محمد ابن عطار استتساج 


صفح ( مع ) سال اول حل كا بل هما ر1لآا) 


لجن كس ب سد ج50مانا ا911 جلا10 





وهزاد نيز باصورت هاى حينى يبرا هاش إسته اس د قيم د وامميت اين » مين 
جوت اس تكه صورت هاى او ازشبكارى هاى استاد مزاداست بعقيده مار تن 
درميان ان صورتها د ويش عا ى رقص كانده وجحلس يذرائى خسرو از شيرين 
وولادت يحنون وماظرهٌ بسار » و نصوور م دبكه طوطى دعر ونكك دردداست 
دارد از حملةٌ شمكار هاى بمزاد م.اشد . 

بوزاة قار 3 و رفت استشكار عباى. قر لكك كاز يكوه وادانة اليا 
در كارهاى خود دقتوسعى حرج ميداده اسث . ك5 ار هران ء قشتكك رن 
مورت هاى 3 يج شاش جين اعر بدلعى لوجود ساورده لوحة عداث_د 37 
منظر؛ روح فزاى بمار را نشان ميدهد . ابن تصور فصل بهار /رانو آ فتاب 
ويك زد كانىخرم ويك روشذالى متدرا ما الهام ميكند كه ابن دور عاى قشتكك 
وان منظرءٌ دكش ققط «تحصر بسر زمهن آريا ات در واقم عيجوقت 
جنين جلوه طبيءت د رثمالك فر نكت و حت در'يطاليا نيز «شاهدء بميشود لوحة كهيذيرانى 
شيرين رأ نشان مدهد لى شممه ازيك رده شّاشى دنوارى ما خوذ وعلهم مداشد 
زيرا زهية تصوير بسبار وسيع وده نظرربائى رتكهاى شديد حيرت آأور نر 
خلى بزركك است باوجود اين درجز ات ان يعطى حيز هاى حيرت مخشس 
ديده هدالود ماد طارعى هاى جولى كه باوجود ان ناز ككارمباى دورسى مشباى 
انها از ممديكر فرق دارد كا راخر مزاد كه در موزهُ بطر سبو رك مو جود 
است درجَةُ احساسات وافكار قوءُ «بتكرءٌ اورا #ونى نثان مدهد . دراين 
ميناتور ها قصةْ إلى و>تون را تصوبر كردء است ودر واقع درنس كردن ابن 
مي]نور هسا ودر نشان دادن طبايع تختلف حروانان توه جسذيات عش اظهار 


خارقه وده ادك 5ه درك اربن تساوير شكل يحول و نطور واضح كشيده 





تحده ( جوع سال اول - جلها ابل شمارة ( ا )” 





مثل اذك بك مادق ولدوكة هالبااهة © فى معشوقة خود اكرديده ولعد 
لظن در لهاي حها ١‏ لك موضال بوبه كو ر مزه اتير الت ديد ةا واوا دز 
روى زانوى دلدادء خود كذاشته وجشهان حيرت كشيدةٌ سود را به مال 
كمه ادال غود ةدوكهة ادو عر دو كطرق قد كان وه افو ررد كلدو 
از مبارز؛ جابازى ميدان عشق ازادا نه از اكش فراق سوخته وله ازجام 
ه-تى كش وصال سسرهست شده باطديءت <وار, خود لاقداه مشنول خوردن 
خار است . وباز دراطراف إلى ونون سابر حروانات ازقبيل غزال وخر كوش 
وشغال وعيره ل در حال طدى خود مشغول حريدن ودويدن هستند . در 
نصف ديكر ان كه بايك نهر جدا ميشود حيوانات درنده ازقبيل شير و بير 
وباتكك وغبره مشغول ل ورد وخوان منياقد . مزاد در واقع ذو كيد و 
تريب دادن ان ميا توراما شَدر نقاش هاى امروزى فرنكث اراز هنر وده 
وشَاشْى را ازخيالات واهى بطرف <ةةقت هدايت دن اعبت حنادكة درااران 
وهند وستان جندرن بار تصسور لل ويخون ارا كيده ابد :ود زاكر ايا 
حروانات اهلى را باحيوانات دريده دريكيدا نثان داده ابد وى است اكه إن 
مسئله را غير اراغساقات شاعرانه اسم ديكر يوان داد زرا كه بلاكث 
«بجوقت تميتوائد اإن نكته را خيال بكند كه ايلى وحئون يكديكررا ازئة 
دل دوست «يسدارئد وسايد بابشان دست يزلد ويا براى خاطر ايشان بره 
واهوى ر| كه بيش حدم أو خوايٍده ابد راحتث وساام بكدذارد نانشة إلى 
ونون مم ورد . ولى ذكاوت”وزاد ان مسثله فاء.ض را يطورى حل كرده 
است كه هم از اسلوب قدما دورى أورزيده وحم قدىى بطرف محجدد رداشته 
است جشانم حبوانات درنده ووحثشى را بانك تمر از حيواات اهلى ريق 
ْ ووراست :-.. أشبي 


مو ل بم وحم م 1 








صفحه ( 40 ) سال آول ‏ مجله” كا بل قار ( 41 , 


الم ساس سي سيك مواد مسد دنا وكلتب امسيضية ‏ ثي سين اسه | دس ولو سوعيم ممانسسة 


يك دفحه ازحيات وماس 'درسون 


بقام 5 قاى لطيق خترع وعالم معروف 
١‏ اس كا 


اخيراً تلسكر'فات يسم خارجى +يرفوت الوماس اديدون مخترع وعالم مشموور 
ايكانى را اشاعه كرده ع كام مخافل علمى” دنا وبا بسى اقراد لل كيتىرا 
ازين خير .2ادب يود أدإسون ميرد وشقدان خوشس دساى ٍ واختراع راشم 
كذاشت . ظ 

دنياى بير حلى ازمشاهير وتواشى را كه بك وسله” شمرت وببوغ بيدا 
كرده اند ديده ودر اده 3 جواهد دبدء ولى لظيرى حون .١‏ !ود 0 
ناريخ زمانه نشان داده انواسته وما درايام جون او نابنه ورنى را درانيه نيزكتر 
خواهد بروريد بسارى ازمشاهير ونا.داران را ايف تاريخ » نشان ميدهدكه 
از مهلوى افنا وانهدام حمنوءان شود شهرت ونا مى حاصل كرده و بيرق مسد 
وافتخار خويش را رروى كله متارهاى جنس يشير برافراشته ايداع اما الي 
فقط حيات را خدهت كردن دوع خويش دانسته وزند كانى ودرا وقف-عادت 
ورفاه واعتلاى يروت أوده ابد درضله كل ++لى كم بو<ود 5 ور 
روى اوراق سياه تاريخ كه ملو ازسما كى ها وخواريزى هاء قتل وقة_الباى 


مموى در رآه منائم و«طامع شحدى اعت دران شطه هاى سهد إسيار كم دده 


بي شود : 


دفحه ( )14١‏ سال اول مجله كابل شهارة ١/ا‏ ) 








هكاء ازكذشته ها صرف نظر كرده ومنها أنا. .بخ قرون معاصم ١١‏ ورق زم 
على ازاسكونه اشخاص رمب <و دم » كه الرراءا عرو جاع يافتوحات ٠‏ جوانكيرى 
شهرت ونبوغ حا صل كرده ابد »اتا جطوريكه ميتوان هتوحان شاندارقادين 
اوايل اسلام را كه دردثياى ناريك .دل ستاره درحشالى اده واريرنو اهنا 
عالم روشن شد ياوحدشت ها وتتال واهدام عاى حنكيز واتدلاطرف مقايسه قرار 
داد همجتان نميتوام براى مخترع كاز زهردار و جراغ برق بك الدازه قيمت 
قايل شوم . 

توماس اديسون بين علما وتخترعين قرن .عاضر عثابه جرا غى نوده كه در 
روشنائ أن اختراعات وعلوم ديكران نورى ندائته وشدريكه ازخدمات وأكعرهٌ 
افكاروى دنياى الساليت فايده برداشت ازمترعين ديكر بآن ايه استفاده تبرد . 

في ازاز ران مكويد * واللم نايف سال.نما أضث. دران جتن كز 
نامه هاى خود را بيادكار كذاريد » اديون درصحيفة ايام جنان بده ها ويادكار 
هاى جبان قيمتى كذاشت كه درئسل هاى كذشته كترنظير داشته ونسل معاصر 
واه انها را » يجيد واحترام ياد خواهد كرد وبراى ابه حرف ما ما لغه 
تعيير تشود مثال 1 حي ار م : 

در اواخر وقتى كه يكتائهه هاي ست اختراءات أو رسيده كي كرديد تعداد 
نا به الصد حلد بالغ شده وهىي جلدى قرنياً داراى هزار دنه بود 3 از 
روى اين مثال كو جك اهميت ان عبقرى يزركك وقيمت خدمات هم ويزركشس 
را بر'ى جاءعه بشير ميتوان ارد 

أديمون درهدت <يات خويش كاه راحت كاده و به أساين ومنعم أشنا 
نشد .بلك بكذته خودش فقط راحت را دركار يافته و درحقيقت بهمان علت 





صفحة ( 47 ) سال اول مجلة كابل شمارة 617 


قماليت هميشهكى در اواخر حياتش عليل و نانوان شده و زود ثر لسوت هيدر 
واجدادش رخت ازدئيا بسن زيرا ميكوداد متومط عمر يدر و اجداد-اديسون 
بن 4 و اكه سال بود . واذ روى أن اديسون كوثى بعمر طببعى خود رسيد. 
موائع ومشكلاى كه براى انكونه اشخاص ذالباً بيش ىشودوخصوصاديون ‏ 

دريدائت حيات خويش خلى ,أن دحار شدهى ند براى بر انداختن قوى دل رين اشعخاص 
كا فى نود معهذا در عنم و متانت والحمل وبرده بارى اديسون أدنا سكتةُ وارد 
الواسته وك 03 از ءشاهي ركه ميكويد : عام خزمنة است كه كاد أن عمل 
فيبا شد و به تيشةٌ علم ويل كام تداعا و جواتى 5 .توعان امال :واززو هايس 
واقع عى شد دور ميكرد و سير لد ويح <ويش را جالب شهرت و أرنا ادامه 
يداد : 

هي جند خابة نانوان من قادرآن ني كه مهام نار ع حيات ابن ميد يزركك 
و مخترع قرن بوازده ولددت را طو ريك لان أت شرح داده شوابد مم ذا 
2 اى اب “و طنان و مخصوصاً آما ثيك ازين شخص كر اطسلامات دارند از 
فقدابن وى بسو كوارى ديكران شر كني داشةء باشند مختصراً نا رمخجة حيات وى 
ازروى اخدى 5 سك ات كاده عن اشوة ايف 

نو ماس الوااديسون در ١١‏ قوريه سال /1840 بدنيا امده بدرشكاركريانك و 
ماد رش قبل از ابنكه شوهى كابد سمت اءوز كارى دريكى از مدارس داشت . , 

انشون دورة طفوليت 11 12 در دامان مادر طىكرده واز [ ا كسباح 
ؤوضات كود »زرااداسون در كدام دا رااعلوم وأو مورسيته و<تى مدرسه 
انتدايّه حمل ذكردء وفارغ التحعيل كدام جامعه علمى هم نيست , بلكه از 
اغوش مادر مر عدان عمل داخل شده و عا استعداد سسعرشار وذكاوت 
طب أو برف علم واختراعان #رالمتولى كه جسم والشمند'ن ررك را 





صفحة ( 48 ) سال اول مجل” كابل شمارة ( 1 





خيره ساخت سوقش داد زرا در طفلى براىاولن دونة كه داخل كك الدرسة 
ادا دهاتى كرديد زودى لعات اكد عى است و قابل تاتقى دروس عداشد 
|ازعدرسه خارج شد ونا سه وهم١‏ كه قبن دواردة ساله كى واصل شد سيار 
خا تواده اش بود .اما ان هدت راشم سروده صرف 250 و درزتر زءبتى 
خانه بدريش در نورت هيرون با وجود هوالع مادرش بك عده مواد شيميائى را 
دور ود جع كرده و بالاى أن #ربيات خويش را اجرا ميكرد , اما جون 
خانوادءاش أ 1 نزمان ازوجودش فابده نبرده وبلكه برايشان خر جماى زياد كى' 
عى ثرا ش.د ا ديسون را بشغل روز نامه فروثى در قطار اعن داخول. كرديق : 
دول ١‏ ديسون بان وظيفة جد بد 3 بأشءل سشخرش بكلى منافات داث ج عا.لى 
اسن و افسردء كى براى او تشدء و برعكس از همان روز دول كار مجديت 
“ضروق وظبئة اهعد ودر قرمة يكال عوالق عاق انان تميس رديدة 
ونوائدت سه فر كاريكر ديكررا نيز براى فروش جر'بد وحلات استخدام هابد. 
القتروق اربوطيقة 5 6ن القت يوا تاوس اكد اوها ره كر 
سرك ساخت وقت زادى تراىقراات كا كه 5 بولماى ابذار ان منحزر بد 
بيدا كرده وعصوها عطا لعة 5 شيمى وفيزنك <ولى شوق واميك مدورزيد 
ولا براتوار كوجدى أبز ادر 0 ابوا ترماق مال برايبشس 8 سيس كرو بان 
وضعيت خند وقتى كله له شغل روز نا ه فروشى در قطار ريل مصروف نود 
اوقات خود را بسه قسمت كرده ق-متى را عطا امه كتب ميكذ شتاند وقسمتى را 
عاشاى ماشين ريل و رفكن در مهطاد جرايد كرا خانه ها براى ديدن 
طرز ساخمان ماشين ها وغيره ماحقات شان إسر برده ويك حصة و قاش هم 


در لابر انوارش صرف عمى شد +ريدةٌ «وسوم هه ( دى كريت تانكث رايلوى 








سئحه ( 15 ) سال اول محلة كا بل شمارة ( 6107 





هير الد؛ رائيز كهدر مطبعة 2 عخصيش حاب ميك رد ويسانها مرت ورواجزيادى بين سافر بن 
يافته بود نيز در مين مدت كا رشدر قطار اهن تشير عوده وى يكوقق روزنامه بحس 
لندن نز ازان تعريف و تقريظ كود . اما در نتّحه حاديه ا<تراق » جريده و 
قطبعة و لاءرانوار كوحكش بكلى أن بين رفته وان أن على كم جريده انتقادى 
ديارى در مورت هيرون 0 »در انم يدشر قت لصدشس لشده ودر وّحه 
حادته ديكرى براى اد از جريده تكارى دست كثيده وداخل تلكراف خانه شد 
.و نراى اولين دفعه قانون مورس 8601786 را كه عبارت از ضيح نوشان ودت 
آوازها بود ياد كرفت . اما جوندرين وظيفهاش تيزدست ارتتيعات و مطا لعات 
ود تكشيده وغالب اوقات خود را عطالمه 5 صرف مكرد در مدنى دوام 
526 واز 0 عم طرد شنده ويكسلرنه ا- تاسيون هشكن رفت وداخل كارشد 
معهذًا يْس از ؟ مدى از ا مجاهم طردشده «لوزقيل و از انا بهانديانا بوليس 
و بالاخر در بورت هيرون عستةر 1 . 

درسنه ما كه اديسون در لكا خانه « فيس » مشذول كار نود شكر 
اختراعى كه وان عند خبر را در كك سيم و دران واحد توسط اله دو بيكس 
مخارء عودافتاده ووقق مفكوره خوش را عدارشض م عداد » قدار خندة بلتدى 
عموده اظهار داشت : فرزدم نو دنواه هدق ! 

ادسون بعد از ابن اد ازن دفتر نيز طرد شده و يدون ديل و عمل مايد 
اما جون درحيات؟ خوش» بسيار وش امدهاى ء) وس كن ديكرى أب «صادف 
ودست و كران شده و بارده بارى كام تحمل كرده بود اريل حادته نير مأبوس 
لقدد 5 ال مدى + بوبراك سافرت كرد و در ٠‏ نما در كك ووسوم 
1 ناد ستوك / يمشن كاد زواع ماشين او وماد كه اسعار بورصة 








ع 2 سال اول مله بلوشما 64)1+2 








راث هيما بد خراب شده وادإ-ون در ظرف حند ساعءتى محدداً 8 اصلاح 
وت 5 5 

عدار 3 ازن استعداد تحب وهقدرت فنى أو خيللى ٠تمحب‏ شده وبلا 
قاصله ١٠١٠‏ ويد معاش سالانة اين 0 1 

اديسون از بول ان عابدى حديدش بعض أسباب هاى ساخت فارا داى رأ 
خريده وباين وسرله بك دنيا معلومات جبدى درءقًا بلش هن شد . 

ازين به بعد ستاره طالع اديسون يصعود شروع كرده وسحاب ناريك فقر 
واحتياج از.بالاى سرامن بمكظطرق شد ودورةٌ أ كاعيهاى متو ع 
جنا جه بمد ازمدت قالى دردوشركن بزركث محةوق كزافى »٠بندس‏ برق «قرر 
شده واولين اختراءات خويشرا نيز بالاى !.ن 30 ها فرو+ت . ازين «إعد 
وظايف وع٠شاعا*‏ تن حبق اد شدوو كرت كاز وعلاقه وميل اورا بشغاش از 
اعا ميتوان يافت 6ه در سنه سلما موقيكه ع ودى 58 وبازوجه رمدعونشس 
ازكاسا إطارف خانه باش تند راى اد دوقه ار زوجه ومد عوش احازه 
خواسته وداخل لا راتوارش شد ء اما درانجا .مروف #ارب خويش كرديده 
وفراهوش كرد كه درين روز اردواج كرده است جنا 4ه موقم صرف جات 
رسيده وبعد ازان موقع صرف شام شد وبالاخر درئصف شب إسسراغ أو رفته 
درلا راتوارش بافاند كه كارش مام .نك بوده وهمه راة اموق كرد نوف 

درسته 141/5 اديسون لاراتوار مثلو با لذرا ناسيسكردء ودرس:ه هلما 
ازبونيونكلج باخذ درجه دكتورى درفاسفه موف قكرديد ودرهمين سال دولت 
فرانسه نبز نشان ( لزيون دونوررا ) ترايس قر تاديد . 


و اقم ادسون هان طوريكه عاث شق كار لود وازهى <يزى مشتراحراز «وفقيت 








صفحةٌ (5؛ ) سال اول مله كابل شمارة 617١‏ 





دراجمالش رادوست داشت بهماناندازه درطول حيات 5م ساله اش توانست كه دنياى 
واختراع ومدنيت را شدم ها بيش يبرد » حنا 2ه ربعاخير قرن نوزدهمرا 

7 زمان محترعات و مستكشفات و عرقت صنايع بشمادم شايد ام ادسون 

يك صفحة عاحدة وحلل ترى در طليعة رجال ابن عصير و عصرهاى اشده 
97 بدهد , وراى ناثرد ادطاى ما سْبا مين كفاءت عى كابد انون 
در ( 59 ) سال حيات خويش از ١١ ١4‏ ساءت را درلارا نوارش هه ره 
وممل درازاه خدفت اننادخ كذشتاندءواز :ود تكاه دماءقن ! لالى ينون اورد 
0 شريهر ترود اسه ماري 4 
عدد الذتراعانى 2 5 رده نود ا ا 
واصل شد ونا ع روز <ياتش «ه ٠١١8(‏ ) فقرء اختراع مؤفق شده نود 
كه ١عظم‏ ترين نما عبارت ان اشهاست . 

فونو كراف كه در سئه بابإلمما اختراع كرد . 

جراع برق 3 در سنه وللما اختراع عود . 

دمناهو واولين ترامواى برق كه در سئه ١86٠١‏ الى ٠؟لما‏ اختراع كرد 

انشاى اولين استاسيون رقى مس كزى در سله +1888 . 

تذكراى فى سم كه بين قطارهاى آهن در حالت رفتار و بين قطار ها 
واستاسيون ها در سنه 1م1١‏ الى سنه /لهما اختراع مود . و *<نان اختراع 
سيماى ناطق , 'صلاح ريكارد هاى كراهو فول » م.كرافون » تافو اولو مارك 
وعيره انزو جسته تر بن مخترعاتش مدداشد » اما باقى اختراعات او درانا ؟نجاس 
ندارد و بايستى در اطراف يا ما له ها نوشت ع بالاخر اديسون صرد واز 
تدان وى ديانى علوم وفنون ديم ولى مربى ماند . 





عار ( 17 )) 








.ارد نواقى 
ده وجول 
ام ملل عالم 
.عار ب شده 
#ويشاودى 
كه دوستان 


لل عالم را 





واتاخ ود بم وزع 0# , 
. 





مم 


ع 


صفح ( 407 ) سال أول ‏ جه كابل شارك (10) 








يك ضرب الل فرانسوى ات كه ميكويد , علوم و طن ندارد نواقى 
*<نائي» علوم وطن ندارد علما و مترعين ايز مختص بك مات وده و جون 
فوائد شان مهام مجامع بشرى بلا |-تنا ميرسد از فقدان (نها يمام ملل طلم 
متألم و.تأ ثر ممكر ديد جنائحه غالبا اشعخاصيك ازّبر مرض اديسون ٠ططرب‏ شده 
واز مس كش تألم كرديديدنبا او بكدام رايطة دوس يا اشنانى و خويشاوندى 
م بوطه موده ونها خد مات شادار وعظمت شخذدى أو بوداكه دوستان 
وطرةدارانى برايش ندا كرده وض كين امريكا فى هاتى بلك عام ملل عا لم را 
حزون ومتألم ساخث لطينى . 

سمس جع ةج أ لج إل و 


5200 

عد ازمث شاهير اريخى رجال وطن 

ساطان غيات الدين غورى 
)2 


تملكت ابن سلطان عادل غرباً شاءل نمام ولايت خرا سان حاليه وسيستان 
وجوباً بلوجستان وشعرقاً عام عمالك سند واب الى دهلى ونواحى ان لاد و 
ازجوت ثمال ولايات مرو باخ وطخارستان وبد<شان الى كوه هاى بامير و 
جترال بود كه اساسا نا اواسط دورهٌ حكوهتش مام ابن خاك وسيعه در نحت 
شمنشاهيت خود وى هستقها" اداره واحكامات يهال ومامورين دول داده مبشد 
سدس كه كار نامه ها وخدمات شايان تقدير از اعليحذرت شماب الدين برادر 
كوجك ود مشاهده تمود بصورت سلطنت مسثقلة بلوجستان وسند و نحاب را 
بوى وا كذار شدء قالياً رسيدمكى بمرمات داخليه وطن را همكحت استشاره 
وجمايات وى قرار مي داد ١‏ كرجه درائر مجاوزات حكام ماورا نهر .كيار 


صبحة ( 48 ) سال اول بحل كا بل ثمارة ( 617 





اعليحض.رت شماب الدن غورى ع.ورشد 5 بدا خلة غال ايا ناته وملكت 
هاى خيوه و ارا را تصرف تابد ولى يحض هت بلئد دوياره ثرا محكام خود 
نحا كذاته ننها بكر دان باج وخراحى فناءن مى ورزيد . سلطان شما بالدبن 
غورى وقطب الدين اسك غلام وى كه هردو از تربيه شد كان دربار وحضور 
ان باد شاه ,زركث نودئد حقيقتاً در موقعبة زمام اداره سلطات يا نها مفوض 
3 
ازعو باد كار كذاعةه.: 
خا ندان سلاطين غور . 

<اندان سلاطين غور ازطائفة سورى افغان است وسورىها بين اقوام 


ديد ه ‏ كدام سوية خود داد لباقت وكقاءت راداده وك ريامه هاى درخشاق 


افناتى بك وام با افتخارى دارند ! جه غالاً درحاريات رشادت ها و غيرت 
شايان #ديرى بروز داده وشساهان وثناءوران يزركى ازين خانوادة اففالى 
بوحود ان اسك قات يناعا اعايحضرت عياث الدن و شهاب الدبن 
وشيرشاء باد شاه معروف سودى است . 
اجداد غراث الدن غورى ار زمانه هاى قبل از اسلام رياست اقوام افغانى 
غور وجبال فيروزء را دارا بوديد ودرهى ٠وقع‏ سلاطين بابق يكيكا اراد 
م تاج شده است مخصوصا شمشير ونتوحام. ابن خا نوادهٌ رشيد درعمسد 
شاهان اسلام وغننوى ها اراز موده اند اخراً مين جاهدات سيب ارئهًا و 
شمورات عا ديد ٠.‏ 
١‏ ( باققداره ) 





يق و 6 سال اول محله' كا بل شمارء ( 00 


بقلم 1 قاى مير غلام محمد خان 
7 
افغانستانو نكاهى,تار يخ ان 
(2)0 

سكا ستين ( سستان وفراء ) 

لك مقن دان ولا اك درحيك غزن اتانيتان “لك ولات 
اريانه وجنوباً بولابت كد روسيا ( باوجستان ) شرقاً بولابت غرج وغوررو 
ارا كوسيا ( قندهار ) و غبا نولايت قم-تان وكوبير لوت مملكت فارس محدود 
وتمتصل نامك م نورياى أرق تدر از ومعليد )ار عي عون ارهاى 
إغمان باء'ن كرده وتاقلب سيستان ميدود » يكانه رودى است كه حيات اهالى 
را ضانت ميم بد ,» علمئد مستعد م و لوده ودرعهد اصطدرى بان إست 
وزرمح كشتى ها حركت م مود . رود هاى هاروت و فراه خاش و هلمئد 
دوبارجه يا باطلاق تشكيلنى دهند: ها .ون ذراء( محل رمن دورود اولى ) 
هاءون سواران ( محل رمحن دو رود ديكر ) محوطة واقعه بين ابن دو درياحه 
مروف به ( ل زار ) است وى الوه دارد ء» درمواقع كثرت أب د. ياجه ها 
عم «تصل «يشويد واكر احياناً اب زياد نر كرد د كام جلكه اعون راك 
نعود 2 اما ان ا فاق كر عن افنت :. 

غرافا وتنا قرن دهم از درياجه هاءون كه اعراب اثرا ييرء زره 
ميكةاتد و در تزه نويسنده كان كلا سيك به 20118 10م معروف اسست > 
اسم عى بريد وطولاورا ( 9) فرسخ وعس ذش را أز 5 ٠م‏ فرسخ مندوسند» 
درياجة هذ كور يكلى خشكيده است. تشكيل كود وزره را اهالى قطماً مخاطر 


٠. بداريد‎ 














بت ست لمييصيت رسا يي تاي د ع سيور 0 


صفحه ( 0٠0‏ ) يله كابل سال اول شمارة ( 7 ) 

<دون وضءيت. سوسئان سه انه 5-1 وياقات أن لوده لمذا ملكت فالا 
دوحار تغيرات يزركى ميشد » ا كتراً خراسماى مرانات. سيستان نواسطة طفيان 
عا بيش شده و مين جبة اث كه سباحين مغرب مدكويند [ تقدر خرابة 
شهرها و قصيه ها كه د: تعض اراخى (محاس”. «تناسباً بديكر جا نظير ندارد. 
وار الوك ان فول اكندون مترعدى الكدن كاذو مال هوي ور الكداد 
سير رود خانة هلمئد از لذواحه على نا هامون سياءق د أيد ٠‏ د وسد مام 
حوطه ببن لندى و قله فت ملو ار خراه هاى قلاع و قرأ و! نار قنوات قدعه 
مى باشد . 

دريك ععزلى بالاى شم زه ع قلاز: ورة اسللام سدى لوده كه ازهامئد هرها 
ياو اكشيدء بودبد 9 58 لد سام ملوان اقدا به س. تان ( ردم ) موسوم لود » 
ولى امير مور كوركان وشاه دخ اد شاه عات شدردتم را خراب: كرديداء 
صفحات شال شرق سستان ( فراه اه ) داراى عثرن مراتع او بشهار 
ميرفت . وجبهات جنوب شمرقاو ( كرم سير ) 3 زيند اورش كويند ازحاصل 
خيزرين وادعاىافغائفتان شار عيش قول كر ز زهج بك ازولاياتافغاستان 
ماساد رم مير ازهواوهوسماى اتدالى مده ليده . ومو بالصحب ازحاصلخيرى 
و وغوراب انا سعؤن 0 , 

وزش باد هاى كرم درم يان رطوقماى ديكى أو ء باندازةٌ اسباب زحمت 
ميشد 6ه اهالى محبور شدند #اى حفظ اراضى مرزوعمه ارتجوم ريكها ء 
حصا عاى حويين ا<داث كلاء . از طرفى باد هاى تند مساعدت هيئدود أسيا 
هاو بادى دار كردد . دو عءرفته سيستان با اب و هواى كرم حُود ولايت 


حا صن ذيزى بشهار مى أبد ٠‏ 


صنحةٌ ( ١ه‏ ) سال اول - محل كا بل شار 617 


0ك بت 7 الي لل يي 





سدتان قدي جنانيك درلعين حدود او كفك عراتب اسيم تان حاليه و سبعثر 
لوده و إن اعم به هام اراضى واقعه درمصب هامند ود اطلاق ميشد . مستر 
يلوسيتان را در جوت شرق شا مل منابع دريا عاى “ريك وارغسان و سالسل" 
3 نونه و درغرب 320 نه دان و دشت لا اميد ٠تصللى‏ مى شنا سد 
دشرت عون ها ل كوو وا جه عران ووقت لوسكان وا تان مدعدع 
بان حساب ولابت قلدهار حاله را نر حزو سستان ميشمارد» و ان تعيين او 
مطابق نه مات يوان هاست كه سيستان رأ يذو جه فم كردء كك خصه 
وار كاك و كيرا "كرب امناام دتما كارن تهاسمتان و 
لان ميعذواندند . سرحدان ثهالى ساستان بدرء تى اشكا را عيشود جزاسم 

ماعط كشافرفا ازحنوب ولايت اسفر ا زكذشته ومحانب جنوب دفحات 

0 غس با هيرود , ساستان رااز ولا ع ربياه متقفصل عسازد . 

كال در قرول وسهاى ير ستأن وماعتر أ صفحانى نوده كه اص وزه 
سام سه تان مشهور و بان اقفاك 2ل وفارس «لقسم أس._ » و يا سكثناى صفحات 
ازعنذاي 5 هوه ازا كوس ادن شا استعات شارق الذكر عن ولات سيان 
را.تشكيل ميداد. نام قد سيسة ن لكا .تين بود. بونانان اود نام شهر ذرنكك 
ذرنكانه ودرتكانه بأمتد بدء فارنى ها ابن عاك را عروز عا هركا 5 سمسةال 
خوانديد كه لع ربب ان يدك كيه ل ريد در قرول وسعلى اهالى سيستان ن شكزى 
شكر زافى دو سوم انود يد لادب يبل لطر لو عالت حرق واثيرات ت ,باب و 
قوابيك حال عابده وداعا سه لل محل و تووك كرا أست » وانحه ميهايد 
ابلهاستتد : س ذرتكك ( زرنج ) فراء » يشاوران » إبست » جون » 
طاق ء قلعه فح » رودارء» شكوهه © صر اباد , ادع . 





* 


صفحه ( لاه ) سال اول محل 6 بل شارة ( لا ) 





اج مامد متمنش لو مذ عام برا سياضا 


أها قي" زد قدميرين شهرهاى سسة.ان أسدث كه درسمت بين رود 
هلود ناء وشول «ورخين اسم اسكان عا ات زوى او كذاخته شده » 
نويسندكان كلاسيك اورا ننام ذرنك شناءته م و1 باد كردهٌ عهلوان افسانةُ ملى 
سيستان رسم ميداشد . بولا يان ان برا درتك اهديد واغران 2 
خوانديد . شور زدع نهننها در دور قل الاسلام داراى عظمت «قام بوده» 
بلكة درقرون وسطى نيز عمدءترين ثهرهاى سدءةان مساب ميرفت . شا هان 
ضفارى سيدتان «رقى وتعمير روز افزون زدجم برداخته كا فى السابق اورا 
ساي تمق سيدتان كزيدند . خراه هاى شهر زر را ا كئون بين ناد على 
وقزية [أعناق هران اباد ععوان ناقكي وتسوافراه حالة ورساخل إننا وجوت 
فراه رود واقع است , درقرن دم مسي تقول بارنولد شمر درهردو طرف 
ساحل رود خانه اباد تود ء ويقول قريه خراه هاى جنوب رود خانه در در 
كوه كه بفاصلةً نيم ساءت ازشمر افتاده قدعترين شورى است كه بمدتى قبل 
أ زجملة امكتدر دوقن عفعور وابادان اكرديده امس م شمر حالنة 2 به عونة 
هران آباد كرء بده عراتي ازان كوجكتر , وامروز سواى دنوارها و خا ك 
رزعاى حيط شور ء انارى ازه باقى مابده است . 

برجسته رين خراءه هاى بلاد قدعةُ سستان ا زحيث عظمت ء, خرابه هاى 
مور بيشاوران درشمال نزار اسث كه يادى ازتحدد وخلال كل َه اواميدهد. 
ازحمله انار جالب نوجه هم قلعه طاق است در يك منزلى شور زرنج» كه 
كونولى :0[19زنغ] سباح قرن نوزده ازو ذكر ميكند » در قرن دهم مبلادى 
طاق شور كوحى » ودرقرن يازده قلءهُ متحكمى نود له سلطان مود غن توى 


درسال .ه٠١‏ ع بازحهت زياد اورا اشغال عود 4 طاق درانوة حاط عقت يأرو 


صتده ( «ه ) سال اول محله كابل شاد 6107 





وخندق ميق بوداكه شول بار تولد عور ازان وا طة بل «تدركق مسر نشكا . 
شيج اوذورهاق تزراكة ستفان ورور وها مدانوق: امسوالا :سرون 
انان ودع ا ياغ راى !او تعسين. :لديق سا تورف سكته واورة نكا علياى 
ذركة ومتشرع مكيارة #زاقوت: خر اداهائ أن را اندج سنا رفن مكادء 
حاليا نبز قلعة مخرويه لست ينئده را با تمحب محيرت ب ادا زد . 

ناد على ورود بار قرائى, بشن كانده وام وزاجميت مدلى را ما لك ما ةد . 
هكاذا جون درتزدع لاش درعهد ود ازبلاد عمد محساب رفته » .نش علها 
ورجال مدبرى نود جون حاله ديكر ازان اعتلانى كه داشت سقوط كرده 
وجزء فراءبشهار ميرود . بلادجمدة امروزةٌ سد. مان درسمت يسار هلمئد سكوعه 
ونصمر اباد هستد كه موخرالدذ ثر مس كز حو سدستان فارص »و اول:الد كر 
حكم قريهٌ دارد . 

شعة اسكائى بك شاخة أز ١‏ ربن هاى اففا نستان است كه بعد از #رت 
از بين | انهرين سيحون وجبحون دراريانه » سيستان سرازير شده ونامخودرا 
روى وطن "جديد شان كذاشته سكاستين وا ندند و ما دريسموضوع اشارء 
در ءقالة آريانه مود . اما در كدام تاريخ اسكائى ها بسستان داخل شديد 
معين يكوك 2 سور يك مسو بار لدم كويد اطلاعات اوليه راجع بواسكالى ها 
ظاهراً شَرن هقم قبل از .لاد هنتبى ميشود . اسك بَى ها كه در “كدية هاى 
دارا ياسم سا كارا او كبا ياد شدهاند و اهارا مور ين سا كا اسكيت واسكيث 
وسك ميدوائئد ء له يلها در كيب حماسه افغاك:ان تاثير نشوذ بموده » بلكه 
در حماسه ه اى ابه على خود تملك فارس يز مد خليث ناعى داشته ابد 


ومشهورترين ابن داستام! قطعه هلوان معروف سيستان رستم ات كاباجوانان 





صفحه ( 4ه ) سال اول مجله كابل شمارة ( )6 





زابل و كايل حمله:هاىنورانيانرا از ارينهاىافغانستان وفارس دفاع ممودءاست . 

إعداز قرن هفتم قبل الملاد اذهب زرئشى بلخ در آريانه نفوذيدا كرد» 
ا الطبع ولاك دوا كوو سنانرا ا ير ساخت » ودر عقايد قدعة ارياق 
5 توعى أن بت برست بود ناثيرنفوذ بود . درقرن شش قلى الملاد ظلمبوردولت 
هخامنئى هاى فارس وفتوحات كوردش «شهور ولايت سيستان را مثل ساير 
ولايات افغائستان ضميمة دولك ها .نثى عودء, حتى دارا بوش ولايات سند 
و تجاب را نيز الحاق بود . ْ 

در قرن سيوم قل الملاد اسكندر وونانى هخا عنثى هارا سقوط داده 
وبرافغانستان ٠ستولى‏ شد ء ازان سعد دولت وونابى باختر برافةاة'ن حسكومت 
موده وسيستان بالطبع جزء حسكومت باختر بشمار «يرفت . وى ازحكمراماى 
بونانى سيتان انتىما كس يادشاه فاع ( 178 108١1ق8.٠م)استث‏ ازسكوكات 
شر ئى ابن باد شاء كك سيار زسا و عقول است فاح بودن أو واضح ميشود 
خرها كه علاهت فتح است در سكة او عايان «وده و برو فسير فوشه شرحى 
راجع بين مطلب هيئويسد . وبرو فيسر هذ كور ميكويد سكةُ ابن شمزا ده رأ 
شمزاده كان ا أعز هايد هناد 6 كوينرا لعالاقه سيستان ممط.ق دالستها بد. 

تفوذ بونامٍ_ان باختر در سيستان » نششر مدن جديدى #وده و سيستان را 
رو لعروج سوق مود . ولى دوات بارا در قرن دوي قبل الميلاد قوت كرفته 
واسباب اختلال دولت وو ايان باختر كرديدند » حكومت ووثانى سي تان نيز 
خاعه يافته وموقة” يارتها برصفحات سيستان تساطى قام كرده » حتى در جنوب 
حوزةٌ هلمئد رود ءه تشكيل دواتى برداءتند . ولى نطو بك فوشه هياو يسد 


ابن قلط بارما عوفق لوده واهالى سستان سمرعت أزقيد دوات يارت ازاد كرديده 





صفحةٌ ( هه ) : سال اول مجله كا بل شمارة ( 7 » 


سسسب ا + أ" ع يح ها بو - ,2 بس تاس ع سي سد هت 0 


وول بار تولدا سكائى ها در جتكهاى كبا بإرنها عمود بداشك هقم ( فرهاد دوم ) 
جا نشين «مرداد اول ١١8-15٠0‏ ق.م) رادر 0 كمه و علكت 
بارت وا غارت كرديد » حتى از قول كوتشميد ابت ميكتداسك كويزد مهرداد 
اولسلطات <ودراناهندوستان بسط دادضيح نيست ء بلك ابن مجرممندو ستان 
ازطارف اسكانلى ها اله درنواديخ جين اسم ( مات سه ) مسطور اسث يعمل 
قد اس 

كوشانى ها كه درقرن اول ق لالملاد درباءتر ظهور كرده بوديد » درقرن 
اول إمد الملاد سيستان را مثل سار صفحات جنوي هزدوكشس يحكومت كوشاق 
ملحق عوديد. درقرن سيوم هيلادىدوات هباطله جاى كوشانىهارا درافغانستان 
8 فنه وسيستان بالطبع جزء حكوءت هيطل »ساب رفت . درقرنجهارم -اسانيان 
تأر فرق كزقلاو سوذان مو وراق رده الاك اطكوه فيان :تان 
دراتجا حكومت ميئدود . اما دوات هياطله ها زودى سستان را م.ترد مموده» 
واشاهان فارس را مكررا در ارب نلو و ٠هزم‏ كرديد . يمد آز انقراض 
دولت وطن در دف قرن شم ابو شيروان .شهور سيستان را ضميمه فارس 
ساخته » ودر تتسوات ملكيه قسمج سيوم ( جنوب «شرق ) مستملكة فارس 
قرار داذ . ابن تسلط سباسيه در سددتان ناظهوو اسلام طول كشيد , 

در ازءئه قبل الاسلام سان داراى مديت باخترى يوان بودا م ودرعهد 
كوثانيان صنعت و مذهب وداتى ها در متعءت ونان و هذهب زرئشت وذ 
و حلول مود . زبان آريائى قديم سيسةان د طى ان تطور است وتسلط الله 
نونان وهند و فارس اهته اهسته ازسم رفته» ودردودةٌ سا-انيان مقام خودرا 


بزبان جديدى كذامدة 2« إن زان ون وطنى و سام مكزى ايا مدث :| سند 8 








تنح ( 01 ) مال اوال جغلة ابل شما ره (/ا ) 








نان سكديئهتن الذئه شوق وال اززإن آرياثى انغانستان مشق شده وياهم 
م بوط الود يد : ابن زيان ناسط زبان عرب در سيتان باثى ومعمول بود. 
ظوور عرب واسلام باب بك مدن جديدى را در سيستان كشود » واورا 
دردورهٌ اسلام در رمه ولايات عمدهٌ ومترق إفغالستان بشمار آووة . اما اعانب 
در ملكت سد-تأن دوجار #قاومت هاى شديد اهالى 0 وأحهيدن مروف 
همارزه بودبد : مسامين در سال خم محرى نو مايد ان عد الله ان مر الخطان 
رذى'لله عنه » سيستان ر! بعد أرمحاريات دعى استلا ء و شمر ذرنك باه ءئىت 
2 ارا اتوم وه بن واعر سستان تسام ازدوى 2 ديد . ان تسلط 
عرب درسسةال نا ظوور دوات فوشاحى هرات ( ال طاهص ) طول كشيد ولى 
هرحاماىءلى داعا روز «ينمودء جناسكه درعهد خلافت حضضرت عمانرضى الله عنه 
سيدتان -ءذ: بدوديد و اعراب با تحمل مشكلات برفع أن قأدر شدند . در 
خلافت <ضيرت معاويه رض ابناشلاب ار شد 2 وزياد ' بن انوسيفان زهت 
أن راخاوش عود. وقتا كه خامة بزيدا دوى دردسشق فوت شد سيستان جد داً 
أشلاب كرد « وسام ان زياد باطفاى ان رداخت در عبدى كه عيده ن كر 
عا ل ماي بو سف در سهستان بود , رهيل كابل ( كا بلشاه ) سيستان و زابل 
( قندهار ) را جزء كابل حساب كرد. وخراج سستازرا از اعراب بازدا: » 
ع مأ مك رداءتند ع رسسل كابلى 1 عرلى را مغلوب وسيه سالار 
ع هكرى مانا اعدام مود . اي بست هزار عجكر شرادت 
عدالرحن درءقايل رصمل شوق كود . راسل يعد ازائك باعيد الر حمن صاح عودء 
اعوج ازحند كه أو هءزول وسمر اشعب #اشس العتويت يه » عبدائرحمن را 


انوج زابل - ماج كل عراق بمود » وان اردوى زابل اتوسال درهقابل 








صفحة ( لاه 62 سال اول مجلة كابل شارة 2 607 





اج مملكيد . رتيل بعد از شكست عبدالرحمن بارديكر او را يافوج كايل بدقع 
والى عربى هرات سوق تمود » وبعد از كى اورا باخود بكابل برد . طبرى ان 
محاريات را ه تفصيل ذكر مكئد. 

الخرالاض اق وق يدود ابل الرسعادوية واتفرزاق لوو ورا دافن 
خراج سيستان وزابل تراى هفت سال تعهد مود . قتبيه ؤترال زبردست و فاح 
.شمور عرب قرار داد اج را بارسيل مجديد تمود . ورثميل اورا در محاريات 
ما ورالاهر معساوئت تود » ولى عاقيت همين قتببه سيستان را اشغال كرد . در 
أوايل قرن دوم مبرى ٠وقع‏ ظوور | نو :سل مشهور مروزى سيستان ه ولات 
عباسى ها اتقال مود ودراواخر مان قرن ار دربار هارون الرشاد جزء 
ولآنا: كز اسان ميا كن عاموق شر او اعطا كز برقت زان شاهيان 
طاهرى فوشي به استقلال خراسان برداخدد ء سيستان جزء حكومت ارياه 
شده ,» وسوأى شورش مزه سيسة_الى در عهد دوات طاحهة ن طاهر 1 
اهلانى واقم لشد . 

درقرن سيوم #رى غانوادة معروف صفارما درسيستان ظهور عود» و 
دعقوب لسعررث » در هم بن تصر ان رافع لبك ان تعر معان وال مهار 
راطو ويك و + صالح ونصر يران درهم نز نه رسيل كابل سام برديد» 
يعوب لعد از تصرف سرستان نائ باحكومةٌ طامريان را ارهرات رايد وامير 
ع#د طاهرى ء فو شاي هه يح آل طاه. را كذاشته نه برشا 00 يانه عت دوعى 
طاهريان ناه برد . إعقوب متعاقياً خارس:ةن وباختر ورابل وكابل رأااء:غ ال 
عوده به فارس هدتولى شد » عر وبرادر لِعقوب لواى اسفبان » ين 4 
ماورالتهر را از دربار يغداد حاصل مود . سيستان وياءه لت أو زرنج درين عمد 
مدارج رق را سير مبالمودا. | كرجه مرو صفارى درجارءه باسامام_ ان باحى 


صفحة ( مه ) سالك اول 2لة كابل ثمارة 17> 


م[ 








مغلوي ومقيد وبالاخره درزيدان بغداد حجان داد » ولى خا نواده واخلاف صفاريان 
ازان بعد ناقرن دهم م#رى لصفت رياست درسيستان باق ولإبدار بوديد » وااكر 
درين هيانه بعضاً انواده صفار صيبوط سوديد هم ازحدن شبرت ١‏ لخاند ان 
قديم استناده كرده وشودرا بابن سلسله هسوب وده اد . 

درطى اغدت ساطات هاى «قتدره سا بره نه سيستان استتيلا كرديد » ولى 
روعم رفته حكومت داخلى را بهمان «نسوبين خا ندان صفار باق كذاشتند » و 
يا.ذسويين ان ساسله خود شوريده وزمام ريا ست را دردست كرفتند . دردورة 
ساماتى هاء تمر وثاتى وخلف إن إحمد حكمر انهساى سيستان ازهمين قبيل 
«وخرالذكر بودند . خافرا سلطان غزتى .ود در زيدان هندوستان «قيد 
داشت اعرد » ياقوت عظمت مقام علمى و مماء كتدارى اءن شاه سيستا نى را 
1-0 ميدهد . در قرن م كه زما نه فتور غنزنويان بود سلاجقة خراسان 
و سيستان اةلا كردند . درعهد سجر سلحوق ( ةرن ششس ) حكمران 
ان طا هرين محمد ار اخلاف خلف صفارى بود » ودر قتنه حشم عن هلك 
شمس الدين محمد بكي ازشاهان ممين ساسله صفارى بو ده عنتان وا اران له 
حفوظ تكوداشت . خطبة سلاطين غور در عمد حكمرالىءالك ناج الدين سستاق 
درسسةان خوابده ده 1 

سيلا مذول درعمود شكودت أدمرة الدن شاه سيستانى سيرا زر كرديده 
ودر سال /ا51 ه اج ملاجراع سد_تا برا راب كرديد ودرس_ال 8؟؟١‏ 
با لقطع مسر ساختند . ناريج سستان دردورة «غول تاريكاست + جزاتك 
ميتوان فيم.د هنوز ذاهان وى دراتكا رياست دائتتند, حنا نيه دروم 
امير مور كو ركان بسيسة-ان ( قرن سم يجرى ) باد شاه بوعى قراه هلك 
جلال الدين بود كه «تيعور تسليم شدء وياد شاه بوعى سيستان مس كزى مالك 


صفح ( وه ) سال اول مجلة كابل عا ( با » 





قعاب الدين مغلوب تدمور كرديده » و شمر حلال اباد يأنه ءَت ساعس ان خرابي 
شد )١(.‏ صاحب تاريخ حدب السير ازقول ملك شاه نحى ح<كمران «ونى 
سيستان «عساصر ساطان حسين مرزا شمريار هرات 2 قمه ميكلد كه او 
خووارا از اعفاد صفاريان شيار كرد : 

درنصف دوم قرن عشم مجرى هنكام ميوم انوالقاسم بابرمرزاى شاه خى 
كوركاق بسيستان حكمران نو ى انا شاه حسين بن ملك على نود كه بدست 
كى ازملازماش بقتل 06 . دراوايل قرن دحم كدان وى سستان 
هلك شاه مد ءن شاءنحى معاصر شاه أسسمعيل صعدوى نود ودرمان قرن صفوهاى 
فارس 000 اسيلا كردهء ونّاد امراى نوىى را درا ساحتد . 

زكرن كرض دواع “دهاز سسمفاة زا" ابوولت فاون سرد كديع 
وكرمائرا الحاق بمودئد » ومتعاقباً برمملكت فارس اسثلا و ه تشكيل دولت 
اففابى دراجا برداختند . تادرعاه تركان درهآن قرن سستاترا «ثل سار 
ولايات افغانستان اشغال وضميمة فارس ود , ولى بلا فاصله درهان قرت 
دوات ابداليه قتدهار درعم_د سلطنت ا-عمصدشاء يالأى رركت سسةاارا مل 
خراسان بافغانتان مسترد وعلحق ساخت. دراواخر دورهٌ ساطات سدوزالى 
واوايل ظمور دوات محد زائره افغائتان م فارسىعا قسءتمهاىغ سل بىسستارا 
الفيئة اهته اشغال كرد:د وعاقءدت هسثله مزاع دواين اقفغان 5 لور 
شد . بالاخره محكميت كسون سرحدى اتكليرها در 14/9 سبحي سيستان 
و قسمت كوج ارسيستان قدي بود ب بين اففا تان و قارس 
تفسيمشد » وضمناً فارسىها توااستند عماوات الكليسها تمت عتران را 


لصا 0 19 كن 





)١(‏ لال آباد را بعض ١ا‏ در جاى زرخ الوشجه ايد وان را دو شاك نير أواهده أ 








ع 0 سال اول مجحل كابل اد و 


دورة اسلام ريان سكرق وأادر سيان متروك موده » و زبان علمى وادبى 
م ريان 5-1-6 قرار كرفت و مؤلفن زد تان عرلى بو<ود رسيد . 
مصوذًا زبان عرب عيتوانست بكلى زبان على س:ستان كردد » لهذا زيان نوين فارسى 
(فغانستان با 2 ريج زبان على اتسرزهين ؟رديد » و بسى شعرا و مؤلفنى درن 
زان طبور عود . 
ور مور ان اعهارا تلاط تسلى در سستان وقوع يافت وانا+ةلاط عبارت 
ود ازاءيزش طوايف بلوج وسربندى وه دى و كبايان . با اغرائب محققين 
اورويا » احالى سستان را مثل طوايف مش عباى هرات از صاف رن ناد 
رين عاى افغانستان حساب عى كتتد ومسيواو[تسون اين مقوله را ناليد ميهايد . 
سدمةن در دورةٌ اسلام» مراتب عدن وترق علمى و عقّلانى را باصفوت 
وصرادءت ادلاق ضى عودء وابن مطاب ان 3 عمرانات ومشاهير علمى وادنى 
تهنا وطاعه ١‏ ككاز امت :قوت حوى غلاوة شحاف :+ ربق ان لعفا سن 
اخملا لق اال جموتاق" كه وركاه توانها ماعن 8 عاض 
ساون داه طلب عزن سنب كد + اله ور مئاق سامين شرق و غرب » 
حى در هسا جد حر مين شمر ناسين »> نه لسدت <ذعرت على ركذى الله عنه 
را كيه شود . درن مياه يلها أاهالى مهدب حانى هذهب سنثان بود » 
كه برمسيدين ابن متولات ناجايز و نكين » باديد حقا رت تكريت » وجدداً 
در ملكت خود از شيوع ان جواعرداه جاو كيرى تمودد . 
على (ى ااتقادير ولاوت ساستان يكى ازولاوت عمده واريخى افغالستان نوده» 
و وجال عالى متام أو دررداف مشاهير عا.ى واولى ملكت افغانستان قرار داريد 
و ازان له اب باستند  :‏ ابوحام إسنى ءالم متبحروصاحب تصائيف متعدد؟ ٠‏ 


56 لمك كل ل 
ال ا الاح ات 0 








صفحهٌ )5١(‏ سال أول ‏ محلة كابل 


شمارة ( 7 )2 


ابى ام بد بن حسيا بق عالماجل وداراى تاليفات عديده . الخطابى ابوسامان 
احمد بن ممد بستى عالم متبحر . ابولةتح على بن مد ان حسن بد شاصيى ماهس 
و انو يائدةٌ زاردست . اسحق إن ابراهم بن اسميلى ابواحمد قاضى بستى فقيه 
و محدث مشمور .ابا احمدا سق بن ابراهم القاذضى «ممسر ومحدث هعروف. 
ايا الحسن مد بن عبدالله بن حنيد بدتى فةيه و محدث ررك . انوالفتح لساق 
شاعى معءروف ٠‏ شمس الدين شستى شاعى ش.وايان . انونصر فراضي مشرور . 
حجان وراهى شاع شير بن سان ٠‏ ملا معين فراهى صاحب تصدذفات عديده . 
م زاءر<وردارثر كانفر اهى صاحبكتاب مشهور شهس وقرقه ,جد الدن فراهى 
صاحب كنج اللغات وحلل مطرز . عطا ملك جوينى صاحب تاريخ جبانكنا » 
شمس الدن د صاحب ديوان وزير همعروف دورة علا كو و اباقا ان عاو الدن 
تمد جوينى عامل هءروف هلاكوئيان . امام الحرءين جوينى استاد امام #دغن'لى 
مسروزى. دعلس بن احمد دعلج السحستائى صوق مءروف . ابوداود ساماناين 
الاشعثن اسحاق السحستانى فةيه هتشووق . امدعيد الخليل السحزى أزمشاهير 
متحمين ورياضين قرن حبار #رى (8؟ كتب «ؤلفه او در مكا تب أورويا 
موجود است ) ابوبكر عبدالله سجستانى فقيه ومحدث يزركك . امام بحى بن 
جمار سحستانى طلم وصوفى مشهور ٠‏ خليدت السجستانى صاحب ار عم ال ممد. 
زينالدين وجلالالدءنشعراى مشمور سستالى. استادفرخى معروى سيستانى . 
استاد ابوالفرج سحزى شاع مشمور واءتاد عتصمرى باحى ٠‏ شيخ سعد الدين 
حموى سبتانى صوفى هعروف وداراى اليفات «تعدده. الوسليان ملعاقى سحستانى 
عالم ور باضى دان دور دن وك ل عباسى ه قاضى اعد لاعن سددتائى عالم محر 
وممنف قرن ججارم مجرى . طبيعى وعاشى شعراى شروا بان سيستانى واءثالما. 











«زمدتر بن عظام.كه تاماك وحه دل اشتراك 9 مله را برداحةةاند متوى اسث أله 
ماع اشرراك حود شائرا زا نه يات ملى برداحته رسيد عوص معاوضه يامتقيما 


' . 5 0 5 
ول الدود دقر عاك ارسال ورس.د حاصل داشاةه زا ارس مارا بانظار نكدارس 5 


دفر ملة كابل 


كك 


انحمن ادنى حقط ودون لغات واصطلاحات خصوصه زبان افغا بى وفارمى 
كوهيستاى وطن :اونظ :داوة . 

#موطنا تك عقصد خدهت بزبان وادبيات مى | مجمن ادلى را درن راه 5ه 
كوده وقنا فوقناً يكمقدار لغات واصطلاحات وطنى را اعم از اففا تى يا فارسى 
5ه مطابق شواعد اصليه ز بان متعارفى ملى نوده وبين نويستدكان فلى معمول 
ومتعارف ساشد رسب داده وباين الحمن اهدا شرمهاشد متشكراً برسم ياد كار 


رعلاوه اظبهار قد رشناسى و محلة كابل وا كان بانها قدم حواهد شد . 





ولايات دا خلليه 


باشند و كنا ليكه كلك قلمى ميما بند 
سائر طلبة معار ف وطن 





لهاست ما هوار 7 عاهى « ادي 3 احها ءعى 2 نار ينحى 


59 
ٍ 
ادرشس ط 
حل اداره: سه جاده ار كك 0 لجمن ادال 
درتحت نظر اجمن ادبى طبع و نشم ميشود . 
مخا رات با انحن است . 
عوان تلكرافى : س كا بل » انمجن 
الكتراك غالاانة 
١‏ | فعا بى 
١5‏ , 
عم يوبد! تكليسى 
طلبةٌ معا رف وطن كه حا ثزمره هاى 4١‏ ”2 " 
رايكان 


لصف قدمث 


سمل > 


0؟ شعبان ه ق 


جح | ددى 1١8٠١‏ هش نشد 


ده 


5 جنورى ١19١‏ ميلا دى 


ياد 0 0 ور 2 
لد 


كرة , مضمون #ولسلده صفحه 

18١‏ ذندكى وقرن عاضر 0 عد بميرخان منشىزاد, ١‏ الى م 
ودء اخلا قيات آقاى فلام جيلانىنان اعظمى | 0١١‏ 
12# ليق ف سباق فاى سرور كويا ادها 
2 نكو جناب مستفى 2 


هاء فار ياب وظبير قا ى اعظمى 4د ؟” 


5 يادى از فضلاى غننى شموراده امد عليخان ورا لى "دم" 
0 : ازمشاهير نارمخى رجال وطن قاى اعظمى مد مم 
م : اسلام وكشف امس يكه اباس وتر<»؛ مبزاده احمدعليضاندراتى ؟عدلم 
الى د كوشش د معرور مان صيا 5د .4 
: اففانستان و تكاهى بتارب حال كفى مير غلام مد خان 4١‏ دمه 
, فلا ي فرا موش شده غلم آقاى عبداشّؤاناضانويس ‏ هه ه.ه. 
1 تصاوير » 


«عر م 


11 تطلس يواه رايا لا ل 1 








53 كي 1ن ١؟اح‏ و 


اع م 


اا 


صفحة ( )١‏ سال اول - جل كا بل شمارة 6862 





اشتراك 


/ 
/ ؟ ١‏ انفاق 
0 3 


آدرس 


م لاداره : جاده ارذثك 


5 ا 56 404 2" ه55« 


امن ادلى 0 
7 5 0 8 2 حار حه حدم ويد 
ع اا افى :كألا4. 
6 ن ل © بل ل 5 | نكلسى 
هد طابرات :با احمن / طانة معارف نصف قيمت 
مله ايستماهوار :عنمي »ادبى »اجتماعى. نار يخى 


حتزر ١١احدى‏ ١٠8١اه‏ ش تح 5 جنورى ١و١‏ مم م 





هأت ١ه‏ .5 هار 11 
مملالها إقلم محمد بشيرحان . وكرل حأاضر 


مأشى را ده 


عص ركنونى عهءريست كه از روى قدمت واهميت زنْدكاتى على وان نقطة 
نظر هوفقيت نا نا كامى درين ونكامة بر كير ودار » هن روزش شدر سالى وهر 
سالش هعادل قرتى محساب ميرود ! حه وقناً كهما درقرون خوابالود اعصار 
ثرت ابدود » صفحات <يات كذشتكان را فت مطالعه ميكذارم , عى يلم 
اعضار كد دثه اساي رسع عاق عقوتن وى هيدان كاء تال وعد ادو راء 
مقاصد و آمال محدودى قرار كرفته نود كه حر أوهام و خرافات وخودردتى 
مده را متقايل امال معاد مندى وخوشيطقى يشير ارانه عى كود . 

و صر كه ما درانم حيات شير در راه تكامل وتشقدم عقلالى و حسىى » 
ببشرفت وتطور مادى وجسمى تقصد ارقأ وخوشبذى مخلوق قدهماى فراخى 
برمبدارد ونوع بشر را بان مسابقه حيانى دعوت مإمايد ‏ اموز بشريت را 


صفحة (؟) سال اول مله كابل شار 682 





انقلانى فرا كرفته لله مرك ان انقلاب يزركث عقّل بششراست وميل دارد هان 
خصايص عظبمه و فضايل عالية اتسانى را عنصة حيات ازخود بروز داده » ودر 
برنوان جهائرا مذور وحقيقت وشرافت انسانى را ائيات كايد ! ابن انقلابعظم 
زندمكى واجماع يشير مخصوص كدام طايفه وماتى در دنا نبوده > بلكةائيراثش 
جموعى وبلا فاصله شامل كافه سا كاين كره غيرا نت . وهبحكس وهيج قوى 
كنتواند باإن داعية طديعى جواب رد داده واز وى كثاره جويد > ولو در زاوية 
سال وكوعة سكوت و ارا توورقة واطوا فقن را عافد هاي تولاديق باد 
كرده باشد . جه ابن كثاره كديرى وانزوا حاوى اجسام خواهد نود . ولى 
عقول وارواح ديكر يحكم زمان يكلى يدل وتغير موده و داعى ان هيدان 
تكاءل را لبيك اعا كته اسع + ارى مخولات:غقله وس أن اك ناك نشدي ز 
طيبع انساناست وهبيج قونى ميتواند بشمررا ازين تعلورو ول بازدارد !لا ماشاءالله . 

وقذكه ما مقتضاى اوضاع اصوزء نظر كرده وروش روحى وعةلالى شر 
اموز را تدقرق مكنم البته عى نيم درراء ابن نكا ١ل‏ عظيم بشسرى هيا رازه 
طبقات متلفة بشريت بشدت جارى و هن كه درن هيانه فاقد سعى وعمل وجاره 
جوثى بوده «شلوب لوا نان ميدان معركة كرديده وراه قنارا دربيش »كيرد در 
عين ابن كير ودارها لازم است فكر كنم آيا درين هيا رزهُ نكا ءلى ما جه 
خواهم كرد و ظايم ما كدام است ايا درين زمان الاب و مضت بشرى 
فاق. ع توابق حدوان: غناك يشير رده بو كول ادك تيل و ناداق محسورد 
ويا ٠شاهدات‏ جارية عصرى در (طالت وتألى عمر ود ركم كند ؟ 

در سصورت | كاء بابد نود لأبحه عير ازين دوو بست : ل كرقتارى 


4 درد هاى لى درمان بريشانى والاخره در جوم قواى قالية عر ومعدوم شدن 





50 004 سال اول مجلة كابل ثمارة ( م )6 











يامئتون شدن بعر وزمان وان #قتضيات عدصرىق نادن ودر راه تكاهل و سدم 
قطع ماحل مودن » آن تكاءل وتقدمى ل اساسات دين «قدس وى ص نيز 
يشر را بسمت أن سوق عى عاد . يكوقق دك از فضلاى حكم عرب مخاطبين 
مصرى ودرا خطاب ده بود  :‏ دون رقتار روش زهانه 18 فرداست 
يإجماعه حار ندارد » السان محبور است كه خود را نالع محيط زيد كانى ساخته 
و مناى حيات را وام باشالودةٌ عصر خويش دانسته و بر طبق أن سمل #ابد» 
وريه هبيج كاء قابل زيات و همستدق عذو از محا زات و كان يدت . عشار 
واقوام ناندارك ثميزات عصرى و تديير مط وصلى وه را نه وده و ٠تخلق‏ 
باخلاق عصير » يعنى مز بوسايل حيا سه اقران زمان كر ديد » مشكل أت 
كدر راء ه.ارزه نحيات قدى به كاءيابى رداشته بتواشْد . حضيرت على رذى الله عله 
حتدر عصرها بيشتر فرءوده بودند  :‏ ( عامو اولاد كم بغير زما نكم لان 
زما نهم غير زمائكم ) «يتوان كفت كه غالب مالك شرق را خودى فرا كرفته 
واز 765 قرن بانطرف غرق +ود كرد بد است . محديكة حا ليسا ابن ممالك 
متحمده را فقط يك موجود غير زنده ميتوان اميد . زيرا هو جودى كه اظهار 
زند كى نتوائد «وجودئش ©«تزازل ودست خوشس حوادثى است كه افيد ارا 
اران كواه ذافت ١١‏ كف ارزى ان حيرات حقيق باشم لازم است كه عواءل 
حيات وترقى وفنارا درعصر هوجوده دانسته و بلا درنك داخل مدان ابن نازع 
جبأنشمول حات شوم » لادست حوادث عَفْاتاً سياد مارأ أز با در مندازد . 
بس لازم است ازقدما حفظ ١‏ برومندى ماضى وازخلف نوين استحكام مستقبل 
خود كانم . ايادرين قرنطلائى حكونه ميشود ازاعصار <جرى وماقبلالاسلام 
شو عقَول وعادأت »م ممدن » واخلاق حست , فى المثل ١‏ كر قدرى لعارف عام 


صفحة ( 4 ) سال اول يله كابل شار م )2 
امم ا 1 








برائيوء جين ديده شود ع بارّحة كه انها در ساليان دراز يدسث ١‏ ورده ابد 
كاعى بتنده و ناظر » از احوال حاضر شان حظى لمواهد ترد +صوصاً ١‏ كر 
باياد كار بر افتخار ماضى 1نما بك «قايسه فى عمل ! ورده شود » ١‏ ذكاء قلوب 
اعل شرت كك كرودة: 

حون ا كثر آاراءء افكار » عادات » اطوار ٠شترقيان‏ ماخوذ از سلاسل 
رمج وناب قرون اتدائى است كه شم ميرا نى از هان قرنماى ديرينه ١‏ مده 
وحتى در برابر اوامي هلهبيه نيز بديختا نه مقاومت كرده ابشك موجود است . 
بس كاه بان عصر ترق و تكامل مدتى٠وافقت‏ ومطاشت #واهد كرد . واقعاً 
جتدر تراهل خبرت وبصارت فثار اوراست وقت-ك عى ونند رسم ورواجىرا 
كه از ناريك هاى روز كار ساهليت هيراث و باياد كار مايده » وديده باشند 
ظواهرى را كداز باطن اثرى دارد » آرى عى شنو كاتى را كه مما تى آنرا 
فرك يكنم وهكذا ازين قبيل ببى اعمال واخلاق دارم كه مغيرزيد كا فى 
در عصر حاشر است . لس ديده باشئد كه مردمان برذ كر اساطير تقاخر كرده 
واز كار حال تغافل ميهاسئد يمنى اهمام عرض غير جوهرى داده اند , و حقيةت را 
كذاشته . موهومات برداءته ابد . بالحكين اقوامييم خواسته اند در مهيدان 
حيات عصرى مستدق زنده كى كردئد لاجار إسى از شكونه حجا ما ىافكار 
واعمال سورا صردانه وار از *م, دريده اند ! حوبست كهما از عادات و آاراى 
منتثسرةٌ سؤاكه موجب التباء و اخاظ نفوس است دوسهرا زير حث أ وريم ء 
«ثل ٠وضوع‏ تعلم وترنيه رااكر هدف قرار يدهم تجارى ذيل بثثار مى ايد 
كه تعلم خاص رأ اشكارا كاد د 


)١(‏ اولا” بطق مين له أن عمارت ابد از اسان لدان , دين مقدس 





صئحة ( ه ) سال اول مجلة كابل شارء (م+) 





اسلام 5-1 است طلب العام فريطة على كل مس و مسامة . 

( ؟) ذكان معين عبارت از مكاتب و مدارس . حيرت رسول صلعم 
هيه رمايد . اطلوالعام و لو كان با المين ! 

( * ) ز مان ممين ( از ذفلان سال لا فلان سال ) حا لانسكة عل لبسايد 
مخصوص طبه بوده بلك هللك هام ورايج عام باشد زيرا بسا كاد كران عالم 
يازر كان معار يف ازهى كنج و اكتار برجميده يا ازرط غرسان سر كةيدءايد 
و كذا تابد كان خصور باشل زيرا علما ؟تهاند مهرجا وى ! ازهى جاساب ! 
وممحنان ترايد بزمان الحصارش دعى بيغمير برحق ما ميسكويد  :‏ اطليوالمام 
هن المد الى اللحد ! بابد طلب هكرد. وسينى ككنى كه مر الى 
از عسلم در خود جيزى _افزانى ٠‏ تعايم و تعسام نه تنبا حفظ اأمثو هاء 
جواب دادن رين هاء و دادن اءتحان هاء يا طوطى بودن از افاله هاء 
فرا كرفان حادنات » سردادن واقمات » است بل هكه از ينبا صكرده 
وظبنة «مومتراسث : يعنى اصل كار مدرسه تربية انان حقيق » تكاعل 4# كردى 
ريه ذهن و ذ كا قبل از تعلم علوم هكذا تريية جسم تربية عواطف 
تربية فكر و دماغ - عرامية اراده مباشد ‏ تربية كه رجال درد نوع خواء 
بدبرورائد . حق و حقيقت «درسه أناست كه يك صورت علم صفير از مظور 
عالم كبير كردد . وا جب است كه فر زندائرا براى وطن مترين خدمت كار 
إسازيد » وقبل از هه متحلى محاية اخلاق متين وءمةن و اماد يشر فت هس كو َه 
امذاف فلكت حوون كرواته. ْ 

انمان نايد جز رشد و قوت غود اعهاه كند ١‏ كرحه فا ليث وسيطره 
ملك ومال صاحب قوت و شدت مبيباشد ولى السان ذى ميتواند اقويا را ١‏ 


صفحةٌ ( ) سال اولك مجحل كا بل ثمارة 641 





للسصسي ل سي ع بي يت بس ي نه لسسنيسسيستان 





ودف خود وكر سازد ل سرطره حق علم وده أست » اك اروز عام 
مهمه طبقات عام شود سيطره بدارندكان اخلاق راقيه ء ياهل اقدام و بات ء 
إصاحبان جلادت وشحاعت محول ميشود » وسيطره هالك صا حبان عم اهنين 
شده + عنزهك در ديا جيزى ما نع ان شده تمنتوايد ٠‏ 
باز مثالا” مهاس ستكات ديكرى وهام كه عبارت ازلءت وادب باد . اولين 
جيزيكة دران راء ما بايد خاطر نشان نما لم ابن است كه لفت براى هما همه ونقّل 
دادن هذا قاسث > درج ذات غايه ود اع بلففل موده ازجواهيءءالى 
بروائى »مالم . حاليا ص دمان بكامات نظر انداخته ازموضوع عى راشدء يقالب 
اعهامداده 'زقاب خيرندارئد ء بلك ازين شرو وهمى برها ايلا يافته كه هكس 
قادر بسوادى كرديد » ياجند جلهُ مقن ازخود بايد » و بدعواى صرف ونحوثم 
نازيدء خودرا مخرر ولولائده «عين داشته » وازارباب حل وعد وغور وخوض 
داشته » كرحه «ياحث ازعلم دوق يا سياس ت تميق باشد <واء كار ممم اجماع 
يافكر رزين اقتصاد » سر جنائده وقلم ميرا ند وازن ١‏ كتفاً واسرّفا خود خبرى 
هم بدارد كه عالمى را غسقاب فنا مكردائد ! وحالاتم انحه ذ كر يافت مض 
فرع الفرع مباشد نا باصل كا وكى رسم ء و بايد از ذهن تيرم كه لغت عنزلة 
لوجود 000 است ء والفاظ وعنا رات درءقام ١‏ نازع لدأ أست م كه 
اصلح شان ناد ومنت وبازلغت ايم سير احدوالات » واستكثافات واختراعاتن 
واستناط-ات اثسان است © بس حكونه آن را جابد «يذوام » در صوريك 
خود به استكشاف واستنياط واختراع نه برداخته ابم ؟ لهذا ادب نيز بابد ,روح 
عصرى دوافةت ع-ايد ايل نوست اسك 5 قدماى ادب براى ما تشايد مميج 
و نماذج بديع ا لصنعه كذاشته و رفته اند » ولى ا كرما برانما | كتف و اقتفا 


صفحه ( /ا ) سال اول مجله كابل شهار؛ ( 6م ) 








ورزيده نوقف كالم هاننها ازيست #تى ما است بلك ا رماع وتقيقر است . 
حكونه مبتوان راص .ه نقدم و ارثقاء سبريد | كر بداشته و | لباشته قديمه قا نع 
و عيراث مانده ١‏ كتف هيكلم . 

1 تقدم و مشرفت بدون استح_داث واخستراع امكانى بدارد . بعغى 
مسايل قابل مث دارم 31 تقطيع ندر ووقت لهما بعدها كذا شته و الشاءالله 
المكرم باشده مسب اقتضاها برداءته مى أبد . 





مو ب#©|/|هسهوبمبتب- 


( بقلم آفاى غلام جيلانىحان ) تلحكاء 
1 اخلاقيات 


5 
اعتراد يلكات اليه 


خادهين بوعى دراار مساعى وزحهات والحقرقات خويشان ند بعلل وامراض 
ديائى وقواى روحى انان , له اساس اعمال وارادات غير بحة أن شهرده 
ميشود ‏ نتاىر | مكشو ف هبداريد ؟ وبايستى السان نظر بابن محقيقات ٠سلمه‏ 
معتقد شود زمام اراده و اعمال وى در طر يق حوب و حقَيت در دست اقتدار 
فسكر وخيالات ضيح وباترئيب وى است ! يننى در مجارى حيرات در صوري كم 
قواى بإطنى خود را إطور منظم وعطالب نافع وسود ملد ورزشداده و أمارا 
بعمايات «وزون ولاق عادت ميدهد ء البته عادات ردى ١‏ كتمالى يامورونى را 
در وجود حُو يس »غلوب ساته و روش أنامرغوب و امصائل بد را منسكوب 
عى سازد . 

فضلاى دانشمند عصر از قبيل ! مون 72160 15036 هاإن رش 


صفحة ( ١‏ ) سال اول جل كا بل شمارة (41) 





لوبه 11615165101006 إسنكك علطزووعرآ واءثا لها از علماى عل الروح 
وعلم النفس هيكو ند اعمال وارادات صميحة ثماها نايع احساس و عكس العلل 
خيالات سالة مماست ع هن كاه 2ه صديح و نابت از اعمال ظاهن عبشود» 
نقصس را بابد در عقول وافكار خود جسة<و تود ! خيال ثما ميتواند اراده را 
إصورت خوب و تيح بابطور علط ونا وب الما و ريك يميد 6-7 خ<._ال 
ميكنيد ‏ حي صبح ساعت ( 1 ) بايستى از واب بيدار شويد » وابن خيال 
بصورت جزم و تصمم در دماغ ا عن كز ميما بد > اليته دح در سير ساءت 
دار خواهيد شد. 

بس ااكر تصميمى درخيال وارادات باطنى ود كردء و آثرا بمقاصد واعمال 
مسا ة سان وعدّاد دازيد اليه ارادات واعحمال ظاهرى از حدود “ون واعتدال 
غاوز كزذه عتوائد.: 

براى اشكة انسان از عادات خوب وكات فاضله خواش بك حظ روحى 
برده و يسكس أن يك انقراض وتأ ترى در روح بيداشود » يك قود ميزه را 
خداوك ستالدراطن انان خا كروي 5 1 راو وديدان »تاقد .و 
ازخصايص اعمال وجدانى ابناست © فرق بين اعمال خوب ويد كذاشته» 
درصورت روز اعمال صاطه وخوب انان در روح خود يك سرت واساط 
وبارتكاب امال سوء وغير حساه ٠قابل‏ فس ود ريك +أحاات و سرزشس 
ياطتى اماس عى #ايد . “مين احساسات وب وناخوب ياطني اعمال وقماايت 
وكداق" النان رطاف مدا قدو كيه ى شود 5 واقعاً قو شرفه شام 
وجدان در وود السان ٠وجوداست‏ . 


ولى <ون وذ عادات ردى ومدق رذايل يكنوع تساط قاهراه دراخلاق 


صفحه ( 56 ) سال اول مجله” كا بل شارة م 6 


ديب يي سي سني يي يي 





وغو للك كتودة وره وق شعيروا كف | لود وتلع وا فى مك ةا بنع 
اليته درجنين انسانى فعاليت وجدان مق شده » باثيراتشس روح رأ خوبار 
تألم يااساط داده تمتوائد م جناتجه حجثمهاى عايل وتاريك ١‏ زمناظر زشت 
انا اا يامتألم ى شويد . 

كاه انان :«وجماة انزازة كال لوطي و ارده مدوسنان تاشر ده 
ومايل باشد : طرق برج وناب زندكاتى را بدون مخاطره ومغفالطه هثى » 
وفضايل اخلاق ومقتضبات انسانى را درين رزمكاء بر ولوله واشوب ٠غقود‏ 
كد إمنى ازحدود تكاائف اوامى ونواهى وجدانى خارج نشود لازم است 
موقع ارتكابدى باتصادف سكى ازاعمال خلاف اخلاق سرزنشس ومحقيرات 
وجدانى را هماما كردن اده نس خودرا معتوب ومستحق تمكوهش بدائد 
ونادم باغد . يعءنى «مرزئش وانوسخ وجدانى را كه بعات اال زشت درنفس 
اثماتى اتوليد اضطراب «ينابد . 

أكرانسان مطيما نه آثرا تلق مكند» البتهآنيه خودش را ازتكرار اعمال 
سوء حفظ و براى برهيز كارى وقواى قواى باطنى خودش را متمد 
كرده خواهد ود . ١‏ 
اشخاصك برخلاف اين سرزنش ولاديب وجدانى » بالحاجت وما لانى وجدان 
خود شاترا :<راسته » ومقابل الزامات ان يكنوع دليل “رائى وفتاوى غير 
ممقول اقامه » وباقناع وجدان <ويش «يكوشند ء كويا انما عمداً خود را در 
كرذات ميق جل ويديحق برا ناب كرده » وهيل دارئد ديد روشن باطدن 
خويش را كور كرده ويرتكاء عدم را باديدة ا بينا استقبال كاد . 

مت بللد ونيروى عقل واستعداد عالى وقابل السانى » در قبول و اعتياد 





صفحه (( ٠١‏ )» سال اول مجله كابل شمارة ( م © 


م 


علكات فاضله و خصايل يده خلى قوى وزابد از كفايتاست : جه وقتا 
كه انسان عظمت مقام عقلا نى وقوه بزركك ارادء وتصمهمات خودش را در 
كارهاى سار » ازقبيل اختراءات وكشفيات وغيره بسنحد البته سهل است 
كه نراى معاد شدن سيكدده ملكات وخصايل خوب تصمم كرفته و فكر 
وخيالات خودرا بان اعتياد يحور وما نوس بسازد . 

عادت يك عامل تزركك ومؤاريست اكه جلو ارادات الساق مرطرفكمة 
هيل داشته باشد «يكثاند » وقناً كه انسان <صايل خوب وشايسته را اعتياد 
ومشى مبمايد » البته عادات ميشه ارادات واءمال او را بطرفى خوبى سوق 
ميكئد »> ولى دراول وهله عادت را عقصد جلودارى اعمال صالحه و ملكات 
فاضله جز لعزم و تصميم تدخير كردن يمكن عدشود يعنى شخص معتاد بافيون كه 
تقايل ترا مايل باشد نا تصميم تكند كه ازمقدار كذشته كتربايد استعمال عايد 
اليه بان عمل هءتاد شده 2واهد توائست ٠.‏ 

عنم و تصميم قطءى ولايزازل خصايل خوب وملكان فاضله را درعادات 
كركزداده ومطع أن يكردائد ! ءثلا انسان تصميم ميهايد صحه حيحكاء 
زبائوا يدشنام ومذمت ممعتادكواهد كرد ! وعتصد نفاق اتكيزى بين حمنوعان 
وسيله قرار تواهد كرفت ! وكوش را بشنيدن الفاظ بى فابده وسخن 
حيتنى حاضر عى ايد ! ودست را نحق عير يااذيت نوع دراز ميكند : 
جه ان جيزها همههغابر اخلاق ورخلاف اواص وجدالى وهضر شرافت 
انسانى است ! بس آنرا مرتكب كيشود بلك هرزمان ازينافعال نغفرفىدرخيال 
و ضمير خود م.يرورا .د ١»‏ أءته رفته رفته بنك تصمم وثالى درن راء » اين 
مادكات حجزو عادت وى قرار كرفته م اعمال باخون را ص كب واهد شد 1 





صفحةً( )1١١‏ سال اول بحلةٌ كا بل (اشمارة(42) 








وضمناً بانوسيله هلكات عاليه را تملك شواهد مود . 
محئان براى غابه و شوذ اخلاق ردى و غصايل «ذمومه , همين طريق 
افتناد اسن م 116 كز اثنان همات وعواطت خض زا مداو عوساك 
وطغران شهوات ساخته » ضعنى در تصمم أو طارى و عقابله قيام تورزد > البته 
عادات رديه در انسان نفوذ كرده وارادات واعمال اورا تجاهاى بست عى كثاند . 
فقط غلبه وهوفةيت انسان درين مبارزه مرنوط بهاناست كه ازقوه ميزه 
ووحدان وو دورق خشهائن: ومانكات2 غنت وقد لقابو عزوا خوامية ع 


وله تيروى عم ولصمم عادت را مطييع اعمال و كارهاى خخوب قرار دهد. 





جبلى غى جستا فى 


هام نذكره نويسان نام اورا عبدالواسع جبلى كه جلى را از «قاطم اشعارش 
دريافته ا بد منوسند مكرصاحب عجمع القصحا اسم بدرش را هم علاوه كرده 
اورا بسرسيد عبد الجامع ايمر ابن ريع هيداه . ازاشعار خود شاعي كه 
عنزلة | ثينه سرابا ماى شاعس است نيز استنياط ميشود كه از خاندان محتشمى نوده 
ونسب سول اكرم ص مبيرسا بده است . أما انك اورا حمدالله مستوق 
صاحب تاريخ كزيده بسردهقانى داته و درشه زارى اشاره كرده وكتب 
مابعد أو ازقبيل روضة الصفا و<دبب السير وا تشكدةٌ اذر بدان اركاء و استناد 
كرد ابد هاما عارى از حقيقت است زيرا اولا” خود شاعى بانهسايت صراحت 
قول وصداقت لبحه نسب وسلاله” خود را روشن موده هبج اهتياه وترددى 





صحنفه ( ١١‏ ) سال اول مجله كا بل ' شماره ( م 62 


تكذاشته است . ماني عبد الواسع حجلى دراغاز سلطات سنحر ازشعراء «برز و 
ردعدت زمان خود وده وبمدح أمىا قصايد مساخته است جنا ىه صاحب سخذن 
و سذئوران إزقول حماد الدين صاحب تاريخ ساحوقيه مباويسد كه در هدم 
طفر لتكين عمد قاروى بن انكن كه بدرش فرمان فرماى خوارزم و مخوارزم 
شاه «وسوم و درسال 4٠‏ ددست قودن وبارقطاش از امراء ساحوق كشته 
كرديد قسيده كفته واورا بفتح خوارزم نيت كرده كويد # 


وارث كنج و لكين ميراجل طفر لتكين ‏ ملوان ملك اران شمس شاهان بشمر 
«يرفرزانه قار وى ن انكاحى كه داد ل انزداورا فذلى برشاهانعالم سر بسر 

و طثر ل:.كين درسته 498٠١‏ رخوارزم استيلا يفت ودرمين سال سنحر از 
طرف برادر ود بر كيارق بامارت خراسان منصوب 2-8 ٠‏ عسلاوه رين 
دوات شاه سمرقندى كه سخنان وى دربين نذاكره نويسان وتتع كتند كان 
تهات اعثيار است 0 معروف ود ميلو إسد : 

انه مشتهور است كه عد الواسع دراول حال جاف عائى توده و[ نا كه 
رو مى ديد اكه دراول حكونه شبرى كلت يالمام سعذن عوام است ودرنواررعغخ 
نديده ام ازين جمت ليقام درنيايد جون اصلى بدارد جه شخصى كه درسخن ورى 
بكى ازفىنظيران روز كار نودء باشد عقل قبول ممكند كه دريايان شباب جنين 
على بوده بتربيت اهل شده باشد اشاره قول حمد الله مستوقى صاحب نار 


)١( اككزيدءاست‎ 


١ 2)‏ ( عيد الواسع معاصر سلطان ساحر سلحوق وداكو د دراول بزو كر ساطان ووه 


دريشه زارى اورا ديد كه مكفت  :‏ اشتر صرا حى كرد نا دام جه خواضي كرد نا 
كردن درازى ميكنى رطية مخواس حورد 05 سلطان در اوبوى لطف طيع يافنتاورا ملا زم 
كرد وتربيت فرمود نا ,دان مينبه رسيدكه بطرز شعراوناغايت شعرا ككفته ( تاريخ كز بده ) 





صفحه ( 18 ) يله كا بل سال اول - شار (م) 





0 ب ع بودبد بن 47 ب يا حل 2" بأصنات: "عد ج ع 5 يلا اشيم ب باع عضت معي 


سقط الراس و خطوط «سافرت 

باتفاق مام مورخين وسفيه تكاران »ولد وءندأ او غس جتان افغا تان 
( عور وهزاره حات حالليه ) بوده اعت دو أن عند ظمدور عن شاعنل 
زر وى ازسينة كوهسا ران مس كزى وطدن 'فءلدتان استتعادى بدارد حه 
العالدتان دزوونة اللام سارح سات انو 5 در “ين قرماى بح وكش 
تخرى بدمناماى عروج ور سيرهي:ءود وبلاد اثثانى حون باخ » هرات » غزلى » 
ذري » بست وامثالها يبى بىديكرى در برورش نوابغ عالم و رجال مثمور آفاق 
كود » غى حستّان 3 در جهات شرق وغرب ود داراى ١٠ءور‏ رين 
بلاد عدلى | ز قل باهان و فيروزه كو و غيره اتودم > لير در بروريدن مشاهير 
عامى وادنى قصورى تور ز بده وازاأن له است شاع شمير كرود تانى 3 
در سته ملاع غرى بدامان جبال فلك ساى غن جستان روز كار دوات غزنوءه 
و أل سادوق ظهور كرده و شّول دولت شاه مر قدي دراول حال ازجيال 
غى حسئان بدا را الك هرات أعده وازاتجا دعت ساطان م رام شاه تسعود له 
ساطان غى بود رفته ودر عننين دمت أو «شغول شده عدت <مدار سال 
مدالح او "كله اعت . 

وبعدازاين ارخ لمزم ركاب ماطان ستجر بودء وكام خم باللمطان 
«ودوف يغرض ماسكت كبرى وناخت وتاز 1 قلم عسافرت هناى جندى اخترار 
كرده است كه أخرين ها در سنه 1ه ثلرى حر كت م تحر إطرف عراق 
در زءستان وفتح ان بلاد است وقصيدة غسا والمند بالاى' عم ددرن فتح ساطان 
سروده أست . 
سلاطين وذعراى مساصر 

١ (‏ ) ين الدوله عبرأءشاه ان #سنود 41١‏ مه كه شول دوات كاه 








صفح )1١1(‏ سال اول يحلهٌ كابل ثمارة (4) 





باد شاه فاضل دانشمئد وشاعى برور نودهدارالملك غزنين بروز كاراو م كر 
اهل فضل شده وتربيت ابن فرقه را ازو مثر كسى نكرده اسث كتاب كاله 
ودمئه را در روز كار او حميدالدن تصرالله كه تلميذ ١‏ نو حامد عن نوست 
ا هوق افدارسى أرعمه كزدد ورسام عبرا دكا لذاخت وداه :لاحت وبلاغت 
دران كتاب دادهاست وشيخسنائى حدقّه را نناماو #يكويد وان ستازوست : 
اى فلك جو يار كاه هستى 2 شاء رام شاه شاهدتى 
عبدالواسع جبلى جبار سال مام در رمية شعراى باى لت او نوده قصا يد 
غرا و كراسهاى اوايل روز كار شاعرى ود را وقف نام او كرده است . 
( ؟ ) ممزالدين سنحر نملك شاء سلحوق ١١ه ‏ وه كه دريارساطاتاو 
از حيث شعرا وادبا يكى از بترن در بارهاى آسيا بوده علما وشعراى' از قبيل 
امام محمد غن الى وحكم سنالى غن وى وحكوم اتورى بلخى واد ب صار رمذى 
ورشيد وطواط بلخى وسيد حسن غزنوى ومختارى غن نوى واميرالشعراى همزى 
سم رقادى ولامعى جرجانى وفتوجى مسروزى وعبدالواسع جيلى وعيره ستار كان 
روشن عصراو بوده نام و دشان سنحر را درصحيفة روز كار نا ابدالده زيده 
وجاويد كذاشتهاند شاعى هؤخرالذ كر كه مقصود ماست در دربار سنحر بأنهايت 
افتخار و ١‏ برو مندى مام در بين اقران و معاصرين خويش كههريك رقيب 
ومعارض يك ديكر نوده مبوها شايده واهانت ها ديدءاند زيست تمودهوزيد كاتى 
هشتاد ساله خود را بامهاى علو وعزت فس بايان رسائيده است حئاجه خود 
جرس دعوى ع جنيايد . 
شاهان حمى كنند بفضل من افتخار اقران همى صحكتد برعم من اقتد 
بإخا طسر هثيرمو باراى رو شنم "اليرق فىالد جية والشمس فى الضحى 
عا ليست متم م-مه وقت حون فلك صافيست تسيتم مهمه حال حون هوا 


) ٠6 ( صفحة‎ 





برهمت ونست اسخلماى ٠ن‏ دليل 
هن كن دعاو لفتديت كن دهن 
در باى جاهلان نه برا كندهام كير 
انفخر لعن م١‏ كهند يداسسث «ييحكس 
وائرا كه او بصحيت هن سر در أورد 
ور ذل بديد شود زو معا شه 
الل هرى ما نشناسئد ريقن 
مقدار ا قاب ندا نشد مي دمان 


اذو عكر يتاه ازاده وا خط 


سالاول - محله كابل 


شارة 2م > 


ترلسيت منت هنر هاى هن كوا 
كروان تاستوده و كتتان أررا 
وز دست نا كان مذيرفته ام عطا 
در نرهن هذمت و درنظع من هجا 
جويم بدل محبت و كوم بجان ثنا 
اتكارمش صواب وتيندارمش خطا 
نا رحلقق سباشد ازين منزل فنا 
“ا نوراو تكردد از جشمها جدا 


كاندر عدر باشد ياقوت را ما 


معاصر دى سلاطين ووتث بأو سار شفكم و أ<ترام 3 تزتها ابد <نانحه ان 
اشعاراو برى ادكه سلطان سنحر باو علاقه شديدى داشته ووقى كه ازحضرت 


أو دورمايده بدويامة سراي احترائى نوشته واعات ا كرام احضار در بارش 


اكردهاست ٠.‏ (لقبدارد) 











)1١5( صفحة‎ 





ار طبع 
مسمةى 
نان خوشدث ه مخلوق و اشكار تكو 
بود زلاده ا بك بدى ١‏ لععرى 
#خريد متباع دى مج ديارى 
306 طرف 1 سوداى ود سير يما بى 
2 1 
دو 9 ده لكت دود صاده كاد دل مس دم 
كال خاق عدو ؤدق خويورظت دايد 
سر <_لاف ا سازى زها نه بدارد 
وحعن د كر جح حا<ت اهل خردرا 
. مين صفت زدل حاق 65 زدايد 
زاك كاد -- هي جه در حمهان ا 
ستعية 5 دائن ادناه كدان عن * 
بدى ك5 باه_د دهي ششوةٌ عاقدفل 
بدى ءَ -ودم ود مكغار الكايةة باءى را 
خوشست هن بدويك حجان عرض هقاءشس 
ا ست 
جليس بد “كزين أى و اد © دوارد 
ه خلق نيك “وان ازهزار حادته رسن 
ذآن كي نام شك قور هام 
عر صؤت كه وان ور طردق اله دابى 
عر كار دذكر كر بود بكار سابد 


سال اول ب #2اة كابل 


"العامة يايد ست توميو فيو ١‏ سنون بحسب حم تسر وي ميا يمسيو بد معنا وس يسنك مولممويصي يكس ما دمب ا تمي و يي ا كم 


نكو 


شار (8) 


ع 


5 


تود الساد و عر ديار تكوثى 
همرعرلد ١‏ أثر باششدت بيار نكو 
زيان بدارد 2 بستة سار تكولى 
اكلشنى 5 ناته امثان تكون 
ا و م و 
كته بفخاراوية كل ا وتوهار تكو 
عر مزاج 6ودبد ان 10 وق 
ج وكوشوار هن بس بكو شدارتكوق 
2-3 2 ابد “م ى كار الوق 
لكو نود كه كند بدشه هوشيار كو 
توان كش.د 35 شش.ةه اسظار تنكول 
و كوه بدشءن كاوزار كوق 
زاءتلاط بدوزشت ماوعا كر 
هدار تم دواراعس دع كسار و 
خوش انك داديدوراشاثمار تكو 
مداه دسدتث حداآ را باختيار حون 


مين مر دور دان أبدت كار نكوي 








صبحة ( /ا١‏ ) 


دا ى 2 1 ماوءن بأهل زمانه 
بكار شم دوق مر طريق ا 
مكن ه ا حك خراب حامة جودت 
05 أميد و لود زلعن. دير 
ع عدشود أر كرد هاى ع يمان 
الكذته لابه الكوق 2 م أهانه 
تود يرهس جزان شروه 1 حدم داما 
“كن روه حزان بيشة توق رو اده 
جزاين طربق تكو أسيرى بده طرق 
#ودةابد مين نام بيك حاصل «دتى 
جزاءنصفت سود رده بوش خاق <مارا 
| كريدام م ودع ا أسيرى 
عار خلق حس زياد سر زهان وطن را 
بدنيكويدا كرت شو نكوست رعايت 
دى لإعاقدت كي دوجار كسارا 
1-3 صان داز افاتز شن دور زمالشس 
خالل در الود أ بدى مناى محدن 
سر دكه بكو .بذ خاقرا كتتدثيارى 
زخاقنيكنوان كرد جاى دردل مردم 
سيكسيرى وبدى وام صم ابد إبالم 
كال خواجه ماشد نه حمع مال ةرر 
طوءق كه لعمر أربدى 5356 إبشهان 


سال اول مله كا بل 


شما ره (4) 








0 
روان بكار اكه 507 دان اكول 
كو داغد :ا كر كد زاغوار تكوق 
كن محاى بدى تي يار بار تكو 
زد 303 ترك زر هار حون 
بود سدردةٌ خاقااءن مدو رد كو ل 
ا رن 
هبيش خا لق و مخلوق اعثبار :"كو 
رها كتى ده لكر أزسه رهكذاو وق 


براق روفاك الخار 


م. ادو صحكون عوديد تار ون 
9 هزار ععروب اسث ردهدار كول 
0 3 اموا غم عدار لكو 
كبر عودزه براررس 3نا نكوي 
شود مور قدهمت هن نفس دوحار لكوق 
شريدة 5 كلها شرئ رده يداز :كوي 
اكشد دور وق حان حصار تكوثى 
ديار الت ها ساتد:استواز تكو 
2 و 5 كك بدى هزار كو 
تحواتن ايك باشدشايدر حدم أن شعار تكو 
جو كوءسار بود صاب وقار تكولى 
مكو 6لا كن عست جمع دار نكولى 
«واز طدءت مكو رو 2 تنكول 


1 سال اول - يجله” كابل شمادة (4) 





نكردهاست فر اهوش اكر ز خاق بدىرا سن يرود از ياد رور كار تكوق 
به تشنهكاءى مساغنى ابد 0 ععارف كم مات ازن قهز قار تكبوق 





بقل اقاىغلام جيلانى حان : 
فم 0 « فار باب « 


طهير 


ام البلاده بلخ » در روز كاران قدي يى از بلاد معروفةُ فضل خيز «شعرق 
زمين و ازجمله .وب “رين قطءات تاريحى خاك ياك وطن وده وبسى لعظمت 
وافتخار مشهور ونار يخ ممشعى دارد . 

بلخ در عببد عظمت وترقيات عرفانى ومدتى نه امنا اسك سعادت ومزيت را 
منحه.ر ود اخته ويكانه افتاردر شان افقوطن تحبو ب يشما «يرفت ؛ باك#قطعات 
كوجك وشبر هاى صغير دور ونواحشس را هم سعاد ند سا ته وه كدام مثل 
ستار هاى درختئندهٌ يحول خورشيد عزنت و جمال وى “ور افشالى و ضيبا باثى 
داشته واز انوار فضل وعدن بلخ استقاده واستئاره ميموديد . 

ازاتحمله شبر كوجك وءقبول ٠‏ فارياب » قد يا دوات اباد حاضيره اسست 
كه در قرن (5) اسلام در تمدن ومعارف جون ستاره روشنى در افق مغمربى 
شهر معمور وزساى بلخ اففانسةان عى بابد . 

فارياب در فسهات كشوريه واداريه ترق لكك ماعزوولااءت خوزحان 
وده جوز حال حاوى شتير هاى ميمئلهء ابد خوى » قارياب » سر بل شناخته مى شد 
ومكز اداره اش كاه شبرغان وكاهى سريل قرار مبكرفت . ولايت جوز جان 


در نقسوات ملكيه لمنلشه أ مس بوطات ولآايت بالخ إشمار رفته ابدث ه 





صفحه ( ١9‏ ) سال اول يجله' 6 بل اد 622 


25 2ك اح صمي ار م ستياه يبت ييح مب ب بي مربي ون مب يس ون 0-5 


0 ظهور اسلام 31 مد بدت قدم أفماذ تان #يرى شدم و مدبدت جديد 
اسلامى اغاء نز مود ولارت دوز اق تعر دورة وسعشعى را طى ى بود : 

درقرن “م عسوى جوز جان داخل سلمطات بوبى آل «فريخون » بود كه 
ينها كوه تا مان عور اجراى ننوذ ميلو ديد وياى ' #وييان نيز كام ى دبرغان 
وموقء ى قارياب بى نود. 

درفرن يازده عدسوى دو ان عن نوى م ل كرى افغانستان حكوءت إلا ى جوز جان 
رايكلى خاعه داده و جزو ايالان 2 سيس جو زجان مدل عهد 
عن توى هاى افذا نسئان مس بوط ساطنت غورى ها شار ء هيرفت ولى اإن تصرفات 
شاهان غزنى وعور بدون اس صدمة در شان مددت وسعادت ان وارد كند 
يشثر أسباب ترق و وسله به ا ا 0 
طوفان <وادن جنك وعبازوات ونين از خارجه جارى وغالب مما لك از 
أن كثار رغد كدو يرن انا 1 *م قطارانش در .هد خوش 0 
درمت لونى وحدت وى ولى افنالستان رود ر لسر هويرديد . 
در قرن »٠85‏ عرسوى تند باد عت وبيرحم حوادث وزيده وأكثيدجراغ عاى 
دوشنى را از مالك شرق خاموش مود فا رياب مام دربيش آمد ديل بنيان كن 
ا دخول و امحادةتحوية هد و؛“وجوديت خودشرا ةل سو انسته باخاك يسى 
بعاد شد كا امروز جز خراءه زادى ازان بيش عابده أست » كنوت فار 8 
١‏ م عم دولت اناد «شهو رو ختص و انار عمرانان ار ددر آب نازة روىخرابهزار 
ْ نما باقى وجارى دده هيشود إعقيدةٌ 00 از شاياى انار اقوا «الطرق زود 

نوه اسن كه درة رن (5)لا كي حصدص ثالى افا تان هلط شده ودر | 
قارياب قد ياساس جغتا فى ها بنا ثى يديا و سام دوات اباد وس سوم كرديد . 
٠‏ والحاصل فارياب قدم كه كفتم اق أزبوب تن شهرعاى زيبا و مدنى 


سفحه ( 676 سال اول - تجله كزيل شاره ( م2 


يسم لصب عسوي وسيم موي ب لبر وساي سم در لجا لل عصم ‏ ولماو د تلبسا اسن 





زمانه “رقيات افغاتان بوده وسهد رورش رجال شمير ومردمان فاضل و بزركك 
إثمار ٠يرفت‏ ؟ ازن هك يكدسته فضلا وشعرا وحكماى ٠عروفى‏ نو جود اهده 
اسث كه كمرت وحيئيت ارخ آاما عظم : ٠قام‏ مدلى وعمفانى فارياب قديم را 
ورانظاق لوه كرا ماف 

ازجملٌ فصحاى ناءى وشه_اى يزرككث و كراءى 5 قارياب أروزه اورش 
داده وعلصه عن ورى «وقم د :م ظمرالدن قار إلى اسرت © : ان 
شاع شمير وادب شير نسحن ازمعا يف شعراى ترن (50) اسلام و درهيدان 
شعر وادب ١‏ كه بلاد مثمرق عبرصة جولان كاه خيال وفضاى برواز كلام او 
بوده شاهان زرككث دريارهاى ود شا را نو صال واطف كلام ان شاع 
شومر افَها تستانى ك-2 وفروغعى م.دادد : اعم إن شاعس توا يان ظميرالدرن 
ان طاعن بن د ا 5 او 00 و لاعن كوم كانه عصر حورش و 
حسؤضا درقصايد رنكن والفاظ مين 0 امدان سحن لأمار رفته ار 2 


١ 2‏ سبع هه ٠.‏ و9 * 
درا ميت هام شور فى وى أسات له ميك ايك : 


٠.‏ مير 
دبوان ظبير فارابى ل ور كمه بدزداكر يابى 
12 ببرالدين فا رياف سس ار 0 دراوايل #رل ( 5 ( الام در عاك زعداى 
قارياب بد سا امده تشووفاى درهو'ى ازاده واوح رور وطن حوب مود » 
ارات نت مولع دغ ر 3 9 ا 0 َك 0 م ر ا'ورأ ل عا بر رحال اى 
0 ها دى وعم فى ودش 
إث أثور أاقت رفاس و كمع و3 رن درءى رو 
ل عه #مد »م 5 0 00 : 5 خ_إل اورا 
م ا لالطو عع اموي ووو ا 
رادر ردن 0 5 500006 0006 وادى )١(‏ 
30 ! 3-7 (أعد لأيد 2 دهان شه على مدعووة | - وي 
بطرف شعر وادب ى لذأ 7 0 
آم 5 0 2 9- 1 
ا اذى اما يوقته بود أبن فن المرام 


١ 5 00‏ فد يكه سقط ' ! بلسي ركم دق 
د 0 51م 5 0100 ف نه - شمر لماه 
1م يول ناح النوا ريج و عجار اد لفكي 


از باح 6 حنان عست 0 





صفحه ( 73١‏ ) سال اول - محلة كابل اعمارة 2 4 6 


طبع واظبار فضل ولياقت رياوى متاعكت ناوم الك افارين كرديد.ه 

نخستين انايك عمد بهلوان جبان بن أبيلد كزكه ازأنابكان «شهور عاق و 
آذر ياهيحان بود ميث فطل و شهمرت 5ال ظبير شاعى اففا نستانى رأ شنيده 
بدربار خويش جلب ولوازم احترام وتحبت را درياره اش يعمل اورده وجندى 
مجمله نديمان خاصة دربار ان باد شاء «يزيست ديس در خدمت قزل ارسلان 
حكمدار عراق ناته هان موقميت را حاصل كرد و قصيدة معروفك : 
كنبيج اقللة يد الدرعة وي بأى - أنا بوسه ر ركاب قزل ارسلان دهد 

ارا در هدح وى سبرود و إسى هورد سين در بار يا و دوستان وى و 
موجب حيرت عم كاران واقع شد . 

ظبير در ابداع سيخن و روالى طبع مشموراست جنا جه كو سند روزى كه 
درمعيت سلطان طغائشاه ناتى سلمحوق عارم تماشاى معدن فيروزه معروف يشابور 
نود سلطان ازوى خواه ش كرد كه فى اليدييه در الخصوص «يزى ازطيع ظر فس 
رايد ظبير يدون تسامح ازقدرت سذنورى وسسرشارى وشادابى طبع خوس 
بداهة” بابن قصيده هترم شد كه بعشى أبياتش اين أست : 
عدت لتق شتكوان ووو كو وس بان لل راد مان ارس 
مخنده جون لب يا قوت رئكك بكشائقى زشرم زرد شود “حو زعغفرأنكوص 
رح جوزر شد وازجزع ديدء هرساءت فشام ارتم أن لعل در فشان كوه 
كرجه سمو ررم دست هسدت كو هى نفس ك نزد عقل به ازصد هزار كان كو هس 
مين بس ات ك الماس طبع من دارد جو خنحر ملك شرق در ميان كوه 
خدا يكان ملوك جبان طفائشه ازائتك كه بذل ميكند ازجود برجمان كو 
إٍ كرجه ظبير الدءن در خدمت اين ياد شاه خلى وعمنينت و احترام هيز سه 
“وقعيت عالى داشت باز هم, از فكر وعدتى وطن سقط الراسش اففالستان 


«2 


صفحه ( ؟* ) سال اول تحله كابل ‏ . اشمارة 622 





خالى وده كاه طار عثتى و وق شوق برواز شيا نه بدرى َه 
وارزوى ترخيص وطن اصلى را #نا ودر واست از خدمت سلطان عى كود 
ولى محدت وعلاقة كةساطان بظبير ميداشت كتر ان استد ماى وىرا زيرفتهداست 
<نا وه ازن أبرات ظمير د ونا كان اش ظاهي مدشود : ١‏ 
سد هه ار ديده كر يان نتوان بست از دستة خارى ره طوفان تَوان بسث 
هى حئد ظمير از وطن حوس الم ريارة سلمط_ان خراسان نتوان بست 
ظهير كرحه در مقام شعر و غن ايات هيلية عاليترى از غالب شعراى معاصر 
خود داشةه ويانه رفءت وى رادر هقام شعر بععى استادان فن ادب از قبل : 
رشيد و طواط و اديب صابر از انورى شاعى هعروف بلخى تصديق داشته ا بد 
ولى اهمدت وءقام او در قصابد بالار ازأن بشمار رفته است . 
در شعر الفاظ برجسته وشيرلى دارد از قبيل : 
دم عتان شر زان منازوة:* ٠١‏ قتور كد ولران شكاو منوود 
والخاصل بس از يتك مدت زيادى را ظهير در دريار حكمدا ران ساحوق 
خطة فارس يمسر ترد واسن شرفش داخل عمس حله كبوات كرديد طبعاً افكار 
بلند وى عقامات عاإترى سير كرده طبع وقادش در حكمت وقليظه در هاى 
معاتى را رشتة نظم مكشيد كه اموز غالب أن از قيل : 
كيق كه اولس عدمو 1 خرش فناست» دوحق او كيان يات وما خطاست 
واءثالها ضر بال ثل محرررن و«تفكرين عصر است . 
حرا شوى وا وعدق كد ريق اناده ارنو وار ا محمالات: سوق 
كناره كرده در تبريز بعادت خالق ٠.شغول‏ واز خلق متزوى شد اناا بتك يهان 
حياتش لبر زشده درسال (لاي.وه) #رى درعبد سلطات اناك نقزلارسلان ازجمهان 
د ركذشتهد رسر خاب تبر بزدر جنب قير خاقانى شا مشهور هم كارخويس مد فون كرد بد 


ضفحة ( 0؟ ) سال اول مجلة كا بل شار( م ) 


كا تللظ اشح صقانتت نط كات 0 اف ةل 6 7 الضلةة 3 اا 150756 1م010 010 


عد ممصي مس سيت الما ص سل سوس عم سي ال ل مس ل ل مساسي ا يب إسلي لاسكفلة” .”حلي بيد 





َه 3 20-5 :2 
1 صممون م د ٠. ٠‏ 
اجد عليخان درانى ا ى از فضلاى على 
در مهكد سلطان #ود كن الدوله 
افيه طرازان دربار غك 


6) 


وزذودى. + اسمن حكم انوالقاسم هنصور )١(‏ مولدش شاداب طابوان(؟) 
:( تواحى طوس خراسان حاله ) ويدرش اسحاق (#) هنك ميك در جار باغ حا 6 
طوس شه باغبائى داشت باغ مرادش ازين هيوه تورس ( فردومى ) بار | ورد 
وفردومى در هانجا نشو و يمو يفت طبع موزواش جوهى خد! داد داشت 
از تكلفات دربار وحدت اما بر كران نود إذا خلوت كرا ودشت كلاهشرا 
ساده » سلس و رجزه كردائيد از انحا كه وردوسى شاعى أريالى نثاد 
خراسقق بود بنا رين خود را همه'ن بياد 5 ورى مفاخر سلاطين ابرا نان 
وملواءان زاباستان و كاباستان در هقايل ورا نيان «كنف بنداشت . نمه باستان 
( شاهنامه ) را دقيق باحى اماد كوده نود ولى حلدى تكذفت اكاجامة حياتاو 
بدشلة بك علام 5 از هم دريد و ابن كار بدست فردودى أفتاد ب وردوسى 


حالات ونذ كار نارخى بحوس را ازه جاماسب ماد » ( 4 ) و« اين من » 





(.3) كن طاهس] حادر اسن الاق است كدى اعد كد نصور ب كن ين 
عجو 

( ؟ ) اين قول دولتشاه سمرقندى است ولىصاحب جببار مقاله از وَريةباك يافائ ىنويسد. 
.وبعضى از قرية رزان ى “ويد ولى اين مسلم است كه او در «واحى طوس متولد شده . 

(+)اسحق بن شرف * كسى على بن شرف و بعض امد بن فرخ نوشته اند . 

( ؛ ) انكتاب را دانايان عهد قدم محوس تكاشتهاند ولى ينام طبمورث ختم ميكتعد . 





صفحة ( 1 ) سال اول محلة كا بل شمارة 6817 


١ 


و« داراب نامه » و ه دائش اقفزاى بوشيروائن »( )١‏ و «شاهامه » (ا) 
وه ياستان نامه » و « دانشور نامه » وه خرد امه » واز زبانهؤ يدان اتشكده 
مهم أورده .هغلو ( #) سيار نظم مود كه | كئون « يشاهنامة فردوسى » 
مشهوراست - خيالات بى كران فردومى قوت كلاءشررا طوقاتى -اخته بروى 
كاغذ اورد ‏ تحدتين « عروج ضحاك ء وزوال حشيد »را «ببراية نظم ١‏ راست 
و بيرا موسان منظر استحسان ديديد ‏ صيت قدر دالى ساطان #ود كين الدوله 
كه عالم را فرا كرفته نود اورا بدربارغنتى جلب مود عنصرى باخى ملك الشعراى 
دريار فردومى را يا انوا لياس احمد اسفرائنى معرفى موده م استان حضمرت 
سلطانش برسائيد ‏ فردومى بطرز تخصوص خود درمدح سلطان قصيدة غراتى 
راكد ازا عات : 
زيزدان برشاءباد آافرين ‏ كه نازد داواي وت و تكين 
عونا ذاو حنوة قاد ور كن امنصون ارد مو شوو كر كد 
جبان افررن لجان أفرد جواو م زيانى يامد بديد 
جو كودك لب از شير هادر بشست2- بكم_واره محمود كويد مخست 
ييزم الدراو اسمان وفاست0ا ) برزم اندر او شيرجنكك ازهاست 
ه تن ريده الى و حجان جبرثيل 


به كف ابر همن به دل رودمِل 
١(‏ ) جامم آن حكيم دانا بزر جمبير وزير نوشيروانست . 
( م ) يك شاهنامه از ابوالمويد بلخى ود كر از امير ادوالمنصور بن عيدالرزاق است كه 
بغر ماش منصور بن لوح باد شاه ساما لى در نثر نوشته شد . 
( ؟ ) حنائه فردومى درين شعر خود قول بالارا تصديق سكند- 
منس ساخم رسم داستان ل واكرله يلى «ود در سسينتان . 











من الله كك 


صفحة ( ه؟) - سال اول مجله” كا بل ثارة 6242 





داستان ه رسم واسيتديار » را خم كانوشته بود رو روى سلطان <وابد . 
أكون خورد بايد عى' خوشكوار كدب نوتى عمى ابد از جو سار 
هوا برخروش وزهين بر زجوش- النك اذك دل شاد دارد زنوش 
درم دارد و شل و أن و-شييد سسرى 0 سقلتدى بايد بريد 

جندى أرفته بود طدبءت ساطان به ريك -اسدان ازوه:خص شد وفردومى 

م ه صلة شاهناءه قبميى نداده ازغننى مرات أكد دناحه دربينراه از نحت خود 
ا ماكر 
حك مكذت 2ك را 5 2ت والا ست 3-3 روى م اورا زمانه جويا بست 
خجدته دركةٌ محنود زابلى درياست كدام دريا كا ثرا كراته بيدا نيت 
شدم درلا غوطه زدء ديدم در كنا عت ت هناعءت كنا دريابست 
در هرات فردوءى 1-2 نه ادرب اسمعيل وراق ترهمذى ندر اديب صاير | 
شس ماه مأن ما بد 5 به طوس وباز ءا زبدران “زد 5 شبريار كه از 
تسل يزه جره نودارسيد و كفت كه شاهناءه را عوض اسم سالطان شام نو 
تقد ميهاجم ولى ! تشمريار راضى نشد فردومى ازاتحا يمكة مظه رفت ومتنوى 
« بوسف زليخا وارا دراوزن 'قاري نوشت . ساطان اففانستان را ازين بادءه 
ارد ولى نوائيهاى فردوسى 5 خيررسيد دل بسوخت و رايس جندين بدره 
زر «#رستاد ولى فردوء.ى در سال 15١‏ م«صادف روز رسيدن ان دوات ازين 
عالم بيع وشرابى نياز كرديد 
فردوهدى علاوه أ د شاهنامه :ره بودفف زلخا : 2 ار دشم ورى 
بدارد اما توسف زليخاى او له از داستاتهاى بزعية ثمار .يرود ابا دررابر 
شاءنامة رزهيه ابن رزم سراى ا وقعتقى ندارد ل فردوسى در انتظام نظم 
ورا كيب ج جست شكوه همانى وشوكت كلام داره ‏ تشييهات زديك كفتارش 








صفحة ( 4" ) سال اول مله كابل ثقارة ( م )6 
8 0 2 - - <للاخسرو سا ااستشط جوج تاطس اللا ان اس ا ا اسه ةس الس ل حو جو ارا شط بسب 6 01 0 05 





وا مظبوع وقريتٍ | لنهم ميسازد اضافت واستعارات يج در بع هيج ارد - 
كلامش از الفاظ كل وبليل و مموم سيزه وعل غالست - قدرت زبانئن ننها با 
مطلب اشئاست طلاقت يان الفاظ ساده ونزااكت نحا وره را يا سلاست و 
اختصار من بوط عوده. 
: عونة كلام : 
كس ىواست رسم واستنديار مهم نياو بزيد نقاهمه ونام رستم ينزد اسفتديلر 
صاح را نجه بداد » شاعى دراغورد اززبان زال ( يدر رسم ) افسوس مكاد . 
عتم ا اسب اسدديار سوى قلمه ابد همى بى سوار 
وياباره؛ رستم جتكك جو 0 هاخور مهد بى خدا ويد رو 
فردوسى درتشديمهات حقيق كفيت قدرنى دارد <نا نجه افراس.اب سعهراتٍ يل 
زا ازهديدت شمر درج د كلى مى لد . 
شه ترك نا كاء يصكنى بدكريد كناورز ص دى للاور بديد 


مستا ده دران دشت حون هيون به أن جو كوم وهجوره حو ون 
كسك برو ساعد و يال يرز درخة.ست در وسح ماد كنز 
قوى كردن و شيعه وار قراخ هن حون د رخ و به بازوجوشاخ 


ان فر زه تل و صخرا ( فردومى ) لغمة ط.م زادشرا كلفاتخ_ الى عى الايد 
باسك در لوازمات حدن مم 53 حقي قرا لصوور كت تاه درتعزييف 
عم وس رسام كود : حلم 
لبان از طبر زد زبان از شكر 2 دهائش مرصم به لمعل و كمر 
دوارو كان و ود لق د زبااشس حو خلور دهالش حوقاد 


به ئر كس كل ار غوانرا ببست 5 عار بد نر كش و كلدرستت 





صفجحة. ( /) 





سال اول مجلة كابل 





شار 642 


وله: ل 


7 دخترى داشت خا قان حوماء 
دبال جش.ش بكي خال بود 
م بسته عورا لسد مي 9 
جدكك اشكنيوس را برسم لصور 
ا د 
دكي بر اورد كان جو اب 
كدالحد حاجى ون را يدسث 
8 6 


000 د حبراو حم ردراست 


حو سوفارض مدعنا أ كرش 


حو لوسير ركان ر 1 كفك أو 


فضا كنك كرو قدو كفده 
برد تبر بر صينة | ش_هسك.وس 
كثانى هم اندر زمان جان يداد 
در اختصار كلام خصوصرت نام دارد 


روز 'برد 


دردا و ريد و شكست و اسدث 


وله : 


بي مشورت محاس ١‏ راسئند 
وله 
جز بكام هن ابد جواب 


كر 


كاه ماه دارد دو جثم سياه 
3 2 م ودش مض يدسال ود 
« دأده شب را بس 1 تاب 
20 
ا إن كرديك جودير خدنكك 
عه لوق ةر ارو يه 
ضووو اوم جرح ع راجت 
زجرم كو زان بر امد خروش 
كدو ل عير عفار 
ملك كفت احسن فلك كت زه 


سر دن كدر داد ون 


رد 


3 ى كه هص عاذو راد 

» ان لف و تير لتب ازوست : 
به سِعو به ختحر به قن 
يلان رأ سرو سيله وباو دست 


نشستئد و كفتند وارحواستئد 


ل 
اه اصسمم 


31 


من و ترزو يدان وافراسياب 


سم قور مان تصتيفش است وفردو-ى ابن هيروى <يالىاش محدت يدرجة 








صفحة /؟١)‏ سال اول بجلة كا بل ثمارة ( 624 


عشق دارد نا نجه كويد دعت 


جبان افرين اجهان افريد سوارى جورسم امد يديد 
وله: ‏ 

حم دردل هن دراهد وشاد رفت از ا مدورخت خويش داهادو رفت 

كفم ه 000 عا بنشين بنشست ع ن رفتشاز ياد رفت 
وله: ل 

١‏ شى در رت كر ر اموا سر حر ر احنان سود مى 


جال نو كر زانكةه عن دارىى 2 مجاى نو كرزانتك عن بود 


٠ 


4 يجاره كان رمن ا ورد بدلدا ده ١‏ 3-4 4 شود ى 


لاس هو سم جوج وده 





شاى؟ قاى غلام <.لابى ؤان 5006 ا 1 
00-6 0 ل ازمشاهير أرخى رحال وطن 


2) 


هو رخين كويند اكه سحانام يك از اجداد غياث الدين ازمشاهير اشراف 
عور ونعا صر فريدون يادشاه اساطيرى فارس توده وترى همراهى هاى زيادى 
درساربات كرده است ؛ ##حنان « شنسب » جد اعسلاى ابن خا ندان وبزجم 
«ؤرخين معاصر خليفة جبارم بوده و بردست او اسلام اوردء ولوا ازحضرتشس 
كر فته امت « مح » يام بت ها ون معاصر هارون رشيد وورى جد معروف 
اين عا نواده معاصر <كام صفاربه واز قائدين حربى ١‏ تزمان بثمار مى رفت 
و محمد سام » معاصر سلطان محذدود شن نوى ابودة وبان ياد شاه زركث در 








سئحه ( 4 ) سال اول - عله" كابل . ثمارة ( )6 








فتوحات هند خدمات شاندارى كرده كه ازان بعد اناري خاتواده و اولاد او 
درصفحات بارع در خشن م كى حاصل هيامايد . طائفهُ افغانان سورى ازعيد 
جد اعلىشان سورى بام فاميل خود «عروف وءثل ديكر فروعات طوائف 
افغان بان اسم فاءيل شهرت حاصل كرده اند . 

شا هان #لى سورى غور درسال ( هعه ) مخرى در اثر شمشيرعلاؤالدن 
وان دوق امووى فاق "باه نتاظ كوم نوا "داقن ان 8 يدها 
حندن طبقةٌ ديكر از تا نواد درممالك هندوستان سلطات هاى زركك وكوجى 
تشكيل داده اند مشمورتر.ن شاهان اإن طايذه سلطان غياث الدين و سلطان 
شهاب الدين هعروف وشمس الدين كرت شاه ( هرات ) وجلال الدين فيروز 
شاه » شاه ( هند ) و سلطان حسين هلب بدلا ور خان شاء ( مااوه ومندو ) 
ومحد مختيار شاه ( شكال ) و محمد خان سور هلقب مجلال محمد شاه بانى 
لطت ب لز اكه ش 

محمد سام سورى شخصاً در اوايل حكومت سالطان محمود غننوى كاه 
مارت بين أفغانستان وهند مشغول وده و الى مجان ورياست يداشت ولى يك 
لشكر كثىهاى ساطان درهئد شروع كرديد وى باقوم خود يميت سلطان 
سوستّه يأمس <باد قيام وخانواده اش هورد عميت واحترام دربار شده سنس در 
يك مسافرت محرى غرق واسيرطه امواج كرديد . درعيد ملمطان ابراهم 
غن نوى حسين بن محمد سام برياست قرا ولاق خاعة شاف تترروذامت ووخرى 
ازخانوادة شاه سلاطين غن نوى را سلطان ابراهم حال نكاح او در! ورده 
بود حدين را ازان شمزاده خام عن وى هت بسر را شعو 
به هؤن اختر و ا سقرار لود يد : فرزيد اولس  :‏ مالك فخر الدن هسعود 
كه سيس يدرش ورا والى باميان «قرر داشته واولاد اورا ملوك با ميان ميكويند, - 





صفحة (:8) سال.اول.. عله ابل د61 
دومققطب!لدن #د ٠ك‏ اج آم امشامغن نوىد ختر خودرا بوىداد. ب ومشجاع الدينعل 
كاتدر ءفوان جوانى مر دجهارم .ناصرالدين جمد كه ولايت زمين داور. بوى متعاق 
تود م مه يف الدن سورى كه بعد شراض غاند ان حمودى باديشاه غن فى شي. ٠‏ شثم 
هاو الدين سام يدرعياث ثالدين بادشاه يلىءور . ' هذسعلاؤ ١‏ إِد ن جبانسوز معروف . 
واحاصل يس ازوفات سلطان ١‏ براهيم كه سرش سلطان مسعود براريكةٌ شاهىةرر 
يات شاه حسين غورى را شر ما روالى.غورات.اعرام. مود » حون معفب در 
اءور ادارة عن نويان واقع شده نود حسين باستقلال كام يحكو مث بر داةء و 
اولاد خودرا در ولايات يامان كه حاوى قسمت هاى ا فغانستان مىكزى و شهال 
شرقى بود وهم صة زمين داور كه شور معتبر نوقتة ولايث قند هار .وحخصص 
قراه و لشث رود وغيره صي بوط بآن بود ثمين عود . إعد از فوت حسين شاه 
سرش قطبالدين جمد ياد شاه غور كرديد . قطبالدين مد خبلى بك ذات لايق 
و قابل و در بين 'ولاد شاه حسين غورى عتتاز نؤده عواق زر كي .واعظدت 
در سر داشت شمر فيروز كوه را ينا هاده محل اداره غورات قرار داد وقصور 
ملو كاله ساخته روش سلاطين بزر كك را اختسار )سود . عرام شاه عن بوى 
از شهرت ولياقت قطبالدين هراسيده وى را سهانة از غور بغزئين.طابوعبوس 
وبالاخره هسموم مود . ش 
دراثر ابن واقعه «سكُلها#اد غورى ها وغزنوها خراب شده اولاد شاوحسين 
ر سير انلقام ام د «لك سيف الدين برادر قطب الدين كه بغزنين اقامت 
و.داشت از قتل برادر متأم شعده بغورات هده ه لك ل 4 رهاى 'فغا بى 
برداخته «توجه غمزنى شد » مرام شاء را خلع و فرار هند ساخت و ودش 
رمت شاضى على جلوس وسكة وخطليه سنام خود جارى كرد اخر هان سنه 
مردم غرتى بوى مخالفت كرده رام شاه را دوباره بسلطات برداشتئد و ملك 


مقحة ( إم) سنال اول عله كابل _ ا :440 
وج يي سه ومس مسسسس سوسس سسا ع عد ع 99د 





سيفك الدعن يل سات رام شاه شل رسيد . 

قال سيفالدن إعلاوه انتقام ككذشته سرداران وناموران غورى را مشتعل 
شاخت علا ؤالدبن رادرش بادوازده هزار اففانان غورى يغزلى رعخاه غزلى را 
فح والخه لوازم ا نسْقَام بود ازاهل غزنه بعمل أورةة دوياره عازم عورات شد 
وما ؤالدن سام بدر سلطان غياثالدين در اول ان مءركه آبله كشيده ازجهان 
رحات كرد : 

علاؤ الدن جمان سوز بعد شرر محكوءت مستقله غورات » ولايات را بين 
برادر زاده هاى خود قسمت كود ازا مله حكومت سنحه و كرم سير » را 
بغراثالدين و برادرش شهاب 'لدين وا كذار شد ا اش بس از 5 سال فرمان 
رواتى علا ؤالدين از جمان در كذشت و در ءدت حرات أورا محارباتى باسنجر 
ساخوق: قن وسعناد + الك سيفب ادن بن علاز الذي عجاى يدان متمكنخيزريز 
سلمطنت شده وحدكو مت سنحه را كافى الدابق يعم زاده هناى غود غيساثالدين 
و شاب الدين ار زانى داشت و خودش يداز يكسال سلطات در يك از 
محا ربان بدست أنواامراس نام يكى ازانى اعمام خود كشته شد . 

- أعلات ساطان غازى عراث اأدبن : س 

تولد ساطان عانالدئ در سال ( وبمه ) مرى شرى در ج.ال غورات 
وطن اتفاق افتاده يدرش ماو الدن سام بن اعنالدين حسين ات كه قبل أز 
جلوسعلاؤ الدن ج,ان سوز بدرود زد كاى كود . موقميسكم علاؤالهى جهان سنوز 
ولايت قند هار را ا اولاد #ود غن وى كيده ويران قضه عود. 
لمطان غياث الدين درا باوجود كوجكى سنئس درائها والى كمائت واو 1 نقدر 


واه 


حود و سريذا و تقد ءال رعاياى مما ديشر ٠ود‏ كه مشساز موؤءيتاورشك ارده 
وى را عليه سااجه موس تود ولى بس ازرحاج علاؤالدين جبان سوز كه بسرش 


صفحة ( 9م ) سالاول ‏ - محلة كابل شار ( م >4 


| سباي بي بي لي بي ب يي سس سم 








هلك سيف الددن مجاى بدر .تمكن شد دو باره وى را ازحبس رها و محكو مت 
ساحه ير قرار كود . : 

ان و(دهه) #رى كه مالك سرف الدن إبشهادت رسيد حون غاثالدن 
نسيت بسار بنى اعمام خود لايق وسزاوار هدام حكوهت بود ازطرفسموم إساطنت 
يدر فنه شد . 

ساطان غراث | لدين كدنا ! #وقع خيالات بلاد وافكار عالى ودرا ١كذون‏ 
خاطر داشته وءنتظرجين فردتى وده لقب سلطاتى خود كذاشته و عامة رؤسا 
وسرداران قوىرا ارفكر جما تكيرى وشا ءاه وه مطلع فرهود وميخواست 
دوباره شءون ونذو كت يحمود غن نوى را درافةائسة'ن ديد كلد “شن ادر 
اعبالى خود شهاب ب الدين را نه لسعخير ولايت قندهار سناد وخودش يي 
يانه 0 غزنى رادر لأرعده كك <رب خقف ازاخلاف سلطال ©#ءود ٠تصرف‏ 
بشداه بشماي الدبن ويل داد . 

در سال ( ؟لاه ) شما بالدرن وميا لسدية سالا له فشون خ-ويس 
رقرار ساءته به 1( عير ولايات ٠تصيرفء‏ مود عزتوى درهند اعزام دااشت 
شماي الدرن ات مانا دمت قرأ٠طه‏ امم ا بود تهدرف 4 وده 
يعارف راجو الى ( اجه ) «توجه وا ترام بسهوات تسر كرده درهردو .اك 
هفتوحه على كرماج ناءى را ازطرف خود وى كماشته دواره عازم عز شد . 

درسنه هلاه دواره ماطال عا.ء ث الدن ب لو زم لوحات هند مسباب ا لدئ را 


بطرم مويه مسإب 7 ادس ف أل سه لويم ى ديات لازهه 00 


5-5 ب لوب ام 1 عاب 00 راحه ل شمر قث حدراب وعسكر - 13 
. دود » 

7 دوم در . جاب سوق يي ع2 دود وخسرو ماك ١‏ 

سرف لشدها. يشال د ر 3 


0 باقداره . : 


لا 
حمودى را ار|غا اخ راج واكترية عاب راء 


0 20 8 " 1 د 
سند ارا فاح رده نظفرا نه بغور مراجءت كبر 


صفحه ( 6897 محله كا بل سال اول - شارة ( م )» 





اقتياس وبرج يفلم شمرزاده 558 
اد معان أسلام واسشدف امس يكه 


ازجهارصد وسى وده سال قبل بانطرف مام عا« كولميس» تعوؤزوقرا كاذب 
مر يك دائدته وادم اورا باحترام مير بد ووى را در كشف ان دساى دبل 
اولن مر اد مارز وشخص كاءراب هيدا 0 ٠.‏ 
اخيراً تحقيقات وتدققات كه از طرف علما نسيت عسثله قارة يزركك اصريكا 
قتي يم د د ف لك ورا كطاني فيداره نا ان اع ل 
05 اتع كلقن را ازه.ان برد لااقل از شمورت أو جيزى جواهد كامت م 
در اشعحه .قات 10 0 ميث ودكه ار ده ان بك مي د كك 
ومجاهد اين طرق است وبعد أزءسا فرت او ماه ارك راى شروت ١‏ فتاى 
شده ميرود ولى او امريكا را كشف تكرده بلك درحل أن ٠قصد‏ لظريات 
حتانى مارآ د حود و كرس 4 ملواحةه حسمأ رد . 
قبن له درين + صوص صرف قواى دمعى موده ابد اعلان 5-00 
كه كدف اعمس كه روا عام رامين شمهرت واخا عه يافته أست 1 ؟ 
كرجه ان اظهارات واعلانات ناهئوز نودهٌ عوام را مود متوجه نساخته و 
واصهم, در خصوص استعلام و ان صدا ها اروز وايد ورخنة 
ران شهرت كو لبس واقع ابد زبرانتاعج ةمات فءلى نا؟:ون يكلى مطوعات 
هرا ود منشغول لسالءته استٌ : سب »م لايك درين تزدكماراجع موضوع 
٠‏ كو رازطرف لبووشر ! فهارويد ( 0ج1137 ]0 «1:6011686 ) 
نه له 5-8 طبع وشاع نفل “ات أن اماو سُهايت وضاحت والفاظ رجدته 
ا ل اا 


ب توس تيس سئيسية 





صفحه ( 5 ) سال اول مجله كابل شمارة 2 هم 6 








ازانجا كه اإنكتاب نيز باعيارات يده ومهم ندون يافته و مطالعه كنتدكان 
دربادى نظر عيتوانند باسانى ابن مطلب را استفاده كتند بازهم 'ناهنوز ابن راز 
ازبرده مُوبى نبرامده است . ولى | كر مطالعه كته باذوق كى زحمت مود 
داده ودر مج واجاى عبارات غور وندقق تابد البته ان نتحه را درك واستفاده 
خواهئد مود والامطالمة سطور وصفحات مقدمانتى ان كتاب مل رسالةٌ اقليددس 
خا وا تتدويرا شيف وعتشر هسار 

اسم ابن كتاب كه موضوع نحث ماست ( كشف افرنقه وامريكة است ) كه 
بدو خوا ننده ازين اسم حقايق ان مطلب مهمه را ا عتواد . 

جند سال قبل حينيك مستر « ور » ( ١‏ ) عطالعه و تدقيت لغات باشندكان 
حةيق وقديكى امس كه اغا بود در لاحه شكذت ريا دى وى رخ داد ! جه 
(وبر ) درلغات با شندكان اصلى امريكا كه فعلا در زان قدعة شان لغات 
الكلسى فرائسه و برتكال شامل شده نيزيك عدة زيادى ا لغات عربى را 
استنياط بى يايد . 1 

وه ان مناسيت « وينر » كمان ميكند كه ابن الفاظ در زبان باشند كان 
اصلى اعمس كه در حدود سله 189٠‏ ع داخل شده وان سله مسكله را دك 
ميمايد جه كولمس دو صد سال يعد اين سه كت مس كه موفق بشدة أسية 
نذا از قيقاسك (وينر) غوده مارت كوه امك كه دو هال سله 189٠6‏ ع يعنى 
دوصد سال قبل از هسافرت « كولمبس » ابن لغات عمبى در زبان باشند كان 
)١(‏ كا نيكه لياقت و حيتيت ويثررا ميدا نشد البته نظرية اورا درين خصوص نا ثيد 
خواهند 'عود جه ويثر بدز باعهاى ممختلفة اقوام وقواءد وقوانين مخصوصة شان مخصص ومبارت 
فو قالعادةٌ داشته ويستو شش زبان ه سمبولت اطق ميكند و درمعرقت لغات متعا رف 
اننا تى در دنا مقام درجةٌ اول حائز است . 








سس سس وه وو و يو 


اصلى ام يك جا كزين ومتعارف شده أست ء تين قيل ازسكه ( وينر) اظهار 
اين نظريه ميئمود حند اشخاص تمتازى نيز اين عقيده را دارا بوده و زصلمه 
ميتموديد « كولس » ألنها كاشف اعريبكه كفته شود از ا محمله سفير سابق 
فرانسه متمينةٌ نيوياركاست كله وى داواى اين عقيده «وده ولى اين عقيده خودرا 
نظر به اشكة بر ناى علوم السئه استوار عيدانست جندان اعمادى بآن يكرد 
نااك اظبارات « ويثر » شماترا از فكراورفع كرده وان نظريه را بالقام انيد 
تود » درين مسئله شكى ست درمطالب شكفت اور طبيءت انسانى براى تفئّشس 
وتدقيق حاضر عيشود مثلكة فعلا ما كيان عيكنم اقوام سلف هل وقت حاضرما 
مبذب وترق بوده باشند ولى حقيقت ابفْست كه اقوام الم در قرون حها رده 
وبازده در محر عائى وجهاز رانى جنان كارهاى حيرت ١‏ ورى از خود نثان 
داده اند كه اموز ياي اطلاعات ما نسيت به 1نمها يك جيز انتداق كفته ميشوه 
مثلا شدريك ابن مسافرت « كولمس » در تحر أو قباوس اطلس اسياب حيرت 
جها نيان شدهاست ء نحقيقات امروزه ها نابث ميكند كه قبل از ه كويس » 
عم بحر ايان و تاجران ارويائى مغرنى كا هيابانه دررين بحر بزر كك سياحت 
وعسافراى زيا دى كرده داور نفس ١مريك‏ را مخا كباى خود شان نل 
دادهايد » حتى! كرهاين مولات تحارنى اميك در ورب عبارت از مقدارهاى 
طلاثى تودء كه تجار ارويائى سيراً وعاناً در اك خود تقل عيدا ديد » نارين 
غالاً كشف قطعات جديد لم در ار احتياجات نجارتى بيك امس طبيى و انفاق 
بوده اسن . 

عمكن است درينجا سوال ىواقع شود كه ا كر اريك قبلا زه كولميس » 
كشف شدهبود يس جرا نازمان ه كولس » اسم ا نقطعة يزركك وهوجوديتس 
در افواه انام يخفى ماند وجنين رازى كه ذ كرش در هيج بك انا رنخى نشده 


صفحة ( ) سال اول محلةٌ كا بل شماره 641 








مردم از كتحكاوى أن غافل بوديد ؟ ولىايناعتراض بلا فاصله ترديد شدواست 
زيرا م ارم يكصد سال قبلاز « >ولميس » لاجرهاى فرانسة ديبى ( 76761 ) 
ورون ( ج7زع:ون7] ) طلا وعاج مصا لح بوست وستلكماى قبمق را از سا حل 
كنى ( وعصتن6 ) و غالبا از خلج حاى جنونى اصريكة عى ١‏ وردند وقربباً 
ان منارت شان ن كدان هاى امروزه منظم و مستحكم بوده 067 
به شهانى يرى عى داشتند زيرا درين مواقع بعغى جذكها و هذكامه ها بن 
8 نت كو جك نوربى مقصد شهرت ولام اورى هنا جارى بوده ونوادطة 
ادغال طلا كه جار ثما لك علد كوره تروعند واشَطة مطلوب حدكومات خُود هما 
واقع شده و 1 زغايا لفت كه تنعت قدو عسل تاوق كةو اده 
مالنات كومات خود شدء عيتوا تند لايد #صولات وماليات زيادى حار 
تحمل ميشد و آنها در زر بار كر شكن ١‏ ن «ضطرب شده سنا ران ها ابا 
ابن ونه ارت خود شان را مخفيانه اجرا ميكردند . حنائه جمازات تحار 
شان از سواحل ديى ورون خيلى إصورت فى ولبى صدا درا حر كت افتاده 
و محتين عاموثى وه مبلموديد له جز خود مارك شاءل ابن كار تود 
كسبى 0 اتوت نقد , ئ 
طوريكة در يساما علوم شده بك دفتر مهم رى در مقام « ديبى » باجندى 
يريا بود واإن دفر حاوى أطلاعات هومة كر الى ومطالب 000 و خطوط 
"كدق راق سناشته تى د 2ك عات ماهس اتروزه ا ناطلاعات را بمداز عودت 
راى مالسكين خود ها ورهمائى كيت ماى «'بعد تقدم ميمودند - كبا ماى 
مذ كور از حمله حجماز را ماى اق ل بشمار «وده ودر قطمات جد بدءالم عقصد 
توسيع نجارت سير ومسافرت زادى كرده وبراى يداش قاط نازه جية بازار 
مج رت خود سىى باغ مالم .وديد و هى كيان كرنفن اجازه نامه مكاف نود. 


صفحه ( لام ) سال اول - مجلة كابل شارة ( 6م )© 





درسال سه 595اع بك مصيبت نا كم انى بان دفر نخرىواقع شدههوجوديتسرا 

اخلال نمودكه اندر هتكام جذكك فرائس واتكليس واقع شد يعنى برهقامدبى كله 
بأزى شديدى 2 واتشرد ركدام ودفتر محرىافتاده حمله وشته حات وعيره را 
طعمةٌ حر يق كود ولى با انهم خوشيتانه راى استناد وبمسك صاحب اين عقيده 
يك جيزى باقى ماند كه ويرا درين ٠قصد‏ نا تيد زيادى ميايد » طببدى است كه 
بين تجار هي عصر اختّلا فالى واقع عيشود درا عوقم سم الشاقا بين بعفى مار 
« ديى » اختلافاتى رو داده بود كهانها درحكمة انوقته عراجعه مجو ركرديده 
بوديد ودرحكمه إظهارات و صورت حال شان »: لازم مي ود خوش تابه 
جيزى كا عَذْات اصلى يا نقول مصدقه قيد دفتر كرديده وآن نوشته جات جار 
دفتر دربى دراوراق تحكمه حفوظ عابد . 

آخراً ازمط اده ابن اوراق مدققين مطالب زيادى را كيت نه اهميت مارت 
حرى « ديب » وكا وبارآما و مسال ترق ورفعت «قام بحر بهانى ايشا ن كشف 
واستعلام #ودير 600 اين ذكته م.لوم شد كه در« ديبى » علا وه بديكر كباى 
هاى مجارتى ريك كرانى بنام لكوت رادران ( وزع 806 أم0ع 0ق ) ٠وجود‏ 
بود كه ابن كسا از سال سنئه ١419/٠‏ الى ادها عروج ورونق داشت 
و شهرت اين #باق درآن زمان ب_درى بود كه امروز كبا فى ( رونمه 
جادادذ ) 018108 2015 ابن شمرت را درعلم دارا ميباشد . 

إس موقم كار وبار وشمرت آرانى « انكوت برادران » بست ولج سال قل 
از هكو ابس » بودءاست ء كه بابن حساب معلوم است جين ه.ا تى هاى معروفه 
درزماهاى كى اين اندازه مالك شهرت وحيايت هده كيتواتئد بلك براى 
معراج وترق كار ويار اا تمر زيادى در كار است . 

«مل اسست كه كمبانى 0 انكو برادران » جندى قبل ١‏ زساحل «كنى 2« 





صفحة ( مع ) سال اول مجلة كا بل ثشمارة ( 4 )6 


لسس سعد سس حي ا 2 ب 9 157 5 ج90 ور تت اود وود وس سد و عد ٠.‏ لساك 





سر واشئاد ومعرفت اهل , دبى ب اين ساحل أسدت. ب كدف حكومت برتكال 
كه درسال سله .هاع١ة‏ اشاق اقتاده بسيار مدت سشتر بود . 

جافرك ( 8761 011)) فر نسوى ءى نويسدكه جان كزن ( 001191012 7015 ) 
نام در سال سنه 0م14 « برازيل » رفت وازا تجا ازراء « راس أميد» 
( 6م810 6000 ) عودت يمود ودرين مسافرت عيح بك تلفات جانى وا قمع 
نشد وازديكر بٍانات نيز تصديق قول « جافرل » ميشود »م كن است كه 
« رازيل » رفان ١‏ كزن ) الشاقه بأشد . 

تود كه تحدد اما طرق حر نه ر معلوم منثمو ديد درزمانه كزن ل درمواحل 
مغر إى أفر شه در بعن عر إسيار جزاار حورد حوردى بودبد كه غالبا انين 
حزاار خطرال براى سير حمهازات مالحدوظط لود إذا براى رفع خطرات كشف 
جزائر كيرى ( بومعررج ) بسار لازى نود جهاز را ما مخض بر سيبل 
مر به وعادت جادب مغرب جز اثر ه كثيرى» < لى دور رفته و٠قايل‏ شاهاتث جنوب 
عن كت ميدموديد و انا از غم ارض اليد و لحر نه معلوم شد 3-9 اإيشان 
١‏ مقايل إسوا<لى سداد كه أز انحا طلا دو هلود لس از امنا مستقيا” 
أ ,_جصست » حت صرف و 12 ! زده ديل ات ودر ميان ص دو للك رو 
خليى ( رروعمؤة :1ن ) است كه اول شملا" باز غررباً جريان دارد 
كبفدت كامل ارا در انوق نكس فى دائست مكن استكه وكزن» جهازران 
در جرخاب ان نه ركرقار شده و امواج سي ركد ى اورا بساحله را ريل » 
كشيده إشد فصبل ابن واقع وكذف وبر ازيل » *لى ازمطالب دسي ات 


7 ' 50 أرد 
وى رأ ورت لس أعدل » زل» ار «رازيل» دم ب'ر ارآئت ١‏ ( لقبدارد ) 


صفسه ( يهم ) سال اول محله' كابل غار؛ ( 4 ) 





ار د ) 8 شش ( 
اى لت «سعود بى دائش و فن كوش دراربدث و تطويت دوعو بدن كوش 
ردير كن ا ْغْفات و دركار وطن كوش در رفءث اغا نه مهانو عزو كن كوش 
در اوج وطن ( اوج وطن 6 اوج وطن كوش »در اوج وطن كوش 
نك بسر معزل «قصود رسيديد +ورشيد صذت سر شلك باز كثيديد 
ال فى و بل باد غنات واردنت. ١‏ عافل صوارطى ول ورين وين 
دراوج وطن »اوج وطن » اوج وطن كوش ء در اوج وطن كوش 
ضائع سكن احان نفسى وقت زمائرا 2 بدرود كن ابديده من واب كرائرا 
نكو يكن ازجهد نو كار دوجمائرا درخدهت اسلام ووطن سروعان كوش 
در اوج وطن » اوج وطن » اوج وطن كوش » در اوج وطن كوش 
اى مخبر از ورهنر مابده بظلمت باجند نبائى بى٠طلوب‏ عهمث 
هيكوش ء بيفزا بوطن روئق صنعت ١‏ إشتاب بى حكمت و#مجون اديس ن كوش 
در اوج وطن » اوج وطن » اوج وطن كوش » در اوج وطن كوش 
امروز وطن ديده باحوال انو دارد ابن من رعه اميد زافقمال نو وارد 
مقصود زبرخوردن امال تودارد اىصانئع واى زارع واىاهلسخن كوش 
در اوج وطن » اوج وطن » اوج وطن كوش » در اوج وطن كوش 
ااز سابد وطن رو زمصيدت2 غفلت .ما هكا عن اما بدايانت 
اى حا كم واى «فتى وماهور وزارت درخدمت مرجوعه باخلاقحدن كوش 
در اوج وطن » اوج وطن » اوج وطن كوش » در اوج وطن كوش 
ا رشوت وافعالدنىصرف نظر كن ازآنجه وطن زار شده زود حذر كن 


صفحةٌ ( 1:١‏ ) سال اول محل كابل ثمارة ( م ) 





اسارسم بردهكنون هوش بسركن20 بر شكر جات از الم دورفتن كوش 
در اوج وطن ء اوج وطن » اوج وطن كوش ء در اوج وطن كوش 

ان » خد مث | بن جادعه » حانست صداقت ! كوك خد مت , مهمه صدق و درايت 

صدقاست بتوضاءن هىكونهسعادت2 باصدق وصفا در وطن ابديدء ٠ن‏ كوش 
در اوج وطن » اوج وطن » اوج وطن كوش » دراوج وطن توش 

اى اهلوطن! اهلوطن!قومسلمان 2 تاجند سيارى يكدفت كوهس عرفان 

درياب عوج دوجبان ازيم قران اونورت, كروارء الى وقت كفن كوش 
در اوج وطن » اوج وطن » اوج وطن كوش » در اوج وطن كوش 

ابن ملكت ما مهمه جسيز نوا نات له وكتاش اهن وهس ره وطلاسث 

محتاج به سعى وعمل هات بطاست2 الدربى آبادى ابن للك كهدن كوش 
دراوج وطن » اوج وطن » اوج وطن كوش » در اوج وطن كوش 

بارىبكقت امدهجون رشتهُ وحدت20 بر روى انو بازاست درئعمت و راحت 

ازجهدجو دوعلا رفءت وشوكنت باكلر و نكتائى و دستار وجبن كوش 
در اوج وطن 0 اوج وطن 6 اوج وطن كوش “2 اوج وطن كوش 

ورياب « صبا » سمرتعالى جما ترا اين عي مور سما دياه ينا ارا 

قربان وطن ساز*.ه سود و زلارا برواءه صذت در طاب شمع سكن سش 


در اوج وطن » اوج وطن » اوج وطن 1 » دراوج وطن كوش 


مس م سم - 6 | فل ب م هاس سس 





صفحة 14١١‏ ) سال اول مجلة كابل ثمار؛ (م)2 
م ل ل لج تبات تت تام 


افا أستان و نكا بتار يخ ن ْ 0 
0010 


زابلا ازا كوم و ولا وان هار ) 
ادا كوسيا يا ارا زا 01012 نط1 وجوقز ولا تى اسن لى 2 ه 
ولاءت غمرج وغسود ء جنوبا به ولارت بلو جستان » شرق" به ولايث عحتياء 





غم ,ا بولايت سيستان محدود ومتصلاست وادجهاى مرتوطة به هر رداق 
5١‏ از ساح مس تفع غرجستان نيان و “نوب غرب جريان ميكند ) از 
حاصاؤيز رن حخصص ادا كوسياست » ورود خاها كه در درياجة ( 'ب ايستاده) 
يرد شمر هاى مشمورى در سواحل خوش بوجود اورده اند . زراءت و 
فواكه اواولاءت سيور م وافوان بأدى وسكك هاى نازىاو معروق اسن , 
حاصلذيزى صذحاق كه از شرق غننى ناغرب قد هار افتاده ابرع مسكونى 
فحت هاى شرق رااكه كوم-نا نى است تلافى مرمايد . ارا كوسيا داراى 
اهميث اقتصادى وسوقاجيثى الاده » ودر قسمت هاى جنوبى ود ماكر اتصال 
دورشته راص است ,م كه أن ١‏ سياى على روه هندودتان ميرود , فقّط قلعه 
كنك ( شير فيدوز وند قدم ) عبور از هامند را براء قند هار مرات محافظه 
كوده واهميت <ودش را ان لقعلة نظر سوق الحيثشى اشكار مكند .. 

اخنيت ارا “قوسا افك انور 4 جندين بلاد وشو رهاى مدهي در؟ نا معمور 
و0 بلادنه إرداختهاند» مسيوبار نواد ميكويد:# 
درين صفحات از ازمنه قديعه كه قدم ت أن #اطر رسد شهسرها وبلاد معمور بوده , 


ليكن ناء ن أمهاىاين الادبءدها معرؤف شده ابد » وأزاحمله است شهمرهاى تكين اباد 


صفحة ( +1 )6 سال اول مجله' كا بل شار 12م ) 








نجواى » غننى ء قندهار » از نكين آباد وو اى سبق مكرر باد ميكاد » و 
انكين اباد در.جاى شبر قندهار واقع بوده . شهر واى در فاصله يك فرسخ 
از اتكين اباد برسر راء غزى اوفتادء بود كه حالا تشانى تدارد اما شمر غنى 
عدار قن و سوق سدق 41 عق اانقا ا لحان اروا اوري را وزايا كرما 
كسب كرده » ودر قرن يازده ازهشاهيرشمرهاى ءلم محساب ميرفت » درآن عبهد 
غمزتى از جنه عرفاتى وعرانات خود باد اشئن ب-اطين عا ليه وقصور مزينه و 
مدارس عاليه بابغداد #مرى ميتمود » ودر بار غزنى مىكر صنايع و علوم وعلما 
وفضلاى زمان بود . زوال غننى با فول ستارهُ اقبال ال باصر نوام واقعم شد ء 
وسلمطان مشمهور علاؤالد.ن حسين جما-وز در سال ١١58‏ م.يحى شهير غزين 
را تريب وله غننوان افهان را منقرض مود . درسال ١ع‏ از ط 
جتكيز خان ابن كُرسبات بسحت تكرار يافت » و اهالى متمدن غننى باستثتاى 
صنءت كاران قتل عام شديد . «هنوز عَزلى از صدمات وارده قدعي 570 لود 
اله در سال ١#‏ ع مغولماى فارس اردوى “رماشيرين خان حنتاتى را مغلوب 
موده اخبار شاياى شبسرغزنى را يكلى «:هدم #وديد وقر أ نكريم وسابر كتبرا 
بسوخاند » قبر شمنشاء #ود غازى نيز وبران شد » ازان ,هبد است له ديكر 
نتوانستغنى دررديم سار بلاد «عموره قر ار كيرد م واينك خرابههاى انشهمر 
زيبارا در فاصلهيئج كياوءترى شال شور هوجوءٌ غنلفى ميتوازيافت . شه عوجودهٌ 
رق در محجوم سال م188 مسيحى اردو هاى بريايا در مدا فعه شديدى 1 
نثان داد ٠غلوب‏ كرديد . در دور «غول ( قرن سيزده ) اهميت انه #تى عنتى 
ه شمر كابل انثقال مود . ١‏ 

اهما شبرةتدهار واو جو ديك بسى قد لوده وازيا 0 انان دورة #سكادو 


مقدونى است © معبدا كر مورخين از قبيل بلاذرى > يعقوبى » مسعودى بام 





صفحهٌ ( 8 ) سالك اول ب تحلة كابل شهارة 2م ؟ 
وم ممم 1 . 
كنوت ازان امم ميبريد » وغالاً نام قندهار رادر «ورد قندهارى كه در زدكى 
عصب كابل در جوت شرق افا نستان واقع است ذكرميكالئد . شير قندهار بعد 
از سقوط غننى دوباره رو إعروج رفته و در قرن باازده مسيحى صفت باه #ى 
ارا كوسيارا حا صل »ود » و در اهميث » مقام شور كرشك و إسث قديم را 
اعرات لد . شمرقاء هار در قرن هحده از طرف /ادرشاء رون زيب شد 
و قدرى نحمت غرلى ران شرك كوجى نام تادر أباد منا كرديد ٠‏ ل شعهر 
قد قندهار دربين راه شهر حاليه قندهار و سال نهر ار غنداب » ميان جبال 
بر روى سدقطعه مي شعه 1 واقع بود. ادر اباد درهان قرن «حده ٠لهدم‏ 

و شمر اليه قتدهار از طرف احمد شاء بإباى يزركك اعمار كرديد . 

ولايث ازا كوينا در ازعلة متقدءه از طرف «ماجربن رياني » كه از آريانه 
رختدفر إستهبوديد أشغال شدء ؛ و «هءئاسيت نم رياه واد اده شد. 
ونائيان بعدالورود خويش با ريف كوحي أن را اراكوسيا خوانده . 

معرب أرن أ-م در دورة عرب واسلام الرغاج واأرخذ أرديد . و دران 
هنكام ابن ولابت در اففالستان ينام زابل معروف بود و اليا بنام شر قديمى او 
قندعار ٠وسوم‏ است . مستر ملو از قول هيرودوتس ارا كوسيا را جزء ولايت 
!خا ميدابد , وما دراتخصوص شرحى درقسم 2 ياكةا خواءم نكاشت . در 
دورهٌ قبل ولءدالاسلام ولاءت باوج-تان جزءارا كوسيا ساب عيرفث © ودر 
اعلب ازمئه ٠.قدرات‏ سيستان و كابل بارا كوسيا شر يك دود . شهناعه از بن مطلب. 
دى ذكر كرده كا بل و بلوجستان و سيمتان را جزو زابل حساب مينايد » 

و در عمد قد زبان ارا كوسيا همان زان ارياتى افننتان » و ديانت الما 
قسمى أ بت برس ( مذهب اولى انها ) ممرده «نشد . 


بمدازائكه ولايت باختركنون الذحب جد بدز رتش كرديد « دنقدم ارا كوسيا 


صفحة ( :1 ) سال اول مملة كا بل شما ره م2 











معزلزل شد ء ومذهب جديد ازباختر بها ريانه وسيستان واد اميا به ازا كوينا 
نفوذ مود » ودرقرنْشش قبل المبلاد كه هذا مزشان فارس 55 عاك كر 
كشيده وير نجاب قابش شدند » برنشر مذ هب رزتشتى درارا كوسيا ينزود . 
در قرن جار قلالمسيح نونا نيان بر افغانستان مسلط شدند » و 7 00 
درارا , سما وبلوحستئان رواج داديدء درن ماه حتدى هتدوها نيز برارا كوس.ا 
دءتى يافتند » ولى ابن آسلدط دواعى نداشت ء وبلا فاصله ازطرف نولا ان 
مسترد شد . ارا كوسيا در دورهٌ نونا نيان باختر ماحل ترق و مدن را سير 
مود » و دين قد را بدرود كفت . نودا نيت بسرعت دزارا كوسيا يذرفته 
شد » وحتىى نوا نان حكووان بز بابن مذهب بكر ونديد » وازا هلله است 
اكافوكل حسكمدار وونانى ارا كوسيا كه درنيمة اول قرن دو قبل ايلاد 
لصوار لقعه بودائى رادر فسكوكات حود منقور ومروج سات . در ين عبهد 
بود كه صاءث وحرفتُ بودالى باستايع بوبان در امبخت » وهوضوعات شرق در 
شَائى و<حارى لباسدور توانى وشيد . خط هندى وعلم لكا يم نبز درين 
دوره بتوسط ببروان مذهب ندا درارا كوسيا وقسمتى از افغا نستان انتّشار يافت ٠.‏ 
ونا لنانء ارا كونيا ننات # عزنا ان باكر ذرما كشرن ارده ار ريده ف 
كود ند عدو كنود أرق اول ملادى كرهائداهان الفانيتان ارا كوضيارا انلاق 
مموديد » ودرين دوره بودائيت در ارا كوسيا نه عنتهاى عروج رسيد . از قرن 
سروم ميلادى دواد هرطل اففانستان جائشين ساطات كوشاق كرديد وا قرن 
ششم ازا كسا حزء استحكومت يشمار برقت . مله هاى تورك وفارس'درهان 
قرن سياد دوان هربطلرا در اففانستان برانداخت » وفارسما برولاياتارا كوسيا 
مسلط شدند » ملوك الطوايق انغانستان در نحت اقتدار رؤساى نو نيز ازهمين 
قرن آغاز عمى كند » و ان مطلب أن ظهور اسلام طول ميكشد ء اشاعةٌ اسلام 


صفحة (40 ) سال اول محله” كابل ثمارة 8 © 








درولاياتانغائستان باتفاوت زمان يعمل امد » لهذا بعلاوهٌ اختلافات ملو كالطواينى 
ماقبل الاسلام » مغابرت هاى مذهىتيز بوجود رسيده > وازجنية سياسى تملك ترا 
ناقرن يازده مسيحى در حالت ١‏ شفته ويرا حكند. فى نكبدا شت » ميتوان 
كفت از قرن شش ميلا دى ( تسلط نور كما و فارمى ها ) نا قرن باز ده 
( ناسدس دواتغننوى ) افغانستان بكلى از نعمت وحدت سماسيه محروم بوده» 
وولايات تملكت .ه خود سرى واستقلال هاى داخنى در نحت اواص رؤساى 
مستقل على مشغول وءمتاد كرد يدند . معهذا هنكام احتياي » روابط مليهبين بض 
حكمدارهاى مستقل" افغانستان غالاً «وجود وبرقرار بودء وابن مطلب از مجوم 
اعراب بولايت سيستان وارا كوسيا روشن هيشود » سوقبات عسكرى وتحارباق 
كك بلشاهان » در مقابل اردوى عرب و حجاج فى » براى دفاع از حقوق 
حكمرانهاى سيستانوارا كوسيا » روز داده اند » از قسل همان روابط مليهاست 
كه در بالا كفتم . 

على ا حال أرا كوضنا دردورةٌ قبل الاسلام ين ازولايات متمدنةٌ افغا نستان 
بشمار ميرفت . در مور أن اعصار السئةٌ ١‏ رياى قديم ارا كوسيا در اثر تسلط 
بان و هند ازعم رفت » و زبان زابل كه شعبة ازان نوه » زيان ارا كوسيا 
كرديد » زبان زابى مل السنة سكزى وهروى يك از لبجه هاى] ر بإنىافغانستان 
وده ونفاوت كوجكرباهم داشتند » وان زيانما اوايل دور اسلام درارا كوسيا 
مسوج بود » و بعد ها درائر رسوخ عربيت هتروك كرديد . وزبان بشتو كه زيان 
كوهساران ارا كوسيا بود در جلكه هاى آن داخل كرديده » وازتها در تمام 
و لايات سيستان شرق و اريانه بسط يافت ول !موز زبان هلى ! نسرزمين است 
ور حموهيت زبان يشتو مها جر الى دا خلى طوا يف اففان در صفحات 
ارا كوسيا و سيستان و آريانه وحصص شالى باوجدتان بسى افزود : 





ايل 0 


صفحة ( 55 )6 سال اول يجلة كابل شمارة 2م )6 


دا ثرت المعا رف اسلاعى برتانيا اشاره ميكند  :‏ زبان هموجوده غى جستان 
( هزارء جات حا ليه ) مونه و شَاياى هان زا بلى قدحم است . » وما در تمورد 
شسمت ولابت غرج شرحى خواهم نكاشت . 

در قرن اول مخرى هسلمهنارا كو سيارا كثادند » واز سال 44 هاسلامرت 
قار أن عار كار نت عصان عي رشواف أو اط كرب كر تيان روا اتراينا 
حكم مينموديد » و اقتدار رؤساى نوعى ضعدف مدشد » در قرنْ سيوم #رى 
طاهريان هرات كه در خراءان مستقل شد » اقتدار رؤساى وى درارا كوسيا 
عود مود» ولىى ظهور دوات صفارى سستان در قرن سيوم مخرى ان اقتدار 
حكاراهاى حلى ارا كوسيا را دره, شكست و عسا كر تمر وياءه كت غز قرا 
اشغال تمود» ولى ابن آسلط صفارى دواتئى نداشت ونتماقناً اقتدار رؤساى تحلى 
رقرار كرديد . دولت سامانيه در قرن سيوم مجمرى خراسان را ضبط كرديد 
وتان فى الداتيقاة ا را نوناعي ١‏ ناه عستان ازا كوها 
استيلا بإفتند . أما اقتدار رؤساىنوعى قرسا محفوظ مائد : دوا عن نويه افغانستان 
در قرن حار تخرى ياد ملوك الطوايق را در افغانستان برانداخته وارا كوسيارا 
اشغال نمود » و ازان بعد ازا كوسنا رو (عروج رفت » حه مقتدر رين لطان 
ان سلسله ممود كه مادرش از قندهار بود 'نوجه نائى به ابادى ان ولايت 
داشت » ومين جبت انتساب هَند هار اورا حمود زابلى ميكفتند . 

در قرن شثم جرى سلطان يباك افنان حسين جبانسوز بساط غزنوان را 
بيجيد » وارا كنا جزء دوآات عوريه كرديدة 5 عن يبن بصفت بأبه ىق دوم 
افغانستان برقرار مايد » موم خوارزمشاه در اوايل قرن هفذت غ#رى عن نين را 
اكدمال و اج الدين يلد زغورى را فرارى سند ساخت . متعاقباً سيلاب 
مغول ساحدافغانستانرا مالامال و ولابت ها وبلاد اورا مخريب مود » ازان بعد 





صفحه ( ا ) سال اول مجله كا بل ثماده م6 





تاظروو كيز ثاى. صاحقران مون كوو كانى.. ازا كوسا: جرء لكت 
مفول حساب شد . تمور كادر قرن هشتم جاى دولت حتتائيهرا درافغانستان 
كرفت » بسازو شمر شبير هرات بصفت بايه لتى افنانتان ممتاز شد 
وار كرسارا غال هات أدازه ستمودا © ودرؤمانه :قور موريان كع تدريكرزق 
بضبط ارا كوسيا سيقت ميحستند . مشهورترين حكمرانان #ورى قندهار 
كيدرو والى بلخاست .كه ان ألما .مم غرى رولارت قلب هار 
اسشالا داشت . سوور غاعشس والى كابل نيز در سال .سم مجرى برائحا اسةيلا 
يافت . در عبسه سلطان حسين م زاى «شيور » اهير ارغون بركك يسير امير 
ذواثون ( االيق شوزاده يديم الزمان ) در سال 885 هحرى ولارت زهين داور 
إفت » واو صفحةٌ ار غنداب ( قند هار ) را يكرفت » و بعد ازو عمد عقم 
بسرش جا نشين او كرديد. بسر ديكر ارغون جاع بيك مشهور به شاه بيك 
بعلاوه قند عار و كرمسير به علاقة سند عسكر كشيد وتمتممه را ازجام فيرو زالدين 
ن جام نظام الدين باد شاه تحلى سند اشغال ود . علاقةٌ سند هرجند در قسهات 
جغرا فيائى جزء ولايت باختبا حساب ميشود » ولى درتقسهات سياسيه غالياً جزه 
ارا كوسيا شمار رفته » و راع كداى شكاربور سند در درهٌ مشهورءٌ بولان مد 
شده ( هه اراضى لوجستان شمر قنداوهرا در جبت شرق ثمال به ين خود 
مكذارد و علاقه كوهته رادر سمت ت يسار كذاشته براه إشين دا 00 ( قندعصار 
ميشود ) ولاايت سند را به ارا كوسيا مي بوط مسازد . ولايت سئد درسقوط 
دولتهاى عن نويه و غُورِية افغا نستان از ارا كوسيا ترا كرديده » ازان بعد 
كاه بالاستقلال درت قيادت شا هان نوى زنده كى ميكرد و كاهى ضمدم 
حكومان هندوستان ميكرديد . بس ازشجاع بيك حكو مت ارا كوسيا به بسرت 
شاه حسين تعلق كرفت » وبالا خره هيرزا عسى خان زنرال شاه بيكث حكومت 





صفحه ( 144 )6 يجله كابل سال اول - شارة ( 64 


بسدس حت بده لعز تين 
ك0 


ار غونيه را در ارا كو سيا شاتمه داده » خودش وخانداتتى حندى در ان ديار 
حكمراى مودد. بابر ميرزاى معروف بر در سال اه هحرى بارا كو سيا 
ستاخت » وحندين سال درائجا مسلط بود » ا انك در سال «مة هحرى شتح 
هدو ستان برداخت 1 

درسال 07ؤ. مخرى افغا نهاى سور درهندوستان هادون شاه بسر بابر شاه را 
شكسته » ومجانب فارس طرد وعد تموديد » طبماسب اول صقوى ( 900 
عمو ه ) ماونثاء را كك مود نا ان درسال جهو م ماءون قند هار را 
اعفال »وات رق هتدونكان ساون فرمووى هنون ازا كرسية واكواك 
فارس داشت » ولى لعد لع كك دوياره حكومت 1 الحاق شد » دو 
عبهد دولت ١‏ كبر جلالالدين ( جلوس مه ه ) ميرزا غا زممان لاىى از احفاد 
ميزا عيسى خان حكمدار سابق قتدهار ء از دربار هئد نائب الحكومه كى سند 
مقرر شدء ودرعهد جهاتكير ( جلوس ٠١١5‏ ه ) ولايت قندهار يأوميرده شد. 
عباس صفوى فارس ( موه 4م١٠‏ ه ) جد دا ارا كوسيا را استيلا كرد » 
بعد ازمركك عباس درعهد حفيد اوصق شاه ( م١٠‏ - 1٠١68‏ ه )از بكان 
كه ازفرانه ما كاشفر وازختن نا باختر مسلط » واريانه را ناخته بودبد » نولايت 
ارا كوسيا قابض شدند . شاه جهان مغول كير هند وستان > ازيك هارا در 
سال 1٠١81‏ ه طرد عوده » و ارا كوسيارا بدولت هند ضميمه كرد . أما 
عباس 'انى صفوى ( 1١0  1٠١6«+‏ ه ) مكر را ارا كوسيارا اشغال ممود » 
وازان بعد تاظهور دولك افناتى قند هار » ارا "كوسيا جزء مستملكات فارس 
سان ىت 
ل مجبرى حت 4ء/! مسيجى ملت اففان درارا كوسيا عل استقلال 
برداشته » و درنحت قيادت سيامى مشمور افغان ميرويس خان بن شاء ءالم > 





مشحد (44:) سال اول ممه كال ______امارة 629 








كركين نام .نايب المتكومة فارس را بايست و دوهزار عسكر اندوات اليم 
كشيديد » ودرصصنة ادوم اردؤى اعناءى قارس را ككه هات ونم هزار ش 
بود مع +سسرو غان قوما ندان 'نظامى » بكاى كشتار عام تموده » زياد دوات 
هليه را استوار كرديد . شمريار .ود باد شاه نالك خانواده ميرويس درسال 
ه6*١١‏ ه جح ؟"ا/ا1 مسيعى عسكر ه ملكت فارس كشيده وأمجا را مشر 
تود » وريشة سللة مغفوى را ارضخ ون بر اورد . بعد أزسقوط سلاط-عن 
صفارى وغن نوى وعور افغانستان به صل سالك .ارديكر شمر يار مود سيادت 
افغانستان را درملكت فارس برقرار مود . 

درنصف قرن دوازده مجرى نادرشاء تركان ارا كوسيا را اشغال »م و شهر 
قدم قندهار را بس ازيكسال محارنه و محاصرء فتح تمود » ولى متعاقياً درسال 
أكززه جح لولاا عسيحى شمرتشاه مشمور أفغان امد شاء باباى زر كك طررح 
دوات اعبراطورى اففانسئان را درارا كوسيا رت , كه دامنة أن يكوقق از 
جدحدون ار عرب واز جنوي نحرخزرلاقاب هتدوستان ( دهلى ) كشيده نشد . 

ارا كوسيا درسال ١١6٠‏ مجرى اردوى هندى وماحم شه شجاع الملك را 
شكدةه » و قوءاندان نظائى اورترال كيل اتكليزرا اسير_ود » ولى درسال 
ه66" مخرى تقابل اردوهاى م.هاح, دوات وتانيا «خلوب كرديد » وعطابق 
ماده 5 ععاهدة 75 جون م1 مساعى لاهور ( «تعقده بين شه شجاع ودوات 
انكايز ورتجيت سنك بادشاءلاهور ) ولابت سئد ازتشكيلات سياسيه ارا كوسيا 
ولمع » ويه هيران نومى سزد ع بوط كر ديد »> و متعاقنا” ضميمة دوان هلد 
انكايزى شد . درسال 6ة؟1 ممرى نموم لانوى اردوهاى بريتانيا درارا كوس 
شر وع شد » ودشادنة اولبق جايق درحدود تحتهبل دمل رسيد . وافطابق 
ماده أول مماعده ١؟‏ فى 8لإلم1 سبحي ( متعقده بعن امير تنك ينشوحَان ؤذوات 


صفحة ( مه ) سال .اول يجلة كا بل نشما ره :4 ) 
ا ا سم 0 
انكليز ) .علإقباى شالعكوت وفوشنج ( كه درتةسهات ملكيه مبوط ه قندهار 
بوديد ) لاجبل كوزك ازولايت ارا كوسيا متفصل وضميية حدود هئد رطانوى 
اكرديد . تحارية عظيمة هيوند ( 1 شعران ببو؟١‏ قرى ) نيز بى از جبادهاى 
اريك مل ندر ارا نويه اق ْ 

والحاصل ولايت ارا كوسيا بى ازعمدءترن ولايات اففا نستان نوده » ودر 
دورة أسلام مراحل بنتديرا درمدثئيت وترق » زراءعت ونجارت» صنايع وفنون» 
على وادب طلىكرده امت » فضلاى ارا كو سيا از مشاهير رجال وطنافغانستان 
بوده وازا تجمله ابنْهاستئد : حكم سنالى غزنوى , امد بن حدن ميم'دى . 
ابن الرشيد غزنوى . ابونصر ٠شكان‏ . ابورجاء غننوى . ابو الفضل حسن 
سيق . حردالدين ندصرالله غنثوى . ابو حدفه اسكافى . شيخ بدرالدين غننوى . 
وسول زوزق.ءمانغن وى : اوبكر عرد .فر جالرخحى. مر بن فر بج الر خج. هام 
قذدهارى.عايشه درانى .سرد حدن عن نوى . زيتى١هرو‏ فغلن توى. ابوالفرج سنحجرى 
غنزنوى . جمد غزنوى . مختدارى غننوى . عدلىفتجى غننوى . كا فرك 
غن نوى . عبورى غن نوى . صند ل ىغل نوى «عزى غن نوى إمتى غن لوى . لواف 
غننوى . ملا شير مد هوتكى صاحب تصانيف «تعدده . حببب الله قتدهارى. 
ادسى قند هارى . اتثى قند هارى . حمد صديق قلدهارى . عند ا سكم 
قند هارى . عردالباق قند هارى . ممدحسن قند هارى . سعدالل قند هارى . 
انو بكر قند هارى . ع.دالحق قند هارى . عبدالاحد قند هارى . عطا جمد 
قندهارى . يابوجان قندهارى . ع.دالغفارهوتكى . «بردل حمدزالى . خوشدل 
يمد زا فى . بيرحمد كا كرى . سلبم على زائى , عببداللها جكزا فى . مر زاحنان 
نورزانى . ملا هيران قلدهارى . ملا كال على ز الى واءثا لهم . 


صفحةٌ (١ه‏ ) سال اول مجلا كابل 0 شارة 2م ) 





كدرو سيا 0 بلوج.تان ( 


كد روسيا 68010818 يا او ريشيا 12261686 ( بلوجدتان ) ولا بق 
است درجنوب افغانستان كه ثمالا” به ارا كوسيا ( قتدهار ) وسيستان وصحيراى 
لوت فارس وجنوباً به محيره عرب » ثثرقا نه خط سند ( ساسله كوهى كه ان 
كراج الا كوبته در طول سه صد هيل رفته وبلوجتانرا از سند جدا ميكند) 
3 يملكت فارس مس بوط وءتصل اسست . بلوجتان بك ولايت > اب ولسبيتة 
غير معمور بوده » داراى «رادين جول » وريكزار عاى خشك » سككك لها ء 
ريكباى متحرك وسوزان » جبال وساله كوهاى غير مندت » اراضى ناهموار » 
داه لما » أراضى صطوب وسيزه زار» ساوح م لظعة > كل هاء حشمهها » 
وادمهاى نتكك وفراخ » “برها است ٠‏ انار بلوجستان غيركانى است وغاليا در 
ونا كنك و دردشت ها غرق وععدوم ميشوند م لهذا ايارى بواسطه 
قوات است واراضى مزروعه كاب » اب وهواى ابن ولابت مختلف وا'بسيار 
خشك وغير بإرائى بوده » در زمستان سياب ترما ميثر در شيبا بإيان صفر را 
نشان ميدهد ء ودر كر ها حرارت شديدى دارد » قسمت كثير زراعت منوط 
كندم بوده > وصادرات آن تخصوص مروه جات از قديل “ربوز و اتكوراست 
معادن بلوحستان عبارت از ذغال ( بين راهاى هار نلى 11311181 وكو ته 
وثيل (دامان كوهاى شيرانى وغيره) وكوكرد وغيره «بباشد حوادث وعوارض 
طبقاتالارضىدر بلوحستان زياده بر وقوع يافت»» واسراب تغيرات ارضي ه كرد يدهاست» 
حدق زديكترن | تحوادث زازله ٠‏ دسّمير لاهم] «سرجى راهيئوان حساب كرد 
كدشق واي در حصصض وغخرلى خواجه عحمران احداث مود : 

حيواءات وحشته بلوجستان زيلد » ودز ازاضى شاحلى داراى ما اسْت كه 


صفحه ( 59 ) جحلو با إلي : سال اول ثمامرة ( م6 
قسمت بزركث وراك اهالى را نامين ميكادء جفرازون بونان يكوةتى اهالى 
أمجارا ( امختيوفاج ) يعنى اكلالمكث نام اده بوديد . درساحل باوجستان 
حند خابج واقع شده كه حكم 1-0 دارد م ومذهب تمويى اه.الى مسلمان 
حتف ى اذهب ور يذه الى سان حادر نشينى أاسث 
نفوس باوحستان قربا بريك ليون ودوصد هزار بالغ ميشود » وولايت او 

عنجالته” بدوحصه طريق ميكردد :ب غربى وشرق . حصة غس ودر رقيه حميناً 
٠6‏ ممرلع ميل وبدوة.ء< شثمالى وجنوبى واقم شدمكه اول أنبرى ودويمس 
ساحلى اسدت . | خصه غى ىهو سوم به مكران وحايه مرنوط يملكت أبران نوده. 
وتقرساً داراى-+صد هزار نفوساست . قصيات مشهورة أو عبارة اسث ان: . 
عبورء كران جالق » ديزكك » سر حد » اإرافثان» ماكر ء سسرياز , لاشار » 
حامب » فابوخ » دأمان وغيرء . طوايف مشموره إن قسمت أبنها هدتند :سس 
برهان زائىى يا راحدزائي» شاد زاتئى , سهارزائىء جمانشاءزاتى وغيره . فارءمىها 
لوح:ان غربى رأ در سال 184٠‏ مسيحى بمداز عسكر كثى هاى يور اشغال 
كرديد « عضيدً! باسال اما مسيحى لطور قطع حدود فارس شناخته عيشد 2 
بلوجستان شرق » درقرن 19 عيسوى بالتدرم ازطرف اتكليز هااتعمارشده» . 
وعسلاقههاى بلوجدرائرباليسي راءرت سندكان معروفءتملق كوم هندبرطاتوى . 
كرديد » و<تى (إشانو- وى) كه درجببت شمالى ان ومن نوط نولاب #ندهاربود» 
بزدرسال الما ا ازافغانستان محراو ضمدمه حكومت هند شد ودرسال,ه . 
هم بلوجستانء بلوج-تانبرطانوى كفته شد.ودرسال 1889 كام :لوجستان ووب 
تاحدود اففائستانءتصرف اتكليسهارفت . سرحد حاليه بيناففائستان وبلوج-تان . . 


ازجنوب رود كوهل شر وع شده يطرف جنوب غرببيرود» وازا ابت جذوب 


صفحه 9 خ6:) سال أول'- عحيث كما بل ' .0 اشهارة 9م م 





شوواوك: بطر نوش مبدوذ» ومتصل توش زيكستان هلمثترا عبور وتظرباً 
در يك مخط:هستقم أز بين" د يكمتان- عيثان جاب غمنٌ اسرد فارس: 
عند #حشوداي 

قصبهسو شمرهائ «شوورة باو ننستان شرق غبازت از كلاث ( ١٠١‏ عزاز 
نفوس داره ): قنةا يل (قندازه )كوت ( باه *مخت ١‏ تكايزتى بلوجدتان ) 
ولاى سله » “لواش كك أعدث : در قون دحم شمن حمده بلوحدتآن قصدار بوداكه ش 
اهميث: اصصوزه كلات را داشات”» وعايدات كمرك اورا بار تولد ازتول «قدسى 
بك ملبون درم مبئويسد . دروقتيكة خكمران قصدارغير ازخلافت بغداد افتدارى 
را نمى شناخت 6 مود غسنوى در قرن يازده #سيحى اجذكبائ سعتى باقصدار 
مود ٠‏ شور قد انيل در ص كز خاصلخيز لزن نقاط: بلو<ئان واقم شده , وشول 
اتكارزنها ا"كر معمور شود: خورا كه تام بلوجستان را «يتوان داد.. 

در ازمئه مثقدءه كه شييه هلد وارؤيائى اسيالى ا زاسياى ومعلى درولايت 
باخثر واريانة مباجرت كرده واز آنا إضفحات داخله افغانتان «نقسم شذئد » 
قسمنى از اينما براه اسكا تين و ا را كوسيا بقسمت هساى ثما لى و غن بى 
بلوجستاق سسرا زير كرد يده » وبدواً بالتحزيف همان اسا اسكا .تان واراكوسي1 
و ويا نه نام وطن -خودرا او ريشيا كذا شتند » قبا بلى هم از همان أو قات انام 
خودشان را يا تبدلات اسماى مذكوره أسا كا واساجدان مادئد كله نا 
امروز..وجود :وده سا كا وشا جدان خوائد. ميشؤئد » و مققين ارو 
اشوا را ازسا كنان ديم واصلى بلؤجستان تيشم رند . «هكك ا ددته عاى 
ديكر. اترطوا يف باختر جراء بلور و باكترا حون شرق و جنوب لو جستان - 
سرا زر شدئد + وابتها به حر بف ككلة باختر وباكث يمنى اخ ت ( #توئ اليه ) 


صفحة ( 04 ) سال اول محلة كايل شمارة. 642 





عت ومارى ويرا هوي ناميده شدند »كد نا ا.كذون موجودوقول متطلمين»خرب 
از هان باشندكان.قدم ابن سسرزمين دوه مكرك + را جع نه يم ها وفارى ها 
كدرجتو بكوهاى سلباندر بلوجستان سكونتداشته ورندبلوج 810881101 . 
خوا بده ميشوند دا برت الممارى برنانيا نين تعريف ميكند : ب دمت ها 
ومارى ها مثل افر يديهاى افذان سفيد مبباشند » وهم جنين هسيند بلوجماى . 
روعاف :وأا سواركار: وشاع وماناه يشتوق جااوايحة روات اسلاق: 
اند» اصل كلمةٌ بلوج نبز ريف همان اسم باختر وبلوراست كه امروزه بلوج 
وباودنان بأميده ميشود . طا شه رادوى كه تقر بياً سة صد هزار نوس وربع 
اهالى بلو جستان را تشكيل ميكند » شول دابرةالممسا رف بريتانى اسم انها 
( براهوى- مطابق يغرش ) تحري باراهوى ( مردمكوهى ) يزان سا نسكريت 
است . وابدكة اهالى اففانستانرا اغلياً عدو هام عردم كوه ميناماد . طببى ف . 
معلوم ات » براهوى ها درهيدان وسيع قلات نا سند سكوات دارد . طاشْة 
لاحك بلو حستان نيز ازنا جيكباى قد اففا أستان اسست ؟ قءا از يا هرات 
درما 30 ث#رت #وديد وكا إصفحات باو <ستان خبرين كزدابد 7 وا -كنون 
طا به أزانها بنام دهكا نان درشهر مكران و أ كناف آن توطن داشته » وبنام 
0 م يأذد هيشويد . قدله عات را يحققين در بلو<ءةان از طوايف اصلى فلوات 
١‏ مما حساب كه 5 

مس وردهوريإىاقوام جوار ودوردسترا دربلوج-تان باز كرد واختلاطباى قوى 
شروع شد » ازا تجمله اسست فارسيهاى كه درريكدتا مهاى ماشكل وخاران سكوات. 
دارئد ان طاشهاز اختلاط نومىها بافارمى هالعمل آمدهايد . طوايف ريكى اريك الى : 
3 در علاقباي كر » كج ء كاش ء كابن وغيره نود وباس داريد م از ا<تلاط 


- لسرت ع مجمعيه ليد 
سس مص ةيةه 


سقد! ( 08 ) اسان اول يجله' كابل مارم هال 





اعرالى ل در نضف ديكى باوج-تان قبايل بدوى و صرا تشينى تشكبل كرده 
وود »أ جود رسيدواست > طافة قشرى ازامله مذسوب هه قرلثى عو بأست . 
مغو لباى نا نار كدر قسمت جنونى بلوحستان ودرحدص كوهستانى وجنوبى اران 
ومكران «نتشمر كرد يديد » نيز اه ته هته بانوميان در ] ميختام . واز اختلاط 
راجموماى هتدوس:ان با اهالى وى بلوجةان طافة جديدى نام <تحدكى ظموور 
موده كه دزمكران » بخ كر م لج, سكو 006 ٠‏ وطوايه يثتوزار ' سب كه" 
ح.ال ج:وب| زكرت باإصفحات شالى بلو<ستان سر ازمر كر ديد بل . وازاتحمله 
است طوايف ناصرء خروت »© رين وعيره . : 
لف ازا كه و بن هاى افغا أسئان در بلوجتان نه تشكيل ديت برداختند» 
مدبى وده ّ ل لشدت #وديد « در انعهد ديات الما ات ترس وى لودور بان شان 
زبان قدم ا افغامتان ٠‏ وقيك دول: باخترى سقوط كرد > هخا رشان 
رافغائ_ةان قسمة تساط بإفتتد ‏ وازاتحمله داراوش بود كه 5ه وكات مق 
دران كرد » وبر بلوجتان تساطى همرساند . در اواخر قرن جهار مسيحى 
00 يوان ه 3 عسكر اكشيد ودر وقت عودت ملكت فارس » 
از وان كر > رد »او درين سفر ساباهاى فآ را مطى ود » وحاها 
فر عوده ابىخورد » وكاهىوخرمانى قناعت كرد » ويور شد با اهالى ش جاع 
رزم عاى سخ ايد . سكندر در عيناين زات بض ارافى شاداب وزرخزئ" 
را نز زْ تصادف مود » وسانءات هقيول وبته هاى خوك.و وخار دارى كاشا كر دء 
وبالاخره يعد ازطى كردن راهاى صعب المرور » تحمل كرماى -وزان ١‏ حص 
ع لى هك زان » ازين وادى بلانت كذشت. 22 
اس كد ونانياندر باختر به تشكرل لطا برداختنة ساسك 
"١1 0‏ - اماق .٠م‏ )در راس أن تشكيلان قرار كرفك « متعاقاً 


سال. اول م له .كا بل شارم (.4.) 





در هلد عتدوهف! إشور يديد ونياد بونانيان رار ابدإختئد ».قاد وشيهيور ما 
جندر كدت هوري صفحات_جنوب هندو كش را إسترلا كرد » و. بر ملو جستان 
مسلط شد ( 6 عرق , م ) مكروررى نكيشت دولت باخ قوىشهد» وشم ز اده كان 
باخترى برصفحات جنوب هدو كوه ادرياى سند إستيلا كرديد.مارا كوسيا 
بإنه أت قسمت جو بى افغاف تان قرار كرفت » ونفوذ [بادر بلوجستان كشيده شد . 
در عنهد دمترى باد شاء .شهور باختر ( ر دع اول قرن دوي قبل الملاد ) كام 
ولايات هندوستان نادريا ضميمة حكوهت إففانستان كرديد . بعد ازالك دولك 
باختر سقوط مود » كوشان شاهان جاى ! بارا در عام افغاذ تاناشغال كرد » 
واز قرن سروم مبلادى دولت هراطله عرض كوشانيان قرار كرفت . در فتور 
هياطله ها سادا نيان فارس برقسمق از اففاتان مسلط شديد» وفوظ اما 
از جوت غرنى بلو جستان در داخله' آن بهن كرديد . ولى قدرت وتباط همان 
رؤساى وى را بود . ان وضءيت ا ظهور اسلام طول كشيد . 

درطى ان اعصار ديانت زرتئتى از جوت ثهال و غرب و ديإنت بودالى 
از درق وثهال در بلوجستان وذ كود و ديانت بتتربىى قديم را طاندازه فى 
فار داد . زيان آريائى قد نيز در اثر اختلاط ال-نة فارس و نونان و هند 
از رفت وزيان 'نوى جانشين أن كرديد . اختلايط البنه يشو و زابلى وفرس 
دراثر كيب زبان جديد ١.ه‏ خايت اي داشت , ولفات هند در آن افزود» 
وان عان زإنى اسث كه ااكاون بعلاره زبان ماج كى حهص غم ف در بلوجستان 
مول و ميوج اسث . أما بسط و غوذ مدن بإخترى و بدا فى درين ولايت 


١ ٠. . علء‎ 55 ٠. -. ١ 
در قرِل قشم هه افواج خلفاى عمرب بلوجبتان رأ فاع 00 ها ل‎ 
ثي و 7 لع انهم‎ 1 .- . ٠. 0 ّْ 
د إزت اسلام و هتما فا إعذ هب بحيق كويد در فون مم لوم‎ 


فسبح الاراذى وقلل الافوس تاج حقبى وكا وش هاى علمى احت . 











صفحة ١‏ اه ) ال الام عله فين شار 68 





اطاعت باد شاهى زابل بود ء فا لا در اد وار ما قبل وما بعد از اسلام مد رات 
د الولا رادل تيل شم و تفي عر اار الدى الخ حك 
رؤساى بلوحستان باق ماند . درعصر خلفاى عناسى بغداد » در بلوحستان ساسلة 
وى نام ال سهراب حكوهت هيتموديد وساطة ان ساسله مدنى دوام ممود. 
وإعد 5 حكويت نه سلساة سواه .تتقل شدء ان سلسله از يت كان جيال 
بوديد » ويكوقى جور با ستمداد از قايل براهوى شدلد » ولى أبن استمداد 
نه ضيرر انما خم 0 » جه قله م وارى ( يي 'زقايل راهوى ) قوت 
1 ودر تت رياست قتبرخان نابى حكوه : كلات ١١‏ بدست كرفتئد ومدلى 
م" درانجا حكم. الى #وديد . 

درقرن دم حكمرا نهاى باو جستان غير خلافت يغداد قدرتىرا عى شا اتد» 
درقرن باردم واف عل وى ا ناذا مطيم حكوءت عمس كزى افغانستان قرارداد » 
ونا اختتاء دء[:. عور ابن قرار باق 7 : 

ا ا 0 0 
رحبد ودر ولااياأت فور رخداد ء بلوجستان از در حت رياسات رو ساى بوى 
مستقل كرديد » در قرن شا نزده يسود دوات جلال الدئ ١‏ كبرشمريار كوركاق 
هتدوسةان » باو حستان ضمامة دوات هند كرديد « و«تعاقياً درك ترايت لاصصمر خان 
كيان نوق لذن ع كه ارافان سان آل كنوه ان شقان اشرق قرت 
كرفته » وخان مذكور رؤساى سركش مكران ( (لوجستان غى بى ) را مطيع 
خويش ساخته » وبه تشكيل يك حكومت يزركك بلوجسةا فى كا هياب ا هد . 
بءد ازفوت اصر خان ابن سلسله انهم كسيخته وبلوجستان درتحت حكوهتهاى 
ختلفةٌ وى قرا كرفت ٠‏ درقرن مجده نادرشاء “رمن بربلوجستان مستولى شد » 
ومتعا قبا درمان قرن احمد شاه باباى .زركث آن را بدولت اففا نستانهسترد 


صفحةٌ (8ه ) سال اول مجلة كابل شارة م6 





تود . درقرن ١9‏ سلطنت افغا نستان كرفتار اغتشاشها وخا نه جنكى ها بود » 
لهذا جنانيكه درخابٍ هندوها , ودرسئد ميرها اعلاناستقلالكرد.وازافغانتان 
زا شديد ء بلوجستان نيز بوسط خا نهاى نوعى ازافةانستان جداشده وبسرءت 
ضمدمة دولت برنًا نياى هند كرديد ' 

دورةٌ اسلام دريلوجس:ان اسباب ترق زراعت وحفر قنوات كرديد » وهنوز 
آثار زراعت و كاريزهاى ١‏ أعهد بدار است . اععراب بد هاى قيمتدارى در 
باو<ستان اعمار #وديد م و مساجد نفسى درا نا ساختند . ناى شور مكرمان 
و كتببه هاى ظر شْى كدمانده ببترين باد كارهاى معمارى مندسيناسلام بثمار 
ميرود . يا كلحال ولاءت بلوجستان ازحيث محارت وطرق هواصله بدنياى محار» 
از مده تر بن ولايات ملكت توده م واهالى ان بشداءت و هت ١‏ » تحمل 


وجواكردى » فياضى وجتكجوث متصدف وموصوف است . ( لاق دارد ) 


2000 
4 





صفحة وه ) سال اول محلة كا بل شار ( لم »6 











بعلم ؟ قاى عبداتٌ خان 


0 ( فطلاى فراموش شده ) 


ا مجمن محترم اد لى ! 

نظر با بكه كار كنان محلة نفيسة كابل در نشريات مفيدةٌ خود بيشتر احتياجات تارخية 
وطن عزيز را طرف 'نوجه قرار داده * وبزيده كردن مفاخر ماضى اين ملكت قديم صرف 
مساعى فى تياشد يئده ثيز به تريب فبرست يكسلسله” رجال فاضلاففانكه بد محتانه درزواياى 
تحبول ومظل نسي انباى تارءى فراموشمانده' يردام .ازين اعاظم ملىمابدعتانهتذكر هاو نا ريخباى 
مششيورةٌ آسيا ذكرى انه عودواند وحى إساى إغلب آنبارا باستثناى دوسه رع ملى ازقبيل 
حيات اففانىوخورشيد جهان وثارغ شيرشاه سورى ( قلمىو متعلق بهنويسنده ) درساءركتب 
ميتوانيافت »© متاسفانه اشباهم باختصارى أكتفا نمودهوبشرح حال آنها مفصلا يردا ءتهايد 
باكل حال به انخاذ وترتيب اقلا فهرست 5 نها عجالة” أكتفا رفت * بلحاظ آتكه اين اختصار 
جالب دقت فضلا ومتتبعين وطن عنريزكرديده' و درائرتوجهحميقاينها إبناسماى كراىروشنتر 
ومقام درخشئده ترى را احراز عايد . وا كروقت مسا عدت أعايديئده در تعقيب اينفهرست 
يذكر حال سابر اعاظم ملىحق المقدور خوا هد برداخت . 1 

( عيدات افغان ويس ) 

(١)مولاا‏ جمد عصام كه يكى از علماى متوسطين و در علوم شرق 
اسلائى الم | اطلاع لوده وار كتانب شرح و قابه حاشية مستقلى لوشته اسث 
كه 'ناحال بطبع بر سيده ونسخه هاى قلمى ان در حوزهاى دريى وطن داج 
ومتداول است » هولدش كجور لغمان سنين >رش بين 58 و ١ل‏ قوم اونيازى 
ودر سنه بدرود حيات كفته وهدفذس در كجورى لغهان واقم اسيك : 

(؟) هولانا شيرجمد اخند زادهُ اوتكى درسال ٠١99‏ قدم بعرصةٌ وجود 
مهاده ايام جوانبى را درهرات ودر بعدى شير هاى اران به نحصيل علوم برداخته 


200000 سال اول - محل كابل عار و4 


مجم ربا ااا بو ا 








بعد در قئد هار به لعليم وبدريس وتدارف «شغول نوده در علوم دبنى ومنطق 
1 علوم شرق تصائئف عد بده ازو ياد كار ابه ميتو 5-7 مم نزيان 
افغاق عو سوم نه اسرارالعارفين ازتصايف ان عليه ملظوم وبطبع ر سده «ولدش 
قند هار سين مرش ( خم ) درساه ه/اا؟و طومار ديات را درنور دده درت 5 
سمهو عسافه سه اروهى شور قلد هار مدؤون اسسدت . 

مشار اليه درتزد اعلعحضر رك احرف كاه ماع موق داشتة» و«عروف نه ملا 
ارادت نوده است . 

) مولا ا عند المطلت عماجي صحوم بعاصر اعا عدضيرت مور شاء واز 


0 | . 1 . 1 . 0 32 ٠. 
صاحي.ان قصل وكأل 2 دود 0 واء طرف أعا .ددرت موبووقى 3 صدرانسانا‎ 


مام بوده ابرح مشار اله د علوم شرق عام خاس واس و موصأ درا! 

9 3 أده ا" - 0 ع . 0 9 ا 
د سرس 7 ى ل سددة الك ودراصيوووف مام لفحيك وار يلورةى جح املدمارت خا يلو 5 
317 : ا ف 2 - 0 الى ' 3 
١‏ فى عام ضول اعم + حواءى ليك لك بوعدو سدى شاك عور لور ب 


جد . فين 


عر سميذاهة اغيئة 


كان قانع مضه مشا او ل رمق 01 1 و 
باعمان مدان جات مد تشدارز حرى ا 5 لوت 


0 
2 


1١١96 درسا'ه‎ 


- 


مولد شان جمسار باغ أغمان: سنين مر شان تؤمينا ( باه ) ساله 
00 ا كذ درمةيرءٌ ممومى جمارياخ لغمان مدوون هباشتت . 
( غ إهلا مد عمر صاحب اسححق زالى قاصل ومتشرع ودرعام علوم شرق 
مغر وف رور كر 0 وده كان درعام لويد ران افا بى ازياد كار هاى 
على وقامى اوست اله تاحال بطع “رسيده است © مولدش دده لغمان سنين 
#رش (»5) ساله درسيه ه0١١١‏ بدرود حيات كفته ود داءنة خواجه روات 
كابل داري ال ( إقى داره ) 


٠‏ مسمس جم .6 كد 6 ان مر 50 جن ‏ مب ]م ا صعهة امندك 46 وموس جا و مج 


3 * كم 





3 





باد دق 


ازمهئر كين عظاميكه تاحال وحه بدل اشتراك اين محله 0 تبردا<تهاند متنى أسيت كا ٠١‏ 
مبلغ اشتراك خود شائرا زا نه جات محلى برداخته رسيد عوض ومعاوضه ياعسافييا , 
بول مود دفتر مله ارسال ورسيد حاصل داشته زايد ازين مارا بانتظار تكذارس  .‏ ' 

در علة كال , 1 





اد أورى و بشهاد 


سس سس ه4110 | (4 | مم ا ا ا 0-1 


احمن ادنى حفظ وندون لغات واصطلاحات صوصه زيان افغانى وقارسى 
كوهسانى وطن را درنظر دارد . 

«موطنا نيك عقصد خدمت بزبان وادبيات ملى ١‏ تحمن ادبى را درن را كله 
وده وقناً فوقتاً يكمقدار لغات واصطلاحات وطنى را ايم از افغانى يا قار-.ى 
3 مطابق شواعد اصلايه زر بان متعارقى هلى وده وبين ونيد كان قعلى معمول 
ومتعارف تماشد تريب داده وبان احمن اهدا شرماشد متشكراً بردم 1 


رعلاوه اظطهار قدرشناسى دو محلة كابل رايكان انها هدم خواهد شد . 





شمارةٌ مم 





محله ابست ما هوار » علمى * ادبي » اجماعى » تار يخى 


5 

5" ْ 

بر إل رس 2 

1 3 
:ْ حل اداره: سد جا ده ار كارك 0 ا بجدن ادقن 


در نحت نظر ابجمن ادى طبع ونشر ميشود . 


مخا برات با انجدن است 


عنوان تلككرا فى  :‏ كا بل » ١‏ نمجمن 


الشثو الى لخد 
ا ؟ ١‏ ا نما لى 
ولايات دا خليه ع١‏ 
1 خارحيه م يومد ١‏ تكليسى 
طليةٌ معا رق وطن كه حا ترعمره هاى +١‏ + , > 
اشند و كسانيكه كلك قلمى ميئا بد رايكان 
طلبة معار ف و صقت قدمت 
556 رهضان ه ق جد وادلو .٠٠م‏ 


نج دور وري عق بيوروق 





كرء مضمون 





وشينة 


صفحه 


١‏ : علم وتررييت 1 قاى غلام جيلاىخان اعظمى ١‏ الى م 
؟ : زباءها دربابل جناب مواوى فضل ربى صاحب ام م., 
* : جبلى غى جستا لى 5قاى سرور ويا ١٠دى[ا‏ 
4 : اسان كي بكتابت اشناشد شر حمه عد بشيرخؤان منثىزاده ‏ ما مبلإ١؟‏ 
ه١:‏ علم وجمل جناب مستفنى 6ه بم" 
5: از مشاهير بار يحى رجال وطن ١‏ قاى اعظمى 1« هم 
لد اسلام وكشف امس يك 


م : فضلاى فرا موش شده 
5 : اننا نستان ونكاهى سار بخ أن 


ا تصاووير ل م 


اقباس وترجهشموز اده اجدعليخاندرانى "٠‏ موب 
عمك أللك حان انان ويس ذخ" «١‏ لمر 


قاى مير غلام دهان 1١‏ 4ه 





صفحة )1١(‏ ساك اوك ‏ مجلة كا.بل. شمار: (:5) 





آدرس / , اشتراك 
4 : 4 38 
محلاداره : جاده ارك 2 7 / 8 ل 9 ؟ ١‏ ائغان 
١‏ 4 ا 0 0 الو" 0 
: . : 0 5 »م <ه فد ند 
عنوان تلكرافى تكابل انمجن # 5 ل / مار 2 د 
اتام انحمن بم في طابة ممارف نصف قيمت 


مادا س_ماهوار #علمى .اددى.اجنماعى . نار يخى 


جز ٠١‏ دلو ١١٠+١اهش‏ حح- ”م ذرورى ١198م‏ جم 





000 00 
اعظامى علم وريب 


علم وربيت دو سم مترادفسدت كك عا لا در اذهان نوام ووامشترك شلا حته 
0 ! علت د 0 هم لزوم وحدت وصتردرت واد و مد لول 
00 0 : 
ا درعقل وحواس هتمي تاثير مخشيده ومتتج الرّحة كر دد البته معلم ذهن 
وحافظه وناأطقه وبالاخرة أزادة متعام وا ه تطبرق واعتياد ١‏ موضوع حاضمر ساحته 
وكار بي ابدا زد ؟ يسا جه ا كرد فمميده: علم ات ا والده مملم زحمن 
اكشيده كر سه اسن كه نوام. عام درحق شنا دود هرذول داشته ! امادرعن 
زمان شا كرد ازهغلم خُوْد عنام وريه فر! كرفته اسن “إءنى ار كتاب عدم 
واز معام ريت 3 .م حل ا 000 ! 


ماني 


صفحة (67: سال اول يخلة كائل شمارة ( ه ) 





ه ركاه شا كردى يدون زحمت معام و مربى بوسلةٌ مطا لعات يا از طريق 
مسموعات قطالبى كدب اطالاع مى عايد كرا عرق عام | هوخته جواهد نود ه 
اريت إازرا عام ات 2 ازحقيةت وماهيت ثى نحث مدمايد ولى رت 
آنرا درعقل واحسان ترزيق كرده وشخاص راشرا كرقان أن مستعمد مسازد 
يس ازيئحا يوان فرق بعن علم وتريت كذاشته وه كدام انرا يصفات علبحدة 
از بود : ءثلا عام 231 «قصد از داناثى ووقوف مم رجيزيات ازقبيل علم توحيد 
وديانت » حكمت * فلدفه» حقوق » نارغ » سياست. وغيره كه بدواً ابن علوم 
يادر روى اوراق كتب وررز نانه ها وغبره هوجود مباشد با درحافظة اشعخاص 
فقط آنا عام است وعام ناءيدء ميشوند كه فاعلين و ( داناياإن ) ثرا ماءالمى . 
مسبوق » با اطلاع عى ناهيم ولى با لعموم كسانيك ازعلوم «ستفيد شده و داراى 
صفات مذ كوره ميشوند ذريمه نيال و٠وفقيت‏ شان ترية «علمين و ميبيان است 
كه ]انها قواى ٠نوى‏ ومأدى متملمين را باستقبال ويذيرفان مفاد ومدلول ابن علوم 
عاشرشاحة دهن وارادة شائزا تتفت فق وتطدى أن موده آنن. نمه | "كزاق 
وسولله ربت درهيان سباشد با ع عامى موجود اسك 0ه اك وجا 
استفاده #2واهد بود ! يعنى علم حودى خود عقل وذهن را براى درك ولطيق 
ان همه مطالب روشنى واستمداد مخشيده متواد . 

ولى اكر إصورث شاذ وندرت ينم كه دروجود بعفى اشخاص اثيرا ت 
علمى دشر رسوخ كرده وكتر يحتاج بترسة اشخاص مربى هميشوند حكم اإنقاعده 
مستئنا وه تحصمر همان مردمان فوق العاده نودء و“وهرت تدارد وباق هن كسك 
است در راء استفا ده ازعلوم مشر حتاج اوبات كرلى هيبا شد ويدون ريت 
مدتوانند مستقها” ا-تفاده ازعلم 'ومعرفت ايند يعنى نانم مفيد برا كه عام اتجاب 
عا ازان مخروم خوافهند بود. 


صفحه ( 8 ) سال اول - علدا كا بل _ شماره 2 

إبراى توضيح ان مقصد وجود دونفرطااب ااعامى كه يع بوسيلة مطالءا تازعلوم 
الكتر يي زيا ده مبدائد ودويمين بقدر مطالءات غود ققط تزد امثير برق 
تطرقات كرده وداخل عمليات مبباشد در ل#يحه معلوم ات كه كدام يكازن 
دونفر از فن اللسكتريكى ع لنا استفاده خواعد نوانان ؟ 

كرجه تر بيت اساساً از سرجشمة على شاداب ميشود و فقط وقتا كه نور 
وفروغ عل در وجود كنى تابدن كرفت وجود بيه احيا مبشود وماهبتواتم 
حجنن شخمى را با رديت » ماه ع فاضل و عبره لكوم ولى در هورد احتباج 
حيانى إثير شدرى إن موضوع هنهم و قابل 'توجهاست كه ع يدون برت 
حكم عدم را دارد وطوريك سكو لد ع بى ملل فانى ات واقماً جنين نودم 
ويزحم ما صمل علم عبارت از ان ريه ابست كه در راه مظاهى علمى باشيخاص 
تلق وترزيق ميشود و باسوسيله روح وحواس وارادات اشخاص در هن ٠وقى‏ 
يدرس ميدواسد نور ع رااز خود انمكاس بدهاد بالعسكس كر صقل تربيت 
وجود نه داشته باشد وجود علم يافضيات عل درحافظه ها داراى همان قاىىات 
كه در كتب ورسائل موجود مبباشلد . 

بربوت اصول مختاف وطرق متنوع دارد ! يعنى تربيت علمى كه قواى عقلى 
وحسورا جه ترنيب براىفرا كرفتن علوم و<سن استمهال | نهاحاضر عى انندم 
ر ديت عقلى و حسى اكه عل واحساس ط.نيى را در وجود اشعخاصض جحكونه 
روشنى وقوت م مخشاسشد ؟ وريه بدلى كه جسم را بوسيلة أن جكواه قوت 
وقدرت حاصل ميشود ؟ وغيرء تربيه هائيك هى كدام بوسايل مختلقه ناثيرات 
خوب ومفيدى در يكى از قواى مادى وءمنوى كرده و با توسيله ترق وبرورش 
عى بأد ؟ ! 

درهوضوع علوم هة>هدماازان ر بيه بست كه هعام سايد عهمينابدازه ترابيه 





مدتحه.( : ) بجله كا بل .سال اول سم 


شمارة.( 9) 





وتعلم | كتفا ورزد كه صرف كدام «ضمون علمىرا ازصفحةٌ كناب دراوحة 
حافظه وخيال «تعلمين نقلدهد يلمك مساعى” درتربية اسامى شا كرد لازماست 
اكدوى إلى علم حه استفاده واز معلم حه بايد ياموزد ! 

0 يسا يدوام هممثر بن قسدت هاى تر بيه وأ سكت يوالم يوم يك شر 
محصل دونوع قرار يدهم : اول 0 جمومى معام كه شا كرد بايد سما كانية 
كدا ام عضمون 5 ا رار أرفته واز مفاد 0 فى رع داقن شود . 
اتى تربيه خخصوصى معلم كه فرضاً كتب وديكر وسايل تعليم در ميان نياشد 
يمكنفر طفلى ليت ععرفت نفس وديكر ضيروريات حياتى وترقيات وبرورشاءور 
عقلاتىوجسمانى ود جه جيزهاى لازمدارد و.عام نجه ترببى ميتوانددرين طرق 
يطفل كك كند 6 بايد ارت درن وطالب شا كرداز معام ود استفاده عايد 1 
لهذا درن مبحث مقصدما از تريه عموساً عبارت از ين دو صورت 
خجواهد نود . حلا 1 بفضائن نار خى د 00007 عسكله حيرت 
و متصادف مدشوم جه ى عم باوجوديكه در احم قدمه .ل » 1 تورماء 
مصرعمهاء رو١‏ ما » بو ناما هدر امروزه علوم وسءتى بداشدت لكر واد 
و “كتارت م خبيلى ها محدود نود وى ا أ افراد هلل 4 رازه از حيرى 
كه دعروف و مسوم زمانة شان بود ازانها بى اطلاع كاده وتطرر مفاشرت 
جعموله انوقته وى ]شنا بوده اد . 

بطوريكة نار ع نشان ميدهد : دراقوام هذ كوره علم وعلوم متحصر مان 
عده «عدود علا وحكما ور وحانيونو طتات ممتازء بوده ولى مفاد ا تعلوص! 
عموماً عا دونين ورعايا واولاد خود شان تنطديق ونحميل كرده وحماا مذرانى 
ان طرققات مادون را ريت مكردند وحيلى بتر بيه اولاد ومادوين خود حريص 
هم بودند ودرين رأه مجر بيات وامتحا نات محختدفه يعمل أورده م شد لعنى اتبيه 








صفجةٌ ( ٠‏ ) سال اول محلة كابل شمارة ( 9) 





يشدكان أهور اخلاق ومدنى را درا لس سلاطين وزر كان وارنه كدكان 
روحانى را درءعايد وءتعلءان حربى را درهيادن قال ومقسابل دشءن ١‏ زماإشس 
وامتحان شروبلا و 5 ازعودة ان تكارف بدرسق رامده متوائست 
مورد 'نوجه والعام واقع ميكرديد . 

قدما وجود اولاد واهل فى ل بيت را خلى براى ود شان عار هيدا أسكئد 
حقى مين عشق تر بيه سانا بترسية حيوان نيز وادار مى .ود كه ازقدل ات 
وسكك وغيره راهم مخوبى تربيه كرده ودر كاي كاها ينظ ر جموم مى رساليدئد . 

قدما سواد ذواتى را يك صنءت و زرتكى دالسته خود را به #صيل ان 
جلدان »كلف يردا تستئد ولى ترنية اولاد واهل خود را كه 1 نما را 
بايستى «قابل خا نواده » حسكوهت » قوم » «قسابل دشمن در تك ايف 
همهمان دارى » زراعت فلاحت وغيره حطور مستعد وا ماده بازئد حلى 
در يسموارد 'توجه و مساعى بكار ميبردئد . وقناً كه ماهم درعصرخود به بعغى 
اشخاص بىسواد متصادف شده ودر وجود اما يكنوع لياقت وزرتكى وغسيره 
بى بينم شايد استغراب كى كالم كه حكونه بدون تحصيل ومكتب شصى داراى 
ابن فضايل ميشود ولى | كر اهمدت ومقام بلئد ترنيه را در خاطر اورم فوراً 
إن تمحب ماها برطرف خواهيد شد ! جه روح ان مطالب كه ازعنيع محصيل 
ومكتب نشت ى ايد شخص هذ كور آثرا بعنوان تربيه ازيدر خود ياديكر 
دالشمتئدان عضر بدون وسرله سواد فرا كرفته خواهد نود ! ياذه.ن واستعداد 
قوى فطرى وورا جتان مستعد نموده است كه هن جيزحوب را ازهن كس وهرجا 
مستقها” درك كرده كة ياى مبى أبدا درميان موده است وابن صورت اخير را 
ها بلست تربية فطرت باتربية حرطى بكوثم و الاصل كتب مقدسة 1 سماق 
.وابياى عظام ثم دِيم ددبن راه “يدم د مماضؤدتك مبلموديد خصو صأروحاتبون 


صفحه )5١(‏ سال اول مله كا بل شمارء(9) 








اوضاع عامه را تدقرق واحتساب ميسكردند له نجه ينها هدايت داده شده 
بإيستى تعمل كرده شود ! 
درمال دسدار قديمه «ثل هندماى قدم ر بيه بيشتر وجود داشت حهنااصوز 
وحدثىهاى جذكلات وسط هد بأوجود سعلمى وبى سوادى ء عرياق وعيره 
بعمى خصايص را مالك اند كه جز ار تربيه قدعه ثرا عيتوان دبك رتعبيرى بمود. 
ديانت حقه أسلام أزهمه هشتر درين مورد خدهت ومساعدت موده أست جه 
در اقوام مشيرق بعشى <هايل و عادات زشت وظالمانة كه جزو تربية ١‏ نوقته 
بشمار ميرفت موحود نوده واز لحاظ عدم إصيرت ممردم ي|اغراض متنفذين بن 
هسردم رواج داشت لهذا دين مقدس ارا رفع كردء ونقصانات ابن 'رسيهرا 
| كال وموم ابلاغ فرهود و ازان بعد تربية ميس در مشسرق عرض ايدام 
كرده وانوارش در ودنوار هام عالم را منوركردائيد ولى با ابتك مسلمين سلف 
دراشاعه علوم قصورى نورزيده «وديد معمهذا الرمة عملى بيدتر از كتب ومدارس 
عامى .ورد أنوجه أمها بود جه هن حا > وعامل ويدر ويدوا أ-بت با ماع واولاد 
حود شان إن سكله را ملحدوظ خاطر م_دا شتلد حكه بابس از ١‏ نه لازم 
وما به الاحتاج <رالى اسث بابد ع سا هوزاد بس درين راء قصورى تكرده جمه 
دانسئنى ها أنمارا ٠كاف‏ ووادار مى تمودند ! كرحهاصيوز بين مشسرقيانمعروف است 
اله بنداد . اندلس ء ياباخ وهرات فلانه «قداركتب خانه ومدارس علمى رادارا 
بود ولى انصافاً متدار وتعداه ابن كتب خانه هاومدارس علمى ّدر مدارس وكتب 
انةهاى موجودةٌ علد وتصصرء عمالى عيرم لد ! إس 1 كدر كت ترقاتمعنوى 
وانضباط ا خلاقء- للمين ومشسرةإنساف والحطاط اخلاق٠‏ ال حاضره مسر ف تحةرقان 
وج تو كائممى ينم كه فقط دران زماته بترت خيلى ايت هيداد يدولى اصروز ماءلل 
دارم > او لاد ما هم ضروريات ودرا ار أوراق جنه داه كتنب نوز ينها 





صفحه ( 7 ) بجله كا بل - سال اول شارك ( و) 





فبميده ومطابق «قتضيات عقلى وحسى ود [ ترا قضاوت ورسويد كى ما سد ! ! 

كى ان الماما از يك شخص ا تكليسى علك شرفت وترقات عير العقول 
سا كتين جزارةٌ بى جيز ولادار رانىرا ال ده بود شغاص الاين 
درجواب مكويد كه ااا وزارت علوم دارند ولى ما وزارت أربت دارم . 

موضوع حسن أرسية جنس اكلونا كوق امس وز دداى بشريت را محيرت 
ابدا خته ويه ييروى اصول <ود شان وادار عى عابد ! جه انا عثل ملل «ترقة 
قد عه بلك 3 كر اولاد ودرا #قصد ءيا رزه درحيات مه مكتتد و اه 
لوازم ١‏ دميت و شرايط عوفقيت وغله است أ ثرا قولا” ء عملا » نظراً باولاد 
خود اءوزا نده براى حسن تتبجه ازهان عهد تربيه وتعلم ! خَذْ ا.تحان لاز١ه‏ مى 
نما ند و بس ازفراغ «كتب < فرزئد خودرا يدان سمى وعمل سر داده از 
وى امدا ديك تمكن ات رخنه درعزم واستقلال و ارادء فرزئد شان توايد عايد 
بازهيدا ريد و هم تربيه وكدب قوت وصدت ج مك شرط عمدهٌ ابن ٠«وفقيت‏ اسث 
أ ثرا در ص نيه اولى مخرى و مراعات عى تابد . 

بس درصوريكه امروز براى نايل شدن إسعادت وكا ءيا بى درحيات اهميت 
تربيه حايز مقام بالا ترى اعت وعام يدون انيه 4توايد سذاكك هاى موانع را 
از مرراه تسل امروزةٌ ما كثاره كدد براى ما كه نا هئوز هم عل دض ال 
لا نينى درراه نوسيع «دارس عامى وفورم تعلهات ووقت خسارا تى را محتمل نشده 
ابم كه از تغير دا دن أن دو جار حسرت وتأ سف كردم لازم اسث او لياى 
عى فالى ما اين موضوع هممم را درخاطر داشته و براى اسك ازاسلوب “را مة 
مترين عهسرى كه در كا و نحه طور «تداول است وسله” يكءده فضلاى عرفائى 
خود ثرا فرا كرفته ويا من بد اخلاقات وخصايل عليه و دسِْيهُ خود ما كه 
اذان زو عدي تك بارا بوتس داف قافن تساك قوم عنارف 








قن يز سال اول مجلةُ كا بل شماره ( ة) 


وطن حوب قرار د هتد . وآهيد أسث نو<ود احنن ترداتو تصلان بده 

لعنى ان لربية مسست به ور عام را ازروزنه هاى عقول و ا<ساسات أنمكاس داده 
. سب و ٠ . ٠‏ .8 

معذوبات را ر 4 و مم ها را وى و ررو لت ساخته ودر مدان سبى ول 


زيأما بابل ١‏ رجي يست 

شورهاى بابل ونينوا كه كهوارة هديرت عالم و بش احنكث اعصار و بلاد 
ناور كات شناخته شده ونا ام ورك هيئت هاى ( تإع060[10 ) طبقات الارضى 
و( لإع0112010<ق ) وحفريات شنامى ملل حره وبا اخار غمرب كاوش هاى 
نا يخ و شحصات روى خا ى وزير خا ى وده ابد از كثنة هاى دست أده 
والواح متقواء وآلات وادوات كشف شدهٌ ناريخ ان عهدها و روز كاران 
معلوم “شود قدعترين و كهن رين السنة عالم 0 سيمها طبق و( 56111110 ) 
سومار يات ( 187] 03131111116 ) ولى درتقدم و اوايت يكى برديكرى نا امروز 
حسكمء : كاملى نشده وان كرءٌ ناريخ قنيه لا ا 0 ميشود . 


اه “ا ا ها ركد حققين تدققاتن 


“يقاءه عودءه و عسرمابه هاى ار يى لش ن#, 
هما و نجى +. 5 


ودوادت ام 0 زبان 


از ميلاد حد 
0 2م 5 1 


ل سومترى جبهار 0-7 سال وول 


5 7 
5 مم و ) 5 5 او دومين أل لاست كر 50 0 


1ه 


0 000 قيال 
لا اث #ر<وأنى واشخارءا'عى حكومت ' 6رده أستت ست لاسكا سدد.ه. 





سفحه ( 9) سان اول مجله كابل ثمارهة ( 9) 
س1 ا 11 ا ا 1 1ك 
بروادى فرات وجلك هاى قريب أن دست تصرف وتملك بازيده زبإن خود را 
رحصةٌ شهالى ان تواحى مفتو<ه عثل برق سوق و سير داده و درايدك مدنى 
حصةٌ جدوبى آثرا (ا انك دفائر رسمى وزبان دربارى وقوى زيان سوءترى 

ود ) نز بالك هدمئة فاتحيت وفاليت ككاءى فرا كرفت . 

مؤرخين | كرحه 5 سد اعناب سيمريطقى ماحل تعلم وتسم را طى تكرده 
وازحدشمة جوشان عل جندان سيراب وده ابد ولى حون باعتبار حت جسمانى 
وقواى عقلابى ص دمان طاقتمند وداراى يازوان فوى وقرايح مسر شار واستعداد 
كاهلى وده وان :سمه باسته را كاحات اقوام دردسا وألسته زان أقواماست وى 
فهميده ودرك وده بودبد يس زالى را كه ازرارى شك و راان لم 
عرب باخود همراء | ورده وحيات مدلى وترقيات قومى <ود را وابسته بشيوع 
وتحمم زبان خود مبدانستد با منهاى سعى وكوشش ورْحمات تحمل فرصا زبان 
ودرا تموهرت مسرأ داده نا انك لعد ازهدبى به اعلا رن ذروهة اقتدار رسديده 
نهتتها زبإن رسحى با بل بلك هام دنياى 1 نوقته وا تحت الشعاع خويش قرار داد 
وكافهُ تصائيف وخطوط وتأثر علمى وادبى يزبان سيميا طيقى تحويل يافت . 

( حكوهت زبان سيمياطتى درانوقت “اخراسان ومصروشام وفنية» رسيده 
بود سه هزار سال قبل ازميلاد ) ولى ان زيان ا افتخارانى كه رايس ابل شدم 
محال خود قا مائد نفاق وشقاق داخلى نشت ويارحكى يعنى هلوك الطوايق دره 
كوشة ١‏ تكشور ناور ظوور مود و نال عمر اين زبان بسررسيده را از با 
در أورد وزيان سومترى دوباره قابم مقام ان كرديده و بعد ازجندى ابن زبان 
نازه رسيده ديكرهم جاى ود را بزب ماى سورى وآرياق كذاشت خلاصه 
زبائهاى اصلى وتحلى بابل را مؤرخين سه قسمت كرده ابد: ‏ 

اول سومترى ( :890116117 ) دوم سو ديافى ( 8521902 ) سوم 








صفحة ( ٠١‏ ) سال اول مجله”كا بل ثمارة (9) 
دياف ( رزوروزق ) در روش و اسلوب خط سومترى حروف مفرده شابل 
نيوده بلك صورتها وشكل هاى حيوا نات وبرند كان را براى هرموضوع قرار 
داده بوديد وسيمى طيقّيان ان را روف هيخى مويل داده . سورى ها و 
ارين ها *مين حروف ميخى را كه زاده افكار سيمى طيقيان اعت الَاذ موده 
اند . حجنا نجه صاحب ]نار العجم مبنويسد ؛ ابن خط ميخى خط ا ريا هيبا شد 
كه درسرهاى كت جشيد وفارس ودستون وكرمان شاهان وغير ذالك براحجار 


«نقور ومنقوش است . ( باقيدارد ) 





4 
: بقام 1 قاى سنرور 

( جيلى غى جستانى ) 32 
)0غ) 





اقتدار در شاعم ى ٠:‏ 


عصمرى كه عبد الواسع جيلى ظهور عوده يكى ازدرخشنده رين وخحدته رين 
دورهاى ادبيات افغا نستان «وده اسث . افغا نستان | روز قسما ( موسوم راسان) 
علاوه ترائكة سرحد طينى' ود را دارا وده تركدتان اليه را نيز در زير بر 
داشته اسث بنا بران شعراى اففا نستانى را كاهى تركسنا تى وخراسانى نيز كفته 
ابد . درخمين عصر است اله | فتاب ادسات در افغا نستان دوس طا لسماء ا قتدار 
رسيده وبرانو ان بدر ودءوار دريارهاى عن بى و بلخ و نشا بور و هرات ا بس 
موده و شعراى ابن اقا لبم ادبيات افغانى را باوج فصا <ت و بلاغت رسا نيده 
توانتند كه در هقا بل زبان رسحى عمسب كه بآن هيمنة فا تحيت وغا ليت عالمى را 


فرا كرفته ود دعوى رقابت. وهمسيرى كا بند و بلك درين نبرد ادنى ووطنى از 


سنح (116) سال اول مجله كابل ثمارئ ( 9) 





هيدان ميا رزه غالب ثر برا يند . علاوه بران بعد از فساد مغل كه شام مشرق 
فى جراغ وطومار علم وادب در اسياى وسطى دذرهم عيده شد وبعدها شعراى 
توظبورى كه اقتفاً واقتدا بمشاهير شعراى ما قبل مموديد ازمشاهير ان مقتدايان 
و بيشوا يان شعر مين عبد الواسع جيلى بوده كه يكى ازيهلوا نان ابن ممركه و 
سك اواكه محتوست از احجمال دنا بع يديى ازق.ل ترصيع و اث شح و اسجماع 
وامام ولف ونتشسرهاى ميرتب وعيبر ميرتب وتدلمب حمله ها و تلفق شان هاى 
زبده لغوى و ننظم برحكرءه ٠اى‏ قوى لفظى و ساخمان هاى ار حكبى 
و نصور هيدا مساى حربى با لآخره كر سيم هنا ظر و صرالاى طيربى كه يادى 
ازقلل شاعخه جال و دامان كبسا ران وابشارهاى خروشان ابن اقلم زرخيز 
كبستانى ميدهد 'زديك تن سبى بروحيات و عواطف باشند كان اففائستان 
وده ات . اضافه بربن شاعى غىس +ستانى در ادبيات على و فارمى اقتدارى 
بسزا داشته ودر زبان فارمى يكى ازاسا نهذ روز كار خود بوده است . جنائحجه 
زديك “ران بذاكره زمان اواكه لاب الا لاب مد عوفست ودر اوايل قرن 
شم ور اليف شده أست عى نوإسد : أدبب عند الواسع ذوا لبلا عتين بوده 
برنظم نازى قادر بود ودرشعر فارسى ماهى همه فضلا برتقدم او يكز بان بوديد 
اما او درنظم دو رَبان «ود واين از ملمعات أوست : 

الإفرتالعين هات المدام ‏ ثمااليش الاالسرورالمدام 

حُرت هولايا جامى در مارستان خود كه اخرن هوافات اوست در<ق او 
جنين ىك رد . « وى فاضل امل وشاع ماهى بوده است بردو زبان مازى 
وفارمى »| اق است له ميحكس أزعم ده قصيدهُ ٠شهور‏ وى ك5 #صمرع 
مطلش ان اسست : كه ذارة دون نو ممشوق و يكاز حايك و دلبر» حنا نجه 
مبايد يرون جامد است . » اين حكميت در<تي أو ازطرف شاعي و عارفي 


9 





صفحة (؟1) سال اول مجله” كا بل شاره (9) 





ها تند حامى درنهايت درجة دقت واعتبار است . دركهام فرهكك ها وله تهاى 
3 بعد ازوقات شاعى نوشته شده ابات وافراد او ساطع “رين دليل وقاطع 
ين ارهانى دره موود بشيار آهذه آست : 

وفات و انار شاص : 

وفات او در سنه ههه انفاق افتاد و كويا به عمر هشتا دو بنج سالكى طومار 
حرات را در نور ديده ازين دايا رحلت ».وده است و آخرن مزل راحق 
و آرا مكاه ابدى او قول صاحب تذ كرء عرفا در عن قرار كرفته است 
از انار ٠نثور‏ او كه شول خودش ثثرى نيز داشته است در كتب حاضر جزى 
در يافت نشد ولى صاحب نذ كرُ حسينى دبوان .نظوم اورا هشت هزار مِت 
مينويسد وا حكتنون دبوان قلمى يا مطبوع او نظر تكارنده “رسيده است و 
دريذ كرهها از همه بيشتر صاحب تمع الفصحا يكدسته قصابد و رباعيات اورا 
نقل كرده . زيرا به طرر دلكش اوهفتون ويه سختان دل انكيز او كيريد كى 
زيادى نشانميدهد حنانحه در شرح حال جلى درجلداول مع الفصحا مى ويسد . 
فاضل.سدث حكام و شاعىاست كلم متصف إصفات حميده و متخاق باخلاق كر بده 
طرزش ايت دلكش وهتين وقصاءدش لغايت زيما ورنكين است . 


ك4 الى 





© ١١ ( صفحه‎ 


. حمله كا بل # سال اول 





ترجه أز مله اسان ا يكعادة اختاع ؟ ع كيه 7 خان 
كل شئى مصر 37 . ٠.‏ مدثى ر ده 


قل ازا از تحولات خط سحنى كفتهابد لازم عى افتد كه از اشيا و 
اجزا بيكة ضروريات اولِة انساتى بان برخوردء ويا استعمال ادوات زيد كانى 
وحواخ «عيدتى ورا فرا كرفته درنجا تذ كار مما ثم : 

انسان بش ازاتكم تشكيل اجماع «نظمى بدهد قرهاى يسيار در حالت 
"ودش و انفراد «يز يسته » روز كار بيشان وزند كانى فلا كت ١‏ ءيزى داشته 
انيت مسكن اولية دشمر » شكاف 51 تود . جذس دويا حون بواسطة 
القلاب طببعت واختلاف هوا خودرا محتاج بسر ناه ديد م عدم نا مين <يات 
اورا بفكر دست اوردن جاهاى مل الدفاع افكاد غارهارا بزحت ازتصرف 
حيوانات ضاره خارج كرد > تغذية اشرف مخلوقات از رستيتباى حرا » هيوه 
هاى حذكل » وبأز مايده َع دود لق بوده » ومية قوت لاعوت روزابه بيشثر 
وفتاورا همستغرق 507 أست . 

وقتا كه خانه هاى خويثكن را انم جدا وتفريق وبصورت اله وى زندكانى 
«يادوديد براى اظمار نيات وافكار مافى الضمير خود صور واشكلى اتغر 
كرديد يعنى از رسم انسان هوم انسان وازارسم كوها خود جبال را 
«طلوب ذهنى كرفته وهكدذا از ديكر اشيا نيز صور واشكال 1 نهارا اخذكوده 
بدبتصورت كتابت صورى را بروى كار ١‏ وردند » و بعضى از آم تعبير افكار 
وبياتخودرا بوسيله الاتواجسام » بطريق ميهوز وهم اظباروبيان ميكردءاند 
(كاعغيور رين[ اهن لله عراب فاء نو كر عاق كاي الوق اعل 


بيرو » است ) ولىجون كتابت صوريه » بسيار سيط وقريبالفهم ودع ساران 


صفحة ١:‏ )6 سال اول مجلة كابل * شمار؛ )6 
دشتر | نششار واشتهار يافته ؛ وشةوق مي نوطة أنكه مراد از هبر وغليف وخط 
قديم مصرى كه در هما رات و قصور سلاطين مصر يان قديم تقش > تقو رمسم 
شده است » دروسط السماء اقتدار رسيد . بده كتابت صورى ١‏ نتقال بكتابت 
«قطى مود وصورت استعمال أن قرار ذيل نود : 
دورت شخص باسلاح را كهنطلب ارخصم وعدوءيدانسته اند بلفظ ( عا عد) 
و شكل مغ و بريدهرا ه حروف (ط- طى ) تعبير وحويل عيكردهابر 
بان همه در آخر هن كله كه وضع عودةايد وق وعفسر هأن تطلوب 
ومقصود ضميرى شان ١يدود‏ وباز براى برخىرسوم واشكال اصطلاحاى را وضع 
عوديد كه دلاأت برمانى كلى و كاقى أن ميئ.ود در صورقى أله صورت خارجى 
كك داشت . 
وقنا كه خوا-تند از صور و كتابت هيروغايف به شيوه واكتابت دعوطيقيه 
انثقال ماد جون كارى دذوار و ستكبنى نود [-هذا در صور و حكتاءت 
هيرو عرف اختصاروتسميلانى » روى كارء اورديد ولى باأينسمه, حمات ومساعى 
خته كى تاشر “قتدر نشديد كه حروف انيه را استتباط و احتراع 6وده 
ودرخط و كتابت شوةٌ 1 سان وسهلترىرا امحاد عاسد ولى اين ١‏ كليل شورت 
وافتخار برفرق -ودياىقدم يعنى فنيتى ها «نصوبو رازيدء امد ؟كه ه استتباط 
واختراع حروف مائيه «.وفق و كامباب كرديديد از همهاول خود آم بدان 
حروف بأد ورفع مانه ايان خوش را عوده ولعد 33 ونواح ومعاصرين 
مام و تلقين كرده ابد حتاجه اول نوبان وكلدان ازانها اقتئاس عودء وياز 
ديسكر اقوام انثار يافت تعميم وشيوع ابن حروف در بلاد ومالك دور 


ويزديك الووت ازروى رعدتوميلان فطارى بود داز روى دقت وشبعكامل 








صفح ( ٠١‏ ) سان اول مجله كابل ثمارة ( 65 








جاه فزقان دران عبد بازر كانان معرو فقومل التجاره انما در عام بازارهاى 
دنيا متداول دود ودر “مين زمان دستة از سودا كران وثانى برمم نجارت صر 
مده باحار بوديد اكه براى اجراى معاملات نحارق كانى كاء ويا اصيرت 
0 ا مين ام كه مخط وات هيرو عليف أشنا شده ورفته 
رفته ازخود دخل وتصرفانى دران كوديد وبطول روز كار حروف ثازه ٠واودرا‏ 
به ؟؟ شكل رسا ندند كه هى بك ازان هارا براى بك مقطع وحرف رابه حرف 
و شكل را هه شكل ولفت را به لفت نام تاديد جنا نجه كاورا مصريها ( نور ) 
ميكفته اند وفتيقى ها بزبان ولبحة بوءى خويش ( آدا ) ميكفته ابد بس بكرسم 
وشكديرا اختيار كرديد 33 عيارت ارشكل ورسم ا بأشد . 
براى دلالت ورهناتى «قطمع حرف الف يك شكل مريع ءا فى وضع كرديد 
اكه به شكل انه نوده است » ( 58) و درازد مصرمها همين دكل دلاات 
ترممتى خانه يكرد واه را ققيق ها (!) مكفتد ين بك رسمىرا الاذ عوديد 
كه ثاب ان دلالت برخاءه وبر مقطع 0 وهم جنان رفته فته بدين 
شكل ورويه 1 عقاطع را در ركرفتند وان همه يشرار ازبانزده قرن قلى 
از أسلام بوده است . 
هاديديم كش رو أنكاروان ازمهمة اول قيةما بوده ومحسب مرورزمان 
معاصر بن وتحاورين ازائها نايد عوده كه ازاتحمله وان قدم وانورما وده 
اند وازاحذ واقاياس ولالى ان همه خطوط وشيوعاى كتابق اهل فرتكث 
توسيع وتهد يديافته يك ازحروف! وري ها مشهور ( بارائى ) همه خطلوط 
“شرق ها ازقيل خطوط عربى حصص طرا بلى » تيوئس > عضر ء ما كواء 
شام » سودان و غيره سوا حل اورقّه و بلاد ع نا وعراق و اران وافغان 
5 تركستان حق إصفحات «ندى مائد اور ديه نز بيدا وهمه زاد كان اراي 





صفحة ( ١١‏ )»6 سال اول مجله كا بل شماره ( ه » 





مداشند وخط كوفى قدم ثربن خطوط عم سات و كشف أن در شمر كوفه 
مقارن قرن أول أسلام اسث اما بععى كا وشهاى روى خا ى وزر خا بك كشفءات 
عميقانه اخيره نابت كرده اس ثكه درزمان جاهايت نيز استمهال خط نسخى نوده است 
و انفاقاً يحققين كا و شاً بوشتةُ بر خورديد كه از سه 04 يلاد است . و 
قدم رين خطوط كوفقى ؟تنابة است كه در عمود خايفه عد الملك بن مروان در 
يك بارحة سكك بورشلم در سلة /١‏ #رى شّش و قر كرديده است ودر 
فواصل سه قرن إمد خط أسعى لمد ازكوى عاصة طهور 50 وواضع ان انه 
عقله وزير خليفة عياسى مقتدر با الله مهتوفى سنه ع بو” بودء است اما يك از لذت 
شنا سان شرق ( سيلو سترد سامى ) در بن ١‏ نار مصرى در( هوزة اورياريس 5 
يكدسته اوراق مخط نسخ بدسمت ١‏ وردهاست له قدمترين أن نوشته جات مقارن 
سنه 4٠‏ غيرى بوده است . واززن ١‏ كتشاف نو ظمور معلوم «يشود لله خط 
آكوق ونسخى قربا بيك زمان يديد 1هده مولود وزادكان يك عميريد اما خط 
كوفى راغا لا در جزيرة العرب زياده تر استممال مينمود ند در اواخر ايام خلفاى, 
راشدرن رض خط عمبى يظهور رسيده ويه جمار قام نوشته ميشد وى ازديكر 
اشتقاق عى يافت و كا تى كه نام أو قطربة اللدرر نود خوش نويس و «قتدر زمان 
شود بود ويعد ازان همين شهرت و فوق العاد كى را ذو تقر ااعى ذككر ماك 
نتحلان » اسداق بن عماد حاصل موده اندم كهاول الذ حكر ازقطبيه بالاثر 
وهوخ خراالذ كر ميدان سية درا از همه ربود .ورور دهور كاسان جيد وز ردسقى 

تروى كار آهده حو تى قل را به دوازده روش اشنا كرده واز هس قي كار سئي 
كر ان » ثلا براى عبود يعنى عبدناءه جات وبيءت هاء يكقلم بكار ميرفت 
وبراى هوامات » يعنى استشارء ازاما وفيصله مناقشات شان » قلم ديكر بكار 


مييرديد ويراى اعلان جنكك ها و كتببه هاى ‏ مساجد والواح قصور قلم جلى, 





صفحةٌ (10 ) سال أول ‏ تحله” كا بل شمارة ( 9 ) 








استعمال ميثمودند و قلم .لطومار و قم الحرم لله مخصوص يكارت و صا سلات 
خاتوادة ساطثتى نودءاست وحون دود عمموج واعتلاى خعاوط در عهد عبانىها 
واشثار علوم وعرفان يحد اعلى د 0 وسرلع وده است و على الوص اناج 
افتخار را ماءون بسر كذاشته است ازان رو عيد ودر بإراو يك از ياروئق رين 
و علمى ارين دربارهاى آسرا بوده است ودرين عبد است لله نوي_ند كان محود 
فيل وفوق مده راى شيوه م سو مه تجو بدى وضع وده بابانشا أتجد يدترى 
برابواب قبل كشودد هثل انشاى مرصع و الشاى نسخ و الشاى ريا.ى «نسوب 
بذور ياستين وزير فضل بن سمل وانشاى رقاع وغبار الحليه كه تهام نما دار 
ومتداول حوزه هاى عاعى وعبر علمى لوده عام نوشته جات أز قيكى ممي| سالات 
و مكاتيات ودفار ود واوين وغيره «نشات ,!نها صورت «يكرفته است وابن ها 
همه زادهٌ خط كوفى بوده وخط أسخ در بين عوام مستعمل بوده اسست ماك 
ابن مقله طهور كود و برجمرة ناز نين خط حدن و رسا شيهاى زياده علاوه #ود 
و كتابت مصاحف را نمود يمنى تين كديست كه قر أن كريم را در قرن 
سوم #رى مخط نسخ مرقوم موده و بناى دفتر و دبوان را بران مستحكم 
واستوار داشت وبعد ازان على بن هلال وباز ياقوت ن عندالله روعىاختراعات 
ازء وزيادى وده ودرعين حال صورت #مترى اختيار كرده اد و بطول ايام 
خط أسخ فروع بسيارى سيدا كرد كوي خط «عمول وءتداول در عرنى كوفى 
وسسى كرديد ٠‏ وازين بعد يعنى بعدازقرن شش لاقرن هذت مجرى فروع ذيل 
برروىكار ا مدثلث » تسخ » ربحان » محقق » تعلق ورقاع و بعد فروعاتديكرى 
توليد شده اسث يعنى خط ديوالى دشت فارمى وغيرهُ الما . 





ابر حليم 


علم و ممل 


رامد شاهد عرفان زخلوت حاب | كنون 
دكنن ارين رضدان تهوش نل تايا كون 
لود سر هعاث صبناى عازف شيدوشاب! كنون 
زدود ازدهمرظامت سر بر اود ! قاب اكون 
جبان امروز هي رمزى اكه دارد فاش ٠يكويد‏ 
زلور عر بان ديد خفاش مكو يد 
دان كر بابد دوز خورشيد حمان رون 
بود حال مان امروز ير بميروجوان روشن 
حقائق ميشود هرطتاه بر اعل زهان روشن 
قر اردان ار 1 
ير اناد روشن ديدة انور تارك 
ركز حاييائق بودن نه حارو كناو » 
بق جدم خرة يكنا وادوال جنهان مكر 
سين يكار كما حدم عبرت إن و3 كر 
تومادى ير زمين اهل زمان برا سمان 1 
زعقا عند د حيرت ا ذوان كران دك 
غير لحن بسوذاوي ود وتنا عون 


جرا اخر جرا جدون كور ينا مى ني 





2 روزت زح_الى عا يست حان كندن 
ييا اق خوديرا روطن ارهن كان كتين 
جنين ناجند بابد جاه مر اين و آن كندن 
زوآت درس كار ملسيو ل ينوان كين 
جرا ريزد هه همك ديكران 1ب روان دارى 
عاش صمرف خاك <وويشتن باب ونوان دارى 
ا وا رت كوو رك دا 
لوعن عيتوان الت 5 سمو زر بيدا 
عسايد صحكودش عواص أ ا يدا 
ب سس ميلكاند هس حديز را وع بشر سيدا 
يقن أر هي جه نايد 0 دارد خير 5 
ايد ايان را زعين وخحر ار كوششس 
كه نا مدن 10 قوت واب ونان از نو 
كوش اخ كل غوادة زد كا ىا ونان ارتو 
اود كن افزون دس وبا جشمو زبان ازنو 
هنا موزداج را عل شارف د كرات ارو 
كني اسبران 1د تان يان 3-3 
ب|صل خلدّت و فطرت نةازان ون د 
يكوش آخر نوم عقل وخرد ناب وأنوان دارى 


بكو حرفى مخير ملكت نطق و بان دا رى 


صفحه ( 7+١‏ ) سال اول مجله كابل شارك ( ) 


متتس طسبو سوس ان 








جه ؟ دراصل خاةت جانءن ازابن و'زدارى 
جوجسم مرده جد أقسسرده بأيد بود جان دارى 
حبان ا هت شواهد دق أزره يدكان 0 
حيات ازاءنو آن +واهد روان كوششس ان كوشس 
جه خوش باشدكه ازعلو معارف بره ود باثى 
#كمك قوم خود را رهما و را هسير بأى 
فريد اق اين عصر منور در هتر باثى 
ز اسرار و حقائق با وقوق ويا خ.ير ا نى 
ه اندر ناك فئن در شهار مرد كان بودن 
به ايدر زد كاى مجو عام د 5 ران بودن 
بهمت خويش را بابد مود از ابن وان مر 
رعق ني و كاك اوه لان عرد 
حه خوشاشد نداش بودن أزخاق حمهان مثر 
حو مار درهار از ديكران بأثى هان ماخر 
حرا در دهي خود را ازكسان متر عى سازى 
جرا خود را فريد عصر و نام أور عى سارى 
كدانين صكار از دست بنى ادم مى ابد 
ز كارى عاجز ابن فرعا ندء عالم ع ابد 
بر جيزى كه كوشد آر حرفان 5 بمى ابد 
زهاوءن صكداءين كارو يأر أسْدم كي 3 
بكار لق سجى و عن بن زعن ضاهن 


ف وكوش سكن تكشنى كرفر يد عصرمن ضا ءن 








صفحةٌ )0١١‏ سال اول مجلة كابل شمارة ((5) 
ل سس سي سس سس 


كوت ادر معارف 5 تعمالى جوهاى حاصل 





“حر عل عوعئ ذا متاق كوهرى. باضل 
مسال ستى بنشان نا ازو كردد برى حاصل 
نسا رد زودق ها عيرعى فان لاسكرى حاصل 
جرأ ازعم وعمفان كار خود عست تُكردانى 
هس قلءت جرا زين كدمما <ون زر تكردا نى 
ا بجرعمفان قطره اش كوه نكرديدن 
نكا شييت دار آنا بش معنى مستر 0 ديدن 
درن مكتب واه خواند رن خوشتر .كرد بدن 
عى فهمى ازبن اكير خا كي زر كرد يدن 
مدارس ى كسايد ازخس و خارى الفتان 
هسكاتب بى نواد سات داناى زا وا فى 
فعا راق بأد دارد نسخةٌ ار خاك زر كردن 
متارف ا انوا بد قطرة أن 0 كردن 
توائد فض عفان حنظل رشك شكر كردن 
ا ند بيد را سعى ممارف باكر كردن 
زعسفان خاك نارى عمس اقلاك مكرود 
1 فى عل و داش صاحب ادراك ميكردد 
لصلءتٌ سْحه بكثا فزت داده دست آخر 


محكدت كوش وحر فت اقتدارت بست ؟هست آخر 





سنح ( .7 ) سال اول مجله كابل شمارة (4) 








جه دراصل خلةت جانءن ازابن وأندارى 
جوجدم مرده جند أفسرده بابد بود جان دارى 
جبان نا هست شواهد زندكى اززند كان كوشس 
حيات ازابنو آن خواهد روان كوشس ان كوشس 
جه خوش بأشداكه از علو معارف مره ور بائى 
كدت قوم خود را رهما ورا هسير بأثى 
فريد اق اين عصير مدور در هنر با ثى 
رَ اسرار و حقائق با وقوف و )ا ختير د 
به أبدر اك نان در شمار مرد كان لودل 
» اندر زند كانى محمو عام د كران بودن 
عدت خويش را بابد مود ان ان وان منثر 
لكو باشد كه اذى ان "انان از دكران مهار 
جه خوش شد بداتش بودن ازخاق جمان تر 
حو مار درهار از ديكرا ن باشى همان مسثر 
جرا در دهر خود را از كسان مهت مى سارى 
جرا خود را قريد عضر ونام اور مو سارى 


كدابين دار 


٠. 


دن ل 

8 ز كارى عاحاز ان قرعا بده عالم ؟ى 3 
جر خبرزى كي أوشد أر حرهان م بمى ابد 

زماوءن سك دا مين كارو يأر ندم عى | 


بكار برارى سهىو ل كعك إن زعن ضاءن 
وكوش سكن تكلدى كر فر بد عسرمن ضاءن 


دسم 


سفحةٌ (١؟)‏ سال اول مجلة كابل ثمارة (95) 








يكوش اندر معارف نا يمالى جوهرى حاصل 
د حر عم عوط نا تماثى كوهرى حاصل 
نمال سمى نشان نا ازو كردد برى حاصل 
تماره دورق فا عرصي فاق كرس تعاض 
حرا ازعل وعمفان كار حُود مسثر تكردا 
مس قاءت حرا زين كيميا جون زر تكردا فى 
نداند #رعرفان قطره اش كوه تكرديدن 
شد در أصارش منى مت ذكر دبدن 
درن كاتس نواه خوائد زن خوشتر-كرديدن 
ش عى فبمى اززن اكير خا ى زر تكرديدن 
براض كنات كيين عار انننان 
ا نى نواابد:ساذت.داائ ازا داى 
مارف إد دارد تسخة ار خاك زر كردن 
فعارق ع واد اتطدرة أن كير« كزنن 
واند وض عرفان حنظل رشك شكر كردن 
توالد درا ع ار ا ادن 
زعرفان اك تارى مير افلاك مكردد 
ازو فى عل و داش صاحب ادراك «يسكردد 
لست بنحجه بكشا كرد كارت داده فعيت اخ 


حكم تكوش وح رفت اقتدارت دست )عست آخر 


صفحة ( ؟" ) سال اول مجلة كابل شمارء ( و ) 
أ تت ؟؟ ام 








2 
0 هشاراه فى دنكى له مك 1 

حوطفلان جلد بايد الت 2-0 كارى 
حوحنون سيد عن يان اذى 


س درجههان ا 00 و 


حر 


حكن وى عار 
لود رك 35 


ا 22 
بدايد صاحب عيرت كان كه وار را 
عى خواند كببى كلدمته عن 1 فيه ت خا رى را 


3 1 در نكلشن حزان جوش عهارى را 
3 ره من كرد حاصل 2 #مى و مفشائد 
3 كويد ع لاوا كه 1 رفشاند 
قَ ا تع الى 3 شش سيار هدابد 
١‏ لى #صيل عفان أت 


دار مسا 5 
قارف دو سات قوم عاقل و هشيار عدايد 


1" نايايد رق روز دو شب در كار مدأ 


2 ” درد حمل را در سال عا د 
جرا اين درد را دارو سكر عرقان ماد 
<4 باشد در دمنال كان را سىىّ ادم مدا ف 
إعداخ: عدي اك ان عرية امام ددا بد 
١‏ 0 30 : : 
حه أسعرار وو حقالق و ر بس 0 نايد 
اكداءين رح 


0 
١‏ را جراء ها ثم كعد ايد 
توف أو اع تادر تن «د ران 1 كا 0 


له ايد سكو وو الك 


نجي ايد لايل 


مفحة ( م7 ) سال اول مله كابل شمارة ( ذ) 





عات و1 كر مشكن اكز امعان تاقد 
كداءين علم را اى ضرت انسان ندانسق 
كداءين مثه كردى بشهدات لا ان ندانلسقى 
ْ كدامين درس را اى مايه عسقان بدالستى 
مكردق اعتدان جوهرت هه كار ه. _هالى 
جرا خود را جين كم منزنى بسار مداق 
حرا باخلق عا لم خويش را سير عسازى 
ا 5 شش ود قوم نام اور مسازى 
جرا ه روزت از روز د كر مث عدسارى 
حرا وز عواق غلك يلوي عسارى 
ربلتى حند حون شل قدم ر خاك تشيى 
توالى جان من لارام ار اأفلاك شثينى 
دى بر عير 51 بأددت كار خوايدن 
جه لازم از براى هلت بدار خدواسِدن 
سر ابكى جون مدم ار وا ميدن 
4 عر ان شل أووة لسان مرا لان 
دروراست أى ران ا راى كر ب _دارى 


براى صكار 2 ٍ_- وابود سيار سدارى 





ون و قنسدث مات از لى منود بر حدهزد 


جوائرا روز اقبال است و كاء سود بر خيزه 





صفحةٌ زا 76 ) سال اول محل كابل شمار ([(9) 


زمانى خواب غفات را كند بد رود بر خيزد 
خوش 1ن كودرجنين صبح سعادت زودر خيزد 
زاد بار انك اورا طالع دروز هي<وايد 
جو شياز لت خواب الوده ود روز «يخوايد 
يكو بأشد مر عبرو زمان سك ر نساكن 
حو واب الود كان درساية دنوار سكن 
كير باد راى يا سنا ن سدار شنسكن 
3 : عالط باد فى 5 واهئر هشيار ششسكن 
موع وده شد لكك و سكارى دام 
زسكار يست در هن عصر رع و <وارى مردم 
سكر دد بعالم اى عزيزان خوار كاريكر 
598 نشنده بأسد صاحب اد يار 1 
جو كوه قدر دارد درجءان بسيار كار.كر 
ندارد تسيقى با مردم بكار كار يكر 
جهان و هرجه بى بينى درو آ نار كار است ابن 
بلى ؟ نار كاراست اين عبان و أشكار است ان 
وطن ماشءنو ماشين كارو ماش ماه مذو أهد 
بدارد حويدان ابن حمله از كانه مدحذو أهد 
ضروراست انو آنرا داشكن بحا نه ميخواهد 
“ون ابن نقص ماي عيرت م دايه مخواهه 
وطن را صد هزاران كارو ممه كار ادا 
خراب افقادء حكاخ مادكت ممبار ل 





صفحه ( ه١١‏ ) بجله كا بل سال اول شمارة ( 9) 
را از خويشكن ماشاين وما شنكار بابستى 
را اهل و طن در #لذكت معمار الى 
اورعلك ها شتحانة يسان “اناق 
0 ساشين زا ازبى هر كار باق 
را فرض است رفع احة_اج خواقة ‏ كرذن 
توان ماشيءن بى هه كار دائر در وطن كن 
شود اهل وطن را ا حالى بان بدا 
بمدار ملك را كردد كل و سرو سون بدا 
شود يكتارو. استتارض ازااعل لفن ددا 
ور سادد جد 0 د أن حياتت عير از خادرج 
را نا حند ساز حل و هَل سدابر از خارج 
جنين لاحند واه داشت جثم خير ازخارج 
5 د لالد ها محتاج 3 رت ته در داخل 
6 رت عاد بأشسد عقدة ل سي در داخل 
حوسّوان احةا حات وطن را ناب أ وردن 
زخارج 5 نندت امنقدر أس.ان اوردن 





صفحة ( 71 ) سال اول جلة”كا بل ثمادئ (5) 
ب ص2 سل ا 





زملك غير نا ى اطلس و 5<واب 1 وردن 
بكر باس وطن بابد جوشمل خواب اوردن 
ترا بابد علاج ود كى درسان وه بائى 


اكنون اى قوم اقفان “مت مردابه .ايد 


غنانت” .لعي انق أذ كلك شكانه نايد 
زخارج در فس ناحندت أن داه لايد 
بكارت هم ده يأشد از درون جانه معايد 
بلند از احتياج غير ١‏ كى شور و افغانت 
لغيرت أورد كاش اى كال شرق جابانت 


فى بدا رى علت هزا ران داستان كقتم 


بافغان ما جراى درد باشور و فغان كفم 
حديوى را 3 دردل 000 د زان ع 
حال 1 وم تر حم_الى هرزهمان كهم 
حهاى اندز دست دن حزن ان كثار ى كوم 
| كر 5-3 إشاود بالشنود احار ميسكوم 
سحن إسيار ل لعد از 38 خاموضس كر 
لنت مين ف ذكك هوس لمر نون «يلكردم 
رون كفتار را أز حلقة عوشق كردم 
كو اين زبعد النقدر كتتار خا٠وثى‏ 


سخن رح أاست و دارد را حت سيار خاموشى 





صفحة ( 51) سال اول تجلة كا بل شمار: ( 9 ) 





ممص سي 1 





جه «يعؤيرد ثرا زن ىل مل كتفتار #ستكنى 
5 دم را أبدرشة صكر دار مساغنى 
سكن اد كول ا استهر كان سادق 
حوثى ابيشثه كن لاجلد فىتاثير هيكوتى 
نه كر يرت ار بردازو فى شرير «يكوق 
ل ا 


١‏ عظمى 


سلطان عباث الدن عورى 
:)2 


درسال ( ١ه‏ ) خسرو الك واتباعش كه دوباره يعضى ولايات را «خشوش 
ساخته بودند سلطان غياث الدرن حكم يدفع! نها داده شهاب الدين جبة ان مهم 
عزيعت و+سيرو ملك را باعام اولاد وخاندان او دستكير كرده ضور سلطان 
اك تر و 5 دربع ازقلعه هاى فيروز كوه حوس شديد . 

در سال ( 86ه ) سلطان بعءزم سياحث تمالك مفتوحه وملاحظه رعاياى 
شاهانه عازم عند كرديد ضمناً شوق تسخير قلعه بنده وا سير دامتكير ممت 
تشاهاه شده ان دو ولابات را تسخير وبلاهور مراجءت فرمود راجة اسير 
ازديكر راجكان و راجِة دهبى 5ك خواسته تعداد دونم لك سوار و ياده 
اراسته ينكك ساطان واسترداد امير حركت كرديد سلطان دران معركه اله 
عنوز قشون كفى نداشت با راجكان رو برو و محض تشويق سناه اففانى شخصاً 





صفحهً (م؟) سال اول مجلة كابل شمارة ( "2 


دران #ار.ه داخل شده وباصعوبت بسيارى ان مهم را فتح ودعلى را *م ضميية 
خاك «متوحه وو اوقانيد 5 

سال ( همه ) دوباره شماب الدرن بمزم توسيع مركت اعدو ماطنات 

عارم «هند شده حندن شبرهاى أطراف ونواح دهلى را لاغ وقطب الددرن ابك 
كه غلام وفادار وى نود و بالاخره باد شاف عند نايل كرديد آثرا عاك 
ولاات مفتوحه عقرر وعازم بات 2 

در سال ( 5ه ) سلطان ارادهٌ استرداد ولارت را سان و سسرخس را 
فزهووة هناك الدنىبرا حعهة اهدي واتضرق أن اعنام #رموه فوا الدرن يان 
ولايات شتافته همه را دوباره ضمدمة خاك كشور افغا نستان تمود . 

جون ولايات ثهالى ملكت .ثل بلخ و بد خشان وب.ض خصص مس كرى ءثل 
ايان و ثمالى هزا ره جات و غيره كه ساشاً از طرف اولاد ملك ف<رالدن عم 
غياث لدن اداره وسررستى ميشد سلطانكفى !لابق حدود مل كورء را به ىأعمام 
خود كذاشته و اثرا در حوزهُ شاءنشاهيت اففانى تت ا مين ميكرفت . 

حون دوو "كتوو شاطاق وسنت دوت انزوةء وناى آذارة أن ميك 
وسييع تشكيلات «نظمى لازم نود لهذا سلطان هام كشور راباين ترتيب تقسيم 
فرهود: ل 

» قسمت مس كزى : حاوى ولايات غورات » هرات » فيروزء كوه‎ :١ 
خراسان » مرو » باخ » غنتى » قند هار داز طرف خود با تخت فيروزه كوه‎ 
. حت مس قدت شش خص سلطان اداره ميشد‎ 

*:- قسمت ولايات بلوحستان ,» صويه سرحد ء مشرق و جنوبى كابل » 


56 0 9-8 ءتَ سلطات و فرماك روالى اع همرت شمساب الدرن برادر 


صلحه ( 4؟ ) سأل اول - يله كا بل ثمارة ( 9 





ساطان ادارة مبقد ومس كد ان هلتان و ذغلى نود. 

م«: د قسمت شهلى شرق افغانتان مئل خان اباد ورد شان با ميان» ثمالى 
هزاره جات وسمت شالى كابل و غيره كه م ىكز ان با ران بوده واز طرف 
عأؤلهاباعيان ب امام متلطان متمق زد ميشه 

درسال ( هده ) إساز فتح خواان 5 هنوز شهاب الدن برادر ساطان 
دران ولاءت ٠صروف‏ نظم ونسق اءور نود سلطان بعمر 58 ) أن حجان 
فانى را بد رود موده درهحد جامعهرات درجمة ثيل فارن ان عدكون اردية . 

وجب وصايلى ١‏ تسدطان ٠غفور‏ شباب الدن از خراسان + فيروز كوه 
تشمر يف د يا جالس سير ور لفاك ارد واهطابق همان تشكيلات 
اعايحضرت سلمطان غياث الدن مى وم ملوك باهيان را مخصة منصويه ساقه شان 
برقرار كذاشته ولايات هند را بهن سير برستى و حكومت قطب الدين اببك 
200 ش 

كرجه اعلضرت ساطان شهاب الدين در زمان حيات برادر سلطات دهلى 
يافته بود ولى در هبهات شاهنشا هدت أففا نستان خ_دمات هممى با عا حضمرت 
سلطان عراثاأدن رادر خود كوده وقسءت اعظم مفاخر را در زهان ساطان 
مغفور ويس از رحات أن حاصل كرد كه ان دوسلطان اعظم در عا نواده 
سلاطين غور انتخارات را تواماً درعمه وار ع كته مشمول ٠باشند‏ . 

( اعظمى ) 


ا اك بع 





اقتمأ ترجه يفلم يش مرا , 
تياس رجه ِ! م عر اذه اسلام فكقتك اس كا 


لد عليخان درانى 


210 


كرن ددينسفر يكنفر جبازر ن منهى حسبانوى النسل « بن » ( روني روزم ) 
نام رأ ب|اخود رده نود نام ينزن را در سلسلة همرا هان كولس بابد نا يداشته 
بأشيم حنا 5 ون حم .علوم خواهد شد . از اورت" أبن سفر معلوم ميشود 
5 ا عودت لوازم حورا اكه و دوق قريب بداء ام رسيد و هساة فررن 
حت محصيل درق نور شدير كه خط حل كن حودرا در قريب سواحل 
أفريقة قرار دهم لزن راى ا إن كار تعن شده بود وجنين عن ١عسلوم‏ مى شود 
5 وى 5 حبودى تود وض راج شاد وعصبالى داشت ذا در اجام 
ماحوررت خودييزن الأشند كان ار يا واسبين درم وسكار شده 5 اله بارى ١‏ غازكودكه 
ان حكن ينزن يا بواسطة عدم ددا يش اذوقه ود باإسيب تيزى مزاج او 
مرحل باشتدكارا درون جدذكل برجءد مجيور كردايد . 

ان أزين ح 3 رت زا ور ونودخ ود زرا استكونه حركات ل 
انور مار وافع بشم هكاءيك جباز كزن وارد دببى كرديد برع ينزن قاعدتاً 
دكات ؟-ود َ د ريده اين بون ضرط وا<واش ار مسافرت درهي 
جهاز اسع كردم شد وطرد اورا ارملارءت #رى اعلان عوديد معلوم ات 
إن مخار ات ناحه أداره : عص.دت يرن رحودده إشد ؟ حناحه ارحدت صراج 
و عص..س 31" الا دره در «سائرت « ١!‏ كو هدس « ااا رعنا. لوو صورت 


و 0 ايده ك'وله را تصديق ولحي د مى عابد . 











صفحة ( 1) سال 'ول ب نه كابل شار (9) 





وكوليس » در مستين سفر أمريكا سه نف را در راء به مين اسم باخود 
برده لود 3 هرسة نر شان درل ع 2 0 داش:اد » از 'وراق مسافرت 
اعلوم «دشود 3-3 ب ارين شاى احمهيدة 50 قابل دا لدته شد اك ساف 
كوم أن شخص بزل تود كه' زحي إن > شر موقع كيتالىرا حاصل ؛ود 
ولى استقدر ٠علوم‏ اث كه امير اليحر ثم درامور ههمة يرى از ينزن مشاورت 
كرفت . ووثرا همه يكعدمار ران ماهس مبدالستند نيز كو ليس در واقمات سفر اول 
ان امي را اأظبار عدابد جنا كه او مى تود اكه ا مله جات ازان حرف 
نار'ض وهي' سان بودند كه ينزن جباررا «تواليسا بسماد جنوس عيبرد ( سمت 
جاوب هان ملك راريل ست 5 يعزن اشر و 5 بود ). 
علاره ران 3 يرل وناك اورأ | كر ل بك امس ا را خم نابت مى أعايد 
آخراً وقيكة كوليس بر ساحل سيد يإأذن جسوراه جار را يلا اجاره 
3-3 مات حوب رف ولا 1000 خبرى اروى ظطاهص نشد » حنن 
عا وى ليت نه رازيل هلى داعت نواه قناء :. حاصلل عابد 
تاشكم كولس ساحل كوا 0008 ) وى «صادف كردي و الخاصل 
دلائل ء م كشف كوليس بدواً در اميك تم_اهمين سثله جسا رت يتزن 
عدت له أرق حرلاانان. يمون راععاى كؤلمن را كردء ا تكرده باشد ولى 
إن سثله ماما ععلوم است 5 كولمدى بوره اطلاع داش :. كه قبل أز وى 
سيا حين إن طرق را يموده وطريق را ؟ او درنظر داشت هيدالست بكدا 
و كدام مالك منتبى ميشود زيرا قبل ازين بسيار اشخاص 0 جا رقته بودبد و 


"لابين مس ا حمر وده حنا نجه أر نوشته حات وك لسن ت إن تطلت 


, 


معلوم مى شود , 


صفحة ( 9 ) سال اول مجلة كابل شماره ( 9) 





حند سال قل ازساه 87 ١‏ لو نناء كين مالك جد يده امر يكاد رار ويا 
زبان زدحموم بود » البته كولميس ازين افواهات بى خبر نبود م كوليس يكبار به 
ميديرا ) 211 مسافرت ١‏ و اها قا كك حمهأ زوان معارى در ار 
سائعى وارستارى وى شفايافت ودراداى ان نانك 5 دكر محف قابلى داشت 
لذا بك نقَشْهٌ سافرت هاى حرى را يطورقة به كولمدس هدي مود لله درين 
نشّشه جزار ونج ! اميف يفوسق اوطح يانته م هين ناشه يا شل 35 
يا كدام سمه ديكرى ازهمين اوقات جزا ثر غربالبند و يك جزررء ديكرى كه 
سَنَأْ نيو فود لند ( 880آ 1500120 21613 ) باشد شان داده است ابن 
نقشه ها درهمين ايام يدست ابم دى لا وشكر ( 19026161 13 . 11.8 ) 
و روشكر » شايع مم كرده ادكه عقرب ترجه اش باتصاوير وذكة ان نشر 
خوا هد شدء كنا كه ران هشه و هشه جات زهانة ماو.ل ان عرق ررذى 
كود اند از ايشان بيه يبكوب ( ج0001 2800 ) سيار بلند است > راى او 
حنين له ١ (١‏ ؛ شد كان واراند »از دم د سودن »وه اروى 6 
و اول ار «دردوفوبدانو 3 رسيدم اندر 7 ) مم دم « الى لح 0 صر يكا را 
قريب سله مهه١ا‏ عسوى در يات عوده ابد رخ )قل از سنه لإوم| عسوي 
يك وقد أز بر يط-اسا نا ساحل أمريكه رؤد ( 4 ) در سئه ه4١‏ عدسوى يكى 
اخوارات دين كال 1 رام ازراس 
رجمارات سين وبرتكال ط.اجل كو) رسيدء بود ( ه ) جباز راع ازر 
وددى ( 106 لم08 ) در مله م184 عيسوى » ام كاى جنولى رسيدء 


يوريكد © . 


در وتكام كولس و 50 اوقانوس ار ردة راز 2 أعندهم وشاهان معاصر 





مفحة إ(جم ) سال اول مجله” كا بل شمارء ( 5 ) 








الوجه واسر رسق زيادى ه ان اص مودي » باد شاء شكال دوسا درن 
مسئله ا عدر دطدى ثشان ميداد كهدركام ارويا أورا عترى جبازران مكدع 
وان ياد شاه و عواعقاق ولع ك2 اعنا وده و كنت © واقناك 
ان مر زءين نو و كيفدت طريق أن براه من نوره نعلوم اسث > كو لوس 
و أشات به معأو مات ساشة اس كا 8 حدى شهادت ٠دهد‏ معنن بعداز عودت 
سفر سوم مان كلد كه 'ورادر محا باباشاد كان حدشى ١‏ شنالى دسا داد 
الك مد ستراول كويد © ياغنه كان اعلى ١‏ تخا اورا ( كتين ) اهعاق 
طلا داديد در اسان ا نوقتة امريكا ( كس ) با حههاى طلا را ميكفتد 
كاز سواخل كتى در ارويا وارد «يكرديد كولميس ابن طلاها را ديده طبعاً 
به ا-تغراب #بى در افتاد زرا ا كر بدقت ديده شود ولس جبة كدف 
قطمة جدبدى عازم لشده 000 خيال و اخر ين نقطه «هالموباو مين طلاء 
واخار كرع. وش ما بود > در وطناو عنقءت زيادى فروش ميرسيدو كشف 
قطءات جديد درن ضمن بك 'مس اتفاقى نود ء ( كلاس ) از باشند كان اميك 


نسيث ه دريافت ابن طلا سراغ كود كتان زا از كا كرقته وسطاور سيان 
هذا كاسن كنا احواي: ار ع اوخرس ار ديك اها را تسن رد 
زا كفلاد وما ابن طسلاه ارا از سودا كران سياه كرفته اسم كه از سمت 
حنون ١ثرق‏ در عا ع ورفت داشاد» اما كولس . ان دواب قانع لبشده 
كان عود كه باشئد كان ام كا از نشان دادن ملبع اصلى مضا نقّه مى ورزند » 
حنا ىه درسهر سوم ود باز انسوالشرا اعاده ؟ود وباز هان حواب راش ئيد ٠.‏ 
7 5 7 لي" 

وا فعات مابمد ابن مسثله رأ مك لزنه 3 جواب هتدى هاى يا شند ان 
اصلىي ا يكلا قبح بده است . 7 ( 01032125 ) يكر مم طصلاى 


1١ 


صفحةٌ ( 84 ) سال اول محل كابل ثمادة 49 








مغشوش را كه بدواً رتكلى هاء فراذ.ه ها ازساءل كنى مى اوردند ازطلاى 
خالص أعمى بود ؛ ابن جم باشند ان اصله افرنًا طلاى خالصرا بك شئبى ناقص 
كمان داشته و درف برأى «صرف زنورات استمهال مي.كر ديد وو حون رتك 
بالا اين تزاى شان لطن اذاف ازعل رو ا مكة دار نين وا مون بان 
مخلوط ساحتهة يكار عى ردد . 

وقتا كه طلا هاى اوردء كع ى كلدس إن ىكس عقوله ويرا امتحان كتمياوى 
كردند عيناً ثرا مثل طلاى .خشوش ساحل أكنى بافتند يمنى همان ٠قدار‏ 
ميته عن بود اله در اقرسًا عمول نوده وآز ]اعون ور كب أخاعل 
0 رده بى شد ؛ و در صوص ب ا الى اع بك اصل حقاثق را 
يدون ميا لغة براى كليس اظبار كرده بودبد . 

معان حشى ها ثرنه باكاءيس درا كا مصادق شده نود ار اهالى افررشا 
لوديد 8 اين عقصد كارت رفته وساشين شان طو. هاى «غشوشهأور شارا 
باحود در" أعين 5 رده توديد : 

اكنون سوالى لازم جواهد شد ك حكونه حيثى هاى افر ساني دراصريك 
رفته و رسيدء بودي ؟ ولىانن سوال زودر قبيصله و خم «انشود كر نظرية 
3 نسح بايشان راحم بافساءه القن و تلاش كاءدس قام شدء ات صمح 
بنش ١‏ أر مسافرت هناى يط ماق مجر عا «حلوم “شود > دراص ب وجود 
حيشى ها ضرورى نودءاست زيرا كه ارا سياحين مذ كوره (طور اران 
اسدءيال رويد . 

بعضى اوقات <نين الاق عى افتاد ه بك دطان جهار از ديى جهة #صبل 


طلا وعاج وعيره درقرب سواحل اس ا كدق رده و هص _ طرف سس مدنعود 





مفحةٌ ( فم ) سال اول محلة كابل شمار: (4) 





ا ل ا بيه سنا 
الللنسسسسس سم سمدم 


وقتا له مى قهميد در كدام شدرى مال بسيار وقابل مو <ود عساشد بدون اكه 
درانحا وقت خود را تلف كلد ازانئجا عور كرده تجاى دكرى ميرلتند ؤلى 
بض ى كيطانهاى دور انديش هنكام عودت كانفر ارعان ملازءين 'فرعَائى خودرا 
دراتما مكذاشت كهانا دوقع دوباره عودت وى در خصوص أءتمه و ردأ وار 
تحقيقات يعمل اورد كه ا بتوائد بابنوس يله بدون صرف وقت خويش <وب ار 
عا قو 

ولى تراى اسكار لىش.نيه درعناب جهازات < لى هلازءين ردل ولابق افرشافى 
در كار توديد اله وا ناد دران عالم اك وباك و صردم اك هقاومت 
كرده وطالب اربا إن خودرا ارش بريد بس ان مط لب را اربايان اروياانى 
درنظر داشته و<لى 1 مم هاى ٠تدمل‏ وح ور لايق افر شا ىُْ رااعحاب وباءنكار 
عى كياشتد وان ملاز مين شايد إن <يات نون <ود شان خَوش بوده عودت 
خاك ود را دوست ,بيداشتند . ونواسطة ااقت وقابايت شان در انظار نوميان 
عزن وده وان خوبكى كردن با نباو ددر دان عرايشان: تومانعار وه ايد 
نارفته رفته از انها قاميل ها تشك الى ميافت كه ان فاميل هاى مستخدمين 
كار كن بصلاح وحرفه كالى ها خلى مقيد واقع «يشديد . 

در زمانة عوج ديى <ون وجود قم دلان ه_اى افر 3 ل براى يا 
ومحارت شان ضرورى واقع عيشد لهذا ازين سعد قيمت و قدر اين أسل دوغلى 
3 ماد از اولاد هاى مستخد .ين افرقائى وبوءيان امريكائى نودء باشد حلى 
بلندى كرفت زيرا اولاد هاى مذ كوره از دوزبان ودوكونه صنايع واقف وازجمه 
علوم أفريقه دابا و.ستحضر يوديد وحمله عيارى هاى اربايان سةد يوست <ودرا 


بأد #يسكر فتذد حار ذ.ى قدر تسل دو على حود وأ زودر داامئند ونه 55ظآظ 





ضفحه ( 81 ) سال اول يله كابل مارك رة) 


40 1 4 4 41 1[ز51ذ#11151515ذآ1 1 ا ا ا ا اللا ا اللا ا ا 5565ؤآ5هى]ى]ه إىلتُْتُ5سآ6ئ2 لأف 61ت 





ازقا بات نسل دوغ-لى خود محيثيت ترحمان استفاده هيكرديد بلك اهارا 
بصورت غَلام حية كوه شان #(اكوادم و تكاه عداد كه رف ركان نهل 
دو غلى محشت ترجانها يك حماعت عاحدء را تشكيل داديد وان يشه قدرى 
وسيلةُ عرت] نبا مم قرار كرفت زيرا هيجبك ازجماز راان بدون وساطت 
نجاحاء نداشته وكارى كبتوا ست بكند حى كلميس درسفر اولخود باهمين 
فرى مصادق شده وارخلة ! نما بعضىرا جبة ترجانى ومعاونت خود عقامات 
مختاى كياشته بود كويا كامدس را سا با معلوم شده بود كه قبل ازوى از سشكونه 
حيثىها هم در امس يكة رسيده وتوقف دارئد وتجار جنوب مششرق هممينهاهءروف 
لوديد . كنس ( طلا) با عمين ها از افرش بأحس بلك حمل شده ولغات عرب 
ولهذيب عرب نومايلة مان هادر بين بوميان اميك شايع دواعت وض )را 
دراسان هندهاى امي بك ار ا<تلاط لغات ععونى <يرت زيادى يدا شده است . 

ون ماهران 1 قد عه با حدنين انه اشاق 357 وهردو جماعه 5-5 
و ابد كه دراصكه اعد فقون خبسل قل از كلءيس رسردواست و 
درمسئله كتفيات اعن يك براى كامس خاره هيدرك حبذ باق عى مابد بلك 
دين مبمايد كمكى دما ( دءاى جديد ) درزير ار ديب عرب وافر شه ٠‏ 
اوقات زيادى نوده است ودرحر اوقيا توس جبارراتى خبلى اراوقات سابق رى 
صورت كرفته شود “#ذيب هاى ازنك ( ععاوق ) دمائن ( 102183811 ) 
درامييكة درحقيةت لبها مهديب على افر شه بود وزماءه شان از دنه ١6١اع‏ 
الى سله ١٠٠٠1اع‏ قرار داده ميدود. 

| كرحه قل ازين مايه إن ,ديب هأ +لى |. زنابداره ددر كان رده 


عبشد . در مين أيأم ميدم حر اقنا بون را طى وده عبور كروايد و داخل 


صفحهٌ ( بم ) سال اول مجلة كابل شارة ( ه ) 





آم بك شدئد لنظا نولتك ( موع[ن1 ) ا نيد ابن كمان را ميكند . 

دعن عق الى زايراي كداء داعت ١)‏ كال قوم ند كان “رك 
خواهئد بود ولى ( ويث ) و ( -يندث ( 2069م 8 ) كه بك ناطق ما هس 
ديم ها ىال كوه قود الع امال را امياوة كووة انمع كدثوار انين 
إن لفظ درزبان اخدائى افرشه يمنى صكدام سردار بزركث استعمال ميشد و 
تواتك اسيك كداع شبرن يار زر ركع افده ات 6 ورور ود رناف” 
سله 119٠6‏ ع عروج وترق حاصل شدء نود . سيد ن كمان ودرا جنين اظمار 
داشته اسات له 200 فاق تداز 9 از بك 0 مده نه قل ازان . در هطا لعه 
3-7 هاى مائن ازين جهت دقت بش مى ابد كه دراصل او ازعلوم ( ازنك ) 
كهدران وقت معدوم شده نود يك خلا صه الست لطور #تصر توسى. درشائى 
هاى ما أن اشكال اسائى ظاهي هميشود و شكل وياد كارهاى ما ئن غبارى است 
مطا بق شحصات و انلكا بات <ديده اشهمه را معنى جديدى ظاهى وا هد شد 
151008 م الانه تقد افق نافد عود . 

مذيرب عرب درقرل عم ععراج ود رسيده بود ودرسله ١٠١اع‏ حراى 
اعظمرا عبور موده بساحل مغر فىافريقه منطقه محارتى منديتكو ( 0ع 3115010 ) 
را حل ان قاسم كرده نود درمتا بل اين منطقه مجوكن ( 11162016011 ) 
بوداكه بسا<لى خلج مكسيكو واقع نود ! اختلاط الفاظ عربى ازهمه او لتر در 
2 3 يافت مدشود و هان الفاظ در زيان مد 38 ديده مدشوبد وان اص 
مخصوصاً قابل نذكراست كه ان الفاظ از جنان الفساظى عستاد كه بخصوسصاً 
ا بيشه وران ك#ارتى اشن استعمال مكائد ؛ مثلاة : حادو» أدويه وغيره 
ليك ذهب ونظام كلوقه ا ان كل كه ماعن 1 وميجو كن رقت 


وامد ود لا يديسدت ونحقرقات اه بسر صورت 5 يق إن أمص را ميمابد وم 


صفحه ( 84 )© افو راك سات الحا 





لص اي مدي سس وو دنه وم 0 


بلا قاله ا#طاط نيك نب هاى ازنك ومئن دوت انوى ناص را ميمابد 1 

حون مذمهاى هذ (وره كنوع باره وبوخيز توديد وقنا كا ار ص كن 
حقبقشان تعلقات! ءا قطعشد درا نما تنزل اغاز كرديد . 

اسكه اين تعلقات تا تعلقات #ارنى نود ارين رو تابن مى شود حكه 
الرمديب عرب درء حكن داخل شده وبان لال مراودات #ارتى بوده أستث 
3 دوا در تزديكماى طرق تارتى ايبن مذي ار كرده ات ذيرا عرب هاى 
عهد خليفه هارون الرشيد فو قالعاده 01 ده نودير وارويا درانوقت عريق 
قعر بديتى وكمراهى بودئد و هتوز ( سارلين ) مجحو امحد خوانى نود كه يا 
دادن انه, #وفق شده دوائست و اس ارهمه اواتر كام ان دراعر بك رفته 
بأشد شابد كاه معلوم شد وندوابد ولى أبن امس لشدتى أسدت دك سين اين دب 
عتصى براى كلمس شده تمنتوايد بالل جد صد سال قبل اران اين اشاق 


براى كدام يكى ارجها زران عاى عرلنى دست داده جواهد نود ٠‏ اسها 








صفحه ( وم ) سال اول محله كا بل شماره ( ») 





0 فضلاى فراموش شده 
0س 

وه اعد رام ست 31 6 كر قور لاهو ) احدرام بان 
١6+‏ در شمر قند هار قدم بعرصة وجود عا ده و انام جوالى را ضور بدر 
زر 3 و حوزةٌ تعلدمي جناب اعون انوا الكوزائى به ميل علوم 
فرق كذ رأيده م عر <له بات وابك سنالك رس.د حمله علما و فصلاى 
معاصر وى هاسنا دى مشار اليه عصدق و يكز بان بوده شهرت علم و فضلشس 
زبان زد خاص وعامكرديد . و در علم «نطق فاسفه وهرئت و الميات عقام متاز 
و ارجستة حاصل عوده شروع دريس و تعليم كود . اولين لكاشتة عامى او 
در منطق ؟تاب عين الميزان است لله در سال ( 1994 ) از اهام ان فارغ شده 
0 لطع رس يدوأاسث ٠‏ دومين اروى كه فى الحقيققت از شبكا رىهاى عامى أوستث 
كتاب «ختم درعلم اصول است كه در سال 48!! هنتششر تمودهاسث ودرسال 
بعزم سراءت اران از راء هرات عارم و قرسا يكنم سال در حخصص 
ونواحى اران امرار وق موده وبا علما وفضلاى ١‏ نديار عميشه منازعات عامى 
وحسكدتى عوده لا ابشكة دوبارءاز راء هرات نوطن عزيز خويش عودتورسالة 
«نظوم تبان عم ل در وصف مزارات هرات ار طبع روان خود براى احباب 
قند هار بصيغة ره | ورد أ ورد ودر سئه ٠١+86‏ كاب ناج العايدين را يزبان 
اففاني «نظوم تمود وا كنون كباب مذ كور بطبسع رسيده است و ما يك فرد 


أ منهاج العابدين را بطور «ثال بزبان بشتو درن عاذ كر نى كالم . 





صفحة ( 40 6 سال اول محله” كابل مار 2 


واتجحب كتاب ددين دى جمه مساج العادن دى 
خلا سه «ولد اخندزاد؛ مصحوم قندهار سنين “مرش 48 قوم او كاكر درسله. 
6 لدرود حيات ود درمقيرءٌ حموى #ندهار «دفون است . 

)0١‏ ملا احمد اخند زاده قند هارى كه از علماى «شهور زمان حُودوده. 
بوده وشا كردان رشد وامدارى ازقيل ملا حو اختور اده وملا كته اختدواده 
وعلاعيداطق اخندزاده درحوضة علمى ودرمى خُودداشته أست <واشىو هواءثىي. 
برمير زايد كلان وقطى و بست. ياب هيت نوشته است كهتاحال لطع لرسيده 
ونزد جناب قاضى عبدالكرم خان ركن حديت العلما ٠«وجود‏ است . علاوه رين 
ازترارءسموع آار ليكنى نير داشتة اس ت كه متا سذانه ازدست رسما خارج اسدت 
«ولدش شب رقندهار » مدتبمر ش ( 40 ) قوم اوالسكوزائى . وفات درسته 3774 
عدفن «قيرهُ يمومى شهر قندهار . 

((7 ) عبدالحكم اختد زاده مرحومكه درعام منعاق والويات احاطة زيادى 
داشته و رقاضى سام و شمسيه حواثى كاملى وشته است كه ناعال لبطبسع 
رسيده «ولدش ديد لغمان ساليان عمراو 4/ا قوش اسحق زالى اريخ 
وفات 074*ة مخجرى ودرديدهةٌ لغمان مدفون أست . 

١م8)‏ مولوى سلمطان محمد اختدزاده 3 رشرح مولانا جاى خاشية دارد 
كاتاحال طبع نشده است هولدش لغمان سنين مرش 50 قوماو صافى ادع 
وفات 48ه؟١‏ وه دره م.ان صاحب لغمان مدفون است . 

وه + سدق اعد زادة قتدفارق. كك ان إرسلان ان خوة. بود 
وعوام الناس عقيدهٌ خولى نسيت هحضرتشس داشتهايد علاوه براستحصال و 
| كتساب علوم دينى ومشرق قربحة شاعانه نيز داشتهاست اشعار اففالىه 
اوخيلىها ملبح وداراى لطافت وطراوت خاصى است . كتابى موسوم به 


بي ست - عن س0 


و 








صفحة )1١(‏ سال اول محلة. ك بل ثمارة (69. 
سسسب سسسب ه17 ...ع 














همملات صديق يزيا افغانى از موافات أوست كه با صو طبع لشده “ولدش 
شور لد هار دلاتِ مرش ارام قوماو .سامان .ودر سلنة 9 و !ا به شمر قند هار 


طومار .حيات را در نورديده وعقبرة وى قد هار مدفون عدت 5 ) با قدارد ©“ 
مرحنن سصمو و .+ +- « :هس سس سسا د اد 


غم 
مار 


( افذا نستان وتكاهى بتارم ان ) 
2170 

ولا 2 يا كنا يا اخنا ( قسن شرق حنوقى افدالاتان ) 

ولأ يكدا بسي يك ولاق امت وطق صوثون ا فدالستان © خالا ” 
ولايت كندها ري/ ١‏ ولاءت يشاور نا كابل ( و به جر عر ب » شرق به مجر 
اده »6 غلءاّ دك بأو <ستان وزابا-تان ( ودهار ) محدود ومتصل أست . 
قصرات و شمهر هاى مشمورة حاليه احنا تواست :--_- كردز , دوست « 
اوكارنه نون اع فلي كز عور عا ران دن امول هاه 
شكار بورع عهشيهه 6 حكن باد لكوك » كراحى » سو » دامان الاجىه 
جام بورء كاش.ون » كاد كوت » عوث بورع بور بور » يعقوب اباد وعيره 
ندركاء كراجى كا جاى ندر كاهاى قد باختيا را درساحل محر عر ب كرفته» 
از دروازهاى مم #رى اسياى وسطى شمر دء عدشود م ساساة جح._ال سايهان 
3 درقاب-ولايت باختا شها لا جنوباً سيرءيكاد , از كوهاى عظم افذا نستان 


أست . دريا هساى معروف باخدّا عبسارة است از امار كابل » كرم » توجى » 





صفحه ( ؟1 ) سال اول ب تحله كابل ثمار: ( ه ) 


كوهمل . درياى اول لد فاصل با نا وكتنشاراشيك . وادعدأى ان امار 
اربعه ( بعلاوةٌ راه بين كويته وقندهار درجنوب » ومعبرخيير درثهال ) شاه اهاى 
ا«لى اسن كه دفحات باختياى عابى را به خصص باختياى شرق وصل ميمابد . 

رو جمرقته ولابت با دايا مالك كوه تالى وداراى اب و هواى مختلف , 
جبال يلد م درذهاى عميب و هولنا كء اماى جارى , جتكاماى سر سيز» 
هيادين وسيم » حوزه هاى كوك وزببا است » سطوح مايله و داءان شرق 
جيال اوصوّحات فر و روده وحا صا ى دارد © تارود بأرسئد ميرسد » استخصص 
فق عواي كن :و اعقه و اسقدا ونيا مدق قا العم دمت عاق ض كر 
وغمبى او درارشاع جبال ( ازيك ناشش هزار فوت ) اشجار بشمار سرو » 
دور » كاج » جور » بلوت > جار :غ-ز وعسيره ميرء بابد » فوا كة وحثى » 
كرا خوش.و, لله هاى خار دار » ار وش.در » حيوانات و<دى واهلى » 
سباع باضق ا سوراف # نكت دق ٠‏ ميات عقنيا ل وتشتون. ا تاها واي ادن 
توكدازلظات" لقال بت عون 6 عدت واذقال ع اك وك 

جغرافاى ولايت باخْدًا د. دونيممزار سال هشتر وسيعتر اززن نود اله ما 
8 » وبدر مؤرخين *يرودوت » +دود ايئولاءت قوم وقد را نشان داده 
استء و سر باو اوصيج ميمايد ء أو ملكو بد وح ند اتاد ( جار فرك 
قبل المسيس ) اين ولاءت 'فغان ( بإخمًا ) نام كتيا ويامى يكا واءالىان ه 
ٍ ( كتين “ومدوم ود 6و تون اصوزه هن حدث ماهدت وتسل علا مال 
مكتين دخ وا ك3 ( هيرودت ) ملطيق 3 : إن اك تأى هيرو دوتس 
ركثارة درياى سند واقع و داراى اهالى بود لله تجببار حص 5 «لقسم كرديده 5 
وحكومت واحدة نشكا ل موده بوديد : ولارت 00 دروسعث نه يحون حواة 


حاضمره مطالةت داش » و حدود 3 ْ نقرار لود :2 ل نا كا شاءل است 





صفحه ( 40 ) سال اول مجله" كا بل تلاط 6 





بر همه علا قهاى سلي” كوه سامان وكوه سفيد , كه از يسكطرف شهلا” الى 
متابع درياهاى سوات ويتحكوره وسالسله كوه دوماء وازطرق دذكر نا واحل 
جندوب در شالق ار كرد كين ال لول ابأ وسءت داشته » شرقاً بدرياى 
لك 0 بد ريأى هامند محدود و متصل بودى حدود جنولى 5 وان تود 
شرا علاقة كا صكر ات و ازانا ٠توازى‏ علا قماى : ب بشين ؛ شال» 
وا دى بورى » الى درياى سند بش ٠يرود‏ . بس ولايت زابل ( قند هار ) نيز 
داخل حدود ولايت با كتاى قدم بود .ء 

مستر بيلو براى ال حل وقوع ولاءت باختيارا روشاتر درافةلتان طببى 


عمين كاد ياو يسد : ل «١‏ وقتك ما نجغر افاى قدم ابن لك كه قار ها 


رمىء 
اورا أ ريا ورنا» ونون نيان ١‏ ريا نا .كفتند » و بعد ها خراسان وحاا افغاتان 
بأميده مرشود ‏ نظ يضما م2 همات غود 1 نه أو أز زفابه قدم اعنن 
معلوم و اشك را شود : ل در جوت شُهال ولارت باخثر يا ( بلخ » د <شان » 
«دمنه ) وولايت مار كيا اا( صرغاب ومو ) درجوت جنوب ولايت با كدراسد 
( كدروسيا حت بلوجستان ) درسمت غرب ولا يت رياط ( هرات وخراسان ) 
واو لاف ور كا ( سيدتان ) در سمت شرق بك حصه از و لايت باختريا 
( حترال و بورستان ) وولا, 3 235 ورقطيه قطعه وسعلى ولا بت يبرو باسيس 
( عور وهزاره جات ) و ولايت ارا كوسا ( قند هار ) باساب نه تنها و لات 
زابل باك ولايث كند هاريا ( بشاور » سوات وباجور » كابل ) نيز داخل 
ولاءت باحتياى قدم بود . 

اما مرور دهور و حوادث "ا رخى » باختياى قديم را دو جار سر نوشتهاى 
عثابن و .تخالنى نود » نوعى كه ديتوان كفت باختنا از نقطة نظر +غراهياى 
عا رحخى لبده حصه منقدم ميسكردد . أول يا ختباى جنوبى يعنى قسمت زا باتان 








صفحة ( 44 ) سال اول مجله ركايبل. شارة ( 65 . 





ةقش عت س1 جما قا ادج ب + 


وساد نا بلو<.تان » دوم باخت.اى شمالى إعءنى 2 هاريا ء» سيوم ب حتاى. 
م كرى . شا هراة قندهار. و كويته ومعير درة ولإن بين وند هار وساد ع زودر 
از همه كذر كاء نر كتازان هند قرار كرفته وضمناً سريعتر ولاوث زابل دا خل 
مدنت جبان كرديد » ابستكة ,حكوقى زابكةانرا بى از كا نون.هاى مدبوت 
ونا نيان باخترى. مشاهده هيما نم . هكيذا شاهراه خيير معروض عبيور فا بين 
بزركث كرديده » و ولايت كتدهار ياروزى ازههمترين مرا كز مدنيت بوداى. 
ان وت در كاله اشتاى ع كرى شراعل هذا لوقام زطق 
مسحو بأ رات أن مطالب ود انار اده الى يطوق ( زرا لسنان ددر لوقه 
سحن كلتم » واز ياختياى قيال در | ندم نحث 0 هم مود , درشحا نوجه 
ما معطوف تارم باختاى ناض املك » معهذًا عيشود مطأا لب را فشرده ودر 
حدود هعءينى نوشت > زيرا باختنا در نار> وطن افغا نستان يكار مده 51 فسعت 
هاى قد محسوب است »> ولطوريك ميتوان فبميد افغا نستان در قدعترين ازمنه 
نار نحى حود يعد ازا ته إزاد آارن دران وارد وس ف شد مودس فلمك 
اساسى منقسم كرديد  :‏ ولاءت بِاجْتر درثمال وشرق ( شاءلى صفحات مرو و 
مل غاب » هيمئه » باخ » قطذن و بد <شان ء حترال و بورستان ) ولايت ١ريابه‏ 
درغري و عسكر ( شاءمل هرات و خرا سان » سيستان » غور و هزاره جات ). 
ولايت باءَتيا در شرق .و جنوب ( شا مل با جور وسواتء بشا ور و كابل » 
دره حات واسئد » سمت وى حا لله » قلتدهار و بلوجستان ) سا بر شدوات. 
لكيه وطوايف افغائستان ازين سه منشأ زركت يعى با خترها و آريا» ها 
) 0 ياه ه_اى هرات ) وكين ها ( مختانه ها) مق وتلل د اب ء 
سلونيز حدود باءترياى قدم راباين وع تعيين كلد 2 ولاك اع هه ونتدوهل 
١‏ نراباء لمكا ميناهيديد » درشمال ومششرق افغانستان وشامل مام علاقهاى است 


صفحة ( ه10 ) سال اول مجله كابل خادة 52) 


جار ا لمان د 0< ي* _. لس خرج اله صم .+ 6السوة ةب الل “ل .7 4 2 لعو 








كه دزهران دبياى آمون تسر جد باخ ء وخصة بإلافى درياى سند واقع كرديده م * 


.- -2 4-1 "أت 5 0 
وسر حد ديل 2 9 مذاينا» الوه دوا ب 4 ادرف فدراقل وهمعرب از متابع سوات 


4 7 5 لم نه ١‏ ا 0 6 
و > كوره ( سواتس وا لواريس واس 1)اءداد ع و ا 
واد حيرت جنوب وغرب مم لحك ادر ا توارست وهعطاى بغمان الى سأسيابة 
حال الغور « 2 بإساب عاذ 3ه عاأى للوو اد ووردك تعارف حدوب سر د 


غً ف" لك متسل مسا زد » 


اجر خا ب 0 وشيرن ددن ذرة ىو 5 ذاره ىق 


باخزوا تدك ل توه 2 إن عانق الماك ترق والاوة توا )ا يلود( ورين 
حاليه وحترال ا( داحل دو 8 2 ا رده زد ٠.‏ 


عل كل سال ايؤر ةرق عاق قبن اناج ور ان-5 ١‏ ويك تار اباي ماق 


7 30007 او وو ا ا ا 
داخل با<يراق ارا رديده واراس إلممار سات انان 71 امناو يقلن يل اع 


ص 


قسدم: “زر ى ار واره وأدعهاورلا, باختاشده » ولدوا ١‏ تحريم كديا كبر (اخرر) 
: ب ام > مه 2 

اسم با كت ويا كثرا وى طن ديد تود لداشة اله اما 5 وبأكتيا كرديد» 

وخود اير نه ١‏ كتين الشمورش بع يلام ال أر بن أسم عادر دوم هزار سال 


إمشتر يدر مورخين ذاكر كرده »نا باخ ومتون كه يمد ها اسم على الها 


2017 3 مراف لوحك مان أمم با 03 ج ا 4 ليه باو اويل ع 


«اساعى تون 3 بدو “وادق مان اسم دوز 200 وز طرو دوت درة 2« 


إس مرتوان فهمرد اسم محتانه در هانعهد قدم مياد نام با كتيا و وكتانه واد 


١ 1 2 7 2‏ ا ء. 
ومخوى درجاى كله كتوق مو بكحتوى استعول اليه حون . طاح يحون 


بك لفن “لى اففاى امن كه فول ادكه لشتون» لشتو در خصص ع لى حوبي 


حزاى قدم 0 ولآاءت را بل( ء#خص 7 كك اعد لات طبى در اثر 9 ضعيات 


حغرأ؛ 


الى لعمل رسيدة ) و اموز تحتا» وإشتايه (1ز واحد #تون وإشتون 


صفحةٌ (15 ) سال اول محلة كابل ثاره (ة) 





سا0 على أفغان ها است > دلو وبار ولد وسار عققن 5 أن عقيده را 


5 ربك هير دوت ١لأويسد‏ طوايف أساءى ممختاه هاى قد دراتعيد حجار 
شعيه لود : عد قارع 6 أنار ينا نما 0 داع داديكا. شعية كنذا ري 
از هان عبدقدم بوادماى كند هار يا ( ولا يات يشاور » كا بل ) سا كن شده 
بود ء دراسقار دارا بوش ( ع رن قل الى ا ز مها باائدك لي رإفى مام 
ديدارى » 00 بل ونواحى ان در ارم لق ازع عدء» الم كد هارا نيز 
اشوة اناه طاقة كتدازى انية داني اندعس ادع اإطاضهة كتدارى 
القس كر ولد اين اغابى ل ا ارق توده 7 ازان حمله است 
طافه كندابور افغان كه اعون در حصص جحلو ولايت كتدهار يا ( يشاور ) 
1 1-00 . علو كو كنوارى ها در أوايل أراضى مابين درياى 
كابل ودرياى سند را از نقطه تلاق درياى كتر ندر ياى كابل الى جاكان سراى 
وسليلة كزع راتت اناق عو تددم اتن رقم اتن علاقر اي ديل السك وك 
كوشتا » باجور» شير » حمله “ان »عندر ( بوسفارى ) هشت كن 2« 
داؤد زاى . يبارت د.كروطن كتدارما د اوايل شامل وادى بشاور تجوت 
شهال درياى كابل و وه.اى اله در : جامره جمار دور اكشيلاة شدهى بود , 
وان نلك درورءا قاف ا بن كوهه تلاق دريا عاى كابل 
وذنوات اوقاء 2 نا لا 4 نور وغرباً بدرياى كثر محديد ميشود. ©» 
وماداجم إن “طالب درقسءت ا - عدن خواهم اك 

شعية بارا يحنى أفريدمأا ( ديده شود ديرو دوتس اليف لار نس واتسكلوييدى 
اسلائى بربثاليا ) شوك بيلودر اوايل سا كن سرزه ينى شديد اكه شامل اس 
بر همه السله 5-7 سق وعلاقهاى ثمالى و+ذولى او الى درياعاى 1 وكابل 


صفحه ( 207 ) المدحاء اد ل ثماره ( 8) 


مم سر 00 





وسءت انخصه شرقاً غرباً ازلية بيوار يامنابع درياى كرم ادرياىسئده است 
وشاط تلاق ان بدرياعاى كابل وكر م جانب شرق مداشد . آنا شعاء سنا كىدا 
لعنى كك وشتكث ياختك ( رجوع شود هه هبرو دوت اليف لارنس 
و كتاب سلو ) دراوايل بعلاقة كنا كزيديد كه شامل سالله كوهاى 
سلهان وشاخماى كلان تمبى ان ( عوسوم به شذوال) ولك ميدالى تادرياى 
سلد بودا 2 كه جنوباً الى دير امل خان مو جوده وسعءت داشث » 
ومرحاد جأول أن ذو لله جيال سلمان عقام برهلل خا عه عمى يافت 
(-3 شواوق سرحد 6 كر امتداد وائقة ش 

راجع إشعية داديكاهير ودوتف وبد:_داديكا درهايت حصة شرق ساطنت دارا 
ولابتى آشكلل كرده بوديدء و بيلو مكويد باجيك هاى امرو:ه شا ياى هان 
داديكاى قدم .باشند . 

تارخباى ماو ألثير ٠ينويسد‏ ناجيكها ( داديك ها ) درقرون قدهء ازبامير 
افغانستان درا تاها ثرت كرده ابد » درقرون وسطى طابقه بوسف: مه 
در علاقماى عوات » بأحور» بو لير به شاياى طافة دادم وسوم نه ديكانها 
فشار أوودء و بكلى العفعات وا اشغال كرديد » هو جوديت قسم اعظم نايك 
هأى امروزه در <ترال و بدخشا ا از هان عمد قدم ياد كار مابده أيدم 
بكلى ناليد اقوال عير ودوت و سملو و غيره مورخين را ميئايد , و علوم «نشود 
0 بار > فى شعية داديكاى قدم ١‏ يتاه مان صفحات ثعرق وثمهال افغانستان بوده» 
وازرانحخا كرور زمال در سار صفحات دا-<له و خارجه افغانستان «هاجرت 
اختار كرده ابد ٠‏ اموز در افغانستان وماورلئهر و فارس نام هاى ناجيك 
و دين و دهوار ياد «يشويد . يلو طاشه دارى رااكه در بين طافة كا كرها 
اباد د بوده وإطرف سر حد جأوبى مالك 0 فى داى قدم ا ارين > عر اندم 


صفحه ( 18 ) مله كا بل سال اول شمارة ( 9) 








شعبة داديك هد ابد ١‏ 7-7 هاى اله در علاقة حج وراوليادى در سواحل. 
داه و د كوت كادات افتمو نان ان ذارية 4 جهانمو ١‏ مسد ته 
شر سأ دل أسنَّ ع و" 0 أ عللاقه طاشة وزردى( وإرمى ورين 
احلا ) كرفته باعدوة. اوجرا وشمة زازه 6 بوساسلة مال زوى «قاضل جره 
آم ب )أ وزررماست. ) 

يشر كفته عدم در زماههاى وال دار 2 افغاتان در سهرلاءت وطوايف 


اسامى - بأحتر » آر بأنه ؟؛ 2 أنه ب هنقدم بودهم هو سار ط واييف و تشكيلات 
ملك َ الما د 2 
درئ ماله قسمت يزركك مماجرهاى داخله وخار جه ازطر ف #تانه ها يعمل 
رسيده ء وسلسله” ان ما جرما ار قرون قدعه و دور ه.اى ما ق-لى الاسلام 
ااغضار إغن الأسلاء هر از مه عتاقه كدرد كاده اشرق ١‏ نجنا سك #ديدق از 
شعمة داد يكاى تابه در هان عرود قدم آر ولا : باختنا در شرق شها ل و شرق 
ولأآث باخن هه وساف ران ويدعتان:١‏ تيان وار عاقيا فاورالتهن 
برا كنده شديد , و “حزان د وادماء وسطى افة تستان و صفحات بلوحستان 
وسيستان منتشر م ٠‏ در دودة قل الاسام حيو اق أ شعية كتدارق 
ته در وادماى وسواى اففاتستان ؛ هزاره جات حااه ) وسواحل ار عنداب 
وهلماد رحدل 'قامت افكند دع ملو 8 0 رت.و<ر الذكر رادر 'وايل عيلاد 
سيج هيشارد . هكذا سار طوايف تاه محال قور ومفحات سبتان 
ل تان كه فيد ا اج دوا ةاسلام دسا جرعا ى, واف تابه دو داحله 
91 رار شده واما در ولايت لم عا رستان وال واه ودستال ن و يلوج كان وعيره 


ار ديدبد ٠.‏ 


00 1 
2 اليد أل ر 
حتاءه هأ بإن م« أحر #اى 00 امأ 8 دهان <سم سعرف مر اط رةه 


صفحة ( 18 ) سال اول د يله كا بل ثمارئ ( ه) 


يوه لمجتت سسجت اامجب تعر رسن ولاج اصن جالجاووو 1 








عوديد ودر ملتان ه يكل جلا و كر اق “رداختد ءومتما 8 خصص همه 
حابرا الففال 1 و ازاتا بصحنة عنه و- :ان كش يد ند م السكاوردى اسلائى بريتانيا 
ود 2 ادها ؤاماماى :بادى از براضضى وسور دردا١‏ وس :ان كذاشجند 
قاين أو رذى وار ار لق سكض و" رن » درصوحات حاب بيار قوى كرد يديد 
وزياده ازص: هزار درقر دحات ٠تحدة‏ ولديا-م طرقة عور ى مضع شديد., هكذا 
لؤالف اليو عر ا بال در تابترم عودندء اميختامهاى ك درثهال هن وستان 
( مزاران هزار فر ) عاك دز ابد زبان خودرا فراموش كردءاند .» بعلاوه 
تانها دراواخر (صفحات شمال شرقى وشمال غربى تملكت فارس ر دوت له 
شاخة ع ها درماز بدران َه تشكل حيدق بر داخةاد 1 
ارقداءت تزاد #تانه ان عطلب ل طر ٠يرسد‏ كه إسى ازطوايف 2تون از 
حال عظم اففائستان بسار مالك دوردست حمان ٠١<رت‏ 5 » وددطى قرنهاى 
«مادى از اصايت .ود ها قرا.وش كردءالدء ومكن ادن روزى دست عام 
إشر شاب ازرخسارةٌ ابنحقة ع ,رداره جناة لك ملو كويد :ت « إراى متحسسين 
وحققين عام التاريخ در 527 درن يك صفحه لى ما بت وسيع راز شنا ى و 
اسرار عجيبه خواده و خاموش است » بيلو بعد اراك راجع محفظ اساى 
دوتموزار اله طوايف ومقامات متانه ر ناءال ) وتطبتى الما عبن !اقوال بدر 
عور خسين هيرودوت اظهار شكذت و حيرت زايد الودف ما بد م«باوإسد : 
د هيردوت نك ملكت ت متام ونا الكل ع 2ه 3 1 5:ا درولايت ارهيذا متذ كر 
شود 17 اك اي فذان امك" ملعايق ا ددء بعلاوه تشكل . بدسات ابن مرا 
در مالك اودوياى جنو ب ى سر عام » يكنوى | 3 '(قدم ) يعنى نواتيرز ( جديد) 
درقر أف.ه كاتس درحزار ا عيناً سام با يتا ىقديم افغان تطديق شود 


5 50 1 ب 1 . 
اق واسكا :مه مالك حختانه باركتس واسكات وطن ما ( اتلكاستان ) شياعت 


صفحةٌ ( ٠ه‏ ) سالاول ‏ تحلة كابل شار ( 8 4 





مير العةو لى دارد » اسم مز مان كبر 5 در برطانيه قدم سكوات داشة د و 
مردم كبارى ازخانوادء غان قلات بىكم وزياد يأنام كامارى وكامير خيل باختيا كه 
شعة زركى از افريدى هسئند مطبقت ميمايد » وهكذ! يام صردم لاكر بن كه در 
برطانية قد سا كن نود نديانام م دملو كرىازلوء كر باختّيا ( لهو كرد كابل ) 
تطبيق ميشود م ودرو افع ان مشاهات بان نسافات لعده سنى حيرت 
006 

طلس اقار كك التان ولتوائت :اناما ورا بارس الخوارة ا وعبات 
ونطاشات بر ميخوريد ء وءيتوانشدبا اساعىءقامات وطوايف متونهارا با اسماى 
سار طوايف وءقامات داخلى وخارحى اففائستان تطبيق اسد . هثلةة راجع 
به كلم غى ( كوه ) «سيو بار تولدءيسكويد : -.. «كلمه غرج حت غرج ياغرش 
يك اصطلاح ١‏ رياني است كنا بامروز ننام خاج در اسياى وسطى بإقبانده ودر 
موود سكينه ريال ولآيك كواستاى قمت غلذاق غرعان :امال ميشوداء 
وبقيده توماشك از كلءه 067 غى ح كر ( كوه ) از زيان با كترىقدم 
مشئق ش_ده است ء و محتانه ها اهنوز كوه راغى كو شد ءثلا اسيين غس 
( كوه سفيد ) وطور غس ( أأوه سياه ) و عيره كلمات عزج و غرج و غرش 
ماخوذ هان كامه غراست كه بعد ها خدج كر ديدهودر يعض <صص غاي مشهور 
شده و اليا ننام غلز و غلزى (غازائى وغلحانى ) .عروف هساشد .جنانيك 
بار تولد در مورد هو تكىهاى غاحائى صراحة ميويسد  :‏ هو درأوايل 
قرن يرو اففانها ان قوط دولماق: عنوى. فارس. وعتولهتن استفادة: كرد» 
وههان سرءق كه كوهستانيانْغْوْر ( افذانان غُور ) در قرن ٠١‏ رق كرده 
بوديد » در ماحل بالتدى قدم و » در سال 19768 ديرويس رسيس 
خاج ها ( غلداليها ) قندهار را متصرف شده وحتى إسال 1177 لسرش 








صفحة ( 0١‏ ) سال اول يجلة كابل شماره (( و) 





تمود ابران را مسخركرده يادشاء اران شد > نادرشاء براى !لك بها ميت 
خلج ها ( غلدائى ها ) شكس وارد مابد رو ساى قله فتالى ابدالى را 
رياست عسا كر اففاتى تعيين ميكرد , احمد رئيس ابدالى از مان جله بود كه 
ور ف فارحوواع يدن افان تادمن كدي 

اسهاى هقامات غورى ( درجئوب عرلبى قطغن ) عورد ( در ثمرق باميان ) 
واساىى طوايف كارى عت كرى ( ازشاخة شتك ) و غورى زثى ( شعبةٌ جدرام) 
وغوريا خيل وغوريا وغورنىوغ شين ( شعبة شرخيون ) وغرى ( شعة ختك) 
روجهم رفته «“أخوذ و تحرف هان كله غى ‏ متو ( كوه ) هيبا شد . 

هكذا كلمة تور نواوعروف ( شمشير ) كه اسم صذت آن يزبان مختسا نه 
تورالى ( شمشيرى )است «صدر اشتقاق بسااساكى طوائيف ومقا مات داح_له 
وخارجه كرديده ازقيل لامماى طوايف مختانه در دال : ب تورى وتورى 
خيل ( ازشعهٌ كررانى ) ورين ونور ( شعبه ثرين وناصر وءامى خيال ) و 
دور ( شعة مياه شر خيون ) وتوران ( ازغلزائى ) وشاءبورى ( شعهُ مونى) 
ولتور( اسمعيل خيل لودى ) واسم نوران ( كه درح_دود قرن دحم 
عيسوى بربلوجءتان اطلاق ميشد ) ولام أتوران ( كه درءوارد طوايف آر إلى 
ماورا لوي فتشابل نام الزآن «تتمدل تود 6 عام سيق بوبماشوة ان كله نوز 
افغالى «ه شمشير وشمشيرى » است » و ابن مطاسّت درهورد توران ماورا هر 
ارثياط نزادى ولغوى اما را بامختانه ها ظاهي عى ايد . 

اساى طوايف تان ازقبيل كندانور « شعيةٌ استورى 2 سثارء » و 
اكتدرى ١‏ ولاه :تون عدو كقدى حل واولا ود 2 كدو قل و كاري 
( شعبة شرخيون ) وكتداخيل 9ك تدان ) واكتدان (اكلمة عونو نال 
مشتق وحرف 1م شعبة قديم كتدارى مختانه ات . واسماى طوا يف 


صفحة ( 5 ) سال اول مجلة كابل شمارة ( 69 


شا 7< 1ن فت 5“ “1775 ف 7 1 ل 08:72 انحر تق ريعز 7ك / 








: : الى 0 0 ل 7 لا 0 
دادائى وكا ىلر شهية شر حول ا ودهواء وديكن دكثعه رر نك ارك 6 
57 57 4 00 0006 - تيت 3 1 5 2 5 0 
در داحل وخاج فخا لسة_ال ات للمة دا ديكاى دم تابه عداشد . 
أسممواى سدم 4 شق 0 03 عوك 0 الى تناد سرام “الى در داخييه 
و كال ه_ا اسح ب ينا درها 3 لمن ا اناعى طوايف ان زا مه ور « 
وسمر كابى همه لكزى 6 شك ا إلى »م اؤلادهٌ 5 و و 2 9 
شى.هأور 5 0 وماك شعيةه عأعهى دل 2 وسادى, دل (١‏ لمهة داعس 4 سدى 
٠.‏ 5 آذ ا 0 0 
0 شهة عرلول »6 و 15-7 و سير 0 رالى 2 بده أودى » م -لواال ) عه از 


ف عقت )وموك كه 5 مدوزى )و 5000 الى » وسوران 


هر 
3 


يل « حرولى »)و وده اودى »و اعم ا ا وعجدرامون روعهمر قله 
رات و مشلةأتَ 2# ٠.‏ 


اعم هاى كرجى وكرجنا 


تابه 0 ونام بابل قدىم با كيل وزابا ياحكيا دمر مام 23 داب 1 بأطاشه جيام 


ن م سقاز ء بأانم ترحىزاى « اولادهرك زىء 


ايه 2 ده لو 9 0 ناع.ات قن له و زايد َ« انه 5 مهأى رايل 0 قدهار 04 
٠‏ 9 5 ِ 


و كابلباناساى طوايمراولىخيل «دعه خرت » و ابلى على « شععيه لمان زى» 
وكابل زى « شعر؛ ببى » و كيبل عرلل ه؟ عه نور دن »هلام طاشفه باخ حول 
«وشاخه سازى ) بابائح قدم » وعلاقه رك 8خ عدون ولايت باخ » انام طاشه 
اسك بثتون « شى» مسرو نى » ونام ىقاء؟ دسا «د هن ارت » وعلاقههاى 
لو 0 در صر غاب و جذوب كبل 5 انام دره رسو «م :وب داور درقر ب سأول» 


وطايقة يق 26 اس ها » وأساصض طالقة 0 0 د بلوحس:_ان 6 و 


دقام كبكران « درعاب 0 ها + شاميى ضافه» 2 د شُءيه سهى » 


عير 


22 3 2 ل ع 0 . 5 
وطرالذه 58 00 مهد ولى » ورودشهعه 5 ارو 'رران » مواءقاد وما سءث 


زرديبى را دارا سما 4 


ومس سمس سمس جامد سو وسته جمد هد 





صفحة ( 98# ) سال اول مجلة كابل تهار؛ (9) 





در سطور بدشار راجع ه وه" امه تون وخدانه شمة لو شام »اذا ادي 
فيميد مور زمان واصطلا حات طوايفداءلى افغائ_تان واجانب » أساى متعددى 
درعورد ناه ها مسدعمل ومططاح ساحت > حا نر هندو ها سر ز هين تأنه را 
( روه ) لامددء وروه درلهج ايشان فوم كوه را ظاهي «بتمود , بس مداه ها 
نه روهله عوسوم شدند ء اجائب م نمضا متا نه هارا مطابق اصطلام هندو ها 
روعيله اند م دردطا نات نار وا عام ونان بابق ادم جبار ر:ميكوزم 
انسكلوسدى اسلاىى برانيا نا تيزكويد : ه مباجرين افغان ه از افغائس:ان در 
هزد رقدد ع" دروادى كاي عا ا دده 6 به روهيله هوسوم شده وات 
ادم راه ايالت حود شان ( روهل حند ) دأديد.» بالغراتب اعم روهرله موم.ت 
نرافته ودرءشهوم خاص باق مائد . أما ام بتهان الل ازقرن شا زده عسوى بن 
ردن ظأعصل » ودر ٠ودد‏ انه هأ مستعمل 'رديده » قلا سم قله وى دق 
ازقبالى ححْتَاه ها بوده > وءشتق اراسم كان وان #ارنفا عاى دالت انه 
است » مساشد. درهندوسة نكلمة يهان مق موهت دنا كر » زرا ريف 
هتدى كلمةٌ تانه ويشتانه نيز سهان كرديد . 


5-8 


اعم افغان أ 5 +يلى درقدم استعمال شده 01 ه در هورد تاد 
ويا حموم طوايف محتانه اطلاق تكرديده اث > انام افنان مثل أساكى سورى » 
غورى » لودى , خلجى وغيره دراوايل سسها نام قله وى توده و بعد ها اسم 
5" انرت »6 جنابركه در 001 فدوحات عرب در ذعن اسماى طوايف 
اففاة.:ن درعور ازقيل سورى وعورى كاعى از قسايلى شام بنى أفغان 
نيز در ناركماى مسلمين ذكرى شدهع و ازا تحمله نود قيس افغان كه در از 
رفته «سلمان وموسوم به عبد الرشيد كرد بد ودردعوت حود لغور مجاهدات زيادى 


درراه شمر اسلام ود 6 ازان عد ع لي اهالى خود را شال أو منسواب وده 








صفحة(2 914 ) - سال اول تجله كابل شمارة ( 5 )2 





وشحرهاى حيرت اور انساب جعل هيداشتند كه م هنوز با قيست . ازقرن لج 
مخرى باننطرف رفته رفته كله افغان ممروفتر و-فهوم خارحى أن وسيعتر شده و 
منوعبله درقرن شش شرى إعظاً اسم افغان در ٠ورد‏ همان طواايف مختانه نذ كار 
يافتهكه در كوهاى سليان سكو نتداشتند » والبرونى تين بار ازقناءل جندى سام 

اففان در قرب وادى سئد سكن راندء م السكلوبيدى اسلائى ترتانيا ميتويسد 

زنورى شا كلق حتون. كرم واشرق غوق :زا افتان ماده اك فردونتى 

در قرن 1١‏ از طاشه افغان اسم برده و ابن بطوطه در قرن ١8‏ از اسم 'فه_ان 

در كابل ذ كر ميكئد . باكل حال هئوز كلمه افذان اسم على و عموعى غاتا نه 

در اف ءائستان 5 نود > اتا در صؤعدات اع براسماى طوايف مشموورة 
' مختانه اسم افةان اصافه شدء جتانيكة در سال رسع ام متكام عدكر أكثى 
سلطان ٠سعود‏ غزنوى در ولاءت باختاى شورش طلب قطعاً از اسم قبيله" انغان 
<ىابدالى سعذن كويد ٠‏ ودر سال ؟ذه ه هنددوإساد ار سلان شاه عدكرق 
عل كن از خاج ( غلزاتى ) وامغان تشكيل مود وال كويد عرام شاه اردولى 
ار انغاما و غَاجعا مرتب عود . و فرشته ٠ينويسد‏ غراث الدن غورى قشونى 
از افغان بساخت ويكى از ماعورن هلدىاو عده از راج.وم! واففاهاى سوار 
كار تشك لى كرد «رسال جه ه هنكام ساطات تصير الدن تمد دردعلى الوغ خان 
سه هزار اففان از قبيله كو ١بوات‏ راجيونا نا استخدام عود . بعد ازن أهسته 
أهستهاسماففاندرردام طوازف زرك 'قتاه داخل شدء و بعدار كى درهتدوسئان 
كلمه اقفان تانشك امم ادلى كرد يد بلكة هماجرين جدبدالورود طوايف ممتانه 
قله وعم كنود يدبلا اساثا افغان ناءيده شديد » نقط طوايف بزر كك 
تاه ك مشر ا سماى فاملى و قدالى خواش ٠شهور‏ ودر هندوستال توديد ازن 
كلنمة كا «اندند » عامذًا غالبهو خين اجنى ودور دستءا درممرفت ان 


منحه ( 50 ) سال اول بحله كابل 0 اغمارة (8) 








علوايف .زر كك اشتباه دست داد و فالا ١‏ نمارا در نت عنوان كلمه اففء ان 
َه سم جديل الولاد: حتانه ها نود جمع نه مموديد م نهنا معدودى أن “ورحين 
.ويحققين اورويا و اسيا بانحقيقت رسيده و بردة اشأناه را كثار تعؤدئد از بيبل 
مستر ملسن وءستر براونوسم ولم نيل وهسترمار سدن وغيره وهكذا صاحبان 
نار ع ةا خرين وحيات اففان وخور شيد جهان و اءثالهم . رون «ودخ 
نار عر اران سلدله سلاطين غور را از اتغانهاى فيروزه كوه حساب ميسكئد 
وهلسن قطب الدين اولين فاب دهلى را حكتافر افنان ناعدار ميشنا سدء و 
هستر مار سدن مفتش هدارس ه_دراس درنار ييخ كي دج ته ارق 
لذ ١ 11050628 ١‏ 9[ - 120153-83 01 07و11 ساسله سلاطين 
غلامان ( حالش ان قط الدن ‏ العبشيه ء بليزيه ) وسادات ( ضر خانه ) وخاحيه 
لاهن اوداق كاهةؤا درسووجيان رامح ان انال عاق اثنان مدياروه 
اع لمن بوساح طاني والعمزون لقي انث بإديعا غان عاق ١:‏ كينان 
اغهارا بهافغاماى غور نابت مينايد . و الحاصل بمدازقرن شاءزدة مسيحى 
اسم افغان بطائفة ابدالى اطلاق اده ودر اواشرخصوعن وزا اغا كردي 1 
بس ازاتك درالى ها «تشكيل سلطات جسيمى در انها أستان برداختند كامه 
#فغان اسم على عموم تابه ها واهالى اهنانستان كرديده وناممملكت لين افغانستان 
شد . وجه آسمره افغ-ان. وماهيت ا نكامه أزدحققين «نوزيجهول ات » اما 
يلو فكردارد ا ديان ارياتى كرفته شدء كه اغواننوده وا كيرا اوغان تافظ 
شد وحالا اثدان كنت ع شود :. 

مورحال بعد ازانكة. شاخه با كت ها ( مختانه ها ).وارد سسرز .من با كديا 
(لاخنا ) شده وتشكيل جمعاى عوديد > ديانت 1 ما عيارة ارعاسر رعق و 


عت رسى قد م كرديد وقتا كك باختر ( لا قرل.ق..٠م‏ ) مدهب جديد زراشقى 


.202020200 سالاول- يله ابل ثمارة 52 





را امجاد ممود ء باختيا از أزابل نا كند ها ريا وازسند نا كابل تحت ادارة قوى 
واقسع نود . سلطه سياسى هخا .نشيان فارس ( بعد ار قرنٌ لا قى . م) رشوذ 
مذهب زرلدى درياختباى جنوبى ( ذا بل ) تاحدود سند بيفزود » ويا كتياى 
شمالى ( ازكابل مابشاور ) در زر ساطه هخا ءنشيان واقم كر ديد » معم_ذا 
باختباى م كزى درساه جبال شائخه ودرءهاى هوك خويش از كونه جاوز 
وتسلطى مصئون ماند » ودر كتبه هاى مستملكين ناءىازو برده عيشود . 
«ونانيان ( درقرن 4 ق .م .) ارخرا سان مهرات وسيستان واز ا تجا به هر خوايشس 
( الر خاج ) يعنى باختياى جنوبى كتيديد » سكندر از قتدهار باخ و ازائما 
ناسبحون رفت ودوبارءاز راه باخ هندو كش را عبور ومعير خببر را درباءةباى 
ثمالى ككذر كرد » اما حمله عاى شديد باختيا كادر را موقع نداد به ياختياى 
م كزى جدثم حرصى باز كذد لذا بسرعت اسندس را عيور تمود . بوايان 
باختر ار قرن س نا اول قبل ايلاد جراغ بافرونىاز مدنت باخترى درافةالتان 
افرو<تلد وباختياى جنونى بارضا كران قدت بنباز وفك > عيكدا 
باختاى الى داخل عدن 00 » و*م درين عنهد توداله - بمرع ورا 
فضاى ملكت را زير بر كرفت و مخصوصاً باحتياى شوالى منبع اولين مدنيته 
جديد ( بوان وانودا ) قرار كرفت » معهذا ابدازه وتقدير تفوذ ان مدنت ها 
در سسرزمين دشوار كزار باختباى مس كزى محتاج تحقرقات ميق علمى است . 
درهان اوايل دورء نونانيان بلخ هندوها برياختياى:+نوبى وشمالى موقته نساطى 
بتر ايد » مكر در باختساى ميكزى ان تسلط را وقعت و مقدارى نبود م 
مى نوان كفث از قرن اول اقرن هساى سه وجهار مسيحى ( مدت ساطات 
سلسله كوشائ_ان افغا نستان ) وازقرن حبار سعد ( ٠#؛‏ مسبج ) ١‏ قرنه 


اين ( بده ٠سبح‏ ) ( دور سلطات هياطله هاى افغانستان ) باختاى ص كزى 


صنحه ( لاه ) يله كا بل سال اول شمارة ( ) 





انك داخل ححدود دولتهاى افهانستان وده » استه.لال دا خلى خودش را 
أذ دفيك بدذادة امت و نتيا مور دهور زبان قدم أات انانيا شان را 
ازبين 'رده وزبان «ستقلى « بشتو » را جانشين أن كردا 7 5 

اما ظهوراسلام سرنوشت باختيارا تير داد وست اسلاميت درهان قرن 
اول #خرى ددباختاى جنوبى ازقند هار تاسئد التشاريانت » باختباى صل كزى 
حند قرن ديكرهنوز درءقابل ديانت جديد «قاومت ري داد » دوعب قشون 
خافا ازسند تكد شت وعساكرسلاطين طاهرى هرات وسفارى سيستان و سامانيان 
باخشتح قلاع ستكين ودرهساى «يب با ختياى م كزى «وفق تكشت . فقسط 
هلدوهفا درساة دياك مانوس بودا بار دكر باختياى ثمالى را ع.ور و شمر 
كران ناة اكوم اها ليوو دراك شرن اث سوال زور سكيد + 
در قرن جمار رى هتكاءك البتسكين در غزتى اريك ببراى ساطنت بود» 
در ا اليه باختياى جدونى ( كد ) شيخ يد لودى اعلان استقلال ود 
وجدال شمريار غاب مجبور باعتراف! ستقلال. او درسندوملتان كرديد ( نا كفته 
عاند ولاءت 2 درادوار ها مزشان وبوايانو كوشانيان وعياطيه ها كي از 
ميا كز مدنت باخترى و بودائى در باختاى جنولى محساب ٠يرفت‏ » در اواخر 
قرن اول م#رى عمادالدين مد قاسم داماد ححاج ثتنى آنا را بكشاد , بد 
از جندى -لسلة رؤساى #لى 5 از قدم داراى اقتدارى نوديد دوباره بر سد 
مساط (رديد » عاقيت شيخ ميد لودى قر مالرواى سند وءاتان قرار كرفت 
ويران اناعد قدي 211 غنوه با ةيصال شان برداءت » بس از 
سقوط دوات عور در افغالستان و فوت لاص رالدن قباحه عورى والى سند » 
امراى محلى يحدداً بر سسراقتدار 00 و«شهور رين ام ساسلة شاه_ان حاميه 
سداد | سبت ( هنسوب بدطاطةٌ جام ممْتانه شعبة نرازى بن لودنى ) كه ١6‏ أن درايها 








صفحة ( 8ه ) سال اول مله كابل ا 





حكمرانى #وديد » حكمداران ارغوليةٌ قندهاران ساسله را ٠تقرض‏ عودوا< 
يتصرف شاهان «خول هندوستانرفت ٠‏ درقرن 18 احمدشا بإباى يزركك سند , 
بانغانستان الحاق كرد . مختالهاى سند درصيور زمان باراجءواى هند امبخكن 
ودر حصص شملى خود يابلوجها مخلوط شديد » و زبان سندى جديدى مروج 
كرديد . ابدالى ها يز ازدريا بملتان يمنى ميك زهدن وداعيور واشذال عوديد. 
اسلاءيت كه آهسته اهسته مام ولايت باختياى جنوبى را ازسند تاغلى 
استلا كر ده و« در دود غرلى باختيداى ص كزى أيز قدم ماده بود » 
0 حناي؟ درقرن ” #رى شور كرد دض كر كربت نك لك ملسله أز اصراى 
يحلى ومسام باختاى م كزى قرار كرفت وازامله است امير انوءنصور افاح 
نحمد بن خاقان > باد شاه «شهور صفار ي.قوب بن ليث ازو خراجى ستاند » 
وكردزى در زين الاخبار ذكرى ازين مطاب مينمايد . در دورة غنوه 
«قرن 4 ه» ابن ديات جديد بسرءت دروادماى با نتباى م كزى ١‏ شار 
يافت وحتى قسمتهاى جنوبى باختاى شملى را ازبشاور نا كابل نيز اشغال كرد 
محتانه هاى مس كزى براى قبول وتشردن وتمدن اسلاى استصدادات حيرت 
اورى ازخود بروزدادند وكى ثرفته نود اردوهاى ماهد انف_السئان را در 
فتوحات' هندوستان زثرالهاى شجاع غتانه هاى كزى سوق هود كه ازالجمله 
است ملك خالو» مالك عامو ء هلك داؤد » ملك يح > هلود » فلك 
عارف » علك فازى » ملك شاهو ‏ ملك احمد وغيرها صاحب ارخ 
خورشيد جمان از كارنا مباى انقومانداماى دور مود غننوى سكن ميراند 
وسر داران ممتانه مكرى در دورة غوريه دروازة دهلى را كما دند . معمذا 
ديانت اسلامرا دربعض حصص شهلى كند هاريا (باختاى شمالى ) وبعض دره هاى 
دشوار كزار باختيا نااسفار مور كور كان شرفت قابل مسر نبود . 








صفحه.( 9ه ) سال اول - حله ابل 0 ثماره 68 
درهجوم خوارزءشاء ومتعا قبا مغول هاكه باد سمطات واحدةٌ ملية 
افغاثستان براى تقرساً شش. صد سال ازبادر اهمده وقسما درممالكت .موك الطوايى 
قم شد ولايت باختاى م كزى نيز درسابه” شمشير <ويش ازادانه و مطاق العنان 
درت ريات لى زيند كي إسر برد » ياختياى مس كزى درهجوممغولهاى وحاى 
مدافعات دليرابه وينما هاى افغانانة از خود بروز داد» و كيز خان 
متحمل صدماتى شد كه هفده قرن دشتر اردوى سكندر بوثانى تحمل ان ضيربات 
كوده نو د» ممور كو رك ازين عنمت :ونان اج باختنا مامون تمائد > وبابر 
صزاى ع٠شمور‏ محيور شد درقرن ١5‏ عدسوى راأى حفط اوضداع خوس 
استدعاى مصاهرت بار يدس حلى توف زىها در ياءةاى شءالى ايد . دركام مدت 
استرلاى «غول درافغانستان تاه ها درسواد اعظم هدو ستان زرخيز » «شغول 
ساطاتن وبسط مدييت أقذا لى بوده » توحة ياصل ملكت داشتند وان عات العالى 
نود براى شاى حندان قر نه نه عخولها درسرزهين انها نسئان تمصيل ان سلمطات ها 
ومدنيت افغانى درهندوستان محتاج مقالهُ مخصوصى است وماسواله بأننده مينائم, 
معم ذأ بطوراختصاربا'يسى فير داز سقوط دواتعودية افغانستاني ءنى جوم خوارز٠شاء‏ 
« قر ن لاه بأعس وج مغول درهندوستان « قرن١١‏ ه» درمدت ٠تحاوزاز‏ حمارصد 
سال سى سس لمهاز تابه هابه تعداد ؟ راز سال 9.جه١؟١٠ه‏ درممالك دهلى و 
د؟: و ات » اوريسه وسكال » جاتور وكشمير سلطات وحكمرانى كوده 
اند » وان ساسله ه! يئر إطور ت#وابى رياست هاى مستقلة ازقيل م-ويال » 
راء.ور » بالاسنور وغيرها تشكيل وحكمرانى كردهاند ويا مانند خاندا ناى 
تمدعايخان روهيله ونواب» ب بالدوله توس مزى واءثالهما در اواخر حكمدار 
تودةايد» داخل اجحممان ست .درن ميان سلسله ها ويادشا هانى از زمختاهها در 
هندوه تان كذ شاد كه ازب: مةعةنوساعة ازتوابغ 51 يابشمارىى اند » سير در 








صفحة (.» ) مده ا الست ا 





تارييخا ن حكمدا ران لابق از د رين وقايع وافتحخارات نار افعا:ان است . 
درطى دور ٠غول‏ در اففانستان » حكوءةساى هندوستان مور نوديد مثل 
دور ظهور اسلام بانشكلل دول غن نوى ميشه جا وكيرى له هناى توركتا زان 
و»تباججين هندرا ارياختاى مل كزى خواهش كاسدء وباختيا داعا ازين رقابت ها 
حدس ناستفاده ميامودء . دراختتام دوه ممورهدرهراتا رك هاوفار مى ها نأ صفحات 
مختياى جنونى رسيدندولىصرصر اتحوادث درقلاع -تكين باختاى ص كزى ناثيرى 
غود. ظمور دوأ تهوتكيه درياءةاى جنو بيس دب شد باختباى م كز و يامدادعنا كر 
فرش عدر لكك قارس به بردازد . ناد شاء تر كان نز <ربررا دريا<ة.اى شمالى 
بامشكلات زيادى عمو رعود 5000 دولت ابداله درياختياى جنونى كه ملكت 
بتوحيد اداره تحددا دوئق ع باخدابه هاى م كزى در ركاب قم رمان رن نم 
| حم د شاة فاح عند مرعاىهئدرا ع.ور وقصورسلاطين «خول رااشغال عوديد. 
درتمام ابن اعصار درياختياى م كزى زبان «لى هان زبان مستقل يشتو نوده 
وتمسا قوذ اسلام ورسميت زبان فارسى كوهستانى در دربارهاى افغائتان و 
مراودات باءئد لات عرب و فار.ى وهتدى را درآن ادغال عود . عابدات 
ولايث باخثا عبارت از كمركاتى نود كه در دور فترت اففانستان ازكاروائهاى 
0 4 » وطرق ٠واصله‏ # ا 1 تان » جين » فارس را با #سارت 
هندوستان ازاد ى كذاف ةن . محارت خود تابه ها باهتدوستان عارت ان 
اصدار اءثمه 0 افغ_الستان وابراد منسوحات هتدى بود . أما مطالعه درعادات 
واخلاق » رسوم وجركه ها» جتكك وصاح > شمر وءوز يك اين باكر بنعناصر 
آريائهاى افغانستان محتاج مجلدى مستقل است . على التحاله راجع ناريخ سياء.ى 
انها باايستى فوميد : ل ولايت قدص وقوم باختيا بعد ارقرن ده درائر باليسى 


دوات بريائيا باطورتحيب وحيرت اورى يارجه بارجه وءثلاشا كرديد » منوءيكه 














صفحة 651١7‏ سال أول ‏ مجله كا بل ثمارة ( وس - 
ناريخ باختا ا نهد نظير اتحنين فتورى ساد نداشت . دراواخرقرن مده متكايك ٠‏ 
نابايون كير وزار روس در صدد مله ند اوفتاده نود » زمانشاء مشهور أنغان ٠‏ 
اردوهاى «أتظم خودش را يغرض تسغخير هند وستسان در كايل ممايله مود + 
سفراى بريتانيا درطوران موفق شديد قتجرها را عداخله دراهوردا خلى افناةستان: ٠‏ 
وادار »اد » در يار قدر شوزادء تود را و سيلة اغتشاش افغانستان. 
قرار دادهو بادعاى ناج و كت دتدين بار اورا باعسا كر زياد در داخدل, 
انغائدتان سوق عود , ودره مره زماشاءه راى ناهين داخله 
و جاو كبرى از سياسث فارس محجيور ميشد حمله را كر اشته از ا #مسك: 
بافغانستان عودت ايد » يا الآاخره در يك ازين محاريات داءلى زمانثاء كرقار 
و كقوف اليصر كرديد » كور شدن زمان شاء وروشن شدن خاءه جسكى ها 
در افد نستان براى عقرن نوام واقع شد . در شبحه إن اشلايان خونين داخله 
نه ابتك اففانستان از هند متصرف كرديد باك بلا فاصله حدود اصلى افة_اأستان 
از هم باشدء ودر مينية محست ركيت نام واحدالعين عاءلل زمائشاء در لاهور 
اعلان استقلال مود » ومتماقاً .يرهاى سند علم جود مختارى برافراشتند . 
مكذ درغرب ثمال أقائ#دغان قحر را سان را استبلا ود . دوات ترينا نا 
در اوايل قرن 19 نوسط لارد عنتو حا كم هئد باعجاد روا بط مستقم درك 
افذافتان برداخت » وقدم اول مئاسيات دولتين بوسيلة مستر انفستين باشه شجاع 
( ماهدة يشاور /ا١‏ جون وء١م١‏ ) برداشته شدء ابن معاهدء نا١‏ بدازهٌ تشويس 
حكومت اتكايز را ازحملة الكر اندرو ما بوليون وافغا ف تان ند رفع مسود. 
درسالماى 4# 1745 قرى ( دورهٌ فتور اففا 1 تان و حكمرا لى رادران. 
وزبرفتحخان ) .ثليك ميرهاى سند قلا ازفوت سردارنرشيد افغان.( عظم اق 
وشيردلخان ) استفاده كرده وداراى استقلال شده بوديد ريت اعمى نيز عسكر. 


2000 سان اول - محلة طبل شما ره ( 5.). 





نه [خير شه ناب كتيد و انك را ا كشمير ازافنا نستان مجزا مود » درن 
فيا له كار تاسباى «لى قا بذ عشهور افذان سيد انمد خان از طرفى ممقابل محاوزات 
رت 0 و ازطرفى يقابل سسرداران فح غابى از خا طره هاى ذرا.وش 
ناد ناريخ ادك متا مقانة ابنقائد شجاع در سال 1١49‏ قرى سكي از 
محاري باسك ها شمبد شد ور/بت, سذكه درهان سال ها فات يشاور و درسال 
اننده ود يشاور راضبط واذغال ود . 

درهايلة اخرين شه شحاع » يعنى «تقدمات حرب اولين افغانستان وبريتانياء 
عطابق ماهد لاهور ( ٠9‏ حون اهيدي منَعقَدهُ بين شه شحاع وركوءت سلكه 
وانكاز ها ) نمام ولايات مذ كوره وصفحاتسمدة با<تياى مكزى ازافغانستان 
عرزا هده ودرهين مساعدء مزية ولايات شرار ذيل مذ كور كرد + نه 
( كشمير باهام «ضافات أن » قسمت هاى شرق وغربى » جنونى وثمالى انك » 
ححه, هزاره » كنل 500 با توابعاو » بشاور» ترسف زى » ختنك » 
هدت ذكر » محنى » كوهات « هنكوء 255 خيبر » دلو » وزر ع اتلك 2 
كرءنك + كله باغ » خوشحالكدء , دير اسمعيلخان » ديره فاز ان » 
كوة بن نع عور كرمع طرتكان 12 روات سند الكل م عاط" و 
هرسه كحى ملك «يستكرء » ولايث ملتان »م سئد و شكار نور . ) بورحال 
ابن علاقباى كه شمرديم بعداز كى معطا بق عماهده 1845 ( متعقده بين 
اتكليز ومماراج دليب سذكه درلاهور ) لضا زر اءتيازات حكوهت انكليس 
رفته ودر سال 1848 بالقهاع صَددية حكوعت عند وناتوى كرديد.. وايالت سند 
درسال 185 نتصرف اتكليس رفت . درين ضدن افغافتان محدى درداخله 
كر فتار بودكه استقلال سياسى او در معرض حُعار واقع شد و٠عاهدا‏ تجرود 
ونشا ور در سا لباى ههم1 , لإهما عسوى ( ملتعقدهٌ بين ا 005 و أمير 





صفحة ( +5 ) سالاول - محلة كابل ثمار: ( ه) 
امس م ص ودح د ا م د ا 1 
دوست دخان ) بان مخاطرات تاثيد مود . بعد ازاتكم اعليحضرت شيرعءلى ان 
مفاداءنعيد نأمه حاترا برهم زده وحرب دويمينافغان وانارز بوقوع رسيد, 
مطايق معاهده هلالم1ة صفحات كرم نا انذاى اراضى وجيال طوايف جاحى » 
ودرءُ خبير نا كنار شرق لندى كوتل م ازولايت باختيا #زاوضميمة حكوهت 
هند اتكلسى كرديد» جتانيكة شالكوت وفوشنج تاجيل كدوزك أز باختساى 
حنولى حددأ ومناتمزع شده نود. در دورهٌ اعليحضرت عدداار من خان حدحشى 
افغانوا تكليز ‏ فاز كرده والتحه حدخشى «شهور هه ( خط دبوريد ) حدوداز 
دست رفتهرا داخل حدو دسياسى' رطاتوى ممرفى كود » ومطالق ٠عاهدة‏ دتوريد 
(؟1 نوبير #هم١‏ ) حمن ( محل جباوتى عسكرى اتكايز ) دربإختياى جنوبى » 
و مفحات سوات وباجور در باختياى ثمالى » و علاقه هاى حترال و باشكل 
در بلور ستان ء وهالك و زبرى وداور وجاكى درلاختاى مس كزى از عاك 
باك اففائمتان جدا و ضمييهُ حدود هند برنانوى كرديد . معرذًا قسمة ٠ناقط‏ 
از دست رفته بإختاى مس كزى را عيتوان تحكوم اقتدار هبي حدكوءتى تصور 
كود » ابن «نطقه كه قلب باختارا تشكيل ميكند مترين مثل سحايا و سوي” 
ممنوبه محختانه ها شمردءميشوندونا امروزينام سرحدات ا زاد حريت دوعوزار 
سال هليه خود شائرا محافظه كرده 'نوائته الدا» قنتمث تمدةٌ ابن متطقه عبارت 
از حصعى است ححه بين ١‏ م.ار كو مل و صكابل واقم است ء اغصه 
در شمال خود داراى طوايف بزركك افريدى وار كزاى ودر جنوب خويش 
مالك_شاخه هاى قو عند وزير ومسعوداست كه فاصل :مال وجنوب وادى كرم 
شارده ميشود . الكلرس ها بعد از اذشغال نجاب حريت ابن ٠:طقه‏ را اخلال 
له موده وبايسى ينام ه سسرحد «سدود » اختيار تمودند م تحارية اولين الكليرها 
بإسعودها در ساك 145٠‏ واقع شد زثرالماى انكايز نا كانيكورم و وزيرستان 








ضفحة ( 114) سال "اول يله كابل شمارة (9) 





يدشر قنّه وماكين ب :سعود رأ #زيس كرديد ور ذرر اثر هدافيات شديد اهالى 
يحور لعودت در سنو شد يد 1 رارت سندءان در 1855 بأسى مسر حد «سدودرا 
اد كك ودر مهما الكليز در والا وتوجى قشلة عسكرى قزم بودبد »در 
كما رن هشور عساكر عننظم رااز سر حدات رحجءت داده وحايشان نه 
مليشيا سيرد م در إيههها حكوهت مشر حد شمال ع لى ان اكاب حداو ستقل 
إلشكيل كرد بد» بعد از حرب سيوهين افذان و لكليز ( جون طايفة شجاع مسءود 
إسى درين حرب الكايز هارا نشارد اده بودند ) عساكر الكليز با تلفات سكنى 
ملك ٠سعودىها‏ را اشغال عودء ودر سال 19»٠‏ حكوءت الكايز اشغال دايمى 
اتجادا شروع كود ء واز طرفى قراى ا تكلزى بششردن وزيريناى وانا ونوج 
برداخت » بالاخرءكنترول وزيرستان بواسطه سيتم سرك سازى الكليز ها تكمرل 
شد ودر جه حلد صد ويل سيرك 56 در داخل وازار-تان وسمرحددات 
دره جات كديد شدء وحندن هزار عسكر باقامت داعى اها ماحور وه.قرر 
كرديد إ 

و الخحاصل ولايت باحنيا يكى از مرا كز عظيمه ماسكت افة_الستان بوده 
ودر ميدان حوادث سوء جمان وتنازع حبات انسانى حكم باروان آهنين ' 
وطن را داراست » كارا مساى درذشان حندن لزنه ياخايا واسماى رحال 
نار حى وحرنى او از مان دقاح تاريخ #اسكث يشما ر هيرود امنا 
ضيق صفحات يحله عا اجازت طول كلام ونفصبل يان نواد داد . 


د ج24 ١‏ فيس سيد يع سعة بفدي عر 00 


اد 





هه بمو 


ياد رق 


حضراسكه باشتراك سال دويم محله كابل مايل باشند قبل از اختتام سال اول باايسى ' 
وروه اشتراك ورسايد معأوضه قيعت سالانه عله را دفار امجن ارسال فرمابئد والا يملات 


سال دوم دمت حضرات مخواهد رايد 75 دفر الجن ادلى 


6 


اد اورى و يشنهاد 
النس ال ل سس ) © ل سما ادام 


احمن ادلى حفط وندون لغات واصطلاحات م#خصوصه زبان انها بى وقارمى 
كوهستانى وطن را درنظر دارد . 

#موطنا نيك عقصد خدمت يزبان وادسات ملى | تحمن ادبى را دارا كك 
موده وقتاً فوقتاً يكمتدار لغات واصطلاحات وطنى ر! اعم از افغانى يا قارسى 
3 مطايق شواعد أصليه رْ بن متعارثى هلى بوده وبين وضند كان فعلى معمول 
ومتمارق ماشد تريس داده وباق اتحمن اهدا شرمابئد متشكراً برسم ياد كار 
رعلاوه اظهار قدرشناسى يكدورة بحلة كابل را يكان با نما شدحم حواهد شد . 








:. : : 20000 ُ 
1" عل اسست ء١ا‏ عوار . عذعى ٠آدلى‏ عأاحاتىء. ا 58 
0 4 
ادرسن 0 


و عل ادارة: سس حا دءار ا ٠‏ انجيدن اداىق 


درمت نار انحن أذ 358 وتشر هعدثود . 


تسيا 0ه 


مخارات باانج.ءن ا 


ل كابل . الجدى 


عدوان تامسكرا ا 
الككرا ل عا هه 


١5 1‏ ا عمالى 


ولاات دا 4ه 
« عارمه ا به بدا تكليسى 
عللية مما رى وان كك حاثرعره هاتى 501 .ع ا 
لاف وكيا يكم افاي ل يقد | 


راان 


اصعب كدءت 


طلبة مءا ررف وطن 


!ا شوال ها ق عد ١5١‏ حوت ١١٠١‏ هش حت وما ري اع+5١ا‏ ميلا دى 


فهرست مند را جات 


اال 


عره مضمون اولسلدة 

٠‏ : لأترات وانمكاس أن مد يفو مان 

؟ : مدايت قديم افغا نستان احمد عليخان مترجم فرانسه 
+ : عروس يل مار جم سرور ”ويا 

4 : د كتور اثقيال قلم كوي 

ه : فلاحت جناب مستفنى 

1 : ترجةٌ منظومة شاع مسهور هند | هستغتى وصيا 

» : اتقاد وموزيك تمد كريم خان قاضى زاده 
م : تضلاى ثرا موش شده عبد الله لحان افغان ويس 
5 ؛ أفها أستأان ونكاهى بتار بخ أن مير غلام مد خان غبار 
0 تشكر وياد 1 ورى ا من 

1١‏ : تصاور 











“يا تداخله ص ع ١‏ « 
1 خارجه ح ايم بويد 
١‏ تكليسى 


م مءارف نصف قيدت 


كد 


عهية و افهال حدميديه 
نات را زثان يداد 
. اى درهقابل اءن 


ت ددته دوعمنرا 


يل درحال خوف 
كاد .د خوف» 


صنحة ( ؟) سال اول محل كا بل ثارة ( 18) 
سسسب ب :8784825359595<<ا”ت”تتظ(؟(أ؟أتجياا م 


بن نظريه ناوقق مإتوأانست رسمرت داشت باشل 4 هلوز نوات عبني براى 
مدر ةن تأ ران مموجو دميو د) عقيدة ويايام جدءس ١‏ لكايسى ( 1655م ( 
ثم ه2836" ) “رس را ازح_ي نأ ثرات تصور كرد, امت ) فلسوق 
هاى كنونى ثم دا ناثى از بيك كيت نا[ ( “نامرون ) دانم 


( 01ا06هه822 : ) خون را كنوع تأر ميشما ريد . 


بآ ماري دوفن داشته ابد ونا ا يداز داراى رسميت هم شد, ات ع 
مان اسن ,ى هار نوع سيم ولعريف و 

اول ؛ هديرت »2 دوم عضب 2 كر هردو ازتا ران 'وقته وعاله شد , 
سوم دح ٠‏ جمارم وق . ,م هردوى نما ئَُ ترات داه هسئزر ( اعنى ياعث 
امخطاط نفس ميذوير ) إداى اشم تأ ثر از كا بدا ميشود معلومان .لي 


مم 34 لازم اس 8 فيك الى أساسل شعب حرا نه كك دوره را 1 ام 


دورة شك )0 60 ( شور اسع » ارانه ا © . ليسكن لاز 
جوع 0 رافيك ل ور مبباير فم هيد 33 شعن تحدلقة حيات عبارتن از عو ذوعان 


ذيل اند. وقم درج عات قافن ازور حالت تقاض طيبى كستر باشد ع 
حاات ( 55115 2م116 ) أعيده شود . كه ازان “وذوعات ذيل ظاهص 
نشول . الدوه ى تمكه بوتأئران عابطة خوف وزنم مس الوط اسست » يا بالمكس 
ه كاء درجة حاات شقلص أزدرجة حاات تشاص طببى زياده بأشد » حالت موقته 
ايده شود كه از أن موصوعات_ذيل كادر شود ( 6نامع 06 
601660 ا عصنامت وخونى ). ورور نبزينا أرات موفته يينى ( وزو[ ) 
001616 )غضب وسرت ) مر بوط اسن . 

وقبل ازان ياد د هانى عى مالم اذيبك نغطة دبكرى كر بغي دوره هاى 


صفحه ( * 6 يحله كا بل سال اول شمارة ( 1٠١‏ 26 


و يوي رمسم 


( وجعط]'عدة0 ) يعنى عام احساسات داخله ) ازحالت ( 8016111 ) 
مزاج دون سبب شكل ديكرى ( دررئ مقصد بدون -بب ( 2870110116 ) 
مكيرد ء ان حالات مزاج نجه حالك داغلى ( 01606 110015 ) وده 
درساله سعادت شمر رول مرحي وا بازى 4 2 دزف كدق دوا واسا ف 
كوه انك 2 ونا كد علط انيت 5 مكو ند ياد كار غم آور فلان حادثه'مارا 
.كان عوده عدت 5 

الاك حقةت 7 1 ما مركن لوده لظر 4 حااث مضنا حى خود شكل 
حادث” را ١لتخاب‏ ميكاتم كه بامزاج عوافقت كند بامزاج بأن هوا فقت تماءد 
وبابد بدا لم لله تأئرات حطور با اتمكاسات ظاعى ميشود » ١‏ كرجه ان ٠طاب‏ 
بمشرح وتفصيل زيا ى محتاج است كه ما عيتوا م عيئاً اثرا دراغا .نذ كر 
شوم » أما بأ انهم أده را جين كفته مكذارم 3 ( 122011011 )دو 
( معزه1قع86 ) تار وانمكاس ان درعين زمان واقع «يشويد . 

و ماران هى ار عه بك تغيرأ 5 در شاص عضلات طييى ظاهي منشود » 
معلوم مدت 1 عام سيم عضلابى دا دريك درحة خصوص شاص دوام 
داشته محافظه منشويد 50018 شاص طدى ميتامند : وهيج وف بك اسباط الى 
دراين نقاص عضلات واقع مبشود » يدون دوموقع يإ در هنكام فاج مكمل ويا 
اعد مي دل . 

در انناى حدون | ساط درعصلات رما 5 م ر واقع ملشود 3 اسنوقوع 
بدوصورت ظطاهص ره :ا درحة نقاص زياد ودود وك 6و ان اساط 
يد بكر عضالات مامه بيك طرن خصوصى نوده » نظر بوقايم وحال دربعفى انز 
عضلات <ريان عنمأ يل ع6 وازن حاعدث 31 كا سات وا يراك خيلى 6 قتع دد 


وعناف أيد م6 ه قدر باك تأر فوى بأشد 4 ها شَدر صورت لشمر دوحة نقاص 





صفح( ) سال اول له كابل شمارئ ( 1٠١‏ ) 





كنف امت واشاوان عدة ريادى ان كرون عاى عطلا ىور حركك هاى 
وسيعه مى در أبند ٠‏ 

حققتاً هبجوةت بصورت قطى كفته »توم كه بافلان تأثر فلان فمل 
صادر ميشود . ز برا كه بوقن «سسرت «بتوان كريه كرد و دوقت رح «بتوان 
خنديد . اما ( زهي خند ) 

ودر وقت خوف وغضب هيتدوان لرزيد » اما نوت ٠.سرت‏ منتوان فغان كرد 
ارق دل اعضدج اكع تين عام حال الذكاى را ارناهفا كرت ان 
تميتوان معين كرد . اما جندى ازان هارا براى ملو مات اظهار ميكم -_- 
١ ( 76216226 065 11115 01658 5‏ نمكاس عذلات مخطط ) ما تند 
0 5 شكاءت > اله ع لرزه 2« لشاج عفلات >» فوق « 3 » رعشه » حمازه. 
نآ 1111515 065 16111506 اتمكاس عضلات وار عال لشت عدم 
ورودء ومثا به . 
56 ع2<م1زه82 انمكاس افرازى : عثل ١ب‏ ديدهء لعاب دهن ع 
أسمال «ناع1 173850120 عجزه2611 ١‏ تمكاس وازو :ونور : اباد سمرخى 
روى » زردى » لحان ( حر كات غير «نتظم وشديد قاب ) 

حون دوام تأثر اتمكاءى 3 بودء » إن از احضار ررن])وم0؟7:] صادر 
ميشود . وان احضار يك شكلى را كه به متصورة او 5 يازياد شبيه ياشد حاضر 
ميكند ومتعاقباً افكار يحرولى بدا ميشود كه ايا ازين واقعه جه حاصل حواهدشد 
وجه وا هد كردواز 6101 ه2000 احضار يكتشيث ديسكرى بحاصل ٠يشود.‏ 
5003 واتمكاس را نوه ميكند ويارفع . ابن تشيث مي صكب از احساس 
وماج 56615066 و ( "انا رون88 ) است واز محا بايدفيميد كةاحساس 
حت وحه وقت تروز ميكاد ( ما بداكه احساس خلاف أظرية عامى استعمال 





صفحة ( ٠‏ ) سالاول - محلة كابل ار 4 
لمم 200222552122225 








شود ( 


و انحه «تداوم بأشد وباروز بروز در لزيد بأشد مثلمحيت و باتسكير وعلت رس 
ثرا مايل ميناءئد . بس احساس درحقيقت به تعقيب تأر والمكاسواقع «يشود . 
ودرين لا 'بحة آتىإصورت تختصر صورث تساسل تأر » اتمكاس وماج واحساس 
وشبحة شان را ظطاهي مكنم : 











10 7 أسر | أععه ّ 9 

ار 2-1 5 أس 1 جه 

٠سرت‏ | عصا نيت أقناعت حيرت » اعماد » صمدم.ت » شفقت» 
. 7 3 

عضب | ضيف إخواهس نفسا 2< » اشعال م حقارت , ذات 

دح تم ألياس وفتوررخاوت | رحم ءتا.مء شرم» بريشانى 


خونف | الوه اوهم كردد 
و آاخرين صورت هاى احساسرا كه ازائر وقايع خارجيه وياداخليه مسلسلاة 
لويد ميشود شرح مبدهم » هيكاء قناعت 0004606061626 بعد از ياس 
وفتور ( لى حركتى ) 13621عع172660018 وا قبع شود تيجة أن 
للى أست » 00050184101 
وه كاء بعداز ترون ( مبل ) بيدا شود مْبحةٌ آن :821151868101 


صفحة )١(‏ سال اول محل" كابل ا 01 





(زرشائق | كقاء رضيو ساعد ا بعد ازوهم وارس 0001116 
واقع شود قيحة ان تسكين ورم ررروع و[ نوع و مخقيف مباشدء هر كاء 
اس بعد از هيل بيدا شود تشبحة أن جزو#1ررومن2 اغفال وهى كاء بس ازيك 
اميد «رزووع2 مدا شود مْبِحِهُ ان وو1ون[[زوه] رفع اشتباء عيبا شدء 
هي كا ياس بعداز بك خوف نوايد شود براى أبحة إن بك اصطلاحى ٠وجود‏ 
دك كن آن «وضوع را باإن كلات ياد ميكتتد ؛ مقدر وده كيان .كردم . 

تراى حم مقالهُ خود » بك »ثال ديسكرمهم د رخصوسص 288810 مطاوءت 
كه عبارت ازدرجات بائد سليقه 0116 102011111155101 و تايل باشد بان 
ميكن . حا أت 10101161ووج2 شمو نى به شسكل مخصوص احسامات ومراج 
فناء متم - تمعسرززومع ما شد > ان شكل ازيك حادن »وجوده وبا 
از يك حاد بها قدم ددا روز ا 

ثلا در كوحه, بك شخهى فى ينيد 3 بك 00 لى رحم به وأ “ود 
يك زر ! دا سيد دان حادته در وجود شخص اولا” بك تأر عضى 
واد 5-2 و بعد ازان احساسات 1001811061011 ( عط وشرت ) دا 
كرديده ء صورت هاى مختافة احساسات وملاج 11110118 - 111 0م50 
و خواهشات و ضعيق 1(98[15 9 19061761064 به "كثافت خبلى جاب اور 
معلوم ميشود . وان شخص يك فعل 16م 0ع1اط82 ب ميج و غوفا مبعايد ويلك 
ففان حتى نك التجا و مبلان شسديدى عقابل كادبان ظام كاد . 
ك ابن دو ومع 01م] (غ نا و نفرت ) را نظريدرجهزياديش حلت مطاوعى 


متتامئد , 


ل عال اول ات له كال ثمار: ( 61١‏ 


(1) مع للاعع1 ل ابن م مى كب است از [4710166 ( حرس ) 
(افكتوسةه ) 20 (١‏ احسان ) 
©5111 استعدادو 
قابليت معاشرت 
0 كام احشاى تموميه داخليه 4011116 
(ع) ععلعت !101 ك مي كب ات از [ 116110116 قو حافظه 
دون 0 توه مفسكره 
1811ل قوهٌ قضاوت 
دوره مكمل بزيشك 4ن ألاعتزوط 
َه ل 0 اعت ازن سه رات 


ازحيات 811661196 (عواولى )ازاحيات زاك ونمو ازحرات 


| كنيف 4601976 ( ان تمدى ) 
حرات زى شروع شود : از ع 1071568226 لاع وا ار 101]م16706آ 


انك سنارت اكرات 

احضار اندسا سات 
: ما 

من اج وه 


قعل 











ستئحة (م) سال اول مجله' كا بل ثمارة ( ٠١‏ 








( مدئيت قدم افنانتان) ار 2 
( صنايع كريك وبوديك ) 
( در كند ها ريا ) 

موءاً نام كاندها را به اراضى بين كابل ويشاور تعبير ميشود ونا اندازه ابن 
تعبير “قرون محقيقت است ولى أكر قرار باشد حدود كائداها را مدققانه تين 
اكلم خواهم كذت : - كاندها را بين رودكابل وا بدوس وعيارت اسنتازوادى 
إشاور وجلكه و عبع توسيف ا ( نشاور» دول » مدان » شاءاز كرهى» 
حال كرهى تت الى » شهر إلى ) 00 باهذت شمر ان ) برانكك 07 
جار صده » نانحجى » راجار #اكن زال» تورانئك زلى » “مر زى» شربااو) 
ير ( رستم » سا تكااوء ) سوات ( نأنوه ملاكنده شاخ درهء إيرخيل عباغراج» 
شاخ بات » نويدره » درهٌ اون زفى » تك لوريان» ) باجور بعبارت ديك ر كند 
هاريا عيارت است از جلكه وسيمة يشاور وحلقه هاى كوه_:الى بنير وسواتو 
باجود و ءومند وسفد كومكه حهار طرف آذرا احاطه كرده | ست » منطقه 
اندهارا طوركة اموز مترن وادى هاى كوهستانى قدكك را دارا اسدء 
در أعصار ماشى عراتب إلاد ترى مثا ظر 'زوت مخشانى زا مالك :وده و مين 
مثاسيت نود كه راعيين بوداتى هزار ها ٠عايد‏ نفس خويش را در ان عنطقه” 
دلكش ريا ومترين تامكار هاى صتمقرا لاعصر هاى درازى ساد كار كذاشاند 
إلى 2 عودوا ومناظر' دارباى ط.عى إن تواحى در نواد اتلد رن مستايع 
مستظرفه دنا ارات فوق العاده از خود بروز داد 

صنءت كركث ونوديك « كداز نقطه نظر فن از سرماءه هاى افتتخار عصير 





صفحة ( 9 ) سال اول حلة ذبل شمارءٌ ( ٠١‏ )2 


بودائيت ونونائرت در وطئ انذااستان اسست » ايا سال ودر نحث ابر حه نوع 
جر جم لاع 


حوادتى در انذا استان وما در ولا ار بأتعرصة وحود مادو اث ؟ 


سوالى در خاطر ها وارد مى شودء <واتب ب ان سوال را نز :وان 7 زْ قمهم 
دو 0000 وصايا و<وادث فوقى الما دو استور ام اج كود 0 شوذان در نهو سيع 


قاره أعنا 0 در فا تان 000 ردلات مموعى و ارد 2 هرت 28 


قضاباى أول ل الذاكر كاعسات 1 ر كولم 50 ده “6 اخ ا قازة. ١‏ للدت كه أ 


35 حمر 
0 


2-2 


0 ومابع ١‏ كام ام أديان شور ده ىّ شود واسأ ديانث 010 ازائا به سار قطءوات 


٠. 2-1 . .‏ . 
9 اكنافى عالم 16س لرديده »لس دين سوداكم 2 ازان له ست كه درام 


عرزمان 

اسيا برورض بااهاست . دين نودا دراوا كل قرن ششنى قسل از تييح 
. و 

در لكت جين الم عدئه ودود كراشت ٠‏ و سس ل هال شخص أشنت 3-8 


دعروف شن نه(« ا 5 إأهولى 4 110111 - 031358 ا مادا لىاو 2ه ى دارا 8 
اكوا ماء 101 - 01 دده وارحاواء: وبا كيان , 
25 ) لو جود رسالده وبطابق نوشةه جات كال ها در جوءه ىق م. وما 
برلظريات أرويا ان در ملاة قل 3 زميلاد وفقات عوده ات 

لد إزاو نابعينس دودسةه كشاند » دستة سعئن هاى أورا شد 00 به توصيه 
5 رده نود يجا كر ديد ودستة مخاف ورزيديد دمتة اول دكن دوم به ماهايانا 
11 توداكه ه بالآخره درهند دمالى تمر كز شديد ودستة دومى در 
سمت هاى حون سكن 223 ٠.‏ 
دن بودا لعد ازوفات سا كاموى شر وع 5 اششار كوده اندرا درحود ملكت 
بناورجين درقرل هو 56 ق ٠.‏ م. وإعد ها درمالك «شعرقى مدل حايان وكدرة 
عبر كفده ورور زهان درءدصص <ولى جن و <زار حاوا وهيد و در <والى 
رن سوم ق .م . درافغائتان نفوز مود . حئالحه هارن قرن اول «سرعى صينة 





صفحه ( ١1١٠١‏ ) سال اول محله كا بل ثماره ( ١٠١‏ 6 
وسمع قاره اسيارا سمر لأسسر شرق , عبات لعورت ز نير مساسل قرا 303 3 
حلقه هاىاو عار تنود ازجزائر جابان . كوره . حهن . جاوا . عند . افغانستان 
ش حون افغانسان عماءة حين نود محوم م.لغين ان از دو طرفه يعنى ازثمال و 
شرق در ان اه يما م تفص م.سرفى و ذءالى و ا ى اغائتان رأ فر١‏ 
ا 
نا بمين مذهب نودا جون طرح واشاى معابد و را شيدن بت هارا جزء 
عبادت وش هبداتستند لهذا كهامطيقات بلااستتنا به ساختن معابد وتراشيدنبتها 
بردا<تندودرنراء زيذل مال د ريغ عكر د دتعدد عابد» متعدده وبيثماردرن منطقه 
شاهداءن «طلب است اما حوادث تانوى عدارة ان قضايائى است كه از غرب 
يعنى أز مقدويه بويان ومالك كنار الروعى دلت عودءاو ان وقايع فراعت 
اتسلليله دوا دث اولى 1221 5 
حكومت دوالى در قرن 4 ق . م . در دورةٌ سلطنت شاهان مقدونيه 
صورت وحدت لود كرفت . قاب 3 از ووم ١‏ ونم . ق . م . سلطات 
مود »م دز حسم كل نونان را نحت اطاعث ود 5 اوسن اسكتدر حون 
نذاطلاك رسف اسه عاق ع فك تبيفر غالك مشرق دو سرش اناده 
وشصد لوم براميرا طورى فارس 2دا<ت » در ظرفق <دد ماه اشاى سفين را 
عور عوده عسا صحكر دار بوش رادر سئه بخ در 8 ايك عا 1ص 
شكس داد ويطرف فتكدى [ج ررم م ( باتنت تير - 1079 ) ومصر رخ عود. 
ادا داخل شمر مقس 816127118 ٠صر‏ شدءه در قارهُ افرهًا محجائب عرب 
نانقطةٌ عوسوم ه « اورا كل ومون » 70012ططة - 036160 رفت . ازائيا 
مرؤاحق غرالووم زا تفي كان بي اتسين اسكتدره عصن و يا فوده 


ويه كفس عودت مود 5 











صفحة ( 1١١‏ ) سال اول تحله كابل قار 29 ) 


از فس اس همان راص 50 بود صراجءت 208 مخاور دعشق اليه 
ازاز تتكسى © اناك الو عن ان حوس وساف سقيرق سيرم جاه 
ازا بسك 1210 00 رود قرات واقع است كذشته دا حل 
بين المرين شد . بس أر عبور رود دجله درءقام دبل 6[عزم «عسا كر 
«تعدد دار نوش ٠قابل‏ 23 فشون ارا رادرن >ل شكست واحفى اد 
از طرف جنوب روأن و داخل شمر بابل 1]38058:103 5-3 

التكادر يي يع ضري لوكي الح وعاراه اعون نان كلو اكه 
راسا به برسه نولى 0119 ووترع2 آمد بعد ازان تسخيرا تتى را داءه 
بداذه علا خوكن وا عان شاك 1 والسيدة واكك مديس وال شير 
ا كبتان ررج] و20 كرديد . بس ازرن سواحل كدبين را تعقيب و فارس 
شهالى را سعراسر عبور ا وارد <راسان شد وازانا به هرات اقغات: ل 
دخ عدوده و شير واسكندريه اسياءرادر انحا سا نهاد . سيس ين راء 
امروزىرا تعقيب كنان يطرف جنوي لك اففانستان روان شدوارفراء كذشته 
داخل منطقة صكه امروز باسم فندهار «وسوم است كرديد . اسكندر 
درانجا شور ديكرى نمسا مهاد كه مروف ه داس كدر ه 
ارا سكورق ‏ البكتدوة ارا رسا امف ١‏ 
إن شمر ونالى بحا ب غس ب شير امد شاه درباى كو 3 3 وزة ل 
« جيل زينه » تراشيدة ش.ده معمور تود . هي ند باحال حذريات ادولى د 
خراءه هاى ان أشده باز هم سا كنين مسكوكات وار ياد كارهاى عصرهدنيت 
ونانى را ازان يافته اند ) بعضى مور خين را عقيدء برانست كه اسكادر بس 
ازدهار مين اهلوحو 1117 م1 ذاخن كبن واراكا زوائة ملكت 
با كتريان ( ولايت مزار ) كرديد ( اطلس كلا سيك قرا أسؤى هم سين خط 





صفحة ( ؟١)‏ سال اول محلة 5 بل ثمارة 261١١‏ 











ح ركت را اصديق ميكند ) بعضىها ميكويند كه اسكندر درحين ورودخواش 
داق كل عدم وان مدق با كتريان كرديد ورك لبن ار مول هه 
تماسكت با اتريان و دول دربلخ ووه ١‏ نوكر اوكا را عور كوه 
در سمرقاه ماله ١5‏ نووت عوسوم هه مارا كاد 11310681108 نود رقت 
وءاز احا دا نه تسخيراتش را جات ترق ادامه دا ده در 100[60.آ 
-215 ا شر اليكتوويه افق )ارا طاح دعاوقو اح قله حر فى 
اعيراطورى ااكتدر يدوب مماشد . اسكادر از كا به عقيس عط ورودخود 
وياعه راه ٠وارى‏ ان ه يلخ مراجءت مود ء احمال قوى -سيرود كه اسك تدر 
هان :يرا عى را كه جاده سال بعد هوتان حيائى طى عود بيش كرفتهة و 
درء عاى عكر فى راعن.ور ووادد كاسما )م ان عالله ) شده باشد . 
وتقاا ف كل رقيار كه 2ه 6بن 15-3 مغ عينم عار قور اسكاتدرية فقةان: يوز 
كسا ورود 0 رادرن فاهاقة ‏ بانشه 00 1 انك 3 اسكتدن 
كآبل را عنو: عود م درست است ولى بأبد دانست 00 اسكخدر عور 
عوده نكا بل فعلى باكر شم ركابلى بوده 3 درمئطقة ا واقع شده هود . بس 
اران اسكادر يظيذة -وشبو فوشه ازاراء كاف وعراو نتاطى على درة حير 
كذشته 0 روداشدوس رسيد وبيس ازع.ور ادوس فون اسك دز ا 
لا كزيلا يشرفت كرده نتوالست لهذا رود ادوس را تعقب كنان نا شطة 
بانالا و[وعوط فرو اهده وانكاه بلو<ٍستان و حصص جنونى ايران را عبور 
ويس وارد شمر بابل ا » والعمر #ام مالك در سله 0# ق 1.2 م. 
درشور كوو وقات كود ٠.‏ 

درر ار إن حهما تكيرى واسعخيرات وسيعة كدو نيدن ودوح صءت 
و نانى درما لك مفتوحه را 4 شد وحونكة ابيكتدر ازهس حا فى © مكد شت 


نه و0 مله كا بل - سال اول ثمارة ( 61١‏ 





آرا محمور كراد » ودر سأك قشون سكتدوق ازهى ق.يل الشخاص علما » 
فلاسقه » صاءت كران زتردسدت .أساك توديد . ه علاوه <ون بعد از كيدو 
كبر اتغاتان از ووم ا وم( قبل از دلاد يمنى در مدت قرسا 00+ ا 
ينه نفوذوتسلط بوبانيان واقم شده بودوخابد انهاى .تعددىان قل :اوقدنهاء 
متوسن هاء او كرائردت ها دران ملمطنت كردند » واضح است 5 دري مدت 
مديد اخلاق و رفتار و عادات بلسكه روح صنعت بوانى در قلب كار كران 
واءتادان منطقة كوه_:الى'فذانستان اصولا” اران فوقالعا ه عميق عودواست . 

در شبحه اندو ساسله قذاياى نارئى ثمرق وغرب نود 5 ملكت افعانستان 
ا عدن 2ت وصتايع يونان ونودا كرديد : وق ضام كك و بوديك 
وقتى در افغافةان عرض وجود تود كه از جائب' شرق ٠ياغين‏ نوداني باعقايد 
وافكار نوين ( كه .نحصر هه ساختن تسمه هاى دسا كيا موتى » و تعظم 
و تكرم او نود . ) سير كشيدء وارد شده بودند » واز جائبغرب صاءدكران 
زبردست نولاق ( حكة در قمية ها و شورها كردش)صكرده “رلم ها 
و صذامم مخارى خود را هيفرو<تند وااهته اهيته دباله قشون 
سكندرى را كرفته داخل مالك مفتوحه شدند ) در مالك افغا نستان بامترين 
خريدا رها ٠قابل‏ «يسكر 3 بد لد : 6 يابعين ذهب بودا ساخكن مه_أبد و 
ممه هارا ع_ادت ميدا ز.تند , بس لا الى أمميد طيقة معمار وحار و 
صنمتكر بوثانى «قام باندى را در كا ندها راء افغا ذتان حائز وصاحب هن كونه 
امهتا واعوان كر ديزلك ‏ يوون فاون اكندر ارود عند تدان دور 
رفته سواس 2 وب ركشت لهذا مهت كران معت أو عم برشخر تر قته وعلى الع.وم 
دوااقها مدان وعميونا درعفة كرق أوندى كتدهارا وتكار هارا اعنم 


شد بس نابر اقتضاى زمان ومكان مكاتب صنايع م تظرفه درين ناطق 





صفحة ( ١4‏ ) سال اول مجلة كابل شمار؛ ( ٠١‏ ) 
ادن كرديق 5 ها عاارا ا تن عق كر كك و انوديك + امننا:مم ان 
47 انب درةرن اول وسدكى عنتهاى علو وارق رسيداء 

صنايع مارى مكتب اكت وتوديك ا اانا صاءيي شاذونادرى 





صءت را ازان سددتب مقام باندى 0-6 روح شرق و عرق ع افساه هاى 
قديكى هندى وان 0 مضمرأست 5 1 سمه هاى “وز م لاهور )023220 
5 ار مير واسوات ويشاور يدس انده ) ويا هكولكس.ون موزم كا بل 
( كه 3 هردا و و كاسا 5-1 اده 5" ود تسوه هاى كو <؟ديده 
شواهد شد كه سريازان قشون سكندرى را باكلاء كسك دثراله دار شان نشان 
يدهدع هكذا سمه هاى علاحظه خواهد رسيد كه درحثيان كشيد؛ انها 
خجمار وتمزة تكاهاى «شسرق بديدار است > مين ! ميزش'واختلاط جيب است 
1 ان] نار كران مارا در نظر شرق وغ رمبى زسا ودلغريب حاوه مد هال . لودو 
فوشه( دركتاب سر حدهند وافغان ) جرع ر[ع ةم - 00م1 - تع غممم! ماس 
يكو بل كه ١‏ كر يكنفر ارو ا فى راى معأنه صتايمع جحازى كركك وو بوديك 
حدارى خارجى ) لعى شرق ( حارى خواهد ديد وي اناري قابل خوأهدشد 
ك2 ناحال بديده وبأ ا 0 بدارد 3 ولى حلاف انتظار ده ازن صدالع 
بأد ره 4 برقيد حرى ازخار حى طرش #واهد را سياد وعيناً طرز كار وعمارانت 
وعاران أرونا را ازقديل الدسحة هاى ار لاله شمر يأنه ها 36 هاى مار َى 





لا يس سي 0 لب ا تتم بي تي انيضيا عسد حدم مس وعم 


١ )‏ ( لاهور شرا نه * 4 كاو مرق شيال عق مل انتصاق رود كابل و ادوس 
ميباشد . سابد آترا بايلاهور با لذت عاب اشنا د ودكى ازقريه ه.اى اذه ان نين 








علا قه يثاور ميبا شد . 








صفحة ( ٠١‏ ) سالاول - يحلهُ كابل ثمار؛ 41٠١ ١‏ 
مس ا سس اطسس متسس سوسس سس 





كه راى از ينات بكار هبرد بد » تجسمة هاى الساق كك بعهى كد نه ها ويابه 
هاى عماراترا بدوش كرقته اندء سمه حساى اباب انواع .شلى : 
مس كورى 116701156 هس كو ل - 116عمع1] سيان 5م5116 اروس ع ووه[ 
ملاحظه شواهد غود دركام ان هل وره هان كازه 3 « زا كك طرح 
جعد موىءهان بك عراوك دراك كرضي هاى برهه » وطر ْم وشكن 0 
وبالاخره در كام ابشها بك روح زا كت و لطافت را مشاهده عوده هبوت 
و«تحير خواهد ماند . كرجه ابن صنليعم در همه اك كاندهاراودر «قابل ]نار 
وصنايع ساختة دست آما استاده » معهذا هرجه زياد بر دقق شود ودر حيط 
اكادق فشزارت ان يسنك زان سو خوداء الى روا طفارش عاو ديكتدع 
وفوراً كارخائه فاى مجسمه رائى و «عمارى ايطا ليا منظرش دم «يشودء 
درين فرصت حالق داو دست ميدهد كه .ييونانه از خود جويا “مشود : آنا 
خواب است يا بيدار ؟ ويادر مقابل حكو كرون ٠«وزم‏ لا تان وروتراور1 
اإستاده اسث ؟ در أبادا ليم «شرق كشاءشن رسيده «للحسس ميشود صكه نه 
خواب است ونه در هقا بل كدام «وزم ارويائى است بلك مام ابن اراز 
معايد قدعى منطقةٌ كا ند هارا ويا نكار هارانى ( انغائستان ) يدست ا مدءاست 
«وسيو فوشه ٠.-كويد‏ كر كدى خواص كلاسيك ابن صنايسع فكر كند 
البته جندان متيقن تجواهد كرديد كاين آثار ساختة كاند هارا و سا كنين آن 
زمين باشدء» جونك ساكتن على ان ماطفقة" اد عن موازات دذء 
اطلاعى بداريد وفقط 
اواضرار أن 51 


0 
را وبين ١‏ وسيلان 3 مكررن وارثين إن ذهب ايل 
6٠ودر‏ وراى شكل يوا | بن صذا يع «فمهوم مذهنى و ودالى 
3 رام دتند وعوارد تصورات 37 ى حود را درك كو من ابن انار 


صتمت براى كسانيكة از ارويا ويا اس كنات انا انك وضع مخصوصى 





جلوه مكدذ ٠‏ بك نفر أروبائىدر هام ابن ار «نظر ودوات كلايييك فى ناد 
وإراى يكتفر أاسيائى نيز بت محض بثمار ميرود . 

فى الحقيقثت ان يجمه ها ادق مين طوريك جذبة مخدودورا دارا ود 
زوا ادر ارا كب ( هد ) وذالى و( شعن كلؤيك ) سمل افده ان 


«وسيو فوشه ٠كويد‏ صلءت كر كك وبوديك را ازان سيب ريه باندوءقام 
ار جمد است كه درار | ميزش «روح بودانلى » وه رنى نوانء» زائيدء 
شده اعت ه« كر يوناى قالى ا مه 2 دا كين كاير هاراءواددران 
ريخته ابد » و در اثر اين اختلاط يجيب شاء كار هاى بوجود أده كه زا كن 
هردو تمدن وصفات نارىرا مالك مبباشد » جناجهاز ٠سكو‏ كات سلاطين نوناق 
3 بعد از اسك دودو ملكت اك بان سلطات 7 ايد بوضاحت أءبزش 
دو تمدن شرق و غربى اففالستانى و بوثالى هويدا «يشود » جه أن «سكو كات 
١ 3‏ در افغال_تان ورأو اليندى فت ميشويد 5 يدوزبان توشره شده ابد 
عثابة مداين و علامانى است كه درست عنهد اختلاط دويمدن فوق را يادهاق 
2-7 : ودرشحه عام إن علا ثم اريخ همزبان شده يكو سند و سد كهوات 
كند هإراى اففا نستان «لتهاى عوج وثرق خودرا نا عصر سيت جاى «نها جم 
يعنى قرن أول مساحى دارأ بود, <ه يمد ازن ديده مدشودكه مسكو كات شاص 
حال وا كك هار وكركف خودهارا ازدست دادء بدلياس هاي تدب و عن بب 


سيدت ها ةو تل “ديد اب . 


1 


صفحه ( ١١/‏ 2 سال اول محل كا بل ثباره ( على 





مترجم : سسر ور كويا ٠‏ ازتفوم المبلال 
( عروس يل ) 


ديه از هو ين قصةٌ حيرت | أكيز عروس نيل را جنين م تكاريد : كه 
مص عأى قدم بأسند ومكى به عقايد وعادالى حلد نودم ايد لله كدق ازاخارا 
در ايام وفاى ثيل كه بكى از اعياد مله ابشان بشمار عى آمد در.ءرض اجرا 
وناضة شيوة مكداش د وابن دسم ورواج درقصص واسطورهاى رضي ننام 
عروس دل أهمار دارد . 

در ايام وفاى نيل دختر خوشكلى را كه از مقبول تبن و قشنكك رين 
دو شير كان م تود باءوترين حله وزيا دن رق اراشته .وهو كل فخم وبحلل 
تشابدء نام عروس ثيل ان دخترسجارء را طعمةٌ درياى «واج وير ماسداى نيل 
مي عوديد . زم برخى ازهورخين ان عادت سخيفه تاعهد قسطتطين أءيراطور 
روما ا.تداد داشته واوامى ه الغا وابطال ان موده است . وازروايات «ورخين 
عرب "علوم شود اكه ابن عادت وروش تاأعهد فاح فمير يعتى حمر وعاص رض 
حارى توده وقيطماى مهير رورى مهنأش كرد أعدء كفتد : اى أهير ! نيل 
مارا طرهه وعاديست كه بدون أن جريان او غيريمكن شواهدبود . اءيركفت 
حه عاد فيرع ؟ كفتئد و قتا كه ماه سهان ما هذثة أو لين خو درا مايل عو ده 
يشب دوازدهم «يرسد دوشيرءٌ بكرى را سِدا كردء از بدر ومادراو رضا بدت 
«يكيرم بعد دختر را با متر ين لياس ورْ نورات آرايش عروسانه عوده تقدمليل 
عي الم . م روعاص ( رض )كفت : دراسلام مجه بدعتى يست اسلام لاسا 
وكاخ هام عادات ورسوم سخيف وعتيق ما قل خود را ويران وواز تون ارده 


0 


صفحة( ٠ 2 4) 1١8‏ سالاول- مجله' كابل شار ( ٠١‏ ) 





الوقاتب عتراو لا غبار ساء دكن النظان كورو يو ايل ع دي عبان كود 
11 كايا اسك و رامن لل كاي در الوا داعيو 
ممروعاص ( رض ) ازين قضيه! كام كرديد يفيت واقعه وماجرارا كا للا محلم 
دوم (رض) عرضه داءت خايقه يحواب اونوك كارى بيار خونى عودى بلى اسلام 
اساس قبل را كاماً وبران عوذء انك مكقوق فرستادم و3 بك واغتل كلايد 
نه نيل مندازء فرمان خاينه به عمروعاص ( رض ) واهلى شديا كت راكثوده 
مالاحظه تموداكه خلقه وده :از طرف ع.دالله اعير امو مين به حل فمي آنا 
بعد اكر أنوتها بطور وعيل حُود رفتار دارى بس هارا سو حاجتى بدت وا كر 
300 لحم خداى واحد قباراست بس ما ازخداى ثوانا درحواست يكلم 
كه تراجارى سازد خلاضة در ه كافك اهالى مصير همه اماد كر بز وفرارازوطن 
بوديد م حمر وعاص ( رض ) مكتوب فوق را برود أل الداخت ٠‏ مإدكم 
صمحكاهان حدم ثور ازخواب دوشين بر خاس قد ديديد 31 خداى قادر هتعال 
رود نيل وا دريكشب هه اندازه شاتزده ذرع بالا برده واب ثيل را نوفرت 
زادئ رين اوزده اسث > مهم شور اما +ورسلك كزده وازان” سند 


ابن ع سيه رايا احتفال وفاى يل يكدا د رود عوديد 35 





صفح ( ١9‏ ) سال اول مجلة ابل شمار: ( 61١‏ 





3 لزن اقيال 

بقلم . رن 

د كتوق اقال ساعن زر كك والاتدار "كفو ررعثه انمق علوم ماله شرق برا 
در حود هند #صلى واشعب عتائه حكمت أظرى والءيات ومعةولات رادر 
ران كه ب از باه لت هاى معتبر ويحتثم بلادارويا!ست ١‏ وال عوده ولا ريق 
افق سياه مغرب را #واشراقات ضمير مستاير خود -اةته است اشعار وء«نظومات 
او هانند | كترشراى زركك ولامدار دليا همه .عرف اخلاتيو شوق تعلمابوست 
شواعت كار زدكى و > الشماع اوكار خويش قرار دهد وبيش ازا 2ه 
حيط دروى اثر كلد خحود در يط اثير ماد درعام انار اوك روح حقرقت 
و نك قاب سوران مماو ارعواطفف. واحساءات صاح و صلاح ووسءخ «شرب 
و روح دن ويل وعبارزه در حيات ,: عسلك و-شرب باك هتموفين بزركك 
اسلا الست ديذه «دشود. 

اشعار اقبالداراى أن تعاايم اخلاق مالىاست كك »يتوابد م روشق زندكاق 
ونويد سعادت بشرى قرار كيرد اقبال علاوه بركمهرت فوق العادهٌ لله درخود 
3 ناور علد دارد درسائر ممالك ارويا وشرق نيز لى ماوت «شهوراست 
00 تكلسن مستشرق شير الكليس ومعلٍ ادبيات در دارالفنون ١‏ كدفورد 
انكلستان كد يكانه تيع و زنده كننده نام و ]ار اقبال در عالم فر كك است 
كو 
وأو كانه شاعس و ييشوالى ات كه ممامكات دير وند از افكار جو ان او اءى 
و ودف كرلم ابمرت... 

از انار د كتور اقبال نا آنا كه لكارنده اطلاع دارم آ نار وكتب ذيل 


ذاقنال بر انين قارة عن را نوكر كود ودرتفرق خوون: وراد 


200000 سال اول مجلة كابل شارك (610 





إطبع رسيده است و إمغى هنوز در تحت طبع است. 

يام مشعرق ( يزبان فارسى يجواب كونه شاع امير امال ) اله شم ( يزبان 
اردو ) زهور يم ( بزبان فارمى ) رموز #دودى ( قارمى ) . امرار ودى 
( فارسى ) . با ذكث درا ( اردو ) جا ويدان نانه ( بزبان فارسى محواب داق 
بشاعصس اإيطاليا َك ه.وز درن طرمع اش 4 از ناريخ ولد وسقط الراس ومين 
مر و خطوط مساقرت و دوره هاأى محصيل و غبره عوا رض و خصوصنات 
حبات ابن شاعى شير جون ددم نهىاست ندوائسم كه بدقت درن بلب جعزى 
سو لحم باجار 0 اين و جيره | كتفا رفت و و عد 5 دالشمند تحظم ودوست 
حار ثم اقاى صلاح الدن خان سلحوق داده ابد ا.يد قوى دارم كه ترح حال 
مسوط وكاءلى از حضرأشس - نوا 8 و مقتدر خوشس در عدي كاشةه وهادر 
اليه قريب درج صحاف حجله كابل كا لم . أسنك عونة از اشحار ١‏ بدار شان را 
از( اسرار خودى ) تقل واقاباس مى كثم . 

اطاعت 


خدمت واعات شهار اشثر ات صيرو استقلال كاراشتر است 
كام أو در راه م عونا سق كتر وان را از ورق صحراستى 
شن لانن الوق من شه ا خوردكم خواب وعات بشة 
عست ازير بار ل هيرود لإى حكوبان سوى ٠«حزل‏ «يرود 
سر خوشان كرؤيت رفتارخويش 22 درسفر صاررثر ازا سوارخويشس 
وعم ازا فرايض سرهتاب )١(‏ ر خورىار عنده حسن اناي 


3 





١‏ 4 تلميعم امت هار ثرينة فر ا لى 5 ) و ( اشاره انيت بطرف مسكاة مشمرور حير 
و اختيار الهيات اسلا ميه مقصدش ابكه حريت راست واعنلا ازاطاءعت مولى كه بإبندى 


بفرائُض است تودود ب ابد : 











) 7١ ( سفحة‎ 


1 


سنا زهرمان يذرى كس شود 
7 3 عر 4ق واو كه 


6 


ا 
اد را زسان كل خوش.و 


زيل اجر موي مزل قسدم 
سيزه رون عو ووسام. اسرد 
لاله سم سو حان قون او 
لا م1١‏ لمن نومك 
باملرن” تعزيسكى. 111 لق لوي 


يازاى اه دسدور قديم 


3-5 


ككرة سميج سعدى أ؛ خن عن مشو 


سال اول محله كا بل شمارة 


220 





١‏ تن ار باهدا د طدان حدر شود 
حويس و رز خرى ا ىن كاد 
قد يورأ قله ايو 1-1 


ا 


1 هِِ 


تن الى 


م سام 2 
أ رك ان أرد بده ست 
رمد النن ركف اولدون أى 
اين وصل 


ذره ها تدراست أن 


05 درا اقل رز أن سان روى 


ضبط نفس 


نفس بوءال شصتر خوداروراسات 
مد لو أور زهام أو كتين 
هن كه برخود سات فرمانس روان 
طرح لعمسير 05 از كن رحخةاد 
حوف دنا حوفا عه ى <وفحان 
000 دب وطن 
ما و طين ان برور است 


امعزاج 


هل كه حق باشد جوجان اندرنثس 


خوف رادر سسية أو راه يست 


8 مسي ل 0 
زد ا كن هان زنير سم 
از حدود «صطى يرون مرو 
خود رست وحودسوارحود عرو اس 


نا شوى كوه اك باثى خرف 


شكرات 


وف رَ ا يتنه 


عى لاود فرهال دير 7 
با سات 


ا 


امال 
افر باو حدب زن 
ه_لاك مذكرا دك 


حب <-واإشس و 
اكنتة وما 

تكردد سس باط ل كرد دش 
خاطرش مى عوب غير الله بيست 


) 7١ ( صفحة‎ 





هر سحكه در اقلم لا اباد شد 
ى كند ازما سواى قطع نظر 
اك قل عن لمكن لضت 
لااله نشد صداف 1 هر عماز 
در كاف مسام هال +اعدر است 
روزه برجوع وعطش ش.عذون زند 
٠ومئانرا‏ فطرت إفروز أست حم 
طناعىّ سير مايه عمصعيدقق 
سو بووات زااقا ع اودر كنوه 
دل زحتى :نمقوا مكم كاد 
ان همه اسياب استحكام آست 


اص_ل قوت شو رو رد ياقوى 


سالا ول مجلة 5 بل 


© ٠١ ( ثمارة‎ 





قارغ أز سند زن و اولاد شد 
عى مهد س_اطور برحلق إسير )1١(‏ 
حان محشم او زبادار زان نر است 
قلب مم راحجس اصفر عار 
قائل فحشاو بنىو م: كراست (؟) 
خبير ان بر ورى ر! يشكائد 
هجرت اهوزو وطن سوز است حج 
ربط اوراق ه2دابي هللدتى 
اميتذاؤا هنا يانه بر كوه 
زر فزاس الت كنم كد 
محتك محكم اكراسلام تست 


نابت الهى 


1 شتر باإلى جمامانى 0 
عا خباآن ناهد ,جبان ازا" شوى 
نانب حقى حهان بودن خوش أسث 
نانب دق ه_حو جان عالم است 
ل ك1 ود 


از رهورز جزو 


21 !ا 0 اج سطيما فق 0 
باجدار ملك لاسل شوى 2 .م ( 
'رعناصر حكم ران بودن حُوش| ست 
در حجمان قا ثم يأعس أ لله نود 


٠. اشارهاست بطرف قربا بى حضرت ابراهم خليلاللَ‎ )١( 
* ؟ ) اشاره بطرف آيهٌ شريفه انالصلواة تنهى عنالفحشاء‎ ( 
٠. يعنى ملك كه ازدستيرد زمان محفوظل ومصكون است‎ )١؟2‎ 








صفحة (0؟ ) 


خدمه حون در وسءت عالم زند 
فطرتشس «عمور وعى جواهد عود 
صد جهان .ل مان جزوكل 
ته س_ازد فطرت هرخام را 
تغمه را نار دل از ٠ضسراب‏ او 
شيسدا عو د اعكة شساب 
نوع السارا| سس وم ل 2 
مدعاى عم الاسصاح) عي 
ازعصادست سف.يدش كم أسدت 
حون عنان كيرد دست أن شموسوار 
خشاك سنازد هريدت اوبيل را 
ازْثم او خسيزد اندر كور أن 
ذات أو بو جيه ذات عالم أسيات 
ذوه كووشية اهنا اتساءةائن 
رّ د ور حشد زاجاز مل 
جلدوة زد زالقش باى او 
زنده 8 را حك لفُسير او 
هستى مك نون اورا ززاحيات 
طبع مضمون بند فطرتخون دود 
دشت؛ خاك ه| سعر فون رسدد 
حفته در حا 1 اصوز ما 
جه ما كلستان درداهن اسه 


ات ]0 


سال اول محلة كابل 


سس سس نح اننا موادت و ااه ع ناه ازا ااه ات اا ل سمه اسه سدس حاتت 0 م ا تالس الس لس سس سه ل مه شنا بلس سسا 900901 


6 ٠١ ( شمارة‎ 


ابن بساط عكياأه را ره.م زئد 
عالمى ديكر يارد در وحسود 
رويد از كشت خيال أو جو كل 
ازحرم بيرون صكائد اصنام را 
مر حدق يدارى او واب او 
عى د هد ه <يز رأ رئاث شاب 
حم شي اهى جم شاه كر خم أمير 
سر اس_ يخال الذى اسمراسى 
درت صكامل بعدمش نوام است 
لسيز 5 201 0-7 وق كداز 
مييرده أرْ هصير أسسيرا سال را 
مده حا ها حول صلوبر درمةن 
از جلال او نات عالم اسست 
تنيع سيسق كزان مايه | ثن 
ءئى _صحكا اد ديد انداز عمال 
ضع كلم ووه سوقاف الى 
بى دهد ابن واب را تعبير نو 
نفية القكية ة “شنان «حساءت 
نا دو برت ذات او هوزون شود 
زين غبار أن شمسوار أيد بديد 
شعلة فرداى عالم ستوز ما 


حدم ما أرْ صبح فرداأ رو دن است. 


صفحه( 55 ) 





ار طبع 

جناب مساغى 
ختوض: أن كوم كه كويد انراز فالات 
عالك نه ام ك05 ان بدشه كان شيلم 
سير شه دهمًا ن نوان شدن محقيةت 
توان وقوت جسماست ابن طرهّة يكو 
راسد ع.ر ونا فدض ان روه دلكس 
د ماع عالم هسى زر عطر أوسدتثت معطر 
اذك نوو تالاش كه مالسو كنم 
جمان *مشه كنم ودرودناستممدارش 
حر ان وسورله نانك كين ز ص كك رهائى 
خخ 505 
كار درزق عام قر موده كنات 
كدامبيشهجوان يش نكو ست ذرورى 
رهين هذت أو خلق عا 0ن عدت امن 
فكنده رشة احسان أو رما به بأردن 
تم مام حبها نس عهمت است «قرر 
فلاحت أر سود بشةُ دكر كه نايل 
مورز ه ىكز ازين مايه حيات تغافل 
ميشه مشت غ#-روار كاد تلا فى 
كداو شاه رد لقمة نز خوان نوا اص 


سال اول سس 


بحله كابل ثمارة ( 21٠١‏ 





5 
فللا حت 


بلى فلاح جهانى دود بكار فلاحت 
بود ضرور تراى بشر شعار فاللادت 
ةفر ض عين زمناست كار وبارفلاحت 
فلاحو راحت روحاست دركثار فلاحت 
عام خا مان است جيره وار فالاحت 
كار نك ر كك كل اردبرون مارفلاحت 
ندال ران عرو ها كار فلاعت 
عدار خر دن «ستى نود هدار قلا دحت 
شن إر اب حيات است جو بار فلاحت 
حوديق 0:1 ادامر اكفزار فلات 
صكد.ول كار <را نست كاردار فلاحت 
مقدم أسث ز هى كار يشكار فلا حت 
خيده سكر نناتى بزير بار فلا حت 
شدى دات عات ارنه كدب وكار فلاحت 
ضهان شادى خلقاست كسار فلاحت 
عد ا نحه مثه ما فى باختار فلا حث. 
قرار مرطابى باش يقرار فلا حت 
متاع سود فود سمر لسمر اسار قلات 
جه نيكمخت كائند مختيار فلاحت 


صفحه )2 6" ع( 
َه دياز شودا دى رَ حوردن 1 
موده فرض حيات ومماش خاقضهانت 
زمان حرث كشد طول انازمان 3) مت 
3 لاحيات بز أسيان جاره 09 بشمررا 
شنيد الى ررد امرك لق بعالم 
زسيم وزر حَوَان عدا عود ج وكندم 
توان ذاج شوى ل سر كرا ل نشدت بكيق 
حوطافل شير وان ورد 31 زمانة ببرى 
خورى كاه وهان حاصل شكار حووحدى 
ازو كردن ماوق باشد ع هت 
زوع عدت*او كردق سيسافت رهالى 


اباك كر لدت دوروو حصار ى 


كد روات ادرزمان قحط كفابت 
نه قحط سال هر جاه كشت وكازناشد 
شود قحط وعلايقرا ر صاحب روت 

به خشكسال عرجاكه خوشه دان يئدد 
زما ف كزع طوفان احا 0-6 
باخثيارخود ادر فلاح خويئن :كوثى 
د زروى شن م رساز نير عدن 
1 ا جودانة كندم عن بز دانة كوه 


مكودنبه دوصد كنج زر ولناكق ارون 
حمي أن تند رشاخسار اءسانىي 


سال اولت 


0000 الي 2 ا 01 


يله" كا بل شمارة ( ٠١‏ 2 
* بى رواج كثد جرخ دوزكار فلاحت 
ماق فرض بود ذكر ,يشمار فلاحت 
3 حه <يله عايد در اختصار فلاحت 
لود هن! ينه اكاو خرى بكار فلاحت 
ز كن لعل حو وضم دار و-الاحث 
نود بائد ازين وا زان عبار فلاحت 
بسر ساشد 1 خاك زعكذار فالؤنوت 
ساشند ار يحهان رم بأيدار فلاحث 
ساشدار ككل بدشه 
٠١ 3‏ حشر وان نود ممرمسار فلاحت 
ود 00 حجان طوق 5غ :كار فلاحث 
123 'ردها ست برأمارها حصار فلاحت 
عر ديار كه باشد | كد ودار ند 


كشت و كار فلاحت 


خير 3 إبنو ازان بست مانه دار فلاحت 
اسان ارو ان كع ت اشسكبار و_للاحتث 


سن زجا وان برد كوهسار فالاخت 
ار ايد وست اختيار فسلاحت 
جر عا كه مماسد | شثار فلاحت 


عنا شود محبان حاصل ازجوا زر فلاحت 


5 جوع كما زر باعتيار فلاحت 
هيا د دردل أو يات خارخار فلان 





حرق نكس ا شام نان لا لش 
كاد 5 5 اررز ين "كيدان 
خط سيز دل ازحاق مربردلب جويش 
حهريشها كه وا 12 كار بعالم 
جه رمكارف از ان شيوه يأفئنه حلاتلق 
ل 
ود بكاو كا إهنى ضرورت حارث 
ياو راندو نه كا و اهزاينزمانه كه عأشين 
لكوقه ادن د 


5000 حم سل 
وو د تصرفهزار رنككث 5 دارد 


شود <ة خاصات ار طر رز تادر سد ررعت 
ع . 0-2-0 0 : 
را زخر هن طرز زهايه -دواشّه حبنى 


الشسته برعؤير ازكارو بار حدرث حه حاصل 


إبطرز كينه كخاوروت جه سود كاد 
كد رغاد بسر كم سيله حك رددذت 


شود حهد بدهورى حاصل بو -وحته <درءن 
شود ر نكث لكين عاض سه اا 
بكار حرث وى طقل شير حوار 

718 كار كرد بده 1 لله مدمر دسا 
سال رونت كر با فك بار فزوي 
ىأر تت ا 


مشدال 


اكرجو خوشه زهر عض وء١ن‏ زان د ابد 


سال اول - 


ير داس ع2د ٠‏ كداى 


يحل كابل 


0 


شمارة ير ١٠٠‏ 6 








خوش1 نكسى كه جاناست دوسةدارفلاحت 
وفاسر شت جه ابو كلاسن يار فلاحت 
حكوبه سير مارح است كلعذار فلاحت 
حرا تكدوو ما باشد المحصار فلاحث 
م 5 شودرن قوم رستكار فلاحت 
يد هس كر ده جهنو يدير 538 نار فلاحت 
بلى ميشه ضرورى لود شيار فلاحت 
لى درو دن واكثت است استوار فلاحت 
درين زمه جمان كشته هوشيار فلاحت 
هزار رتكك عر تمل بار دار فلاحت 
لكو بطرز درسة.ست اشتمار فلاحت 
كبىد كر نودا أكنون بشاخسارفلاحت 
د 


حمال بطر د بدأ ست ريشه دار فلاحت 


فى لع كيده اران الادت 


تكدته هبي بر نحاصلازقر ار فلاحت 
لكر ده جم خرد 0 غبار فلاحت 
000 را اموز ا 
اا 2 شوى بر #تهكار فلاحت 


بون حيشه كر و ار سك وعار فلاحت 
0 ع . ان زه زافتخار فلاحت 

ه كدى هان اعت ص د كار فلاحت 
0 وصف لا جدار فلاحت 





صفحة ( لال ) سال اول . جلة كابل شمار: ( 411٠١‏ 


عدخر ند م١‏ شعرو شاعصرى به شعيرى١)‏ شعور داشتمىكاش در شعار فلا حت 
إرد ز خويشتم كدتزارى ولب جوبى زمانه كاش كدر قسمم عقار فلاحت 
عه بارع آد ديدمجوى زحاصل هستى < كشيده ام هم حمر ا نتظارفلا حت 
زحود رميد. دلمصيددام أو 0 3 مد تيسيد كه كر ديده دان خوار فلات 
إسسايت مر دارم دكر رس وصةش روم يصاحب خر من دشم شُمار لاحب 
ميهههوم. ب ددا 


ار طبع شاعس شهيرهندى ( ا ( اله ا بادى وه 





جناب مستغق ود سرو رخان صما به فارسى 


علتسم هوه سد.. الداات 


ليا تون ساق بو عرين أبى حبر آجه ص عمهارى كيامدارم رملاثى اسير اط رك فى 
عر . ا 5 حت هه 
١‏ 7 لكوي لو سو حودل مين مهى اس ابر أو هى حرشون 35 تعالى ناث سور حار جه ى 


بور 


ا ع 5 ِ- 2 8 
أ هين معلومهى هرد نثى هوكيا.ى ا هوكر ١‏ كدهص ١‏ نكلى هوراه رق سى جدادوكر) 


مسافى 

مسلمان اشدب از اعتلاى خود جر جيرى ععراحى اله اول دائى دارى نظر حعرق 
زدرد حأه اكت دادوات دارق ار جيرى عه -وزد 7 اقمال حرشانت حكر حرق 
توه كم كرده راهى را بعالم رهما بودى 9 جور جعر بكد ا كنون نام كير بد اث.ا ودى) 
ددا 


مسلما نان ضهارا از سورو اعت 1 احير حرق بان اوء حدا كرديدة انهم ظر حرق 
حبر كر عت ] لون ايها حو ذاو ال ميري دواو حريعان با عث-وز جكر جيزى 
0 خاطر مير سد آي جه بوديد و حببا ققد ١‏ 0 سول نا أشنا اكشتيد 4 
كو أده نه سرام ى ترق ى تك ودوءين كوى دس مين كتاما تو مممتار عوى ومين 
وين الىفرق بتلا يا أمها سيكو اكندم وجوميل تم ين دى كمه ر شق مهيز عالم٠غر‏ لىقو٠ين‏ 
في شرف بايا تهات فى امتياز حق و باطل سى * ذا لف وى تمرارى د رد إلى كر ى نهى دل -ى 
مساتغى 


كو 1 1 5 8 1 ص 5 
در علمى كه ميلكو يند دان شع ب« دى ‏ بور دم از مق.ام خويش كاى در بودى 


صفحة ( 58 ) سال اول جل كابل ‏ نار ( 1١‏ ) 





بفرق خوب وزشت اهل جباترا راهير يودى تو از هي كار علم با وقوف و باخير بودى 
ُ تومةربرا سوق عم وعرفان رهما مق 1 توعالمرا بكار سعى وكوشش مقتدا كف 4 


صناأ 

عيدان ترق راهاول ”ام نو بكدشود تودرصد ميدرخشيدى اكرده ديكريرا بود 
أعيز كندم وجو را بعالم دا لشت فرمود فض بنشت هغرب رهى علم و هنر ممود 
( زوشد امتياز حقو باطل درجبان بدا :1 مخااف هم «اتقديرتوشد الدرسر سودا ) 
تمبارى عنتينتهين اود تبار هامر شأ بين مين ميارى باشتى سكام نبى غات ونين 
سبارى ذ كرمين سي ررم دنا ى زنائين عهين عموى معوى زماله مين هاري داستا نين تين 
(١‏ غر ود تاذ م كرتا برا شما ايك عا لم كو “1 سس تسلم خم تكرنا رايا ابلك عالم كواح 
مسدكى 

كس داشت ودرع وعادوشوككوكانت كس كدائقت صدقو قول وحسن عممهد و مانت 
تحياارا كام عان كران هزفق هك اانه مام خلق عام بود مدام وثنا خوانت 
وو اوزء يفون سر ؤنامدرا عم كرده #اكير تتل لوقت عدلة الاح رمه 
سا 

شهارا عرتو او وعلاو رده شان نود ثماراقولو عل وحكموائين فكرو اذهانبود 
باوصاف شما 305 زيانها شكر افعانبود دسا وصف يكلتاى ان رحسته دستان بود 
لسر كردن كشان <م1ث:هبودا زمر تعظيمت ١"‏ غرور باز عالم جبمه ساى ميحد و تكرعت) 
كعم ارا الاق باهمى دنار هن ها مالف ايك كاحوتماوه ويا سبكاد شمن با 
أسبارىههتون كاعرش اعظم بر بثيمن ها 200 ععمبارى ها نه مين آفأق كاهر عم ص قن سا 
2 مابى حق برست مىدهليق نهى دنا كو و خدا ك سامنى جني ككر جبركاد يق تمى اعداكوم 
مساتكى 

تو ودى 17 نك بود ار اتفاق سد روبيات توبودى ا نكه أردرخ رار عاق كيت 
عام خلق عالم تر ز بان حرف محسينت “ليد كنج عرفان داشت طبع حكمث آثينت 


( زروىصدق ازبسحق برستىنود مطلوبت م عام اهل عام زان سبب كرديدمفلوت ) 
07 

ثما را شاق باهمى ديوار هن تود مالف رن م شدى با مادد شمن نود 
علو ههمت ثا ن عرش اعظم را نشيمن بوه 202 بدستت در جببان جانا كلايد دانش وفى بود 


صفحة ( 9؟ ) سال اول مجله كابل هار ( 1١‏ )2 








)2 زفيض حقببر سق عالى بودىارا مرعوب ‏ بكان ايزدى اعداى <ودرا داشق مذلوب) 
ند ابسى جموكرىنهى لابه ناحق برس قتبى ١‏ طبيعت بر نهدنو نفس كى به جيره دست لهى 
نه دلمين بدكمانىنهى نهم .مين يبه بس تنهى ١‏ نظر مين مظبهر نورحقيقت سارى هسىتمهى 
( تمبارى وضعد لكش تهى تسبارى شانءالىتهى م <وشاخلاق تمبارى مظهر شان +الىتهى) 


0 ندم ود كذبو كيزه <قد و بحل و بهتانت هبر عقل وطبيعت نود عالب نفس و ليطا نت 
نههيكز بدكهانى داشت دل ١‏ اينوبا آنت منوريود جدموجممو جان ازانور عرفانت 
(( موداوصاف صدقوراسّمشهور؟ فاقت © بورسولقءالم صيدكردى جسن اخلاقت» 
8 

نهآ يدم اين نقاضت فى جنين ناحق يرسق بود ندبالاى طبيعت نفس را اينجيره دسق بود 
نه دردل بد كهانى بود وىهمت به بسى بود 2 يرسق ديد تان مظور لور حقيق بود 
( بثازءالىواوضاع داسكش درجرانبودى 8 بح ن<اق<ود صيددل اهل زمانبودى) 

نبين عى هأى افسوس اب عمهارا وه جان باقى نه وه حسنجمل باقى نهاب وه حسنظنباق 


نه وه ذوق هنر مندى اله شوق علمو أن باق نددل مين فى وه جوش حب ياران وطن فى 

جوفكرينهينتوابنى نفس كوراحت رساىى توقم كيا اسى برعى خداى مبربا قي ) 
مستغى 
عا يدت ابززمان أن صدققول وحسنظظن ناقى نه آن شوق كال وكوششت درعلموفن باقى 
نهآن ممورو و لايت مانده با اهل وطن باق زاوصاف نكويت يست جيزى اينزمنباق 

( براى نفس خويش امس ورتسا اينو آنخواى 1 حداى حلقرا برخويش تشها سبربان خواهي) 
صا 


عاند افسوس اوضاعى ازان دور زمن باق 2 لهآن حس سمل باق ونىآن حسنظنباق 

له ان ذوق هنرمندى نه شوق علموذى باق 3 دردل جوشش أن حبياران وطنباق 
همه خواهدكها يدر نفس <ود راحت رسازباشد 1" برينءاات توقم همكه <الق مهربان باشد) 
غطبفى حب اسلانى سى <الى سبكا سينافى 2 سد ثالوان بينىهى فى مسبرىهى كيناضى 
بس أبنى فى صرى كواشطى هراك كا جينافى يهى قوى رق كا ذرا سو جوتو زينا فى 
( كبانى اب مسلمانوعين باهم بيغرض الفت /ا جوباق شاعيونمينهى نوهىوواك مرضي الفت ) 


صفحه ( ,0 ) مال اول شغن ال ار ا 


[آآت تت ب ب ب ير م سس سخ 








الى 

كنون ار لسو اسالاى امع انان زر<ت ممبروالفت اشداه ابنخانهها ا 
٠‏ وداينخانهها افسوس | كنون زينهواءالى جرا داها بدشان ازوفاكتت ايخدا خار 
( مسلمان را جرا باهم نباشد بيغرض ا'فت /ا هين شاعر ميان شور دارد الغرضي الف 
صبا 

اس كز حب اسلاتى عام سيئه ها اليا ست حسد باناتوان برى و بدخواض وبىمهورى اس 
به ركس ذوق فكرراحت وآسايش شخصىاست22 5ى بتك رك اين حود تردبان رفعت قوىام 
(جهشد دور ازغرض 1ه ١افتخاص‏ #امانان /1 نهى بم نشالى جز بشعرشا عرى ازآن) 
مينتم سى كا كروناس وقت دلبركا لذرتى عى 2 #هوردلمين1ناهىتو ا نكه امكون-ى بر فى. 
ماببعت بات كر فى كوبوى مشكل سى تهر فى هى 2 نش سين مين اسى كه وو يجين كا فى عر 
2 صادردينت ابدردل 2 زبانسوزد / وك دمد ركشم تر سم كه مغزاستخوانسوزد 

مساغنى 

حكوم حال دل كزجورو غم زمر وز ركدته 0 زيادش ديدم خومار ردقه 

نفس در سينه از فكر تكام نشت كشته دلم اس وزازين طق ويان<ونين جك أكثته 
لمسادرديست اندردل كر كوي زبان سوزد 8/, وكردمدركثم ترم مكه مغزاستخوان سوزد) 
فب 

حكوم راز دل باتو كه ازغم زار مبباشد بتصويرش دوجدمم ازالم<ونمارميياشد 
سخن فتن كذون برطبعمن دشوارماشد حلش هادردرون سينه ندكروار ميباشد 
( مرادرديستائدردل ١‏ كر كوم زبان سوزد ,م وكردم د ركهم تر سمكه مفز استخوان سوزه) 
وه بانين جنسى قومين هورى هين نامور سيكمرو ‏ الهومذ يب سيكرومنعتين سيكب وهنر سيكدرو 
برهاقٌ نجر بى اطراف دسامين سفر سيكموو خواص خدك وخر يكيو عاو م بحر وبر سيكمرو 
ل خدائ واسطى اى نوجوانون هوش ين 1 4 داوزمين اببىغيرت كوجكه اوجوش مين ؤ) 
صنق 

ثرا بابد سن زان حيدم دانشور 7 موزى بعالم هر حه اعنم و معارف يبتر آ“وزى 
خواص خشك ور اومايةٌ محرو براموزى سف ر كن در جمهان تاه جه أن يكور آموزى 
( خدارا امجوانان وطن هوثى و ذرهتكى ,4 محفظ ملكت امروز بابد غيرت و شكى) 


صفحة ”١ ١‏ ) سمال اول مجلة ايل شمارة ٠١‏ ) 


وده سي يسيمو 








صما 

ع هاتلى كزان اقوام كشته نامورا موز بكير اخلاق نكو صنعت آموزو هنر آموز 

سِفْرًا جر به اندر جهان ط زسفر آموز خواص خشك وراءوز علوم بمحروبر .وز 
(خداراجانمن رعقل وفمرمو هوش ود انرا © دلترا منزل غيرت عادرجوش خود انزا) 
سخن معقولو «وزون هوتوسب كادل بلتاشى كلام حوش كلامان رككثك باممنى إدلتاي 
زان سى ره مدج وثنا هردم تكاشافى مكرشوق ملهو واقمى تب كام جلتاهى 
( توجه كرنههو دل سى تابهر ناثير كيو نكر هو ١٠‏ كلامدلكش« ١‏ كبرءهويامهدى»الكجرهو) 
هتف 

عدرث"«الترت ته دل سبر و ماد كلام نان زتكك ازهرطبيعت دورمدازد 


دل ويران ما شعر تكو ع.ور .يسا زد لوستغنى بشءرت ذوق اكرعبورميسازد 


ل( عى لمحشد سخن بى التفات كوش تاثيرى * ١‏ كر ١‏ كبروكر مهد ىكند بالفرض ثتر_برى ) 

9 ظ 

حديث نفز دلها را مسرت بار مسازده 2 لكلامخوش عمنى رتكك را بيار ميسازد 
(مبا) وصف1 تزمان درعالم كافتار مسازد 3 ملت خويش راشايسته در كردار مسازد 
ل عى خش سخن بيالتفات كوشو دل تاثير ١ ٠‏ اكرا كير» مرا يد شعر يامهدي :د تقر .ير ) 


0 


صتحة( بجم) 22 سالاول ‏ عحلة كابل ثهارة ( ٠١‏ 
ووو رص سعد 10 


بفلم محمدكريم خان انتقاد وموزيكه 


قاضى زادم 





بنازم دست أنواا وبا اقتدار قدرترا » كه بساط بوقلمون كا ؛نات را بطورى 
ذيا ومشبوع بديع » ومرغوب خلق تمود » ه ييراءه وزنورهاى قشسكك طبيعى 
بياراست م كهعالم صتايع بشريت » ازهشاهد؛ ان انكشت حير مكزد » 

و بالمقابل انسابرا إساحة هستى مافريد » حس بداعت يسندى داو يذل و 
محشيد » قلب ودماغ اورا ازعواطف رققّه تملو وسرشار عوده »م <ئان «ورد 
الطاف وعنايات اليه قرار داد م كدميتوايد انسانسجاره ازتلافى وعبدءٌ شكران 
أعنة مواءب وعطاياى ى نظير او يدر اير 1 

ازاتجمله مواهب برجاى قبمتدار او » تفنى يا اعطاى استعداد واباقت موسيق 
وترنم است به بشر م كه فطرتاً در هيولاى او ( انسان ) مي كوز ويا او أنوام 
خاق شدهء , يكامتباز را ونسبت سائرئلوقات ملك كرديد . 

مجنا نيك ادامه وبقاء نشووتما » عدم تفسخ وامحلال جسم مادى مي بوط 
ومتعلتي بوجود و دوام دوج ال ا 0 سكوئم كةزير كنيد ابن كردون 


صفحة ( سم ) سال اول محل كابل ثمارة ( 21٠١‏ 





برآشوب احراز «وجوديت وإيدارى جوامع بشرى أيز «نوط » بوجود موسبى 
اوستء حا دارد. 

هي ملل و جوا ميك ما لك وداراى بك مو سيق تركور آفاقى است» 
بد محى أست , صاحب بيك روح ساحشور و زيده الست ها نا در رده هاى 
الحان و 1 هنكك هاى موزون با نوا هاى رساى لغمات د لغريب أن امعزاج يافته 
در سلئة إسرط 3 فضاى عا ام إطور مستدام اسان ابدى (زيده» 
50 ادنى اورا برس يل دانمى يعالم القَا مى عايد . عير يك موسيق معيار 
ومقياس 5 » كيف وجكوتكى روات الى واقوام مختافه بوده » المكاس حقيق 
هان هبيجا نات ,رشور درو و تحليات درخشان نشاط اتكز روح ايشان است 
كه طنين اش خاريج حيط او را فرا كرفته . باامسكس هرماتى كه بكلى فاقد 
«وسيق مخصوصى بوده ء با !نك بالفرضهم ١‏ كر داراست يك موسيق متمد 
وساكت بيروحىراء مسلم است ؛ كه احساساتودوحيات أن ثيز نظيرهوسيق 
أو ست ودلى اتودة م نه هيحكاهى : 0 تظاعرش درساحة حمان تشدءواسث 
ع ارت كل رار اذ دده بأشد . بل طديجى أسرة ت ؟ كه زجمله 
تشوذءو استيلاه_اى سياسى و عيره روم 527 ع ميشه رشة ذات و عودءرت 
دسكرا نا يدتردن درون 

هى جنديكة موضوع تحايل»وسبتى وتشمر يح كيفرت اصلاح وارنقاى ندري أن از 
تقعلة نظر صنايع مستظرفه ء #درعالى ويلئد به اندازه اى رفيع واير محشم أس 
كدنوان واستعداد تكارش آثرا مخود سراغ ندارم . 

بأوجود حم از رهكذر محسوسات ومطالعات كوناء سطحى خويس 007 
هيا <ثى را دران هسام » حاست . جه سودى ١‏ كر هم نداشته باشد > زيالى هم فى 

هرثى در اوائل خلقت از شط نظر فلسفة طبيعى » در حاات انتدالى نودم 











9000-0 سال اول محلة طابل شمارء ( ٠١‏ 


سدم سس سس صصص مسيسي سس مس" 





ناقص باشكل ديكرى ( سواى هءت امروزى خوش ) مخود داشته است ؟ 
بعدها تدرعاً عروراام وتوالى روز كار ء حالك ورنكك ار تقالى تود كرة 
نا [:ك بصورت كنوت تكامل رسيده است . 
از[ مجايكه درصنايع ومخلوقات طببعى قانون تعاءه بصورتكلى ماما ا-:يلا وتغوذ: 
دارد . ىك ميتوان كه صا ع و أدبيات حت حمله صناعات أمسروزء 
هولودودست بششر در اوائل حثين شكل 3-3 وراى راءىرا كانت ودار 
موده است . و كاسد طفل توزادى درعال طفوات وابتدائي بوده م تواقص 
برظاهى يرا درير داشت . 
بسن ازائتكه انسان در اثر سوائق طيبى رو به تكامل عى كذا رد » كسيه 
مصئوعات واشنا هو لود فكر رسا ودست راك اونيز اين رتار اورا لعقرب 
تموده نواقض أو رويه ارشاع 37 شدن مكذارد . 

اصلا حات غسسهاى درادنيات » صنايع وحوىلغيره غيره حيزها بعمدل اهدء 
نا ؛ داخل حئين حوزء صفا و#بط مور تكابل ؟نوق ميكردد .كه مهم رين 
ادوار اصلاحات ونهغت هاى حقيقى أن ( ادنبات وصايع ) درغرب سالباى نيمة 
اخير قرن ها واوايل فرن 5؟ است كه تارع 1 ثرا نام ( رنسانس ) يامجديد 
حراتادبى وصنمق يادميكند » رسانس از «شعدم رن دورهاى برافتخار ناريخ 
ولمعت هاى رفشان ضايع نفسه وأدياتاست ,كه بدو 1 غان1 نازايطاليا:وده 
بمد ها بالتدرع بفرانسه » المان وا كابس التقال"عى يايد م نا [ نكه آهسته أهسته 
انوار ورخشان أن إسابر مط هاىا ريك وجوامع ذواب ١1‏ اود | نوقته ارويا 
نارده » مالم استعداد وقرنحه هاى تبرء و مكدر بشريت را ازؤض أدبى خوشس 
روشن ساخت ٠.‏ 

توابغ بىسمتاى عانند رفائيلء ميكل 1 تجلوء لؤناردونسي دررسم ع .سمه 





صئحه ا هم ) سال اول بجله كا بل شماره ( 61١‏ 


سازى ومعمارى » شكسيرها » كوييتها 2« «وكرها « لا مارتين ها در ادبيات و 
بالا خره واكزها وسموفن ها » در جهال دوساكى عيات أورد .كه هى بك در 
فاق منايع وادبهات اند ستاره هاى نوابت الى الابد در ثلالا” ولم_ان بودء » 
درسم الراس افتخارات هلى ترب قرار كرفته اند كه تعريف 5 نما احتياج 
ف لكاشم بدارة » 
ْ ودرءقابل دست مزد وزحمت هاى محمل فرساى انشان است كه نايع 
وادبيات محتشم وبرمجلل امم.وزى ارويا ( از قبيل بناهاى با شكوء أنابلوهاىزبياء 
تسمه هاى ظاريئف 6 ار ادنى وموزيك عاى دامكشس ورشورى ) در<وائى 
ونقاط محختلفه و درهس. ثوشه وكثار بورويا ديد ها رامى درخثا بد . 

هر جنديكه راجع بوجود آمدن رأسائس علماى نار عوا ءل مختافه تين 
وذكر بموده اند ء اها مبمترين جيزيكة دربين آنا منظر «يرسد » هاءا وجود 
مشوقرنى است > كه والستند درساية تشويق والوجهكاءلةٌ آنا » نضلا وصنعت 
كاران معاصر شان #نين درجات يرت انكيز كال فائز شده » درعالم اثسانيت 
جنين 3 قسمتدار و شاهكار مواى زساى -بمى وادنى در عالم اتسايت ازخود 
ياد كار بكذارند . 
ّْ اهميت صنايع وادبيات درعالم كنوقى بشرء ه اندازهٌ مبرهن واشكاراست ء» 
كه محكا عبتواندغ اهب اوهام وشكوك ماذع از تظاه أن بشود . وخدارا 
سياس كه ماهم ازجندى به ابن سر بوشيدةٌ روز كار كاه واطلاعى بإفته» 
به تأسييس مكاتب صليع 'قدام و با لاخيره «وفق كرديدم » كه عنقريب كر 
شبرين أن كام مارا حلاونى خوا هد مخشيد . 

واميد واريم كه * إن ذوديا ادبيات وسنايع مادركنف برورش و الشويق 
حكومت رنكك ونانى محوديدا كرده » به ١‏ كتساب محراى حقرقي ارتةارتكامل 











صفحةً ( م ) سال اول ححله' كابل شمارة ( ٠١‏ )6 





كا هياب شود ٠‏ 

ليك متافانه ؛ دربين تموع ابن صنايع نفسه جيزيكه در زواياى فراموثى 
افتاده وازلوحة خاطر ها زدوده شدهواست , موسيتى هلى فابيك 2 كه هيج 
اصلاحى دران يعمل يامده است . علماى اين فن ١‏ ثير ووذ «وسيق را در 
جواءع بشرى » هه اندازءه اى عام - ادعا عى عاءئد ‏ كه السائرا از مطالعة 
ان حيرت دسدتث ميدهد حنالحه عدهٌ ازاعا ابن أمتياز ورجحان ٠«وسيق‏ راح 
ازنائيرات ونفوذ ادبيات نيز بيشتر دائدته » ميكويند . از انا نيكه جوامع 8 
طم علايى شديدى را ه نيت ٠وستى‏ وادمات ملك بوده » مشاهده وهطالعات 
موسيق وادديات باعث انششراح صدور وا كتّساب طرب دلها است . اذا درين 
زهينه دعب ىاست بدرجات تزايد اثيرات موسيتى » «أسيت الاثيرات دعر وادبيات 
دربراتكبخنن روحيات طيقات عانه السامهاء» 0 باثير شهر و ادبيات دود 
. 0 نا بىاست عوه استطداعت قوم و اراك زا دازيد . حلاف هوسيق 
كه دراماق قلوب ناريك “رين طبقات جواءع بشرى نا ثيرات خويش را ٠يذواء‏ 
داشته » دردماغهاى كرفته وخاطرهاى ١!‏ فسيردةٌ انها توليد نشاط وسسرورءينابد. 
روح را هنع كرده » كدورت وتيرهكياى وم را ازصفحات قلوب 1 بها حك 
وعى زدايد ء ه اشاس مده شان روئق وطراوتى عى#شد . . . . موسيقارها 
افراد به الم ريت ابد 5ابرسبيل مستدام با اناهل مقتدر و أوازهاى دلكس 
ودوح تواز خويس 3 ل جكتاق قوأ بن حنحره فسونكار شان ار فده 
درجو فنا جو لان ميكدد ء با الاف دلهاى كدورت زدوده وعواطف رقيقة 
علل عبر رتكى كه دوا هند ملاعبه و بازى هيماسشد . واديا و مترجمين عواطاف 
رققه وا<سا سات نفيس روحى بشرى است كه ( ثرا بشكل شعر منظوم يامنثور 
در اورده , #نهاى سا كت و مود كرده را تبرض وبيج ميا بند» وا كر 











صفحةٌ ( بم ) ساك اول - يحلةٌ كابل شار 61 








اشعار برسوز وكدان 1نم با امتكراى شور الكديز موسيق مل ١‏ امتزاج فته 
كبا درم روات عاق مصيروف كردي 0 انق :| فديرده ريخ 
ارواح انسا بى را جديت وفعاليت وادار مى سازد 

أها 'نباى تاك امت له درجئين عصرى ازعوسيق على كه دا رمم استفاده 
كرده نتوانسته » حادم خرا فات عوسبتى ديكران در سيرم . 
الانك مااز خود موسيتى «ستقلى دارم » كسيك اصو لهاى أغنى 'قواموعشار 
يختلفةُ مارا زير نظر و مطالعه قرار داده باشد , اطلاع داشته خواهد نودء كه 
اففا نستان نيز از خود م سواى ٠و.يق‏ كه فملا ننها در كابل ترو و تعميم 
ذارد » «وسيق مستقلى را صاحب ومالكاست . زيرا كه | هدك ونون مخصوص 
خواش هاى اقوام #تلفه ما ( ٠'نند‏ اصول تغنى وخوااش حمار بت هاى وطنى 
وغيره درقسمماى مختلفهُ وطن ) شكل تخصوص هلى ود را عا ادعار مى عاد . 
كه هبج كاه عوسيق موجوده ربطى نداشته طرز +وانس:ستةلىرا داراست. 

و يدحتاءه ننها در كابل و هرات است 5ه بنا برمس! ودات و تماس زياد شان 
باهم جواران » موسيتى «لى خويش رااز دست داده » اصول خوانش و لغنى 
ديكرائرا شعار خود قرار داده اد ء وابن تمسك واعتاد رنكك ديكرى #ود 
كرفته بطورى درم كز و إعضى اؤنقاط تعمم وشيوع يافت »كه جندها بارت 
وباتلذذ ازهوسية.ماى ميده وكبنه , َك نوع فدشن وحددى بشمار ميرؤت .ودر 
ترجه مارا مغلوب +ويشتنةرارداده روحيات مارا سسدت » هيحانات هلىراسكته 
دار بالاخيرههو-يق على مارا كهاز مو سيق هاى رشو رو افا دنا اس درسو رمن 
فى اعتتائني كذاشت . وان قضيه براى ملت ومملكتاسفناك است . درصورنيكه 
موسيق ستقلى دارم جاى أن تت ؛ كه از موسي هاى المدرس و فر وده 
جندين سالهة* تال محطه تمتع ولذدت رم. اكه لازم ا ست » هان موسيقى 


صفحةً ( مع ) ل اول - مجله كابل شمارؤ1 2٠١‏ 





ميخ ورشور الى خويشسرا اند سار «وسيةهأى دبياى تمدن مانب ودرزار 
تونه اورده #مجناسكة ديكر مايا وافتتخارانىرا دارا عستم > ا تقلال موسيتىرا 
نزْصاحب توده » روحياتبرشور ومكنونات قابىخودرا بواسطة أن دوز دهم . 

هن نديكه «وسيق وطرز حوالشس ام وره م واله تعمول و52داول است 
در ماكز ) دراساس و روى قوانن وميقى هزد كذاشته شده اسث . بأو<ود 
انهم توسيق ما ذرين جند سال شرنياً براه دركرى اقتاده » يك اندازءٌ اءتياز به 
نسمت اساس خود بيدا كرده است .كه راى مستمعيئي با موسيقى هوالست 
داشته باأشند ؟ ظطاهى «يشود . ورساً ابن اسلوب مم وطزىرا ميتوان از هاضاى 
روحات ءلى دانست زيرا كهان حول جزثى تقرساً زاده افكارءامه بشمار هيرود » 
وابن را تنزازخاطر بنايست 7 افكند» كه درجئين عصرى بان ابدا زه يك 
ول جزثى درءوسيق براى *جومايك ١اتى‏ زنده اى كا فى يست . 

ما ازين 3 ده » كرابما تعديل واشلاب وشترى در موسيق خويئى ا<تياج 
دارم هيحكائى قناءت واهم كرد , كه «وسيق مابك صورت ضح وهةآلى 
مخود نكرفته ببودته در تعقرب قوا نين «.وسيقى هانى بيروح و تق ا<ساسات 
«صسروف باشد » وما درعين حال ازان لذلى تبرده به ان افتخار كالم . 

براى هالازم است كه ٠وسيق‏ مستقلى عانند موسيتيهاى الم ش.ول دنياى 
معان و1 نانيك دردنياى امروزى حيرت وءقاعى داريد » داشته باشيم . 

وجاى 1 ست » كه موسيق ميج وروحنوازءلى خويش را كه مهترينافراد 
50 هاى احساسات برشور ١لىما‏ درداءتة جبال شائه ادر كنار 
روديار هاء صرائع وجرا كاهاىوطن ( جويانان » دهقانان وغيرء وغيره .... ) 
بر ان مترتم ابد » درت قوائين عامى ونوته اورده درقطار ورديف موسيقيهاى 
ملايكه امروز دنا بكا .شانعى جر خد داخل هاثم . 








صفحة ( 9م ) سال اول محلة كابل شمارة ( 61١‏ 


اسان ا ساس هرانا ان اه او ون ررس لطا م ا ا رو ا ا 111 





ومويضورل ترورت وكات نوم ب نوارك بإ تكن 
موسيق در قطار ساير كال سادق خوكن. كدر وزارت ارق ون ١)‏ ينا 
حندى از ارباب فضل وعاماى فن موزيك را از دنياى تمدن استخدام يموده 
امعاوات أن #وطانيكه درين فن «بارت دارند ٠وسيق‏ هلى مارا تعديل 
ودرزر نويه وقوانين عامى ان فن ب_اورد > دوحج ٠وزيك‏ وطنى را 
ددا دوع و العمم وده » درارنيه 5 7 انفن راهارث بردءاند» 
يذل اجتهاد وتوجه كابد » نا ابن «وسيى افاق ما كه درشرف اضمحلال ات 
از زوال وفنارهالى يافته دستخوش بازحة ديكر ان تكردد و نات هلى ماهدف 
تير هاى زهي الود طعن واسمهزاً اجانب قرار تكيرد ونام مات بردت و حمايت 
ازشئونات وتواميس هلى » درزصية ! همه مساعى بلرذيكه راجم بهاحياى ادبيان 
ازبين رفته ابن سر زهين «دمروف ودرقطار سابر مجاهدابك در راء ترقى وتعالى 
وطن ٠.ذول‏ داشته شدهاست هه ابن هوسيتى لم رهى و١‏ مخطاط بذر وطن 
شفةت وعطوفت » رحم ومرولى عوده شود » ااه ان درجات وصراتب 
بلندى كه بايد برسد » نائل كرديده » در صفوف موزيكماى زنده دنياى 


لشعرردت لسم ابر زد ماق ونا بايذرى قاعد سود . 











صفحة ( 14٠‏ ) سال اول محلةُ كا بل شما ره( 61١‏ 








بقلم عبدالل خان ١‏ ففان لويس 
فضلاى ذراموش شده 
)2 

٠١١‏ ) عبد الحكيم اندزادة تقار #اازعنا ولص دروف زور كاد 
خود بوده وكتاب عين العم يزيان افغاتى ازياد كارهاى علمى وادبى اوت 25 
در سال ١١8‏ لوشته شده ونا كون لطيم رس يده امت هولد شور قتدهار » 
مدت #ر 5م فوع 16 كر ودرسلئه مما كان فاق را وداع كفته ودر 
«قبر عمومى قندهار مدفون اسث . 

)11١(‏ عددالياق صا<ب كا كر كه از علماى اع عهر خوشس وها 
درعلٍ شريف فقه وعقايد اختصاص وامتياز كام مم رسانده ويزان افغانى اشعار 
تنادى سروده :اند وكتات بوذي الوانهاك«نظوم. زان فقا اتزمولفات: اوميت 
«ولدش شمر قتدهار و.ثين #رش هلا بارع وات ك1 مدفن 0 موءى 
قند هار . 

(10) ملا جمدحسن صاحب قندهارى كه از فضلاى از روز كار خويش 
ودر زبان فارسى و افذانى طبع شاعىانه داشته ودبوان فارسى او لطع رسيده و 
ددوان افغالى او غير مطبوع درقندهار هوجود است . هولدش طاوكان قلدهار 
مدت عمرش 58 فوهش اسدق زا فى ارخ وفات ه754١‏ مدفن طلوكان قندهار. 

(م١)‏ ملا مهلل معروف ملاصاحب صر لخ ار كتاف قاضى- لم عاشة هتني 
يزبان على هوسوم به راع نوشته است كه محلة طبع دو اعد واف !نادي 
غير مطبوع وبه نزد اخلافشان در قندهار «وجود است . ٠ولدش‏ صر عم علاقه 
عن رون بشا ور سنين تمر ه50 تادعم وفات ١99‏ مدفن علا ؤ» صرح . 


صفحه (١4؛‏ ) سال اول مجلة ابل ثمارة ( ٠١‏ )2 


و 1 ووب ج173 ات شت تاهب تن ةنا 97177 1390 ج.. 








(15) حدب الله اختدزاده خلف الصدق ملاساحب سر ع عالم معروف در 
علوم «قول و متقول خبير وآ كاه درمئطق برسالة” مواقه يدرخود حاشيه دارد 
37 طيع شده وخودش ايز حيات دارد . 

(15) قاذى دير حمال الله صاحب ٠عروف‏ شائى صاحب بشد عالم وفاضل 
مشهور وقت و برقاضى سلم حاشيه «ستقلى دارد كه بطبع رس_يده اس ٠.ولدش‏ 


إشدسئن مرش 89 درسلهة 165 بدرود <ءات كفتهدرخود لشد٠دفون‏ 1 





واه هدو د 


بقلم مير غلام تمد خان غيار 


( اذنانستان و نكاض بتاريخ ان ) 
(86) 
ولابت كند داريا( وادماى يثاور » 
سوات وبادور »ة سمت مس ق حااية 


خا بل ) 


ولايت كند هارا 2:8 02ج در مشرق تملكت افه_اذستان واقع» 
و شرقاً برود بار سند » غباً به قسمتى از ساسلةُ كوهاى هندو كش ( سلسلة 
فيان 6 نويا به ولارك باخدا وزابل + غيالا” نولاءت يلور( تحتزال » تورستان 
نشير ) محدود ومتصل استكندهارادرعلاقه عاى يشاور » انك , بو ف زى » 
هششت 0 » سوات » بأجور » بوثير » دير » انا (وادى حلال اباد ) 
لما كا( لنمانات ) كترهاء اسمار » كابل »> لو كر م وردك ء كابيسا ( كوهداهن 
وكو هستان ) منقسىاست . قد عتربن شمر هاى كندهار اعبار تاستاز شهرهاى 


بكر ام واقع در غرب شمر جديد بشاورر كه مبان خبير و بشاور انتاده و عاليا 





صفحة 49١‏ ) 22 سالول ب يحلهُ كابل وت 








تشانى بدارد » ( سملو خراءه هاى آثرا تعريف ميكند ) يكرا م دوم كه 
درحدود و-والى بروان ( حيلالدرا جِ عل( واقع بوده ودر مزل كابل قدم 
شعرده شده هيشد , و نكار آرا ( هدهٌ ٠قدسه‏ ) كه عاتب عميوي خود را 
دردورةٌ بوذا طى ميءود » و شمر امكتدره واقع در كوهدامن كه حقتين 
تحاصر فرائسه وجود وناى ارا ازطرف'كندر ٠قدونى‏ خاطر نشان كردءاند» 
وكذا علامات وأمارات لما شمرءنى عدقى در سرزهين سوات » بأجور وغيره 
در لحةٌ حفريات محنتين مغر ب إظرور رسردهء أما بلاد وقصيرات تمده اميوزه 
1 هارا ا ياد 1 رهان #رورقد 4ه فته منشويد ) عارتاز سها ست ؛:- 
كابل » عخاور ر يشاور ) اكع لا بكار ع توشاره ار 3 1 حانك حيلذك اباد 
تكرى وملد رور و<عار باع :99 لان ') انياوع شاوه و2 ى وحغه سرأاى 
( در كنرها ) لعل ور ععدالا لا 6 شي قدق و دير ء اع يله تر كى 4 
هيان قلعه » ناوه ى ء كوتاى وغيرم ها . 

2-8 هارا داراى أن وحواى مختاف بوده » در جم.:. هاى درق و وسعلى 
دارائ هواي كرم » ودر 3م :. هاى غربى مالك عواى ممتدل و كواراست » 
وادهاى شاور بسىشاداب وز ريز وده ء» إقسام د م » جو وجوارى 
كال وارزن » زغى 00 هبيرز ياد » ودرياى سوات درزرخيزى إن سرزمين 
عامل مؤدى بذهار ميرود . وادماى لغمان وخصوصاً متكتبار ( جلال آباد ) 
31 بواسطة اما 0 » كثر لغهان اماق شود » 5-2 0 ارين قسمج هاى 
ززاف اانالتان ك١‏ ساق ومعلى ش.رده ميشود » تروفيسر واوى نوف 
و بر وفنسر و اك مهدر 538 « اعالسةان زراعى » مطبوعة كراد (19558) 
لوا ماع كم -8101015:01ن1] شرح م«بسوط وحيرت | ورى درشْاب 
تينو إشتهوادبراق كال © كوعداعن 6 لبو ادكه وسبلهُ درا ه.اى شير » 


صفح («؛ ) سال اول محل" كا بل ثار؛ ( ٠١‏ )6 








كابل 5 عور سد 5 لمو كردوغيره امارىتيشويد 6 مثر ينا حار غس سق ودثمره را 
در كام اففانستان رورش ميدهتد . حخصص شالى مشمرق واد ى غرب جوبى 
كند هارا نسة” داراى قدمت زراعى باشدرجه ها نيسث . كد هارا در علاقباى 
وسهف رى وحكيذلك معادن ومتدار | هنوياقوترا ملك 00 3 وحدوانات 
وحشيه وهشمهورة أو عار تاس از اهو 3 001 « ر ع « غنال وامثلها 
روممر قته ند هار! ولابجىاستداراى كوهاى بائد 4 درهاى سر ساعر وسشكلاخ 3 
ودلكشا. 

مادر قسمتث بارع ياختاى ص كزرى شعة لوشته 5 31 در قرن هاى 
قل لتا,.مم شعية تاه ها ءال وارد ولايت وسيم باخنا كرديده و ناهم_أى 
تابه ولشدانه و مان و افءان ووسوم شداد ع وظاصي كودم 2 در دو“مءزار 
سال قبل شعيه تاه ها مار قم: مده ملقسم نوده وعتحمله شعيه 
ا ها أست 0 هيرو دوت ازان ذ كرى كد . يأاايى دانست إعد 
اراك شاحه 1-0 ارعها وارد ولاعت 10 شدرد » نام صؤعدات مسكوله 
خود شارا نيز كند هارا كذ شتد © واالتدر ع نشوس امسا 
از صفحات إشاور ناوادمساى كبل ششرفاً غرباً عنتشير كرديد » جنايكة 
در اسفار دارا بوش ه«ه<امنثئى انها در واديبهاى كابل نام دتدارى رده قي 
عللمودند ٠.‏ إطوريبكه يلو ومحقةقن فرالسه مدو إس'د درأوائل شعية كند هارى ها 
اراضى مابين دريا هاى كابل و سند رااز قطة ملاقى درياى صكانزر 
بدرياى كا بل الى جا كان سراى و سلساة كوه دوما اشغال تمودند » وان منطقه 
عيارت رعلا قباى ديل 56 9 كوا 6 احور 6 شر 7 له »هما بن »© مدر 


( توشب رى ( هه 1 1 داؤد زاى 9 لعمارت ديكر وطن تدارا در اوايل 





صلحه ( 1:14 ) محله كا بل سال اول شهارة ( 61١‏ 








شاءلل وادى بشاور يجبت ثمال درياى كا بل و كوهماى كه حبار دور أن منطقه 
كشيده شدهم2 نود .و ان ملك #دود با شطة زهبنى اعت كه بان كرشه تلاق 
دريا هاى كا بل و سوات اوفتاده » ثما لا" يكوه نور و غم با بدر ياى كنر 
أنحد بد مددثود. 

ولى 1 هارما افيه هته درهام عع لد هارا برا كنده شديد و 
بنوعيكة در بالا كفتم در قرن ( 5 ) قبل المالادوا دهاى كا بل را ينام ددا رى 
اشغال كرده بوديد . وحق قسمقازشعية داديكاى تانه ( داديك 2ت نا جيك ) 
كه در 0018 شمالى كندها را اززما نه قدسم سا كن بودند نمز فشار ا وردهء و 
ا رقنا الا ا زاد دو ا در بين كنداريما تحال شديل كه ا هاوز 
شاياى دا ديكث ها در حصص لما كا ( لنما نات ) رو » تكاو وغسيره نام 
ديكان ها ياد ميشوند . ا جرت بزركك شْاخحْهُ بوسف زى ها درثمال وادى 
بشاور ( قرن ١١6‏ مساحى ) بر ٠.وجوديت‏ شا ياى دا ديكاى قدي در صفحات 
اشر وسوات قرسا ع4 داد » از#اربات حندن نما لد دا<لى انها ملادر ووزء 
شرحى هيلويسد ا رءها در انشداى سله ميلادى شول يلو بسواحل هلمئدء 
و ارغنداب و قسماً غور ( هزارء حاله ) «نتثغر كرديدند » و قدله' خوشى يا 
خوشكرى از كابل مجانب غورياد و وادماى هند وكش كشدهء درا جاها 
سكوات اختيار مموديد . بعلاوه مباجرت هاى كتدارما در خصص مال عاب 
و كشمير در دور اسلام صورت كرفت > و ءتماقباازاخا بسابر صفحدسات 
هندوستان منتشر شدند » وتاحال قسدى يزركك از افغانان كتدارى درامجاها 
مالك موجوديت قوكئدى مساب هيرويد » «تأسفانه درا كثر حصص زبانتانه 
را فراموش كرده اند » راواءئدي مابين امار انك وجل يكن ا عو عريدة 
تشكيلات افاغنه كندهارا شمرده «يشد طافة دلازاك متانه كداز ساكنين ما 


صفحةٌ ( ه؛ ) سال اول - محلةٌ كابل شمارة 1١‏ )6 


ومرو ع سس ص ود 











قبل الاسلام شاور نودند » درلّحة فشار ووم بوم مفرزىها مز سند را عبور 
كرديد وشاه سلى مغول شمريار هند ا ارا قدل وناراج وشا ةالسيف را در 
ولايت دكن كسبل مود . 

على اىحال بعد ازاتة شعيةُ كندهارما درولاءت كتدهارا .ه تشكيل جمعيق 
ردأ ختندديانت ان ها ع.ارت از همان عناصر ارس ونوعىأز بتإرسى اله ذهب 
اريائى هات ء نود در قرن لا قبل الملاد هذكاميك افغائتان درحصه ثمال ود 
(باختر)داراى تشكيلات سمط وديانت حديد زر تشنى نود م دهان اصورت 
فظاق النقان ودم كى كرد ووو قف بك تااك بواخل عراز ميات عن 
ع-ودند . بعد ازان كه هخاء شان فارس بر افنائدتان مسلمط شديد عساكر 
دارانوش ٠شهور‏ شاهراه خييررا عور كود ء دارانوشدر كترييه نش رسام فارس 
درحله ( وب ) مالي 5 بعلاو فارس جِزء هست.اكات او بوده وياجى م.داده اسث 
ازولايت كندها را نيز اسعى مبرد » اما دراوسةا درذيل اساعى شانزده» ولايت 
بى مم ازكابل نام ( واى كرت ) ياد شدء معهذا تلط هخاء شان در ولايت 
كندها را عيارت ازاخدذ حراج نوده » ولطوريكه مورخين فارس هم ميكرياد؛ 
هخامية شان برخلاف تساطدر مالك غم بىفارس درمملكت ثخرق فارس (١‏ اففاف تان ) 
جيور نوديد اعتيادات هلى وروحيات داخلى ١‏ نما را زيرنظر كرفته , استقلال 
رؤساى وطنى شارا كا كان احترام اند تسلط هخاء يشان درولايت كندها را 
از قرن 7 'ا 4 قي لالمسيح طول كثرد » ولىبعداز داراءوش اين تلطرا رخاوت 
وضعنئى اسة لا عود 7 

نونانيان درقرن 4 قب لالملاد فارسرا شكسته در افغاسئان دست 13.لمطدراز 
؟ودند» افواج سكيد درع.وراز جيال هندو كوهمتاومت سحذت اهالىرا دو جار 








صفحه ( 40 ) نان اول جغزد كيل 6 











شد ء تاريخ ملل شرق وايونان از صعوتى كه يوئانيان در اننائ-تان ديده اند 
ذارى يما بد . سكادر أواح كابل وععبر خييررا باز حمات زيادى ع.ور كرد و 
دروادى شاور اخرين قواىءلى افناذتاثرا ملاقات موده با.شاه وطن ! تجا رشور 
نام #اربات سح باسكدند ركر دهوبالاخره مغلوب كر د بد وستوعبكة بض كتباورويائى 
عى نواد نام بشاور نيزماخوذ ازاسم برشور شاه است» نونامان از قرن 4 ناقرن 
اول قبل مسح درافغائ_تان بروج ممدن اخربى برداءتئد » ومتحمله كند هاريااز 
ممءترين مسا كر ان مدنين بثماررفت ء حه عار انولاءت صمّحات شمالهندو 
"كرتيو اشرق اانذاتدكان و عند )اسن وملا دو اق عتووويل نمل مد يق اشرق 
واقتراناقتصادى اففائستان باهئد حساب ميشد , هي جد هندوها دراوائن تشكيلات 
بونانيان باختر ء ررم ؟ هارا درءلد برالداخته » ولايت اندها را اشغال عوديد 
ةدام ضتون ساد كت ال كا سركه و كر اتن اولظ زواع لز شياو 
زودى دراترتساط باخترم-اء عنوداز ولابت كاد عسارا طرد وهريل تسا بل 
قرن * ق .م .) نونايان باخثر زودترازنونانيان ند هارا راه فتاريش كرفتند 
عنايك دولج باخترى بدريكترق قبل أزعلاد شاه يافك 6 ولى ور كند هيازا 
نانصف اول قرن اول عسي حكومت نونانيان برقرار بودء هرمادوس آخرين 
باد شاه نونانى كابل است اله نا حدود سال و9 بعد ازعيلاد دوام داشت . 

در دورهٌ بونائيان ديانت بودا دوعالكة اها لبن هوة عسوة+ وان قرن 
سوم قبل المبلاد بيروان نودا از جائب شرق ١‏ هندو ستان ) واساع سا كاولى 
از شرق ثمال ( <-ين ) هه نثير ابن عل هب در أفغا تان مشغول شديد, 
و افده أ هيئه صنابع ونان ياصئءت توداق دنا لت وهوضوعات هتدى 


جاءة 1 نابى شاد 8 بودا خودش درؤرل 0 قل الميلاد درهندوسةال طهور 


صفحة ( 407 ) سالاول ‏ مجلة كا بل ثمار ( ٠١‏ )2 


2خ يي يي للك 








0 و كبر صم 
عود(١)‏ ولى جداعمة : 


قل الملاد .ه انتثار اغازء و طرسا در افغنا لستان جاى كام هذا هب 


نتم هذ هب او درائغالستان از قرن سوم 


زرلشى وت الى قدم را اكوال عوده « ناطمور اسللام دوام حك رد 


هر جند مور زمان ارباب انواع ونان را هم بمضاً در كوشه هاى ان هلذهب 





١ )‏ ( در اراضى تتحنانى سلساء” و هاأيا حانب دعاك مول ارس ش-اصد ساك 


قبل البيلاد حكمرانى موسوم بعنوان ( شيرين #ديا ) بود ٠‏ اوفرزيد ودش را ينام 





07 الي الة ا يي ا يي ل يي ب ةا 


استنرتااحت اسان )أطي كود )كد اموسدووا تركلاق مبالان: ذو ازعديرت كار 
كرفته واخلق متفكر كلان شد * تاماقيدت حكومت را تذاهيه به مسائرت وعرت برداخت 1 
اين شخص در ايام شمروزادء 1 رن بر أمده و اتعانا” از منثار بره هلد رو ليده موق 
رقت كرده وبياد آورد كه خودش را دين روزى دراش است . بازيك روزى مصريضى 
راديد كه ناله مينمود » سدردا كر ان اوعناد كه او يدعكوقن هم جنين خواهه شد . 
بار كن حنازةٌ را بانالباى سوكواران متاهده كرد * اتدفعه يكلى «ة اب كرد بده وودانست 
كه اورا اين حسحله در مقايل أسب , تشكر اين« طالب كه توت يه مسن وزنده بى نه كك 
ديل تداق اسرت » سدردا راباين عله [ورد كه كسد اشياى شنابذ. دالى اعتيار واعتهاد 
بست * يس بابد ز بده كى راصرف اعاءدت لوعيت اكرده از اتراضشس وشمروات شخصيه دامن 
اكقيد « باالاخره سدردا دشيى از بمارى زن وفرز دش برغامنه جد الى مناه رد ؛ ولا اليسه 
ثقيرانه شش سال دراتجا ريست كرد . ولى برودى ماءخت شد درين شش سال عرات سواى 
اضاعة وقت سودى لدبرده * يبس به رد كعاردة حول بر داحته وبه مدد #ذوعان برخاست . 
واقعا حيات عبارت ازثر كث خود غرذى * صداقن »© مرجت “رات جوع أسدت * در 
عام دساوات است وذرق بين شاء و داسو مدقتا اعانت ممدكراد “ اياقت ذافى ذريعه 
برترى اسست الهمال وجاهوساساة اناب قاميلى . سدردا هدايات يسنديده و اخلاقيات رازيره 
عترض حموم هديه ميليود . دل لليحة أشييه تفكرات واخلاق *؛ سدردا بأسم ( يدها ) 
مشبور كرديد جنائجه نا اموز اصل لام ازءيان رضنه و هان شورت باقيست . دروقت يدها 
هزارها هزار تفوس دسةه وسته براى اسواع مواعيظ ونصايم اوازهي حاب ميئنائتد * 


6# الم 
0 


٠ أب‎ 


تميق ازلوع بشريير وعةأيد أن انان ٠ياشئد‏ . ,دها بيعنى شخص روشن وهوثشيار است . 
نايد يكروزى كه انائها درسدد كفف و حفيق اينسكاه والخذتعلم زندكى ازان بر أيند . 





صفحه ( 18 ) سال اول مجله كا بل شمار؛ ( ٠١‏ )2 





حاداد . در نوّحه ان شُوذ جديد اولا” ولايت كندها را وءتعاقاً ولاءبت باختر 
(بلخ) عمده ثرن مسآكر بود ات در افغانستان بشهار رفت » وحتى بونام ان 
حكمدار خود قول ابن «ذهبان داديد . بعد ازاك در قرن اول ملادى 
تونانان كتد غارا شقوط كز تدء وازال 6ه ع روات كونفاق الدالداتان 
رقرار كرديدء كتدهارا روئق ناز رى ود كسب كود وكابل مقر سلطات 
كدفزس دوم كوشانى كرديد . دوات كوشانى هر جد زوداو از صفحات 
هادوسةان على برافتاد ( بعد از قرن # مسيج) معهدا شوذ ا در ولاءت 
كد هارا ناقرن حم مرلادى طول كثيد » ومسكوكات قرسا آخرين بادشاه 
كوشاق كابل يدس تاسست . دورة كو شانىها در افغانستان ومخصوصا دركتدهارا 
از عمترين ادوار نارتخى افغا نستان بشمار هيرود » جوت ابن ببروان جدى دين 
ودا كمال صنايع تشرسه لاون 00 7 وكاتب محسيه سازى دار عوديد 
معايد حميل وباروشى ساختئد » ارى در دورة اشنا نود كه متت بو نان و 
بودار و بكمال يرت 

درقرن 2م مسي (.4#) استقراردوان هياطله افغائستان » تشكيلات دولك 
كوشانى را در ك:دهارا برهم زد» و اقتدار ابن دولت جديد دريهام افغاف:ان 
ناقرن شم مسبحى ( 56ه ) طول ين . هى <ذه. لعض ٠ورخ؛ن‏ تحةق أورويا 
دوات هيطل را يك حكومت مخريه و بر برى شمرده و اهارا براى تشيبه به 
هوهاى و<ثى ( هوباى سقيد ) خوائده ابدء معمدمًا باابستى فمميد <فريات 
عامى عصر حاضر در علاقه هاى جلال اباد و كوهداءن ء ويدست امدن انار 
كران عاى صعتى بونان وبودا اين قضيه رانابت وده كه هرطل ها درولايت 
كتدعارا + كلما احزاى مراك كردم انفد 

بعد از سقوط دوات هيطل درائةانستان » كندهارا داراى تشكيلات مختلفة 








صفحةٌ 19 ) سال اول محلة كابل شمار: )1١(‏ 


صو كه يقد دسيييةه 





يلى كرديد » بزركترين ابن سلله هاى ولا بتى مان رتيل هاى كابل است كه 
نا اواخر 5 مسيجى دوام بموديد . هكذا رؤساىهةتدرعلى إشاور وصفحات 
ثهالى بشاور كه با استقلال داءلى زيده كى ميتموديد . درهام ابن مدت ( ناطهور 
اسلام ) ديانت نودائى برولايت ككندهارا حكمفرما نود ولىعرور'زمان زباناسلى 
اربالى قدم افنائستان در ككندهارا متروك كرديده و جاى ود را /زبان بشتو 
كذاشت » وقسمادر<ه ص ثمالى كندهار البعده هاى عتلفة لى ار قل باجاورى قدم 
ويشهى( ناهنوزعونة ندر بض دره هاى راو باقدست) ظببورعودء عض محققن 
مغرب :بان «وخرالذكررا ازشعة السنه هند ثمار كنئد م ولىهئوز #قيقاتدرسق 
درين زعيله لشده و التحة لاببى بدست يت . ابن لبحه هاى على مخصوس 
بقاياى شاخةٌ داديكاى ححتانه ( تاجيك ها ) دررلايت كند ها رانوده وريطى بشع 
كداز بها نداشت . نفوذبودائيت بازبان هندى وعر مالسكريت: يكهادزافقانتان 
وارد شد » وحتى يكوةق دروادى شاور يقول الدكليدى اسلاىى بريتانى زبانى 
كه كفتكو ميشد يكقسم براكرت 6ززموعط ( آن السه هندى كه بعد از 
طهور نودا ومتروك شدن سا نسكريت ( 5 قرل قى .م .) ندا ويه بنج قسمت 
مده تقسيم شدء ) نوده كه,زبان اريائى افغا نستان ويشتو ربطى نداشت . مبرحال 
دردورةٌ اسلام ابن لببحه هاى عختاف اعمرازاتكة هندى بود يا ارياثى جاى خودش 
را من حيث العموم بزبان بشتو كذا شت » النها در قم از اغمان زان فارسى 
كوهسةانى ميان قسدنى ازداديك ها صروج وبابشتو اميضته كرديد . 

راجع مدنت وصنايع كريكو نودك ( بونان وبودا ) در ولايت كند ها راء 
حفريات علمى «عاومات خوبى يدست هيدهه . در قرن كذشته تر هون 
0 الكايز ودو سه ثفر #مكاران او درهدةٌ .قدسه حفر ياتى كرده ودر 
استويه ها 561128 خسارة زيادى رساديد ء معهذًا سر رشتة آر ]نار قيمتدار 











صفحة ( ٠.‏ ) سالا ول مجلة كا بل شار ( 21١‏ 





1 هارا يدست داد . باو يكوقق كته نود عب ؟ةدهارا ورقطتاك مسكوية 
وساف زى وختك داراى هدمت و “رقيات زايدالومى توده م حرا ماى بسى 
شور ها ومعايد قدم را داراسح , دوعيكة شاهدان خاموشترقات وهعموريت 
قدم وزندمكى سعادت مد انه' اهالى ١‏ نا شمرده ميشود» حفرات دراغكافن 
معها رى » ظرا ؤت 1ك قديم را مكشوف داشت له اه مي بوط 
بقرنماى ؟ 'ايازدة عسوى امدت ء» حفريات خراه هاى سوادر » شمر لول » 
جال كر ء اندازه نفوذ صئعت مجارى نونان را درصايع وطنى روشن تود » 
ولى هنوز عشر#ت داماى هلد كوره ( استوبه ها ) دست ورده » هك_ذا 
سوات» باجور ء مير » مملو از يادكار هاى س.ردوسا كت قد است ع خراءه 
هاى ناوا كرام » خركى ء باجا وغيره منتظر حفريات است آنا افسانه هاى تمدن 
وترق خويش را بان كنند . حفريات عضر عاضر ارزو هاى باو را براورد 
ودررحه معلوم شد مدنت قد كندها را شرقاً غرباً از شمر 'نا كزيلا ( در 
ماوراى هر سد ١4‏ ملى شرق راولتدى ) اوادى هاى كابل وكوهداءن بسط 
افته بود . مستر اوديل استين در ( عتائق و سط أ سيا ) نام أر خوه راجع 
به تصاوير ونقاثى هاى كه اي ًا نهاى رو بده ( درنواح قره شههر شمال 
مشعرق اراضى درياى ارم( يذ لمث أمده 6-9 مكو بد :د كه صلءت وارت 
بوداونونان ازانتهاىثمال غسبىهند ( افغانستان ) دراتجاها رسيدء » ازين مقوله 
مرتوان حدود بسط ان مدن قدمر اكردفع نان تتدضارا نز دص زد 

دراهةءة! صبحى مقارة كوهائ اشن كار وادى (اشاور حفريات شده و 
بعض مسكوكات كا نشكا( يادشاء “كوشانى افغافتان ) بدست] هد ء دار تالمعارف 
ريتاتى ثيز درا مخصوص اشارى ميكند . اما فرائيه ها درتكار را ( هده در 
سر مل عدون سللال! باذ ) وما 6ل عاق كار » راو كوهداءن » حتى بااخو 


صفحة (١١ه)‏ سالاول - محلة كا بل شارة 61٠١ ١‏ 7 








بام.ان حفر يا تعميق علمى اجر اعودتدء ماعدمله مس.وبرونودرسالهاى 5-/.18 ممق 
ح 9786| سرحي در «واضع باغ ع كاران »كافرنه » ش اخل عندى , 
رايس « مواضع كافر عنده حذريات كرد 1 موعيكا #لوإسلك حفر يا تهده اميت 
خصوصىرا مالكاست » حوتكم يعدفوت نوداء هدةٌ مقبيرهٌ سو ختههاى اعاظم بودائى 
بوده ويك م كز عمده و بارولق مدني أريك ونودا حساب منشد»م و<نى ا 
قر / ميلادى )0 مصادف مسافرت هو لسكن زوار ري ( محان رواق رقرار بود 
لهذا ٠:.ولين‏ تودائى يصنايع نفيسة حارى » دستكارى ء صئدله , بلستر وغيره » 
مراقد مذكوره را مزين ميلمودند . از نها قرسا ا#صد سمه هاى خوردو 
كلان ظطاهص شداكه غالياً از كل خام و مامع اكيم بوده وبرخىطاةت هوارسيدنيداشت 
«وجوديت «كتبجسمه سازى دركندهارا مخزن ابن انار يشما رشمرده ميشد . 
لتكتهار ( نام قديم وادى جلاك اباد ) نيز بقول سيلو بك كلمة خالص از زيان 
سانسكر يت وازلفظ ( توومار ) يعتى ( نه معد ) كر فته شدهاست . والحاصل 
روم و #قطار مثتر او «سيوكودار درسئه خ90و) هزاره| محسمه ازينوادى 
كدف كودند »كه هنتهاى عوج صتءت كريكو نودا را نشان هيداد . حفر ياتيكه 
دروادماى كوهدامن وبكرام شد , ابن مطلب را هوت رسائيد كه اثار 
هذ كوره بتكام بماسندة صنءت كريكو وبداى كندهاراست . 

مسيورو زف ها كن فر اتسةدر رساله حسمة بر كر 8 و دكدركايسا 2 1 هدامن ) 
«تطبعه بأريس ١975‏ 67600 5111011115 122201583 06 115 ل 28010 
شرح سوط وحيرت!ورى «ينويسد ,ه ما بطور اختصار قسمورا ازان نقل 
يكنم اوهمكويد :ل هس.والفردفوشه عدّقهشناس «شوور در ٠.وا‏ مسح ما على 
هسجد خيير امد » ودرجموعه ( عماراتنارخيه وخاطرء ها ) 2104 100466116 
أثار سمه ساز مها كركك ونودكرا شرح دادء ودر؟؟9١‏ مكرراً وارد اففانستان 





صئحه ( ؟ه ) يجله كا بل سال اول اده ( 61١‏ 





شدوه قصصس هسأ فرت زوار حانى هولسكن و ا حكات هاى در ست 
وراست على تطيق داده » بعض معايد يبودا را كشاده » و درا سر لامر معير 
ددس سا كه جلك ثمال هندو كشن را عرا كز «قدس جأاوب هندو كش 
عي فوط موود - معيدها و عبره را توه كرد . مكاران ذرا لسوى 3 فاسمر 
#شارالنه در لعقيب اونجفريات هدم شُريقة ) بأنه ثَ لدينين كلد ها را ( وكرام 
وكايسا رك و هداءن حاليه ) كه هدو ع بوط 2 مانة د كن هارا بود 
برداخدند يو القاود روزا 0081 2206 .8/1 درس؟وا دراطراف 
قريب أ كلان 16727611212 هدُ مقدسه <ضير ياتى مودكه كويا در شيحة 
نيك ( موز صنا يع ونان ونودا ) مكشوف شدء هي يك ازججرهاى ٠كشوفه‏ 
داراى استوية ( محل كنذا شكن انار ياد 8 واشيا مقدس ) بوداكه دورا دور 
إن سمه ها <يده شده لودى اين سمه ها م كلب ازكل وملمع اذنكورق 
بارءك كى نودء بى ازين تسمه ها بودا 80110113 رادر حالت قدم زدن 
نشان ميداد» كوداررا جم بابن سمه ميكويد : كرجه طرح الس“ أوضخم 
است » ولى ماد عصرى كه طراحى وساحمان اليسة بويأ فى لسيار عبارءثد.ده نود » 
سيك ولطاف أسرث ع اهاي 4 أعصاب إن كمد مه الى قذنكك ساحته شده ع 
وبرخلاف سابر "١‏ كرك ونودك كه ذالباً سات وشل اسث » ماهرانه تراش يافته 
ديك 00 نظير أنرأ مأ بديدهاجم 6 درصنايع مكشوفه كندهارااككال وان 
وافكار هال مالاحظه ودود اك ان .مزاج درقام صنايع مكشوفه ويد ) معايد 
٠"‏ كزيلا- هدو ) مكشوف رون مارشال 1131:51:8[1 0111[ مدر موى 
شعب عتبقه شناسى هند ) وآ نار مكشوفه در اننا لستان » و حتى أ ار معايد 
بلاد مخرويه تور كستان (علاقه هاى نلك و كوتسكو - 020656110 
1110 ( حاول وبديداراست : خصة زادمواد تاحيان انانار 3 كزيلا 


صفحةٌ ١‏ «ه ) سال اول - مجلة كا بل شمارة 5٠١‏ )2 








سعد مامه : 





وهدهونور كستان 5 م كاز ارق » ميدة من مس و دونه ع حك وحويه 
فودة وشيست - همغو01 ثم درحله مواد بكار رفته است . از كاوش به هاى 
جاريكار ر.ة كلوترىكابل ) 6[1615«وورزومصط بزارهاى كهدرشياتءنيت 
كارى شده » دك اه وعس.و فوشه كشذف موده كه ملببع شسات هانرشته 
نيه هاى من اه 3 فاصل حور هاى كابل و كوهداءن تاق 

دراستويةة بك خرا به ( واقع درحوزة كوهدادن ) رئاس هرت عتّقه شناءمى 
فرانسه » شَالاى ديرى را كثف عوده كه اقامتكاه مارى ابد كان جنائى 
كانيشكا ( كى از بادشاعان كوشانى اففائستان ) دوده است . در اسه كيلومترى 
شرق ان “وضع در محل برج عدالله هوميو فوشه محل ( شمر شا ) قدم 
را خاطر تشان عينايد ١‏ در فاصل ١١‏ كيلو عترى شور شاص كانسسا قري” 
( باسّاوه ) 231135772 وجود دارد , بعض بار<؛ هاى صاعي كرك و بوديك- 
كه در موره كبل «وجوداست ‏ از همين جا در سال 1١9154‏ كشف شده. 
مشهور رين محسمة هاى سا كانوى 031538-111111 نيز از بك نيه درائما 
يد سدتك ع ١89‏ دسامير ١902‏ ) صدده در شيست كار شد. بود ابن كسمة 
سا كاموتى در تتبيحه العاس شاء برزء ناجت ‏ 1”1086118[11 ممحزة ١‏ كير 
يا ممحزهُ اب و اتش ركسلا 1205018 ويا ياما كار اتى هاريا_- 83113180 
18 را نشان عى دهد بنوعكه از يك 55 بدن او باران عى بارد و 
ار اتش شعله «مزند ودرا ممان مانند كوه ١‏ تشفشانعىدرخشد , حصة 
رده ابن مجسمه از سرخى رتكى كه دارد نابت عى كد مانا از طلاى آخمر ' 
وشيده شدهء نودء درحئةُ ابن يسمه شكل راها 81811128 واندرا 120118 
نبز كارشده, و اندرا هئوز بواسطة ناج شاهى .٠و‏ كوا 11012013 از براما 


فريق ى شود »)و تمك أسدت إن سمه از 0" قرن ” يا 5 مسيحى بأشد . 





ودرءؤه) سال اول يله 6 بل شمارة ( 21١‏ 





هكذا از جاور نه هذ سكوره بعض ١‏ ثار ديكرى ثنيز از قبيل اشكال مختلفة 
أشخاص و اطفال » زن و مرد باطرح تحيب زهور ها و اابسه» در هان سال 
مكشوف شد ( شرح ابن أ ثار وتصاوير هذ سكوره در رسال مولفه 
ورف ها كنءه تفصيل جذابى عوجود اسث ) .واف هذ كور در خا مه شوح 
حال ابن آ ثار ميكويد : نه ابن اشكال و محسمه ها .ثل اغلب ايليه نا رعية 
كايسا ء ازصرصر كرئد » هونماى سقيد (عياطلهها )كه درقرن 4 مسي اكثر 
مياد كتدحا زاكران كه اند نحات يافته استء ومعلوم عىث ود معايد كابيسا 
دراستداى 'مة دوم قرن هقم وساحى دراثر مجوم اعراب رياد كرديده أست » 
لس نجه 1 عق م ازباى اوه كوهدامن بلست افده ميتوان ما راان 
اخرارين آثار سنايم ونان وبودا در افغائستان حساب كرد .» 
بطو ديك بيلو بى كويد : ه درآن عبد ها هندو ها كد هارا را ( جنث 
شمال ) عىحواندند» افسوس عحاريات «متصياته وماحم خول أن همه جمال وكال 
ا عدوم كود » شهر هاى كه سق ساحته شده توديد ومعابدى له رفش 
إلكار تودئد م همه مخاك برابر كرديد , مسا كن برباد شد و مملكت هسكن 
برانات وساع شده شمر ها بدشتها ويل يافت > فقط درحصص شما يشاور 
قرل 6 لوسف زى ها ا ابدازة بزراعت وا بادى برداختند ٠٠‏ علىاى 
الظبور وتشردن مقدس اسلام سر نوش ت كتدهاررا تغيرداد » وازسال «بمام 
الالام مكرراً اردوهاىاعراب دروادى هاى كابل وكواهداءن جوم أغاز 
:ند » وهيل ها ىكابل درمدت قربا يكنم قرن عدافعه وهقاومت مشغول بودئد 
ت درلاه؟ ه يعقوب صفار سيستانى كابل را الشغال مودء ولى متماقناً رسيلها 
لى كر ديد ند ٠‏ دردورة فتور ساسلل” صفار هنود رممينى ذهب درحت قيادت 
نائى از جانب شرق ماخته ويأه ىت كابل را اشغال عودند , ان سلسله” 


ضتحه ( ذه ) سال اول مجلة كابل ساو لاا 





ازء اشر دعن ركوو ماغول كيدلة وهرما كان فرق وز عار كابهازا 
مساط نودندء ] بأرمذهب رهمرن بى كدر نواح لغهانات درم حه <فر يات يدست د نمز 
متسون ابدؤوة'اشرائءك :ضهنا واديائ كتدهارا درت راك رؤساووطى 
بشكل مستقلى اداره ميشد . ب كين غن نوى درسال ووخ م خانوادهٌ هنود را 
در ابل منقرض عود > وشبنداه ممرد » آخرين شاءنودائى وطنى را درجلك”' 
بشاور مستاصل ساخت. بعد ازن اسلام درحصصكابل وتشكنار ويشاور منتشر 
كرديد عواهمرتث ت باه و فى كانل به على ١‏ قال قو 

بعد از انراض سال غننوى واستةرار سلطات غورى درندف ةرنشس 
مخرى ( لاؤه ) ولاءت كابل در#ث اطاءت شاهان غور امد وعمال غورهكندها 
رارا اشغال يعودند » درين دور ها نود اكه اهيئة اهدئة مديدت جديد اسلام 
صفحات كند هارارا بيك حيات ومعارف نوى أشنا ساخت » متاسفانه مر ابن 
دوره كوناء بود و دراوايل قرن هقفت رى ( +51 ) نوم خوار زم شاه سر 
ثاسر كند هارا را استيلا بمود » متعاقباً ( 518 ه ) سيلاب جتكيز ان ازكابل 
ا ساحل سند سيرا زير شده و | نجه 0 عمرانات ومدبدت قدلم و جديد بود 
همه را بست ء ابن انش تارحى درتام ولايت كندهارا از خشك وترلسوختة 
تكذالقت ‏ اوان بعد باظطيور عور أوركان (اقرن قه #اولارى كتدهارا وال 
حدود سياسى جنتائيان وحشى بشمار رفت » ولىوادماى شرق وثمال كتدهاراء 
باانكاء بدولتهاى مقتدر افغانى درهند و 2ابء داكا «وجوديت واستقلال داخلى 
خود شان را حافظه توائسته » و در تحت رياست رؤساى نوبى زنده كى إبسر 
مبردد » ولايت يشاور قندآ زياد ثر بادولتباى افتاق عند م داغل روايط و 
علائق سيامى ود . درظطوور عور واولاداو رما ابن ترات ادارى كندهارا 
برهم خورد ء تمور 'ادهلى بّاخت »> وبابر صرزاى هشمور در اوائل قرن ده 








صفح ( 1ه ) شال أوال بت خلا كايل شمارة ( ٠١‏ ) 


مرى ( ١٠9و‏ ) كابل راهقر سكوك حورش ساخت » ومتعاقياً كتدهارا را 
عيور و لطت اففائىرا در دهلى خائه داد . اران يس يعض خانمهاى دخو لاز ددبار 
عاد رقا ال كتدفا راى غربى ( كابل ) بصفت حا كم مامور و اعنام 
ككرطية ع" ادن بشبدام ل كن وز سوال 3510 )اه لخر نان نيوك 
( اصر خان ) را در كابل سقوط داد . 

يلقلا رفول هاو والفن كتدطارلى شرق وشالى وقد و مقندارق 
سودء ء مغولهاى هند ازظهور ادورهُ فتور حُود ها بلا فاصله باتحاريات هلىاان 
صفحات دوجار نودند » !كلدي بربتانى ميكويد  :‏ «خولماى «ند ازدست 
افعاهاى شاور إسى د » عد درعلود اووتكك زيب ( زر كزين 
بادشاهان مغول كه خر يطهٌ سيامى حكوهت هند درعيد هرج دوا مثلدورة 
اوكسب وسعءتكوده نتوائست ) ليز اناما مستقلانه درا مجاحكوءت هيامودند.» 
ككندها راى شرق وثمالى درقرن 16 مسح برخلاف تسلط مغول » درمحاربات 
مقاوهدت شديدى بروز هيداد, وازان حمله است محاربات شخ بإزيد (ببرروشن) 
و سمعرأناو ( شيخ تمر وشبخ جلال الديئ ) واحفاد او درهقابل ٠ذل‏ هاء ولى 
متاسذانهاختلاف هاى هلذمهى و ظمور مبتدعين ومحتهدن متعددهُ دى و اق 
حاى 'داخله + اشاب مكدع اتنمتاوحت بها كرديد حكذا دوادهاى حلى يداك" 
زح ها بمداز طى نقربباً ؟١‏ سال درهقايل مغوامها مهمان علتا<تلافات داخلى 
عتم ماند . هشور رين حكمرانان #لى توسف زعى ها ملك احمد كجوالى و 
ملك علىاصغر ان نود كه ولايات سوات را أشغال كرديد . بوسف زاهى ها 
درين محاريات داخلى ١‏ كرجه شتح باجور ونواير كاماب شدند ؛ ولىا ننفاقهاى 
داخله فرصت يدست مغولياى هلد داد كه باد ارا بر اندازد , ملادرويزم: 


معر وف دريذ كرت الابرار حود دن شاقما ومحخاريات بتدعين وممد يندا خلى 





صفحه( لاه ) حال نامدإ عل مار ل( 1١‏ ) 











باك من مذهى سذن ببرايد . اسّثار ديانت مقدسة اسلام در درهاى دشوار 
ذا 0 د هارا ى ثوالى انز درهانقر باى م > ه 2ُرى كلى تع.م يات . 

طهور دولت هوتكة قندهار در'وايل قرن 18 مس.حى 1 برى دروضويانت 
ككدد هار يانه مود » جوت مساعى وهمم دوات هذ كورة فقط «صيروف مسايل 
مالك غربى وتسخير تملكت فارس نود . اما نادر شاه “ركان إعداز سقوط دولت 
هوتكه درهان قر و5 تدهارارا بغر ض افاعم «ذد بأمشكلات زيادى ع.ور ود 2و 
علد يان ورد ود خوره كبن وسكبار وخيبر وبشاور ٠عروض‏ #وم ها ىشديد 
اقال وعق وماق سو كن اقراد كرويده تشكالاى قو داه ازالة عار 
بعد ازدئدئ قرن اختلافات داخله و #2اوزات خا رجه را رطرف » و مملككت 
اشائمة ن را موحيد اداره موفق ساخت » وملحمله كند هارا بصفت عدمترين 
ولراك اقناليكان' قريى غام وده بعد ار كى 6 لاست به لق اموا عور 
اغالةان را كرت كرو ع ان الأرية داق "كلد همارا القن ازل رن 
مسيى رقرار وده ولعدها رو با مخطط رف . 

درسال .م1 مسح اولين سفارت دوات اتكامز در يشلور شرفاب حضور 
شه شجاع شده » ومعاهده تين بين دواتين ادضا شد . درسالباى عم غغ؟1 
ذرى بواسطة تور خا بدان احمدشاه ومتغوات دا<لى برادران وذير فاع خان 
رات يك انك راطا ين همان لله إلى 5 در محلة كفتم اشخال كودم 
ودرة: ‏ .ه؟| شرى ح- 141 وسح إشاور ونواحجى ان را استيلا كرد 
أما 5 اويا إل درسته م64م1 مسرحعى إن ولا.درا ضم١ه‏ حدودهند الكايزى 
3 د. معاهدة لاعور (8*م1 مسبج ) مام ته ص ايك » يشاور > نوس مازى>» 
هشت ذكررا ماحد خبير باولايت كشمير اركندهارا يجزا مود » عاربات اوللن 
افغان وانسكايز درسالهاى وم ب +٠‏ - 1818 «سحى اغازعود ؛ وتلفات .يض 


صفحهء ( مه ) سال اول - مجلة كابل - شما ره ( ٠١‏ 6 








بأردو هساى ءثمزم برثياتى در ولايت كتد هارا وارد شد . (1819 ٠سبحى‏ ) 
در بلواى عام «ندوستان يشاور حزن قوا تود » سرجاءن اتكليز لازم ديد براى 
حفظ حصص اقبائده ثمالى » يشاور را بدوات انه نستان وا كذار ماس » ولى 
انفاقات لكر ابثت . حرب دويين اففان فى ركان نيوا وو نولخيف "دهاز 
00 ديدع تومو اهدة كترعك: ( يديو )دز حهووا ٠١‏ كنان شرق الندى 
2-3 از ار ا <داكود » درء .كمير ولالم1 وساحى سغارت ت الكايز در كابل 
مقداد عو عيان1 1 لأرفي "اممو كاذ اش الاسسان الوسر فوفيان 
حكورية: مز ز واقم كرد بدويعدار ان طابق تعاهده 1888 مس ىو حد لشىد بورئد 
علاقى اىواتء باجوراز كتدهارا ٠تتزع‏ كرديد » وأا امراىءقتدر إن مناطق 
مستقله ازقيلل بوابدي > بادشاه وات بعتوان أصراى دوستدار مجاورا: كليس 
امرارجمر مانند . حرب سوهين افغان و انكايز رسال 8 سا ىم أز مه 
جهات زودثر در ولايت كتدهارا شتعل كرديد » و اهالى ش جاعت زابدالردنى 
در دفاع وطن ازخود بروز داد. 

والحاصل ولايت كندهارا باز منايع قدعترين ازاديختانه وداراى افتخارات 


نك تمدن 9 رح أو ةالستان لوده » ار حودتث ولترك و |قاصاد إزههمتر بن ولاآيات 


0 


أو بشعار هيرود . 


صفحة ( وه ) سال اول مجحلة كابل شار: ( ٠١‏ 6 





- 
ازحناب اديب فاضل أقاى سردار عبدااءزيز ءن إلى دبروز و حيرت 
1 مد رار جة هرات وحتاب شحاءت ما نعي لاف دن توماندانعسكرى 
سبع شمال وعكلان عرزا اسك واد كان مكتون وين مكوقت عور 38 
طريق قدرشنامى بعالم عرفان و ادات وطن ان احمن را باهداء عض كتب 
نفسة ويك ماه فعا ودرا يطور اعاه مثون وابراز عواطف صميماه ورهوده 
اند م امن ادبى بوسياة ابن مختصر از ذوات ءالى شان تشكر موده ازدياد 


امثال دق شان را در وطن ازحدا عن هيمابد 


باد أو رى و يشنمهاد 
داق طليه مدارس » اهل ذوق و سابر حترميتكة بتويساد كى وشاعرى 
شورق نداريد هي كاء بطور اظوار قصل واراثه عودن موه هاى آثآر منظوم 
و.نشور خويش درموضوعات مختانى ازقدل » اخلاقات > اجماعيات » اريخ 4 
فكاسات »؟ ورديكر حمصص مختلقه علوم ادب ا اروعتالاى إن اجمن شر ستئّد 
اتحمن ادبى بطور مسابقه انارشائرا حكميت كردء براى حايزن ره اول و 
دو مكافاتاً يكساله مجله كابل را باشتراك محاتى تقدم خواهد بود وضشمناً در 
صورت رصي 0 وخونى اعد قرم نك لقنن عق ازقدل » تصاور 
مناطار بديعه ياظروف وعيره اضافه شواهد شد . 


000000 


ا ا 


صفحة ( 50 6 ل اول - عحلة كا بل ثمارئ 22 








عاط تأمه له ده 


ا 
الله < 0ه سس 

صوعده ا سعار ب ) عاط ( ) يح 4 

0 15 - وطآزووعزرره1]آ 160 

0 14 1116116191 11 وله كمه ارلا 
١ 3‏ - إزعط1أم مع 21016 2) 
1١ 0‏ --101105آ1 /1 !| ١‏ 
1١ 3‏ - 150111506 معره 1511 
: خأ تان اعفار اإزان :اوضاز 

5 185 عدم حر كتى حرق 

3 م 12211511551011 1111 

١‏ د ل همل مواق الراك عا لات 
2 ع ل 4011018 1 111 


هام احشاىعمومة دا حليه ) ( فعاليت» 0 














0 
« 


الا لات 


سى 


ول 


بان 


صوعده حت سدها 


١م‎ 0 


باد قزق 


حضراتيكه باشتراك سال دويم محله كابل مايل باشند قبل از اختتام سال اول باايسى 
ورؤه اشترالد ورسيد معاوضه ويمت سالانه محله را بدفار ادن ارسال فرما سد والا محلات 


سال دوم حدمت حضرات جواهد رسيد . دفار الحمن ادن 


6 


نان ١‏ وو و سشنهاد 


ايحمن ادبى حفظ ويدوين لغات واصطلاحات مخدوصه زبان افغالى و فارمى 
كوهستاتى وطن را در نظر دارد . 
موطنائيكة عقصد خدمت ,زبان واديات على امن ادنىرا درن راه كك 
عوده وقناً فوقناً يكمتدار لغات و اصطلاحات و طنى را اعم از افغالى إفارسى 
«طايق شواعد اصليه زبان متعارقى ملى بوده وبين بوئده كأن فعلى معمول 
ومتعارف ناشد ثرئيب داده ويان اتحمن اهدا شرماشد ششكرا رمرلاد. كاد 


5 1 5 َ ا ١‏ 
برعلاوه اظمار ودر شناسى 1 له كابل را خأان َ م هدم جواهد شد . 








ادانيك حا احيااو د اعاي ع لونق:او اعالن ع 2 
وار يىّ فى 2 جم بى 


ا 
1 سن 


ل اداره: سد جاده اركك *امجين ادى 
در نحث نار الجن أدلى طبع و اشر مود ٠.‏ 


خا رات لا ايه اسد 


اه 
عنوان نلكرافى : - كايل » الجى. 


ل 
الكل لك 

كابل 5 اففافى 
ولا بات ذا حله ١‏ 0 
« جارحيه يبدا تكليسى 
طليةٌ معأ رف وان كه 5 1 هاى ١‏ حعكيليم 

باشند ركان 
شار طايه سارف وان أصاهب قدحت 
.0 دقمرو 9 


جد واجل ١‏ ع١‏ خسن ححا و ابريل ععؤجر هلا دى 


06 
سسرور 0 
عيدد الك حان 


حجان 50 تغى 


قضاياى اجماعى در اطر افمد ين ترجه ل مشعرحان 


عيد اين حان ابخان 5 
اقباس ارداشكرى 
اعطامى 

عد 1 حان قاصى زادى 
مير علام د حان عار 


امجن ادلى 


ا 


١‏ الى ب 


١‏ «م«يلبرى 
«١١‏ »م” 
د يرا 
ذ؟ى ذم« 
** سس 
+" م /ا* 
/ا »م 1 


اك 





١ 
. ٠. ا‎ 2 
دمر شموخشاه معر وف‎ 


9 در شارر شد عا ركه د 


اعفان اعد شام بابأى ذركك 


محددا از طرف بأديه قند هار رمم وترئين مدشود . 4ه 


بت لاي 0 لض لل 05 م 8 ١‏ 5 5 1 اكد 1 








3 8 3 1 ١ 
” معنا 9 ) سال اول محلة كا بل شيارة أووي‎ 
درس / شتراك‎ 
محل اداره : جاده ار د ؟١ انفان‎ 
الجمن ادلى 1 5-8 حد | ذ‎ 1 
ا : وال « لارحه حح ويد‎ 1 ْ 
8 20 4 8 عنوانتلكرافى :كاب لامحءن‎ 
مخابرات : ب امن , طابة ممارف لصف قددت‎ 2 


أ 


مجله ايم تماهوار :علمي .أد بى. اجتماعبي. بأر يخى 


زر ١١‏ جل العاهش حت ؛ ابريل. ؟1 وام دم 








سد 8 م 


الات دين فطريات" 
طوزيكة درعالم حيات اغذه » احساس حب » بغض ء تحمل » ديكرشهوات 
وخوا هشات هتءاق بى از اءور مادى يا ٠ءنوى‏ فطرى الان است » حس 
بر نش وبدين عر ل وفطرى انان لوده ونوع ل 00 5060 بإن 
508 قو قن القن . ال 
عقول نارساى مابه لو ريك فم+. يدم كيتواند اسان حرا حسن و<ال ء ةعاق 
لك و نوا هاى خوب © صلم بد بع وعيره را دوسدت ت هيدارد 0 0 
متوائد ازروى كدام قاعده رياضى با فلفى ابن عقدهُ رول كم ارا 
بر ساشس وعلاقه داشئن يديا ا سياب حوش:وذى وتسكين روح وقاب السان ايشود ؟ 
عقل- محدود بير ندتنها درعورد اكه دربمى «طالب عمد هصتند كه هاوز 


از رسيده كى عاجز مانده وضعف خودش ر! در احاطه بكم وكيف ابن عام 


صدحه (؟ ) سالاول ‏ له كا بل شارك ( 11 ) 


اس ا العلا ل ده يدم يميد يد بحت ايلييه ماني “كيت يعيب نيا ررشلا ورطيت 1 . بدك شد :لاي موه حار يي 





بزركك وبر اسرار خدا ثى تسلم واعتراف ى ايد . 

وقتا كه انسان ازروى انصاف وتعقل محدوديت وز امور عقلانى خويش را 
قناءت حاصل تمود ؛ ميتواءد بكمال صداةق وفروتتى عقام بائد بدن وبرستس 
ديس وتسلم ايد كه دين محبوب فطرى مات . 

مسثله عقيده بدياات وحس شريف برساشى ازا نكفيات تزركك وقدكيست 
3 وحود را با يدايس وع بشر هيوان 05 ادعا تمود ! جه تاريخ ادوار 
حيات ايم هيجيك قوم و دسته را از طبعّات بشيريءت عارى از وجود اين حدس 
شريف نشان داده تميتوا بد ! ولى اننها ابنقدر نوده است كه طرق ابن جسس 
واصول إن رسشس در طيقات بشرى محتلب وهداين بوده وهرثوم درائر ريك 
وارزوى مان احساس .قدس فطرى #قصد <هول وصال بوب و مطلوب 
رواحى واس شدر عقول و مفكورهٌ شان در راه هاى عتانى بويان كرديده 
و «توسل بيك جيزى شده و آأرا نقش قدم موب حقيق دانسته سرئياز و 
ع.وديث مقاب 1ق ا كو اطي اد 

*ثل : قوعى اجرام فلكى و برخى عوامل زمين ولعشى قوت وجبروت و 
دستة بن هاو ها كن مصتوعى و عيره رأ لز مداه ابد. شول شاعى شرق : 
كله فك درمو كه ا مسعدد 6 مطلوب توق كةو َ اانه عا نه 0 
هركاء ما درطيقات وحشه وجاعل ياد'وف ممتازه وعاقل انسان ها نظر ميكايم 
ى بيثم يى باوجود فةدان عقل ودايل ترائى و د يكرى با وجود خورده بينى 
ومنطق عقلى هردو دك ارادهٌ عبى واحساس عبراخةارى إارف دن ورساشس 
بوبإن بوده اند : طيقَهُ اول بدون تفكر وتعقل وصئف ثاتى ازخسته كى وضغف 
عقل و.فكوره ,أستانة قدس دين سركعز وانكسار سوده وهردو بلااخةارجمة 
عبوديت وأسلىم در بن مقام دسل سود اند اليه 4عث ر فى شوم كه ا ن كبذرت 








صفح ( + ) سال اول مجلة كابل شمارة 61١1‏ 





مقدس 5 آش فيروزا نيست كه در اعماق روح ما ناسدء وحرارت أن مارا بلا اراده 
درين راه غير «فهوم عى كشا ند وما بايستى ندال براى جه ٠يرويم‏ ؟ و يكجا 
«نتبى و «تصادف حواهم شد ؟ 

إن حس شراف و خصلت زركك كه جز حس فطرى انسان ما اص وز 
دكر تعبيرى ازطرف عق-لا و فلاسفر تزركث نيافته البته بابدتى ما مطابق 
مذكوره و فيصله دانايإن مذهى خويش آترا تعقيب والةايس الم ! جه ببى 
از محققين اسلا مى مرفرمايد : 

دين و اءانرا نود دل جا يكاه 2 وندران جز حق ؟ ى را رياه نيست 
دين واعان رشتهُ ا زمهر اوست202 كس أسا زد قطع كردن غير دوست 

يحققين و«طلمين اسلائى شَلفهُ ندين قطم دارند كه روح انسان خلقتاً از 
اص وجلوهٌ ازجال الهىوقطرهٌ از وان ير فى كران و حدت خداسست ١!‏ لذا 
| كرما عقل وافكار خويشسرا از ذلت وسركردانى وارها نيده و.عترف ميشوم 
كه ابن عالم بزر كك خاة ترا مدبرى وان مخلوق را خالق و آفريدهكاريست ! 
١‏ نسكاة بسهوات ميتوانم عظمت «قام روحاتى خويش را فيميده و ان هيجان 
ولثنه كىر وح ودرا بوصال >بوبومطلويك «يداء ومنشأ ابن روح عالى ماست 
شيط دائدته وحس برساش١٠‏ بيك كيفيت فطرى يعنى كع از خواص فطرى 
روح خود خواهم شمرد يعنى روح ما حور است. نقطهُ مى كز اصلية خويش 
كايل داشته باشد ! كن ادها عافيت و كافات خصودى روح خو شرا عقلا” 
و منطقاً فهميده سوام حاى كز و دلتكى بيات ! زيرا عقل و حواس ما 
در برنو اشعةٌ نابناك ابن سكيفيت ١قدس‏ مثل شيشة جراغ ١‏ اسكتركى بيش 
واهد بود ! إس ايد إن كي مقدس يعنى ٠‏ وح انقدر شق غير ههم باشد 


كه عدل ما لعنى إن اله اجراى مماصد دوحج ان عا هل زد كت مابوع خودرا 





صفحةً (؛ ) سال اول محلة كابل شمار؛ )11١(‏ 





"!شأ سرد ا 

إس در دوريٍ»ة عقل ما انصافاً از معر وت 0 بأبد عر داه:ه بأد 
طبنعى عق أذ عدق وخصوصات دوم > بكار ا 9 مأ حدس ار سلس وعلاقه 
بابدن اعت عاحز و لى خير عى هايد . 

0 از متصوفين اسلامى مرف رايد : مين روح زر اث 3 در اسيك 
و<ود ما بك كران ئى عابد 1 رانو ذا أحعدريثة 5 عشدت وارادة 
بالفة وى درئ قالب مادى داخل شده و انوار ا كس اعماق و زواياى تيره 
و حكس عارا «شعشع ومتحرك ساخته اسث نا ما درتائير قوانين خلةّن واحكام 
الى بوظائف حيانى وعخلوقيت خووش قام كرده واجات بششرى را اغا عالم , 
ولى كر 2 روح مقّدس يادى أزهيداء وهنشا . حواشس مى عمايد طيماً بك هردان 
وطبايثى ى 1 بد 3 عمل و<واسما ار درك امال وى عاحز ار صرف ما 
8 0 اليف برساآش ونوجه لساحة عا م كبرائى قدرى وى را 

0 دررين «طلب عمقل ومحسوسات ما حدمدتٌ وكدذ ال مواد اشات 
كه روح ما مارا بيك وق وأرادة عير شعورى لعشق رمتس وبدن بيك عالم 
عيب و يلد 5 أ زعسوسات م ا وادار 1ن . 

وقنا له انس .ةدس دين وأ شعة ٠١‏ بناك رسكشس در كانون سيئة ما مشتعل 
فاشود ى يم عقل وادراك ما آر فوم كدت عاطل وكا به ايل وه اواله 
ودرب فق “شوم كا لا را 8 بك وعديله مح داده عدوا ع 1 

علماى روح شناس 00 م كوسلد 2ه ما عظمت ى سعد « عشق بادن 
دس از ذها نص روحى لوده و حل إن عدم و لماه ععر وت م هرب ددج 
وا هد بود ! ش 





صفحة (ه ) سال اول ب محله كا بل شمارة ( 61١‏ 


7 سي ا لمت لطم وعيها مك14 1ه ٠ ١‏ واستس يدي عد ممصم يا فت يمو جا تسد مودي مرخ ناي ووحييا ييه جد يل سا متايه لس ات ا ا ين ا 





اراءع نشان ميدهد ! قل أ زبعثت اساى كرام هم درإشعرءت حدس بدن و 
عشق ردكشس .و جود لوده ولى أن عشقى وعلاقه سَدر رشد عقلى ا نسان ها 
عرور زمان #كاءل كرده انسان را ازءرستشن اصنام محرت خالق | نام رسا بده 
اسست ولى مرك وص بى در راء ابن عشق ٠قدس‏ بى نودء, است . 

واه تزركك ابن .قصد هانا و'قعات ام اشورى و اعس!ب قبل الاسلام استاكه 
عن لخو اق اتن افرنوغه كلون كود ها اران زلال ردنت غيرة وكين 
3-3 ولى أذ رسا بن هوش دست طالب بدا مان بتهاوها كل ود ]ادكه 
خويش زده طرق أن سر حِشةٌ طان حقرقى را عدا دتند ؛ نا دررنو فضل 
ورحدت البى ١ا-تعداد‏ زركك وضضير «الى حضيرت خايل الرحن و حمد (ص) 
اغرازيان نور خاءت موت “لود وروشن شده » وبوسيلة أن هاديان طرق 
توحيد انسانها مذ كور «طلوب و >.وب خويش را شنا ختند . 

أصوز در لشدة ادَعا رَ علوم وكون و كا هلم هلكات على و روحى إن 
فأسفه يده ريج در عام رووزهن شمر و“.ول وا هد بك ادبن حصول اءان 
است واممان بك امس وجدانى و بك رابطة قلى ا ست كه ميان فرد إشر و 
١‏ فريد كار او حا صل مدشود هبج ؤرد ديكر د مداحله يدان أعص بدا شته 
و هرك قوهُ قاهره شطم كردن 3 رابطه قادر نسدت . مدابدت در مالث 
متمدل مغمرلى ابن فكر ملتشر شده هيرود وروز روز شسفوز واتشار خود عى 
افزايد كه دبن فطرى لشر أسدت ولشيريت نكم ان رابطنه عَم وياطان وش 
طبماً بابن جاذيه مقدس تسام شده وآخراً ابن فكر مالك مشرق را هم اس:يلا 
كرده رفته رفته دين انز بغض ودشمنى اشخاص كات افته ومقام قدسى <ودرا 
بلا اسكئنا در احماق رو ها ودلها احراز خواهد عود ! 


لعفي طوري؟ة فطارى تودل دبن را ديات حقةاسلام 5 عى عايد ( فطر ت الله 


صفحةٌ ( 5 ) سال اول مجله كابل شارة ( 11١‏ )© 





الى فطرالاسعايم! ) فرءودهٌ حضرت مخبر ص صادقاست اموز درجمان-تمدن 
طرفدار'ن اين عقرده نيز ظاهى شسدهء ميرويد ؟ در لتبحه ميسكولم خوشا حال 
افوا 2 «ثل مات دت_دار ما اين عشق ٠قدس‏ رااز طريق تسلقم وهءدول 
اسلاءيت ار ساليان متاديست كددر بافتهوز مينة وصال يوب حقبئىرا باساسهاى 
زا و درخشئده شعراءت ؟براى اسلامى تصب المين خويش قرار داده اند . 
بس م كولم أاىمات محيوب ابن طريق «قدسيك ثمارا سبيت مهمه كم كثته كان 
راء وهال زودتر عنزل ٠قصود‏ ونشطة «طلوب ميرسائد 1 ثرا ذشّيمد بدانيد ! 
و انه ازعواءل جيل وارهام غيار اريكى را در ٠قابل‏ خط مثى شما 
عى جواهد حايل 1 باجراغع شراءت ونور ا<كابات قر الى يحو وانود 
كردهبراء دقدودنان بشتاسد ! ودران ضمير «قدسيك لخم عدق حقوءقرة درا 
كا شته ابد 1 ثرا مخاشاكواجزئى «غيرهُ بغض » فاق م حسد »> كينه , والحاصل 
مطالب خلا !لاق مغخشوش ومكدر تسازيد ! نا هرات ياك ومقدسو٠عالو‏ يك 


در نظر داريد بار ' ورده و بوصال دوب خود نا بل كرديد : 





صفح 07 ) عا اول ج اله فاق شمارة 61١١‏ 


بقلم 23200011 
شهر بار شاع 


قدمت هن شاعرى را از روى رط زيدكانى وعوارض طدبى ان #يط بابد 
شئاخت درءات هاى ضعيف وءخلوب شعراى حماءى حكم ع جرع وعَنْقا داريد 
ولى درماتهاى غلب وفانم 2 روح سا<شورى درماداما مخشش قدرتاست 
قهراً شعراى أن ماك طبع ماعن «انقةة واعدر | دا داراى هان روح وهان 
صفات بارزةٌ ليست كه ميتوان ١‏ لَه روحيات وزند كانىآن هات نامرد بس هه 
مين نسيت ١‏ كرثكارنده كان سير و كاوس كتند كان ادبى ما درادس ات اففانى 
وان وسفاين شعراى فور وتامدار ٠لى‏ أن بك سير عمرقانه “وده زرحت تحقيق 
ويدوتى را ر خويش حموار ءا ال 1 نووت حقيقت حال را درك كرده و براى 
حود أدسات شابدار وارومندىرا قايل خواهند شد ودح هاى قراوان « دستر 
جواف وراورنى » را كه يبغرض لمحقرق و شحص ازدور دست رين قاط الم 
سفر عوده واز دامان جيال وسينة كوم ساران وسراء خانه هاى. قبايل جادرنشين 
3 جى اففان .دود و»طلوب خودرا كه دوين تاريخ ادبيات افذانى وشناخين 
روحيات افقانها ازروى١‏ نار واشغار شعراى :هلى ان باشد , شدير خواحئد عود. 
شايد نا اموز غال 5 قبمت | أنا, ز واشعار وسواع زندكى شعراى 
يزركك ونامدار افغال فى خبر موده وبرعكس ان درزركترن يانه ل تهاى عالم 
حدن مس نيه - ذاين اش عارء حو كال » حميدى رحمان م شيدا » سام » توروزوعيره 
طبع كرد يده است . درنحت همان اثيرات مرطاى و5 واف روحى واس:ءدادطقى 


ابن ملكت اسست حعى سالا طين لاهسدار و كشور كما بان مظم اين تملك 











سئحة ( 8 ) سالاول ‏ نجلة كابل شمارة ( 1١‏ ) 
قريحة ادبى وذوق شاعر اه داشته وازخود ددوان هاى منظوم وسفاين اشعار 
اد كار كذاهته و كذشته اذ . وازان له است شاؤيهاة رك افعا يان 
اعارحضرت امد شاه كبير كه دربرورش أن يط زندكانى أو اندك قصورى 
نورزيده از يكطرف واجد روح كوو لفون كنا وار سوى تبكر 
مالك افكار على وقابات ادارى وجوان إلى بوده وبااين + صفات عديده قر حة 
نفيس شعر وشاعرى را نيزدائته ود لمان افغانى د دسالك 'دياى طرازاول ان قرار 
كرفشة انث ونا ابن كوريار عوك ذه اعت كهاكنرافت اشمديروفضيلت قلمرا 
دريك ميزان هءتءل حا فظه نموده وروز كار باافتخارى را بداشتن اين دوفضايل 
عاليه سيرى كرده است امنك ازحسن اتفاقات درين روز ها دوانى ازان شمريار 
يزركك يدست ما اقتادء ومطا لبه أن مارا مسرور عود دنوان مسذكور طولاة 
5 سا شيمتر وعركها ٠‏ سا نأاتر ارق عله أن <رم تسوارى وشيرازة آن 
قتان وطنى كه ماقا بافتن ان دركار كا عاى وطن «عدول «ود. رتكث 
حواشى كعد ان زرد جينائى ومتن أن طلا كوب واصل ان خان بالغ خوقندى 
خط زماى يمه درشت 3 تعزق از سر 'ايا يك وت ونه قد ابت 
اندكشاوتى .وس ميشود وابيات م:درجة انداراى سه قسمت است قسمت اول 
قصايد وقسمت * غزاات وقسمت م ممسات ورباعات ؟. عدهٌ هام اشعار أن 
() هزار فرد ات و در .قا طع نات 2 'حمد و كاقى اد شاء ناص 
ميكئد و درياحا مض براى تمن بك غزل ١‏ بدار اورا انتذ_اب عودم بارى 
كر وقث هساعدت كرد اليته را نيه قربى دنوان اين باد شاه زركك إطبيع 


صفح ( ١‏ ) 3 سال اول يحل كابل شار ( 61١‏ 


غزل 


ي ياهسدى و كلذار . مره خم حه يار معراه حخوش مكنارهء 0-3 


م 
تورى ستر 0 ممره لانو شنه خالويه ستاد أب به عى وهات و هستاءه شم 
مدت درخت دجندن زلفق سمماردى ‏ «قيان كه فاش ججى سربريده خم 
هه لايد رهانى اوس فى هبوت بم 2 جه دافتحمىروزىشوه نشكاره خم 


جه رقيب د رقيبانو خداى فنا كر »ت3ولى دسو بارانو جموارء خم 
حة ر كرى مى خداى لاس برقيبانو 3 به زه دهيد راور به عاشه شم 


حه د شير دملكوفتح ءىروزى كوه تور اران ره سوع به تغاره 2 


3 


بردا كرى دادى خداى لشى سهان ر كين عى اران لايد شاهايه ثُ 


3 


معشوق دايران ور أر ى شو خداى جهرا ك رق هرا نه دوياره - 


ل 
١‏ 


زه تسخير دولاءيت دخداىه داد 1 58 مدد ديلت هر ء خواه تازه 


3 


جه لها د ولادث دح رورى شوه رو له ديا ر لنازه ا . 


5 


زاحمد دنيا فالى كم جه لشته 
د ما فا نه لايمان بسره خم 








مجه وننة ) سال اول مجلة 6بل شهارة ( ١١‏ 6 





بعلم عبد ١‏ لملك خان 
ع 2 
كويته وصل مين سال فوت أو 


روزى 5 حمن سرسبز ودهن رتكين است كل مى جوشد وبابل مى خر وشد» 
باران الم بوستان ادب وادبيات المائرا بزمرده » ودح.اب ماتم | سمان شعر و 
شاعرى اإشان را تبره عى سازد . 

دوم حمل روزى له ازطلعهُ درخشان ان جبائرا هنور وتابإن عم سنم » 
أنارمحدة ادمات المان خامة <يات اديب حترىى را دون كوتته بسدكاء اولادهاى 
بافضل ومعرفت خويشنئنذ كار ابد . ملت الءان بك عشق باك وعاطةهبى الابس 
نسءت بان ميد فاضل ود دارد كه النته اتخلاف ان أمز اين علاقه شيرين را 


خوط واصااتي خواه_د كرد 0 جه رشعدد_ات )م ان ادرب زردست مخاستان. 


ش ٍ ا 
ادسات المعارا سيراب وشاداب امه ٠.‏ 
حقيقتاً ا 03 ارنابغه هاى ادبى دماعت 1 درةرن عردم مانذد اقتابى 

طلوع وباساءان دراز مال 9-5 ارونا را م هون |َعدَيْدَاسِيَات أدبى و وفأستى حود 
غود . انصافاً ١‏ كرنظرى به سواع وشاهكا. ماى زد كانى ابن مرد برجسته 
ابداحده شود لابق قدر © و عدام امد ان اديب دالشماد ا وم مظور 
ليد اديت ٠‏ 

نوهان وكذكك كوه و ]و0 ,117 الا درم؟ اوكست 1/44 دفرانك 
كويت مان ( يك از شمر هاى درهنى ) ولد كرد يد مادر ان انار نا اليزابت وبدراوق 
بوهأان 100 ده 3 از مدئاغل رد حى سمكدوش وماقب يه مشاور ور 
نود ء شاعى والدين #ترم خودرا بارث ممنوى كه ازايثان برده تشكر موده 


ع كويد 0 


صفحة )1١١١(‏ سالاول ب محلة كا بل شثمارة ١١ ١‏ » 





از بدر تووكوقاو و كدوق زد كان امامو دوه وعدت ندو فا دوق 
حكاءهكو دارم . وقتكة فرانكث فورت درائناى جذكث هفت ماله ازفراسوها 
فتك ر زهي حاءة يدر تسود كوك واديك لاو عتصدان انمو «كراق 
توران » اشغال مود » دراين وقت تراى طفل احساسات +دبدى عاد مى شود 
جهانوران دو-تهارصاءت وشايق ادبيات وازاين رعكذر دراطراف +ودرسامها 
ؤفوانا وردان شروو ار انيرا رمن اد واو كوت ورارث ونع عو ا 
عطاامة درامهاى شءراى «عروف فرائسوى وقوانين دراماتويسى ايثان “صروف 
مدازة ع علاوءة زاق1 ١‏ و ساناي سكم بك مطلومات رطق راق اده 
جوان أسءات به ا ميات سمياسى المان دس دست ميدهد , 

درس وآعليم اورا شخص بدرشكذيل اعت ودراين وقت كولته بك قسم 
رومان را نهاهغت زان :# نونانى » لانبنى > فرانسوى » انكس » ايطاليائى » 
جرهدى وهودى تالف ى كاد وائرات شعراى جرءق را نز مدققانة نى خوايد 
#ضوضاً مسج كلب شتك را إسئد ويه سيك او غزلات واشمار عى بويسد ٠‏ 
انق ازسكه 3 5 رار قعام ورنرة والدن ود كو وباناسرات خونى! كآتساب 
فهم وذكاوت كرده به سن 15 سالكى ( 8دلا؛ ) در دارالفئون ليزيك داخل 
اباس ندر <ود در داره محصاين حقوق شامل شد . محصيل <توق به مذاق 
ع موافة 2 :لكرده وسمحتين به فاسه رغيت بيدا :كرد توجهاورا عل اخلاق 
وعاءات جلب كود و علاوه بر ان رار هان احساسات طملى كه دراو بوديءت 


اكذاهته بشده بود صذاأم فيسه را محضور «آدم اويزر » هدر م.درسية صائم لييزيك 
لمحصيل رد ٠‏ 

در لييزيك شاعى جوان براىاولين محري دراما توب ىود طبهت عاشقرا 
در خرن متدد را در 1/58 بوشن ايلات طبينى اديبرا در كلد 








صفح<ه ( ١١‏ )6 سال أول ت مله كا بل 0 شهارة للك 


عثق د<ار جوانى انا نارينا الداته واورا به عل وج عمس انب ادق راهي ركز ديد. . 
كوك ته نوا سهالة 4 سحؤتى كه براى او عايد .5_داز ريزيك عا زم 
0 رانك فورت شد نا در خانة درق مت ود را اطاده عمايد .. 
عوناز مدن زيادى كه از حذك مص ض همهلك حجان يايد در عبار «لالا8 . 

0 نور كك كرد تادر آي فرنودة يدر ود را جنا وود 
محضيل حقوق را يكيل عا بد ٠درن‏ موقغ بار 2 زيته درضوءن تخصيل حةوق 
به طن وطييعيات هيلان مى كدج بلى ابن ما ,لات كته را يسكى ان صردان. 
نامى علماى طبدءت فك دابد . ) 

كونته دراين مدت رابطة مخصوصى باه هردر» شاع فاضل جرهتى بيدا ميكند 
وى كويد كه ارمناسيات دوستانه هردر وافكار واخلاق او ماشكراسق . بس 
ازابتك كولته تحسيل حقوق كرنرا 4 ميل ودرحة دا كترىرا احصال ميكند 
درمبار ؟ل/الا! مدت 4 ماه در حكمة قضاء حكوء عت كار و1 مي وابس بطرف 
فرايك فورت عودت عى #ابد . نمز ازدفر ها ىكم وكولاء الى هلالا! درموك. 
ومسكن ارنى خود مى ماند » اإنجا اس تكه طبع مسرشار كو ننه جون سبلاب >. 
حوضة شمر وشاعمرى ال-انرا ما لا قال ميسازد وير دست اشعار و دراءجاى 
قيمتدار او ىى افزايد . نوشئن وقائع و سواع كولنه نفصيلا كتابى است كه. 
خود او ننام « شعر وحقيقت از حيات عن » در ١الما‏ #ررر 1 ال 

مله انار و كذا رشات شاع  :‏ 

درين وقت يك درام معروف او كه سائحة حيات بك جوان را در قرن 15 
نثان ميدهد وتموعة مسكتوجاى كه نام درد هاى ورتر جوان تاميده است 
رق كوو كولنه در هلالا١‏ وارد وار واز 1 تا بس از دت فى برنبه 


وزارت ادل 0 ٠.‏ اين دوره أب شاهى. رهاى زياد اورا نشان ف سك كك . 


صفحه ١83‏ ) سالاول ‏ محلهٌ كا بل ثمارة ( )1١‏ 


2و 
بس ازا جندى اين ميد فال رابار هاى كران وظائت رسمى ء أتحريرانت ادنى » 


مواد علمى حون كان شنامى ء جر احى » طييءات » <يوانات , انات خسته 
ساخته باعث زحدتميكرده ولوانكبه موتى و رساى وقائى نيز مصروف ود 
ب اعدو اطق اويا ٠١‏ راع ايحي انوا بدك الى تسم سان | لا لوا 
ميهايد وروم > مى سل ونابلراكردش عوده به 1788 يس به وعار عودت ميكدد 
و مشاهدات ودرا سام سقر ايطالية شيرا زه ند مى سارد . 

درستة ولاا١‏ كوئته و شبار در مد رسة كا رل براى اولين دفعه ملا قات 
2 1 باشار بك صمدمرت معذوى رورده نود كفته ئى نوا ع كه 
كر قوق دون دوادو رودو تار درعدان سروه ككوا بؤناددات 
0 فى هيد رخة د بد د حجان اننع از مسا جدة قأقه به ادات ول كوه 
متوسد نت تشاع كاه السان حقيئ'اندت وعتران فلسوف شرا ك6 ربكا نور 
اعت درهقا بل ان كولته نه شخص <ودجمان را «#ا#صورت عادى ان همان كردم 
ترير و در اثراتٌ خود با كال بى الايثى تسوير عى عود درجالك شيار يك 
أديب أبد ال الرسات الودا. 

ع در 18٠6©‏ از فوت أديب معاصير ودوست وان <ود ع 3 
وخامة رساى او به ضايف نوشةه حاتشن عى افزا بد در سفر الطاله » وسفر 
سودين ويس > محا ديرهٌ ما بدس رادر ١8١9‏ رشتهٌ #ررعمى كشد. 

ةن اتنا هاي ذا باون وااان ا حمل نان عن و :وفارمن 
مشغول ميشود و بك متوعة | بيات خودرا ننام « دنوان شرق وغرب » ياد كار 
ميكذا رد , وه نسيت استقلال جر عن درام 10861611 و6106 مام 12 
راتكيل ودر .”م مارج 18١6‏ دريرلين براى كايشس ند مكرد » درين اواخر 
شاعى ( كول. ) ب! مساعيات زيا دى خدمات ضيح خودرا نوطن اراله مدهدو 
حظة آرام متشود . در #اخم! در سال جم حيات خود غ1"”1018 فاوست مان 





صفح( 1١:‏ ) سال اول تجلة كابل شمارءٌ )1١(‏ 





اثرى را كه الماما بعد ازا تيل اواين كتاب معتير ديا عدا نشد بعد أ دور 
5٠‏ سال بأكعام رسا يد , و در ؟؟ مارج اخ8١‏ دروهار بعد از مرض كوناهى 
انا وداع كفت . اطاق كار و حدر فوت او معان صورت اولى با قى است 
“كر ذيكر حصةٌ عمارتث بر ومملو از 1 نار و اسباب اوست كه ينام «وزحم كولته 
مط © ديه يو ازا ان عه الى اكد لكا 

نقد اللان ان لابق زر كف وعد ارفى كووزا) لالاعدك وامعية 
استقبال و ينام او در دثياى مدني افعخار ميهاشد وازا كااستكه بهمتاسيت 
صد مين سال فوت اديب المان تر'نه هاى ١‏ ثشين أن در فضاى مماكات المكاس 
200 هاء له ها و عام مط.وعات مقالات <ودهارا حون ركك سعز 
درددئة هاى كل بيده برمزار شاعن محروب ثار عى للد . ( ما هم نثام بك 
نفر اديب ازوياد مكام . ) 

0000 


| 1 5-2 نات 5 5 
١ ٍ‏ : احزانيات عمصمرى 


ىف 
دلا سر َه بعى واي هدق بشروا خرواراودعت. اميان هدق 
جبان است تعيرى از واب هدتى ‏ جكويد كلى اهدر باب هستى 
٠‏ لوان لابان رشته باد فوءن 
يكوةعن وان شادودروند ودن 
مداق نوان 0 'ظطعار 50 لود فرض هدق نفس ا سين 
بود 2 الى و امار 6 دض حيات را دست در كار 38 دش 
عات است فىكار مرنكك ص دل 
جأنئ زيد فى بود م عدن 


صفحه ( ١١‏ ) سال اول محله' ك بل ثهارة ( 1١١‏ )» 


دق هر كن 5 كار 3 ود كر عن ير حمان حروان كرذة 


اكرتطوق فس اراز كزدة. كر اقدال دازم 4 امار كووذ 
بديدم 1 لله ار كار حل ده 


ولكن ود رد مكار صل ده 
م ٌ ٠‏ م لم 5 
درت ا لاسث ماخر زر ردم و ود را .دار يكز رز مرلام 
عام ار اذى لكو 1 رز ردم سر خواش 9 2 هشور زر ردم 
رهالى اكد رحا حات ها 
نولي ومين احا جات هد 
شب وروز بازدكى كاردارى ‏ زكارض جراوقت س كار دارى 
يه هماىى 8 عفات اظهار دارى درو آأر زمى 6 ل عار دارى 
درا هثب لود خوردن ان هطدى 
4 كا رم دك أمكان هدى 
عر قوم بأشسد سزا وار عيرت 0 سر ؤرازت مر حار غيرت 
كاير مسال از سمهل و دوار عيرت به كاضى أساسويده صم دار عات 
لغيرت ومحى 3 كك فرد سازد 
قر انكر آثرا دوصد ميرد سارد 
حلفت بإن قوم يكدان نذنو؟ كه مكوير ازئال اسان نةٌ نو 
إصداءت حرا مجو جابان عاذي 


جو جا بان جرا مخوعمفان نباشى 





صفحهٌ )١١١‏ بالاول ين غلة ابل شمارة 1١١ ١‏ » 


من فاق أرق 1 نك «وش بو دى | حرف كاك فلن رك بودى 
حو اروز | كر درهنر دوش بودى 2 الأ وام ديا مل اغوش بر دى 
إغام و نعازك زدوبوان اذدىق 
ازن داش سيقت از ان كذشى 


' : 5 س-_ 
سس 3 د تصداب عل ابد ر ان وس اعرد 


مسر شه هكا دعمى 
دؤان عوإقو را لفقت ادش كمه 1516 املد خ اسن ان عريين كرة 
كن فى الال ذرد دهان كنا بد 
كر عر الاير مشكل ان سابد 
به مسد ريز خداك زر مى عايد شديهة را شديهة هر مى مايل 
إحكو دش روان حر بر عى ايد مسر ججيز سسعيئن ار هيما يد 
1 از هج مخلوق عشمار خود را 
وان دا شان قدر بسيار خود را 
جه لود 5 اورا نه بديير كردى ١‏ كر خود برتزاد أ عير 5 دى 
فالكارا دادسلاو ين كردي ودر دالت حوس ادن كردى 
فلك بش قدرت ز مين بى ما د 
ملك سعدده ات را كين 77 عايد 
مدان ط جز از هجكردار خودرا ‏ شئاس اسقدر قدر وعقدار ودرا 
2ك اع نك سير بر دار ودرا لتق ابن وت مكار خود را 
راجو هرى «ه«ست شان حه دارى 
ايان كن آخر عايان جه داري 











صفحه (لا!ا ) سال اول محلة كآبل شار ( ١١‏ 2 





كنون كار سكن اى وطندار آخر 2 از ملك ووطا.ن رم بردار آخر 
آرا شد «كاون نو بت كار آخر 2 بسعىو عمل كوش و كر دار آخر 
تو يكار آه اى خرد ند لاى 
دكا كان يو ايد 3 

00 دست كارى ندارى رز سكاريت لكك و ارى يدارى 
خرت ما نده بكار بارى ندارى 2 انواى سذكك سود اشرارى ندارى 
زحبوق كه اندر وطن كار دارى 
كن باسسغزاى وعدا ردارق 


1 


3 


0 0000 رَنتَ كار بايد 5 در وطن شحخص يكار بأشسد 
ى اكر كن خير دار ياشد هافلاس ياشد هاديار باشد 
حو در ماك ديار شد كار خاءه 
ميد زنو ميرد شسكار خانه 
زنك كارخاه ل سياد كردد ازواهل نك شمر داثاد كردد 
زيك خانه صد خاه اباد كرده ‏ زراجو نمش قوم آازاد كردد 
لازم شود جمدم إسيار در وى 
وذ كار كر خاق كار در وى 
بكار جدرا طيع مال ندارى حرا دست شل بإى در كل ندارى 
جوم كار بت كار كل دارى نموا هد دلت كار با دل بدارى 
ا كر كارت اى قوم و مات نا شد 


حل اد بارت أن كاج عن أت براشيد 








صتحة( ١1‏ ) سال اول تله كابل شار '61١(‏ 


مسا ترد شراكت عر كار با سم 00 شدود جسم سيار باهم 
شدويداز سير راسى بار باهم را يد از هاك ادنار باهم 
حه كارى ود ازدست بك فرد خيزد 
اكه اززبيك سواره كا كرد خَيزد 
عدم جو شد افراد و لشكر عايد ايف شود جمدم ودفاتر تمابد 
حو كل دنه كرد يلد خبوقر ا د 1 قر الت مدر كار 7 عابد 
نه يك حُوشه عا قلى 5 لد 
نه دانا بيك ج-م بيك أن كن شد 
به ننها تماتى دين حكارنا ى ‏ ماران تكردى مدد كار كي 
7 ونش انه مود اواو 51> ١‏ سوط ادمان: إن عكار ان 
به حوينا فعيان دهاز كار حاصال 
31 شهيبا ونا مد دان عا دل 
3 ابن خاه را خساق مممار 5038 كن معان و هماد 8" 501 
مسحت مدم ياورو بار 208 +-ين د جه ادرار 203 
عدو اراق كينا قن غنوه اهد 
حو شد بك 000 ا بأشد 
مدر ؤقت كدو انوداكاو ابر كك" اماناقع كتدايشن عبار شر كك 
31 دأ بم نود 8 بازار كك الى شود قوم شعمار 3 
5 كار سازد شاد خاه 
كر إن خابه رده اباد نا به 





سبح( 9ا) سالا ول يله كابل عار 6515 








مس 





أكر ملتى كار خانه يدارد زن وعد رادت محاله ندارد 
تمتع زحكار زعاله لدارد ‏ از به صكار غتاك ماله نذا رد 
هزاران جنين غانه باد مستر 
حنين خانه اى خا نه أ باد م-تر 
بغر كو قناننا وق كدو سيار 5ق8 ين كاز عاك ايده كان كرود 
سفر فارغ أز رم رشان 5دد اك فينم ازاءت زعوان كزدد 
بسرعت مر سوى رفان ا بد 
وطن خلى از دزدو رهزن ابد 
اكر شر كت راء احعن اك وطن اءن از دست دشءن أعالى 
دوق وعادواء رف عق كيان زا هص كلشنى 31 بداءن عالى 
3 شورق بان درهم سترشن 
كرو ميوان ماية حان خربدن 
ار بن رهبرت اى برادر ج كوم ازن قاصد هذت كشور جسكوم 
ارين محر بوينده دري جكويم ‏ حكويم اززن لغ فى ب جكوعم 
هران ما ك كان برق <ولان بدارد 
شين است ندر بدن جان ندارد 
زديات نكوار ارت بياشد المحارت جنين بى خسا رت نباء.د 
ماع تر دم عا ينا شد اق كرجزان هج آرت ساشد 
ما شاى هي شه هر دم نما لى 
حا َه درون سير عالم تعالى 


صفحةٌ( 70 ) ش سال اول محلةٌ كا بل ثمادة )11١(‏ 


ا 








نه سير ثرا رمح وازار در بى وبال | فكو داشوار در إل 
يه ا ىف را 2 حجان خا ر در فى به از رهزنت سواه رفتا ر در فى 
محالى ع حواب وارفتن 'نوا بى 


و درعين رفتار خفن نوا ى 


ز كا بل برد زود ناد هارت ما بد يعن زان توامارت 


كند قوم و مات ازو كام حاصل 
ازوامكتة علريكة ام عاضل 
لمر عات <-و سير با فى ما بد س عدر وشمد واد 599 رى ممايد 
يك وو مسال وو طق يا بد َك سعير زالفسان ا 05 ممسايد 
وفارجرق مرءك امال ارده 
جمال دس جولان او سكت كردد 
زافهان متاعى بأ ران فرو شد كران هم جه يا شد بارزان فروش.د 
فى درد هى علك در مان قر و شد حم دان هى حه دارد بد كان فر وشد 
ارو منتوا نَ ا نمه هر عر بدن 
دا هي <ه جواهد فسير خر ندل 
لصحرا روانث شهر همراه دارد كدا أيدرو كو شماة :ذارد 
يذا رد جه جيز 1 جه د الواء داره 2 داكن هرجه شواهد ارو خواء دارد 
حهان نه ده دارد ازوكم يدارد 


يدا رد مين يك بدا رم بدارد 


صفحة 7”١(‏ ) سال اول مجله” كا بل شيارة ( ١١‏ )2 





زقحط و غلا كشور ازاد سازد ‏ دل ججمع نخمديده را شاد -ازد 
وظن:.زاا يق كول باذ تازه . . “«كتلان عن كرف ناد .سا زى 
باى خرى سير و رفتار لا ى 
بود انتظارت غر كار ١‏ ى 
بر كوشة مملكت ار شواهممى قطارى بهر سوى سيار وام 
نه از خارج ابن برق رفتار خواه, 2 كداز شر كت ملت ابن كار وام 
لود زد 3 اشر 1 1م 
7 ريل وطن سكذرد رو ويم 
وطن <واهد اموز سامانل عصرى بلى درد عصرى و در مان عصرى 
جبان سر نه جمد از فرهان عصرى 2 ضرور است كتثكن ز باندان عصصرى 
كه هن عصيمردارد تشاع 1 
هر فصل باباست كلاى ديسكر 
زخاك وطن يسدث كلزار سار وطن از براى وطلدار هبتر 
كسان ارائ و طَنْ كار مهسار ّ طن برودى از نو إسيار عكر 
حمن را جسان قدر بليل شناسد 
حنان صكابلى قدر كابل شئاسد 
ثرا انود جاى آرام صكابل ‏ زسفى نو روشن كند نام كابل 
زعم نو حاصل ككند كام كابل كال انو سازد نكو لام صكابل 
وطن من تر ااى وطلمار كو 
بود جاى بلبل بكازار تكو 








صفحة ( 75 ) سال اول مجله كابل شهار: ( 61١‏ 





وطن جون وطتذواه سيار ذارى ‏ سنزاوار ازى لخريدار دادى 
ز كلدانكك يال كر عار دارى حو نن عندلنى بكازار دا ري 
و طن را 
فيال ده أن اما دلت 


50 نام بردار مات 


شود خاص هروقت كارى يعردى سر 0" عن عصر صاحب تبردى 
برايد مر ملك مكرود قرردئ. - كيان شود هعرز ان اهل دردئق 
كن قوم ممداز صاحب عميزى 
مر فصر هل عصير <يرد عزيزى 
سمكيق كن جارف له يد فيومار عند عزارئ راد 
زقومى 3 اهل حكارى برابد زر كردى 5 شوسوارى رايد 
راد مر عور حكامل عيارى 
رايد كبى لادرى ان ديارى 
كنى الى قاد كبى أن ترق كة انان كيد كاء خلان رق 
31 اران كته كاه.طوزان رق توك كتتد ال حوزؤان رق 
53500007" 
اكنون نورت قوم افةان رسيده 
دكر أبن كن ابن قصه إسرار ا و ه كفتتى را دو صداار كنق 
رهس جز كفق زه كال لفق اكر كوش داود وطن دار كتق 
0 


كور ز كفتار دار جوئى 


بيشه كردان شعا ر حوثى 


صنفحة ( +7 ) سال اول جلة كابل شمارة ( 61١‏ 


يي يي ما ييا 








سياه 


جه خيزْد از شكوله كفتار كمئن ‏ مقاطب كلد رنئجه سيار كفئن 
حرا كدته اكد را كاز كن عد اران اومان كفن 
بعاءت عمل اي نكو كار يكو 
له شد 7 كككان تاوت كو 
نو هى جد طبسع كي بار ذارى 2 انو درجى زدر عاق شموار دارى 
تو مرغوب هي طبع كفتار دارى 2 تو شيرين تر از ةد امار دارى 
بويك لحظه مساغىاز جوش دين 
زمانى زبان مندو خاموش شين 
وماج بج جود ها واوا ب سيب 
ترجه از المقتملئف مصرى بتلم همد بشيرحان منشىزاده 


قضأ بأى ا جماءى در اطراف فيل نرت 


مدنات عبارت ارينظم وضلئق الشافاك است ءا وان وان تناس حي شنؤه 
كه ارشاء تدر يحى بانسدق :دودين غلوم ونون ودين مامكق ساد عأ كردد 0 
ماد ها از سير ندريجى يا نسيتى اين اسست كه -الاسل أسيتى بيك بد يكر سنوعى 
انسلاك بيذم بإشدكه در نظام واسق ان خالى وأرد نايد ؛ يعنىدرجة لاحقه بصورق 
اغاز شود كه عدارج سافّه ارنباطى داشتء كرء هاى متين !ثرا استواركرفته 
1 ازهم اكسستة سا دء البته بأساطريق ١‏ كال و تكافيل عند نى دورت حال 
اشهائى راء در بركرفته .ؤظف باشاى ارشاء يذير :مأل الساتى عى كردد . 
بى منا سدت #واهد توداكه درسير ان طريق أرتقاء باد اورى ينغى از حيوانات 
را كه دراين راء مدارجء اشاى وظايف موده يلكه در ه.ادى فى وان كنت 








صفحة ( 4؟ ) سال اول مجله” كا بل شهاره ( 31 








اعمالى درراه مدنيت نا ! ورده » ومونه هاى امثال كرديدءاتدكه داتايان ان 
زاء »از عليات قبل در قان كداز داشهء درس مبدارج. اذ 
كار روامباى عدا يدوئات مسحل كمذاشته ايم مثسلا دررام 
ماق وشكان كدو كان يمن مدن كارا تنما 1 ناته 
براى حراست و تكبيا تى رمه ها از انواع جراشه يز را تعريف كرده اند 4 
وهكذا دزراء مطاوب ازسى وعبل صف وقطارحاري وتعاضدتوعى مو رحكانر! 
وصف بمودهابد » درضع وتساحجى وجد وجهد زمور عسل نا نات روشن 
داده ابد» حتى درا مشثال ا حيوا نات علا و تنظم عا يلوى شان و 
مثا لهاى قواه غضب وشهواتى بلك رشك ( اناق دأارى ) در تعده زوحات» 
دقاوت وحريق ١‏ ارا تشانداده صد ها مثال دروس على و اءثال حسى را كه 
براى رحم و رافت در رورش وريه صغار خود اراز داده اند از مشاهدات 
انشكونه موضوعاتن ملى بلك ذرايع مشهودى را در كيزاتشان ميما بانشد » 
ناته علاقة سك إصاحيش إسا او ضاع اخلاقى أشانداده مو جب هديداخلاص 
وجالب تحدت كرديده وفاىخودرا شمورت داده است ع همحنان از بعضى شادما 
اعمال شكفت! ور وتحيى روى كار ١‏ مدموحيله هاى غريىاستنباط مودهاند ؛ 
ذكاء قل در ضري الل بانسانها | ورده هيشود . حناكه بعضى عالمان ا ابن 
يك متعذر كرديده تادر بين حيوانات عليا والساماى متوحشه ومنحطه از جاده 
ترق فرق بدهئد محدى كه عالمى كفته عفى ان حروانان ملل كور در بنضى 
خصايل وكيفيات تسدث بانسا نهاى ٠وخرالذ‏ كر سيت جسته اند . اما علا وه 
بربنكة فرق وا ضح دربين عمل انسان وحيوان ٠.وجود‏ است » تسكارنده اعمال 
وارادات حيواناترا زه كور كورانه دانسته ويثسرفت أنبا را بدون كدام 
غانه ومقصود فىالذهن هيدا ند ولى انسان حقيق دركار كذارى خواش «وضوع 





ب مسشعس هت تله سكج و9 


صتحة ( ه؟) سالا ول يحلة كابل شار ( 1١‏ ) 





ونصب العين مدرك داشته , بيك فاه ذهنى طى ميا حل مرام وا كال ار شا 
ىى ورزند. 
جونك از عادت نويسندكان متأخرين ابن است كه هي كاء كلةُه مدئيت » 
را استممال هيما بد مقصد شان از مد نيت حاضرء است در مقابل وحشت ابام 
كذشتة بشر هحه هنوز ببغى از السانهاى منحطه در عمق مذات ادبار ان 
كرفتار است » موضوع محث قرار ٠يدهند‏ » وحالا نك وصول انان بإين»دنيت 
حاضيره إمد از كذشئن ادوار خطير است كه تحقيق واستعلام تاحال غير دور 
و زر كترين اخبار ان از جشم نار يشمر بشهان مانده است جنائه استاد 
( جد 2ز ) )١(‏ لسه دوراثرا شم ى بمايد كه تركف ما قرار 57 
)١(‏ دور ا-يس يعنى هياكل و مه ومصاوعات مدثت هاى قد بابل 
و فراعنه مصسر كه انها إصورت غير «ودت ودر بك دابرهٌ احتاط و مخاطرات 
اجماتى يات إدير ىّ /رديد يعنى از صفوت وامحاد نوعى و امت ا<ماعى جره 
و حاصلى بداشتند واسان را شةدان بوسل و رجوع نه بود يكديكر معرفى 
ى ما يد وصاحبان ايثكونه'جماع تجبور بدفاع خويش على الدوام مببوديد .ثليك 
ارا عالم متوحثى احاطه كرده باشد يامناحم, ودوائع حول واطراف فرا كرفته 
ديد شان ميئود يعنى قواىا.ءن5عباولا" متوجه محاربه وتضاهن سيامىازنا-يس 
نظم عسكرى بين اؤراد براى تغلب جمع ود ودفدع اعداى شان با بالفاظ د 





١ (‏ ) جنائجه ويكل نيز فته بقين دارم كه ناررغ را سه دوره است . اول دورمٌ 
شرق ودر آن دور هي واحدى حرسود . دوم دور روما ونونان درين دور عدهٌ كى 
از افراط حر و ازاد ككتهايد . سوم دورماأ بعد شان است كه ازان سعد در اسنْدورةٌ 
سومين روح حريت دود را اشهار .يدارد دولت و اقتصاد را نظم و نسق ميد هد كويا 
مساعى جليله دارد ناهه را حر و مد سرمتعه ان بوم كت لسكم 0 
ى باشد لمترج.” 


صئحة (0؟ ) سال اول محلة كابل شيار؛ ( 1١‏ ) 






به تضمين سلامت خودها مشغول الوديد 6 بار زلا اين هدق هأ لثائة نه نه محقيق رسد 

دور الى مذ بايد ؟ ايان امتراز بسراءت “نحصيره داشته و تضيق را ياقات 

نظم عسكر اغاز ى ايد . دربين شعب نيزاز روى عقل » شخص > 1 زادى 
اختار عى عاد » جناتحه رجال أن دوره كت انتقاد [ مده ازطرف بنظم 
اجناعى » امحه دران دور از امكا نات ضءف اسن امرار مى .وديد ؛ ازامئال 
ان دود مدنت يولانى و رومالى است خصوصارعهد هاى ]ننه » روما با[ ني 
إندو مدنت حودك الت ومساقر سوديد متوقف ما يديد بايصال به دورهة سوم » 
اكغةه روق خا رق العاده » وعطمح الانظار وسامان طمع أو زيادىرا جع 
كوده توديد ك5 نظر ضير أقوام “نحطة وحَدُى ما افتاده خواسائدنازودى 
رقت شار وه رنود با محاى شان دريقى بداشتند ب املك براما عذاب ها 
5 وتمدن وهوجوديت شارا رباد ا دادئد . 

ولى ابن دور سوم كه ما دران زيد كا : فى دارم عبارت از دور اقتصادى و 
اخلاق ات جنا نجه .تخاقين | -ى وكوشش درين دور سوم «شهمك درشئون 
صلءت وفنون وجع روءاى اجماعى مبباشند » وسركرم استكه شافات جديده و 
طرق ا-تتخدام اعهاءدرر رام ور مراك ناى الريو ا رن أعمرة + 
محتاج شوصيف بست ك5 دول هترق وعدن أعصوزى » بإن شان ارسوده 34 
إعد ازصصور دهور درسايهُ وقوف وتجربات و1 كان خويش ؛ آرى دور ثانى 
به ونه كداز اشلايات تصفيه شده درءنتهاى جوش وخروش اجماعى ازمضتث 
ادبية أدوباى اقتصادى قرماى با تزده ماثوره يا نت فرالسوى سن بسن توارث 
مهترى درا مسا حلول عوده »أن صور افمة افضة اثتذال وسيبى در خدءت 
هدلوث وتمران ف اطراف عامرا فرا كر فنه» دورا دور راس المال » شركت ها 
ولوزيعات مالالتجاره ( شروعه ) يكصوات ١‏ كال بذار » مز بلوازم أخلا.ق 


ةالغ شال اول - محلة كابل ثمار: ( 61١‏ 








واقتصادى هتطورات عصير خاضره است كه | هارا هدية عدر خويش #وده نواندث . 

حون دران بان ما نقسهات « جد مز » را اورديم ازدو رهكذار بود )١(‏ 
نسيت ه مات ديسكران درؤعب تغير بائد ذهنى ازجمتى وتدلك على بثانى در 
ننظم اجماع ازجائب ديكر مش.ده (* ) درآن واحد حسى وشهرديست . مثر 
امت درائحا مابراى لذرير بعغى اذهان ١,‏ لل حسكيم فرانسوى مترفى لإهلما 
3 اوعدت ) أسئاد حدسته اشارة بر إعنى ارقم ةوزها بغ درفاسقه حميه 
عقتضاى ناعم بشرى سرىى كايد وآن عبارت ازجا كرفتن انسان درمدارج اليه 
ابن دو دوءء است ء باسوابق توطيه دخول به دور هال سوهين باأثد » بس 
دور اول تزد ابن حكم دورلاهوتى است يعنى روزيكه عقل بشرى سير اباب 
وهسيات را هنايد » درين دور السان <رافى نوده عدن حعزروى اقوان داع 
وبطريق خاقى وعناءه .اشر » دخات اليه كرؤتديد 0 زه مرك اواك 
انسان بديشكونه درفهم عالمباشد كو ا هيج راق درمثى حصول عل يح نر اورده 
ازعم معرفت دربين مسبيات واسبابرا هركر ندائته وارظاأ مادو وءءنوى را 


و 
درير تكرفته جرا كه ان بدون عل تيح محال ست . 

اما دور الى دور نح#ث درماوراء الطببعة أعدت 66 ٠٠0‏ إسن شروع ميلكند 
سير دمارا هَواعد واذاريات >رده 10 خسرانار نظر #يق 
دراخار فى بايان انحا رده ابد » هي ند ازن بك انكار ».توان كرد 5 عتل 
حريث زياد دران دوره حاصل 2 » عبودات اكور كورانه .وهومات را اج 
دالدته بعادت خالق كرائيده 2 زرا ازن در ف كردن اوقات درمسابيل محهول 
فىالكته » حجوب فى الحو هي إسا ضاع اوقات عى #ابد . ولى دور سوم علمى 
وطوناى امع عق زعا همات نظريات حل كرديدة مجر نه ومشاعدات 20 
أن ميشود ودرابن دور مشعشه قواعد كلة استقرأً وملاحظه » شموايت اعظم 


سس حصي سم .موسج الو سي م لصي مساب سخخصسب مص يا ايسورو م 


صنحه (8؟7 ) سالاول ‏ محلة كا بل سار ( 6١1١‏ 
ىح ضرال السْسسسوسسكم 


دارد ؛ ازين اعت © بشر ملتفت الرديد كه عالم حةنى كه اهكان وصول ان 
اسمت بسار وسيع اسمت » و آنهالم بزركث قرا كير نده جنيع اوقات «وده و.صروفيت 
همه قواى مارا يان اجازه ميد هد بامقاصد باند ورثية ارحمندى را يكيرم رهروان 
إن طريق بالاذ أساس رحتايق هتين رسيدن هه مقامات تاي به نويانو +واهان 
هيباشند ١‏ از اسرار فطرت وقدرت واقف كرديد . 

١‏ زا سْحاءت كه نادرحات لسيارى انسان عليه كوك مطالب وعوا ض “باديه 
ور حخصص زركك انور مويه حاصل كر ده وترأى م.ود وسدرفت حيات بدى 
وارقاى اوضاع زبد كالى بكر امروزه هوفةى حاصل موده نوالسته ابد . 








بقلم عمد لل خان 
اففان لويس 


فضلاى فراموش شده 
20) 
(15) ملا مر | صاحب معروف هه ملا تمراى كابلى فاضل «عروف وداراى 
تعانيف عالى بوده برفوايد ضرائيه مولوىجائى حاشية ٠#تقلى‏ 5:موسوم ماحاشية 
كابلى است نوشته و طبع شده است هوإدش لنسكر وردك قوءش تر كى سنين 
مرش ( 45 ) در اسه و.م١‏ يدرود 10 موده ودر 0 علاقة وردك 
دفن است . 
17 )ملا حمر صاءي كه بك عالم جسد وقت خويش و در عاوم «'طق 
وهيلت وفلسفه و الميات و رياضيات صاحب تصاييِف عمدة بوده رصدر احام.ة 


مستفلى تويشته وحماب ده .ودش ا رد سين مرش (/59 ) درسله 








سنحدٌ ( 9 ) سال اول تجله" كابل شضارة 611 2 
و.يا بدرود حيات وده ات در ود «وسثى لهو كرد مدفون است . 

(١)ملا‏ وسيم كل معروف به ملا صاحب بأسول صاحب تصليف وثاليف 
ودر عام نحو بر شرح علاجائى حاشيةٌ موسوم هه با ولى نوكته ونه طبع رسيده 
مولدش باءول سمت مشرق درسته ةة؟؟ داعىاجل را لبك كفته ودرياسولك 
علاقه حاال اباد مدفون است . 

)١9(‏ ملا سعدالله صاحب قند هارى الم وفاضل صاحب تصائيف درعلم نمو 
بر كتاب مواوىعددالنفور ودر تفاسير برجلا'ين ثعريف دواءشى نودته وطبع شده 
موإدش شر قندهار قوم او خروتى درسئه 1709 بدرود حيات كفته درءقيرء 
عمو شور قند هار مدفون اسث . 

٠١ (‏ ) قاضى عبسدالحق صاحب افغان درسئه ه8٠1‏ در وردك ولد واام 
شاب را در كابل وقند هار بوط-ن مالرف ود ه تحميل عام برداخته بس 
از 1 2 ره كال را نايل امد براى سياحت رهسار هند كرديده در علاقسة 
وبال نظر نه فضيات وسوى «ورد ظن اهمه واقع ودر محخاكم شرعبه موثال 
منصب رسمى قضاوت وبال را اشغاك واز تصائيف وتاليفات «تعددء خسودش 
عورا ت درك حاصل ©عود ورقاخى سلم حاشية مطبوع عودوم د فول هسام 
على شرح سلم سيادكار كذاشته وير ير: اهد كلان وتلويع توضيح وقاء.وس اللغات 
بز حواشى دارد كه له طبع رس.ده «ولدش وردك قوهش أبدر درسته ه.ا 
جهان فاتى را وداع كفته در هوبال «دفون است . 

١١؟)‏ عند الاحد اخئد زاده صاحب قتندهارى فاضل مروف وبرتصرالمدارك 
حاش.ة توشته 3 ل طبع رس.ده «ولدش شمر قند هار سن #رش ( 9١‏ ) قومأو 
الكوزاثى درسئه 1.1 يدرود زلدكاتى موده ودرءقيرء شر اد شساهي 


590 هار مدفون ل 1 





صفحة شك سس عل ابن 0 له 





(ع) 0 صاحب قتدهارى فاضلعصر ودرعلوم ٠«قول‏ ومثقول 
والبءات وفلسفه ووو رياضى بدطولائى داشته اسدت وصاحب تصائيف تمدةٌ بوده 
برع.دالغفور وقاضى سام وشمرح جغ-فى وشرح نازى <واثى مستقلى نوشته ولى 
مولفات او ناهنوز بطبع 'رسيدء «ولدش ارغستان قندهار سئين مرش ( 4< ) 
قوم اوشيخ ممدى درسئه ؟0.٠١‏ عالم فانى رأ وداع كر ده ودرغود ازعنشان 
علاقة قتدهار مدفون است . 

( ع7 ) احمد الله اخند زاده معروف» ملاصاحب كد بعالم جيد ودرءنطق 
ونحو وفلسفه والمرات اختصاصتاتى داشته ست درءنطق برسم كان ولوق 
عبدالذفور <واثى «ستقلى نوشته ويطع رسيده مولدش كندياى علاقه كوهستان 
اباسين يشاور سنين مرش لخميناً ( 7١‏ ) در دنه 18.1 داع اجسل را لبيك 
كفته درقصيةٌ كندياى علاقة بشاور مدفون است . 

١(‏ 4؟ ) عبداطق اخند زاده صاحب على زا نى ماقب باستاد كل درفضايت و 
عام 5-4 عضر ذاراى تصايف عمد نود برصميح خارى شراف وشرح حكدت 
ومطول وجاى <واثى 'ستقلى دارد كه بطبع رسيده و زد اعفاد كان يان 
فارع ذا لكرم خان ركن حمميت الملها وجود خواهد نود مولد ابن فاضل 
مبرور شمر وندهار سكين مرش (١٠م)‏ درسله 84؟١‏ د رود ات كه ويه 
مقبرهٌ حموعى شمرقندهار مدفون است حضيرت قد و السالكين ملا تجم الدين 
احند زاده صاحب ٠عروف‏ هاخُند زاده صاحب هده ازجلةُ تلا ميذانها بوده 
درايام جوانى در قندهار ازحضور شان كسب تعلم كرده است . 

(ه” ( عد الله صاحب «لشهور هه قامى اع شعس.ور عالم وفاضل 
در علوم فقّه كانه عضر وده , وكات عينى «وسوم َه حاشيه شورق كتان 
بوشته واه طبع رسده «ولدش ( كمده نور ) در سئه 94؟١‏ دود يات 





صفح ( 81 ) سال اول مجحله' كابل شارة 112 ) 





000 0 يبي ب 
اطع ف ء 2 


كفته ودر شءسه بو رعلاقه جلال ١‏ بأد »دفون است . 

59؟)ملا اد صااحب عر وف ه ملا صاحب سنوت در عل ووقصيات 
نكالة وقك لوده بر كافيه ابن حا جب حاشيه بوشته و سام سادت طبمع رده 
هولدش سئدت علاقه ابا سين بشاور قوم او توسف زالى سئين عمرش 778 » 
در ساك 98؟١‏ عالم فالى را بدرود كفته «قبرئ'و در ساح علاقه بشاوراست . 

( با ) دارا شكوء ١‏ خند زاده عالم جيدودر متطقوالهيات صاحيآصاليف 
بوده “رهير زا هد كلان حاشية «ستةلى نوكته 5ك (طبسع ضيه «ولدش ديدة 
لههان - نين مرش ( 31 » قوم او ا-.<ق زالى در سال 5ه؟! قوت ودرديدة 
علاقة لغهان دفن اسث . 

وحم؟»ء عبد 'لقدوس اغند زاده صاحب در نحو ومنطق و فلسف» و الميات 
احتصاص نامى' داشته إدقاذى سلم وعير زاهد كلان حوائى «وشته ولى به ط.م 
رسيدء هولدش ديرهٌ ايان صاحب أغهان لين حمرش « ٠لا‏ » ساله قوم او صافى 


در سدله ١لا‏ فوت ودر مقيره ميان صاءدب عليه الرحهره قد فول سس ا 





ست ممم ص مه 


ا ل 


صفحة ( 79) سال اول تله كا بل شمار: )1١(‏ 
الو لقف 101 سس سس 000 





ال امسا مم 


اقنباس ازدا تشكده 


اد شاه فيلسوف 


فر درك دوم ملقب فردريككبير » اميراطور «شوور المان 7 ازسلاطسين 
فاضل ودااشس دوست دلا وده وماد وشيروان شمنشاء فارس وماءون خافة 
عمر وف عناعى » غالب اوقات خسودرا عصاحدت فلاسفه لسر هببرده 0 نان 
عحاضره هيبردا دنه . اميراطور من نور عشق غريى ١‏ دَرأت كتيب داشته ومالك 
كتاعمانه” باانسية ميم نوده كه إمد هأ 55 تتكيل كتاعانة 
دهروف عانواد: سلطتت المان ( هوهن زلرن ) كرديده است . اخيراً كتابدار 

ويابلم دوم كتانى رشته الف أورده ونام أن را « فردر ريك ؟ 1 تاب هاى أو» 
كذارده كتاب ذ كور حاوى حكايات ونوادر جتديست در خصوص عق 
فردريك شَرائت ونوق اوه حم أواوق كي ادبى وفادى ٠‏ فردريك يك هلد كور 
ميكذت أكر بك روز زكتاب مراه نداشتسه باشم عشق ١ن‏ نون «بسدل 
خواهدشد . لسك" اوهميشه براز كتاب بو د وامبراطو ركبير » هبحكاء فى كتاب 
عيتوانست مسافرت نابدوقق در جتكك سور 8007 مام اسباب سفرواساسيه مك 
امبراطور همر! داشت دشمن إغارت برد . فردريك فوراً مراسله به بوتسدام 
( محل اقامت امبراطور المان ) توشتة درخواست كرد كه براى اويك فور الات 
بو الويك دور هكنات نوسوه خطابه عاى سرون » ودهكن م يكدوره كلبات 
لوشين » رجمة فرالسه وحند جاداز باليفات ولترراشر سك در هديك فردر كدوم 
مشغول جلكك هذت ماله بودء لى دربى | زباى “أت او براى او كتاها يك 
باذوقاميراطور هو افتح داشت ارسالميداشتند فنكاث 110120044 كه قارء 


١ 


1-5 


01 
عد اسه 


3-3 


م بين 
خان سقير 03 





11١ ثياره‎ 








ازئيات فرد ريك 
وت 6 وبل 
151317 اليف 
ف ورهورا روزى 
جاى بز ركدكة در 
راعور عسكرى و 
الله كنبن لوق و 
ككآل دقت عط_المه 
ل داشت متتمود . 
ن در وجود وى 
ب راارها #يكرد . 
أو ةرادت هيلمود 
اهبراط.ور كات 
5 دارم 0 راءين 
9 


اعت داكث 06 
2 سن جر 


وابد از جله ولتر 
له دن بو تود 
. در هدت أقاءعت 
. وأشعار و قلسفه 
لبب كردهاز أظر 
د. بواسطه معن 
حققين اءبرا 5 


عابد. 


صفحةٌ ( +« ) 





فردربك دوم 
فاضل وداش دو 
دعر وف عراعى ,2 
عصاضره «دبردأ 
كتامخانه” با انسية 
دهروف غانوادة 
ويلبام دوم كتابى 
كذارده كتاي : 
فردريك قرائت 
يكوك ار بك 
<واهدشد . 5ل 
عدتوانست هسافر 
اميراطور حمر 
( محل اقادت ام 
بو الو بك دور 
لوشين »ر حمة فر 
مشغول اجنكك 


باذوقاميراطور 


امن سا ”> سال اول عل #ايل 3220 شارء 0040311١‏ 
.لمي صم سم ع اح سح سح سح مح جمس سس سس ست سس أ سل 








مخصوص اهبراطور نود درياد داشت هاى خود تكات غريى ازثيات فرد ريكك 
وزقرا 1ك كفن وحمل ترط اران كيان فق توه اسع علد كويد 
امبراطور من نور جيل جلد كتاب ار بخ 17:600165105610116ن11156 تاليف 
فاورى را بادقت خوا بده و ازع الا بات ججمورى روم اليف ورءور! روزى 
نكا حلت تعابالنة كروم اسح .قرف ريكة دوع اوسود كاف زد 5ك دز 
و حكمدارى ود كرده واصلاحات نظائى وداذلى ؟ه درامور عسكرى و 
حكوءق روس كوده يك قسمد زرك ازعمر خود را #طالعة كتب ادبى و 
فلسى ؟ذ رائده » عادت او در مط العة كتب ابن نود كه با كال دقت عطدالعه 
مور الح أو عريكة ‏ كذة تطازاوروا عاتف: .كرف فور 1 اداع تدر 
وى كاغئى اناق عن انتاد كه مدطورات. و تورات كني حتان: وراوضوة وى 
ناثير مايوي توا درقرائي مداوهمت قايد وتاجار 38 3 رارها 1 ه 
وقتى فن كات قارء سابق الذكر يكى ارثرا زدماى راسين را براى او قرادت ميمود 
اشعار راسين يطورى در فرد ريك ديير نا دير كرد ححه امبراطور فنكات 
را ازقرائت هانعم ان كت « عن دس ازين نوا الى نارم » راعين 
قل عا عى شكا فد » خنلاصه مرا طدور عور فى نايت دانس كدر 
وعالم دوست بود علما و اديا زا از اطراف بدزيار 6 موائد از له ولت 
فياسوف و شاع «شهور را از قرائسة بيروس طابيد, سه سال در بش ود 
تكاهداشت وبا وصلات كرانيها و نشانماى افتخار عطا كرد . در عدث اقامت 
وز دودر يان فرذريكك ادير طوى اوعدو اوسن امات واشعان.و فلدقة 
حدت ٠يسكرد‏ وكاهكاص زبان فرالسه قطعات شعرى نيز ثر كيب كردءاز أظر 
وَلثر سكدراير وفلسوف مور انهارا تصحيس ميئمود . بواسطه هين 
«عاشرت فردريكك باولتر و فلاسفه ديكر است كه عاما و #ققين اءبرا طور 
من بور را ياد شاه فيلسوف 126 11620171110807 لقب داده ابد . 


صفحه ١(‏ 6" ) سال اول مجلة ابل ثمارة ( ١١‏ )6 





بقلم غلام جيلا تى خان اعظمى 
عفت زبان 

شريف “رين عضوى كه كرامت وافضرات ادى را نسبت بسابرتخلوق .ايز 
ىسازد زبان وناطقه اوست ! زبان سد شسرافت وتمسك فضرلت وقابابت بوع 
انان اندث كه ورغشر خلات اسان توسئلة ان حلت ادفاق زرك :و 
اذتخار عى نوايد . 

يان شم شير قاطع انسان است أنا درهيدان هيار زه حيات هر مدي را لوب 
ناطقه سحر! فررن ومحكوم ائرات حكمتاثين خود قرار دهد . 

زبان بااإن عطيه وموهيت يزركث كبريائى ما عنايت شده 'ابدان ذكرخالق 
خود مشغول نوده م درمورد حواع خوشس وسبله ان متكلم ودرءورد افاده 
يديكران بذريعة أن ناصح ء واءظ وناطق باشم . 

شدريك حشم و » دست » يا وديكرجوارح واعضاى ما هقيد وكلف 
اند كه زايد ار وظائف خويش درحدود عفت وا نجه مشمروع عقلىواجماعىاست 
كارى سابد بكالد البته زبانما *م دراجزاى وجود داراى ان قود ومخصوصاً 
تنيت عن اغضااوظطعه وستولات ستكق دازة: 

جه شدريك همينزبان براى نفع و مفاخر و خوشب<ق إشر نسيت بساراعضا 
عامل يزركث و٠وقعيت‏ اولى را در وجود انسان احراز ع ىكند ##جنين 7 
زبان از حدود خود تماوز واز دابرهٌ عفت اتراف عود مان ابدازه موجب 


سيران ويدكق ى شود . 


صفحة (مم) 5 سالاول ‏ مجلة كا بل شمارة 1١ (١‏ )6 








أستادالسرق سعدى تن فرمايد : 

زان در دهان خرد مند جبدت > كلد در كنم صاحب هنثر 
حضيرت يدل ب فرمايد : 
خسين خسيسان هيج فربنى عبياشد 22 بروى نيم يكذر يراب ب دوهران مكذر 
مقتدايان و اخلاة.ون اسلام درين خصوص دفائر بزركى باخلاف <ويش نوكته 
وتوصيه فرمودهاند ولى متاسقاله شدريك اولاد مششرق ازبسى قضايل ارلى 
خويش حيرف لظر كرده وكارى عمقصد حفظ شمدون السالى ونظام امور اجماعى 
ازان كيريد ابن ٠وضوع‏ يزركث هم درعالم فراهوشى وزاونه خاءوةى 
مابده است ! ! 

98 جه اساسا حسن استممال زبان يااراد كرت وناطقه وابسته شابليت 
وزمامدارى افكار واحساس است هاما جه القانى درين قالب م اباد نازيان 
بدرسى قيام با براد نطق و الفاظ كرده سشوائد ء ولى دربءضى ها كمتوان «ذكر 
ناثير اعتراد شد كه اين دسته اشخاص باوجود قابارت فكر واحساس اندر 
زبان را بكار كردن و لا طق والفاظ را بابراد لدت هاده اند كه ضمير را 
بحا ؟ه وفكر وخيال را يجش وتعقل موقم نداده آنجه خيال سطلحى 
شان ميل ميكند فور آرا بابد يزبان جارى كلاد . 

عاماى علمالنفس ميسكويئد السان داراى دوخيال است : يكى خيال 
اسانى كه بلفظ «خارجي» تمده ئى شود ديكر خبال_طحى د ءا كه 
ابن خيال مؤخرالذ كر درموقع خواب » «زيان سرائى » جنون وغيرهموجود 
نوده ويجاى خيال اسامى عامل و كار فرها در وجود السان مى شود . 

لمذا :افج سك وود حت دوانن فى ٠‏ الناطك اناس بور او ستفات 
كارو زان كناد كز دواو نال تود ان اساي رقن لكزذه 





صمحه ( 5* )2 سال اول مجله' 6 بل شمارء ( ١١‏ )»6 


صرف در اثر عايل همان خبال سماحى [ يجمه عى دواهتد مسرا نشد ولى 
مين بعد كفتن وابراد همان القاظ ضير و زيان ياعدم درسي أن تبحهداد 
كوبتو عتال اشائى بخوه حود ل شنو بو عاق عثل ص ستسد #عيو 
كرحو كشاوار هد عم راوارا ورامك ! انكاء نادم ومتفعل 
لجواهد بود . 

اكسانيكهاقلاداراىابن قرنحه شريف وذ كاوت خدادادم.اقاد صحكدبايد انه 
ع خواغتد,كوبددالتهقدوى فكرمكتر كدان كنا رشاندار اوح شبحة جواهدقد 
عحض ان حا كه كوجك يال اساءى أن حاضر شده وبرا در عفاد واذرار 
كلامش رهلمونى 0 وبصت ودرسى اراز ٠قصد‏ 28 م.تواد . 
اجنين ايفان فادتادى خا 55 خوش سمو نهده ومميشه باند اءنقاون 
وده باشند و جود شان از له 'شخاص قوق العاده بشمار هيرود و اله 'شخاصيكة 
كنر اين سوى حا كه ا دار مى شويد 1 عا خم در "0 عقَلا و دالشمتدان 
وب خواهاد بود ؛ ولى 3 اك غاايا يدون تعقل واعنا كه جبيزى ه. كويد 
ب ويه كمتار عم حمواره موس ناميران لوسرو روفو و اقح خواهد شد. 

اخلاقيون وعلما نام « «ناظره » علمى را عنوان و دون كرده اند ولى ما 
أ صرف وقث وز#ت ل ا صرف لطر 50 كوم كر سخذن 
هدر 8 ودر حوضه تعقل واحكام خيال اساءى انان انراد كرده شود 
و وسنده هوجب سران وبراى هستمع كه خواء فرد خواء حماءت باشد 
مغالطه » اشتاه » زحمت واقع نشده بالاخره موجب نشوذ سوء اخلاق وريشانى 
حواس واختلال زيند كانى دك قوم و ماتى واهد كرديد :. 
كا نيك زايد از هطاب فوق بمقصد فتنه انكيزى و تفرقه شيرا زه جمدت 

و امحاد بك ملت ياعدم نحا كه صديحه فكر ‏ زياده روى كرده واين كناه 








صفحةٌ ( بام  )‏ * سال اول مله كابل شارة ( )11١‏ 





زر كك رامس تكب عى شويد معلوم است در هقايل نكا ليف اممانى و اخلاق 
مثو أءتشان درجاءءة <لى خطر ناك وزياده از هم ا ا َْ اع 5 





تل هه © 2 © ©4 © وهو 


بقلم م . كريم قاضى زاده ( قلالروح منامس ربى ) أيه 
ديانت وتهذب اخلاق 
ازهدت مديذى عير به ادنطرف 2 هوضوع ٠وجودات‏ » محث مباحئه 
بسا ازمتفكرن وفلاسقة إشرى قرار كرفته » جولا تكاء افكار و عقول 1 نما 
كرديده اس . درائر انمه تبتعات عميق وتحقرقات موشكافالة ابشان است أله 
مرادث محختافة فلسى ومذاهب غرسة ان از ا"كمدتم إعر صة شهود با كذاشته 6 
ا شلابان إرشورى »در دائرٌ عقول طيقّات متاقه جواهم لشعرئ تولد مود 5 
در كانون دماغماى <ساس والحدسس داتشمندان وعقلاى وذ كاز بك 2 
ماتهب وجوال ازشحص وكنتحكاوى » يك حرارت شديد و سوزان راجم .ه 
ادراك حقايق ومعرفت بدانء رافروةته, درعالم بك مركاعه وولولة شمر اشولى 
بريا كرد . له نراى خوب ذعن نشين عودن أن مجبور > كه يك ابدازه معلومات 
تملى راجع به اصل واساس هربك اران نظريات مختلئه فاسئى هدي قارئئ ممودء» 
بعدها توضع ١دلى‏ ( كك ديازت دريز كه نفس و هديب اخلاق ) ك5 صىأم ومقصد 
أساء.ى ما لوده » روح ابن «قاله وعات غاى از شتحر بر اشغ كردم 1 
مجنا نيك ؛ رفتار ووضعيت ابن كردون بر شور ازبسكه دكركون و فآنه 
الكيزاست . موضوع تحللل <قايق وتحقرقات آن نيز نهابت بحبده و قوق العاده 


عومًا خبز وده » عر صه كاه ظبور آراء حند وما قشسات حيرت وو عدم أي 





صنحهٌ ( لع ) سال اول مله 6 بل ثمارة ( 1١‏ ) 
ساس سحا مان نات ا لالت 03 جالاطااا ا لاط :0110:1111 :717117101212015 131704107 اي 





فلاسفه وعتسقق بشرى كرديده اعك + كنا كثون اوؤسالان ورازى ناعرو 
در جريان اسك ٠.‏ 

«وضوع سات وحقائق شا مطح ماحثه ا فول فسان قرار 
كرفت 8 عد ان | دع در امئان وصول مهت و اكتدار لمان عرفت و 
ادراك كه ان رومماى بادية ضلاات شك وادعات ارق ابه درامكان أدرال 
وودول عءدرفت ان وبهدرعدم امكان ادراك ووصول»ءرة: ان ) ده ان ثم بكاو 3 
ادعاى١ناقى‏ َك مطاقاست ) لباه ا كرو ارش 0000 10010005 )001( 
بدوتغوراس > 1022138) (؟) جور حماس سو ةالى د رزو 1نم 81 (م) 


بإبون و بالاخيء مإنن1] (1) هوم و بيروان ايثان ‏ ارخ 5 مارا 


نام و زر أن ]رمع ارتائين ياد كاد . 

وؤسمدت فجكرئ لور افكار وارا خوش 2-03 2« اساس كل ارا 
زر از هاده حيزى 00 0 كرد أن وو حود روك الم بذات 
حوس لوده كاء متصل 25 فصل أآاز هاده هاشود 0 عدوده » رأه 


د ُ 1 9 2_6 5 5 له 11 

استتسكاف و كرد بيش كرفة_د ان قك كلاس لاع لم12 ( ه ) ابكورو 
)1١(‏ ص ازرؤساى فلاسنه سوفطائنى نيان قلاى ابدث ولنائق درهة4: قم ووفالشس 
در 4١١‏ قبل ميلاد . 

؟ ( 03 المعرس اورد كاوس قيطا واي بع بان قدم لوده 0 اد هالاو 000 3 0( 1 6/ 
زينون الا ى“ادث تولدش در ومع وروا در ١ع‏ قبل ازميلاد واقء شدهواست . 

( ؟ ) نع بىازغلاسنه .تشككين ينان ولءاست كه درسال ٠0م‏ قبل ميلاد در 12118 
نام شبيرى از شبيرهاىق بايتونر تراد انه در .اع ق .ام وفات كرد : 

0 ع ( 035 ازشاهر فلاسفة آر الى اس أست . 2 در اا ١‏ لاد 5 اديافه 
يك در | كدفورد وفات تود : ١‏ 

) ل ( ار قات كك دروف وان قدم عدت ٠‏ تويدض در أت ازضوا 0 انه در كال 


مذ 


صفح ( وم ) سال اول محله' كابل شارة )1١١(‏ 


ب يو 0 اي سوئة 0 مد علدت .يدر | د مات اك عوبسيه بكي مسبو حنج بسجصيدي ودع اي ا كدي 


ده ١١‏ ) كند يلاك وعاوتروجيرج,] ( ؟ ) لامارك وغيره بيروانشان 
كه نام 11266519118668 مادنون ياد منشوند . 

وا<ندى دمكرى رويكار ا از حق.قت عام خارحى انكار عوديد ا 
«وجودات را جز از عمل فسكر ( اعنى تصور و و ) جنزى ديكرى دالسته 
كان عودئد كه مز حقيقتى ظاهرى جيزى يست مامد 6ر1ن0 نم3315 (*) 
مالبرانش و 150111617 (غ )2 كلى و( ه) عءجامم] لاك وسار :اهيذ 
وذ كرانشان كه ون10131196 بتصورين و ءثالين ممروفاد . 

وكسدق اق وام وده ققد 3" اساس ماده وروح هردوثى" واحدى 
وده روح امت 31 در هن ماده مو جود وه ماده دراو مو<ود است مائاد 


53001 (5) اسيئوزا 7١‏ ) م6ر[زعز] وفحته زوع ع1] ( ١‏ ) وحبكل 
1 عنوان حاولى م داده شاه أسدت ٠‏ 


(١)از‏ فلاسفه ‏ مادى فراسهاست . بوادش ( ١١٠‏ هيلادى و وفا'شس در ١١8٠‏ 
ميلادى . 

( ؟)از فلاسفه مادى فرانس است سال تولدسش ١١4:4‏ هيلادى وفاتش 1١81755‏ م. 

(» )هالعرانش از فلا سفةٌ مكمبور فرانسه است كه سال ١5+48‏ م . در باريس ولد 
يأفنه ودر ١١لا ١‏ هيلادى ووات كرد : 

( 6 )از فلاسفةٌ معبور آير ألمد است كددر ١544.‏ م , تولد يانته در ١18+‏ م. 
وفات مود ٠‏ 

(ه ) از فلاسفة مجسرور اتليس استكه نولدش بسال +158 م . در 1“118]011لالآ 

/ 


ووفاش :٠١ا١ا‏ م. 


(50)اسينوزا درامسم دام سال ١5+‏ «لد يافته 1511 م. وفأت كرد ؛وازاحلة 


ا 
وا“ سه حام لى ا 


(0 ) از فلاسمة ايان وشا كرد ]16811 كانت است تراد در ١759‏ م. وفاتشس 
١81١+‏ مء, 


(4) از فلاسمةٌ مكلروي الداناست . تولدس ١0ا١‏ م. وفاش (488١1مم‏ 


م 600 سال اول محلة كا بل سمارة ( 61١‏ 





وعد ديكرى فلاسفةٌ روحاق 216112115668أم8 با 5002860 سقراط 
فيلسوف شور لو بان قدم و 213601 افلاطون وسار نلا ميند وبيروان اوست 
اكه بوجود واجب الوجود صاذع كل اشيا نفس روحا نيه وخلود آن وماده 
مكونه براى جسم معتقد كثنته , درهدايت خاق بشاهراء سعادت وتنهذيب اخلاق 
كه غاية افريشس السان است مكو يديد . درصدد اشاءة حق وبطلان باطل 
برخامته از بسشرفت 113161112115126 ماده رحتى و 11211113115]68 
وطبيعين جل وكيرى تمودند ) كه ازجسدى بهامنطرف عقائد وارأ بر صلاحشان 
درزاويه هاى سيان وفراء.وشى افتاده » بل ٠ورد‏ استهزاً ومسخر خا لفسين 
( مادئى ارقي تود. 

نا انك دراواخر قرن هفده 168631668 )١(‏ ديكارد نام يج ازفلاسفة 
فرانسه برخلاف سائر .سالك فاسى خروج عوده . محدداً ممان نظريات خدا 
رستانه سقراط وافلاطون ناسى جست » باءنطق قوى دياضى ١‏ كتشاف خوشس 
5 مخالف منطق قياسى ارسطوى وناى الودة ابه «نطق ( ديكارد شممرت دارد ) 
به ترديد عقائد وآراء محالفين برخاسته وبا ثبات ادعاى خويش با احياى هان 
عقايد متالهين شديداً اقابه تمود . نمس و وجداترا مشارا اليه مذكور به شبائى 
از ادراك عوالم ماوراء طبيءت وادواح ماجز وقاصر دائسته ء عة-لى را بترن 
وسيله وواسطة ١‏ كتساب معرفث وادراك اءرار غامضه ماوراء طدءت ادعاىى مايد 
ماده وروح هريك را اشياء وهستيهاى مستقلى دانسته مخلود روح » از رعكذر 


١ (‏ ) ازمعاريف فلاسمة عقلين دتابوده »از اهالى هالئد استكه دران وقت حزءفرانسه 
شعرده ميشد» تولدش بسال ١١95‏ م. درشور 1117 لاهى اتفاق اذتاده ودر ماه 
فرورى سال 1١56٠‏ م. دراستا كبالم ازجممان دركذشت . حسدشي بعد ازفوت به باريس 
نقلي داده شده دركنما دفن كرديد 5 


صفحة 1١١‏ ) سال اول محلة م بل شماره )1١١(‏ 





تقاضاى منطق وعقل معتقد است . ذات واجب الوجود بارى رااكه كاثنات را 
اجنين يك التظام حيرت اتكيزى اداره عى ايد قادر م ءلم , صائع وخالق كل 
اشياء مهنْرْهٌ وهبرى جيم عوارض دالسته » درافادة نظريات خوش براى هدايوت 
حق بوسيله اليف وتصليقات متعددء «يادرت ومساعى يله ورزيد ٠‏ 
وبءدها 00118118 .17 )١(‏ ويكتوركوزين ومائر بيروان غرور ومنلكين 
مسلك اوداءتةٌ ان نظريات وعقائد مره اورا رها تكرده » ازءذل هحكونه جديت 
وسياي كود وارئ بووروة كرده “سلبلا كدسة از ماق رياني وغقائن 
اورا عادى ساخته » درءمابل ماده برستان وطبعيون » كه عالم را مسخر جادوى 
لاقيدى وساق خوشس وده ميرفراد , أقاءه موده » درهداءت خاق غر جسم 
حقيق ان قعالليت هاى فوق العاده روز داديد . 
لا كن » متأسفانه با اشبمه» كله ساعى و ْحمات شان مدررفته» دوجار_كتههاى 
ياس بار ى كشت » يمك سهان ماديت ولا قيدى أل قران ( 7١‏ ) بش إردى ممودء» 
اإرهاىتيره وار مفاسد وبى با كا بشسريت رأء ارصراط مستقم يكاله ومتحمرف 
ساخته ميرفت . كه دفعة دراواخر قرن ( 19 ) و أواثل قرن ( "١‏ )از بين 
نمه كدورت وتير هكهاى ماده بردتى » كا حرط نوري وامريك را فرا كرفته 
دود . مرازنو روشناتى هدايت ونور حقرةت فلقة روحانى ادن مود. 
اشدفعه , عالم بشريت را نواسطة مشاهدات لى جاده سعادت ' عيارت از 
دورى اكز يدن أزماده ارسق ومتوسل شدن عاية جات وسلاء.ى ( حدا ادق 
باشد ) دعوت كرد . انجمن هاى ورك روحى درشاط محتاقة بورب واصريكا 
توسط ومين فلاتيقة وعلياى«ووحاق' ابن .دور ديد شين ياقته » ازعوالم 
ارواح وكوايف غَاىآن سذنها رائده شد . محقيتات #تى بعمل | هده »كتب 

















)١(‏ ازفلاسفه روحيون فرانس است تولدش ١997‏ م . وفاش ١851!‏ م, 








صلحة(1:2) 20 سالاول ‏ محخلة كابل ثهارة 1١ ١‏ ) 


مختلفه درينباب تاليف ودرجيم شواحى “يمه دنيا اشاءه ونويع يافت . نابدين 
وسيله ازءة_اسد اخلاق كه امروز ازماده ارسق قدت عو درا نه رتكاء 
ضلاات ودءق - وق داده ٠يرود‏ ع كامته أورا اشاءه ممود. 

وبارى ابن نظريه وفكررا دراساس يكنوع ١‏ كتشافنوى تصورميتوان كرد 
بل ابنيك جزء ازهان اعتة_ادات اساءى دين مقدس اسلام و سار أديان حمه 
لان الغت ارما ازهزا هاعال به انطرف بوسياة عون ومغهبران رحق 
انانب عالق كن ايان تروت لاق هناك ورفوان فد اشع #ابيك 
بعد ازجندا علما ودانشمدان تخالقين ان به غوايض اسرار ١لودان‏ فى برده . 
سر تسايم واعتراف عقام دن أن أوامس وفرهوده هاى الم ى كذاشتند 5 

اكر انسان درصدد تحقرتى «رادى اصلى جيم اديان سماوى و خصوصاً دبن 
شانلم وانم قي اي دم انان 1 لاوا لمق كم اك 
وتفوذى دارد . وآن عسارت از اعمان بذات واحب الوجود واعتقاد و جزمبه 
ابدرت وخلود روح اسث . زراك نأههردن ومقصد ازييروى ان » هاناعيادت 
#هذيب نفس واحترار ازنواهى وفحنا ات . 

اعتقاد لود ارواح وعالم إحعث لعد أرعوت المت عد اذا اشاى ١‏ واصي الهى ورو 
كر داى ازنواه أو ( كه كتب مماوى هأ أأقا وتأمين م ى عابد ) يدان وس_له 
اجام عى ياد » واروث وت كه اتسان هورد صدور اقعال يك وق 1 ديدم 
بدرحات عالة عا ومديب سن ان ميأردد . درية ده نت عكار 1 خروي أو 
اد لقت وافرةس أوسدت مين شود . 

اورافلك نا رد وان كلا ندفة اور قوف و رعسسقر ولمرافت: انان 
سماوى ٠‏ خصوما دين أسلام » و اناس أقعال حاته اعت جم اديان مماوى 
روى يكعده ازوعده ووعيد أسئوار نودء برا درحدومسط واعتدالخوفودحا 


01 


صفحةٌ (م:؛ ) سال اول تحله كا بل ثمارة ([ 1١‏ ) 


جم عد د ب اج بويد يت زا + ا ووب “لال “تاف كز نت تر و ال وه ا ير 








مكذارد. شير در ج. ١‏ يان سهاوى با صوص دين «قدس اسلام ااستكه 
7 را درورو 8 واد عختاط باخوفى وهاس داشةه وهيدارد. 
اها سرور وجاك ! خوف و ام | هي<تء است يا ترس وهراسك ازان شمم 
ا عقو ورحهت مى 1 5 

لفو باه دو سو كراد وخر المعو ترطى ادو وها 
كلام البى عراى شَاء روح حققى و عاام دوف ند دووو د ١‏ عدا 
كن كرواى:اغبال كاردا حوه مرمرد كوه رف نظام ووش درا عور 
اتدماعى وضداق قض حكيدرها ودد ع ان آماور بادائن تك اعمال ءائة ورين 
فاق محر أشاطوامه » ويا ار جزاى بد كردار زشت وقبيجى درخوفوهراس 
مموان زإست . 

و معدت َه از عدم دق شاى روح و عالم 1 خرت نجه ابدازه شعرارت 
وبديتى عاىدر جواءع بششرى روى كار [ مده حقدر فتورى دراساس زد كاقء 
وقوانان عادله واد ميشد . وده مؤاسد ء رزائل 55 ازانساما سسرزده عاد 
راع رسي عبوو ف ردي ,ا ازموظوغ :دور رقم » 

! نك الدان بداءان ا وردن بوحود واجبالوجود وخلود روح از رهكذر 
وقوانين متعاق #.ور اعت از كر مذاهدات ور به ه) ك5 اص وز لعلماى 
عام الروح دعت داده به زات اأوامت نز المرا وان وا عن أن حون وا اموظن 
000 
حناحه ار قرار ١‏ كتشافاتانجمن «اى ١‏ وجى نور بواصبءك » ولثسرات ان 
وى ااه شود 5 ار ارواح 9 استمدادى 3 ؟ از الها 5 برمناقع 
أن ميتوان مستقد شد. همد ب أخلاق «اعى و كوشان كشته »از احزاي 


شدي اعمال تأشاب-ته در أضطراب انتاد . 





000000 سال اول مجله كا بل شهاره (11) 


بشلم مير غلام مد خان 
افغانستان وتكاهى بتارم آن 
80) 


ولاءت غور ياغى حستان ( هزاره جات حاليه وعور ) 


ولاءت غور يابا.و باس 118و[ جزورروو© از ولايات مي كزىافغانسئان 
لوده - ولاءج باختر و جنوياً بولايت زابل و تان ء غرنا” بولايت 
رياه ومنتعان قرفا تولايت زابن و كندها زا ارود وقم ل امرك لات 
عور بعد أز سطح مس لسع باسسرات »از مس طعي بن سطوح افغالدتان توده» 
رفتكير وداراى زءستان و برودت شديد ء وضءناً در درهاى بامبان و هزاره 
مالك «ادن قمتدار اهن »> ذغال ستاك 7 » سرب هنا شد . ولايتعور 
در نه افغانستان عنزلة بك قلمة عظم وبرج احنين دست تأرمى لثمارهيرود . 
شمرهاى ا ر ىم معروف غور عيارت از انهاست :- فيروز كوه ( يكى اريايه 
أت هاى مةندر ومزين سيا وداراى ابه و عمارات عاله در قرن ؟١‏ مسيحى 
وده وهئوز محل وقوع أن معين وحفريات علمى نكر ديده ) باميان ( يي از 
شبورهاى مدتى اسرا و ظرهترن باه تهاى افةانستان از قرن اول ١‏ /ا وحتى 
م١‏ مسب نوده وحالا خراب اوفتادء ) شمرك ( بشكل قره اأى هوجوداست 
و بعشى محتقين أنرا در منزلة باه 'مخت مشرور غور شناخته ابد ) ولك ( شكل 
قرية دارد و تحتيقاتى در أن باب تشدء ) ١‏ هتسكران ( يبه كن اخرين باد شاه 
على غور كه درقرن يازده بدست سلاطين غزنى منقرض شد و امروز إصورت 


قريه فى درسمت علياى هيرود باقيست ) قره باغ ( تحاط خرامساى است كه 








د 


صفحة ( ه: ) سال اول مجله كابل شمارة ( 61١‏ 





مسكوكات منسوب بدورة اسك ندر كير ازآ نحا بيدا «يشودء وبطوريكة بارتواد 
هيكويد محتمل است يا به لذت قدم ولاءت عور باشد ) هكر مان ( وا قلع 
درهزاره حان له كه فرشته ازا ن در دورة غنوه نام برده وا كئون عمو 
ومعدوم است ) شور ضحاك و اشمرثاض قديم ( ؤخرالذ كر درجانب ح.وب 
غمبى اصنام جسيمه باءيان واقع بودد وهوفكن ازان ذ كرى كرده » واول الذكر 
درتزد يك شر شاص هعمور تود كه دكين أثرا مخريب »ود ) شهر غلغله 
سدور كو الكاء واو عكري مان انان يط ة ]يان واكك رك 7 
ود رجملة مغول تيدم كرد ) شين وشورمين ( شم هاى كه در هشير قعى <ستان 
واقع نوده وبارتواد اران ذ كرى ميكند . ) قردوءى خراسانى ولايت غُور را 
باولاوت كابل » سسةان » لوي « كوج حزو زا بل ( قتدهار ) عبان كرده « 
وضمناً اهالى غوررا بشحاعت وصف هيمايد © واز بادشاء قدم غور بدين بت 
ياد ميكاد  :‏ 
سر غور يان بود بسطظام شدير 2 كا يشت بل آوريدى زر 

در ازءنة قبل التا رخ بعدازانك آريام! وارد هرات وباخ درديدء ء وازائما 
بسار صفحات افغانستان منقسم شدند ء قم هم ازشاخة مختانه ها بدرهاى ولارت 
عور مسرا زر كرديده » ودر ارضاع حال ودرهاى سومناك او سك 
كزيدند . زبرا در هاى سير ميرو جرا كاهاى معروف و اعداى جارى و 
امناو حو شكواز اولايت براى اقامت مال دا ران طاطة شرفة اريه 
إسى مساعد بودءو طن اما بسان هعروف.ه غور كرديد » و نوعيكة م 
درقسمت نا رريخ باخرّا توشتم كله غور ويا عن بك لذن قدم حختاه لوده ونا 
امروز در زبان بشتو مستعمل وموحد_وداست » حر فدأت وعددلات ابن كله 
عرور زمال عرج و حرج و غرش شدءه» ودر دورةاسلام مشهور به 





صفحة ( 5: ) سال اول مجلة كابل شمارءٌ ( 611١‏ 





ييه كد ود ب5 رسب 2 ضيه عد ع 


غس جستان و غى <سما ن وغس عدتان كزذين « اسم طا ١‏ شه ة زركك محتانه 
( غلجا فى وياعازانى ) نبز منسوب ممان نام ولايت غرج ونا غور است كه 
بعضى مورخين الما را بام خليم و خاحى ياد كرده اندم با كل حال اسم غُور 
كه مرق عدء ا درئخنا ه مغ ( كوه )و يمن ا 
كوهستان مبباشد «ناسب تر بن 5 افيثك در تدوووان ولا يك كوعننا ن 
اطلاق كرهيدة اث ع اماق ابد ولآرت عو و مس :وال و سعرزق 
خود بعد از حمله هاى مخول موسومه هزاره وهزاره جات كر ديد » درسطاور 
ردكي سعؤن خواهم 3 « الت باإسق دالست 

اهالى يس از تشكيل +عريتدر غور » داراى هأن ديااك عناصر برد قديم 
اتودير ا ول ع وهماى على اذاره منشد »2 و شاك ماتحكمة 

جغرافائى ايقارا ارهن كوه لموذوتاط جمحواران مسدون وحفوظ ميداشث + 
مسهذا تمر ديانت زرتشت از كابون باخ ء در هفث قرن قيلاز ٠يلاد‏ به درهاى 
غور روشئى'بداخت . بعداز سةوطدوات باختر وشوذ هحخا منيشاندرافها!_تان» 
برخلاف سار صفحات تملكت و لات غور در ساءة' جيال شاممه و درهاى 
مراك غورسيع و قيند ا تالش ويك دا كن صر را دنه وس انك #اند 
وءيدوان كفت درآن عهد فقط در هام تملكت افغائتان سه ملطقة بود كهمالك 
استقلال شمرده ميشديد ؛ ابزمناطق ثلانه در وضعيات جغرافاتى شييه حمديكر 
واز | تحمله بود ولاءت غور » و أن دوى ديسكر عيارت است از ولايت باخنّا 
در «شرق وولايت بلور در شرق ثمهال . 

دورةٌ تسلط سكندر مقدونى ابن ترثئيرات ادارىرا در ولايث غور بر*ممزد» 
واردوى نونان شاهياء غور را در بوغاز باميان كذر كرد » ولى تلفات سكين 
عسا كر نونان كه نار خهاى جمانازانذ كرى ميكتد » نبز درحدودانولايت 





صفحةً ( 407 ) سالاول ب مجلة كابل شمارة 1١١ ١‏ » 





واقع شدء در عد دواتث بوم مان باختر ؛ غور مستعد قول ريم وعدنيت 
باخترى كرديده و حتى يسكوقتى ان ٠همترين‏ كانوماى ان تمدن ساب رفت ؟ 
برو فسسر فوشه در ياد دائتهاى خود عوزة كابل مللوسد :ب 
درعهد « اق كن شور ر زياد شاهان نوا باختر (١/ا 1١1٠‏ ق.) 
مسكو كات ان بأد شاه فاج ازطرف شمزاده كان هكون » تقايد شد ؟ وان 
حكوءت كون در غرب شاهراه باخ ذى كزغيان هزارء ( عور ) نش كل 
دود . يس هيدوان فبميد غُور درا عرد نيز به تشكيل حكودت على واحذظ 
ازادى دا ءلى برداحته أسنت . 

ولآيت غور در دوره بوان مراتب اعتلا وترق را سير تمود ؛ وهم در ان 
دورءٌ نودكه ديانت بودا از داهنه هاى ترق أن داخل شده » وغور را عد نيت 
جد بدترى اشنااخت 7 صنايع كريكو ودب كدر بن منطقه كو هستالى نم ارق مود 
كةشااى 1 نار قيمتدار او هاوزدرصةحات صنايع مستظر فهعالم موقم حيرت اورى را 
حابزاست ء درعيد دولت كوشا نان افغانستان » غورءشرق دكي ازممترن 
مراكز هذهب نودا يمار ٠يرفت‏ »> وشمرشهير بأميان قلب انس كزرا تشكيل 
ميتمود » قلل جيال وشَاياى دار باءيان ميتوائد يادى ازءاظرقدم وحقيتىانشهر 
مشبور دهدء ذراءه زارهاى شبمرهاىعدق » منارهاى وبيرأن شده ؛ ميرداءه 
هاى يشمار » ومنظرخونين شفق مالشد خراءدها بيننده را سخت ميرت ونا ثرو 
عىاندازد » اعنام عشم المثه ( 1 نك جغرافيا دان .مروف عرب يافوت نششام 
خنك بت. وسرخ بت يادى ازان كرده ) نقاثىهاى ابى وطلائى ( منقوشه برواق 
فوقاتى اسنام ) هيك خود اسياب تحب نظاره كان عالم است ء ثيه هاى حيط 
وادى شمر باميان م مغارهاى ٠تعددهٌ‏ ان > مناطر هقامات :-- جهل رج » 
زارى » سوته جى 7 عور نهر درقاصاة حندرن ميل ازياء.ان 7 مظهر هان تجونه 


صفحه ( 18 ) سال اول مجلة كابل ثارة ( 1١١‏ 6 





هاى روز كاران قديم باميان ساب ميروند » زوار «عروف جين <وشبح<تانه 
تهام ابن مناظر حيرت انكيز را سيزده قرن يشتر عمال جلوه ودوئق كه داشت 
تماشا كرده.است . آرى باميان اتجوبةٌ بلاد است وى وان أن را بك شهر 
جغرافيائى كلاسى دائست » «عبرباميان دريكرشتهكوهاى كه بارئةاع ٠وه؟‏ متراست 
منزاسكاه غنىترين قوافل عمدةٌ تجار تى ومس كزكار وانهاى ثمالك ثاثار ونور كستان. 
وه دوستان بود. خوراست اسقصه هارا كز اشته ودرحجاى هلاس.ى اران سن 
كرك ااوريسها طارو احاهاز أبن والدت. + 

ولايت عور درعهد دولت هباطله #افى لسابق رو بعروج ميرفته ؟ وبرخلاف 
سار خصص ماكت كه زيم يعض «ورحين دوجار خر الى ها شده بودند ؛ 
از هس كونه اختلالى محفوظ ومسام ماند . درقرن شثم نور كانوساسانيان 
فارس بصفحات ثمال وغرب اففانستان دست درار كرديد * اما-ولاين غور 
درت تسلط هيج قدرتى : فته ومستقلانه زيست همود > روأق ومدندرت 
عور با استقلال داخلى ان بازمان ظمور وشروع اسلام أمتداد داشت > 
إعساد ازان داخل سرنوشت جديدى اكرديد كه ان مع كدت شاهل نمام 
قطعات اففانستان بود . 

درطول اندوروعاى كه شمرديم بعداز مذهب بت برستى قديم ؟ ديانت 
عور عبارت از زرتثق ومتعاقياً ودائيت بود كةناظهور اسلام طول كشيد » 
هكذا ز بان اريائى قديم ولايت در مرور دهور و تفوذ ااسنه نوان, 
وهلد ؛ هتروك كرديده وبالتدريج جاى خود را بعلاوه ليجة عاى تخلى 
زبان بشتو كراشت » 0 دوبارة داخله از مختانه هاى كندهارا 
وياخدا در صفحات عور 7 رك#وهيت إن زان افزود ؛ بقول ملو مهاجرت. 
تابوه تاه ها ازولاءت 52 را مانب وادى هاى غور درهمان أرله 


6. 





صفحةٌ 45 ) سال اول مجله” كا بل شار ( ©61١١‏ 


السلسشسلبطسا-سة 





أول. دسيحى اه موده است > شمزادهٌ ماءود غن وى در حملانى 5 ولايث 
غور برد » يور شد بوسط لرحان با اعالى غور .لا كره عايد » و بيمقازن 
هذا كره شمهى هيويسد . در ادوار قب لالاسلام ولايث غور يكى از .تمدن 
كر ولايات اففانستان بثمار ميرؤت م هرجند در سرتاسر ولايث غور نحقيقات 
علمى نشده + معهذا حذريات وتحققات در .امان + نوائات از عظمت و حلال 
دم انولاوت عابم عن "كل كتداع وماءلادبت دام در نحا مختصرى ازاعنه 
قأث حققين هغرب زهين .تذ كر كرد » عسيو كو دار و هسروها كن 
در كتاب ( 'ثار عدَقَةٌ بودائى در بابان ١‏ ) خودها منطعه باريس (1958 )6 
جنين ميسكولد . 

در تواهير به" ١‏ مسيوأ لؤرد فوشه راس هيت عليته شناءى در ياميان راى 
تحقيقات ١‏ نارعتيقه ابن هقام شهير وقشتكتث شروع بكار مود » آثس ات فوشهكه 
كوان سيو اقل ستارعط و مؤييسة ورين كنتيون منشاورق #رستاده نشد ادو 
زُورنال اسياتك انتشار يافت . درزمانيكه باخ مس كز ارت بين المالى وو رشاهىا 
هاى عمده وثلانه' اسيا ( از غرب تجانياهيراطورى روءن » ازثمال شرق بطرف 
براعظم حين » أز جاوب دمرق مهت سواد عظم هندوستان ) بود » وصاءت 
8 كل وبديك در درهاى كا بل و هار ا ماى عوج رسي.ده , و منزل 
عازك بسمت باختريان بيش ميرفت » اميراطورى وسيم ومسخر كاند؛ بزر لاك 
صكوفانى حكا يدك :ام اقتدار و دارائى خود را دردسترس عدق يذهب 
«ودا كذاشت ء و باهيان رو بارتقا و اعتلا تماد . موقءيت باميان بين بشاور 
و بلخ » معبر متمواترن قافله ه_اى #ارنى توده » 'زودى .قام مل حكزيرت 

(1) 283:.11.000830 :0ق تزنطة 80101065068 011165 سق 165 
طتكاعة8] اء 











صفحه ( 2٠‏ سال اول مس 0 شمارة 1١1‏ )6 


بأزواق وا اران كزق مو عوقية 5ه هيا رحد ارعاى متك ميان ك1 جين 
قابل تريب استء راى بوجود ا وردن تسمه ها وسمج ها نيز مترين .قائى 
بشمار «عرفت . كفته ميتوام اولين انمه توداتى بامبان مر بوط شَرناول .لادى 
أت . در اختتام قَرن هفت مسيجى ارلئن ماجات عرب در افغانستان شروع 
شد ؛ راءبين «وداتى قتول وسعيد ويا سلمان شدئد , معابد [ ما وبران و.تروك 
اصنام شان خرات وتجروح كرديد . باه نحت قدىى بانيان كه هوثسكن مانب 
جنوب غربى صم ها خاطر نشان كرده بود ملهدم ؛ وار كلك ( شهر غلغلهه ) 
در دامته مقابل خصة جنوب شيرق أصنام باد و١عمور‏ شد ؛ شور ٠ؤخرالذ‏ كر 
اووضت عكر حرات ديد #واغون قدى. ويسكرق لواو انه قن رداك 
تن ورك خوه 2و ومندوم شد بن مأتذت بابد نوه انار خر! عاى كه در 
بخان توجود أسد ؛ بدو دسته نوداني واسلائى هنم مى شود ٠‏ 

اولين اورواق كداز تسمه هار ى عظم الدان يائيان ذ كرى تمودء مسو هيد 
006 اسن ؟ 0 مو وافودد 01تزن|1]71 شمة د لموضوع تكاشت 
مويتّس نورات ا لفنسكن 1511011560116 أسمن1 0]01005 تزشرحىننى 
برعةابد ولثورد ( رتراط اصامودين نودا ) التشارداد. جتدسال بعد مور كروف 
أأمنع1]100 د بى نك عإعوزومر ايان را معاشه ودر 
1895 مسي ) ازسال 1885 باأسال 1955 مسيحى <ادن 2 أرقدٍل 
الكزادر رن وووصيا8 «رملسورء[م ذا كر زرارد م2.60 
(عم اسيج) حونيك ركر بوجو راطع 1و1 شارل مسن 8802 0.8/8 
)2 هما م) وغيره يأعيان را عور وملاحظه أعموديد » درين ميانه صاحب تمصيان 
انكليسى كه سمت اندم كى كيس.ون حد ْثى افغان و روس را داشتند نسية” 
بامبان را بسهولت ديده و متجمله كا يان هيلا ند 0.311311180 و ابوت 
01 درحين اقاءت باميان ( ه188 م ) ياد داشباى قابل محسينى ازخود 














اأعنسة دهع 7 سالا ول مجلة ابل ثمارة ( )1١‏ 
ياد كار كذاشةند » هكذا اإضاحات هو: كروف وترى نك قابل 0 2 
درسال 18419 مسثر وتسان ابر 1171116611.1,516 1 كى اصنام باءيان را 
بمداز.ءابنه نحرير كرد » ودرهان سال ©5216- 1,3097 ودخترش 0 تصاور 
ددوار وسقف مجاور اصنام عظم باءان را كشيد ء با الاخره در قطار كسا نم _كه 
عماة باميان هده انداز اسم دا كتر كرى فيت ‏ 1216(2 ).117 اايسى 
متذ كرشوم كه اخبار مسافرت اورا ز, ماك كلهلاه 61611810 - 1.1086 
در وما شايع - , هكذا ازنام دا كي يلوتسي 11جا00028آ كه مَل 
سغرش در 1889 علتذر كرديد . اما مهمترن كام تشمر كات هتتشيره ار امن 
شاه اسيائى وجريدة آسيانى امن شكال ( كه راجم با نارعدقة بامران تكاشته 
شده ) عسارت است ان 5 شكل داه المحمن ون (1) صصده بعنوان 
5310 لوقة11أ 512 031726501701 1001201115 ع (سعءجي ها 
ومجيمه عاق جارى شدة باهي أن ) در ححما سيحى شأيع شده » إنار تيكل 
شاءل .قدمه كائل بولك ه1للا مكانيب ؟دطان لوت شل كابباى نو مشر 
متلاه و تشرحسات ويرام سم -ن (117111181051120501 ما شد . 
دا كت 2 رى 7ه118).للم ل در سال مهما راى ا وآين إرادر ص ران 
«وسوم به و اقاءتكاه هن در دربار أعير » كلدشه 5-5 بت هخ اترى رااشا ع 
لضع اجو حروش ان و كم عدن 00 خاطرهاى الحءن اسيائى 
سكال نل اركل فوقنرا انتذارداد دو سال مهو محم روسيه ازطرقف 
تاراق دلى براى تحقرقات مليت شرق “زديك معين شد وبروفبسر دورو زدن 
02 5 قسمت اريخ صنايع ونزاد شنامى انرا اداره عى مود 
كتانى بمئوان افغا نستان ( حصة اول ) بزبان رومى «نتشر ساخت . 

)١(‏ 501177 152321251511 عط 01 021 اناه ل 


صوحه ( 5ه ) سالاول 7ب مجلة كابل شيارة ١١ ١‏ » 





إن مضامين وكروكها ا ؟؟وا مين اسئادى راجم هباءيان شور ده مدشد 
ولى ازسال 85؟9١‏ هلأت عتّقه شناس فرالسه دامئة قات خود شاترادريا ميان 
ادامه داديدء ودر عده معلوم كرد بد أصدام عظم يام.ان در ددار كل متعلق لعهد 
سيوم طبقاتالارذخىاستء ( آخرينقصة مسافرت درياميان باتصاور اجا دره؟19 
ازطرف داكترتر كر الماى دريرلين التشاريافت ) ملاحظات عدم #كامل وسايقة 
طأة باو ساخمان'صنام وهوجوديت سمحراى قدمدر جوار انظاهي ميمايد كه م ميجما 
صن بوط درن اول مسيرحى واصلام موب بدورةٌ ما قل عصر نحم ملادى 
اح . ياهاى صم مه مترى را تادر شاه تر كان شير انوي ريب أعود . كونة 
كوحك ابن اصنام درعام دياى تودالى فروشته مدشد و كسمه هاى كو حك قديمه 
و اجديدةٌ ان درحجين ررابان ونيت عمونه بت هاى با ميان را ظاعي عود م كارهاى 
سا مان زيةٌ داخلى ودمتةٌ سمحواى صم مه مترى نوا-طة #وماعراب نا كام 
ماند اسن . تصاوير رنكة با مان در صفحات رواق صم به »ترى از روى 
قياف ووضعيث باردها وتساوير كندها را قرابت ناى دارد » روعمر فته انار 
وتصاوير باءيان موعة ازطرح اريانى افغانستان وفارس وطرز هندو جينو بوانرا 
نشان ميدعد ء وهكذا نفوذ طرح بامان درسار ممالك بنظر امد ازقبيل اشسكال. 
درهُ شاهور فارس كه فتح شا بوررا به امبراطور والرين شان هيدهد » وقيافة كه 
مسيو روتر 1161161261 ٠‏ 11 درشمر بابل مشاه وقريب به تصوير « رب النوع 
يتاب باميان » كشف عودهوامثالها . كاشباى ابن تصاوير ونه هاى وسيمة 
بأاه_أن در هوزهٌ » د.مة » بأر يس عب'ده شده م ما مت إن تزسنات بأديانت 
بيات اساى ص كزى ( كاى زاول وغيره ) اسباب حيرتاست » زيرا اختلاط 
وارساط عجيب طرح اريانى افغانستان وفارس » هتدوجين را أراله مبمايد . 

مضا مين هونسن ميفممائد كه تهاحمات هونهاى سقيد ( دوات هراطله اففا نستان »ا 





صفحة ( *+ه ) سال اول .. محلة كابل شمارء ( 61١١‏ 


كه يكقرن قبل از هوئسان دردرةٌ بأميان سس كشيدة بود ء هري نك خران وبى 
انتظاعى اساسى وقصدى درءعايد نودائى ولد تكردء است > وهكذا ان نظرءه 
را دروقت ورود بهكند هارا سياح ٠ذكور‏ تصديق ميئابد والحساصل صوائن 
منقوشة ايان مد ازسءحباى اجانتا وءيران 101181 - 13268 لل اسياى 
ض كزى قد كترين سَاشّى هاى تودالى است كه احال شناخته شده , وهيتوان 
كذت آ نار هاشى باءيان أواسين صمائنى أست كه درمعير إسط بوديسم درجوت 
اساي مس كزى مشاه_د. عى شود . راحع منود 1 حينى درياميان معلوم 
عى شود از فاسك «تدعادين نودارا رك تكوده بوديد » راهبين وزوار وصنءت 
كران در طسول قرممهاى درازى ار باميان كذشته ين وياازجين ند سفر 
ى مودند » وغالب مسافرين تاشن وروحاى اه از شاشى وز ينات «تلونه 
وعختاى كه عى دالسئاد عونة” برسم احترام ويادكار درياميان ساحته وميكذاشتد 
ارى درجنين مقائى كه عام 'عدنها در أن جلوء عى ابد » محتمل است كم 
ويس آثار كار تمدام هكاتب قائى ازقرن ؟ عسيحى كرفته الاسوقيات اسلام 
درا ا بوجود رسيده بأشد . » 

اسلام ازقرن «فت درولايت غور با ناد ونافرن يازده مسيحى بكلى درهام 
ولاءت ممم يافت > درين هيابه مدلى هكد كين هاى مذهى كرشت » حصص 
مسامان شده نا 3 فده تن هاى كه هنوز أسلام را قول يه عوده بوديد أزدر 
يكابكى داخل شدء وازين بعد اسح كك والآءت عور در دو خصة سياءى 
غور وغور جستان منقسم كرديد » ودر مقابل ياد شا هان تحلى غور ( خانواده 
سور ) حكمرانان حلى غس جستان «لقب ه ( شار ) ها عرض و جود عود. 
خانواده سورى غور از قدعترين خانواد هاى حسكمران ما قبل اسلام و لايت 
'سست 6 فخرالدين عيار كشاه رودى «ورخ انشذاندان شرحى «يسوطواز شحرةٌ 





صفحه (4ه ) سال اول محلة كبل شار ( 11١‏ 62 

اتساب قديم 1 نما عى تكارد ‏ بطوديه فتوح البلدان ويعقونى مبتوسد ماهوى 
-ودى ( «نسوب عخاندان «وصوف ) بزد كرد 1 خرين لهمنشاء فارس را يقتل 
واه ممافوى در ا ليد يلف المكودة لايك مول فود ور لاز عوك شرت 
خف رابع رخالل عنه كوفه هد » حشرت خليفه رض به دهاقين واساورة 
خراسان حسكم وشت كه جبعاً جزيه وماليات قامرو خود را باو به بردازيد 5 
ور شيد جم-ان كويد هرام شاه سورى ( يكى از باد شاهان على غور » 
در عصر هرت اسد الله بكوفه رفته و مذشور غور را حا صل عود . لعضى 
مورخين رام شاه مذ كور را ههان شنسب جد إعلاى خا نواده سلاطين قرن 
؟ غور ويامان دائسته ابد كه معاصير خليفةٌ جارم رض بودء وبردست او ايان 
ره است . بعد از قرن ٠١‏ كام ساسله هاى سلاطين سورى و غورى 31 
ور هتدودتان سلطنت كرده اند مننوب مين غابدان سورى غوريد كه ما 
در اده شرحى مسوطى نام ( افغان 00000 )اغبا خواهيم وشت . 
اما شهر هاى غم جستان براى حفظ هوجوديت خود ها در عبد دوات 
سامانيان باخى از سلاطين ال فريغون ( ياد شاهان محلى جوزجان ‏ و لات 
هيمئه » اطاعت عوديد و آل وريدوودر 2ت عاك شامابان فرار كر نه بوديد؛ 
شارهاى غس جستان از خا نواده حكمرانان وطنى غرجدتان نوده ودرثارنخها كثر 
تفصلى از انما عو دود ابت . يا كل حال اسلاءيت اتدا در عمسد هرت 
اديرااؤهنين عهان رخوالله عنه قدم يغور ماد » و عبدالله ابن عاص تواح عور 
على و فنح مود وخالد بن عاد الله ي#كوءت هرات وغور ممتوحه ماءور شد» 
اما مله هاى شديد عمرب در اوايل قرن ؟ مرى ( ٠١97‏ ) توسط رترال اسد 
زعبدالله در غور اغاز موده وءوياه.اندر غور شرقننز مءروض يغما كرد يد » 
معبذا تتبحهُ قطنى حاصل نشده و شول جذرافيا نويسان قرن دهم درائمهد 


سئحة( وه )222 سال اول_يجل' كبل ثمارة 11 ) 





تصيدة عد 


غود يكانه ولاب نود كه ازهى طرف محصور ما لك اسلاتى وده و نوز 
«سلمان نشده وديد , اصطخرى هباويسد درزمان سامائيان نقط كسانىازاهالى 
غور مسلمان بوديد كه در جوار علاقه هاى اسلاءى سكوات داشتند . در قرن 
دهم اقتدار شارهاى غرجستان بدرجة اى بود كه شول بار تلد حبى مرورود 
ميغاب ) تيز م بوط ه شارهاى 1لا كرديد . 

حملات بانبى ومحاكم ساطان ممود غننوى درقرن يازده «سيح بكلى ولايت 
عور راسر مسر مفتوح » و اسلاميت را درانجا تعمبم عود » باد شاه.ان لى 
غم +ستان و غور و خا نواد ه-اى م«فتدر وطنى .-كى بى ديكرى سقوط عوديد 
وآخرين شاه غور در ١‏ هنكران مد ان سورى خودش را در دربار سلطان 
به كان هس كننى مسدوم كرد و اعين شار غى + :ان انو محمد ابن أنصر 
( معروف .ه شاه شار ) أسير سلطان كرديد ٠ازن‏ بعد ولايت غور اسما” أبع 
دولت «قتدر غن وى اكرديده ولى اهالى همان عواى نحسكم در سرداشت . عبهد 
غن وى اثيرات مهمى درمورد غُور يداشت معهدا شروع اسلام 4 ا سلانى درماده 
ودوح اهالى نواد كرده بود ع اهسته هسته نضح اكرفته وولايت را هستعد 
رورش فضلا ودانشمندان زمان مامود . در قرن *1 اقدام داق از اهالى 
غور بروز عودء وخانواد: سوربا طرح حيرت اورىه تشكيل قويترين سلطاق 
درافغانستان برداخت » جببانسوز هعروف دوات فرسوده واز مم رمختة غبىرا 
ارب در اورده ولايت غور را عدارج ار ها سوق مود » درين دوره ولا يت 
عور توانست به تلافى لسارانى متوجه كردد 3 از قرن هت سعد 0 ولايت 
وارد كرديده بود » فيروزه كوء و باهيان جديد وسابر شهرها از قبيل كرمان 
وش.وران هريبك در صحنة مدت وجاك عرض اندام عوديد : 


افسوس حوادث صوء حبان | اس مدال يمام بن دولت دح<شلده را ازعيان 





صفح ( 5ه ) سال اول مج كابل .2 شمارك 61١١‏ 





رداشت + ذراوايل فقون سئد». ١‏ ندوات وه 5 وقى عت ا المكوفة كى 
افغافةانرا داشت ( دوره غن نويه ) محوم اغاز كرد » قدرت ميب عسكريه 
سلطان تمد خوار زءشاء كه اسياى وسطلىرا عرلر زاندباقلاع سهمناكغورهقابل كرديد» 
با الاخره اخرين شمنشاهان غور تود ين مد در اركك فير وز كوء با نا كاى 
حجان سيرده وخا فاو بها ؤالدن سام فرارشد . ملك البال باميان جلالالدين على 
بن ماؤالدين سام نز باسح ملوك هراطله ( شاهان غورى باميان ) را بعد از 
حان دادن »ه شمزادة بعروف آسيا جلال الدن خوارزم شاه محويل دادع 
درين مياله «نوز مسرداران «قتدر غور درحنةٌ هندوستان م.شغول فرما شرماى 
نود واز حال زار قلب تملكت يادى #ميكرديد . قدرت وأسلمط <وارزم شاهيان 
درولاءت عور طولى شد ومتعاقناً ( م مسبحى) مهدب تخول ياد ان دوات 
مغرور را درخوارزم رانداخت ء ساطان مشهور خوارزم ازيرا بر اردوهصاى 
وحاى كدان اراد تر د» و وأعهد جوان ( جسلال الدن ) علت شحيع 
افغا تان ساء اوردء وغزنى مركزى راى تشكيلات تانويهٌ عسكرية او 
0 ا : 

درن هرانه ولايت غور هءر وض سيلاب “ول كردير 5 و منوعيكة عورخين 
شرق وغرب هيلويسلد قلاع تين وكوهتانى غور درءقابل عسا كر ررى 
مغول «قاومت سعذق عاصة ظطهور رسائ_د » وحند بن شمزادء ها و سعرداران 
زركك وعزارها شر سباء بخول را نك هلاك افكند , «غولها حور شديد 
١‏ معام قدرت َ وحشت ود را درين ولايت تطبيق عاسد » معهذا تسعير 
انولاءت شدمدت صدءدات زرك تخولمبا مام شد ع أما مسرا سر ولاءت ير 
بربادفنا رفت واهالى قتسل عام شديد ء ايه وتمارات هدم كر ديد ومزارها 
خانوار اهالى ولابت غور ازقبايل سور كرفته نا افغان مسا كن <ودرا كذاشته 


صفحة ( لاه ) سال اول مله كابك ثمارة ( 211 





مانب خصص شرق وجنوب ملكت فرار كردند » و جز قسمتى كوجك الهم 
مناجار در درهاى ابن سرزهين باقى عاند . باءران بعداز كريب ٠خول‏ مشهور به 
( هوبالك ) وول رشيد الدبن ٠ءروف‏ ( موكرغان ) يعنى ( قلمة تحمس ) شد » 
ازان نارغ اجبل سال ديكر ابن شب رشهير وبران وغير «عمور مند © و قرا 
كدرد ولايت غور ازالهمه خراسسماى وارده قدعلٍ عى ايد . 

مرحال بعد ازانئكه «غول ولايت غور را اشغال وعسا كر محانظدر درهاى ان 
يات » سالبان حندى عدورعود » وعسا 8 و<شى ٠خول ١‏ هته هستهاهلى 
كرديدء »و باشاياى برإشان سا كنن | تسر زهين ايند © و 00001 اعالى 
خون مغول راتجذبي ع-ود 07 باعنوز انار أن در سماى عدهٌ ار طوايف 
ا شكار وبديداراست » وهكذا بعد از مدتى ازحصص زابل و سستان طوايق 
در درهاى +الى غسجستان مر تكرده ورحل اقات. افكندند م از اتحاست 
كهاختلاطهاى طوايف مختافه در داخله غسجستان شروع شده وبالاخره درت 
ار وضعرات جغرا فياتى تشكبلى يكوحدت وطى يظهور ميرسد م #مجنانكة 
طوايف جادرئشين غورى الاصل در خصص غور غسنى با آريانه هائى هرات 
وتركان اميضتهء طوايف جديدى ازقيل جماراماق وغيره كيدان كيد ديد ؛ 
ان طوايف مختامة عيارت بود از قد وان «ذكيز ان صكه 
در صفحات هزاره منقسم وباوجود ا+تلاط وحلول بطوايف سارهٌ افغاكمتانى 
هوزمهان اسائى قيلهوى «ذولى خودها شناخته ميشويد » ازقبيل دستههاى :- 
نكودرى » قره صوب » شيرداغ وغيره . تكودر يك شموزادء <غتاتى بود كه 
درمعيت هلاكو خان مغول فارس خددت عى كود ء طافة نكودرى درغ جستان 
نعود بابر .شمو رعهمان زيان »خولى تك عى كرديد » وبمد هازيان جديد وطنى را 


قبول كرديد , معمذا لات «غولى درلوجة 1 ما باقهائد وجمين جوت است كه 





رم » سال اول مجله' كا بل شاره )1١(‏ 
لعضى تحتئين فر لكك ازقيبل لبتونان ليج وكابلنس زبان ١‏ نهارا ازحيث تركييات 
لفوى وطرز مرق وتحواز لبحه هاى زبان مول حساب كردءاند » هركذا 
طافف هك دهروف إصح رالى كه درسمت علياى مرقان زيند كى وبا وجود تكلم ه 
ل هي الى خودرا ازتسل. مفولك عى شما ريد : 

همحنان مماجربن زابك:ان ( ولايت قند هار ) درورود خود هه فى جستان 
ا «يزش إطوانف سابره » اسم وطن اصلى خودرا محافظه 2 نا اموز 
جسبمترين طوايف ١‏ تجار اتشكيلداده وهنو زبنام ( داولى ) يادميشوند » ومهمين 
منابت اس ثكله غالب محققين «غرب لبهجة اليه غ جستارا تهونه” اززبان زابق 
قدمافغانستان حساب ب ب تندوانسكاءيدى اسلاىى اتكليزى بن نظ ره را نائيد مرمايد . 
قسمق هم ازشاخة طوايف إشه ف ولايت كد هارا ( درهاى لم راو ) درئن 
مرت به غرجستان شركت كرده وباطوايف سارء درائا [ مبخة: ند > وباالطبع 
تغير لمعحه وزبان عوديد » با مى اتنب مذ كوره ناامصوز مان اسم 5 سدم طافة 
( بشه فى ) خوابده مى شود . 

اما طوايف سيستاتى كه وارد قن جستان كرديدئد «وسوم به ( داه ) 
«وديد » درزمان أقامت عدن جديد خود ها نيزهان اس م سابق خودرا محافظه 
5 وكام شعب مار 1 عها كلمة عن را دراتداى 3 جديد خويش 
كذاشتتد از قبيل  :‏ داهى زنك , داهى كندى , داهى جوبان » داهى 
فولاد , داهى «يرداد وغيره » اين عشيرة داهى ازقد ممترين عشابر سيستان است 
وحتى شوك مور خين فا رس دهستان حا أيه نام أمها ( صصدم داة ) هو دوم 
شده » وإءض جادر نشين هاى شان مدل مردم هاى ذداهى ودروسك ها در<والى 
بإريس نيز سكوات كر بن شديد » كورش هخاءنثى 6 بعد از غَابه بابل كك 
افغا نستان رداخد » نبز ازدست قببلة دها ل( شاخة اسكانى ها) كته شد 








سنح ( وه ) سال اول - تحلةٌ ما بل سار ( ١١‏ 


2-7 لين 





(هكه .قا م.) مستر سيلو #يكويد لفظ ذاهى يادية درامماى طوريف 
غجستان يك اسم قومى است كه شايد سراغ قوم داهاى ماورالنهر رأ ميدهد, 
آنها ميدماتى بودندكة دراوائل برخلاق ردم ساكا جنكك موده وسيس 
اما دروم اوردنث با شقطعه درزماله” مبلاد شركت عوديد . 
بر حال ثر كببات وساختئان عضوى وبدى طوايف حالة غور وغرج-تان مدلل 
ميكند كه باستتاى قسمت كو حي از اهالى فى تان ( كه از روى نيب ععر 
وسا مان شم و هوى و دماغ ورخساره و زع وقد ما بد كى عرق وخون 
مخول را هيمايد ) سابر طوايف اندولايت روممرفته از زصة اثوام أرياثى 
اففنا تان بوده ودر ساخمان بدتى اساساً بك نال شمرده هيشوند . ١‏ أعدةٌ 
متشا كه كفتم نيز درصرور قرنها بنوعى جزو لاسننك وحدت وطنيه غمجستان 
كرديده اند كه سواى سياى ظاهرى » دراخلاق وروحيات فرق اسابرين ندارند. 
اما امم هزاره وهزاره جات كه آنا امروز درهورد عموم سكاة غمجتان 
اطلاق ميشود ء ابداً نام هلى وقوعى وتارحى] نا ترود » اسمى اس كه دراوايل 
فقط مورد عسا كر هستملكاتى جتكيزعان ( كه دردسته هاى هزار شرى «لقسم 
شده ودرولايت عور هقم بوديد ) اطلاق عىشد » وميتوان اناسم را درسار 
عقامات افغانستان كه داراى ا“يث نظاءى ومحل سكناى عسا كر جتكيز كرديد. 
بوديدء يا فت » ازقبيل «قام هزاره برسرك مابين كابل وكرم تزديك شتركردن» 
وتحل هزارء برلب سر كه جانب مم رسئد هيرود درنزد يك شمر اتك » مس تربياو 
إن نظريه را تصديق هيما يد ٠‏ ومسيو بار نواد كريد : اسم هزاره درءورد يكاز 
مممترين قسمماى عسكر مغول بكارميرفت » وعد ها در مورد مغولماى سا كنة 
غور معمول كرديد . » هعهذا اهالى غور و غجستان ناهنوز خود را هزاره 
تخوا نده و بلك مان اساى قبيله' وى ودهانى ياد ميكتند ان قبيل :- قلادرم 


و 


0 








م وم سالاول - تجلة كا بل ثمارة 500511١‏ 


سم سد ال يي يت ب ب سيو ا بس ا م ا يي سب ندب 








مسكوع الداع ازدري » باع درى » ار كان » مالستان » اجر ستان » ج+اردسته 
مد خواجه » الودتى » يسود م خوا جه مرى > كزاب » جوره » جميسار سينه 
7ط 

با كل حال بعداز حمله' مغول نوعكة 5-3 مها جر بن جد بدااورود داحلة” 
اففانستان از قبيل : #راوى » زابل » سيدتانى » «خول » وياشئد كا نقديعمى 
غورى و-ورى واففان باهم امبيخته » وحمعرت نوينى درغور وض جستان تشكيل 
وديد 6و م لمبعحة خاصى يك از زبان زابلى قدم و فارءى كوهستانى 
اففانستان بين شان مروج كرديد كهافات «غول در أن جا كرفت . بمرور زمان 
لاثير وضعيات حغرافياتى ابن ديت جديد را وادار مود ء به نشكيل رياست هاى 
لى نه بردازيد ورؤساى «قتدرى برورش دهند ؛ وابن ١‏ تصهدى نود كه مذولها 
دروادى هاى كثادهو سر سيز سابرحصص اففائستان مشغول رج بود وديكر 
يادى ازرن منطقة كوهستانى كدلمودند » اقتدار حكمرا نان لىغور وغر جسن 
مدى رس يداك در وقت ظمورامير مود فاح مشهور يكلى «ستقلو] زادنوديدء 
وادير #دمور درشْجا دوجار محاربات سعذت وهقاومتهاى صعبى كرديد . 
جانشيئان مور درافة.انستان نيز يبور بوديد با اهالى شاع عور وغس حستان 
#اربات سعؤق #اند . ازين سعد تأقرن «هزدء مسيحى ( ظوور دوات هاى 
ابد الى هرات وهوتكيه وابد الية قندهار ) ولاءت عور وغى حدتان ميشه 
داواي اسقلال واخل: وده واذ ناززات تخول وفارس فوط وعم :ون لدم 
أست . درعمد دوات وي شوكت امد شاهى ددا انذولايت بصؤت قاب 
ملكت بدناءته شدهء اهالى عور وَرَةٌ عاق «قتدر ان درحاريات وفتوحات خارحة 
افغائستان » مجاهدات زابدالوسنى بر وز دادند ء هتأسفانه درقرن 1١8"‏ مارغات 


دشمن ها واغيراض حوانين داخله وتعصيات علذهييه وقوميه » ونس شاق وشقاق 





5 مات أذفاء 


0 مقحرة تسمربقة قايك عور تغان ميرواسىن حان هويك 4 درموضم 0 ران سشاحل مزل ارغنداب 
جا 
آ#[ه 5 


له هورد لوده وتعمير رياست مجترهة بادءه” قندهار قرا “اله . ) 


سفحة ( 5١‏ ) سالا ول محلة كابل ثمارة ( 1١‏ ) 
المسسمت . ممم سم تم م 0 





واشلاب را در خخطة باصلابت ١‏ نس زد» وحكرهة اعايحة رت أمير عند الر حمن خان 
راى حفظ وحدت ادارى م سياسى افغا تان ور باقدامات عكرى شد . 

على اى حال بياد بابدداششت ف ولايث غور وغى +ستان درهتزلة قلب تملكت 
أففانستان بودءه» ودر صفحات ارخ وطن عن بز مقام رج ته وبا افتخارىرا داراست . 


ووس ا د 0-7 


شدير 

تصمدم.ك در خصوص تلعمير وارهممزارات عماركه رحال #شمهور ونابى اقغائدتان 
اعلحضرت احمدشاه كير واحناب ٠يبرويس‏ زركك كر فته ابد ؛ ا جمن ادبى 
تشكرات صمماه” خود را تناب ممدكل غان رئيس صاحب اتنظيميه وحضيرات 
وكلاى محترم بلده قتدهار أسءت ياحياى انار رجال مفاخر ,٠‏ عى وطن شهدم 
داشته أن اقدام واجرا آت شائرا ميشه ينظرت وقدر شناسى مشكرد . 

ما ارخداى ٠تعال‏ أرزو دارم نظر بتوجهات رقيضوا هانة اءليحضرتفارى 
سار حكام ومامورن ورياست هاى بلد نه ولايات ومحالاات وطن عيوب هى كدام 
داراى ابن افكار <_برحوا هأيه رده و براى ادساى اه و 2 5 رى 
وبا افتخار وطن وصزار رجال معروفه تملكت خود كه غالاً درخاك هاى غرْتى 
هران » ولخ » عورات و 1 شاط وطن ا وضع خا كسارى وال خرابى 
حدءى شااسته تار يح أجداد اعدار حوس عاساد ٠.‏ 

بعفى حلات وجرايد همه نورك واران , اسمىاز تجله كابل رده وشَريظى 
وده اند » له كابل توسط ابن مختصر تشكرات خودش را رايد شرضه 
ل ور هدم ميكند 3 


ياد أورى 


حضرا كه باشتراك سال دوم عله كابل مايل باشخد قيل 
اختتام سنال اول باالسى ورق" اشتراكء ورسيدك معاوضه قيمدت اكد 
له را دفتر ا نجمن ارسال فرمابدد والاجلات سال دوم مخدمت 


خضراات وا عد رسيت ( دفتر ا جمن اددى ) 


حل اسم جب ب بج كص زا أذ 





محاء أشنت ٠‏ هوار 4 عاهى # اذى « احما عى 6 نار يحى 


١‏ 6 رسن 
1 حل اداره؛: عد عا قار أ ؛ امجن اد لى 
در نحت نطار حون ادن طبع ولغر مدثود , 
تخا رات با الجءن است . 
عنوان تلكرافى : ل كابل » امجن 
الاو د 
كال ١5‏ انها ى 
والآناث ال 5 
« خارحيه > بيو بدا تكليسى 
طليةٌ مما رق ونان كد ما تعره هاى 8001١‏ * 
اشند راكان 
عابر طلية معا رف وطن أصاف قأبوت 
١‏ ذى الحجه لاحك 16 ون الاك شاط بعد لوقه امالا دم 


كاج يهز 


وات 


شهر سات هندار جات 


سوج .0+ - اس سد د ننم 


مضعول 
و 
مر بر وقريرما 
شاعرةٌ انغان 
كابل 
معارف ومعارف برودى 
يغام به #صلين اقذان درمغرب 
فضلاى فراموش شده 
عس! ياى اسلام 
سخن له نزاد نو 
عقاريد مصريباى قديم 
إنها نستان و تكاهى بتار بح أن 


٠ تصاورر‎ 


“و إسلله 


غلام حملا فى حان اعظطى 
سر ور حو يا 

سسرور كويا 

حناب مستغى 

اعظمى 

عبد روزا جرال لودل 
عبد ا ان افغان لويس 
امد عايحان درالى 

دوكتوز سر عد اقيال 

ترعه احمد على حان درانى 


غبار 


فررست مندرجات دورةٌ يكساله مجلة كال 


52322 
الى “و9‎ ١ 
١" « 48 
١1١4 
١ < ١١ 
هم اه"‎ "٠ 
هع« ا؟‎ 
ماأجياعم‎ 
"8 < “١ 
ع١‎ « »9 
441 « :" 


0 م «م 


)000 سال اول حلةُ ك بل شمار: (؟1) 





آدرس م 
محلاداره : جاده ارك ١‏ اففاق 
ايممن ادلى وك 0 ا كن 
1 ان / 
عنوان :لكر افى :“كابلامج.ن ٍ/ 12 «ه ؤارحه حد ّ ويد 
/ تكليسى 
ه ارات : اانجمن ٠‏ 
1 1 بجمن 4 طلبة معارف تنصف قددت 


مله انس تماهوار : علمى .اد بىء اجمما عىء نار يدى 


حب ١اثثور‏ ١١اهش‏ حت ونى 605وام كام 





بعلم علام جيلا تى خان ( اعظمى ) 
مأاومديت 


جموع وشايل: و اسايه راف ورف 1و اجاافات اشرئرا تأ مين 
ووقاه ممايد مدن است ! إن عدن بقدرصياتب حونى « ايلات » أسهيالات » 
نشر غات ود عالى متوسط ء, ادنى شنا خته مى شود ءثلا : و سايل و امياب 
راح وزندكى لل را قه مغرب عمالك مشرق رجحان دارد لهذا مدن نما 
أسدن إشعرق مثر است . اما مقدار عدم ازدرجة ادنى و لاست عشود 
ثرا تمدن نا ميد بلك بد ويت وبريريت بأن اطلاق كرده عمى شود : .ذل 
حاف تش اأنواة اث ايه : 

مدن هى ماتى زَائيدهُ اخلاق و فطر يات لهاست ! نوع شعريف لمر فطر ما 
مدني و درهيا رزه با حيات بازندكى درين كرهٌ خاكى از اماد و ترويج بك 
تمدتى مطا بق بروحياتو اخلاق خودا كز بريد ! ازين جم- است قالب مال 


صمحه لر ؟ ) سال اول محله كا بل, ثهاره (؟1 ) 
ا سس سسسس سس 
كذشتة نارضى هم بقدر مراتب اخلاقى ودرجات زندكى خود شان داراى بك 
د جناب ليذ لدوعو - عذالن دن عولوة خلا والطرنتة ود توت ندر 
است اساسا ٠نقسم‏ مى شود تمدن مادى ومعنوى ,د اول الذكر اثر و امجاد 
ياف دست خود اثدان ومؤخر الذكر ءوْ'ر وعامل وكار فرما درعقل و ارا ده 
و اخلاق ان مساشد . تمدن در اقوام مختلفه جهان داراى نناوت وثباين است 
واه قوم لا بد نفاست و عظمت هقام 1 ترا نسيت با ستعداد و قابليت فطرى 
بامقتضات محدطى و اخلاق خود شان نوجه وامجاد مى دا رند . 
هنا سنت حسى و اخلاقى يا ثذا وت قرنحه و ذوق وا بسته بكيفيات ثرا دى » 
507 فيزيا أوجى » هنا كاذ حى » *واقع جذرا فيالى اقوام لوده ودر#ت ت ابن 
و ثراتوجود مىايد ,اجا ءان بشر عقتضى «سايل فوق «وجد الكدسته نظامات 
ووسا لل وأسياب مدذلى مى شويد . 
ابن نظام و اساب نا وقديك امور دةلانى و حسى شان يدا رج على 'رى 
ار افيه ا خبلى مطبوع و حبوب اعت ! هتكا م.م و لات 
فكر َه مضت هاى علمريه در بين ا شروع مود ؛ عدلا” ببح وحن آن 
مدن رأ ساحيده وافسمدق إزا ثرا تغير ا ريم مى كما بد » ولى !1 امم دن 
ال كر دوعو انيت طن زه ماك د كز كلع 1 فى ازأ نيا 
تمكن اسست هنفور .و نا مطبوع واقع شود . 
تبان : ذ نه در اقوام جبانك نايد جموماً يك عدن وا حدىرا ببذيريد 
ألا بع نَا نير ن هاناختلاف اخلاق وروحات وم اختان دمائى وفكرى أنهاست 
كه فعار َ وسرت 0 رام و كردا رده . 
لدان عدن ابت در زير نا ثير اعت.اد و ميور زمان زندكاق وارسيةدر 


يك على نا ابدازه هاى زيادى مدن يكانه را قول تند ول علخ تدر 


صتحة ( ) سال اول محلة كابل شارة ( ؟1) 





م 1 


يكلى دست ازجهوع «قتطرات فعارى وا<_لاقى مات وغرلط خود كشيده حورو 
مستغرقق دن عال 5 نه وا قع شود ! 

ولى درصورتميور نك زمانة طولانى دريك حرط يكانهواجاد سللهتوارث 
مكن است ذا شه واخ_لاق قول ان تغير را بتوائد . وقتا كه يكنفر مشرق 
در عرب هيرود هس جيز را كمال ميل عى إسندد و لى ١‏ كر روى دام .0 
والاحظه 57 لد حلد قسم طعام محتانى جيده شده و بعغى ان اعاقاراق زه 
و لبذت طعام #أسر قاسدت طعا 0 ع اسلدد درعوريك ١‏ تطعام نز داشخاص 
غرلى حجندان مطروع نباشد . 

كذا ممكن است در مور وقت و لاثير عادت وزمان «وزيك «خربى دوح 
كك عيرق راءقلذة ساخته شوايد ولى هيك أن كدام وق صداى لغمة 
«وزيك «شمرق شابده شود طعا رشته هاى حجان ساهم «شرق همير شدهروااش 
مذوي يكيفيت نوزيك هلى وى شواهد كرديد. 

جد سال قل ئٍّ فخ انرايد فرالسة نوشته بوديد :ب هبج مششرق 
مغرلى و هبج يك ١غربى‏ ٠شعرق‏ كى شود ) اين ادعاى توإسئده هد 2-3 واقيا 
باساس مين نظام «وضوعه فطريست كه حون هرقوم مطابتى اخلاق و روحيات 
خود موجد بك تمدن جدا كانه' مدا شند لايد يدن بك قوم افراد ملث ديكررا 
بكلى استيلا كرده تمتواند . 

طو ركه در إلا كفم تمدن زائيدمُ اخلاق و روحيات اقوام و لظر يمراتب 
بستى وباندى فكر واخلاق وعادات 5 داراى صراتب و درحات محتافه أدست 
بس أبن عدن رشد وصدت , امراض وعالى هم دارد . ممم رين د واسلاحات 
ياامياض تمدن اسئيلا و غَليِةُ قوديدت شوم ديسكر كه خواء ابن استئيلا بوسيلة 


دوذ .اعت وعسا رات ضووت ارق بأشدد بإنوا-هلة وميأاجرت هاى يم كه يك 





صلحة (50) 2 سالاول_مجلاكبل ‏ - _شارةئ(0) 


نظافت بدن جه ار نط اجا هذهب جه ازقسم عادت سايق عمسوىى ١ات‏ 
مام دوق كناد زياد معابى كه مارا اسئيلا موده و بمكذارد مطابق باصل 
فطرت ود طرف بك تمدن عالى رهسيرشوم هاا عيارت از عادات وهملكايست 
3 عد انّراض عدن كأذشتة ا مماجين جذكزى عملكت ها أزعقاة اوردة 
ياد كا رهاى سو اخلاق ودنا'ت خود شان را در ناك باقى كذا شتند . قساوت 
ويرحمى » قناعت باأبدتى حيات عدم شفةى وعدت ما علاقه بدا شكن مجامعة هلى» 
شرارت » دزدى » بإشدىباوهام وخرا فات , ظام » عدم اعماد » و غير ذمايم 
كاتا فطرى ومقتطرات اصلى الخلاق 1١‏ دما نبوده فقط ابن ذمايم خصوص و 
عتعاق هو حثىهاى هماحم اتروزه وده است كه طيعاً هتكام غله دركثورما , 
ويا ديكرممالك .شرقى را كه استيلا تموده نوداد ابن نم فساد را كشته اند . 

وقنا كه ما بعضى افراد حا عهُ خود را ملاحظه عى كيم مى ينيم درتاً ثير 
صرت با أشخاص الى ياجواهع مدني عاله يانوسبلة تحصيل و أشنائى ؟مارف خيلى 
اصلاح شدء وداراى بك اءتاز فاحثى نس.ت بدإكر همو طنان خود مى بإشند 
بالء كس اننتفاوت اخلاقى واجماعى باستثداى فضايل علمى وفنى بين طبقات عالى 
257 ياطرقات «توسط وأذئ تخرلى 00 ديده مى شود 4 ا نكاه انادعاى 
ما 'شيت مى شود كه جون غالب ذمايم اخلاق وقول زندكانى هاى دلى فطارى 
عات ما نيوده اكآساسدت كه ازيك هات بست سكانه ما رسيده ويمكن است 
بوسيلة واكاساب بك اخلاقوزئدكا ىصمبرى شوريت اخلاق موجوده خود 
شان را تصمحبح كرده ترك عادات رذدى و ذمام حاغيره را كرده نوا بزد ؛ 
ازن رو هاباستعداد قطرى ود اميد وار وبك] نيه درخهنده را انتظار 
كيده عى اتوالم . ما اميدوار وءتيةنم برخلاف بسى اقوا مبكه داراى اخلاق 


وقضايل ارفى موده وعلوم وعدن عهمر دروجودا مها معذل باثير عي نوا بد 


ل ا للك ار فد 5 


نظافت بدن جه ار نقطةُ اتحاي هذهب جه ازقسم عادت سليقة مسوم هات 
ماست . ولى كدان زياد معابى 422 مارا أسثيلا موده و يمكذارد مط.ابق باصل 
فطرت خود بطرف بك دن الى رهبرشوم هاا عبارت از عادات وملكانيست 
173 عد انور اض عدن كذشتة ما آرا هما جين جذكيزى ملكت ذا أزهاك ادروة 
ياد كا رهاى سو اخلاق ودنائت خود شان را در نماك باقى كذا شتند . قساوت 
وبرحمى » قذاعت بأل.تى حبات عدم شفوّن ومحدت ما علاقه بدا شكن مجامعة «لى» 
شرارت » دزدى , باندىباوهام وخرا فات , ظام م عدم اعماد » و غيره ذمايم 
كلتاً فطرى وء«قتطرات اصلى الاق ادها وده فقط ابن ذمايم م#خصوص و 
متءاق نهو حشىهاى همراحم الروزه وده امت كه طم هنكام عليه د ركشورها | 
ويا ديكرممالك «شرقى را كه استبلا تموده بودند ابن كم فساد را كشته اند , 

وقتاكه ما يعضى افراد حا عهُ خود را ملاحظه ىكيم مى ميم درتاً ثير 
صحرت با اشخاص والى ياجواهم مدني اله بانوسياة تحسيل و اشنا »ءارف خيلى 
املاح شده وداراى بك ا.تراز فاحثى سيت بديكر همو طنان خود ع بإشند 
بالمكس انزتفاوت اخلاقى واجماتى باستثئاى تايل علمى وف بين طبقات عالى 
وتوم ط الننا دتتونظ واد عرق ها كد دياق هوه ؟ اكه انادفان 
ها لأيت مىشود كه حون غالب ذمايم اخلاق وقول زند الى هاى دلى فطارى 
هات ما نيوده اكاسايت كه ازيك هات بست سكانه ها رسيده وممكن است 
بوسيلة واكتساب بك اخلاقوزندكا فىديجترى شوريت اخلاق موجوده خود 
شان را تصحيح كرده رك عادات ردى و ذمام حاغيره را كرده نوا ند ؛ 
ازن رو ها باستعداد فطرى ود ايد وار وبك! ليه درخشندء را انتظار 
كيده عى توام . ما اهيدوار وءتيقنم برخلاف بسى اقوا مبكه داراى اخلاق 


وفضايل ارق سوذه وعاوم وعدن عهمر دروحودا ما معذل أثير ىم بوايد ؛ 





00000 سال اول - مجلة كابل ثمارة 617 
ولمسس ا سس سسسب سسا سس سسا سس سسب سس مرا م مر و سس 112721 


مات ها بواسطة ان مجابت فطرى و قربحة عالى نؤادى و صدت الحلاق طبببى 
خود در صورت اجراى ره و تعليم رح و ممارفق عمو هيه وآ شنا شدن 
مدن با كزه وبى عيب عصر زودتر ازبسى اقوام مشرقى يدرك سعادت مستفيد 
شده ودرراء تمدن طالى ويك حبات مسمودانه يدون «رجيك دوا ثم ومشكلاق 
دك كرو دواد 

لهذا نظر دلول فوق مس بيان اجتاعى ماءى نوالندارزميئة مساعد و استعداد 
قابل ءات خود مطمن واءردوار نوده و باعشق وعلا قه مخصوص خود وانوجه 
ا لى خم سعادت وتمدتى را كه با كيزه واز موا فْدّت اخلاق وروحيات ما لعيد 
سا شد درمز رعة عاك «لى الوا وساعى و رحمات خودشاءراءثمر هس 


51 سعادت ١لى‏ ود افتعؤار وتكناض خود ء امظار داشته با شند . 





صفحه (م ) سال اول محل كابل شمارة ( 1١‏ . 





بقلم سرورغان جربا 


حرير وشررما 


انسانما در عالم هستى جه از وجه لوازم زئده كانى وجه ساعثاحتياجات بدنى 
١‏ كزير است كفن و شليدن يا خواندن ونوشئن را و سارل ظهور مفكورات 
باطنى و يلات درولى خويش قرار دهند . 

حه #مينطور-» قوهٌ ناطقه شا نص ثعرافن نوع انسان ازحيوان شنا ختعشده 
وماعسا ازين راء اهميتى نابت ميكند » كفته ميتوا لم فشيلت سواد هم عراتب 
خود در جمان انسائيت «ماز علويت انسا هاى باترييه از دنائت جبال 1 نما واقع 
مكزدة . كرخنة للق وسان فبورت' اناي دررسة اراي السآن را 
برحيوان نشان ميدهند ولى درعين حل مشاهده ميكنم حقدر كه انسان كوبا 
بر كنكك و بنارا بر كور درجامه يك رجصائيئيست مين الدازء اهل فطل 
وسواد اءتى برنى سواد آنا اختصاص وبرترى داريد . 

غرض ؟الشته ازين كه مخواهم فضياتاهل سواد را بوبى سواد قايل شويم 
بابد كفت تقرير و تحير باباصطلاح عوام نوشت واخوان و ككفت وشتيدء 
هردوجئيه ازواجبات زنده كى ولوازم مدنى محساب ميرويد » بلكه اين وعم 
إشرى هي قدر شخصا<ت وسلاست بالق رادا سويد عءان ايدازه در هواردلازمه 
0 ونولرثر واقع واهند شد ء جه وضع وصورت اداى ابن احتراجات 
و«قاصد انسالى بر طبق مقتطرات فطرى طيقات اثم بسي.ك هاى مختانى ظاهي شده 
وى شويد » إعنى أبحه هأ هنكام تكلم از حتحره هاى مانانل زد وم يروث 
هده مسموع مسكرديد وكلات وجلاتدر وشئن ار اقلامى بطرز وساك هاى 


صفحه( 19) سال اول محله كابل شمارة ( 6١١‏ 








«تنوعى 'رشته هساى حرو كتيده شده و صحاف كاءذ صورت مش و رمم 
وى ناه يل ٠.‏ 

خوب وزشث حرير ونقرر بافصاءت وسلاست كفتن ونوشان هرقوى را 
بلمبحه و 1 هتكك متداول وسبكواس موب مروج فى مابين 1 نما ميتوان شنا خته 
وتيراتى مود , مثلا هران خوش يا .وضوع ثم الكيزى را اسان از لببحة 
طيى وزبان مادرى بك قو شود بدشتر حظ برده يامتائر ومحزون ميشودسبت 
بشخص خارجى كه عين همان موضوعات و سانات را بزان 1 نوم ادا كند » 
جمحنان سيك تحربر حت غيره وذعيات رسوم و اداب خصوصة بك قوم بعاور 
شَايد حندان مايه حا ولذت اهل ذوق اقوام اك واقع واهد كنات 
عوقع #واهمد بود يك 5 را و5 دسب معمول هلك خودما دررن ٠ورد‏ 
دابل ماوريم : 
هس كس نوضع خويش عن بزاست و محترم أن شير له وش نودو ازغنال رم 

بدجى اسث است ١‏ كر إطور هعكوس رمغزال را بشير وياحمله' شيررا 
بغزال لدج داده وتعريف كام سيار لى “زا 3 خواهد شد . 

در و طنع نير ما افغالس:ان 4 حه زبان ادبى و رسهى ها فار سبى استث 
ولى همه #موطان ما مت<دس شدء باشند كه تلقل و تحر بر «عموله' ما عنا سيات 
فار مى متداوله جاهاى ديكر بك وضع و اسلوب مخصوصى دارد كه ما ها ١‏ كر 
همان لبحةٌ تلفظ و سيك محرير خود را حفظ تكرد و بسليقة ديكران 
بدروى كنم كويا نزا كت هاى لازمةٌ زبان خود را باخته خواهم بود . 

بالخاصة ازعرصه هاى دست وبدست دوسال بابنطرفكه نمضت هاى روحى 
وأثقلابات ادبى سثتردر بن سر زهين إسط يافته و خطابه هاى بسي رى ان باطقين 
شنده و آثار قلمى از نوبس:ده كان وطن نوشته شده إسيار ديده «بشود 


6 سال اول 2 محله' كابل شمارة ( ؟١1)‏ 





كه ما در هرءند سال ؟نى يك سبك و اسلوبى را در كفن و تو شان 
اختبار اكه و ارما را لغير داده ايم » اين تغيرات خواه درار بدوكار: 
و شروع انها ضات فكرى وتيقظات روحى و خواه عدم فرصت وفقدان 
وسايل و قايهُ اين نزا كث هالى ادبى بوده باشد هر حال لط ؟:-ون در 
بعضى نقاط ملكت خود بهار خخى لت ها وميقوماق بر ميذوريم وده 
فارسى و طنى را مخلوط شد, ميبام, اكر جه ا اندازة به «نساسيسات 
اختلا فات وضعيات جذرافيائى كه شامل ماصردم افنانستانى است بايد هم ابن 
منوع دركفتار وكارش ما باشد جنا نجه خودتكاريده المسطورهم اعتراف دارم 
كه اغلياً درزير ابن نا ثيرات امده وبكلى هيرا نيستم ولى فيلا كه داراى يك 
امن أذلى يبام توا مو ظيفناً ابن هوض.وعات رابطور دايم زير دقت 
كرفته و مرشة 7 شويم تأعرور ايام اشتيا هات ما اصلاح شده وستقلاة 
بك سنك و امون را 5 إنعى از تويسئد كان و اطقين وطن ما ١‏ كنون 
در كفان و نوشان خود محافظات كرد وبشيرين “رين وضعيتى در موارد لازمه 
ادأ هينمأ شد سارن ما *م لعموهيث ببروى كرده يشم ١‏ 
جه اساس سكن كفئن و اس:مداد “وشتن در زبان فارسى فى مابين ها ها 
«وجود است فقط تواقصى كه جزويات كفته .شود وفعلا افكارما درك كرده 
'لوادته اسث ازن قل يثمار هيرود : 
اولا” يك فرق كلى بين كفان ونوشتنداريم كه أ نجه بزبان يسك وم با انحه 
در روى اعد رض ميشود هبي كك دماعت لسالى كه كر خود بداريد ولوابن 
تفاوت نواسطة كه نوشئن ها جيه ادبيات ود كرفت و تافظ مام فم أثر است 
در كام السنه اقوام عالم وجود داردء ازعم عيتوا م احساس كام و بكوكم 
بيئما تفاوت شفاهىوقامى قوىتراست وامد ميرود ترقيات ع ومعارف حطوريب 
ملل مترقيه را منور كرده وان شاريق را بعن انها ”م كرده از بين ما ها شم 


-مفحة (11) سال اول جل" كا بل شعارة 615 





لمان 

إما در عين دعاق نازد سكر ني وعل عدا ودست اركار بكشم ان 
لعم.م معارف شو بم به قسميكا بدضى افراد درين جاممه بدون يك ملم و ترسة 
اسامى ها بوسءت «طالعات و جريانات على مور شده و ضمناً قدرت نوشئن 
انته اند ممكن است در تلذظ خود هم مراعاتى كرده از كفتن برخى كات 
فى #عنى و لى «ورد ود دارى حكام و مانطور يحكه داح عي الولسيم 
صرح هم تلفظ كانم ما نند : سيو ( سيب ) أو( آب) قيض ( قوس ) 
افتوء ماءتو ( ١‏ فتاب ما هتاب ) ميكم ( مكو ) كدن ( كردن ) و جندين 
صد الفظ ديكر نا رفته رفته تلفظ ماهم ها لند رير كثر تصحبح شده و يك 
رنككث ورونقى اختباركند » حه دربسيارى شاط دنيا كه اهالى | تجا ها ه تلفظ 
3 اشنا هداند دراوقات كدت و كفتكو كردن زودى وو سمولت اهل 
واد وى مواد 1 لها اجندان فرق هود 

دوم استممال كلات أجنى در كمتن وتو شت و تخصوص) طليد و تعب 
الفاظ و 1 هنكى كه بيك مات ديكار اختصاص اتى دارد در بين ها هن تير 
احنياج هج زوم اشاعه #واهد داشت كدأم كلمة لا سق ا 6 بين المللى 
معرفى شده وترجة آن را بالكل در فارمى نداش:ه باشم ١‏ كر عين أن نوشته 
شود بازهم ازرهك در وري تكفته خواهد شد ولى ١‏ كربراى شهرت يسندى 
ياغيره هو سها فارسى وطنى را ا ميز ويا مخلوط بإ كنات غير ما توسى بسا زيم 
البته باعث اشكال جندى خواهد شد علاوه برانكه قارئين دا <لى ما كه بز بان 
خارجى 1 دنا نا شند خوائده عى توالدد ها مرك و مشوق ذوقات و٠صاح‏ 
اعمال سابر نوجوا نان هم شده خواهم 'نوانست ء اما تعقيب بعضى الفاظ ويد 
امسكك | كرجه فارمى بأشد حون شاه سشتر هرق وعندى وابرا لى ميرسايد 











سس بر 11ا) سال اول محلة م بلك شمارة ( 1١‏ 2 


ما ناد ( فقط ) مثلا كسى عى كو بد ( من ميرفتم فقط كار دارم ) يا جونكة كار 
دارم » كن است درعوض ( فقط ) ( لا كن ) ( مكر ) وغيره العا ظكة لرحة 
وطنى را تغير ند هد استعمال كناد #محنان كلمات غيرتكار » تعديز » مسا عدء» 
وصدهاى ديكر كه موردى درزَإن وطنى ما 0 . با بيك عموطن خود خطاب 
عى كثم افادم » رجادارم » تشكر ادرم يابلي<ة ديكرى مبكويند ( هارا معلوم » 
ماهم خبر است ) كن است كفته شود ( ميغبعم » من هم «علوم اسست ) 
ونيز 1 هذنكك والفاظ ديكرى مانند قربان » جه جور » همحه 1 فاجا نم » مجان 
شما دارد ميرد » وصد ها الفاظ ديكر كه ازطرفى ملا حث وود ما بز بان 
خود آن اقوام اختصاص دارد و از طرف ديكر بعلتى سكه رو حيات مس دمان 
افغا نستان ازان مخوبى طراوش نداره هبج خوشتائ وزيندكى وا هد داشت 
اكر در كفتن و نوشتن آنا مبادرت ورزيم بلك ١‏ كزها سىى كيم قضابارا 
يزان فارسى معمول ود ح لكرده نوا أنم و از استعمال لفان ولبحة خا رجى 
دورى كزيزم مفاخر لا ركى زإن خودرا بتر حفظ كرده و ما همه افغانستان 
خد مالى اتجام داده خوا هيم بود. 
سوم تسكرار تافظ بعضى الفساظ در وقت سحذن كفتن لله در عوام ما 
تكيه كلام مصطاح اسث ١‏ كثر ان٠منى‏ ندارد حطوريك در نوشان حون » لبذاء 
ننا بران و غيره كامات ربطيه ازين قبيل #كرار ميشود بعات با معنى بو دس 
بر بى نزاكت محساب نيست ولى تكيه كلام عاى كفتار در هواقع و قنه كلام 
يا دش زيان ما ند ! فهميدى » فكرت است م كه ا.: ك , مدط , جيز, 
هوشت است وا ثال نما بكلى وضورت نطق وبان را تغير داده وفصا حت را 
ازبى سخذن 38 ميكند : 
جبوارم اغاب كلمابت وججلانى أ در فارسى ربان ما «همول است ودر اذهان 


صتحه ( ١8‏ )2 سال اول محلة كابل عار ١‏ 201 








وا هم «ف-مهوم ومعنى خاصى دارئد ولى نو يسندكان ما وقت نوشكن وناطقين " 
هنكام كفن ارا قابل ذكر ميد انند مانتدكي » كشال , «جم م جمالك » 
ندر وبير » جاشت طرق » بكا » شام كدوكم » صبح مردان » جسراغ روشن » 
ننه طب »> برت نوست » لكتو » لي للج 5 وغيده كنا عدت كه وطن وباهعنى 
كفته و وما نايد از استعمال اما خجااكن كشيده يا اسباب توهين اد سات 
خود إشمر يم ١ ٠‏ 

غرض بك قسمت عبارا يست هككه بابدا نمسارا ثر ك كرده ها تعقيب ميكنم 
و كسمت «ضمو نانى را كه بايستى رواج داد محوش ميسازم اقلا كر نتواتم 
سا فى راك از قدم كرفته ام كلات لارتفراةازانا يده ومابق را صرف 
نظ ركنم هيج لازم وا هد بود يكسلدله كلات وحملات غارجىنوى را به تقرير 
وتحرير ملت افزوده وتحميل كالم . 

اكرآنياً +وطنان عزيز هنكام كفتن ونوشئن ابن جزويات را كتير غور 
ودقتقى فرهوده واءن خساراتراكه بيش ازوقت وخيرخوا ها نه ينام اصلاح درقيد 
كارش آهده عحض مقيد تصور تكاند تمكن است عا عسا جرت وشن بسار 


اعد ونا داز مننيه "تالت كرف 
, 1 





صمحه )١5[(‏ سال اول محلة كا بل شمارةة(2؟١1)‏ 








بقم شروريدان كزيا 
شاعسةٌ افغان 


عايشه از خوش؛<ت رين شعراى ابن وطن است زيرا شرح حالش نا ابدازة 
روشن ونارعم اختتام دهوائش مين وخود بادقت كام ناراعم توإدوحل زيد كاىق 
وسالباى #صيل علوم و اغاز شاعرى وغيره عوارض حانية خو شرا دراخر 
ددوان خويش ضبط كردهاست . اهميث شعخصى ورواج شرا ودر رمانحياتش 
حسب هيل وخاطر او نوده است . 

اعحضرت عور شاء «نزات نيسكو وءقام ار حجندى برايش دادء وزاد كان 
افكأز اؤوا ددة قداو :و استديان. تكزينيه ازاعلات متوائن.و كراسيساى 
خويش اورا مميشه ٠سسرور‏ و تحظوظ داشته است قسمت همهم ده انى كه حاوى 
فرح مس رين | هنكث هاى شعر اوست رهين احدان ومخششس هاى شاهانه' 
اعليحهرت تعور شاه است از «طالعة ددوان خطى اوععلوم «يشود كه تحصبلات 
بر داءنة خودرا از قبل صرف » نحو ء معانى م بان » نجويد « ١‏ فقه ويا اندارء 
ع حديث و كلام وغير شعوبى كه مس بوط به اديت و متداول عصير بوده أسث 
در له كه موسوم ه مخل وى ها بودماز علماى ان زمان #صيل مودهاست 
واز اغاز سال سستم حمر شروع به سرودن اشعار موده و اولين فردى كه 
سروده است فرد ذيل است كه بعد از رويت هلال ماهاى اول مهار كيفيث 
شامكاهان كابل و كثاره هاى افق كل فام أن را محطور اعليحضرت تمور شاه 
بدين كلات تسوير كرده اسث . 


شذق رالاله كون ديدم عا شامدر كردون مكرخورشيدر | كدتهكداردد امن برخون 





نا 3ه ال أولديك غيل كاين ثمارة 618 
وبر سس ساس ا 1191 


بعد ازين تاريخ به شاعرى مشخول شده لا اواسط عمر ويس كه صياحل 
وم و ٠‏ باشد بيك قسمت دنوان خدوددرا كه شامل قصايد وعزايات دور 
جوانى وشاد كابى حيات است باجام رسائيدء امت وقصيد؛ كه درشب زفاف 
وارواجح شاه مود س.روده از أههات قصايد أوسث والعقيدة بده غير أزهمودى 
كتجوى بده سلطان ساحر ساجوق نا كنون هبج شاعيء بدين سلاست و 
روات قصيده تكفته است يا 1 نك اشسارش از نكات فلستى عاريست ولى بك 
ساسله ا<ساسات ١‏ تشين شاعرانه وعواطف رؤق قلى اورا هميشه درهرزمينة 
استقال كرده اس توقصايد خودرا مانندةعراى “ركدةاق بعد ازتشدب وتفزل 
وحسن مخاص عدم ممدوح خاعه دأده است . 
ولى افسوس ©ه جور أممانورشك زهين تكذاشت كه حرات خوثى إسر رده 
وسيك جوان خودرا ماه عروج وتكاءلل رساند » لاجرم مس نانى دبوان او 
ب دورء نصفهُ حيات او روز عاى سوز و كداز و دقايق تلخ وسواتم ا كاى 
ان شاعرءٌ سيه روز را در - است وازا نحا كه كانه كوكب اقبالسيعنى 
فرزئد جوان او كه زيد كى ١‏ براى او ميخواست روبافول داشت و 
درعين جوالى در تقَدية كشمير " له سمت مير[ تثى شاه مود راداشته و به 
مراص وزير فتح خان مك رفته واز دست دشن حام شهادت نوشيد لهذا 
بعد ازين واقمةُ جانسوز بدان هواى كه بروازى مود يكباره بروبااش سوخته 
وازان ممراج اشهار وبايكاء سذن فرود أمد وأصف دوان خودرا كه هارن 
دون مجه 1 اوه ازين حقرقت ناخ وواقعة دل كداز ز خويش جاشى 
درد أ بدودى داده اعت كله سكين ' رن دلهارا موايدن ان أبيات 1 الود 
5 افروز خويش 0 1 وإساحة درد وام و اردعى كد ديوان ححيم وقطور 
او كه بتاريخ ه رمضانسئه 1.6 عبرى هامر وفرءودء قبرمان مقتدر عصر 


صحة ( ١١‏ ) سال اول يحلة كابل شهاره ( ؟١١‏ ) 


وسيب عجو 





اعايحضمرت امير عبد الرحمن خان و اتام احمد جان خان الكوزائى در مطيع 
سلطنى كابل طبع شده أعدت باددوان خعلىاوكه إعد از شحدات زيادى يدست 
اورده ام تفاوتى زيادى ممسوس مىشود دردبوان مطبوع آن قصابد وغزارات 
وصانى ورباعيات و«سدسات وساق انه وقطمات يكد ست توشته شده وارنبى 
راكه ماحوظ خود شاعى است رعايت تكرده اند ولى دوان خطى اواكه هم 
خود شداعى أعدت بدو مس سمت ادي البرك تمت اول اكه موسوم 
بشكر كنج است شاءل قصايد وغنليات دور تعليم وتعلم وروز هاى نشاط ر 
شاد كائى حبات اوسث وش “الى أن كه شامل ساق أنامه وصيانى ودياعيات 
وقطعءات امت كابندةٌ روزهاى سياء وناريك ثم وشب هاى د#ورفراق وجدا لى 
بسر جوان اوستكه درجين وشكن هاى الفاظ خودثاله هاى جانسوز ونواهاى 
تم الكيزى ذخيره كردءاست وبرعكس دبوان .نوجوري داءةائيك در ٠٠م‏ 
هزار فرداويك لفظ تمسكين واندوهتاك «وجود نيت درء 17٠‏ بت لاف أخير 
ددوان!نشاعىة افغان يكلفظ خوش و كد فرحنا ىوجود نداردوهام ابيات أن 
بر محوررفتارى زماه والتقاد ازبط وءظالم روز كارونا كائى حيات وبيوفائى 
تمروغيره افكاريدينائة جرخ «يزيد. علاوه بران درديوان خطى ان أسرت بد بوان 
مطيوع ب غزل و ”م قسيده و ١"‏ رياعى اضافهر ديده ميشود ولى هعلوم أشد 
31 دروان مطيوع أنازروى كدام أسعخة طبع شده بأرشد جرا كدت رتيبد وان مطبوع 
طرزى د كر ودبوان على أن سبكى دبسكر است خلاصه عايشه مانند يك ستارة 
سحرى درخشيده ويك | سمان 5 رثكى را فروغ خويش روشن موده ومانند 
هان ستارة سحرى لا كامانه در كنار افق غلطيده است و نار لخ اخئتام دبوان 
حود رأ حود بإدقت كام روز محشانه 5 ماه رجب سه 117897 إساءت حاشت 





سفحة ( ١7‏ ) سال اول تله كا بل شمارء (؟1 )2 
بسبسسسااا ب ب ب ا 











كابلى سروده اعت ولعد أَرْ اختتام دوااشس در سال وم ؟١‏ اشاق اقتاده عدت 5 
سور وكداز شاعن است درا لثان ٠ه‏ هيم . 

در ص 26 فيض طان ورزلد حو 0 15 
ودسةت حذا ون 0 شد !ا يدم بى شسام ار سرشك بد رحاى و 
قربان زرحم سيئة بى مى مت شوم ا<واهم » لطف حق لدوددو ماىنو 
اسماندوروز دان مؤت جه كويميارب 1 دما 2 سعرام أهد زم وض طلب 
اسبا وش بسرم جرخ فالك مكر دد 2 روز رودن شدءابدر نظرم تبره جوشب 


6 و4 " فى 02 


00 يزدان بردسالىرا إسسركا بل طريق #ررا بكذا شت 3 ىو وشت ركابل 
ود درسيرنار عو طون كام لأ قن روه اول ازعراء هود ودر كل 
نوز ايتطفل عمدشير خوارى مكندر وكشن :لغى در وطن جون شير بود «.وى سر كابل 
دادسو ابن طفل طرز هنطقشيرين زباننا كرد هشير يكام نطق حون شكر كابل 
كنون باشد حال ءتعدكى ان كلخو جر ور أبن ا كي ال 
برقارش «نوز اولقدم بإشد ون فتان خيزان رفكن سير كند بالفرض! كركابل 
كنون بس اركدارديان يكروز شواهدشد مطول در مماتى بديع إن تصر كابل 


صفحة 618 سال اول جله" كا بل شارك 619 





اكردارد جين نطق وبيان يك - الكبايس جواق<وبوخوشكفتار خواهد شد مك ركابل 
اك ا ياك وتان اود الحقى ا انان دما 0 عيعال 
هئوز ابن توتهال سالير حاصل كيدائد نداردا تقدرها سا شاج و بركه و بركابل 
دلا١‏ زعامر بود انشوخنى روادر إن طالى زروى سل" شال دوو 1 كابل 
شود كارح 20077 حوشتر إلى ز هال مكور ُودسال دك كا بل 
عيزان حقرةت هن عن - :ده كويد شودسالدكر در هرصفت ساحبدءثر كابل 
كند تعقرب كر يك دان شايسته كينا تارق هيك ش اهلى <برت همددود ش_ايستهر كابل 
نود كفتار طول توسؤن إسيار شير نر #رزود ان شكر كفتار طوطى رالكر كابل 
بود نوباوه را درهى زمانى قدر افزواتر خراى طالب ذوق وحلاوت 0 
در ابن ونياز ل ع فال 1 ن عقات دهدءشز زرترا 20 

0 تلذارى بدارد ارزش بك مشت زر 3 
كر ازاهل زباناز لعاف بيندكوعة <شمى اله اشن ممرلدم 1 فاق كر دد معتسير كابل 
كراز اغاز انشايش كى رسدكتدظاعي زعيد شاه غازى تادر انان ير كابل 
منام نيك خواعم سا لما با نندء وباق بصر سرو آفاق شاء داد كر كابل 
لود سوسته دران خاءدان ان -اعانت باقى 3 اسار ين اران ان فكو مر ور كال 
ع ديدش اساس اندر ج'ين فر +نده أوالى بان قريب داد خو شرا فرخندء تركابل 
حدود كور وده لو يكند روكن كند تحديد اطر'ف وطن در محروير كابل 
شنا سا ذ كلت جار دعت حال خود را عاد ار وطن اهل وطن را باخر كبل 
كاداهلوطن١ ٠‏ ار ٠شاهيرء‏ طن وا'قف سسراباء الا ت كرد وسسركابل 


وعد شرح اعان وطنرا اق جذلن. + ايد فكر م.سود وطن*ئ بوسر كابل 





صفحة (4ا) سال اول محل كا بل شمار؛( 61١١‏ 


0 


21س 





كند روشن براولاد وطناشخاص تارخى ما بد فخر | ففان را بعالم منتششر كا بل 
كاه زد ام شود ان ومو الك ر| بغير ازذكر خيرما كودوات دس دركابل 
: دان خير خواء ازخيرو شر ا ملترأا ساعد ىلك ووطن ' تشعو ضرركابل 
كاد اسملا اح #رير جوا نان وط 1 خط ءثىى ادبرا ءاهد زيرو ز ير كابل 
8 ا ديك تداق مسكوق: غاند ارو غرير كدان راك دوكر كارن 
كعد تشربح و تشخرص زواياىوطندا 3 5 عاك .لك اشد | كي بل 
وان خرسئد «يسارددات اشءارشير بنش “وان كاهى بى فريح طبع أىبير هنر بل 
جرا ميرد ازوى بار بار اشعار شيريام ندارد كر شعا كدت و كار مشكر ؟ا بل 
95-0 لاثير كلام سحر بردا زش شنا سا بد با م خويش را نيكوسير كابل 
روزى كز فزونى ماءنايان ندر مكردد إدان يدر درهى شور كردد «شتور كابل 
راى اهل دالشن ميرسائد نحقة فى مرماهى زكارل مكند عنم سذر صكابل 
وان شسر اكت عوداىهمرورزازماء بارا إسازيك ماهر وزى ميتوان ديداى بر ايل 
برغيت ميتوان خوائد اىوطنخواء وطن برور كه باشد از جوانان وطنرتكين اثر سكابل 
#برعان ورطنانم فر وعد وى دان كدو زر تلم وى مار واره سياف تردرق كابل 
نداب ىغاز 1 ردن سول باشد ررخ معنى 33 راكين ف د هى <إهاز و جك ر كابل 
ابد كلفر وش طرز كين ظاهى وإاطن حوام خوش باشداز ضامين كل بير كابل 
عن ىرا 3 باشد نظم شايان تثرشايته 1 عىفرسئد ازرأى درج در كابل 
براىدرج كابل ايكدارى ««نى رنكسين بس أسث ايتتحقه ات هى كز مير جيزى دك ركا بل 





صفحة (700) سال اول محل كابل ثماره ( 1 ) 





بقلم غلام جيلا فى حان اعظمى 
معارف ومعارف برورى 


ا عياض غير قابل ترديد ابت 3 بترت در ضيه ح.ات وم.ارزه در زيند كى 
محتاج بوسائلى ماد ك5 بغير ان دات واجهاعات دست لخوش فتور سير<وادث 
وشكوب بش امد مقتضية دهن ذواهد ود. 

بشمر در أدوار ات شته صرارتما وزحانى را لله در راه حفظ حيات 
واجماع نوعى خويش لشدده ودق هارا له طبى كرده ابد ار نغار ارم نو شدده 
وماتور بسدث ! 

مطلمين بار 0 ام كذعنة بيد التو مزق العام وممدة لأرطنية عات شر 
كذشته عبارت ان بك سلسله جدكبا وواقعات هدهش ون ريزى وفاق بوده 
وتران عاو ١‏ عا يش وشير فى حات واجماءات مستفيد شده اند . هددت 
عمر اقوأم «لمدل وسعود هته دول افتاب 3 سمر لع الزوال و ا 
خوان خوثى زودى سبرى شده است 5-578 از وحود عدن وراحت 
زندكانق ببعضى اقوام كذشته يلاره اشطرا بات وخون ريزى عاى بشعرامروزه 
وان يك شد ! ولى اكرات دوقسم <رات امصيوزه وكذشته م#اإسه شود 
ع ايم عدن وسعادت نشير اكذمته اختصاصدى و أنه ها استوار بو و3ادت © 
حامل أن ها عدءٌ از مشاهير وفطلا ورجسته كان قوم بوده وآن بناى عالى 
در رار غلدءه وفشار مخالف از طرف نموم معاضدت وحفاظه عشد لنبذا كته 
ميشود كه مدن وسعادت 5 دوعا أ يكأسى 52005 | ا ملاغات هص 
مقاومت عيتوانست وازين لطاظ جتكها ونفاق ها ومخالفت هاى سلاطين و اقوام 


فل وزيه إعامات 


معارف در 


م" دال؟ك 


2 


ععله ورا حل زول؟١‏ 








7 
صيحه ( 7١‏ ) سال اول مجلة ابل شار؟ ( ١١‏ )4 





كذعةةيك” حركت درل توائنته أست .ان ١‏ نكو نه تمدن و سودت بار 

ذشته را زودى ويران كرده وخون ريزى ها وبدى ا هد أت را در 
كاله هاى لشمرات احاد ممايد : ْ 

ولى عدن امروزه كه ازشطة مموميث 0 وسعارف وو-ءت ان ومكاتب 
طماً توده هاى اعظم اساماق شري اندر عقوا د ودوسة كود ازرامدة 
اعلك اسووان “لق 187 رحو وسابل هونا مداق اسان :ظوائن “شين قنز 
فملى عده هاى مخصوص ونعدرديست ولى حايظ وتكان ابن مدن سار طبقات 
وحموم افراد بشير امصوزه مداشد وداى ابن مدن رروى احساس و<واهدات 
قله يحوم "وده وضع غدء 51:5 ر اقوام فحكرفات كلون مدروضى ححا لفت 
دشمنى 2327 رخحود شان واقع يشويد ولى غاا.ين وفا مين مخالغت وتعرذىإءوامل 
و وسابءل تمدن امروزه وا هد مود 0 خون در وزركك كو مى 
حلد سال قيل كذ شته شاهد الداعت كه باوجود وحشت وعظمق كه اريخ 
نظير 1ترادر اقسوام يشير كذقته تمانداده #وتوا ند با انهم مجاى اذك أ نار 
وال كن الو رامعو يالك دار عايد 528 اختراءات وفتون وصنايءى رأ 
براى بشعريتث او 3 كه اصوز هى كدام أن عقصد رفع احتياج و 
تسبهيلات زندكانى بشر قمت زركى دارد . 

والفرض #دن و خوش تى 5 متواند از دثمنى واغراض مصؤن مابده 
دواد » مالى كه »عايب شرارت وخون ريزى خويشتنرا مكن أست جبيره و 
شكاته كى عاى مدهذى را الرهيم ولاق كتدد « وسائلى كه نمؤن اس سير 
بشر را تجا ده سعاءت وترقى سريع ساخته وجلوكيرى از- ؤاخلاق » شرارت » 
يداءنى موده و هوائعات رااز سر رام سعادت (شير “كان “لد لقي معا رف 


تدس وتمومي أ ست , 


صفحة ( ؟١07)‏ سال اول حل كا بل شمارة (؟١1)‏ 


عي 


5 ممارف تموعى در بك ملسكتى يشتر ازهمه زمينه هاى فكرى و الخلاةى 
جموم طيقاترا مدذرفئن فضايل زيند كانى ووسايل خوش عت اول باول مساءد 


ساحته عدن عصرى را از بغض وشطرت بر كنار فى وداب إءنى كر بارزات 








واختلا فات را يكلى از بين بشير رفم نوا ند بارى از وحشت وار اع #وى 
جاو كيرى اوانءته خسارات واردهٌ را بسريع ترين اوقاتى جبيره <واهد تود . 

تدر'ءارف يارت 5-8 كاه عامل مة:دريست 33 م.توايد جه حوانيت 
وشرارت فطرى السان را در و<ود شان خسة؛ ومنطن ساخته عواطف عالى 
ارا قوى وفضايل نفس وعلكات حسنه را در انما نافد وبابدار ايد , 

«عارف صرحا خرترن دوائيت كهامساض اخلاتى و اجماعى توده بشر رأ 
بان عاطة مدا رين 

كا ل :و عدارسغاين وار الققا لق حوياارآن اولاذ براحت يدق اشناض 
كارف ال موده كا بل فين اشيقةة علوت ألسح ر لكادوين تاي مشر ال 
كه ارثأ درخون ووجود كود كان بك قوم جا كزين مدا شذد درين دار الشفا 
اتحكسشن ومع نه شده سيبس أؤلاة اشر بات كامله منئوى وس_لاءن هادى 
در صنة حيات و “.دان سنى و يمل حا ضر شدفان ود 

كل هن ذرمار قه بسعا دت بوعى إن «وضوع رأ ص 0 در نودةٌ بر وصافى 
كرده وا هركدام مويه خود فضيلت و ششرافت علم و مما رف را ستوده ات 
ولى إعقيدة ما عقت كردن عام وعارف اصور مستغنى از انسشتكه وح داده 
شود زيرأ طوركه افتاب روشن وتورانى وده هى ذانى از نور و حرارت 
أن استفاده ميتوايد فذات معارف هم داراى ابن وضاحت ولى ماز ازتعريف 
خواهد نودء درنا .قصد نويسنده ا ةدر داتى واستقمال از معارف است اله 


اقوام أمروزء حطور ازين فيض زر كك استقاده كرده عى تواند . 





صفحه ( +5 ) سال اول مجله بل شارة ( ١١‏ 


سسب سمس سن سس سانا سس سا اا اا اا ا ا ا ل 171 








معلوم است اقوام يا اشخاص بطور أزا كن ا<اس وروكنى افكار خويش 
ازعطالب عاليه بطور تدرحىاستفاده كرده وزمينة عقول وروحات شَدر مرااب 
صفوت وشقافى نور خحرد و أضايل را ارخود التكان دادة مى نوا بد . 

التء بك “و ضوع عاص وضا نب ورصوان عتمون غدل دعا جدير يا مالك 
.م فى تسوت توسط افرهًا يا تمالك إن ماد مشيرق خوب تر بذيرالى وتقدير 
ع عي نواد . 

عام و٠ءارى‏ سا لبان زيا ديست در خاك باك وطن محدوب ما قدم كذاشته 
ات ولى ازطرف ما وهات ما ّدر فرا خور مقام ان ت#ديرى نشده وشايد ابن 
قصور ارنار سا تى افكار طايه بوده و خواص ماهم ككنة أن يدق حكرد. 
توانستة ابد . 

ولى امروز #8 درراس ااره علك ومات افغازستان زمامدار وقائد حساس 
وعاقلى ٠ثل‏ شخص .ب اعحضرت #د تادر شاه غا زىواقع شده ذات هابواشس 
در برثوهان افكار يزركك وخيالات عاليه واحساس فيس كه قدرت باعليحضيرت 
شان أعطا عوده درهي زمان و ٠وقعبى‏ علا قه وصمدمدت #صوصى أسدت ععارف 
وطن خود نشان داده و خوشيحختاه ا مروز م ايم در وطن تحروب ما عام و 
معارف مإ وردوستدار زراك ولا اشى نذا كرده ا ثردات ودرا فى ذات 
مانون وىارءالم عم فان و فغايل تعارف مى نوا بد سر مش كام جا معة 
«لى ما قرار كيرد وطوديله معارف در ما لث «تمدنة سابره كسب ترق و نشو 

وما كرده فاسان و 1 عم مد وصرلى «عارف وطن حُود شده ازان عامل 
سعادت استفادء ا ناد 3 

ار برجسته رين احساسات واجمال نعارق شواها نه و ا كار قدر شنا سا نه' 


اعلدم رت ماوق 3-1 لعدءت أدمد عأى مارآ 2 أسياب أميد واري ا 


صفحة (4؟) سال اول مجحل كابل شار ( ؟1 )6 
الا وا ا 
مامكت وهملت هماعمى شود ا 5 دريدو امي زماءدارى ودر'وقع تيك 
ذّات 5 وابه فح كا دل 8 ل اده در عورد 6 كام سمر ماه وا و داراى 
3 اغاحذرت شان دارا وديد راع ارا نام اراز عواطتف معارف دودتى 
أسايم وزارت معارف ور موده و ا اص ملاح ضٍ الى اصلاح ععارف وطن را 

هه .م شهرده باواءاى انور تعارف توصه ور :وديل 5 
وس أمور غارف >4 در هدكام دس د حدوادث <ه در اوفع أمن و 
راحت يك الى أ أظر الوحه وتاطاف ذات شاهايه دور _ا بده م نا “ورد 
نوازش وحمت ها بولى لا كنون واقع شده بي رود كه از بزركترين مراحم 
شا هابه ها ب اعطاى وصور و ننه واملاك وا غات دار الامانل است 3 ععارف 
دس قطهى ورموده أبد ناوزارت عا رف ا درواه سءادت اولاده وطن 
بكار رده دارالا مان را دارالسمادت اولاد آنه افغا لستان و كين 
مع على و علص الى وطن قرار زهاد ., 
دوسا ٠ظاهماتعرفان‏ رورى «ضورهاوق كه ونه ارقدر شناءمى عارف 
و تشويق اوليا واطفال دددتان خاك وطن اعت بمتوان يفل وزيم العسامات 
( ا كاردن ارنى ) كه و كشايه 18 حمل در من قصمر دلكها از طرف 
ذات مانونى اتعقاد يافته و 7 كان عفان وما ون وا عنوها دران تحمل 
حصور داشتند وأبل ا ديد وأعيد وارىاست 43 لو زيع العا ات بل سركي 
هانون شاهانه ستقيا" اجرا وسنطق ها وفرما يشات حكيانه خاطر يموءرابدو-تى 
وقدرشتاءى معارف شوق مغر ءوديد كه حقَرقتاآًاين محذل از طرف بك بادشاء 
افها تان قدي عم واعارف وطن وتسم ككا فات و جابزه ها بادل «عارف 


ناثبرات فمدي در روات وافكار عأآن أسدت 55 شنادسى 'عارف تود عوده 


محفل وزيع ان 


مات ا 


رف درج 


ناه 


- 


حثنبه 


هذ سمل ١1١١‏ 





صفح ( 70 ) سال اول ب تجله؟ كابل ثمارة ( 61١‏ 





و درهدشق وب و شالسته 1 1 اكفته عى شود . ما لس ىاميدوارم 
اكه هام هر: تدوات وطءة مامورين حكومت بتامى اراده وبيات .قدس بادشاى 
درراءه تشويق مات به مسارف وشدير مساعى اهل ع فان ان امتكونه 
قدر دالى ها دريغ فر هوده واضمناً لت عبر رأ بسعى و عمل عرفانى جلب 
و دعوت ايند ماشين ميكليم بيروى ماءورين حكومت ازين رفتار شاهاه 
ماكان را بزودى از ١‏ نحهمامول است بطر ف سعادت حقبتى يش <واهد برد . 


م 


م 
0-4 كك 


كن 


3 


371 


5 
5 


2 
0 


درال قونل افغا نستان در هند 


( يغام به حصلين افغان در مغرب ) 
بيك دردم قاصد سوز دل برواله ام لتةسون جكر كل كرده ازبيماله ام 
ار دهان زخم دل يغام دردا ورده أم يال حان سوز بيك اه سرد وده أم 
بر زبان شعل” احساس دل بر وانه ام در كداز شمع شرح كره مستانه ام 
مك دلى يا بد يداغ عمر هات «شتمل لا كنم نفسير طوفان 8 دل 
درهواى سوختن ١‏ مرغ دل بر هيزيد از هساهائم شرر قواره حال سرهيزيد 
اى هار ١‏ رزوى سية خاك وطن بشكفدازارخون باكت ازخاك وطن 


همان ارد يرون از ناك رتك صد هار غفلت شازه كليتان ارم را خار زار 





) 1١1 صفحةٌ‎ 





سال 1 - مجله ك بل 


شارة ( 62 


تأرق برشيشة ا هيدا.دل با عى زلى ‏ ستكك برهيئاى بك عالم تهاشا عى زى 


عالم افرورٌ امت داع سه ريان بيدا 
مادرحات قرين <ذات اعوشت وطن 
كفن امال نو امال شيل واعقاتت 
اىكه تور معر وح دره دئهات تابان شدواست 
دل بدت جادوى قتانه ٠غرب‏ فده 
كفبان ور عار كام اوها تدك 
اى مسا ر ا ديدة أهيد شرق 
توسن ا<ساس هات رأ با «هميز رن 
ديدهٌ خوا دده كان ملت را 90 
شمع وق شرق كذار كزية عتاهيائن 
نن عدق وطن در سالة درد زن 
ازراى الترالقق ناعن كن ان فذا 
نا كه إن قصير معدن دروطن رباشود 
دبال كلد ادال كاي ييا 
بدن بدامان من 1 كك 
رفاك ردنك شذق بشكفت!ا صد ابوتاب 
عالمى تيريك عى با رد ازاوج افتخار 
ادزد درسيئه براوج فلك وداه 
خاك نوهيدى ثم روشن ما درمزن 
از ارويا ناوطن فرشست حشم اناظار 
أمندت بكعالم طيش مر شار يكعالم أميد 


كريه ثم شور قاهت ع ىكند طوفانسا 
دروجودا ريده جسمورد دوشث وطن 
شر كران زلف نات مرا مله انيت 
سيئهاتاز 2 0 انو رشسرقستان شدواست 
داغ حسرت بردل ععشوقة عشرق عله 
ا مات "و شام ايدر راه فست 

دق أعال عاك وا مابه كر دعق 
تردل خصم وطن بأخادر 0 زن 
ردم عانق 


در مسار سوحن سور دل بروابه باش 


ان محدد در وطن 


خامه أت را كن كير در ريشة يام دزن 
وان سمرت بأد شود كت أساس إرشاء 


ىم ناز الك خا ور فار قوم ريا 


«يزيد دور زمان ريام كردون ان دهل 
3 


اى يط _اس و باتائى بس اس تان صني ك خواب 


نأو رشمع وطن قريان شوى بروانه وار 
35 ونقروفلا كت حاقه /ردر ئى زند 
ب افيد يدر مر بت سكافر مكن 


نا سلامت مر رون آى ز كام ازدهار 


رحم كن بروالدبن خويش ان هوى سبيىه 


صفحة ( 07" ) 


مادر سجاره ات شيا نه جثم اشكيار 
3 توازاين در باشانوشرف! فى رون 
(مخوش 7 نخا ى كاه يكذرهاشدرهآكنااست 
ذره ذره جِذْبهٌ احساس دردهط نات 
درشمه أؤرادءات بك دلى ناشاد ببست 
واى برحال زءين ثمرق «سكين واىواى 
5 بازار جهالت كم فرما جاهارست 
اى رط ارزوى بك جءان قلب حزن 
شعاة داغ وطن برسينةٌ خود بر فروز 
شعله جواله شو رخر٠ن‏ دشهن زن 
جاذي ا <ساس دون نار هاى برق باش 
جون شرر ربادى كاشانه نكا نه شو 
بسمل دلماءرافشاناست دررقص طبس 
فرش واء اننظا رت جشمهاى اشكبار 
شيشه بازاراست زير بات فرش أبله 
اى بكامدوستان سازد خداءت كامران 
درعروقت سسردجوش حون انغانى مياد 
ازرسول اين ناله هاى جان دا زجون شرار 


شمةاز آأس سوز دل ير بان هن 


مادا ل لد » 4 #096 وه وى 


سال اول مجلة كابل 


حي ل 


21١ ( شارة‎ 





كاد حون جكرر مده ك5 <ود مار 
ياك ثر از كوه ازكام صدف آل روث 
بركك رك لشت جو ش مهار اعتلاء است 
هل سعرى سر ةارهمر خواهشاتدوتاست 
اززءين عن غير ازهيار كاد بست 
ه طرف اخ اسرث هن سو اف مورسوها سباى 
فرد فرد شرق سرشا وشراب غافلست 
حاصل #رعزيز ما درمحات قرين 
هس جه دست أ بد ر جم ان غير ازو طن اورابسوز 
أن ادر دود مان دزد اهس ءن زن 
كك بركث جا ك كريران صباح شرق باش 
«وعو مسرا ا سور دل برواءه شو 
هات شر يان جار جون باض عاشق در رش 
دارد ايد قدومت حوش صد ها لم بهار 
هوش كن اهسته بلكذر بن شكس .كن مس له 
تورجدم دوستان وخار حدم دشمئان 
ممردوجارت امسادى جل وناداتى هياد 
عدر اولاد وطن اندر ارويا ياد كار 


مكند سدم ور ديده كر ين هن 











صفحه ( م؟ ) سال اول محله كابل ثمار؛ ( ؟١١1)‏ 


لم عيدال حان اذغهان نو يس 
فضلاى فرا موش شده 
20 


واد ملا كن التتو دواد مدروق #شيون قذل وفعرفع كان اظين 
هن الشمس است از تلاميذ «سعود [ خند زاده اند ومشار اليه برءتون وبيضاو 
شرايف وشرح هلا حواشى وده ولى طبع برسيده است وحواشى هذ كور نز 
دردوست حثان «وأوى ع.د ادير خان حبار باغى احفاد اوشان هوح<_ودست 
مدفن اند زاده صاحب »خغفور جمار باغ لفان . 

٠م‏ ب ماللا عيد السلام 0 زاده صا حب ميحوم صدياق الاسلوصا حب 
بالفات است برجلبى وشرح و قابه وعينى <واشى نوشته ولى ه طبع رسيده 
و ازد إسسرشان جناب «واوى عدد الفديرخان ركن حءيث الملما موجود است 
مولا ناى مو صوف درا ساه 1594 فوت و در حظر مموى جم_ار باغ لغمان 
مدفون «ستند . 

١م‏ الوس مير 50 رَاده شذوار ٠ءروف‏ هه ملا ضاحب كوت صاحب 
تصزف ولالف ود.ر كتاب بديع الميزان حاشية فى نوشته ولى «تاسغا نه (طبع 
ترس.يده هوادش رود كوت علاقة جلال اباد سنين حمرأو ( 56) درستهة مسرل 
قوت وه علاقة كوت هدفول اضية : 

«وم ‏ ملا 3 _رالدين صاحب «بروءفاضل ودر عل وتقوا داراى صفات الى بوده 
بر ميرزا يدل ومدنوى جلال الدن روى <وادكى همنظوم فارمى نوشته و أكثر 


از كتب أصول را شرح كرده وابن عالم در افغاتى وفا رمى طبع روائى داشته 





رد جاده ابوج انب ساس دهع جود ترط ا نا ا ا تست ا 6 ل و ل لل ل 0171013116 


ولى «تاسفانه كتاب هاى اوه طبع ترسيده أسست . 

ملا ثرالدين صاحب در سئه 101 فوت وءقيره شان در روى علا قف 
جلال. اباد أستي . ش 

سس ”د ملا فقير كا١.وى‏ عالم وفاضل وصاحب تصانيف ات در افة .الى تفس بر 
يورأ ترحمه ودرفا. مىترشية ارثيه را به يادكار كذا شته ولى. متا -فانه فاضل.. 
0 در سال ( 1388 ) بالمقانى را بد رود كرد, در كانه علاقة جسلال اباد , 

ناست , در اوايل اعليحضرت ل ان فون شده . 

م ب ملا صاحب نايا قوم توف زالى عالم وصاحب تسذيمف وده بر قاضى 
م حاش.ة استقلى لوشته ويه لجع أر .يده لسعخه جات قلمى ان متداول است 
#ولدشس علا قه شاى يكلى صوية سرحد إشاور درسال .... فوت ودر حيدر اباد : 
دكن مدفون است ( قرن ١9‏ ع( 

وم _ مواوى مد شوب صاب شخص فاضل و داراى صفات عالى نوده 
حاشية ركتاب سئين نوشته كه موسوم به حاءيه است ٠ولدش‏ خرى باسول 
سين حخمرش (١م‏ ) در سه 99؟١ا‏ درود بات كثئة ومقبرهٌ أو در عدرة 
خري علاقَهُ باسول جلال اباد ٠بباشد‏ . 

كم ملا انوبكر اخند زاده صاحب قند هارى شخص الم و فاضل ودر 
علوم شرق طلم بصير ودانا بوده هت قارءى رأ حاشيه واساغوجى وفيساعوجىرا . 
اختصار موده ولى مدا-فا به أو لطبيع “رسيده است وان قاض_لى ميرور درزمن 
اعارحضرت دوست مد خان رتب ملا باثىكرى داشته ودر عصر اع حضرت 
عبد الرحمنخان درزمة حبار درس شمير افغافتان در كابل بوده ٠_ولدش‏ 
شهر قندهسار سن عمرش ( 40 ) قسوم او اسحاق زافى درسته و.ثما بدرود 


حيات كرده در مقيرة جموعى قلدهار مدفون ات ائرات ايبن فاضل “زد احفاد 





صفحةٌ ( ) سال اول مجله' كابل, شمارة (؟1) 
شان جناب عددالرسول غان اخند زاده سابق وكويل ١ناخة‏ قندهار »*وجود 
خواهد تود. 

لام ب ملاممد نور اختدزاده صاحب نويل زائى داراى تصائيف و ازحدله 
لانن اواشان 2 ونان عرو انلق عان اله راد ماعن الكوراق: نلارين عير 
قد هاركه درام علوم داراى صفات مالى ١ساشند‏ هستند ملا مد نوراخئد 
زاده صاحب مدوصوف برقاضى سام حاشية «ستقلى ع-وده ولى به طبع ترسيده 
ونسخه هاى قلمى ان در قند هار راعج ومتداول امت هولدش شهر قندرهار و 
در سه 9ة؟! بدرود حيات كرده ودر »مره جموى قند هار مدفون است . 

4 - ملا دنحمد اخند زاده روغاتى عالم «شهور ودر تمام علوم شرق حصة 
وافى داشته بركافيه حاشية هسقلى هوسوم به دمردينه توشاه وحهاب شده قوم أو 
درانى ٠ولدش‏ روفاتى جلال اباد ودر سه 196 فوت ودر علا قة 
هذ كور عدفون است . 

© ملا فقيرالله صاحب كاموى بن عبدالرحجن بك فاضل جيد و داراى 
ا نه صفات عالى بود در كام علوم حصة وافى داشته در عرفى فتم اليل 
فى مدارج التكميل وبراهين النحات هن ٠صائي‏ الدنيا والعرصات وطر ب قالارشاد 
فى تك لالدو هنين والاولاد وفستوحات عشسيه » شرح عقايد صوف يه ء 
وجواهر,الاولاد (عن بى ) وفوايد فقيرالله ( يزان افغانى ) وشم_ودالاوراد يزباإن 
يانى وكتاب الازهار فى سوت الاثار ازناد تاعاق عامى ابن يكانة و أت 
وإطبيع رميده «ولدش كامة جلال اباد در سه 186٠‏ بدرود حات كرده دركافة 
جلال آباد مدفون است . 


سس سس 2-4-4 (#4904 سسا ص ب يه 








ال 21100 


صفحة 6١١‏ سال اول مجله” كا بل شمار؛ ( ؟١‏ ) 


آ#آت اتيت بت يا ا صصص 2 سس 





بقلم : شمبزادة امد عخان درا فى 


« مراياى اسلام » 


روح ٠قدس‏ اسلام داراى كدام رعنا فى و جه زيا نيدت ؟ 5 باوجود ابن 
'زلل و تنزل انتها فى مادى مسلما 'نان هوجوده باز هم لا كذون عقلاى زمان و 
دا تشمندان جبان در جنير انقيادش بطبب خاطر ود بى | وبزيد . ستونهاى' 
جرائدهندى خبرى راله نسبت عشرف شدن يك وان امرإكائى بديانت اسلام 
دهستردى ديلو » كه درمسجد ؟ نبور بان ديانت باك كرويده » البته از برا نيه 
خودش كه نور حقيقت اسلام بدائش ألما بيده و [نرا عوجب هدايت غود قرار 
داده ؛ با عث «سمروريث ما شده عى توابد ولى حقابدت وصداقت اسلام ازيهم 
بالا تراسست حه ان دين باك از هس حدث مطابق فطرت شير وحا فل حقوق 
انسائيت نوده و زايد ازءفاد ان ديكرهيج يك مذهب وديائتى اينمفاد عموميه را 
افاده تمى نويد ! نكات قا بل التفات درين ديائت كه | ز مور ايام قلوب انام را 
جذي موده ازحد واندازه زياد است ولى از ! نجا ؟ طواات كلام «وجب 
خسته كى طبيءت خوانند كان نشود ننها رسببل اختصار ف.ت .هاصول أن 
| كتفا نمود, تششر م مكانيم : عبادات در اسلام سبب »نافع بششر ويكانه .وجب 
لالى وترق دارين شمرده مدشود . ش 
اول : ديانت حقهاسلام : سشتر ازهعمه باحتساب أهمرت داده و ثرا درامور فانه 
شرف :فى شد ؛ احكام نابته ان احتسابدرءوارد الى اجراى وذ كرده 
وامور ٠.ار‏ كه مذ كور را نحت امين عكر 

٠ عبادات كمه متضءن عار ما كوو روزه وحج است‎ ) ١( 


سان اول ب مجله كابل ثارة ( 16 ) 





(؟ ) »عاملات : كه حاوى معاملان شخصبه ازقدم جزثى ياكلى » تمجارت 
حفظ امانان در: ملا زمت وغيره » عدم رشوت وثلافى حقوق وغيره اعورم 
مي بوط أعدت محقوق فردهه وحمومه مبباشد . 

() اخلاقبات كه حاوى اسث عسايل : ممئءت از فحاشثى » ششراب نودثى 

ش و2 تكد » قريب كارى أسعراف وسذر كه بك معصيت ههلك 
ودر نجه برباد كتئدة اخلاق ومضرىدح ومنافع مادىوهمنوى السان مبباشند. 
( 4 ) حاكات از نوع دبوانى و نوع هلى ‏ تشخرض سبرمابه دارى 
وخراجكذا, ى- نوع دبوانى وملكى حدن انتظام اءور ادارى ‏ السداد «ظالم 
بولس وعمال ‏ اداره جات دول م سرماءه دارى ‏ نظم اداره هاى تمسارت 
وزراءت - اداره تكبداشت ! ثار عثيةه ‏ محكمه جات حفظان'لصحه ب وجمبع 
اداره ها و «وسسات دولتى كه «وجب ترق انام وذمه دار امن و 1 ساس 

مخلوق أت . 
١(‏ ه ) اشاءت وتوسعة تعلم وترثيباصلام مدارس مراقين مدارسدولى- 
اتسداد اشاءت تعالم مغيره وترو ولحخريص كعلم #دحه . 
والحاصلاسلام شعية احتساب را قالم مود - اخلاق نو ازن طبيعىخود 
قالم اوده فطرت شري را كاملا اعرف 

از : مقصد اعمث از اظهار عنوديت 00 حضرت اأهى لع ف الكباز 
ونذال عون وخشوع » اسشهال ونوجه الى لله » وضمناً قام شدن اخوت 
وانفاق است : 5 اتام ان اجتناب ولحفظ از خواهش و مذكرات ورزائل 
و حائث 5 وبع قساد 1 دهيثت وسرحشمة فى اهنى” عالم اعت هبياشد . اأكر 
در فوائد ظساهري الم ميتوام كفت كه كاز كانه عبارت ال منج وقته 
!5 جسم ورقع كثافات دو واسلا- كدالت جممى اسن - ايز هباج وقتى 





صفحة ( 0 ) * سال اول محل كابل ثمارة ( 18 ) 





عيبا از حال ماين نود مستحضر شده واز احوال اما مطلع مكردد 
نا بعيادت واستمداد ممسايكان خودرسيده ودركاز هاى جمعه نيز هم «فتة يكبار 
از احوال مسلمانان شهر ود بردار نوده هر كونه مشورت و داد وستد 
اعداد واعائن 00 سوايد ب طوريبم شاى تماز ها و اجماعات مسلمين 
وافادات انما دراوقات كانه ودر يك ش.انه روز و “مجتين درهفتة يكبار 
واعياد استوار شدهأست . 

(5) حجج : اداى 3 در#راتسان بر باأساس مين مقصد ه«قدس قرلضه 
ذمث انسان كرديده نالا اقل افراد مسلمين درمدت تمر خود شان ارابراز ابن 
اخوت اسلاءيه له عبادت اجماعى وامي خالق كا ثنات را نيز حاوى ات اداى 
ذدت كرده باشند ديد اعوة اراهعهى ‏ اجماع +له شعوب وقايل موحدين 
وظبور وقيام امحاد مالك وام ازمفاد مموهية حج اسث كه درنتبحه أن ويث 
تعاق الهى » انقياد احكام شريءت رفع الشقاق وا<تلافى وانسداد فريق ولشتت 
بين المسلمين صورت عى بابد . 

(/ ) ووزه : دريكسال يكماه روزه كرفتن براىت بدلى ودوحانى انسانها 
روميكا واطباى قد وجديد يكفعل مستحسن ونهارت مفيد بشمار رفته است 
زيرا راى رفع أكث امراض ازين خوبستر تدبيرى را نشان نداده اند أسيز 
مقصد از روزه كرفئن تقوى وطبارت وبرهيز كارى نفس و از كيه روح اسست 
ادرقواى ميمى وغضبى انسان اعتدال واقعشده عادت (صبرونحمل بدا شود. 

ازتشر حات فوق هعلوم شد كه منشأى اسلام تقررسنات واستيسال نقائص 
وععائب است وتكاهداشت اعتدال فطرت إشبرى . 

(2 ) زكوة و ورائت : درنوع انسان ه خواهشات حلب منقءث » أزهمه 
زياد مرك عمل است ازينرو اسلام املاك شخصى را احترام ممكرند ؛ ولى حون 





ت اوت - خله ابل تار ( 00١‏ 





اجماع روت دريك «قام با درجند جالبى نوع انسان را على العموم دوجار نقصان 
مسا زد ا دن أسلام قاون ا و وضع كوده اجماع سير مأنه 51 متداوز 
عن اد باشد سد باب تموده است زيرا كه اساس حيات السا ما استوار به 
اشاق و تعاون يمو دية ار لهذا شخص يك ازعايدات حود د خيرة تعقولى كوده 
و حوا 43 حيات ودرا نر 8 مدخن ى كاد «قول مدير مسلمن و دم بك وع 
واجسالتةا.د سير ت أسللاى سوب »دشود إعنى كه «قدار زخار خودراراه ود١‏ 
والءايدت ومماقع 3 ع4 مات موده حدمت عفاهى جوت 7 نوع اده باشد 
از م حأ ست 3 أسلام درن دورة سعزده صد سمالة حود از كمك مات و 
اختلاف نظر سير ماه دارى يركران بوده وباساس نك اخوت وا ماد كاهلى 


ى 
سسرهابه اختيار كلى داده » جون قواى انساتى بلحاظ استعداد جسمانى ودماتئى 


سر هاه شخدى را نيز نوره احترام ميكنند» افراد ماث را جبت فرا م 


غير مساوى واقع شده اند لذا ١‏ دعي كه از ازميدء قياض الهى بازوى ونيا 
دماغ روشن و عفل و ادراك و فكر فمال راداراست ؛ طبيعى است 
نرت بيك سكم عى وكودن اقل وك زإذه كنا وب كدو | كز ان 
كانى راراى اشخاص ( روشندماغ نوانا ورف بى دماغ ) قسمت هساوى 
5 بازحق ايه ان جذبهُ عمل كك رك زياد نى « خواهش جلب 
نفعت »> عى باشد ا زروىك نات انسانيت بالكله بست ومحو <واهد شد. 
| أبنهم أن تقائص نيز ازجشم حققرت ببناسلام بوشيده نيسح كه الدوخان سيموزر 
غير مشروط درهيان جابعه ٠ولدحكونه‏ اضرار «يشود ؟! وامروزدنياى متمدن 
احهابدازه ازن ٠ثله‏ مضطرب ابد ! 1 ١‏ كنارف حند فر قارون صفت 
سرماهدار كليدهاى خْرْائن خودرا بالاى انودوياما بإرميكتتد ذكر سوعايوما 


صفحة 86١‏ ) سال اول مجلة كابل شار (؟١‏ ) 
ببس سس سس سس سس سس سس سس سس سا سس سس سس سس 10 
كاك افتاده وهم .وجب إسى بد اخلاقىها وحر ام مشمار 0 ه اسلام 
اقنعا كن را بدو بذراعة : رَ لوه جل وده براق بديروان خود فرض 


3 


رد ايو 5 هى صاحب صاب >.وراست سمت عايدا ناد سمرماية ودرا 4 
غربا ومساكين واجب الاءداد ومسا كين متحق اطاق كلد . 

(١)هيهذهب‏ داراى بكوت حاذية عى بإشد ؛ دربك مذهب «شهور 
مشرق قوت جِذْب تمودن نوهات بدرجه ابحت ”> ان مذهب فى حد ذاه از 
هرسو بك طل-مات اوهام وسحرستان ل منظرى ابد ب وناريخ شاهد است 
2« وقبك إن مدهت مشّمور كدام ددهي تصادفعوده #زاسكي نوههات 
أن اذهب رأ اقتباس كرد كرارق دوانسته أست بالمكس ذهب حقة أسلام 
مرهذءيى ك5 رورده دوه أخلاق ونحة 6 ساأس رأ اسرد يده ودرخودحلتعوده 
أسئ ! يعنىاسلام تراى ق.ول ه كو نهثر فى علوم وفل-فه وطبديات اهاده ودستعدا سادت: 
لل فأسفمه وحكدة وان »© دمر وغسيره أسلام عور ملك و ديا زع رس_د 
طيعاً أديال و مذاهب ٠‏ مالك لصصادم موده ! افكارء عقادء خالات » 
اخلاق هي عت باوى اد كاك كرد , ولى محاى الك عقايد صل خرفه 
و احلا وات لعاث يا عادات ردى هال فل ورم دران ناثير وفوذى كر ده 
نوا بن 0 ا أعكس أسلام مه ددن و هس أسم و عقايد 5 وجة الك و مأل 
مفتوحه را لت الشماع قرارداده ولو اسطةٌ عظمت فاسفه ومعقوالت وحقانيت 
شان 7 0 ارا 14 ل ساخت توايد ا | سلام 20 و را لاا 
ودون 50 اتب وامة.ا زات درت تأمين كر فته حقوق مدر اهسا ا رعأه ديمأ بل 
وبكافة «سامين افكار بأند و .الات عالى را لعايم ميدهد , 





صفحة ( 1 ) سال اول - مجلةُ كا بل شماره ( ١١‏ ) 


9: در ا كثر اد يان مالم ىله مراتب حدود و حقوق افرادالناس متلفاً 
أعين «دشود ! ولى اسلام ابن قانون وروش غير بنصفا»' ظدانه رااز بخ وبن 
بر كندء ات . دراولين فريضةٌ اسلامك كاز بإجماءت است «لمطان وفقير فاو 
بداشته راى حموم ساواترارعاه بماد ! سووصاتب حضرت بلال حيثىرض ٠:‏ 
وزيد بن حارث رض شاهد انمد عاس ‏ ! احوال خا ندان غلاءن هند» مملوك 
عير 6 سلاطين علوك عن لوبه شاهان خوارزءشاءيان را بارع نشان عبدهد . 
ظويت فاج ابدلس طارق رض بن زياء » ٠ومى‏ بن تصير و عسى ن مزاحم را 
هه كس يحولى ميدايد ! كه حيات حستين 0 حه بود ! واز فيض عساوات 
أسلام نه جه مي الرسة عظم ابل كرد يديد ! حريت شخدى 2 اعلام ه بنى 
وع بثير اعطا فرعوده ساتكك اند كفت «يتوام 3 ار شيج ذهب وحاقق 
بان ابدازه ضراعاق ارق كو ته ال 

مع در مذاهب ديك ره بادختررا وارث !علاك قرارداده اند وب ! ولى 
دراعلام ا غنين بيست بل ذهب اسلام «نسوبين “زديك ودوررا بز 
درصورت فقدان اتاب 'لفروض وذوى الرحام وارث حقيتى قرار دادهواست 
كذا اسلام قانون ثر كه وضع موده ناازهمين قَطه نظر دست تطاول 
متجاوزين قوق الناس قطدع وده » حاسل محاث كشى وزحمات يكفرد 
بعد فوش بورله وأقارب ) كدانى را كه در حال حيات خود شخص مذ كور 
عال ود ش.ريك ودرياره اش توصيه كين برسد . 

5 :اسلام شديداً احتكار را مع مغر مايدو م تكدبين ابن فءل رأ أله كويا 
بتعاون وصروت السانى اخلال عى كايند محازات ميدهد . 

ه: اسلام سود خوارى را مئع و عرتكب #ازات تعين فرعوده ١'‏ افراد 
مسلمين در «وقع ضيرورت واحدّاج از شطة امجاب آعاون وامحاد بدون سود 








سفحه بم ) . سال اول مله كابل ثمارة ( ١١‏ ) 








ومنافع مادى 0-00 خوك وممراهى كاند . وقنا له ما بين قالون ممقدس 
تمدق عىكدم هيدا نم ديانت حقةً الام در سيزده قرن قدل بان سسرمانه دارى 
وسود خوارى راك موحت اق كد قال وسيب بدى بك كتلة زرك 
راق انان فى ع وى ولد اكه ل 5 1 

اسلام باوجود وضع ابن قانون محكم ترك سود واستفاد نا.شروع ارفةراى 
«سلمين ؟ قاون 0 را حم برعاية سرما به داران وش اكه اسنت 1 قن 
وسط خلافت بى اعيه وبنى عباس از كثرت فتوحات وازدياد مال غنيمت كه 
عامة «سلمين ازان استفاده ميكرد بر مستدقين ركه بدا قيشه :وى ا نوم 
اسم مكروة مترمابة دارى وغيره درهيان نود . 

امروزثم بين مالك وهلل اسلاميه اختلا فى سمرماه دارى ويا رشكغ ىبت 
«وجود بست ولى درهمين دورة ال ومتمدن عصير حاضر در ارويا وامريك ‏ 5 
بين عت لي وسرمانه دارى 5 باى عشضدحهى برباست إ 

هرات سترمابه دارى اموز غير ارممالك اسلاميه باقى درهه قطعات ٠تمدنه‏ 
حدس كرده عق دود 11 دراه تست به مسثّله سرمابه دارى بكازد و ورد 
مدهشى بظبور خواهد رسيد. شارين حله عقلاى الم وفاسوفان وساءيون 
مغرب ور هلد كه جوت جا وكرى ازن عادث” زركك ونين راه تعاهات 
اسلام را تعيب مامد <وادث و واقنات حاضره علوم و٠د‏ لل ميدارد كه 
عنقريب سرمانه دارى را يكانه هنشأ بدعختى ونشاق نوع بشسردا نسته واضرار !ثرا 
همه عة_لا ودالشمئدان ا<ماعى اصوزه علي كذ 4 كاد كنا 2ج ودعي 
اقانون مقدس اسلاءى هسائد اا ووحدااً اعتراف خوا هندكرد 5ه اسلام يك 
دين حقانى ويزركترين وسلة سعادت ومربى نوع بشراست . 


درخامه ان معدث سد عدر وضأت خو اس بذ كار صادقايه ويدققات مصقانة 


رمب سان اول ل مجلة كا بل شما ره( مرغ 





مستردى دبايو م الى را عنظر<واننده كان محترم “يرسام 2 
أظر بات مستردى د بلبوى امس إكا فى 


كاترور ه ازيل : مستردى دياو ام يكاتى در جد جامع كا نبور بد ناسلام 
ترف حاصل كرد عشسار اله 97”؟ سال عمردار دوشخعى تعلم ياثته و واقف 
اهورات مد _اشد تفاريانى را صكه أت بديا: ن حقة اسلام ظناهي صكرده 
قرار الى اعت : ش 

١‏ : دلي در صدد <ستحسوى ذهب حةيقى بوده آم و ادن ] بإن دّحه 
برخو دم كه در دنيا فقط اسلام الذهىاءت ‏ داراى قال ع وصدافتاست. 

؟ : ليده من سنها اسلاماست كه مذهب عام تى نوع السان شده مرتواند. 

م : در أسلام مساوات برادراه ولك جمتى سبرا از هس "كونه آلا سس 
ب4و<ود بماشد #لى عر با لمسابه را مال مدت باش عخص ود 8 8 و تعليم 
ويد هد ولى«أبن درس و ثعاوات را حر أسلام «يج مذ هي ؟ دواد دش برد . 

4 : مانطوديك انسان بد تى براى مات خويش ا كم يزر كى مراجعه 
ايد اسلام درف برسئشس بك خداى وا<د را تلم و درس بيدهد. 

: اسلام وحدائرج را درس مدهد و محمد رسول الله صلى الله عليدو اله 
43 همير أرق أوابست. 

نام اسلاتى مداراليه عبدالحقاست”م مادوى تعر يككفته وازخداى خويش ناز ميكان م كه 
مثاراأ» را استقامت عثابد . 

( ترجه از سياست لاهور مورخه ؟١‏ ابريل ) 


ون اي ع دن لساب د الث 


صفدة («وم ) سال اول مجله' كا بل ثارة ( 1١‏ ) 


مسي 








سعدبى به نو د 05 
از علا مه دا كتر سر محمد اثنال 


إن مذن! راستن فى حاصل اسدتى2)0 برليايد [ نجه در قمر دل اسع ! 
1 رجه هن صد كانه © لم فى حداب كك دازم 1 بابد در كدان ِ 
3 بأوايم عى شود بده ر حرف ودوت اوراكتد نوش ردمتر | 

00 41 0 
ا 0 

مادرت درس تين باانو دان غذحة 5 3 ز سماو حكذا د ! 

از-م او ثراابن رنكك وابوست-- الى متاع ما مساىثو ازو ست ! 

دولت جاو هدازو اهوخاتى ل او الله ادو خا ! 

اع تن ذوفن لك الو كن ارقا لدان كي 

لال كوق * كو نان روى حاان. - “ان لخدام تن ام وى حان:! 

هبر و امه كردد زسوز لا اله ديدهامابن سوزرادركوهو 5ك ! 

ان دو حرف لااله كفتاريست الا اله جز تيغ بىزمار يست ! 
زيسكن با سوزار قها رى است 
لا اله ضمر بات وضمر بكارىاسست 
«واءن وايش كان بسكن نطساق 2 هومن و غدارى و فتّر و نفاق ! 
! إشيزى دين وو ملت رافروخت 2 هم متاع خاله وهم خاه سوةت ! 
لا اله ادر ممعازش بودو سدت نازها ادر نيا زش فودو بيست ! 
نور در صوم و صلوا تتأو عاد جلو؛ در كا ئنات او ماب ! 
2ك نود الله اورا ساز وركاث ‏ فتلة'و حب هالوارس مي كك | 


) :٠ صفحه(‎ 





رفت أزوآن مستى وذوق وسرور 
ئش بأ عصر حاضر در كرفت 
أن 8 ابران بودو إن هلدى نزاد 
5 حماد احج عابر از واجسات 
روح جون رفت ازداوات وارصيام 
سه هنا از كرعن قر ان دي 


سال اول مجله كابل 


شارة ( 1 








دن أو ادر كان وأو 108 
حرف دن را ازدو 200 1 


ان رحج كانه و إن أن حهاد 


مه 


ورد ا #_وارونات فى نظام 


ار حنين مس د أن حه افد مدق 


از حودى 0 مسامان در أدشث 


اق خف روشق 6 ازمر كلقن 


س<ده كزوى زمىن لر؛ بده أت 
مكف 1 كر لقان كرد 
إن زمان جزسر زرىهيج بست 
آن شكوءه ربى الاعلى ك<_است 
هى صحكد.ى لرجادة خود ند رو 


بر ص أدشس “مير واهه ارديده أت 


درهوا أثفته كردد ثم حو دود 


أندرو جز ضذعف ببرى هاي بست 


ابن كاه أومت ا مير 07 


ائة ما 2 زهسام واهريره دو 


صاحب قر ان ودف ذرق طلب 


البيجب 3 ا لميدب 3 العحدب إ 


“اعرد واشاقي: در 
عقلبا فى باك و دلبا بى كداز 
فلموفن »دن و سياست » عقل ودل 
اسياان زو بوم افتاب 
قلب أو فى واردات بو دو 


. 2 م 1 ٠. ٠‏ 
روز ارش أبدرين دبرشه دير 


درل ملا إل و ش حير لوك 


روز كارى را كهمى أ 15 


جشهما فى شرمو عر قابدر مجاز 


اه 


زدج ذوج ادرطواق ابو كل ١‏ 
عير بعن » ازخحويشان ادر ان ! 
عاساتو را كن كرد ادوجو 
-! كنو نح إ-نه و لى ذوق سير ! 
/ هوى أبداثة اولع واولة" 


صنحة ( 4١‏ )6 سال اول مجله كابل شار( 21١‏ 








عقلو دينو داش ونا مونو تكن ستة فتراك لروان فر كاك 1 
لاحم برءالم#افكاراو بر در يدم بردهٌ اسبراراو! 
درهيان سينه دل خون كردءام 
عاق واندثر كرون كرديام 
عن لايع عصر خود كفم دوحرفق202 كردهام نحرين را الدردوظرف ! 
حرف محا بج و حرف #«ش دار ١‏ 5 عقلو دل ردان ش_كار ! 
حرف هه دارى بانداز فرنكك لال هستانة ازار حنكك! 
اصل إن ازذ كرو امل ان زفكر اىنو بادا وارث اين فكروذ كرا 
نموم ازدوحر اسل مان است 2 فهلءن نملا وهم وصلءناست! 
ا مزاج عصر ١ن‏ د كر قاد 
طبع هن قكاية ع موحاد 

( باتى دارد ) 





صفحة ( 15 ) سال اول مجلة كا بل شار (؟1) 


امب ب ل كم 





02 ُ موز أده امد عايخان 
درأ فى 
2 عقايد 0 عاى 0 «( 
متعاق ع2 


ايب قد م هصمر أصل ممم / ارمع و 28 اعت 1 ران باب تشكيك شود 
بك حلقة از روات عقاية نوع لخر أرسا سله إنْ ددا 9 ردد »م صدسا! ل قبليرن 
اهرام ٠ه‏ 1 ١‏ ر ديرت كر داق دما كك عهاى لاحل لود ولى اموز 
ا كن اك الرديدة 1 أن مه كار عدارتن را داده است يعنى خط قدم 
“درى (هيرو صكانى ) اصروزر خوا بره شد أذات و حدى و تله بان 
«موعرق فراءم كرديده مريرات عرْقَهُ مصيرى درحطه تصرق درا اه_د واز 
كام ابن شموعه بيك ذ خيرة متب علوم عصرى م.ون حكه 1 ثرا مصريات 
("اخنن يا لوجيا ) 55 بن زمينه روز روز وعءت بدا كرده ميرود 
درين أوقات كان ى :ماه اعد 5 كال مص مص دوم را جم با 2 معصرى 
شايع كرد بده انم واف 2 ناظر دا رالا نا ر قاهيه بوده وكام حرات 
خودرا وقف ةمات 0 مصربه “ود و ابن كتاي دن «وطوع 0 خر ال 
حققات دساى ع2 ى فصر شورده مى شود . 


اعتماد موسر 8 در رقا ى 22 


0 عدم 2 ديم 1 ا اد.اد 


عوءيا فى كرد 0 


3 

زر عست و 'هرام از راى ان عقعد ساخته شده نودك كر 

“قار ازنءا كر ف شو دوعقال مدهيى ١‏ ناك تعلق عن الك ولعد مك وأبديث 
وخلود ار وا اسن از بن جا اسة:.! ط صن دود . 


سيار تحدى 3 ا ع رساه مدت قارو 


صفحة (-"5 ) سال اول محلة كابل شمارة 17 ( 
وبسسصسه سم سس ا و ساس سس ا 1 
| هار وأسس' مقا 11 
درمصرقه يم اغازءقا رج'ين رةه ركه اول زحين رأ 3 وس ؟وده و مل ذه را 
/ . 0000 ا أ 1 

دفن بى كر ديد درازايداخاكن دس مس د لان عمول | رور سود 5 عر صل ده را 
لسوى مله كرده واردو اديه زعين را بالاى موار #مكر ديل و 
بعد ازان تراى تشانة مدكون رمن مواررا باثد و خاك قبررأ بشكل كك 2 بوجك 
3 حسم مى عوديد واز رأى حفال ن وصاات مرد كان خوش قرهاى 
حودراصوء ت سقف و دنار اير داديد أرقتك ساءكن اوت مان امد واحدساد 
مرده كان را ب بوعاى تك م ل ا بازراى 1 لهداشن قورازحوادث 
مهام عظم وهمهدب اهراءرا اشؤال كود والعكنون ابر مابن ووم وعصب رود سل 
اشرما 4 اه آم ضير ومو<وداست اكرحها كيه اعاروؤ بازوال واعهدام 
است خلاصة ان من محتقت دوست 5 اهرام مصر درحقرةت للها قبرستالى 
لوده ايت مؤرحين دم 15 رام خبط و ١‏ بد 31 اه ام رأ حه_ار 
ويا نا كاه طوفان ويا مدئن <زائن محسوب كرده اند از لذظا اهرام در ز بان 
قدرم "هرق د وموضوع #ول ان هويداست 

7 أ‎ - ٠. ٠. - 2 ٠. 

0 فك أبدى ؟ مقام ان ع كان حلدة ل كه » وعره مقار 
إن اق يدر كى را جه طور حاصل كرد ؟9 خوك اعتقاد اديت و درمصرما 
درم نشو و كا يافته بود 

وقتبك مرى ها قا كل ه شاى روح بودبد :عأمملات دور را 0 اميت 
كيد أد يد وه ؤدر 0 ان عَقَيده كم ر و استوار كرد بد مرت مار سس 


رو بازدياهد كذاشت عقايد عقار ارثراطى قرببى دارد زيرا عقدة مصيرم! بررن 


ايلم سماره ( ١١‏ ) 
تود اسى : ناوقتيك جسم از أسيب و حوادث زمان سالم و محفوظ ما ندروح 
2 رز هان طور يأه دار خواهد مابد 95 را كه روح يدون جسم وجودخارجى بدارد 
واز سين «بب سم و كودش داشتند 5 جم مرده كان آنها براى 
ساليان درازى محفوظ و جاويد عابد» محكم ر ساخكن .قار و «ومبا كردن 
أجاد نيز ز ص بوط إعةيدهٌ فوق 5 . 

مل حيات در هربا 
قد فوق كوه در هرما الس 204 ك4 
كان ازراء دعن و ينى ازيك يدكر انتقال عى ايد و برغى اعضا 
وجوارح نكبان جسم وحياتانسان است بشرطيك حفاظك 1 نما نيز كردهشود 
نض دست را نيز تكببان حيات هيدا ستئد و به بوشيدن جورى هاى دستى 
كهان مكر ديل از يض دسث كه حافظ حيات است صيانت خوبى كر ده أيد 
3 جنين كردن را عدو كن دان شمرده تراى حفاطات آن خايل كردن 
اويختتد » كوش را بكوشواره وسيئه را بزيورات طلا و اندره عادت داده 
ا رمم را بطريق فوق سوم كوديد و احمال قوى ميرود كه استمال 
ز«ورات در دسا از همين عقيده وطريقه فوق رواج يا فته باشد. 
دوت 
«صسرى ها زنده كانى را براى انسسان على الدوام تصور ميكردند ولى 
كين دا شآند كه در ات خواب و احياناً در اوقات عُتثى زندكى از اسان 
موقا وداع ميكلاد وباز عقيده داشتند وقت جسم فرسوده وخراب ميشوه 
علاقه <يات نيز براى “ميشه ازو يدرود هيكويد وا ثى از مين اعتقاد است 
كه خيال حفاظطت أش هاأى مميده كان در أيشان ددا شده 7 با الآخر طر نقّه 
مو ميا كردن را رواج دادئد وابن طريقه! تقدر عحب وجميح نود كه'ميوز 
بز مان نش هاباوجود مرور هزاران سالنحاات اصلىو تين خودهانايد,ايد# 








صتحة ف" ) سال :اول تع عل شارك ( 18 ) 





سسسب تب ييه 


قل أقاى غنا 
35 بعلم اقاى غبار 


افغانستان ونكا بتارم ١‏ 
)٠١(‏ 


ولايت بلوريا 'ولر ( بورستان حاب وحترال ) 
بلورستان ولاءتىاست در مرق شمال افغانستان كه شعالا” لساسلة عندو كوه 
ولاك سكتان ازواعان و رداك كرقه كدان ) كوا ولارت كتدهاءرا 
(امتحات عواك واعزو وى فرق اله ) كرفا وات السو 1 
نولايت كزدها ر! ( وادى ثراو و اشير ) محدود وده »عواز 10 وشة شم 
شمال إسلسةٌ وسطح امير ٠تصل‏ است . باو رستان را يكرشتة كوتامبا درحصة 
0 شرق أن دوحصة شرق (جترال) وغربى ( نورستان حاله ) تم ى كند» 
ارلا اغالا از م٠‏ اع١‏ هزارفت | رفاع دارد ازقيل كوتلباى زيديك» 
شو » شوال » دوت وعيره . روم رفته بلور-تان يكولاءت كوهسدانى وار 
صعب المرور ترين دامنه هاى ه:دوكوهاست ء ساخمان ار'ضى ابئولايت رنيج 
ات > ميتوان كفت در سرنا سر ان لقرساً هبج بك.قطعه ز.ينى وجود ندارد 
كة دوان اورا مدان نافية . وادياى زرك اما شيرعرتب وجميق وندكن 
بمورستان ( كه جندن وادما ودرهاى عميقتر و متكت وكج ويجترى ازان 
«نشعب كرديده ) نوادطةٌ جيال عمس عه كه نشيب و فرا زهاى ددوار كذارى 
دارد ارممديكر جدا وابها نقسم مى شود . ابن رودهاى براب وسريع السيرى 
0 درهاى ولايت را شاطم ع كند غالبا باهاى برروى خود إسته دارند اكه 
عبارت است إزلئة درختان قطور يايك دودانه جوماى او راع ار دري 








56 سال اول ب مجلة كا بل شمار: ذ؟ا) 


صحدرها و كنار رتكاها 0 6« وساده روهاى متمد دير وادءاى*<واررا 
4م “ارط عا زد إستر ازده عزار فوت دست اوا رمن 15 هزارفت ارتفاع 
دارد,» راهايك در كوتلباى سمت عون ولاخ أسررع حلدان فكوار كزارايت 
َه حى درلابستان دون رهماى وى عور ازان حال أذ 4 وى وا فى 
درقلل شاه إن 153 دراحماق درهاى ان اما حريان دارد » درجشهماى 
مءثاد أرْ بايان عل .ل 'وراحه ها فى ايد دركورم.ع جشم هاى عير هءتاد أن 
ديدن | ما عادز ات ٠.‏ در هنكام سرها ورقارى ولاءت مدن وادما ومناطق 
سيم ىّ شود 2 بدا ياعم رفت | قد و دا كود و م دزيين درها 
شار ازايام سال طروح ونه ارماطى 1 أر لماخ 4 :سام اع 5-53 إن وضعدت 
هلك مسدلة وحددت وطنى وءلى 56 «وفوع يدارد 6 وارهمين جاعدت 1" عن 
أت وعواى بأوره دان عار باخ:_للاف أر شاعاتى اقلم «مقاوت أسرة 6 ولى 
بأستان درام أرشاعات عواى كم بأشد ودرزمستان به وادعهاى بلذد سردى 
شديد حكء فر ماستء تموما رجاها يك أزسعام كرجبارهزارة ت بلندى دار ندر فارى 
زيادى كى شود . بعشى وادما .ثلة #ساوج و شمر جتر ال بعلاو رهستان 
شديد بادسعزق نبز دارد » در حاايكة درج دين وادماى نو رستان ديج شمال 5 
ورد 8 معد أ دواى ولا دت را ٠ن‏ حرث | جموع وى بحس واب اورأ سعوت 
صدّأ و شير ن ع يوان نا ميد 5 
كوتلها واراها كي شيا لاه #سانب بدخشان ول وا دى محان سير ود 
' ا : ا الي كما 
١ 1 ١ . - :‏ س 7 3 |: 0 ريك 
ًّ لل سس ل 0 
هندل » كا هه » كن » كلام » رامل و غيرها فط كوتل . و 3 5 
: ا : ١‏ اها دريا هاى نس ويده 
قرا لاواس كذرة معي أنه )تكد ار ط 3 





صفحة ( /ا؟ ) سال اول مله" كابل شيارة ( 1١‏ ) 


بأورستان عموساً بدرياى كا بل هيريزد » كه ازءشمور رين 1 ماد رخصص 
شرق ولاءت درياى حترال با كنر است و ب ميان اورا بلام و كا كالشغر 
خواله » نيع درياى حترال نداب بامير وعصب بو زديك جلال ! باد درياى 
كا بل اسست ء ابن د.يا درطول ( 70/١٠‏ ) ميل ران دارد و درسا<ل غى ب 
حود از <'وب اواشف أن هنا 200 وكر دك مو سوأ فد ه امار ارسون » 
روت او »درزء انين »احست » حترال » شيلى » وو كل 6 ( كل 
كول درزبان حترالى جوىرا خوائد ) ا + اركارى م لكو + »ماونين ان 
يق ]دل ترق ستو ا مولا )تعبنارت انف ازا ران ريدق( ليد بعتو 
اروئ) وفل و عمبث 6 كله تك م دروش »> شذى كوه كشو ؛ مهرت» 
روز » +ذور» دكين » «وردت 1 ٠‏ عاوثين ان موك مال الكو 
ايسا سج حدوى حدرام ( سبق است و أت عمدى دهد)رىابت» 
صرواى وترى ثبزء بر تكول »2 ريكدون ك5وصكر سات »تورهكو , 
يولى ء. “يرا كرم » سو غور » لايور » مر صك_إر » يار خون . در يأى 
باشكل حصةٌ وسط مشرقى بلورستان را اب يارى موده زديك اريدو در ددياى 
حترال مى أوفدتد » درياى هذ كور درقرتف دهن وأادى باشكل سه ليمع مم 
داردء واز بعساوم-اى عمدة اوكى دراى سكور يكن ست © قدرى بالاار 
ازقسرياً يشو باو ملحق «يدود » ديكر درياى منان كل كه از در شوال ه 
ندى وُور خا.ج شدودر زديك را كمتل ) أوتده ( بدرياى باشكل «مرلرد» 
دراي باشكل وز وار دمكذة دزا ؤزقات يذيرء اريك :و نكف داخل ويك 
هر جوشان وخروشةاة #ويل يافته ثنه هاى ضحذم اشجار وصعذرهاى زر ذك 
را حكه سد راه او واق.ع ميشوند » ع.ور ميمايد واز جوار قرية با كل كروم 
رع لأذشمته يدوريكد ماغة عظمى دور .عورد كه (148.6) فت بلندى 





صفحه( 5:4 ) 22" 2 سالاول - تحله كابل ثمارة ( ؟١1)‏ 











دارد » جواى وأدى ء ىكل ووادى كردا شن ثيز بك نار جب ددياى باشكن داخل 
مدشود . در يا بيك م حبار كانه وا بده شود إعنى نوج حعارة, 
برإسون ء, وبروث وادم-اى كن قابل ,يون كع خرن باورا 
در وسط بلورستان آب داده واز جشمه ها وترفباى وادى بالالى بير يدون 
وجويك از كامه مى ابد ( زديك قرية شيتوكروم ) اب ميكيرد » اندريا از 
قرن عن غن ارك ارق بضذك آراض ودين لكبداشته منشد ا بوثى ع.ور 
كرده وكام قربه هساى بر يسون را شاداب مسازد . آخرين درياها بعلاقة 
لاخ لبان ود اكلم ارا حادق ازجو ما ىك » اشذون » واز 
ساحل حي از جوءاى والى ا 0 3 زديك دغره مرأى بد رياى <ترال بر برد . 
باورستاق واوا كا ا واشحا ,سيب » ناك » شفتالو ء اأرى 
انير ء 1 او تخاراء جا مغزء زنون >2 صئور وسرو | زادء باغيساى 
وحثى بوده ا جو رنمء جوارى » ار زن , با تلى » ود 
ماش ذلك ع ميرو ياد . <بوات وسياع اوعارة ات از كاز » كوسفند كد > 
بز ء اوريال » ع ركاو,اسب » خر »مهار خور » خرس» ياذكك «إزللة, 
كركء رو باه 00070 الى واأعوى نائه,» صرع زرى , مراع جرده, 
كك * كفتر . روى همرفته باورستان ولايتى اث كه مناظ_دره هاى بر بنج و 
أن © كه هاى غير قابل عور , رودهاى خروشئده وبراب , جك لماى عظم 
وسياه * ودرنشيب ١‏ ممتكلماى غاو ونظام مس غزارهاى كو جك وزصدين , 
ودر عاوى جو مارهاى درخشاده اشحار مهار ز يون وبلوط معز وسايه دار 
سرو وصذوار ديده وهوشراعى قر سدع واز طترقى «اظرة دكوتاراى 
مرنفع , قلل سا كت وخا مو ش , بشته هاى خشك و صعب المرور , ارا ضى 
ورف ومخحال , طوفا عاى باد وباران او خاطررا افسرده وماول مى يماد ١:‏ 





ظ صفحه (4: ) سال اول مجلة كابل شارة ( 1١‏ 2 

قرى و قصبات مسشهورة اصيوره بلورستان عبارت ان ابأم_است : - <_ترال 
(باءه # : <ترال ) دروش 5 انين , اروزءاش :ور » درشب (دوقر دمو رالذكر 
بدره واقع اسث كه بزبباك ىرود ) ريشون , وى م:وغور » 'ستوج , يارخون 
( جموماً دردرة صكهبواخان ميرود واقع مىاشد ) لاسيور , 1-8 لوه يكو 
[ انها دزقرة أمطاء يه كلك روه ]تلد كرو بعوق 2 ابا 
مد كل زا حل را مدر وح باذ لله > اولا كل بجوم زر لت برسم » 
ارهير كا هد بش » ٠يركروم‏ » كامو» سارت » بنى كن » بإ زكل ( اسهاد روادى باشكل 
اقتاده 'ند)كق ء شمسوء ودردرةٌواى 3 هاى الى 2 نيثى م جه اع لى ‏ 

حجمى 'ون » 5كلى » ١‏ كون , مللا 0 بار كل > بايلته » ودر درهٌ بريسون 

قصيات عيدو كروم 0 إروامز كرو 2 دلور1 روم ك1 روم مر رمه 

اما ول بعضىها جغرافياى ولايت بلورستان وسيمتر ازا نت كما كفتم» 
«نجمله «ستربيلو ءىكويد بلورستان شاءل علا قه هاى كافرستان ( نور تان ) 
حترال ( كا شكر ) ياسين وكلكء ( درشبال غرب علاقة كشمير عاليه جوت 
راك رفك "فخا ووو (ند و دالا شرق كرح اماع كقنيوت كتار 
حب مر سئد ) أسث . » 

بار صرزاى عشهور نيز درقرن 15 ( ١664‏ ) هه سنها حترار ونورس:ان را 
اسم كافرستان ذ كر "كردم » بلك «وضم جغن سراى (حفه سراى حايةٌ اسمار ) 
را جز و كافرستان شمرده ا ست » وازين باك «علوم مدشود كه درعهد بابر اهالى 
اور-تان برقطعات «تجاور باجور ( .شرق درياى كثر ) قا إِض بوديد . مسبو 
بار نواد #والة قول محمدحيدر كه بى ازنويس'دكان قرن 15 أسث منويسد كلمة 
بلور وبلو رستان به كام ملكق 5 ازوادئ كابل بطر فى هال تخترق نا كدمير 
ويا ركند وكاشه., تان و شدء اطلاق .كردد , » مير هترى نول در عهد 





صفحة ( 263 سال اول ب محل كابل, شمارة ( ١١‏ )2 


ممم ا 











خود از جغرا فا د أهاى تحرو ود ا بد ولابت 55 سان بك عست أت 
ملسكت با طل برستى است كه از كابل "ما كثمير ا.تداد دارد » وأسيائىهاى 
قرون وسطى انرا اماما لاوز #ييذوانديدء وماركر نولو اورا بواور كفته است .» 
عل أ رجواك تكو ان فونه و ان ادي ارن اا قبل التارخ وارد 
1 اوانت الفتسياق كز ولف عرور ذنان ملف كنيع دوس نرقلتك لزافي 
مسر وات هار وام اى تدشان كني ارام يق مهاف إن ارق 
هاى باختر وأرد مسر فين بلورسئان 0 ديد" ونه تشكيل ءيق برداءته ابد » 
إن هادر ابتدا عا ع وطن أصلى ( اأختر ) ى أن آم “وسوم بودبد وأهسةه 
هسه ريف كلمة باختر يلو ونلاور شدة يساما شور به بواو؛ ونوار كرديد 
257 ك اماما أي بلازر وناو ذوائدة شد نول با تولد هتوز طاشهُ ٠عروف‏ 
إسياء يوشماى باورستان كاه خودرا يباور مذوانشد * او اوانكر باور كامه 
اسع كه درلالذات و رخن جين ) “رن اول «س احج ) ديده ماود » م در 
ناغات جين ا رن مده وهم در أصدفات مسامين ل 0 رشات مد حيدر 
كامة باورو يلور ستان نه أهام تمك ى أطلاق قد 5 : وادى كال اكدنين تاشر 
ويأركند ممتداست » دم بلورستان شرق « حترار » له ساهّااو. ا كتور مذواندندء 
درياى حترار « كتزر» بأبجة وى هنوز با.م بلام 5 هأن رف ملارر است 
5 مده شود 8 
مستر ساو ميكويد اسم بلور فى حد ذاما مخض بك مراف طيبى ازلفظ باخ 
أست . » كلمة حترار ياحثرال يجاى كدرر بعد أ قرن ١5‏ عشرور وكمومى شده» 
درقرل هفده ان كامه در ووه لو وها اد | إلى ديده .شود ' 
وبا رتولد اشارتى ندين يعنى ميكاد . حترال كاه انا شكار اقاشقار نيز ازجائب 


اهالى بأد هده » حواك درةرلن شش وثم درقرل 0 تعرف حينى هأ وده 


ملناتووون + مارهب معن اده (617 
م م ا سس 


و<دزو كام _سةان جين لدان ١‏ .تنروق اسرى © لين أسم 3 ضكار كة ل تو ركثان 
حكن ددا اده به دترال مم اطلاق 000 1 ا به شول يدو لفت سراء بوشهاى 
باورستان غملى در «واردي مات ودرا شلا.ة ابل مسامين قرار ميدادد ء نام 
كاره و در'ورد<ود ون ةك 6 0 2 آم كاره بسان ره و 
ركان دده بأشد . 
باور-تان درعم ق-يم جزوولا اخ ودر ساى <غرافاء ما أزاةرفددولات 
بأختر شنا حته وام ,: ده أيد 2ه فم مر يأو جدود ولايت باختررايدن 35 أعراائف 
هينا بد باختر درشمال وعشرق 'فغافتان شاللى تام علاقههاى است كه درهيان 
درياى ون تأمير جد بأخ ونه بالاء, در ياى سئد وافقع كر دريده »© وسر عمد 
لذ كور از ساسله كرودوما ؛ إمارف تشرق ومغرب ازمناع موات وبحكوره 
اعتداد دارد ولقطاع مى دود ردررت حوب وغرب سر حديا خثر «توأزيست 
ه ترهاى يغمان الى 0 د.ال لزعور 6 ك5 بأنحي اب علا قهساى و3 
و وزدك إغارق شر عه باد ع مامد و شير ناح 'درء غن قى براايدرة عرى 
جكد لك .تصل عىسازد ؛ ومشترارن علاقة درياى كابل ناحلى ! تصاك بدرياى 
حترال شمر عد باحثررا تشكبل ا > اس لمارف شمال عشارق ولاه باور 
دا خل حدوداءتر يا شورذه مى شد . » 
ارتو اهائ بلوودقان ين ارتمكن لرقدور ادرلل ك بدازاع تمان وذ عت 
0 قدم بودء و<ق اقرن 4 علام اش دسق در ».ان ادعب ب ترق 
١‏ انيد بى شد » امك اتسكايدى ريا 5 درن «٠وضوع‏ اشاربى عى كد : 
كل كر أوسا واويجاز اذالم ام شادوت على كوه دن بورتتان 
شمر حى به كانيه تسايدويك مدلروعه كان ممرقوم ؟كوده وطية] لطر مواقت 


أزاد هند رؤدءن در شمال هندو كره دوات قدم اخرى رأ تشكل وده و 


سمح رز 85 ) سال اول جل كابل شما رك (؟١1)'‏ 





مذهب روكى رست زرتدشت را إزبين خود اماد كردند ودر٠٠76‏ سالقل 
الشتع طن دارا ساعكد 1 تنون: الى الافاهم ل رار كام مزق 
ابر ان ( انه نستان ) باطءقات زءردست لوط شده ومتحل كثته اند » فقط 
ساكتن اروز ىكافرء :أن ( باورستان ) كاخودرا درمان قللججال ازديكران 
ذا 5ه الء احدت نوا اام نائدة الح وان كع الله دروترة 
اخلاق » عأدات , اسلحة وسابر امور اهالى بأورستان ء إطرر <بسات بد ران و 
اجداد | رياني خود مان بىبرده ىود . » ولى ازنحةرقات علمى سار محقتيى 
علوم مىشود ©ه مرور زمان ابن شاخة خاص اريانى !ففانستان را ازا حتلاط 
سابر طوايف آرياثى داخله وحتى تزادهاى خارجه حندان مساق نداشته اسث 
كه ما درسطور تزدكى بآن أشاره شواهم تود . 

بعداز سقوطدوات باخترى ونفوذ سلملة «خامنةوىدر انغائستان » بلو رسئان 
با اءتقلال داخلى زيست كرده » وازروى هيج علائمى يوان كفت تين 
سلطة ازاما درئ ممامكات داخل شده باشد» هكذا دردورءٌ سمط نولا نيان 
واقماً تاءال علاعى دست تيامده ,كه وان كفت بونايان دريلورس:'ن «آشكيل 
دولت ومدئيى برداءته اند . ولى بعدازات» دول هاى كوشانى وهيطل ازقرن 
اول ناشش مسبحى درافانستان حكمفرما نوده وبوتانيان براى ابدسةو ط كردندء 
عد ازباخترماى مدتى درهان حاريات اولين مخارها باباختر » غلوياً بدرهاى 
بلورستان ناه ترديد وضمناً با اعالى اميته رسوم وعادات هدنية باخترى را 
بآلا ار غان داديدم جتاريكم هنون آداب لشدكن وحُوردن غَذَا در روى مهيز 
وصند لى وصراسم تكنين ونيز واصول خطاه ونطق ها و تشكيل انحدن و 
جنك ها براى حل وفصل ا.ءور قببله وى وطرز شرب هدام و رقص وغيرها 
ياد كار هان مدنت قدي باخترى در للورستان اشسكارا و بديدار است ٠‏ 


و 


صفحة(<ه) 2 سال اول يحلة كابل شارة ( 6100 








درن ضمن ارباب انواع إرسق وا نيان بأختر نيز درمذهب روشنى رست 
بأورستان اثير كرده ولاقرن 19 درجامة بت برستى باق ماند م هس جند ارباب 
انواع بأورستان بسنى زياده توده و هريبك قربانيى ها هدم بىشد ولى از سه 
بزركتر هان ! ارب النوع اعظم "مام قوم -اوكيش رب اللوع جذكث بودء 
وى ازقدعترن ارباب انواع محساب «يرفت > ماده او قرياتى اميا وكاور 
لباق كشن 7 براى رب النوع روت وبا العموم نزه.ا نحفه سار 
ارباب انواع ومعايد #وميه شمرده عيشد » وكاض أسير جرب هم شرانكاء 
دوق عى كر دباع طلخ كلانا دادو قريان را واسظة إفردن ات لطي و 
كو قربان زايعناة ره وعيرزان ؤسك عزدود الداعت #ريإن .من كران 
سوج ! سوج ! يعنى باك شو باك شو ! (سحه دريشتو عيناً مين منى باك را دارد .) 

درين ماه دين بودا عر ازهوراى عند در بلورستان شرق با مهاده » ودر 
قروناولة سي حنانك اك ابودي دان كريد حترال ازطرف زوارحين 
لصفت يك ص كز مقدس بده شءرده مدشد .» درساية مين مدهب بود َه 
لفات برا كريت هند قسماً درليحه هاى بلورستان نتشر كرديده و<تى زبان 
طاشة سياه بوشما بطوريكة يدولف كول ويا ر ”ولد اشاره كاد لواب 
بداخة خندى الدته:ازباق كزديده انك + سيد [لازق ال ولهت نودا دز 
كافر سان ديده نشده ودر بامورد حكمى كإتوان كرد . 

دورهاى كوشالى وهراطل ها ماثيرات هممى درهورد بلورسةتان داشت » 
وارعخ اسولاءت قران عوود إسى ناريك فتك . درقرن شثم ميلادى تو ادك 
| اشاق ساانى هاى فارس دوان هراطله 'فعانستان را »نةرض عوده » وحود 
درولايت #ارستان ود رق شمال ( بد خشان ) حكمران شده بودند » ازطرف 


أواق ماع بكو ها طرهواكنية شد # بل تزمهان بعقمة بجمكوات سن 





صلحة (04) سال اول مجلة كابل شمارة (؟1) 
حت 2 222 2 2 00 





اكرديد » وضمناً نفوس نرت ها در حصص التهمائى شيرق بلو رستان .ثل 
كلكك وكنجوت ولاك ريشه كرفت ا نا امون با قدست » باابن صياتب 
تسلط جبنى ها در بلورست_ان غبى موقت و عارضى بود م فقط بلو رسد-ان 
شرق ( جترال ) مدنى درتمن ادار؛ صكا شذرستان جين وا قع كرديد. » 
وحتى إساءها طابفهُ ؤردست رونا وياروءاسرا كه ازجوت شمال فرود أهده وزهام 
كران حترال را بدنست كرفته توديد » ايز در خود تحليل كردند » بابدازه 
له زبردست هاى خارجى تحبور شدند زيإن و اطوار اهالى الى و زيردست 
خود را در حترال اختيار عند . 
بأكل حال نازمان ظهور اسلام در حترال و تورستان مذهب مموى عان 
بت برست بوده واولابت در نت امي رؤٌ ساى بوىى ملقب به ادايا ادا شو 
وعدا فو دما وعافه اعافت ممروق قدي اذارو فشن + اي 
بلورستان غسبىناقرن ه و بلورستان شرقى لاقرن 117 مان هذهب بتبرسىقدم 
واستقلال داخلى باق نوده وحتى احال عونة از هذهب بت برستى در دره هاى 
أرسون » جنحريت 3 » بور » كدوريت » رسور ( ساحلراست درياى حترال 
در بلورستان شسرق ) باقست وكافرهاى ! نا بدو دسته كلش وبس كلى يا كافر 
سرخ »نقسم «يشوند » كه اول الذ كر از باشنده كان اهلى جترال و دويمى از 
فرادماى تورستان بوده و بداءا «ساجرت كوده اد . در قرنى دهم مسرحى 
كه اسلام درصفحات افغانستان مشرقى تروبس ميشد ى دسته دسته صيدم ازقايل 
ا خصصازقولاسلام انكار نموده وددره هاى بلورستان نناء مى برديد , اين ناه رده 
كان عمرور زمان طوايف زور بلورك :الى را «ذأوي ومطيع خود ينان رقنا 
بإاما امحئد » السكلريدى بريتانى دريسمورد مرك ويديائندهكان موجوده ازاخلاف 
+انقبايل اففانستان شرقى هستاد كادر قرندهم از مقابل اسلام كرته ودرا 


سنحث(هه)  *‏ سالاول_ بأل شارك( 








سناء أوردة ابد .» 

بالبستى دائست دراز من قديمه طافة زركك داد يكاى مختانه ( اجيك ها) 
ازولايت باخيدا وهار ا نب شرق ثمال افةائ.تان وسابر حصص الكت 
اننشر كرديدئد كه ازاتجمله بود اهالى قدم ك.وهستان * خنجان » سيستان » 
إشهلى ) ولوموخرالذكر زبان غير اريانى تكلم مايد) أرمس جهاى قدم لبوكرة 6 
كان كرم ( وحصة مشعود ووزثر ) كا لمحةمءروف ه بأركنا تكلم ميكتد» 
طدوايف كالساى وا خان ودخشان ( نا جكماى سرقول » واخان » شخئان » 
معان سذكاوج © اشكا شم كه زبان مشم ور هه كالسا تكلم هيما سند سارك 
هاى شهلى هندوكوء , سار حصص دشان ودر واز كه فارسى صاف تلفظ 
مين اند » وح لعغوعا زبان درىقدم را «نسوب ,انها «دانتد » متجمله قسمق 
ازشاخة داديكا در نمايت شرق ثمالى ولايت ادها ريا ( صفحات سورت » 
در » ياجور ) سكوات داشتند » انقسمت ازطرف شعة كند ارين هاى حتانه 
التدرع بطر بلا رائده مبشدئد» درقرن باتزده بوسف زى ها بكلى آنا را 
ازصفحات با جور طرد وسعيد ود » عدة ازاشها بدرهاى بلورستان مشعرق 
( حترال ) اكشيده وبا اهالى | مبذاند . أما قسمت عحمدة داديكها درازعنة قد عترى 
با اهالى بلورستان اختلاط ورزيده ابد كه ناهتوزقص.ات سارت ويدوثى دروادى 
أذكل (بلوزدتان عرق ) ودرة 4ه كلك هروه ( لول بلورسناق شرق )> 
ماسنده كى 1 نها ( داديك ها) را هينيد , بعلاوه جون اهالى بلورستان نظربه<هانت 
ومنانت معان و هقام سلحدور كار و اغلباً با *جوا ران خود در 3 
تودد »در محارب ١‏ كرا ذالم وعدهٌ زيادى أسير ده » ابن اسر 
بنوان غلام بكار وا داشته شده ور قرسا ياحقوق #دودى زد قى مكرديد» 
الببة 1 ها سياه و بعضاً درخاما ورخى بتاعت هاي تجاري واهكري وجوم 


ال رره»ع سال اول. ب مجله كابل, شارة ١١‏ )2 
تيبي ب بي يي 2222 7ب 2 ___ :]7 
دورى خد مث عى عو ديد ونه بعضى امات مقدسه تزديك شده عدوا تستاد, 
عد ابن غلا مان أسية زياد ا ست ودابرت الممارى الكليسى احهال ميدهذ آمما 

از احفاد باشند كان بسيار قدم “لك استئد . 
إن اختلاطهاى طوا فب دا خلى افمًا نستان ا ول باذترى , دا ديك هاى 
متا نه » اها لى افذانستان مششرق » حبو سين جتكى اهالى متحان و اندراب 
ص رسةان 6 اهالى متاح مت وكاشغرستان حجن بأوضعءات <ذرافا لى بأورستان 
1 راهاى دشوار كداز وعدم ولت ل وشل وعسءرت روا لط باهمى را 
العزام ممأ بذ »م دسدت2ت يل سد داده س3 بلورسةان را درعادت 8 اخلاق 7 
زيان وسار انور الى از هم متفاوت ومتاز مساءحت ديك 5 ام" هاي دا على 
بان شان إشدت مشئول 0 و .شمو ر تبن ان #ارب خا لك هان اق 
است كه در قرن 11 و اخر قرن 19 بين . طوايف سياه بوش واقم شده 
بادازء كه وصادمات فسلعين ا 00 ان قبل ما السمة رود ٠.‏ 
اهالى بأو رستا' ن 2 دن أس.م مروف و منشءب لوده ليده ها -اى يتانى تك 
كاد در باورستان شر قى لعنى حثر الا عالى بدو حصة مده 4 سم ردك د ستاولا 
هنا كلين قدم اس زمين وداراى 0 لوده هوسوم به حو بائوستئد » 
وزان مسمذلى سام حو وار تكلم ميم سد 3 دسئة دوع موسوم دروا يأرو ناىاس 
7 از هماحجر ن صؤعدات الى لوده وصعت ريات را كرقاد 1 معمدأ دراهالى 
اكر از نقسيات قدعدينام ( سياه بوشان وسفيد بوشان ) كه ابدآ باءث سهوات 
شاءتة ياست 3 صرف أظر 0 يم بابد بكوم 3 الى ل-4 د سريه مياه بوش 6 
واسكلى ع رإ ان باويروث 0 ميشويد » سيآه وما دشتمل أعدت ريك 
3 قل عظم يدنى كتبرها و<مار أل ورد كام « مادو كلى 517 شتازيا كشتوز 1 


صفحه ( لاه ٠١)‏ سال اول مجلة كبل شيارة ( ١١‏ 2 





كرديش ء زيان ساء نوما با 1ك قات عميق علمى نشده عحالته بشاخة 
السن هندى آر ياثى منسوب است . وايكلى ها زإنى :كام ميكتئد 
1" از أسان سياه لوشما وارل تكلى هأ حدا ومماءزاءت : بيك عادر همه 
اوضاع قرسا باسسياه وقرازرا كزها اناف ار حه درسلا حشورى 
او اا تر اسهد وى دوارفت كتى واقورت محثل مار ميافتد . زاوناى 
باورستان جزالم-كة كفتم بعلاو محاور هاى مختلفه يمار دءته نقسيم ميشود 
<ترالى يا خووار » زبان سياه وشا بسرار مروج است » ذبانواى وبريسون. 
اعالى هك وبند كز 00 جه ها هم ياد كرفته «يتوانند ء امازبان بريسونرا 
ا در ان منطقه نواد نشده باشد ا #كوايك: 
راجم بتاريخ ولاءت بلورستان بالبستى كولم سحت ناريك ويجمولاستء 
روايات وطن انبا در برده هساى اساطيرى و آمحته باقصص برعاى قشتكك 
وعفاريت خشن امت ء هءهذا نا ابدازهٌ بس #تصصرىاز صفحات واريخ ٠بتوان‏ 
در بموضوع «عاوماى يدست أورد » در نار حماى هامين أسية بطور عو 
اون ذ كرى كهراجع بانزولاءت شدء هان تاريخ ور 7 كان است » بإرنيز 
در نزك خود اسمى از اهالى بلورست'ن ميبرد » و آئين | كبرى كا هى ان انها 
يادى ميماءد . شرف الدين , در جاد * كتاب خود از 0 انان 
ذ كر ى كردهميكويد لسان] مانديتور كى وعندى وه شارءى شاه دارد .ازفر؟؟ يما 
و ؛دست بر نكارزد سرد بابواوك هارت 0 17م أست 
مشاراليه در كم وما بأوقد مخصوصى يغرض مناه درهاى هندو كرون 
عوده وا حصص فوقانى وادى باشكل در باوره :ان غرنى ره «والستع بعدها 
ماورس:ان شرقى (حترال ) عودت كود . ما روريم '113[01"18017 بز كوشض 
مود كأبراء جلال آبإد به تورستان داخل #ودء ولى بعلت عادى ناكام ماد . 





0 سان اول ب مجلة كابل شار (؟١1)‏ 





مس سس ا ب ع م م م ل ل ا يي ا يريش ومس سي م 


«ستر نير 1].2]011 كشاف معروف ( در شعية كشافى هند ) ه ترديل لياس از 
هند برأه جترال عازم نورستان شدء واو علاقه كلاش حترا لارا كه مسحن 
اهالى ب تبرست بود تورستان صحيح داشت ء ابن اشأياه او ازصورت رابو ى كه 
دادءاست «علوم «يشود . درسال ههم! مستررابرت “ن 8.118061]5011. 6 
داخل نور-تان شد وبعد ازيكسال ان مسافرت خودرا تكرار مود » «علومات 
ان شخص راجع باورستان على 56 مقيد و دسب س2 يتدكك كور 
69 لزوقتك ازيشاوربكابل«يرفت درباب نو رستان شايده دود 
ازترس مسكث هيج هسلماتى دراتا رفته بميتوايد » وتجاران هندورفته «يتوانند 
اما درهعيد اجازه داخل شدن نداريد ء مشار اليه شراب كافرها را خم توشيده 
بود وكمان عى كرد انما تصارى هد . ازان بعد راججع بابزولايث جسيزى 
شنيده نشد <تى درئذ كرء نَقَسْهٌ هندوستان » متتشيرهٌ رئيل 0611 نم12 وكتاب 
«كابل » مسفة الفذستن . 

رو ممرقده مى نان فهميد باو رستان در دورةٌ اسلام ٠‏ ظهور يمور 
مسقل ومطاق المنان زيده كى كرده و عذهب قد خوشش بأشد بوديدء 
جون ولايت داراى قلاع تين وه قريه اى قله ثى داشت نيزر كان قلاع 
درعين حال سمت زر نات عسكرى را در مخاربي داشة.ه ودر مة_ايل رسيس 
قويترى مطبع قعردة و غنها.. يمور درضال هم متكاى ك بدو ستان 
حمله ميرد در ا'رتظل رعاياى اندراب ارستان ازيغهاى كتورها وبلورها تجاب 
بلورستان عسكر كديد » واز جمت شمال از كردن خاواك براه حصة فوقا فى 
وادى شير عبور كرد , تيمور درين مسافرت زءستاق درديدى نشسته بوامعلة 
مها لك خوردن ازكوه سرازير شد ء واو مى كويد در جنا حب خود بك 
دسته درهزارسوارى روان كردم مملوم هدشود أإنعدة مم خصة شمالى نور» تان 





صنحة ( وه ) سال اول مجله' 6 بل ثمارئ ( 1١‏ ) 


و سس سوسوي سس وموس موسيهم 





رفته وشاء شده ابد , اما مور دعوى مكئد دن غا لب نودم مسر حال دمور 
بسرعت اين ولايت صعب المسرور وجبال موف را مله تمودهوازراء خا واك 
دررفت » واشءناً دردرة كتور كتية سالا كاز ان سفر خود كذا شت »)در 
ور داخل تورءتان بر كتار درياى ناجل يا الشتكك تاحال قلعه مو جوده اعت 
كاوراقاعة سور تابد » درقلعهقلوم ااانه كر انآ خرن شطه شيرفت 
جور فوش ار دوو ل سيوف انوع لكيه تيان ذره انيه كلك ١د‏ كار 
تقر كرده اسست . إمد از تيمور نازمان امير عيد الرحمن خان ازين راء شمال 
غرب ديكرعسا كرى بلورستان داخل نشد است » مسرو بارتولد #يكو بد علاوه 
برثوى كه ازين راءهنورستان شده ء ازيد خشان درشمال وازوادى كا بل در 
جنوب وحترال درشرق نيز حملا فى به بلورستان غملى شده اسن . 
تزكبابرى درذ كرى كداز اهالى بلورتان ميمابد كويد كادر وادى شير ج.اول ها 
هياندازندوشراي ميئوث:دءوهى آدىى نوطلى ازجرممملوازشرابدر كردن ايل دارد. 
انين كرى در ذيل نوشته هاى خود يكيارى كفته استكه كافر ها( اهالى 
ونان ) احفاد وناتىها استند .» مين بذ كارائين ١‏ كيرى أست كه مصدر 
اإن قصة اروطت د واعنوز 0-5 را راجسع به نزاد بلورها در اشتاه 
هباندازدء هستربول ابن نوشتهرا ترديدتموده وانسكارردى بريتانىذكرىازانميكند . 
لعداز يمور بار ومحمد حدر نبز حملانى سلوره تان ؟.ودند » ولى دسته هاى 
سوارة آنا عاجز نود ازاك موفقيت محكمى درائها احرازتماند » ابن حملات 
فقط درمنزلة ينما اول بشمار رفث 1 مرحال بعد ازقرن شاتزده با الندريج 
اسلاءيت دربلورستان شرق قدم ناد م درقرن دهم شاهي! هاى زر كى ازراء 
عند و كوه يوادى متجثير كه 98 شعنات رود كابل است ميرؤت » علاوه ران 
يكراهى هم ازيد شان نيت ذكر عىكنئد يعنى نولاءت سمت علياى هند كه 
سك نحا ازاهل برت ودراءن زمان ولايات نت الاطاعة انكلس( كلسكيت 0 


صفحه ( ٠6‏ ) سال اول محله كابل شمارة ( 017 











كنجوت ): لاك ندرا نا واقع است > وذ اسلام هم ازهمنين راها درجترا ل 
بيش هيرفت . دروسط قرن مجده. باورءتان ششرق ( أحترال ) زنرتساط جبنىها 
رفت » وعد هاود بارء ازاد كرديده در تر ارت هسبترهاى جترال مل 208 
وحوَ تي قيال سياه «وشماى بلورسمتان 56 ني ز اطاءت سياسى امت رحترال 

+ را قبول موديد . وشّول محمد ابن ولى دك ازممتران حترال بابرشاء نأم‎ ١ 
اهام قلىخان مخارائى اظبا ركسكين وأنقاد عود.‎ 

در قرن 19 مطا بق معاهدة د توريد ( ؟١‏ تودير 189 ) ننعقدةٌ بين دو لثين 

افذان و اسكايز حقوق افغائستان از جترال سلب كرديده ودر ١888‏ عسا كر 
الكلير كام ! نعلاقه را اشغال مود . عمراخان رئيس جندول وشيرافض ل خان 
باجو 9 كر بن سراء ىكابل كه رضد استعهار الدكليز واميرالملك رادر نظاءالميك 
#مثر حترال درب «الموديل أسير ا 2« وحترال لصفا سكملا 06 
مي نو طه اكعمير قرار دأده شد وشحاع الملك مشر حترال درجتورىم.وةا 
بدربار اج وى د«لى حور ممرساند ؛ داز عنية واديران كرزن عمسا 3 
| نكايز درءنتباى جنوبى علاقه حترال درقله' دروش'قامت داشت ودرهانوقت 
“ا نه هاى سر حدى لعوض 17 أر منتظم به ١ش‏ راى حتر الى كويلداده شدء 

در هان جلدم .قدرات دترال دعج هذ كور وبصله «يشد «طابق ٠واد‏ 
هما هد دولتين افذان و انكليز علاقه باورستان غسبى ( نورستان ) از احتراصات 
هستقم نايا حفوظ عاك » ولهذا اعايحذ رت فير ع..دال رمن أن (سمرعث 
درسال 8وم1 داخل اقداهات عسذرى شده , وبواسطه اشاع.ه اسلاهيت 

لايت هذ كور را جزو لانفك افغااستان رار ذاد » واميوزه اهالى ذى 
0 لون شان داو وديف «تدين ووطن برست ب اطيتمات افه_انشتان بثمار 


تبروط . اشبى ٠‏ 


للش .. -ر 


لل خسم طبن له ممه هل 


3 


١ 


نف 51-6 





فيرشت امتدرحات دوزة غال اول له" كابل 


مطمون 
أهمدت ترجه 
ذرورت توعد رم اط 
ركة انوافاق قفارت 
ا 
تغيرات جسمة يا أقعال حسيه 
ذكاوت وغغناوت اطفال 
َ رات والدكانن ان 
دن فطري أسست 
ديات ودرب اخلاق 


مل اياى اسللام 


«ضءون 
شهدت ادمات 
و3 


ىو 
اسلون 


شور لك 7 أله 


لودئده 
شموزاده اد علبذان 
شمر اده احد عليذان 
رجه حدبب الله خان طرزى 
شهراده امد على خان 
ترجه محمد دير خان 


تمد كرمخان قاضى زاده ٠‏ 


اده امد عاذان درالى 


قاء 
"عن 


قسمث ادى 
الوؤده 
قاضى زاده 
غلامح لاى خان اعظمى 
هادم شاثق 


مترج رشيد لطب 


) > م 


ثمارء سفحه 
08 ا 

ن 5 

١ 5 

6 5 

١ 7 

١ 7 

١ ٠ 

١ ١١ 

١١‏ إوذن 

١‏ رذن 

سُماره ‏ سفحه 
0 5 
١‏ ف 
١4؟‏ بالاءم 
20 


فسدث اما ىَ 


عطءون الوإسلده | شهارو صوحه 
عادت ووذ ان مد كريمخان قاضى زاده ١ ١‏ 
د-وز فى علام جرلا نى خان ١..ظى‏ 3 ١‏ 
وظرفه شناءى عخدكر مخان قاذى زاده 0 ١‏ 
2 ى وقرن حاضر خمد بشيرخان .خذى ز'ده م ١‏ 
عام وتربيت غلام جيلانىخان اعظهى 4 ١‏ 
انتقاد و وذيك د معان قاذ زادءه 06 الس 
قضااى ا<ما عى ترجه محمد بشيرخان بلاى زادمى ‏ ١و‏ سو 
ما ومدنيت غلام جلا بى ان اعظمى ١ ١١‏ 
تقرير ور برها سرور <وبا م 


.هون الوإسةاه شهاره صؤيده 
امخاز قر كّ مد كر م خان قاذخى زاده 0 "> 
اخلاق علام جلانى خان اعظمى /اعم كب 
عفن زان علام حيلانى غان اعظمى ١,‏ اذى 


١دءون‏ الوإدئدم شاه صقعده 
اد بيات دراففا أسئان عير علام مد خان عبار ١ ١‏ 
شمر كابل 0 , ١‏ :1 


د 1 6 بط 1 0 خان ٠‏ ع 
أظرى بناج بل 0 حاظ نو محم خان 


«ضدولٌ 3 وإسلدة 


ا . م , 6 >" ٠‏ 8 
انقائسةن وأحاهى بتاريخ أن عير عالام د ءن عمار 








ا يك 20 : 1 
ع رستان 0 0 

كتريا واه 

هدنت قديم اهنا لان احمد على ان عكر حم فرالسه 

سكاس تعن باعسةانوقراء 0 , 


أسلام وك 6 شوزاده ا. على خان 
لازا سنا ور لاا وان عاد 
زبان ها دريابل مولوى تضل ربى 

السان ح< وكا 30 اشر 


125 اناخنا 


ترجه مد إشير نل ند رادة 
مر عاثلام تحمد لحان عبار 
صنابع كر يك وبوديكدرافغاا-'ان اح على نان مترحم فرانسه 
عروس ل ترجه سسرور كوبا 
0 ها .نا 
عو يا ع < . تان 0 0 
باو با ,2 , 


عقاد مه م 


ممرء لام جمد خان عار 


تر حمه امد ءلى خان دوالى 


مترور كوي ١‏ 
كاف كبلى 1 


0 


عبد عا الديئ انفال ‏ غلأمحلالى 'أن 'نظامى ؟,م 


هم حا, ه, شاع 


0 صفحه 
١‏ ل 
03 4 
0 ع 
5 7" 
5 55 
/ 2 
م2 بسمضس 
١ 4‏ 
١ 8‏ 
٠١١ 98‏ 
1:١ 8‏ 
٠‏ " 
٠‏ /ا١‏ 
١ ٠6‏ 
١5‏ 1 
١‏ 1:6 
١‏ بقع 

0, 

ام 


اع ذا 


5 
ميرزا عبدالنا ر يدل قارىعبدالله ان 0 
اديت (إثأاورى معرور 3 3 
شاعرة هرى سرور جو )ا 0 

بادى أر فضلاى غزلى 

مزاد وتكارستان هرات سعرور 3 7 

بدر كير أ مرح رشيد لطيقى ه 

هناف زوفل لسوت شام 2 :13 أ 

جبلى غس +ستالى سرور كوا 6 

فا رياب وظمير اعظعى 1" 

غاث لدن عواى اعظمى لكك 


١ 
" 


١ 


شمزأده احمد عاءءذان ال 2 سيف 


نتوين 
ف 
1 ' 
٠6‏ 7 
04 
1 ا" 


فطا''ى قرأ وش شده عرد الله من أذان ويس لمعيف عرق خم 35841١85‏ )2 


دو ور اقل سرود كو ٠6‏ 

شور يار شاعس , ١‏ 

ويه وصدمين سال عبد الملك دان ١١‏ 

أسوت أو 

أده هاه ابعر الأباي أ والشكدو ١‏ 
1 و 

شأ كمه لفان شخر رار 5 ١,‏ 


١ 


51 
13 


لا 


٠١ 


14 


+ 


مطءون 


فسودت اشغاز 


و 


05 لله ه 


انفاق انور إسمل 


ابدرز بشعراى وطن مساةنى صاحب 


أندرز ويس علام حضعرث شاإق 
مس علام حلا فى اعظمى 


توصه باخلاف 

قاو 

0 بعالم وفن 

7 5 
كو 

رق 

علم و حمل 

فلادت 

رجه منظو مةشاعى ءند 
احثياجات عميرى 
ابل 

هام تحماين اتغالى 


وى 44 واد و 


وساي صاءب 
56 
ساق 
هس لخي 

, 
معر 22 .ا 
موساغى 

0 
مساخى وص.ا 
وسلذى 

ل 
هوماار سل 2 عاك 


از غلاهئدا كوثر معر محداقياك 


شماره 


حم 


> >" جه 


ل ال عع احج ل 


٠م‎ 
١١ 
ف‎ 
١ 
١5 


صدءدةه 


نف 
فض 


١ 


1١7/ 
يف‎ 
15 


١ 
2 
سم‎ 
14 
ىق‎ 
" 
ل‎ 
بذ‎ 
" 
نم‎ 


“مون توؤستدن ا ا 
افتتا<يه و تشكر علام جبلاتى+ان اعظمى 2 « ١‏ 
ممسام محله ممر ور كويا ١‏ 0 
مام اتجمن وو وسرام كن الجن ١000م‏ 
كارو أن زرد لخر علام مد خانعيار ٠ ١‏ 
قدر شناد.ى اجمن 3 ره 
ياد ١‏ ورم وأصعدىم عءار 0 6" 
لشكر وياد اوزى الجن ٠‏ وه 
تدر وتشكر ٠‏ 2 3 





٠ 


ذات اعلحضرت ها يوني 
يكشت ان دور ماى شمبر كابل 
فوتوى سيد حال الدين اففانى 
والا حضرت صدر اعظم صاحب 
بكى از منظر هاى طبيى 

والا حضرت وزس صاحب حر بيه 
بي ازمناظر ,عشير 

مبلخ معروف ضد شعراب 

بكى از مناظر كوهستالى اندراب 
بك از ماظر فلاحتى ابدراب 
توماس اديسن 

تالار شوراى هلى كابل 

«نظره برف بارى در ارك كابل 
يكخصة مشمر ىق اركرك شاهى 
رحه ,عثير 

قط :5 ارككك شادى 

از كار هاى مطينه فت 
عروس دل 

بل درونه 

مقيره امد شاه بايا 

كاشرانس خلم اساحه در <ينوا 
مقيره «عرويس دويك 

ارغنداب ند هار 

غدل توزيع انعامات مها رف 


2 يا يا 


إن 


٠‏ م4 ب جح اع عام و د 


5-2 
٠. 


والمبال طلاب مكيب اماتى وا مانيه بروزم#فل 


١5 


اع_للان 


الحمن ادلى كابل خاضر انيت باحضراسكه در مس كن وساير ولاياب دا<اه 


:. وخارحه 
اقامت داشته ( وممايل باشند حزو اعضاى افتخارى اجمن قرار كرفة. 


» ودررام معارف 
حموميه خدمات وذك هاى علمى وادنى أعايزد ) داحل مقاجمة كردد ؛ 


كا اعية هذا 1ه رمات 


ودضمرا 2 ميتوانند 


0 


32 


ياد أورى 


حضمرا كه اكاك سال 6 ع كال ممايل باشند قبل 
اختقام سال اوا:رااقدى وزقه اشتراك ورديدةمشاوضة قنمت شالاءه 
له را دفتر ا يمن ارسال قرمابدد والا مجلات سال دوم مخدمت 


عقارق" زرا هك رهنب ( دفتر اتجمن ادى ) 








عل اعم و ل 2 اله 





3 عناسبت مترين خد مات تا رغخية اعليحضمرت ' 


ناحدار نأمدار حقدار اذها نستان 
( حمل نأدر شأه فازى «ى 


ا 


5-3 


اولين روز أغاز دورةٌ سعادت حقيق ملك وهات اففانستان 


لعدى افتتاح مجلس مقدس شوراى ملى 


٠‏ صفره 1156 دق حت مإ سرطان ٠ل‏ دش دلا جولاى 99159 ملادى 


مسسم ةا _- لعي س0 00 


ضءون وان 
ا ١‏ 
متا عه و تشكر هس آداره 
, 9 آ' . 
لدار دار د أفت- 
ت دوز افنتاح سعرور 1 


##روصه وكلاى شوراى هلى 


د 9 
دما 4 معت العاماء 


2 
2 سعراور صما 
شوراو ره 
ورا و دمر اجر عط عذان ها 00 
ال وعاون احءن 


مامئاية شوراى على 


2 ١ 
1 معاى و كلا 2 ب ا‎ 
ى نرم *وراى هلى‎ 


© رةه / *هزن د 
1 0 1 


18م سم 
*ا؟ مدب 
5ع م اه" 
0 بس 
؟س واسسم 
لا عاسم 


15 <5 


(2 ١ صوحه‎ 





وحن ه هه وم 








. 5 2 5 5 
دس سيرك ماكر بن ا تَّ ا رديه اءلحضرت اجدار <مدار 
ونامدار أفْغا أستان 
ا 


اولبن روز اغاز دورةٌ سعادت حقّمّى ملك وملت افمان 
لدعى افتتاح مجلس مةلس شوراى ملى 


ارو كم تكامل 03 ميرود > محدد در 0 نائوس طيئى است ٠.‏ 
درطى ابن تكامل وتجدد » صب العين السان وصول إسعادت زندهكى است . 
. وسعادت زندهكى عبارت است از آراءش روح وبدن » كه سلامت و سرور الى 
نار قيمتدار أوست . وصول سعادت بى زْحمت صورت نسدد ء لهذا يشير قدم 
درطريق علوم وفتون نظرى وعبلى كذا شتند » وكرسيى وعمل م داله بهإستند 
حكم تكامل و ساعى الساتى واجب مى كود » تجامع بششريه بلا استثنا ه 
أصب العين خويش يعنى سعادت حيات نزد يكت كرديد ولى متأ سفانه «نوز 
على در مالم وجود دارئد 5 بى از مراحل خوغي<ق ها دورثر اققاده, : 
وإعضى كلى در بادية سير كرداتى كمراه كرديدءائد علت عقم ماندن مساعى 
اسكونه ملت ها ورسريدن ارود هاى حقيقى شان غير طبيعى وعارضى أست . 
ان عات عيارت ان 554 امال سوء بشمر ات كه ا بع عدم اعتد ال 


٠ 





>فحه 4 








اخلاق نشت «سكرده , و لشكل سد سديدى در مقالل جر بان قانون تكامل 
ومساعى حسنة بش له مى أستد . 

ان سدى ؟ شهوات نفيه وغطبات سبييه امجاد ميكند , در دائره زند كى 
اجماعى واوله' بريا » و در عين زمان ٠وازنه‏ و اعتدال طببعى حيات را ءنزازل 
سانا ان رلزل زنده كك عييدان درن فبراة و غضات رالسام حاورات 
ومدافعات بشرى آماده كرده ؟ و ازحماست > اتقلابات ونين و كرفتاريهاى 

سذكين الى آافاز وعصرها دوام ميكند . 

ان انقلابات و كرفشارءا فردت تقدم را در راء تكاءل » از ملل جم-ان 
سلوب ميمابد» خواءند 3-3 انقلابان كاه در سرعت ك3 حانب مزل 
مقصود كيك مياد » كوم حنين باشد ء ولى «طلب ما دريتحا ازادل ومادة 
انقلالات است 5 فيحد ذاته ناثنى از عدم توازن انور اجماع ومائع تقدم طببعى 
حرات است . بعلاوه ١‏ كر انقلانات مسبب تدم و تكامل جواءع يشريه شمرده 
شدى » إسر واجب شدى دريس هراشلاب اشلانى بودى » وخمر شمر ننام سدم 
فهروف 'اشلابات 107 ٠ ٠.‏ 

جاو كبرى از م يلاهاى خاعان خراب سن اشلابات بششرى » يعنى عدم نوازن 
عزو الحا رو امدانة تدايرى اميق #اعتول "ور كن بو ارت تدان وزيا 
نوع بشر » تين و اتاب كردء اند . اس الاساس اسنيءه تدايرى 5 كفم 
توسية افكار :اك اسك ور طريق ريد كل #عاق 5 بالذاق بو وحدك آراءع 
خط حر كت منتخي ء ودرراء شدم وحدول سدادت قدم مربردارد» رسيدن شان 
بسر موك «قعود حتمى است ع جوتك هيج مانت #بتوايد ديكر سد راء تقدم 


كردد ( وا كر م أهي ال 'و<ود 00 دار اقتدار كار يه ازاهم 





ا 1 (م) 

48 لب جما 7و1 ا ليلل تال لل وروي 
دعرود . ازان رعيك أسَرك 3 تشاق اختلاف افكار 3 3 22 ظبور اغتشاش 
وانقلابات داخلية يك مالكن است » رخت سفر جانب ديار ست عى ندد . 

در ظهور ان يد ببر زركث لععى الو ديد افكار ما حا ممه از م4 اول واعلى ر 
هدايات حَدله الميهاست جل مده كه توسط ايان ينات ةقان ؟ ريم بير ان 


دين ءتين اسلام ينام ابه مقدسة شورا نازل كر ديده اسث . سير در نارخباى 
عمالك اسلام ممانشان ميدهد > ؟ابيروى بانهدايات اود هاى اول ةاسلامرا 
يدرو اعتلاو ترق ماده ومعئوءه واصل مود » وبالمكس» رق اران اسبان دير كرون 
هاى تلاقى نايذزر ىكر ددع ٠كذا‏ رموز ميم شوق وترقى ال مغرب زمعن را 
در رعايت ازممين هدايات عى يام . 

أما افغااستان ازعرصه هاى درا ز يست باوجود استعداد درتعميل اين هدايان 
مقرسه وبدببر عظم » وبا مو+وديت ملى ان دراقوام “عاد افغان سام عر 
هاى قوى » بدحتانه ازة فيض إن تعمت باقدمدت إدورت *وى روم مايده أست ؛ 
بلسكة جركه ها وشورا هاى داخلى اقوام متعددهٌ افغانتان » افكارعموميه ءات را 
درسايل اجما عى » بدسته هاى مختلفه تقسيم ء وكاهى عقابل جمديكر استمهال كرده 
است ء وازن راه دراتقلابات داخليه نايد موده است . 

ان ملت ازمدمااست داج بيك قوت «قدس ادارى لود 5 سوايد شورا 
هاى مختلقة بين الاقوام افنائتارا , ديك مركاز جموثى جع > ووساال تود 
ادكار وأصب العين جاممه را قرا سازد . ناريخ دعا منتظر بود قرءة ان فال 
ميارك سام ناعمى كددام صرد فوقالعاده اففانستان تواهد اتاد . بدمتاله شورا 
هاى تورات ب د 3 در زر رده هاى استيداد و١طاق‏ العنانى مستور بوديد 
ها نكم ار زمداواى دردهاى اجماعى ملت هاجز شدند , بد برئشئت و اختلاي 





صليحه ع 641 








افكار واراى تموىى اففائستان مفزوديد, نا 1نم تصادم افكار اناب انقلاب 
لكام ارق . 

درس ت اسست كد تدك - در انقلايا تك ذشتةُ خود تكلفته بود كك شورا ميمخواهدء 
فقط ازدردهاى كه رخلاف عواطت باطنية شان احساس ميشد ميئا لد ند . ولىبايد 
فهميد مات ها ازنقطةٌ نظرعوام اناس ء هميشه طالب بك سعادنى درحيات ميا شند 
كانام انرا فراء.وشكرده اند » حتى شكل ملى » براى حصول أبن سعادت نيز 
ازنظركان هنتوور اعت ا كردق ميجو سند 31 عند كن امن واحه 
لامدارد . لهذا هيوقت زمامدار وياسر براوردةٌ » درد هاى موجودهٌ شان را 
شمرده» وَْعَشِهُ جديدى درحيات انا تشانداد » ملث بكمان انك ازنصب ا لمين 
باطنى جود ها خيرى شاده ابد » بارعات عام ا كو مده استقال عوديد . ولى 
در تمل حون ان نقشه هارا برخلاق كايلات ود ها احسا نس كرديد > دوباره 
اظهار 1 ا 5 وار تحاست كا نا كاميباى قاندن “لى شروع «يشود, حه هلوز 
در سشُعخدص م ص وتعين ارزوى باطنى ملت مشتية بوده أيد » ازين رو ميتوان كفت 
عات عمدهٌ انقلابات كذ شته ن#بودن شوراى جميح وده أست . 

دورهاى ابن كوه انقلابات » وعدم توازن امور اجماعى ملت ها » نظر يمكان 
وزمان ورا ك حوادث الم ء مختلف و وزيا اسع ان ماي در صدها 
سال عتوابد أي فلا كت 00 ها تخليص كر سان كايد وسكا : ماتى 2 
از جندن سالانى , درائر يك تصادف تيكو ومبار ى ء دوافق بأرزوهاى باطنى 
خواش » به لعين درد والتخاب مداوا اشنا ه.كردد . 

انتصادق حئه درمات هاى خودب<ت ء درظمور يك ميد الغهو باأمورى 


2 كاد م كه وشدت الله أوراأهؤير ورا نحات ا يرغ هاعم و س 
6 دن اكيرة 'ورا موك وراى كان ار داذى 2-5 


صفحة 220 











بسعادت زنْد كان يك ملت » مامور وهوفق ميكرداند . ظمور اين مدان نائى 
در مات ها در قر نما كاهى و آنهم نكن ادرق صورت كر 5 ان توابغ 
در انظار عالم منزاتى مخصوص وشائستة داريد , ملت ها و نارماى جمان ( مارا 
وراءوش تمى كائد > مكافات ان ممردان نامى نه در فرصت هاى حرات » باك 
ببداز ممات بيشتر ظاهي و اشكارا مكردد , ياد كار تارمخى الما انا بدايد بذ كار 
وكارناءماى در شان أيثان باق وبابدار ممايد . 

خداى را شكرهاست كتدوطن عن زماافغامتان نيز » در نار يكترين مواقي 
ميشه بارادةٌ قياض المييه م توابئى ومرسأ ات 1 سار شه اكسسئة احور 
اجماعىرا مهم وند » وموجوديت هلىرا ازخطر فنا واضمحلال رهانيده است . 
ازان مله است شمريار عاقل وناجدار حساس وساس اففائسئان اعليحضرت 
حمد ادر شاه فازى 3 امور قامت مردانه كى در وسط امنا غ0 » و بيرق 
تحاهدت فىسييل الله راء در راه اعتلاى حقبق و هدنت صمبح مات اففان 
برافراشته اند » واسنك م بيثم كه بعد از سور دهورى » در تملكت ما احياى 
سات سنية بوه شده » ودولت شورائى اعلام واعلان ميكردد : ( وقارثئين حترم 
كذارش افتتاح ابن روز تارضى را در ذيل مطالعه هيما نشد ) . 

واقعاً امروز روزاست 3 >وم هات و طيقات ب اطلاع وطن »از كثرت 
عسيرت وأسداط , سرازيا تشناسند » و يك مستقيل درخشان و سهادت مندى 
مظن ولعرد وار كروية . اأهروة نرؤة لنت 5 #دران وعوابان فدكة باقام 
صداقت وفدا كارى » اغىاض شخذصيه را فداىبأموس وطن ء وخد مت باد شاه 
ميز خود مموده » وبا تمام موجوديت » درراه يششرفت وتقدم بيات و خيالات 


وطن برستا نه بأدشاه و يدر همربان ملت بلاوشند . 





251١ صفحيه‎ 





وكلاى تحترم إسيار سفاوة عه عيته 5 » مقدرات م ده مليون شوس 
افغانستان را م در دور رافت و عطوفت ‏ جنين شمريار عداات كردارى » 
دركف اقتدار كرفته اند » ويقين است كه درساية عدالت شمر يارى » بايفاى 
وظائف حقةُ حورش , ناثل وكاميان شمرده «يشوند . 

كار كنان احمن ادبى وتحلة كابل » بترن وخالص “رين محيات وادعيهُ قلى 
غوض زا عهور بدن ادشاء الى وى ملك سر ووس رت سنارت 
ومدئرت ء اعاحطيرت تادرشاء فازى هدم كوده وميكوسند كت 

اعليحضيرنا ! خدمات ترجستة ناركة شها » درصفحات اريخ وطن » عشاءه 
ستارهاى تمده د كه »> در شيهاى تبره وار تان اعات هيد رخشند » 
ود ربين ابن ستا ركان روشن ء مجاهدت هاى مققّد س وعالى تر بن كبا كه عيارت 
است » ازفتوحات تايان در جبهاد استقلال م وحصول افتخارات افا نستان » 
والاسيس محجاس مقدس شوراى هلى » ماشد بدرهناى سمشعه باش نور افشانى 
بك 

اعليحضرنا ! مكافات اهمه خدمات شاندار وطن بر سةانهً ها » درسطور 
يك جند مقالات شاعرانه » ويا يك عدد نطق هاى ناطقين وخطا » كاه ادا 
وجا شده ييتوايد . 

مسكافات خدمات هقدس ثمارا ء انار مخ ملت دراعصار بده ء يجا خواهد داد 
ونسل 1ه وطن » تراه على افتخار شما را ترم ا<واهند مود . ازاهمه مثر 
وخوشتر در مالم آخرت ء خداى عادل و كر , اجر زات و باداش خدهات 
شمارا م در راه سعادت يك مات عطا وصسب خواهد كناد : 

نس جر ات مااغاقاً صذا كنم زيده باد نام ناعى مارح .عيثرين ياد شاه 


4.6“ يا * 5 م 100 .4# 
انائستان اعلحضمرت در شاه رى . 





صؤيحة 2 4 «( 











سلا ل سج جه 
روز يكشاه سب اطلاع واجارهاى 31" ازهقام مليع صدارت عا عن الشمر 


ارديده وءؤدهٌ افتتاح مجلس عالى شوراى هلى را ياراول درم كز براى اهالى 
بشارت ع مود » در روز دوشتيه كه يكروز «سعودى بود هكس بابك «سرت 
وذوق ازغانه ها ببرونامده مخصوصاً قسمتى ازاهالى كه علاقه مند وازمدتها 
باسظار بوديد درساءت “زديك افتتاح ماده ها وراها عازم مجلس وبشوق و 
شطارت كام مىشتاقتاد عبوز وصور موترها وكادىها مخصوص ا قسمت يسشروى 
جمارت مجاس «لى را إركوده بودبد . 

ساءت له وام مدعون وارد عمارت مجاس عالى شوراى على كرد يديد اهالى 
وكلان 4وندكان وكلانتران وصئوف ماءورين ورجال زركك حاصف لصف 
درموقعهاى صوص ود ندسته منتظر توديد ساعت ه54 و وهورهاى سفرا 
وهيات كور دبلومانيك يكان يكان وارد كرديده وتقريساً درهمين دقائق وزراهء 
وهيا كانينه هم درءواقع خود جا كزين كرديدند . 

عام بساءت ٠١‏ داشاره واعلان وزير صاحب دربار واهذكك “وزيك رسم 
تعظم شاي وورود شاعانه را بشارت م.داد ا انع حطور اعلحغيرت مانول 
داخل #الار .زركث بحاس كرديده وازطرف تحموم حضار باقيام قيال كرد يديد 
بعد ازان اعا حذرت در ٠وقم‏ رياعت قياماً احوالم .ى #تصرى باحضار و كور 
د بلومانيك تموءه «تعاقياً تماق نارغخى افتتاح محاس را ذيلا ايراد فرءوه ند كه شنيدن 
ان «أهام وار يك جوش ورقت واميدى مخمرد ع عبس جناب عبداأق ان 
وكيل هرات تعلق شاها» را مخطاءه حلى لدي ازطرف هلي استقال مود 


صؤعدوه )2 


ا نت ات انه نه 717571 لاطت ارت ارا ف 07 ات تت 1 010731517 ا ا ب و و جر ا 





إعد زان جناب «ولوى مد ابراعيم خان كا موى به نما مندكى جعت علماى عظام 
لاحه خود را باواز ولبحة خيلى جدى وفصيح قرارئت كرد . 

دو آخر عطور شاعانه باكلمات شيزين ومؤثر و كلارا خطان قزم ودم 
مختصراً به با نات خبلى حكيمانه راجع باعيد وارهاى آثيه ارشاد ود رآخر بدعاى 


مو ققرت لات ودولت ماس را حا عله ديد 0 








عينأ نطق اعليحضرت غازى 
به قريب افتتاح شوراى الى 


إن بحاس شورا ى اسلامى رأ نام خداى قادر نوانا 1 مشا سد سعادت دنا 
واحوث دك افتتاح مركم و 21 إرثاء انيد مال الى ا ويك و «أاث أقغا تان 
توقيق ميخو هم كه ساة شراعة عطهره حضيرت #د عايه الصلوة والسلام بان 
خاك باك اسلام خدمات ا ازاز كد وبار ديكر دراعلاى كلة الله ودق 


وتعالى افغائدتان «وفتت وكماى 


حاويد حصان لم 





صنحة 6.60 








مسائل مشوره هيفرهودد ! خلفاى راشدن رضى الله تعالى عنهم عشوره كار 
مكار ةيل خلفاى ببى أءيه نيز مشورم مى ذر موديد ِ أيمكن خلفاى بنىع.ان مثوره 
را اساس عتبنى راى بش برد أءور قرار داديد وكلاى ملت هه درار خلفاى 
اسه عاضر مى لوديد كرس مهام كارها را اأوكلاى مات هشوره م.كرد . 


إعد ازخلفاى عا عم.4 سالاطين أسلام مشورم را مذاق “وت واعتدار ود دده 


إن اساس ترقى وتعالى ؟ترتوجه عودند سارين +يلى دوره حاى القراض ولخير 


وعدل در عالم أسللام واكم شد 1 


در ص لعا #*شوره 0 قرماى د داق اننا ف دوام 1 خا 4# 


رك اققان 8 برا ا 3 ادل مات اوئالجان كأنته مى نوالم راى ماءات 
مدوره جز نووست ا لين كذعته 0_0 عشورة أت 2 بالشاد كن 
2 0 8 7 م الال 3 9 ١‏ 1 8 : 
3005 درقائل و خخ 5 حوان حر رةه حود مارا! أامروز تروك قرأر بذأدة انك 
7 2 50 ماه ودر الو 1 
وحكم 0 4 درفنا ل وعدا ر بأفد 00 امعان له ان شُودراى دوات شين 


آآ# هه و 


1 ولوق داكت قر د عا يهن عش ايل 3 ان شورا اجر كه أناتاتان مفدد 
انك تخت ' 

خير !ارخدامءذوا 9 4 1 لان واقعات سياه درافة تان رو يد هد 
وش « شوراى على » ٠‏ وثمارا موقع وفراضت :وقرايك عتاايك الرماير كه 
عام موجبات شكا يات را از بين هات و حكومت رفع ها لم نا لت برشم سابق 
حكومث خوش را ازمات وخادم مود وار ى كرمملد كت بداند ! و شوراى هلى » 
اصووفتثن شوراعاى سار هلان كه عرور انام رق وادلاءات مود حاصلل كر ده 
نك عونة ترقى شورا هاى سَافٌَ ماست أكرحه عات أن احمروز اسنطور يك جيزى را 


حواهشس 3 كن دون ن ١‏ شوراى :'لى « را اناس رق ووسياة #صوص 


« ١٠ 2) صؤدة‎ 











املاح ملسكت مبدائدتم وهيدانم روز 'ول دراه خط ءشى » خود اعلان كردءام 
شكرللهكه درين فرصت بر امن 'فة تان بافتتاح ان «وفق شدم وقذتكه ثما كتائحة 
حقوق « شوراى على » رامطا لمه كنيد واقف ميشويد كه« شوراى هلى»امروز 
باأشوراها 3 واى وشخر <ه فرق دأرد 7 شما حقوق خوش را 5-2 ا تياك 
كنيد وهميئه رفتار و روش حكوءت را مراقب باشيد و براى اصللا حات #يشه 
مح بابخ شرها نيد « شوراى على » افغا نتان بالى امنت. و مؤسس ترقى وآءالى 
سكت شواهد شد وبامد خداى عن وجل خاه جتكما وشاق وشقاق تراى ميشه 
ارين وطن معدوم وا ! مساكئل شعخصى باعث وال واضمدلال اين 
ساعلات اسلائى #واهد شد ! وهمه وقن أبن عات اسوده جواهد ماند ! آغيير 
وتديل ساطاك مدت استهاك رشه عاى ترق واعءالى هلك وماك ددم مخوااعد 
توائدت نه شما ورت كان متواهد رسيد ! “ميشه زهامدار أن نيك وحكام 
صادق ومحسن فلك وعلت درحيد مت افغائستان ير ذاب ومشغول خواهاد شرن ١‏ 
اسة.داد داعت رسى ورشوت مواق بك قم درقاهرو ين #احكن روعا 
و اعد اديز ا 

اكفته ميتوام روزيحكه وكلاى ملت در « شوراى هلى » حتوق خو إششن را 
كاعد وخر وشرراازروى عفاد مو أاءذار صححردبد وافراض وشرقه 
ازميان رفع فان رهاق ووه مورسيايتك ا لناعان. عار لعو اعد روت اريدد! 
هسملت دارم انر وز سعادت وطن عنيز ما وثهامين روزا'ول افتتاح شوراى هلى 
باشد خدا قادر است رحم اس تكرم است هالطوريك اففاة.تان را بإسنةرصت 
كاريك اغلاب انه برانداز جات داد ومات اففالسةان ازتء عنزت ونوا ثاتى 


و اماد سسرازنو شد 3 ازد ركاه تحشاتن ازدى مانوس يسم وامود واثق دارم 





صضفحة 0 ١5‏ ع( 








د اقلاب كذشته آخررن دور فرت ونكت مامأت حسان واهد شد 
وانشاء الله تعالى براى مميشه خاعه يافت واين روز افتتاح « شوراى على » روز 
اول دور سعادت اففانستان جواهد بود كه نا ابد دوام جواهد كرد ! 

وكلاى محترم ملت ! مانوس للاشيد ء اخبنين ادوار ظامت را ل ما و شما 
كذر انيدم تاريخ الل عالم درحيات سائر ملل دنيا تثان ميدهد بعد ازهرس<ى 
اماي است وإس اكه عل ارط و اا اعد ون ات اقوط سند كان دا 
اعواةة ضو يدق 9 |البدالية كتدوق وزو عرنترانهن و اعذانى ليوا 
وشناة راق “تاس 

فرزندان وبرادران عزيز فخ اه ازاعرة اك إن دوره را ميخواهم 
ون نما بيان كنم ام شار عرو النانبعان امكنم اكناناز عراست 
خار حى حكوي امور حو و سويز رافق وتسبوق شوك اق اال راك 
در ظرف يكلام سال وجندماه شده صدراعظم صاحب و وزراء بشمامعلوءات خواهند 
داد ميذواهم ازاتداى ورود ود ماك باك افغائتان لا امروز اله بادول 
متحابه معانله و مكانه كرده ام بث اطهار كم ارما سياست خارجى عن 
0 فيدق عا ب 

وقتكة هن درخك افنانستان قدم كذاشم خودم وشاه وليخان » وشاء#ود 
خان وا درمت جتوق وعد عاتم غان وعد كاحان زا درست شرق تين 
عودم ! درين موقع "درست حول 8 شوذ سقويان ظاهى دود و«يج كس 
كوو سقوى را وقع و اعثيار مداد اما #مبيلكه امازالل خان در حدود قلات 
ور باعسا كر قتدهار ودار شد و دويباره عنم استيلاى كابل را باطراف و 


لكا قد اد اءالى تهات <-وال قدرى «تردد شديل وكان كردير 





صفحه 222 








3 'نْ بارادران ود بطر قدارى أمان لله ءان حدمت مكنم هر ار زياد واعود 


5 مطاب ٠ن‏ شخصءت هبي كدى لاعع م دى <ود *ن وبرادران ن راق 


الات شخصيت غود نيامده ام ماديخواهم درافغائتان انيت قالم شود وحاه 
مك تان رفع كر ودا نوه حص 2 8 غلم قوم ويل اقتااتكان نه ادام 
خاب )5 تند هان شخص بادشاه شود . ا اقيراز عن اعالى تهات حون 
اما عارءن متردد بودبد فط : لعدد حهءن تيور نودم 3 أعلان اشاس خودرا 
يدون اعتراق وادويت عام 0 افغاتان رد كم ! 

هى ند درمواقع تركك وفزازقان لبون ناكا وشكيك ان تطات برا 
10000 من تهت نام باد شاعى بنام خداى ناا نوكل م_حص دم 
وض زبلق: ولطنك كر د كاريزاة بز امدافيك رام ادها عن وااعود: عى كاد 
ع جح هيدام وميدانسام نا اشم درا كبرطيتان اهالى سدت «نوبى أشتت افكار 


- 


35 5 2 53 
واد شد وسقويان درساح دول فقدرنت 3 بعد 3 م( وا كير له ص 


دو نمت أكون وعارة جاه_ارأ أسااز عوديد عن كَ ذو ةس اده 1 5 5 3 


5 اماع 58 . كي 5 5 
اقوام ائا عله سشر جد ازاد استوداد كلم معو اسم ادوم ارحزاق استعاتن عام 


مع 


١ 520‏ 5 . 5-3 1 . 
درناوفت رأه معواصات دن دو اركزاى ها دردسن انكر زها نود بواسهاة حاحى 


عون 0 الع كويث انكابر 5 احل 5 1 5 اام 9-6 رطا ا مو اقم 


لكرد وعدر عير جامدا , رى ر 006 50 و 205 أدل 3 0 الى را عاق اعلان ع م1 


جادا رى خود وا 1 دومءعن لضحول كن بأيةه د رودت رامنا ]| رس اد 


3-3 أن بأنة اموز #وحود اك اا ميهةه ابوس للشدم ودحاك از كار لأطيارم 


ل فيا 
ووم باعيرت جاحى وم يك خصة 0 ل واهدز 0 دردستث “ن اود بالاح, رام ماله 


كردم كنا زكقوم وزر أراى أمداد بن وتات 351 ليان 05 همس دنه لوديد 


6 ١ 2 صقيدة‎ 











وعيرت أسللامى وَافِغانى 1 8 وش بود است.داد ويه ور رما دعوت مرا 
شر ل وه -دورم حاضمر شد يل دواث ريما 2 وان ف مله بتر با ا ن درثى 
5 نه حاحى هيرزا مدا >5 نر خان برين كله دس ارام وو 1 ديكا 
را ازحاجى هه وز رستان جك وه ووابس هر رسيم ! وس اعلانات و٠كتوات‏ 
خودرا اسمى أهالى قتدهار واكوام قا 8 بولا بواسجلة عدالغنىءان ارراءةن 
قر ستاده نودم أن مه دعوت ناه هاى هن باقوام قتدهار واحكدزا فى قصاى عيرن 
هلد رس.د اما<ود عدالغى خاترا بن هد ما لع شد والسداد ةج را 
عقترقت او دوه و "وروا درك وغراق داقن عاد كيه جرد كردق 
الوا ناكا كوه اقراء راقن و لأ سان قا وات تواظيرا تن مشو وك 
"7 رون شان لحت عام امن ود ادو أ شان ادرقارل مفوان بز 
اطهار استعداد شان با دراى أواص من لسعت جاوبى اس رسيد ! بأوحود ان 
همه اعترادات دولت اتكرار “ينك اح عيررا مد ١‏ كيان را راى اظهار 
دلائل عدءاءكان واس ورسنانن وزادما 0 1 وحار 0 


وشاه عقو دخان وعفرد 6 ار ع 00 ده هاى اقوام و وزرعا ويك 


ادم شن 03 30 واذان 


ع0 جاحى ومشكل واحمدرانى وجدران وطوطا يل وكردزى براى حار هه كابل 
وابو 0" اعن أ عودم لوز دوات رطامه ردلائل عدم امكان فالس فرستادن 
وزارما قالع 2 لود 31 حير 0 كابل رسيد خلاصه قل أن لاحم الى بان *ن 
ودوات ريطانيا برعسثلة مشاركت وروم ا 0 ويحدكى «وجود نود 
دن كي هدر .ور نودم 1 ازه قوم و4اله افغان له ابولق اله ميتوائدم 


3 شدءث 0 ردم أ 


رطاسا! 3 د له شار 


“ان 1 ع 2 شن <يزى باق عابده لود مهد بد دوأت 


5 و برها وهم عام سقو 8 نظار ءن ميت بدامشت 


(َ ١5 صفجدةه‎ 





زرا عر صة لات دهن شك ده يود عن لات باشسر ف يأ همس 8 دود 
وخاندان خود را تصام كرده بودم ! اءلل غمرض بعد از تتح كابل برو باغند 
نا مر در 5 در سهمله حولي لودم دوات برطانيا أ.داد 
واقواضت بوم دولك الكار ال اران داهم ام لون اعروق كة وو عيا و كلذ 
علت اعلان عيما> 1 من مخز فغلى ورح, خداى قادر مطاتى وفدا كارى اهالى 
أفة السئان يداد هو كدام دوات اجنى كلى را اتح كد أم “وققرت دن 


در مات وطن نطلل خاص الى و هت و غيرت مموم علت افتائكتان يعمل 


| مله الك ٠.‏ 

ان أشيخاص واقواعى كه با حكوءت اماليه مخالفت داشتد وهم جين ان 
وزراء وماهور بن بكر وروحامون 0 واعزة ات حده ا محال صرر افزاى 
شعخص ام فالله خان «وافقت نداشتند عم است كه ابن عدم نوافق 1 نا باأو 
استند كر 


ايدلكا نه شهرات لكدانه اس از دازيد 5 دران ابدا اما حاديات على و١ددى‏ 


كرده عى شداء جتائيه به عشاورة جند نفر اشعخاصض كوناه بين » ملت را وود 
متتفر وائر ور. وح همه خدهتكاران وطن را كك درهوقم مخاطره راى <يرجاس.ه 
بأيد حدمت ل » دور مود . 

عن يزان من ؟ بده خيلى هتأر شدم وك بأره وا عخر ضحنرأ يدم » 
سراست هن در افغالف:ان سر وراز ارد سااسث ٠ن‏ در افغاستان سراست 
اشكارا است هن ميخوام, هرجيز را بثما واذح 5نم ناثما ارهي جيز واقف 
بأشيد و بكار هاى خود بدايد . 

وقع ان ور نل رسف وق «العاميزا نر ا تدس لأبشاو اشاتان 





صؤعده 26 








انتخاب كرديد وزارت خارجه فوراً نمام دنيا اعلان كرد واب اعلان وزارت 
خار جيه ازهمه دول «تحاه تبريك وشناء اثى حكومت حاضيره اعتراف واعلان شد 
سير 0 دوات عا.ه ر كه در كابل مامتب دائغة و سغير 1 دوات م 
و31 كته ا ولق ركابل رشدفول عضا كن بن دك رز قرا وعايدء كان 
خود شان رأ بدربار افغاتتان فرستاديد . عن شا براصول وقواعد بين الماللى كام 
مماهداتى را © حكومت سافقه بادول متحابه عقد كرده نود , تصديق صكردم 


2 


ر هرج معاهده سرى وعاتى ممودهام . 

اليته سال كذشته بعذى ار دول ءا أهداد 13 ديد » حنا 3 كوه مة 
رطائيا يدون كدام شرايط بافها تان اعداد كر دء اين امداد عيارت است از 
بك لك و هفتادو #مزار ويد فرض بلا سود , و دههزار 56 وجا لك 
كار طوس » وجون اين اعداد عبرا انز هن كزلة آلايشات فر “و عا اسيك > 
و دون شرايطاست ٠ن‏ .ه لسو بدت ولك ده أم » أما ن الله ان ل | موارها 
وسيم هاى 505 وغبره اشهاءرا از دوان برطاما قبول كر ده بود» ودر 
جنك ملاعيد الله نجمزار تشذكك وكارطوس از حكومت هلد كرفته است . 
313 ان 5057 'صوز إعلان اشده بودء وشم در وفك امانالله خان در لندن 
بودء ازطرف دوات برطاسا مبلغ هد وده هزار دك ولعضى أدوات ا 
حدي»ه شده بودء و أمانالله خان ان هديدُ دوات برطائيارا قيول كرده نودء 
دن درسياست لمارحى انه يام واضح ى كوم » ولثما خاطر م ميدهم 
1 سكو دن نااصرون امداز وخدوق 03 00 بدادم اسرة وباه دن زيده أم 
انشاء الله ام من انداور جمزى اءطاء #واهد شد . هن قطماً درسياست خارجى 


أفغاسةان سر وراز كى خواهم, داشت يام 6 وه حكرفة وهات ودرا توصية 





موعده 0 15 4 


مس ا و هت ا 07 








كو 


بدارد 6 ان ماسباق سراق بايد #رشه رهير 55 0 


“وقءرت عدو اناق آهنا لمتان هج كا سياستياى سرى را مل 


لغير ازن اناعمية حك»ه دوات ريطاسا ا أمداد 537 ماده وزار 1 
فبك ارو وهنتد لك كار نوس از فرائسه قرار داد و خربدارى حت ردم 5 
َه َك جليةه اد ب هزار 0 د وداحخه كاده انر 4 واقؤرا مم عرورايام 
ف دار م دوات لمأن ص 3 و ضعاءت دوستانه عود 8 ناه باق 00 مباغ 
قرض را ادن الله خان داده بود عا تام كرد واقساط اديه قرضرا از شس 

و . 5 تسو 
جرال عم مدت عَيال ع يكل فود 9 دوات المان ماحم زار مرحت وداحاه لك كار اوس 
ا داد وكلمانت ارا 7 عمال قرشه 2 عشت سال أدا مى شود ع فول كرد « 
ذر مميناوقات كر 30 تحمزار م و جاه لك كار اوس علاوه 50 اسايدة 
33 ع داده أم ار ا خر دارق ودع 0 بول ارا شد أده 2 2 5 


ر 
معان اكيز دول متعدا نه راى'هنائتان أساحه بأقدمت متأست خربدارى 
ا ٠‏ 5 - 5 5 8 35-5 
لرده 3 4 فى أهداسٍ_ك د يلل ا و در دمر ف فاط دبي دساتث هارت 


ياهذا كرات أن داحل دده وى شوم 5 

مماعدة حلأن وأفغااتان عقد شده أسل<ة ودر شرف تعاطى أست , ععاهدة 
عن كاد ارى أقعالبةال وحكوقة و وى وؤوساءةه راز 5 ل ا 2 2 5 
عوافقة 5 اننا تان وانزان عقن قدو اسة 
و اقمه مسر هاى سر حدق بسن فا نستان و لات قد شدوا اام 


ره هماه : و تارق افغالستان ودوات شوروى روسي4 رد ال 5 دعت .رمه 


4 4 
ى - وم 


در و 424 ناذا4 عت ادواي اؤوساة4ه و َل مدأ ره مشو م :5 


ا 2 


2 . 
! افا تار 8 - عافن ون وت دا ه بى 
مره د قن لجال 9 وت عا.ه ما لامر ست 2 


ميحه [ميااق4 


مس ست 0ك سمس و 1 





دللاص» اله شده ومددود معي را يشما وا 2 213 3 وبار دكر مبذواهم 

اع ظاهص 2 ك2 3 ران قات د قن افءالسثان سور مدشود 6 و هن 

هيف دوام أن را توصه مكنم , ان است © بايد اففااتان طرف باشد 
١ 2-0 .‏ 5 : 

شاه ا 0 وعام دول متحاه روشو سلوك خوميكه ءنانى مفادافغا'ستان 

اعد اجرا كاد وهاه هاى ود را على بين بدهد © اقة_ااستان عوارنه 


1 عن راكايل عحاوظاه وده روش 00 هيد أونابه يانه هاى ود دارد 


م 


وخو اوند داشت ومين وض اقذاتان تراى حودافعا! تان وراى هم انه هاى 


اوعااستان مقد رين 5 

راجم أقوام سر <د 0" :ان اله 1 عايد كه مكل ع عد | رأف 
بك مسكله معتى هاى سب ست أافناأاستان و ا ريطا امت افغا!ئان راجع 
بداوك وروش باهمى اقوام سرحد و حكومت هنداز ابديعه فارغ يست ميتوانم 


صم ل | 3 
لويم اكوام سس ولك وها از عوك ماما 2 و “وها ب بك ير بم دواكن 3 إطاما 


1 


ساءدا 0 مار ردى او وآأم مير حورل راه قغالسة'ن وار افءاأسةانر | إبشم عوك ازسا! هأى 


3 عر يه وش شاعده كر ده ان :نأ جاح وجه ازن صدردى ا 00 ده عتوام 
خرا برإشانى اقوام سرد ازاد در اقغانس:ان بالضرور ار عى اندازد ره 


ديرام ا 'ناست س | عمدت 000 0 كو 20 شما 3 برائ بان شمر ح كردم 5 شما 
: سيت أ دة_| ١‏ ق واقف أشد2» ودركار هصادفق شويد هي مسكله را 


تب 


مو 


حوب ساعد دو قصله 5 د لى 7 ا در امور 25 عَظم اا 
«#درات كك مات ب 50 را درن 1# سس قإصله ه 0ه سمو وخطاى شما سمو 


ْ 9 
2 خط 5 شعحددى 2 حَسََانَ موا هد -20 دسا ره ان بك مات و يك ملكت 


صيسةه (2)18 

















عظم الشان اسلا مى عا منشود لسيار م2 قأنه و احدّاط كا رانه درحدل مسابل 
سس شود كما حوب مشأ هده لردد كه باءا قن ادي 50 08 هه وعدم 
امار كردن خير و شر از طرف مات جه دا ره عظم وارد ارد هروز ان 
مأت را د حار مشكلات ساحكن عر اكه كولم حاتت 00 سد در رةه 
١‏ 1 5 د 3 5 . 9 
لفبير حو 3 درد ٠.‏ 
لح ل ل 

حول حكوهت متلوعه دعا زياده زر له مشوره أسحمدت ودهر ويجواهد؟ داعا 
000000 شو كداز 55 غااق وخوشا:ودى مخاوق عامل » 
وار طق حسءات وى دمة رقات مطاوية خود نئل شود ٠‏ اسك ,حصكمال 
هرت أمصروز إن ١‏ عا دقان شوراى )هم لىرا اوتتاح ّ ردم ودر نظردارم كه 

عر 

نه فدل اأهى <بة معاوات فكرى ( شوراى على ) وحمصول د جر مطالب عالى 
بك «١‏ مما أعان روا رن ا كم 

0 تت تمل رام 500520 


وموفعيت مشروع ع عا اا مين م . 


اسه ح وه ©#همدا 
1 ع 4 .ع 
ا ل هنة 
لا مد # © وس وما عسات 00ل اليم 
اءتيعجهرن 2 2 امتقادا عل كش اذا تيان 
وشاع اقنا معان ذا 0 نه إن قداط رى على ا رشتى كه از ذه مشا هده 
0 5 10 هم بن 0 
أرده م هل وردر ام أن اطبار الم و 8 أست 6 | اللهه را موا مك5 8 دور راقدص 


ذعا اه اي عم ما حس فدويت انك ار 5 لست 4 اعا حهيرن ميا در 


صنحعه ( كا (. 








دل هاى باك ود .بر ورا 32 ما مات واضح 2 ثم كم هى مات بان أهيد زمام 
هام خود را يدت حكومت خود ميديارد كه ذا بد برحال زار وأزار ماسكت 
'رحم مى شود واختارات حات وممات ان هلك را دوء استممال فى كند و 
انقومرا راء ها وروش هاى اط به مصائب وتوائب روز كار ءيتلا مى سازد 
واختارمال و حان مات را به اشعخاص دون ممت شكم وت ع عدارد. ديات 
تاعاق لماز عن ان ملت مدا خلت هاى بى جاكعى كند , خلا صة باعث تاق 
وشقاق وخايه 1 عى شود ! 

هزار ادوس 3 در عصر 1 شته بان عقيده و اغالا 0 خاافت شد 
و برعكس ١‏ رزو و اهيد ما رفتاركرديد ء بالاخره انه عمى وا سدم ناخواسته 
واقع شد ؛2 خاله و اباذع مارأ اي كرفت 0 سر مانة نشد و حاس ما ناراج 
وراد قد 4 ادنك ال مر امسر عاكات «فقوى كزديك 6 وردان فاسن زوى كاز 
شدند واشتل بير وجوان وطن اقدام عودند اهل و اولاد مات در مخاطرات 
وماك ها سرد جار شدند ؛ زديك نود شبحاعت تاريخى ما مات افغاتتان كه مام 
دنيا ظاهى وثابت است ل دار واستقلال افناتتان كه به همريانى خداوند وفدا 
كاوق اءالشسرين :قي لواطيل تنه انق أل اعاقك اديه يان عضي كيده 
قريب زوال رسيده نود كه خحداى قادر نوانا ابن دولت اسلاعى را دواره نام 
ناعى شما احيا فرهود واعا ضرت ثمارا إسروقت ما هات رسامد و وطن عليز 
مارا از امحاى ابدى نحات داد ٠‏ 

اعايحضر ١‏ ! شهاو برادرهاى فدا كار وصادق انرا مامات وى شنا ختهاجم 
خدبا تس اريد نا وبداتوان رون عن هر تقار معاي موك كجااطلت واوا 


باديدء ولاشناخته وات حان نا كردا بأدشام خود اغا وده 3 , باك أوهافثما 


عاد م 


لبا 
سسا 








دغير كير وصد وزن إن لقنا وك لود و روه اس 007 
همه قدا كارىعاى ارطخ ثمارا كه براىاينءالكوهات خود تكراراً ويمات الات 
فزموو و ارون" مخاطر دارم. اول وحود:4عذرت عود شا انار 01 


كت . 2 ّ 2 40 
ةدر عصر أعاتحفعرت ماد لخاميور افده زديك لود له كودت اعا همرت 


213 حانمه بذ هد » خاموش وأر يداير 00 وحذبان ملت شواهاة" خوشسش 
شيرازة از 2 لس عذية امذرت و انف.اط سياك دولل را ألم قر هودد 6 دوم 


ماد اسئة لال أر فذل فى ومن وقدا كارى اع تحضرت مغ افااستان 


د 1 


يك حءات رازافتخار ا ائل واستملال و شرف على خودرا حا ملل وشيحداءت 
وضي انه فى خودرا دراتضارعالم اعلان كردها.ءت 0 سوم عفنا <له وخدمات 
فدا كارانه' شما 5 در راء تمان تملكت وحات دويارة علث .وب نان بان “وقع 


جهار اك أشّلاب َه عام أفغالسئان را ا لمن حميل وهاق فرا كرفته اود وه 
5 لو رن وار ا ول د ف مم1 > 

3 جوديس را سرللات شفايق واه الى عرق وفنا مسال يكل فار فوحسات 

مر يل امتنان وخوشودى عامة ما 2 قدر دن ال رأ ال 1 كر ثم أوردها! سد ١‏ 


أعا ضر ا ل مه حخدمات إلى يم و أ ى 56 ل ر اك در الظار 
0 د ورد ام سمأ ااه ارد م عام ماي افغات ةل اع اف داريد 3 و حود 
5 ا 3 2 34 : 5 8 لل 1 5 5 ٠‏ 5 5 ُ 5 
عا أزمقاخر بار حى 3 قأر أستى دشسيالن هأ ا هر قدار هارا قبل قول ر لل 


وتشواق فمسادانة حود ديا شان بد علد ول#واعادمارا در عام لت مأ تلى أراده 


مرق 5-3 لا 9 م 3 2 اغا 2 000 أفغاستان رفثار وروص عر 


1١ 5 


0 0 ا 5 5 3 1 
ذدشته» را ولاق سعادات واسا وى دود ديده وأميب و | شك را راى وطرف 
د 007 . ٠.‏ 


8 0 . ا #ر 1 5 
ازوف انحد اك اي انم قار وتران كوم لدو ايز را فون 


افكريان 07 ودء والى ماكاء الله ان سواه 0 اوبرت باديانت مشر وعة حوس 





صفيحة »2 


طم وقدا كار خواهد بود. 

اعلحضرنا ! با ١‏ نك ما ملت هه ثما اعماد وان داشتم و دار بم و انشاءالله 
خواهم داشت 6 لك ازن دن بت و صسفاى دل اعل خضرت دعأ 3 حقوق 
همدورم را يم هات ارزاف ور موده ابد وشوراى “لى را تشكلل داديد أز دهام 
دل دعا ال ا متعال ا همشوره و 8 هه نات ا وسلث رق 

6 4 3 6 مه 50 5 سي 
و تعالى اسالام و افغائستان سا كته مواحب دعا ذدت دسا و 0-2 ل درت ما 
فاك كا وغا وق اراق "3 1 نوا 3 وه حل اي را 
“كقوران سيان نذا ادق رافك عارق وكير ادع و31 يد ينات 
دارم كه حكومت وهات افغائتان را بشاءراء شريعت غراى مهدى ص اراسته 
5 0 على 5 5 : 0 

6 مسة ةم داشته أز شاق وشماق 4 و حاب خدلاناءدى 0 داعا مارآ مصوؤّن 
وهاءون دارد ما مري زبان شكر ابن أعدت الهى را ادا كرده كى انوالم كه 
اهرون هرات 000 م ده شما بك بأد ذاه احقوق مخشاىرا ع عنادت إردواه 
يت ٠‏ 

اعط محر 8 إٍ لله اعقد 57 اعم وز مأ وكلاى عن لحكؤاهت وعادترا كك حمر 
ودام و ان خدءات 520 معردار 6 ه_ا كم ان صدر اعنام وكاونه كدان 
أمطبار أمنان مدنا 93 . 
2 لمكن و اوه اسادت ذا 2 درن ايام صدارت مردار 


هه 0 
شته أست عات يكلى 


- 


5 ا 1 5-07 5 1 52 78 1 
يل هاعم ان على ذم درهمصل طرف الكت لله تخماب امت اعت حكاء وماهورين 
«وديانه 3 و ظْ ولد عت از ميان رقع اكرديده 'فغا اس دان به شمر مايه 


حود قدم هدم تلاق هاا قات 3 بول بت امال ل ءا درف ا شود هم 








صفيحه 200 











قد ناز ناك ان حكوامت اظبار 5 ا 

ما ملت وفادار ميشه خد مات بركزيدة مشاهير عات خويش را شد ركرده 
ام و مشاهير خود مان را ان و دل دوست دارم خخ كان كاده مهنا ل 
ميكاند ما اهارا محققاً دشمن اسلام و دشمن 'فنا أستان عيدا ع خدا عا توقيق 
ارزا فى كند كه درساية شربعت حضيرت محمد عاه الصلوت والسلام با اواس 
نهاك تزاى ما شرا دربا عت فالاو كان تدارين انث غويعن :را هذا كنم 
"ا نشوا درراء دين و دلياى اففائتان خدءت هاى بركازيدة را اراز كرد 
9 1 

ها هات سراست لشارحى وداحلى اعايحضيرت كما را بيك وص غوب هيدام 
ما ملت از ايام كذ شته لاحل اعليحشرت شهارا درقوك وفمل كا سادق ديده 
الم وإصدق وصفاى شما اعماد نام داشم كه شمارا به باد شاهى ود بالاسترار 
١‏ عاب عودم ! 

اغا دط ترا !كنا هان: شيس ادك الال شاوعق ها غلت ارا انها لعاف 
وعمربانى خدا جل شاه در عام امتان ابر بازى وفداكارى حو يشش حاصل 
كردء ابد ما شعارا با لى وحاى استتلال خود مدا م وسياست خار جى شمارا 
راى عفاان استةال افغا تان درست ودع مى شذاسم ! 

اعاشفر اهن عاو تداق قال شما وا ادادماماة با سرون 
كاندنا نلشردة امدق بنااماك الى عاماءات زائ انراد هما ان "مال واولا 
خود عاضر و آاماده هام شاد باشيد هسكه ملت افنا نتان شمارا هثل 
بدر مهربان ود دوست داريد و القدر بدءا و برادران شما و باقى اشخاس 
متائوة دور ال رافك اك ابم فزأ رق كد و كنت أ اويا هيد 


صضفيحة 22 











كه ما وكلا ازشرح محرت وصديمدت ملت قدردانتان محطور شء! ذرهم مض 
كرده توا أستم . 
اعايحضير نا ! ما وكلاى هات يشا عيد وكام آنا حان دريدن ماست براى 
خير وات متوعه وهات وتماركات خود صادقانه خوا «م كوشيد : 


6 © © © بوجوو 


خطاية حعيتث العلما 9 
أعوذ الله دن الشيطان اأرجدم 


.م الله الرمن اأر م 


و رحة سن أيه إءت لمم و ل وخا عاا القاب لا نددوا دن جواك 
فاعف علمم وأسادةر لهم وشاور هه فىالام اذا عن مت فنو كل على الله انالله 

( امد ف على دين الاسلام ) قران كر ار جانب خداوند رحيم #اهدابت 
ملكاند ورأه منود واصائ- جامعهرأ اشتان ويد هل واشوراى دلى 5 معظم ران 
مر اياى اخلاق و اجما ى !عار فنك ودوحب كن ار اط كالى حكومت 
وهات دبلاه #لمود آر شاد ديقر هأيد . 

نأرالئءة يك شاهد قوى و يأك عدر يكاء براشناه 23 هي حيزى دران ديده 

ع 5 - . 5 2 ؟ م - 

ومشاهده شود هراج اشيه رايد كرد 31 تخديفه هاى بارحى رن بت وروشن 
ا 


أخكة كس اماد ان عا قورع وام اق ا انه ماوع نواد 
ساحنه شرادت ه_دهد قوت وسءوت وتملت هاماى ر وود «*ورانئى 


دلى دروم وياسها شورى كفته ره أن كا 2 شوراى حقيقرا دارا سوده 


صوحة ) ؟ ( 











از حيث اغراض وشخصات وعدم الأاخاب حقيقى منافع مترقبه شوراى هلى را 
براى اين رفاء وترق جابعه كسب ذكردء اند روز بروز هلاتث ورولق #تمعه 
كان زائل راع شان عو ووشيع ال قد ابن عدو نا شؤزاى الاي كوه موسا 
ودوام وقرار دهندة ه بوع سءاددت واعترى جاءمه أسا" مةواست شورى ادك 
31 م اه وفكرهارا بر ولازه كيد « و1 اعادو 0 


اؤراد 7 5 مات را اسةيد دان كوده تحموءرا نات دل وياث عط اه 2 
شورى ا 3-3 52 هات أعتوا تحكم أرده 3 لهل شورع اعت 5 شرف 
وحنات مات را أر انقلانات موه وسدلات ملوعه مصتون ه.دارد . 

شوو ات 5 ا يديا مات مله رقواى حومه را ودود ما هيل 3 شورىاست 
١ 5 8 00 ٍ 8‏ . 

ذه باطفال وطن عن ربجو وميه بريه عن وعن نان كرده ار نمسا امساى وى 
#الكت 0 3 اود م 1 0 شورى اسح صت.٠‏ قرار قر لضه انبا ى 

ا : 5 1 - ِ 5 7 2 

رهما قل 007 اله مغار حا معه رحم وز.دت ه زر كان اعزاز وا ثرامرا 
| 


4 


3 سير 
5 5 000 ا 0 ا ١‏ 
رعايت ورده و حدم احترام باد ؛ شورى أت ل دعام اسلام براى 'وامس 


و تواصى شر عه واعتصام كران نأك در أسلاق و الخلاف 55 عات 1 شارى عوده 
0 و داى رَ غيب لشواق ديادث و اده لى عناوم وثلون دراه عق يدأ 
520 يه مر ه_) 7 هده م را سور حول ر ظااهات مدرق فرعو ده | عدت 


١ : 5‏ 1 : 20 5 . 
دناه ا رلله صادر اول شاهد 0 52007 اأئه حول ان حددوا مت مدوعه م 
1 7 5 . شيا 5 ٠.‏ 

سا راصرار وذوق و شوق ها عاممعه اسلا ٠ه‏ رن عد كنا ل وطن عنزز ما 
.0 9 | ع : أ 5-0 
أشك.ل شاد هات الزوقت ععالوض اعار عضرت رن الىالان سااخدماك زراك 


52 6 1 7 1 00 5 1 م 
ر'ى م وعدودى وسعاد ند 7 0 م رياه اكه أوراد دى شان تخفل معطم 


: : ٍ 1 الع يم ك8 »> 0 
شوراى ؛لى 4 مم د اد َ 3 دن لكايه ا إصورت اتساب دعاق 





موعده 2 4 َ( 





در مس كر عالى خموع كرديده و وظائف و حتوق حقةُ شوراى هلى را اداره 
لاعدور اندع تار يق ارق ١‏ اذأقان أن كار وانن > بهاذ > 
واعور ؟ شورى نكم فظو الارض خيرلكم ءن بطنها ) لازم است كه جاءءه 
اسلام را ممراتب رفعت وعزت وشواكت سوق داده حا" ان راه امحاد فكرى 
حكومت وناك تمام اسلائى أن نقا جر اسلائى ولارخى را كه بابتقدر عدن 
از داء ها مسامان ها ؛ با برغفات و ك_الت رنته وابس آثرا #صيل كرده 
عام وم ا وفخرءه عاد : 1 دكت عور َك راى همه ١‏ كتشايات صلء تت 
وارت و فلاحت وراى ه كوه آبادى ها وجمارن وبراى هرم اسيسات 
عدنيث وزوافت روزا ادول وقواعد حرب واستحضار الات جماد و توح 
لاد 0 حيزى اهدر 238 آنا در ٠‏ واخافيثت وى واصول فقمره متدرج 
أشده بأشد بدرجة كادن مين ها قواعد عدل وحقوق رااص فرهوده در هرمج 
بكى ان قواتين ديا بان نه عايا وجود ندارد ا كر شوراى حقيتى الام ريا 
واخلاق اقاطلة واسر ا أ كرءة سطيور وذو خطة يك حكوق املايه ذرعه 
طفاق: از شاد ١‏ كا كم فرما شود و احكام دن را مخااف ترق عه رى 

0 أن 92 رده بألل على بع جرع سمادت هاأى اخروى و سوق واساس مه دنرت 
عم رى و اصلاحات كفى بدالشد واصول اسلام را مدار وععيار كار و بار معاد 
ومفائن كود والته اعد فو خوداهارا زياءو كالت وعفاهت وى تير 
نداده باخلاق يله وهوالفت واستقامت وفمالءت وعفت وصداقت وخدا جولى 
وحقوق شناسى أصلاحع ا له وه 52523 ازمه و كه ادالى وهاعورين عاماء 
وعشا 


. وغيرموظ4ة خودهارا شااحته رفنار اند شناست ">كذات ارح, ار راحميى 


4 
لدم 
_ 

ا 


أرار له ؟ رعة ) أن الله لا يخير مأ شوم < فى لإغبرو وامابا شم ) و أنه '٠١وماكان‏ 








ربك ليمبالك القراى إظر واهلها مماحون ) هيديب كا, سعادت أن جاممورا بذات 
وساهى وخونى شارا #رالى مديل #ودهد. 

باشل العلياء حون هازا كان خداء دين واصلاح انديش مان افقاتان 
دالسته اعم ضار 5 0 وكلاى تر م و2 قرحت اندوز 3 باح شوراى 
هلى در مان ماعات افغائستان اعتياز يادوت وامنك عبد زر كك إففائمتان اسدت 
تلك مودعم واز حذوران درن بحاس عالى مسر ور شد م واكفته وام 
”2 اد له حكوهت ها باديانت وصلادت است وشوراى ما شوراى حقاى 
اسلامى است از خداى ١تمال‏ خود امد ميكام © عفل جايله' شورىاز كرات 
وائرات النكءت عفامى وفرط كدت وصداقة_ك هات افغاتان باعايحضرت فازى 
دياات رست هم_دووتن دعاق خود مى روراش أز راء حقه سشرلعت مطموره 
خيرالا نام عر 1 رثات مادى ونعءنوى كار كرفته ناث 0 هقفوم فكر َه 
خواص وعوام خوا واد كود : 

ذر كا به د بأد اع عفرت شيعت حواةنا» آعوده باذ مأت ديانت 


خوآه هماع اده باد وناعدتث شوراى 'لى و 2 مصاءحان لكت أسلامى م امن 


2 1 3 1 ١ 
1 يارب اأمالئن و آخر دعوانا أن 1ه به ري العامين‎ 


دقفا ازشوراى مبى 

ركوم أفمان سر ا رسيد كور وفنان شورى 
وونارف 1ك نان اناه هر ان اسان دور 

زه كدى ان مقوله روشن زهرتتى إن سان هويدا 
عام مات زروى فرحت بدن صفت تر زبان شورى 

له ورد عصير !قتا كشور حكم دوران جبان دانس 


كانه عرد و ادر وت" وشاواء وى وعان شورق 


موده 1 2 يفا ع( 








مي سس تي سي ف سج جه وس ته حوب تت جات لاق ناث يي" اعد سد موي شيست تل م 





زروى عل وقرار داش علك كرد ان سعيه حارى 
١ 2 1 - ١‏ - 
غود ان وه كاه اففان عات أزروى أغادض: واحسان 
1 59 شود ركل ا فكامنان زقيض أن روان شورق 
ير ملك و رقاه مات حون شود الاعتاة اث 
5 5 سين 75 ا 
آز تْ 20011 خر<واه أت كدف سير دس عمال و دى 
7 . 0 . | ني 2 
شوم كرد اين روه حارى عاك كرد ان طراشه شالع 
زْ لاف داداان شه دق ادثيشى كلت خود زبان شورى 
لى و اصابو ببروااشس وده 1 ان شورى 
سنها دن مالك كشت طالع حو مور از صمح إن دو شاله 
لخن كند دكي دور وو لم اس ان واو رق 
تور -_- 
از ن شرف قوم كنته داشادار نْ روض ملك أردد اباد 
عابد ايدو ستان د والميرنو اع شكارت از 0 
عا 5 أسودم مطل”ك وعات ازنث سيس. بأسيان شورى 
٠. 901 . 00‏ - 
انعه رت رفيع نان باد شد باإكاء هات 
بشان او خود كنى حكويد بانم كرديده شان شورى 
بدأ رد إن شاه رأءه قي دراد از أساقافت 


ذية دعر كششنه كى بعالم 5 بوروان شورى 


صفحه 2 0 6 
رماع سعادت أورا وده دريار جلس دير 
الود لسار مزل سلا مت “سين ره كاروان شورى 
ان اتحوكة ا 1ك ار 1 
نز صلاح و مواب وحوبى اران لذو مشوره #ولى 
ادق ا درئ روه صهأ و ابذىة عار اديه 
زراعق سر وناز دارد مرا زهسان بوست_ ال شورى 
كوذةايذ امتعحان ارين وشى جه حاجت ايت امتسدان شُشورى 
كرشن نويد ال اع ل دائتن نرى زاغراض بن دير كثى 


0 


و 


ا آر ارنى عبلكت و ذواكت زان شورى 
م : +2 م ٠.‏ حم 
2 بأشود سرخ روى مات زخاقى مشكين وخاى ردن 


8 


جوكل ساراءد ان ودلان رذكك واب كاد:ان شورى 
دي 93 ظ : 2 7 2 . 

ه اناد جحل نشساكن زرده لل نه وى دشُءن 
روية يك 5 شر بد ُ_دارا دوسة_ أل شورق 
بدى 08 هشوره دهر عمل يه 3292 خواهان اق مره 
0 8 52 58 م د 5 
لذى خا دل. أبن ساك 0 توه متيال 
تعربت هات شود اأهى سلام وكام وال ودااس 


خافة كد نافيل بفو داقن كان شورق 


شعراقت وحام وعقل ودائئس ديات وصدق ركهم ون 


رعايت فوم وملك وهات سرد فى هسل دمأن شورى 


3 


صفحه [(اشدف4 


بده سس وو ساس سي ووم ا لص لمانا 








رَ حدق انون كات سام عات انين الم 11 
8 ا قد فاق 07 ميان اران ميان شمووح 


لكر دو :ادل ع در اتخانى 6 مات 


ونير اكزرانيت ووناقى زر وو ساق اونفان دادى 


مم" 


كير داك و رقاه مات ص اد دووان كان 
ا ا قا 


ال أل 


خورىئ 
ت عنان شس ازعرض ارات ى 


زهي بدى اابد كسام به بشثى مات ذمال اش 


6 
35 


عات ازرسد اتطارى قود روى 58 5 حمائل 
علز داريد أى عنزان محجازو دل همان ُودى 
ش در احجان <«وش هص لق 5-8 مر حير قددالى 
ال 1 خودئان 0 1 نولل قدردانل شورق 
شار ان ون اه ارك يدوق ان حير يالك و 
2 مساءنى ان لد 0 ارهغان شورى 


0 0 5 م“ 8 
افنتاس سيل بة ةوه واحد قو شمر سيا و رآء 


َ . اسع ده . 
حار 3 3 كن افيد حدا عى نم رلكن و نرى شرف و عن و علا بى نم 
و رن در 4ه و ا 35 م عم در كدتان و طن 5 زه هوا ى سم 

58 طر ات <ود شادو ةا ىّ دم 
ان همهاز ار لطب لخدا م بم 


ر-د) 





اق لغيه دور هرا سان بودى بكس ومضطرب ويسير وسانان بودى 
ماده در دام خيا لات بريثان بودى زير ظمهي وار قرت شاهاننودى 
7 يقب ما يدهو الآن بودى 
عا ليا كاغ عرو جشش به بنا مى بم 
بات وقق كه راضداد وطن بود اه روز فيروز بثر از شب يلداى سياء 
روح ما «ضطربو ديده يهنم سينه به اه كه زر اراغر كن دزي كراة 
دعر قر خَنْده مأ الود حو وساف درجه 
ابوطن صكار نو امروز صفا عى نم 
قو سنتدل :الى اسادوس كول اول مره رعو الى مدل لزي ل 
كام شرين لولائق بود در حنظل اى وطن محترئى درئيار حمله ملل 
0 هدر نو باعز تو شان اهل دول 
حان هن قدر نو در لشو وما مى ليسم 
هات ازئحره دركار حود هوشيار شده خاءئئنوصادق إن ملك ودار شده 
قدر سر باز وطن بش زإسيار شدهم برود واب 5 ردارشده 
از مارب درو دنوار ير انوار شده 
ان همهازار نحكر رما عى مم 
قول كرديد عبدان عمل جلوه كنان خاطر عالىتى اسلامو وطنْشد هادان 
الطادر حب وطن داده ميشه سروحان ناحىو حاعى ما ( ادر ) تسل اففان 
حاس هلى شورا يكشود از اح_ان 


0 أن را نه مه درددوا 7 5 


مفحدة )2 الى ( 








افتتاح شد به 7" وجد ومح شورا حدق مشمروعة ماي بكرم كدق علا 
أرسد هاج داكر درد و تم ده يما يافتتيروى بح اءنوطناز فضل خدا 
أ هدرت نو مشذول شوم بابدعا 
ال اي سكلور إطذا بمى سم 
ع الى مات خوش قسمت باغيرتها كشت محتوم دم #سرقه و فترن ها 
شاد بأد و طن ان ساسله اخوت ها صكوء, بازد كر از سانه حورت ما 
رخ كاد بان مكو 5.؛ عزت ما 
كه من اغسئله يحون و حرا مى سم 
فى صل جنين حدمت عظما اسان جوى ون كرده هرجا ملل غيرروان 
مازلطف ش تمخوار خوداى #وطنان يكرتتم جنين مفت يكف نقد روان 
كاماد كنا “دانقدما ووو سيان 
صكه وطن ازابو ٠شيرف‏ بعلا عى نم 
عيض ميت ان سمت عظماى وطن يا هه شوق و طرب باد باناى وطن 
جدم زحى “رسد باقد رعئلى وطن باد حاصل همه ده كام و يناى وطن 
ازام مرحمت خسسرو والاى وطن 
31 من اورا وطن عقده دا ى دم 
عصر هارت ها دور س.ءادت بادا ديه روشن برخ اهل صداقت بادا 
زهجا اليقة” الجناك الدوت وأيةا ‏ امك دور شرق :علث ونرفت :اذا 
دووكاز :دامر فيا كن :هينات باذا 
وطن ابن شرف از صدقو صنا ب نينم 


3-5 





و كلا درلى املاح وطن جود 3 غافل أز سفى نه م.ودى 927 نشو بد 
مما 7 مك حو رادرئحكوءت بذ هلل 


ها مانت رم عملو سد هادت لود 0 
3 


3 أيقّ شرقه حول زو طن دور 6 
حم أيد جره سوق 6 بى يم 


أى دساء عشق 5 در راموطن اد اد 53 رج د أر م مات برلاد 
«لشدود ان ل طن ار أطافن المى اناد بارمامشس 2 0 ادر ( غارى اعتاد 


الك 5 مواد وطن را راسارت 
ذات اورا ران ا 0 دم 
+ © ١ه‏ 


ثُ .0 
فاق نهر انان ارد ا كند كل ارو ويدار كئ لكف ام امترش زا 
شلاء رقه شاهامغاه. - كود ؟ أطاعات أحماعه شم لأا 
هنك دقع ماشاه د سي عودء باغ أطافان اجماعيه اش تروى نك اماس 
2 ويك فذكر درست جريان 4 1 ار دوس را ازهدوم تشكرات داخلى 


عي عام قد 
ام دم 


ا م.م 1 3 اسأرد و دوز دمع اط 
عار قط كل و اسوده عار تن و2 وادوور ود صل / 


0 ١ 
عاد عام ررق لظ دروا سر يع اسان اود‎ 
اكرحده لمان دراول وهيه ار كي ومحراى إن - 5 فى اأعن حود يرون‎ 


72 514 .0 !#0 و 
00 6 تعاس يدامان أمارت وسرواى دد ولى درايسارهُ أن بابك حذاىق 


عاص 5 بود درآن أعارت ارا هشورت واعددال ل_ دا بن ب وشور 
3 71 00 83 6 5 5 .2 7 .2 0 

اران وغاهاك كه مى بابد كران وحافظ إن كله رعرت ( اجماع ) عى بوديد 

معألا 1 راقن 0 د كد 1 خورف نارطق وحوشيدنل خول زر دسئان 


صفحه رمم" 








خود «صروف ومشغول كرديديد : 

بواسطةسمين علط كارهاى شاهان ود مر سرماءه دارى ازجاى خود #اوز 
عود وعدل والصاف #ور واعتسافق مد لشد. ون 3 غريا مورت اعل 
كران عا ارايش كوش وكردن 'يشان كرديدء جونك حمروريت سايق بىاسول 
والناسن تووء زان أو ايعان نار توعوزرئن وانك ان خا نااعك وت ارخ اريت 
ولى اصول شاعنا هيت را لله قدم دومين سبى انسان نود أت !دا بق إطاور 
يح رى لاسيس مود » وآن سلاسل را زور بازوى خود ار خم كسيحته 
نتوانست باز انسان بيجاره بايكعالم درمائد كى باطراف وحرالى مى تكريست اما 


متاسفانه درمان وعلاجئى را عى اوت ! هر عندك اله وفر ناد عى زد ! هر قدريم 


53 وبكاء وكرد !زمر مان 3 فى جمد وفى طبد هبديك فابدهرا عايد » 
وراحق باو عى شد بالعكس جندانكة عى طييد ها قدر كرء هايثش مدتحكم 
شده هيروت ! و حالقه هاى ان در بازوانس قرو مى نشدت ! ابن اشرف محلوق 
ون احسن تقوم زر شلا قم-اى فرعونى وت فشار شكاده هاى طاغوق 
شاهان مستيد نو.ه اسير دست جلاات الملكان ‏ بائن مجروح و استذوان شكدته 
ناله وش.ون كان اسار حات داشتئد ! 

ناكبان غيرت لم .زلى محوش در آمد وا وادى إطحا يك.وج بداب 
برحان الاشده هاسد رق جهيدو اسيلة ان ظلمت مستواه فرو رفه إردة كابوس 
حكن عالم را به تيغ تورانى خود از جم دريد . 

إن انقلاب سومين عالم بود كه : خوش مختانه كسب موفقيت كرد ومغروقين 
َ[ 


ارات مظالم ولوك را محات شبد وانسان حارهرا 1 يدث خود ماو !: 


ومغلوج كرديده 32 از عار زار خود ع ذى وس اراي يك جاشس <واس 


صفيحه وغعع+) 

















2 و يدها عرعة : 5 : 

ال المجر يك نم يمان عا مه هاده عاى تززار ح 2 را الاح دن اسن 4 عود 
١ 1 : | ٌ 7‏ 32 

وو الع نال رذاى بم سير ات ل حوت م 


00 


اموت دير فير اس اشاح 1م 





2 “ال ال ! م لا اس ىك 
9 9 1 0 د 35 ' 5 10 
٠ 7‏ 3 أ 6+ الت 3 00 1 
3 تاثر بل د ثر ذ' 2 3 ل و عمد يي الل 0 53 اما عال بع ان ل 
1 حى اء 0 : 0 5 : 
57 ود عوك اد ادل ل اله ان 0 5-5 0 0 سن دارا مون بن 53 
0 ا ل ء 7 أ و اما 
ل 0 3 - 9 4 م١‏ 1# تيدر 1١‏ 
70000 0 د 00ت إىن 5 5 آنه ا 0 2 0 0 
. 4 
ا 00 7 أ. ايك 1 إجاج 9 ا ع ا لوف ا 8 لابه 
ابس +ع اسم 30 يذ 0 0-0 0 لم بيد 3 - اد . ودبت 2 
ايه ١‏ 4 1 0 5 
ا ١‏ ال ه ١ . 56 1١6‏ 3 4 
وا نأكت وو + اليه وكا الاق 51 1 دراه فى 3 اااي 1 سيام ارفاء ان 
ا ا 1 هل فخي 00 12 020 
أ ا 7 0 5 7 0 7 لين ا ب و 2 
اخ وك 0-0 5 5 5 520000 ١‏ 1 أكىا- 
تت لام َِ 8 وان 1 8 ع 7 تابح هراك .م امعد لش ال سما( فيل 
85 .- - 1 . 32 
لمر ان 9 م امهاء 41 2 0 0 
0 ا ةنا 0 : اه مدهو 
ا © 0 ١‏ : : 1 ا ا أ 
ايو ور لبقن يعوا ا 000 مويه مله «عونل الار اي هل عم 
8 
. 1 5 5 نيد شل مووي الها 
5 / ل 2 / عمط ىا .م 0 : 50 ٠.‏ 
وال 0" 8 ٠‏ الوك اااي 
م . 0 
.2 5-9 8 5 5 0 35 1 5 5 5 
دوين 0 5 *# 3 ال طّ أ 5 لت العم نااك 








1 .1 2 
ل عت هك وى 
5 0 
2 4 مي 0 10 
1 7 7 
اق "لل لم وا 1 1 5 
00-6 2 2 - : 
" 
1 0 :5 1 3 
حور م ع اا : ايه ا 8 *ادلاه  ”‏ هلم حسم عيوااا الث 5 ا 
ا ناد الع شل 0 8 دم 1 
: 0 
١ 5‏ 
00 ا 5 3 
سحو 2م 8 حال المخلى 8 تاوماان طقل ان ا او ل يي اماه 2 52 ادن 


ما سه 2 وم 4 


المج ب بيب ببح بت ا 77 
مع د مم سسمس سيب وج ب سس و م ا م ل د ل ا ا ا ا ل سي كك 








5 52 > 000 5 0 7 1 
بر 21 قر اماه ارذن شوا ى لكي 3 اده وخحمائل اميه 


وخر هلت را لكوم وار حكومت سمارت نت مقي ورأست 6 رخاز 


6 ً 3 3 

- ّ 
ا ال د يال تاكن او ل ا اكت ل كلم عت لا الل ب ل ل 
سد وستى جار بريد انأ دراه سد ما ويد كوم ازالو لحان راكد 


جد لاورس 1 ل 1 اام ا ا ا ا 
1 0 : 0-0 رق ا . وك مق كو هه اله ال هارث 
000 1 0 | 8س ٍ 5 7 ١‏ 5 5 
و أن #دلى و نود وان كدل يا على 5-7 لامو مونل ان لاه ا أ 3 
1 8 د 5 1 
5 1 / 
1١ | 1 5 0‏ 53 
فس ': ادا قدءا وإ ادرقفد١ء‏ ئُ 4 1 7 6ن وماد عن محل3 زورك ! َّ 
59 0 ب بن 3 1-8 
إراء : ّ ا ل 4 لحي ل ار ا الخدم 
اسد ل م معهام عكاد و 5 . وعكاء لمي ال ا يا ل ا ل ان 0 الما 5 
د 3 8 ب ا 
٠‏ + ع وت كك ا 
له قت دارا يأنيه ئّ 9 8ط أو ' لا لاع 4 
ارا ةع ا ذا ا الي الاي 1 
زا ع اذى 6 -- حو د 00 2 5( ا قن حر مالل 0م 
اع مأ 7 دا ل قوم -و 2 م جا ع 5 لي م 1 ل م . 
كت 5 : وم انين 2-8 را حورب و غك فا عود 57 
0 
1 | 3 9 1 6 لسر وارة 1 
اا لي نأه ادا كول شمن عل التو اف د نل عم اس 
1 
8 5 قم مااي 
مط م 2 


5 5 5 5 20 ا - ا 1 1م 8 . | 1 
- 5 7 - 7 0 1 
به 9 له دشد ع -- 0 ا 6 #الىء الل هام 5 أقوا م --_0-- دذزاتب 
م 1 . 
١ 5‏ 0 17 و 5 ٍ 7 1 
قا م 105 جب حم اج به ابرم نا يمادحءةه» ا- مسحد ز١‏ ادو - 65 2 سحي ب دا جيل زول_ 


ا 1 5 1 
لعر ل بأددر اه 0 ه ىم عا اله 7 00 أدراها 


٠. 1 7 ١ 3 + 5 1 1 1‏ 7 . 
دراي ل ع 6 <لكوراق ئ 1 يلاه 00 اا أوامنه را كم و فاتغل 


سة 
سم أ حون وهات نود را 2 عطال روشناس رداسد 0 


بدا 


صقدةه 0 اما ّ( 
7آأتتثت ل ل لم0 بت 4 4 ُ 4 ُ:21ا2<ا ا 





هرت اد كا ارايا 37 داى «شاورت را شعار خحود ساخئه بود ازن 


حوت ماك اباد عمكن فاك .و وعدن قازء الببال ووه قامن] 
وارعوش فارع الال 


جاده عاى ء 


سسا 


5 اعاحذ رت|حمدشاء » حايدان سور الى ومحد زاز قَ به ماسر بن شوراى 


اسان يح نكذاتث:. ومشورة ملترااهمدت بداديد مين نود 3 درمءان ساطات 


1 8 1 اي 0 
از عسدام ٠دوره‏ عات وسصاق الى 2 رل ©.و در عظم 3 شمأساهى أثفغات.ةن : 
تعزل هساسل رو شدداو ان سلسله تتزل لدرحة وسيد كه راي ول ورد 


١ 
رات 000 تك مان ساماات دو صر شساله 5 مهن دل 6 وشرف مات‎ 


افءاستان را 5 دار و وطن را زقدار عود : 
3 رقار كرو مث بادرشاهى در دلماى ف 0 ف أ امد سردا 


ا 82 مهو <ودم اصل مط را ذر أعته ولشعص ءوده وحاره 
31 


: 1 5 
سازمأى أاساءى ال را كه 1 و4 20 


2 :انه عمان عاديم 51 م ص رت 0 5 ى دوراى “ل و3 بأحلام 


خود روز دو شابه :1 ماه حال ترا لاحظه كود ونطق غراى افدتاحب»ه 


0 5 2 25 1 5 59 
انول ومعروطه صادقه ءات اتنأنى را اي لاقل خودا سا خم ارازد نواا 


١4 0 1 3 1 0 2 7 5 1‏ 
0 00-6 وها 0 ود وى دحو 4 2 ابن ود مم كرا امه مل تسو ل ابام 


0 ا ا ع 8 8 . 
وديكش للحاشس راي دشان ها م ير له ْ درلعة اشعخّاص صادتب ضام 
١ 9. 5 ١ 5 8 1 4 5 2 8 0 5‏ 
2 ساوج “لوقتب مان سويد 3 اه ناساس را حنان متكن وق سا لد ا 
لعات ٍ 


در 
تت هات وحكوءت مك وحود لودم ا أعياس ويم وروا عم أء ديه 
.- ا 2 : 
1 ا 0 


راد دان وطن را لأووق كار فى مأ 9 لازار عا مد . 


ل ل ل اا ل ال ا 10 


صوحده 0 بحب َ( 





00 عر من م4 
اصول اسانى شوراى هلى 


لذكيلات عماس 


١‏ : 0 ء 
عليه لالم انتودق بل لزي وام الجوددره ك ادن واسوه 0 


به.ء.+ا 2070 0 5 كابل دا رَّ وعو سس أت 5 
١4‏ ا 8 ع عن كاه وال ب 51 ا زاؤرادى أسث 3 درامورات معادى وسد يون 


اققا مانن قار كك بان و بح أل شه وطلية اعال لكو امك : 


٠‏ 3 24 4 9 ا 
اا "ركني بوالسكين: للق اكتوزاى مق اووكالا قن عقاولا اق 


0 ولاباح و كو وعلااقه دارما «الحدب ده و ل 'أمةاد ان 
ع 


درباى 0 
3 “عد لعاداان وكلاى شوراى ؛لى دراعطول باه «سوية أ حايات د ل لحن 
يور 
أرديدء أست . 


25 0 28 
أول اعقاراً ارد ور افتتا شور ار 0 ؛ و٠قرر‏ اندر لك اعد 0 إماللد 
هر سا4 نا وكلاء محدداآ . خاب ونيد . 


انخاس 5: 1 درا 3 مخواهند أزوكلاى امه را 18 أر ا 2 0-5 ال 5 


يوه و امم ( 


ا ا تت ا ا ا 52001111010 
# م م م | م م مت 


درصورت رضانيت مختار وخيريد 0 
اوقات تعطلى وموعد اشغال شوراى على دراصولتانة داخى محاس مشخخص 
ودود 1 خواهد شد درائاى تععالى كو ونم ا 
اصول انسعيزورة سل كد ان أسول انه موف ارارق عكرمت 
آسويب وموجب فرمان بإدشا تعديل ميشود درهوقع اشفال أكر اصول 
حواق طرق طوراق عل تتام كروباقة ترعداد اصول خا" ادمان 
والا ازطرف ما اود أعديل يا رديد مى شود . 
بات ماس شوراى على براى محقق وؤملهٌ ماثل ميمه دره كام تعطيل ثم 
وا سد ا و اد نيه فوت 'سثل مبحوث علا فرصت اماع 
مموم ممكنلشود تشبا خضو وكلاى ماكر وقربب أن ناس شو راى ١لى‏ 


العقاد مى ياد : 


تربت ا رأساء. 
1 . ا 0 
هرك 1 دوار حود «دهانهة به ناا شكام 
. م مدا :3 5 
ياد ذأهى حل 9 سكن دأددة 0 رف در 5 32 اعرف ها لى وى اب 0 0-02 
0 : 6 5 . : : 0 
1 3-0 اعشاى شافيه اس عراصت فذاليه سو م اد ىّ كل وقسم 


بر 
أنه را انذاء عىى 0 9 5 


لل اس ا سات ا 


صتاده 2 عله ا َ( 





) سم ا م4 ( 


اح اليو ان كان ماين اوضةة الثائي لبو كو ف ا لوو 


مداويد عظم وفر ان 00 و 25 ممما م 2 راى مان وحكوهت دود 


صادق خواهم لود 5 


2 اعضاى اس شوراى ُ در اظبار راى در عات شورا خصور ح‎ 3 ١ 


353 - 
0 ل 6 5ه 0 لاد 
و و. | راد وازهي. م به اعكر اس فهداواذات 5 
ل ع ب 23 3 7 3 0ه 
٠ | 05 5‏ 0 ع ٠‏ 8 1 1 ا 5 0 ا ىأ | | 8 ١ ٠.‏ 
١‏ : ال]افه ملل رات اسن ستورق على تاعد الك دححة آل لنتصضواجر داردم 
«الدود عأى ا ع عأ سه 5 ان حرايد و معأنه 2 شان در م ب وودات 


. 6ت 
١‏ ا ايا 0 2 : 0 > | 5 
اصدول يأعة داخى اس مز حدق دور شرج قت لرمار داريد ٠,‏ 


خسن ١١ © ١)‏ اسه 


” فتاظو(١‎ 


2 اخ شوراى ها ا ورات داحى دود را عل أحاب سس اول والى 


تت 


7 لسع ا , 
عثاار احدزا و أدول د كراب وشعيات بيه احا 


92 
وهات 2 


4 
-_ 


أصول بأمه داخى ودوار جواهد لراك ٠.‏ 


٠. 


8 :كاه اصولات وشوابطيكه وضع ٠وجوديت‏ ان براى تشايد م.الى حكومت 
واناظام اعور ماكاى اعد بتصوبب واس شوراى الى مبرساد . 
5 تسويه اعوران مالى رد باقيول عوارض و فروعات وهم ممتزم_اى جديده 
له دوان اقدام عايد سويت اس شواهد نود ٠‏ 
< إٍ 0 قرس ٠‏ كا . 
لاا : ألا دملة , لردح 7 مكاي لعولد از 0 و سياد ويرارت ماأه از رظااف 


مفعدة )2 . 5 ( 








4 :- وضع اصول امه جديد بالغزير وفسخ قوانين «قرره به آصورب شوراى هلى 
صورت خواهد كرة ت خواه أزوم أن از بحاس عنوان وخواه از طرف 
وز لجار شر اقم 

4 :- تصويب امقار تتشكيل كيائمها و شر كت هاى مومى ارهرة. ل ومرعنوان 
3 بأشد از طرف شوراى هلى خواهد شه . 

٠‏ :ل عقد هقاولات ومعاهداتاعطاىامدّازات ( الخصار ) اعم از تجارتى وصنعتى 
وفلادتيّى و عبره خواء از طرف داخله بأشد با خارحه نه لصويب اين 
شوراى هلى مى رسد . 

١‏ : استقراض دوا اعم ازبنكه از داخله ب نارجه » عر عنوان و اسم باشد 
به اطلاع وتصويب ماس شوراى ملى كردء خواهد شد . 

ات ديل خط اهن وشوسه بول دوات ونا رج شم 3 وكيا يما داخلل 
ياخا رح اعد 55 وألسته به تسورب #اس شوراى هلى است . 

عون ءاسن شوزاق عن حق داردكه در اوقان لا زهه عراضة َه إيشكاء هاون 
هدم رهد . 
اها تقد ابن عمريطه در حال تتوسط هيدتى ص كب از ركس و ششس نر 
اءضا كه سائر طيقات از بين خوه اتاب مكائد خوا هد بود ووقت 
شرفيابى حضور مم اولا” توسط وزارت دريار اسرذان مى شود . 

4 :- وزرا برا'ى اسماع هذا كرات درجلسات ماس شوراى «لى حصور م 
500 عى نوأنند وتعز<ة دار بد 3 دردورت زوم بأ تحازة رعسن اس 
رأاى 1د و يدققات عور بوذ يحات هيد در ماس وى حضور 


وزداء فوضع فملنه مواشد ٠.‏ 


صشحه 20 








7 25 كوه قوانن جا بده 2 وضع إن احتياج حس شود ازطرف وزارات 
وز و الشاء 5 الو سيط وزراء بيأصدر اعظم ية ماس شو أى «دلى 
أطمار مد ود واعداز تصويب دين (صعدة بادشاغى عمل ان كمه قابل التعميبل 
كاده ٠.‏ 

م 3 3 وه زوين ماس مى نوا بد ك2 0 يانه اليشاماد دنر 8 اعضاى اس 
وا وزررىق يدون فور اند كاوق درائد ومعانه كلد 0 أخلاس حر ماه 
تشكيل دهد ونزهاتوايد ادن مر مانه ع ايك ٠6‏ ه منتعش عن اعضاى 
اس كه اغضائ سارة يلس <ى د ذول دران نناكته باأعند روب ما .ند 
مكر تيده انحن 5 اح.لاس عدر مابه وى مس ععى خواهد بود كه در هدر 
صورت سّله م.عدوات عنها دور 0-2 دع ازمتتخين مهار ح 507 شاده 
ونا كات ارأ “.ول 8.ده باشاد درصورمك معااب در احمن حر مانه دولنود 
درةاس عنوان خواهد 20 [#سكوت عه جواهد فانك. : 

لاب :- درصوريكة مجلس رمانه مواءش رئيس دائر شده باشد أكر ازمذاكرات 
رانا اندازه مناسب ه اطلاع حموم برسائد اختّار دارد اما | كر تشكيل 
تداس تقاضاى وززرردى بوده سرت در ] تشصووت افشاى هذا كرات م 
وابستة هاحازةٌ حود وزر اخحواود بود, 

58 اس وزراء ماب اظهار عوده <ود و ولو ه قدر روى منأحنه شداه بأشد 
حق دارئد كه 'زاس مسترد كد اما ١‏ كراظهار ايثان واهش مجلس 
لوده شرت برا أعترداد فطلب موافقت بحاس و3 شرط أست ٠.‏ 

:ا كرلاءة اظبار مودكى وزترى را حلس قبول لايد با ملاحظان خود 
عودت خواهد داد ائ لانحه وقق #حلس ا أظهار خواهد شد كه وزر 





: "١ 


يضه 


ملا حظات مجاس ر | رد اقول مما بد. 


ح اظهار راى ازطرف اأعضاى على شوراى هبى راجع ترد بد ياقول مطاب 


مس 


واضح و بالتصمر بح ى شود وهب كس كنتوايد إيشائرا يدادن راى حورش 
نر بص بابد يد ايد اطهار رد باقدول اعضاى اس بعلا ما ت طاسرى | مثال 
ورقة سا أه و سد لوده ل ادراك وافادات يماس د كان حرائد و معأ نه 
2 جواهد نود. ١‏ 


(عنوان مطلب ازطرف مجلس ) 


هى يك از مطالى كه | زطارف اعضاى محا سن عاوان مدشود انوقت قال 
007 7 جواهد يود كه | اق رع اعضاى هذا كر 8 دعلاب اكور را 
تصويب بدا رئد درين صو وك غتراد»ة كرو 0 اس اه يدام 
بىشود وا كر 9 سس تمس أن لانحه واوا كد امم ن دق 2 دق 
كيرد عى نوا بد . 
مكاند وان امشاع سوواف 2 نا را نيان اعكا ولف يسدر سن 
شور منتخب و خَر 3 مدشود نام ( ايحن حقق ( س تشم أاى انندا ل 
سائل وارده شورا رأ بذفت وده أ“ 508 مواد قابل الك سينا 
همرآه بك لاممة تار نه حود ها بر واس بش #يدارير ٠.‏ وباحارة ردس 
#طاراج 507 ى شود ٠‏ 
ومواديك ١‏ كال يواءد يامذا كرةٌ يحبر را امحاي #كند با اساب موجية 
ان ازطرف رس ووزارت منسويهة'ش إعاده شود اغضاى ا#2. ن 


نحقسى اقاد” دءاشر شواهد تؤد:. 


مويحه ) بو ( 


ا سي يي ست سي سس سي سس ل سا ال سي سس سس ١‏ عسي سخ الصيلت. 








وسسسسم ب 





+ 1ك لا لديك نظر بادل ام در ياس ع'وان ى دود 538 سك ازوزرا 


باشد ؟ دروقت هذا كره وندؤقى لانحة عذ كورء حهدرامن تحقيق ويا 
درحاس بإيد بوزار متعاق» اش خيرداده شود 00 <.ودسش عاضر 
شود ويا ٠عين‏ ود را شرستد ويكنقل الامحة وذمام انرا بايد محاس قبل 
از احضاروزر ونان راى مس.وةءت شان از ده الى باازده روز باستثناى 
مطءاب فترورى وورارت عنسويه 'رسال دارد . 

وم :ل درصورضك وزير نا ركدام مماححتى » درءطالب هنون ازطرف مجاس 
فو ققاج ا سوايك 4 دارم أست بعاذر خودش را عواجمةة تريح > ومحاس 
را قائع بارد. 

عه : وزريك مجلس شوراى على اروى توضيءات بطايد » ازجواب ا كزير 
وهدولاعدت وبدون عذر عوجيه وعلاوه ازاقتضا سعويق وباخير جواب 
كان مع دالا درصور ةا ساك رما د ودرا ختذلى ان راى 
ثُ فور صلاج ملج ودواة باشد امالعد موعد مميئه اراز “طلب 3" ور 
ضور محاس مكاف أت . 

5م :- مصوبات وو ارهاى محاس شورا بالع.وم بعد ازاءضاى ذات شاهايه درموقع 
اعد داز مى شود . 

اجراء وانفاذ مواد فوق الد كر را امن واراده ميكتم . نوم شنيه (007) 
2 سرطان ( ١١١١‏ ) مطلابق سوم ربع الاول موخاا م 
( عل مهر اعلحضرت محدنادر شاء فازى ) 


0 





6:5١ 








اسماى ساى أن وكلاى محترم شوراء هلى افغانستان كه فعااً 


لحك حاضر ومصروف وظاتفند 


لد الح اج جيم © 


ل م سح لير 2ت يث 


أسم 


حاب عدالا حد لان 


2 


2 


غلام حى الدين خان 


حا حجى ل عرامب عان 


مر مرخان 
عبدالةوم خان 

الحو خان 

عطاق 5-5 

سيد تار حسن ح 
عد اأمتار ان 
علام 20 ان 
عدالرؤٌ فخان 
حاحجى امشاعاءان 
فشر ”3 0 
ميرز! عد الفعور خحان 
سار أ عير ان 


شاب 'لدئ خان 


ولارت 


5 بل 


5 


دن صه اغا 
32 أب 
ا 
مص كزشمر كا بل 
, 
عااقه دارى صي بوط ص 5 
كلوق اغا 5 
هف لوكر 
١,‏ وردك 
و هيدان 
0 ترذان امهرد 
2 يانيان 
# له 7 
39 كر حكوءت كلان الى 
حكودى راب 
ٍِ رده اكوهتان 
01 كشر 
2 عو رمد 
2 23 مدان 
حكوءت كلان على وعلافه 
مي نوطة أن 


مرفجحههة 


مسد بوصعم سو سعد سد اماسمصنت سج سفت مت الت عه سوسبب جروجو مسلا 


2:5 1 








اثره 


18 
فى 


”* ٠ 


لح 
يف 


سف 


5 
5" 
/" 
58 
5" 
نو 
فى 
كذن 
كف 
يق 


ناف 


أسم ولايت 
جناب أممنالله خان كابل 
ه ا در عا ذخان 0 
د سرد غلام رضا ان 1 
« هير ححمد على خان 0 
ه سيد شاه ميرز!ا حسيئذان ٠‏ 


حورب الله خال 1 

جر مر ورخان ) 

عبد المز يز خان قد هار 

عند [صمد ع 0 

نظر عن نيوان 0 

وب 

ير شر تف نان , 05 
حاحجى عبد المز بز خن 0« 2 
#را شاه ان 0 0 
بار تمد خان 2 0 
داد حمد ان 0 0 
55 لك مل عا ان ,2 0 
عام كر خان ,2 0 
امد شاه خان 2 2 


«وضم | تاي" 
0 "وى قر 
و خا عورى 
عل عت حكومت كلان 
داوق وذامكندى 
2 سود 


00 2 أو لك 


2 عمرول 


ماكر حكوءتى مرخ وبارسا 
وكيل ع كز ودهار 


علاقه دار هاى مر نوطه م كد 
حكودق كفك مود 


قلات 

كر سير 
كدق 
000 

تيرين 

دهله 

ترنكك وجلدك 


ارغستان 


000 


سس © ©7627 ا 0 


م ##ثت#ث ‏ ##تث ###ث ض ا ###ثظ#ظ#ذ## 22ل 


اس 


مم 


8 


ل 
4 
.4 


هه 


اه 


6 


١‏ امم ولاءثت 

حاب عدالرز اقى خان قد هار 

م شد فاضل ءان 0 

د ملاتقد ابداء خان 0 

2 حاحى دمر حب تعذان و 0 

7 حاحى عرد اق ان هرات 0 

00 ساحى تلام <.درخانل م 7 

0 حاحجى شرن خان 9 0 

0 أمين الله خان 0 0 

مه قراسالد عان 0 0 

ا 
م خضرت بور خان 0 0 
٠‏ جلال الد عان 0 , 


فوضع ا تان 


حكوهتى مس 1 ح حسعكو ى كلان 


كك 
ته : ٠.‏ 
حللو مي كلان ار و 
و علاقه هاى ص بوطة ان 
كو كات 
وتل نس كز هرات 
0 علاقه عاى مس بوطو مض كز 
5 : 
حكوهق غوريان 
وك حكوهتى كشك 
. 


0 


2 يا 


0) 2» 


د 


عدالكرمخان مزارشريف وكلل ماكز مزار شريف 


ميرزأ “د قاسم خان غ0 
هآر حيدر قل خان 0 
حاحى هر بأصمر ان «م ّ 
هيرذأ حور عدو ان 0 0 


«الاحعهمد لو سافب خان 0 2 


ىر « تن دن 
سكو سللا الا حار ل 


علاقدد ارماى مر بوطة 2 


اا شقرفان 
اسك 


صرين 


صفحده 


ره 


اوت 


وه 
من 
لاه 


م6 


لمن 
"٠‏ 
5١‏ 
1 


ذا 


1 
35 
/ 
58 


59 


أسم ولاءت موضعاعاب 
عات عم ونان عبر زعوي مكرويةة انيه 
و ملاا در امن بخان 0 0 باخ 
فاو دراودا 1 ١‏ دولت اباد 
0 علام عا.عذان 0 0 درم صوف 
« قارى عد السمد ان 0 0 شير فان 
0 عمد كر م خان قطغن ويدخشان وكل علاقهدارماى م بوط م كز 
خاق اناد 
2 حاحى عه كيان 2 حكووق ره وغيز ) مرين ع( 
د شا همرداشاذان 0 0 حضعرت امام 
2 «الاعبد الاول عن 0 2 بالقان 
ه شأه ععد اد ان 0 2 مس كز حكو مت كلان بد ختان 
| ومر بوط ل 
د هيرش بيك خان 5 1 اكشم ودرائم 
مو ماك وير حال 0 2 واحمان 
« هبر عالم خان 0 0 حرم 
« هلا على #دءان ,2 »م غورى 
0 ميرزا رجهت أللد كان * م2 2 رسداق 


عياك الام حا 


حكوءتى اعلى »شرق وكيل اهالى شمر جلال اباد 
١‏ هو عللافقةه داز جباى مي كر 


لس سس د 

رةه أسم. ولاايت مو ضع اتخان 

ا ب جدان عرد الله ان حكوهت على «شرق حكومق دكه ( ممعتددره 2 

آما « ميرزاده خان 0 ه شنوار ١‏ 

#لاا 8 ميان عمد الر حم خان 0 م كامه 

سا 9 « عبدالل خان 0 ٠»‏ لغمان 

5/ا 0 « ملا شير شمد ان , ه بورستان لغهان 

وبر « مبرزا محمد نان , كان 

7 ه دين محمد نان , و حصارك غلحائى 

بالا داه ملا عداللق خان 0 0 م كر كتر 

ب ا «١‏ ملا عد الغفار خان 2 «ه درة سين و تورستان 
امار( ب كز ) 

ور ١‏ تسد ععظم ان 5 د كنر خاص كوز كثر 

عم د ه«ه عداطتائخان 3 « درة مج 

0 ا 000 

؟مى د اه عابدين خان 0 ٠‏ توجى شكك بارى 

عم ب ١ه‏ سيدنادرشامعان حكوهق اعلاى جئونى 2 و كي لاهالمى ضكر كرديز 

65 ا «١‏ خير مد خال 9 علاقهد ار مها ى م نوطة مس كز 

هم د ١ه‏ خب خان و 000 

4م ١  -‏ كل تمد ان 5 سكو ار درن 

لام 1م سيد رحيم شاء خان ‏ م , خوست 











صسفحه 2:5 








عر اسم : ولآايت موضع 5 
8 - جحلاب صاحب جاتخان ‏ حلكوهتى'على جنونى حكواتى خوست 
هم « ان تورخان 3 5 5 
مه د ه مبررا عن الله خان ‏ حكوبتى اعلى مبمئه 2 و كيلاهالى 
من كز مدمته 
ذه ه مد ابراه ان علاقه دارعهاى 
م نوطة مس كز 
؟ه ا «غيرزا قهرم مان علاقه دارى قيصار 
جو ب « حاجى سلواتل ان , درداب كرزنوان 
كه « ملا تمد يمقوئحان , ةو اد <وى 
ا ال اا 
وعلاقهدارهاى 
من بوطةمس كز 
كوه ب ©« عدالاحد حان , , 
بره « سيد محدخان , حخالور 


٠. 3-1‏ 
( ماهى وكلاء ترم درشرف ورود وعورس در 055 حاضر منثويد ) 





عناسبت جشن سال سيزد هم استقلال 


أفغانستاتث 





16 ديع الاوك 160 دق ت لال اس ٠‏ [م18 مش صل( الكت 99( مملادى 


فهر سات مند رحاث 


كنت ههه > ١‏ © + + (لتسه-- سيم 


غره “ضحمون لو إسيداه 
١‏ عرض تبر يكيه امجمن ادبى 
0 عدى باستفلال عر ور حوبا 
؟* تمك ه ماتفى 
ع مسدس استقلال سرور هيا 
2 قصياده قارى عيداث 
+ » ثر ابيب افتماج عدن دمر مدتبى راده 
2:00 ع خطابة” اعلحقرتب عازى 
84 : عمر وضةٌ شوراى على 
4 : نات 7 5 شيخ ااسفراء 

٠‏ جوابيةٌ اعلي-ضرت عازى 


© 2 1 
ع / 
اك كه 


©« 0 برل 


صوعدة 

ذالى * 
مع مرا ء١‏ 
١" « ٠٠‏ 
؟١‏ << ١5‏ 
ك1 "١‏ 
الى ل ينا 
!1» « ه» 
ه” « "6ع" 
لا ؟ 

0 





جيعد نيال هاون فال قير مان حبباد استقلال م 
3 أعاي+صرت ( شد نادر شاه ) عازق 4 
| عدم ابن ملكي ) 


6) 





ثبر بكية الخية ادلى 
ء#ضور اعلحضرتث ادر شاه غارى عناسبت ورؤد 


سيز دين حشن مقّدس استقلال ملى 





اس الهساا ا ا اده 
اعليعحضسر ا ! 
احازه ميذواهم امن ادبي ام ار باب 3 وطن 6 عا وتبريكات داعا يه 
خوش راء سيت ورود سيزد مين حشن اقدس استقلال هلى » #دور 
هاون شاهانه' شها عرضه وشدم اسه 
اعليحضر نا إ 
كم اعثار حةرقت » اموز ذات اع حطيرت ثما » مستحةارن فر دان 
رشيد ابن اب وخاك هستد » كه بايدتى “نيت و تبريكات ان جشن نارئكى 
كن اؤتؤار اسسماع فرمائ_د ٠‏ ارق در اياءى 31 ارهاى سياه حمانه سيادى 
اجانب » اءمان استقلال وطن راء تيره و نارساحته بود ولا كيان جنبشس 
نار حى » وهيحان «لى افغان »> ايد رعد ونرعئ در 2 سنا ظوور كود » 
دران مناه أشعة خومار ع شعرر بار روات والاى ها لود 5 مثل ناز يانه 


هاى برق 6 در تحاذات درب وطن درعحشيده » و “ردم هاى ملم ان ارهماى 


سراه رأ ازهم مدريك 5 
مات افنان وسار ملل جبان خوب عاشا كرديد» كه نيروى بازوى قمرمانانة 
اعل ءحؤءرت ثها » فضاى حيديت وشدون استقلال و ازادى وطن راء حكونه از 
الايشات ا و تشكيقى ع» مصها وميرا بود . 
بلى اءليحط را 1 كتية نا رئخى مثارهُ مقدس اس:قلال » زبان حال مات افغان 
است > قصه هاى ابن عن و افتخار ثما را أنا قرن هاى درازى إسمع اخلاف 
ابن ديار خواهد رسا سد . 
ملت اففانستان بسى قرين «سسرت وافتخار است > كه اموز قهرمان يكال" 
<باد استةلال أوء بصفح باد شاه ممالكات مستقل أو» درياية مثرين اد كاز 
هاى دورة حصول استقلال او» سعزد هين جدن هاون اء:قلال ملت افنان را 
اعليدهير ثا ٍ 
امون ادبى بعد از اك ماران ات وتبراكات تاجيا 0 خو شراء 
خهور اعادغرت شما سدم يما دع ميكويد كه اعمس وز درهما بل شمر بارى 
مدل شها 0-0 حا مى اء:قلال وان وباحى «هوحجوديت #الكت أز دع برد دزدان 
ان وطن لوده » وشءا روز مر شاها نه شما » «معروف خدمات همره؛ »6 دررأه 
عدم أ ن مات ساعد و اشلاب ديدم مداشد 4 معام طيقات مات أفغا استان » 
م امعان ووجدان « عمس هون ومدنون فدا كارى وخدمات سمما 1 شما #ستند » 
كه أنتوانند بوسباءً نثار موجوديت » و ايثار مال وجان خودها كى از بسيار 
حقوق درا نه و مهريانانة ثما را ادا كنتد . ْ 


' م 


لل يب يي يي يه بعصم 








اعليحضر نا ! 

مافاعه | #ا قار كا خداوند «تعال مسكلت هيما م »كه بماث عن يز !فغا لستان 
'وففيق عئايت كند “ انا متحداً و متفقاً فى القول و العمل م درساية شاهانة نر قى 
خو'هانةٌ اعيحضيرت ثما » براى تعمل اوامي هانون , درراء حصوك مال هاى 
مقدس باد شاه » كه عبارت ازترقى وهدن ابن تملكت واجبالرعايت است » 
قدم هأى سريى برداريد : 

ما از خداميخوا هيم كه سالباى درازى ملت افغا تستان » ابن جشن هلى را» 
درسا به موجوديت اعيلحذرت ثها ١‏ غاز و افتتاح عاش . 

زنده باد اعليحضرت تادرشاء بادشاء بامدار افغاذتان » با سْده باد اا ستقلال 
ملك اننا نات 

20 


عشق باستقلال 


دردتياى امروز وعوالم تشازع زندكى مخصوصا بانظار الل زنده دلى كه 
#رمت مةدسات على علاقه مندى داريد حريث » ازان حقوق حقه بشرى شمرده 
نشده كه حمق سنجيباى قدرشناسى را ياراى تعين قدمت وهنزات أن باشدء» 
عيداتم جه فلسةيات :بلندى دركنه ابن مطالب بر بيج وناب خوا يده كه دار 
5 كانعالم براى يك لحظه ازاد زيستن ولو شئونات الى باشد نقد حيات را 
مابه ميكذاريد ودر راه <صول أبن آرزو جزار كونه بربادىخاتمان دلاردست 
نداده حوى|:.لاى سروجان را بك بوع ارو وافتخار منشماريد » 


كرجه ول متفكرين » بشرفطرتا جرد از قيودات خلق شده وجز مراعات 


6 





اسن ١‏ 
نظام اجيافى واحتياجات مدنى هيج افتداراتى مالع آ زادى اوشده كبتواند م ولى 
مشاهدات واحسا سات ماين استقلال طابى هاى ملل ١حيةُ‏ دنا مخسوصا افنا نان 
هارا در زر يكقدم اارانى نشان دهد ٠‏ فقط از دل بأيست إن نكت 
هم برخوردكه ازديكران انس ومحدت ات وازماعشق . بل » عشق ماهم عراتب 
عاليترى يعنى قريب ينون ارشا و #ويل يافته ١‏ درهتابل رسبدن ممدوق ومحوب 
هاماً سندش فلسنى را بشت بإزده بالك حدن وشدت فوق التصورى اميت حيات 
وأحنن صرأكك را عت الشعاع كيرد » زعشق بالصصورى هزار فرساككاست ! 
إلى ! عشق اسست كه درروح ودماغ حرارت وا<ساس عى نشد ؟ ودرجسد 
قوه واساس , دل را جرت شحاعت واستقامت ميدهد ؛ دست وبازورا نوان 
كوشش وفعاليت » ابن موجوديت هاى عشق عاشق را باسلاح برنده و اده مز 
مسازد كك دربى يدست اوردن مقصود ويل ا ازاشثد مشقات و رحمات 
رو ركردايد ويادرمدان م.ارزه اشن باسى وحمل رو زرا ا زشسامئياز دهد 
مين عشقهاى وأتى درمغز دماع اؤراد بك قوم واد عواطف ريت وبادررو<يات 
يك كروه نالف حب آزا دى مود هيجيك فردى در أن جامعه ودش رأ 
مسر ور كى بيند ‏ |أكر درخانه و كاشا نه خويش استيلا وحا كبت بيك لكان بإند» 
وهم حنان بطوراجماع جافعة, خود هارأ مسعود ومحختيار مشناسئد ه كام لست بأداره 
جزو وكل اءور جزاز ثزادوطن دار خودشان ه اتكاء ديكران راحث تشينئد . 
ابن عواطف و'حسامات ١‏ كرجه درب ارى ثقاط بائريك تعلم وتربيه صمبيح 
وي لى «لومبى حساس وهمتءمى درافراد القاءى شود * ولى بساطيقا بى درعالم 
ديد شده ك بدون أهمامات وهدايات عامى وفنى فقط درسايةً موجوديت هاي 


طدي ويا ذوق وشعور الما تى رحسب المحبول بهذا زانه راي سيرجلوه 





2ر2 











«وجودات عالم جم كشوده انديش ازادراك بسيار جيزهاى لازمه يكشنوع حس 
استقلال طلى وغمسور هلى ازخود بروز وظهور داده اند كان حسيات غرور 
دهور درمدارج زندوكى بزير اناثيراخلاقيات *مةطاران ء همباى 1 مها طى مس! حل 
وده و حرط مندوب شان رشد و عو بابد تادر يزركى ودورهاى ؤمليت 
م3 را بابك قوه خالل ابذيرى مراص ميكتتد » درين قسمت هدوان كفت 
آب وغاك وهوا وفطاق كه محل نميه وساحة زيدهكانى انطيقات ات درامحاد 
يأنقرر امكو نه احساسات متمكنين مدخليت أنامة دارد . 

إن خطة باك وان برورشكاء.مردان شجيع وباادراك 5 وطن مالوف و#رط 
مانوس ما ( افءائستان ) كفته مى شود هيج خود ستائى وبلندبروازى واهد عد 
38 كوكم مترين سمرزهينى است درعالم شرق كه دست قسدرت اورا با اشهمه 
خواص وءوجوديت طبيعى ارايش داده . 

على الرغم كوناء نظران .خودى وسكانه هيج رخود كوا را كرده #سواهيم 
0 كابش ازرسمى ساختن ابن استقلال سيزده ساله ماها زندهكى درذات 

سارت يا استعمار إسر هيك ردم بلك هان رلك نت الماءه كى را هما كر يشام 
اماد روحى وياعدم مضت فكرى رخود لسته بود ابسى كين است جه لسار 
دورتروم مين امتداد صدو نود ساله دورهُ اخيرى كك هركوشه وكثار وطن ما 
بس ازجزر ومد ز ياد حدو حدودى مخود كرفت ومجاهدتماى نارضى بيش اهكان 
شجاع اففسان إلطه و اقتدارات ناجابز اجانب خاتمه داد ما ايشم راساً ما 
زير هبحيك نوع 50 خارحى اث يسده انم . متها نواقمصى كه 
موجه ضعف آداره بعشى قايدين كذ شنةما بوده ات صكه 


دوا نسته يا مواسته ابد حريت و رسميت هلى و مملسكتى مارا جنا نجه بايد و 





شابديديا مغر فى ماد » وره در روحيات على 7 درج شّص وعبى موده » 
هبءترين دلى بررن مدعا مان كشمكشهاى داخلى و تبرد هاى ا رح له در 
ص كز وسر حدات افغا ستان درين اءتداد زمان ازما ظاهس شده كافيست ابت 
كند كه هات اففان طبعاً از اسارت اجانب متلفر است هوجوديت طبيى افنا ‏ 


نستان انحا 7 58 4 فنا أستان ماتةل ومات او ]زاد بأشد اففا لسدان وا بايد 


فلك اننا كان أواره كلد ند بك أن سونال وح وى لق ل وو ١‏ دا 
ارال جور عي # ود يات قوم عيوروعاة قا رادى 


. 5 5 ء 7 يم 
عظلوميت اسارت نن درداده و يك زه فى لست ورذيلانه سر حم كند علا ونا 


| كر ما در أن عمرمسه منازعات داح _لى و برو باكند هاى خارجى جطوريكة 
رقنا ارزو داشتند درمواقع لازمه همان <ركات وحرارت غسيزىرا بغاران نياورده 
تسليم محض عى بودي فعلا ازاين عادات واخلاق»وجوده محروم بوده قادر مى 
شدم مخشنودى ارواح شمداى راء ١‏ زادى بايك حنحرءٌ صاف واهتكث جرئت 
امبزى فراد كنم زيده باد ١-تقلال‏ ! 

بلى ابن عسدم تغير | خلاق ودش زركك رن دالى اسث ر نايد ادعاى 
كدشْتهُ ما | كرجه با خرن دو ره كه ازان اعلان رسمى استقلال ما شروع 
مى شود جيزى نما نده بود فرط إلى و أن بروريها كثرت الا يس وعياشيما مارا 
مخواب كران غفلت كرفتار و عا مان مارا باخاك يكان و باد فنا بسيارد ولى 


خوشبحتم كه فصل وص حمى خداويد تعالى باز احساسات اسلاميت وافغا بدت را 
در دل تجاهدين فى سبي ل الله زيده ساخت » خون ازادى خواض يجوش وعرق 
على رركت ف باك ري ص دانه ودش غيرت مندابه براى آخرن دافعه 


خر وش استقلال ازدل بر كثيدم سركت مهاده ولسوى .وب حة.ى شتاسد م » 


00 ظ 

غى ش نوب و تفلك كوه و دشت ءال و آدم حتى سك و جوب را بفرياد 
أورد وارق نيزه وشمشير دردل مردوزن بك عشق قربا نشدن درراء استقلالوطن 
اماد كود راحت و عاتن بالعام أكون شان رذع رييث شوروؤوغالىازسينه 
وحلحره فازيان برخواست ؛ صورا وستكلاخهاى سر حدات ازخون مجاهدين ارده 
سرخى إسركشيده جوانان رشيد ودلاورما ماك وخون ملطد » زديم خوردجم 
كدر كذ شدحم ولى الطاف بى نما يه ورد رافك لافار دون ما سه سالار 
جك وسيبه دار اعظم آن كارزار ميد شجائ وتجر نشكارى مانند شم ريارا م وزى ما 
بوديد كه به فتوحات دراه خوش مات افغاسةان را هون واوازءٌ استقلال 
هارا آويزه كوش خاص وعام كردانيديد كويا زحمات وفدا كارى ما هدر رفت 
وطرفى عقابل ازغابه وظفر استقلال مارا محبور به تسا كشت اديت خقنه أن 
5-0 ارا ان تكان خورده بقوهُ شمشير ان سرافسر يزركك ولاح 
وطن اهميت <ود را شناختند ودر خارج مر مكان وزمالى عام رسورث هلى و 
تملكت افغا نستان را بر افرا شآند . 

نارم دامئه هاى كبسار غيرت خيز وهوا وفضاى شور انكيز افغانستان رأ 
كه دربدوخلةت روح ازادهكى وحريت درخون افذانان جوان سرشته واولادان 
ان سرزمين را ازطفوايت بغمرور هلى و<رارت استقلال طلى بار مى اورد مين 
عوج احداسات وجوشش خون است كه درجشن هاى هلى عروق واعصابٍ را 
در مسج أو رده باد +شئودى ارواح شهدا بير وجوانصغار و كارما خوشبختانه 
استقلال را بار شار ثر بن عشى اشتفال كته 

استقلال ! اىسرحشمة اعتبار افغان » وسرماية افتخار افغافتان ! استقلال 


.و 
٠»‏ 


6000 


انج ماي جورت لطا بن و1110 








اى هلتبساى آمال ووب سيزده سال ما «تعتيرم محسان زبان با فصاحت وكلمات 
جذاب ازحشءت و جلالنو ستايس كم وبكدام قلم روان وحملات باب وناب 
ناروا داران ترا سرزش ونكوهش نو درهرسرزهينى منظر اعثا ديده وبعيارات 
بر اعتيار معرفى شده ولى لكام كه از دريحة جشم عدقبارانة ما بجنون وار با 
زلدخا صفت بسوىنو معطوف اعنت شئوناتنازهزار'ن إلى ويوسف را مم زده 
واز طنازىىاندازى » «تاسخم كه قاموس عدق وىبت بآن تقدس خبال نا كنون 
ازكلك آمال ما صورت اليف تكرفته كهبراى استعمال نام ذى مسان انو لفسات 
وكات برجدته انتخاب كم » عن يزدل ما استقلال ! بوترحة فكر ولد بير 
ببرص دان كامل ماثى واس.اب سرخ روثى و سر بلندى جوانان عاقل ما توحاصل 
عمرو<يات فد ا كاران ابن سامانى ومرد ثمشيرشمريار شحاع ما ادر شاه افغان 
استقلال اى خونماى جوانان دلاور اماه رن بازوان أنوانا وزورآورما ! 
اسم “نو برلوحه افتعخار ملكت ما خطزرينىاست ورسملو درسينة هرفرد عسكر ما 
نيا دكار فتح وظفر مكين ياد تودره م سالى ارواح | زاده وبر شور قربا نشده كان 
ازادىرا شاد ميكند وحب نو مرالى در دلهاى اقوام سلحشور , بك حس 
شعباءت امحاد دن أعماذ نفس را ان ععا.اباى نو يافتسه ام وقح انكا بغير را 
از مزاياى 'نو شناخته «طمئن باش كه از خاطر قدر شناء.ىما فراهوش عمى شوى 
أرنقاء عل وفضيات و يشرفت هاى محدد وهدنت ما عراتب عالترى از توقدردانلى 
كد ١‏ ناختلافاتفكرى ودور نكىهاى دبروزه كاشايد يكمدلىهي<واستد 
٠‏ غافل حال نو شوند واصروزه درزير ادارء قايد دالشمند ما رتكك وحدت كرفته 
نه انفاق آراء ادام ترا تمنا دارئد . بلك ابن شاخة سيزى را كهبرمزار برادران 
شميدما روبادهٌ ميشه «ات جيب وشحاع افغان از زردى زان محافظه ويخون 


لج 





4 0ع 





أ سارى خواعند تمود . 

اى شمداى راه [زادى ومحصلين حّوق حمَهُ اففاتى امروزه | كر جسم 
وجسدثما بكورهاى ناريك غنوده وخاك كشتهولىارواح برنور شما مانندستارههاى 
ابالى براى ابدى در ١‏ ممان انتخارات وشئونات اففانستان مدرخشند ان همه 
حمل وحشمت ما اثر زحمات وهشقات شهاست واشْهمه ماخر و عت وطن از 
شرافت ومناعت نفس ثم . ش 

اى سر بازانيك نا نفس آخرين وطن كفتيد وماك وون طبيديد ء براى 

اعتلاى نام وطن بسخت “رين حالتى جان سيرديد و براى حفاظه ناموس تملكت 
يسول رين موردى هم قبوك قربا ق كرديديد , 

كاه باشيد كه ابيرق افغان در جمءان اميت «ستقلة با«تزاز اسن همث 
وغيرت شما مايه نازوافتخار ما خواهد بود ونانامافغانم:ان دردنياى مدنت باتىاست: 
قدا كارى عا باسدارى خواهد شد جه ريدم الى .و راحت :ها عون عدن 
وطبيدن هاى نان است > اسابس و ازاده كى ما مرهونز<+ت قربان شدنماى ثماء 

باز ٠وقع‏ ان رسيد كه مسرت و هاى نا ريحى حشن بكرم احسادات 
دريه را دردل زناه كنم » مجوشيم وخر وشيم يداهاى استقلال را أز هي سر 
بلبجه و اعذكك تل شادكامانه بر كث.م وازهى زبان وبمانى تبريك جشناستقلال 
بشنويم 2 ما عى الم كه كير ند استقلال وملبسع عمو كال بحسب أصرار مازمت 
قبادت مخود كرفته وبه احداث عشرت درين شباروزى ثم وملال هلىرا ا زمادور 
مبكند وثماهم بين ,ابن شادى هاى روحى ى نازيد كه يكفردبرجدتة ازهمراهان 
بل سرعسكر دلاور وشريك زحمت ثما را خداويد تعالى لعمت نحيات و «وقسع 
ميرت مخشيده كه امروزه ديرت ا رمحي شما اظهار + وشدلى و سترور ميعايد , 








0 





مهن أدبى كه درن تازه كىها زد برجم عرفانى دورهٌ درخثان ادر شاه اذوق 
وشوق دراطراف اسكونه شئونات موقعقلم فرسائى يافته اند ابنك هدي نفيسى كه 
عبارت از جموع أوراق 30 أست #شتودى وشادى ارواح شما نه ديذه ودر 


فك رتقدم بوديد نكم ارز وها فلى يأر شيحدات فلعى خودمرا لصورت بك رك 


سيرى در ان 3 (-ثم نادران زور بأركى سرت هلى بر صل أر ع ارشود 


اكرقول شود طالءم هانون اسث 


( سرور جويا ) 


لس سه يه © لج شه هه هت سم ل ست اليس 


ك4 بلست دروطن | كنون رواج ديدة ار 


رسيد جدن طراوت فزاى جان برور 
رسيد حشن 4 كردد حمهان بار حوان 
ورسيد شكر دكر بار حجشن استقلال 
طراوت ازدر دوار سر كديده كنون 
فض حدن دل مرده ميشود زبده 
دوباره كين وعيش طرب. شود بر كل 
ناك ريزد اكر مشت دان دهة.إن 
رساد جشن كه اهل وطن مام شوق 
وسيد جشن كه يكوفته ازنشاط وطرب 
رسيد جشن وسم ورو نشاط وعبش وطرب 


شكنته كثات هر ان غْنْحِهٌ كه بود باغ 


ر سيد جشن وزعشرت دهد بحاق خبر 
رسيد جشن كه دل رقصد ازطرب درر 
كه مالك ودوأت افغان حيات يافت زسر 
طرب جورنكك #'يان بود زيام وزدر 
جنادكة داد ملك ووطن حيسات دكر 
مهال عس وطن يافت شاخ ويرك وبر 
لوجد وركض لود جون سبلد در 
بودعرو ومع ما جو ار 
بسر بريد جوعيد وبرات شام .و سحر 
شد يبد رع وعم وجور وعصه خاك بسر 


دلى كرفته . ى روز كار ان 


6012 


ل ”ةا 





شداسساطو طرب دروطن ثيه ميم 
روى كل 55 ريد شيم سحدرى 
إسدوى أوبردم كاش طدالع وبدعود 
زبس جراغكه روش بود شب أاست <وروز 
زمان جشن كدعيرشس وطوق كدوك 
حجن زج لوه كاجمبر ان شد د 
بود لصحن حمن عشرت وطرب خرءن 
مايا يمن ماد هياك لشياط كدت 
حم ي سدرور نود عهد ان مار طرب 
نمز نشاط بياشد دوالة شدر 
سيى وغيرت ان افتخار قوم و وطن 
خلاص شد وطن أز د ستيرد عير ون 
سن كه داد وطن را دوياره ازادى 
فر بد عصر وز مال اقتاب دوات وملك 
هزار شكر كنون قوم كدت فرمائده 
هزار شك ركنون يافت دوات استقلال 
بدا!اسيرىو ترك ! زمان ا ى 

يمير زار و سيو زر بار غير دكر 

مكير نام سعادت يدام عسير أسير 

طمع كه ٠يكئد‏ اقال ازغلانى غير 


تمود ابن بدر معذوى وطن زا 





فكنة دكران :وان خبال: سير 
251 دروطن | كنون رواج ديده بر 


طرب زا 000 هواى عن ازديكر 


بوقت جدن كسى شب عيكند با ور 
مكاتد خلائق حزان حساب د 33 
5 


ر سوى جسن طالهم شود رهبر 
اولي احدوكل دامنى سار وبر 
0 كويدت ابن بى مسا متساع در 
بغم حواله نداد ابن زمان قاو قدر 
برات عم تووية دون نام بشر 
زماك رقع شد اسان | شَلاب وخطر 
5 كوه سطوت او خاق را شكستهكر 
كاله ناجى ملك اسان نيك اختر 
معين مذهب و ديزيارشوع بيغمير (ص) 
هزار حرف كزين بيش نود قرما تبر 
هال ملت اقغان دوياره داد عر 
أسير قوم بسى از أسير شخخص بتر 
1 دكن علا مك “ص كك يسكور 

ا بأسث حنين دوات ابن علام عر 
جنين خيال كا عقل م كدند باور 


كنا راكب يدهي ابن شمر فى نو اهل لسر ٠‏ 


200 





يدر براى ' نو ازاد ١ك‏ ركذاشت وطن وطن 
نكاهدار وطن را #ميشه ا ستقتلال 
خدا مواستهنا موس هلكو دولت خوس 
دأم نحن ود شاد مان كاست 1 
ون زمانه جز خوهدلى بدارد كار 
ام سال نشينتد مردمان خسو شاود 
جه عش رست عق 11 د عم عى كر دد 
كنون رسيد دكر بار حجن استقلال 
ازين 0 
هام ملت افغان بوجد جوش خروش 
سس 0 جدم حاندد كور 
3 بز من مه كويد بإن كه عش هدام 
خلافى اسل حو كل دسته دستهسوى حجن 
23 روزش.ان صرق حشن يك هفته 
جوسال جدن وطن رفت سيزد» بثمار 
ياد نادر غازى كاند جشنو سرور 
ياد 0 
نناى خسرو عازى خوشست وردزبال 
2 ميشه زعين نابتو فلك سيار 
يديه 1 كه بودؤض معدن از خورشيد 


مياد يكنفسش باى فارغ ازسر مخت 





توهم جنين به بسر وا كذار جان بدر 
جسم و جان و اسيم واازر عاك واسعر 


بدست خويش سار د كدى يدسث دكر 
به شاد ما لى او شاد مالي ديكر. 
5-8 ماه ه ترم دكر زسا ل در 
لكو مجاى بحرم ملد عد دكر 
نوان مود زهم فرق بدثر ومتر 
زماه بار دكر خوشدلى كرفت ؤسر 
ازين فرح عءه ملك جشن مث ناسر 
عام قوم فى از ديد يك دبكر 
بى ذعاض لكوبد كه كوش دشم نكر 
كك حال تكوار 


شويد خلق فرج كنان زشبر مدر 


دهد حواب ص اوس 


برات عبد نود در ديار شام و سحمر 
كن الوق هزار سال دكر 
هزارسال ويا بك زديكرى خوشتر 
صكه انود زلى قسوم ياد كار وار 
كئون دعاى نكويس أنوان تود زير 
ل هلال.و كرى بدرنا كه جرم ثر 
هاره تانود ازهبتاب رنلك كر 


مياد ش أن سم برءفز خا لي ازافسر 


)2 ٍ 
تت تت ا ا م م 2 


بذ كرنام خوشش باد جشن استقلال 
حميشه مبرش از ذكر ام بارواق 
بد هن نا ود ابن باك دود مان ,اقى 
قربن لشكر جرار بر دلش نصرت 
ميشه حائط خيلى سرام او خالق 
همرئه بأد وَلكن مور بان كلك ونظام 
كان *ميشه نود جشن دروطن نابت 


دئى ماد زناش: مى زرو مشبر 
هدام سكة او باد ريب صفحة زر 
نويد وارث ناج نكن فاو كر 
رفق فوج عورش «مشيه فتح و ظفر 
ميشه نا كه س.اه است حافظ كشور 
كه ١‏ كنند دعاس رعيت و لكر 
ميشه عبش باهلل وطن دهد داور 


كدح خسرو عازى جلن قصبدة 7 


سخورى لشودار زان يذكرس عن حوهن شوم دع حو سس سحن 3 
دهد مسرو ما برترىخداى زرك دهد محخلق زر كيش خالق ا سكير 


سس وله جه هه و سس 


مس ل س استقلال 


سعادتو تسرف آمد بنام استقلال زهى باستدىو اوج مقسام استقسلال 
شود كه حنلى اد كار عيبرت ما تمل ح_ردو هدو شحاعت ما 
هيل همه اعنزازو جامو مكلت ما «صدق هرو اوج روح و فطرت ما 
كشد تقاب برخ از وال هلث ما 
5 يست برلب ما جز بام استقلال 


6003 








دمك ملت ها عنم حصريت فره.ود در مراد عا سهى و جد جمد كشود 
تادوم واعان فد وملك فروف. دانسا وطن وح لتخا عوه 
طلوع صبح سعا ات به برق نيخى لود 
كةامى جبيد به "حصيل كام اسئةلال 
شا ه بيغ انو موود لوده ميات عوده جدوهي تيروى ملوت اثات 
جو خضر هادى ماامدى توازظلمات تتوثى قدائى ملى معلم حسئات 
توثى محصال ه كدونه رفءست و درجات 
ر اعت سي زركث هقام استقلال 
دميسكا ملت ازاك مدل .لخم زدرد حجنتو كاف ينو ان رستم 
مله اهلل دول عهد دوسى ستم سلاسل عدم ديرين خ.واش كعم 
1 لقصر ار زوى ادل خويش ششسةم 
نوش 5مربت شيرن حام استقلال 
شحاعت است كه شد اقتدار ما قا حماست اسثكه فرهوده درد ملك دوا 
شما ! شن شدم از همت نوو مات رأ 3 بركشد سر عت حو خور باوج سا 
توثى ميانى هكونه فخر هلى ما 
نوثى محصل شاو قيام استقلال 
حو افتاب سعادت علك تبان است زنور عن ت ١لى‏ وطن درخشان ات 
مريت همه مطلوب ما بسامان است كل مراد مه دوستان بدامان اسدث 
اكحاست اب دل ددمنان محرمان است 
كه واصلديم ععنى نام أستة لال 


2226) . 





هم 5 جيد نموده براى ازادى كذاشت حجانو سرش در عهاى ازادى 
شيد كشت بعشقو هواى ازادى مشت فته ان جانفداى ١‏ زادى 
دلا بين شرفو اعتلاى ازاتى 
3 عزت دو جما أست رام استقلال 
بزركوار خدا يا حق خون شميد * در نحت دين و وطن نون بطريد 
ر اه دريت از حان خويش دست كشيد 3 ابن وطن نود ازادو تقل جاويد 
بروز كار شود در ما ليات فريد 
مباد رخنه غم در قوام استقلال 
جنات دربى وصل تكار استقلال تمود ملت ما جان نثار استقلال 
هان طربق محفاظ شعار اءتةلال ميشه ملت هما است بار استقلال 
بود عزيز ار از جان وقار استقلال 
دلا بال محرفو كلام استقسلال 
تواى وطن شرف قاب ايشيا دا رى مين بغور حسان موقع مجادارى 
جبال شامخ واشاى باو فا دارى بوحدنى كه توازدين مصطنى دارى 
رامى باوج ترق كه مدعا دارى 
نش ركست رأ ازسسلام استقلال 
بعهد حريت وهات عرز و طن شوت نو شود سعى ان احسن 
كنى ممروج مدارج بيمن دائش فن برك ونرى شوى رشك عالمكلشن 
ساس ايت شان نو اى صفا مأمن 


حو خون ود سدن اهام أس”ة ل 


ا 
شود قشون و رجسته عسكر دوران كند ارت نو اعتلا روى جهاق 
به صلعةت رسد روئق سرو سامان باب ثاب تمايد زراعتت ميلان 
كند عوج بتربيت ديح عمس فأن 
+ متتضاى كراعى نظام استقلال 
زسال سيزده حريت نوين روز است مسراسر وطن ما همرت ١‏ وز است 
حجن بعالم زيذت عماس اندوز است مبرطرف © نظر مبكنم كلى افروزاست 
بشكر اذ وطن شادكام و فبروز انيت 
كير دامن عشق هدام استقلال 


- 


جورفته درد اسيرى ايبن وطن ازياد كشيده رختث ازين تمكلت غم وفر ياد 
اكرةتسه مات ما دست حريت دلشاد سسرورو فرحتث اروز كشور ازاد 
بشاء و ملت افنا نيان همارك باد 
هار كات ( صا ) احتشام استقلال 


( سرورصبا ) 





3 عدوده رك د رءار اموز جه خر مى أست كه كرد بده اشكار امس وز 
كثيده اند بصحن خوشش بساط نشاط كه خيرءمايده در اوجشمروزكارام وز 
سفاى نوم و بر ابنفضاى نزهت مخشس- رجشم خيره زدايدهمى غبار اموز 
زرفت و روب سركباى باك !ويداسن2 > رهكذار وطن باك شدزخار اصروز 
نسم دلكش جانبرور هواى خوششس 2 واه خسون جكر نافاثتار امروز 
شرق سيره سردا نه هاى شيم رت كادرقدوم حن خوشس وودثثار اموز 





2070 . 


ركه كزتكن ارعس هافدلان 
15ل جيه اط بن 
زيان س_هزةٌ شاداب من دلسكشس او 
صداى هوج بلنداست أز بل مستان 
حه #2دداده خدا سِة مى لان را 
كنار كك حَنْ لحظة او سن 
حان زخر سي جش نكدته عشيرت عام 
هرانكة در طانب عش سقرار نود 
"كه كته انك وار عداوغ 
نالعش كه مدان ا حوس 


ش جمان 


زنور برق حراغان شود فزاى جمن 
شكفته خاط ركل غابحه ميكند لب خند 
زساز دلكثئي اهنكك عيش عى خيزد 
يه بزم سرور استو كوك سارطرب 
يمحتدب بها ليد كشت هبى عى هست 
كنوك كرف امال در كف هن أست 
ا ممرك ابن <ن دككان سد 
زما 00 فيس ذكان جه عى رمق 
هزارجثم اكدود أزي 0 


وجديب عن لدو سب عابم 7 2 مشميي وم صم سمي يوسي حي منت مسد اديه امتاخ سويد سند" مجكيكه بكس سسامت مب سياه اسج وطام اي موسي سي بي بجي وي بت 


2 


تموده رشحه تراوش زابشار امروز 
ليم را نحمن م.فتد نا ارون 
سزد كه طعنه زن ابد بلاله زار اموز 
كهان د كك يدهي طرف <و سار اعمس ول 


اكه شد يداء* 


ر سد له اك مقصود در كار اعمس ون 


نشى ابن حشن را مدار اروز 
3 55 0 عشاق *, فكاز اعس وز 
درن حمن <ورسد ميكند قرار امروز 
درن حمن عن لخداو اموز 
جه خوضى دامن اشن شدشكار اص وز 
دكر كبى نه زد حرف شام تاراوز . 
كا مى برد شم دل جميجه بهزار اصروز 
ار اروز 
389 يه 3 لكشد اله هاى زار امروز 
كة وا كذار شود ريد ميكسار اموز 


زبد حو مطرب ما باخنى 


زسكك دسثأيمى وارهد نار امروز 
عر دان َك مشترى قطدار امرور 
31 دده ابد دراوعيش روز كاراصوز 
لكدته سير زسير حمن هار امروز 


31 عر جذن نود زيتى بكار اموز 


.2)1( 


شدءاست يمهو خ ركاءهر طرف برباى 
دوق كقادة: و ار كيه أرعان اسبت 
زكرم جوثى ار كان جشن هبي ٠برس‏ 
يناد كاوق ترد دعن الالال 
شة لالد نظر قرد عصير تادر شاء 
فالس كسار تطدق او نراه واد 
وسيده است ازو جامعة نه بل مراد 
بروى فته و اشوب داخل و خارج 
دوؤتيالة وك املك را عوده: فراز 
كر لعؤوسة. اذا تبان زعرت نمت 
كف زاك مر 17و ونان اسنقلال 
دك افون قطود را افيد موود اسه 
هذوز زبده نود تابغ رمانه وزر 
شه ان وزدو اين كير واحمد شاه 
شهُ مظفر رزم ازماى فاتح تل 
مجوم فوج دار شهان اففان را 
زلطف خويش كات حقوق دورا داد 
قضاى شرع شتواىاهل شرع كذاشت 
جنان حذعرت مارا وزر عدله ساخت 
شبا نونى ط زبدبير راى والايت 


عام جامعة را دست داده خاطر جمع 





تحسم صموييييت اع عه م 1 


زعر منت ١جدن‏ باد كار امروز 
اكه خاص وعام دراويافتهاست باراهروز 
يصاد نشاط عماسد كارو بار اهروز 
كر فته زم طرب شاه كأمكار اءعرون 
31 روشناستباوجشم روز كارامروز 
شده اسث هلمت مارا دلبل كاراءروز 
ساشدش ‏ لى ه«قصود انتظار اصيوز 
ا راى تين أهنين حصار اصرونز 
5 بيغم ع دلهاى مقرار امروز 
ككارمات وهلكاست استوار امروز 
كا خوش بِقاضْةُ ماهست اختار اروز 
زكار دالى ان شاه مخته كار امروز 
كزوجنين خلى هست اجدار اموز 
براى هت ما هست باد كار اموز 
3 در قلمرو ماهست شمريار اموز 
عوبه 00 فوحس كير ودار الوزن 
3 در صلاح وطن خود كأ :دكار اروز 
له جارى است شريعة ممرديار اروز 
6ق يوون بان دار امور 
ز استين وطن كم شدءاست مار اموز 
31 فتله مدت زردست تونازمار اصرول 


3 5 7م '١‏ هه 





اكر إسوى وطن كس ثم بد نكرد 
يغيرمن رعه لورشوءخواه انبار است 
اكرافته صفدة اريخ حسن اعمالت 
وتد برت لو كتونروى عرف كردام 
حو شاء امد تمذوار وملك ازاداست 
ساد عمر نو از كف برايسكان برود 
هشه رع رو سود ك#س جامع هباش 
سعادت وطن اد زو دارى 
شده أست بج وخم از جاده تكامل دور 
كنون متاع هثر ميرد از منو نو 
بدوش مت مرداله بار خويش بكس 
1 زاود عات كرين براى خدا 
فسرده جند تشينى كه زيده جني دواست 
+وزندة بىكارى ميان جمع دراى 
ره مماشو معادى نه بش رودارى 
مكر نه لشة نحقيق اصلل كار رمى 
مياد روز شمار از حساب در ماني 
هنوز لشة خود دى از سرت نير بد 
ود دوالفظ ميادف حدات و استقلال 
اكر ويه نداريد قدر استقلال 
حفط كوه ديات احتياجها دارد 


سسب ببس سس سسسسة 


ياست توازو بر كقد دمار اصرول 
بدوربين وان يافترشوء<وار اروز 
ز مع عاما زيب انتخار اصرونز 
دوباره ود ود آمسخن كذارامروز 
دلا توقدر حنين لعمق بدار اموز 
بدخلو خرج نفس يكنظار كمار اموز 
كان لكردى زع.بو عار اصوز 
در ارزوى وطن باش جان سيار ارون 
قدم بنه 31 بود راسث رهكذار اصوز 
حدمابه در كف تس يهان سامار اصوز 
بدوش عير مه زمار بار اموز 
زعانه زود براهسدت وقت كار اموز 
عاى جنيشى اى زنده زيتهار أسوز 
كه جاى مس ده بود كوشة عار اصروز 
حاى نا رسى باش رهسيار اصروز 
وك درد سر آرد ثرا حار اميوز 
يكير خيرو شير خويش را شمار اصروز 
كه مستث عاق و افاق هوشيار اروز 
نوشته ابد كك اعدار اصرون 
حبات را شود لمحةٌ همدار اصرول 
نونيز عت خود را ذكاهدار اموز 


0 رع » 
“أ وطن مهدو وسوس 

3 : 

78 





فناد كوس ازادية كفتك ركفب 


مسن خاق وبتوحيد فك رجامعه كوش 
ملل يداس خود در هوا بير وازيد 
رُ٠سين‏ عام و د هفده بزاع ديات 
كشاىراء فس ازبراى خواش 6 هت 

نوم علاج سير كن زروى دانش وفن 
سات ورزو اكد ميشه دربى كار 
/زوركارترادست وياى سوده خوشاست 
' مجاره سازى فرداى خو يشش در مابيد 
زد ست خامه رون رفت طرفه رشته حرف 
فتووتوادت يدن وعدا د كن 
فكو جشن كا يوب سيزده ساله است 
زما تاوت أميوز ودى جه عى رسى 
06 خال نان عاق خلءت حشق 
حديث حشن وش امد ولى دعاخوشتر 
يقاى هات و اقال شاه افزون ياد 


موافةان شه ها زئّت برخوردار 


حو كرهياز وطن باش بأبه دار أصصروز 
31 ترد بان عمو حسدت إن دوكاراصوو 
توهم 255 هنر بال وير برار اموز 
زروى ششه ,رون ٠‏ يكار زار امروز 
هواى ده براز كاز زهي دار اروز 
كه روبروى شود ؛ نالك ؛ كله بارامصروز 
»باش بأى بداءن جو كو هسار اموز 
هماش باحنا دست در ا اروز 
اكثر هم ترس انيد اقدتدار اروز 
ولى زجشن خوش ابد سعذن باراصروز 
كرفته ام ازين جشن خوش عياراصوز 
كه امده است بسد عشوه در كناراصوز 
23 مر 5 ازوى هزار بار اروز 
كشيده كلك سخن ياف نودو ناراص وز 
يصد ساز در بار كرد كار اروز 
كه نحشن سر ارندصد هزار امروز 


مخالفان وطن باد خوار وزار اصروز 
) قارى عبدالله (١‏ 





220 ٠ 





رتيب افتتاح حجشن استقلال 


2 لا لدج هو ©ح ٠00-646‏ 
سب رو غسام دارة حذن اء تقلال باط ادا حوا شى مار ياد كار كه 





باشكوه الى صورت اهام را درير داشت هيات حكوهت أن كدورى وعسكرى 
با كور دباومانيك 5 هن بك مجاه'ى هناءب قيام داشته در اثنائيك از جوش 
و شوق وذغف اهالى ودوق 'هل «عارف حظها برده #مكئان انتظار تششريف 
أورى اعليحغرت هانوتنى را داشتّد عين ساءة ( م ) نود كه تاجدار ديانت 
شعار بيك طنطنةٌ تشايال حضورمم 'ورده بر ترديان اعلاى عنار حوصوف برباايستاده 
نام خداوند تعالى افتتاح و اغازجشن سال يزدهيناء تقلال اقف تانر ابقرائت 
يك خطاه غرا فره_وديد كه علم الم هسرت وجبمهان جهان خرعى را 
لسامعين م مخشيد از بد هاى تادراه وعواءعظ بدراه دل هاى براز شوق 
واشتاق را مخود جَذب وساءعه حاى <اضير بن را توارش عطا مى فرهود 
الحق در شور جون ل يكان ومربى حكمانه ان حنان اندرزهاى شفرقاهلايق» 
وه شاشن وساءعين از دل وحان اين شادن سسزاوار» اذماى كرد 
اله ان كردن ان حظايظ بالا ثر از قوهٌ توصيف محرر سطور هذا اسث باطبله 
روح شمامتوجان فدالى كقصداء:قلال وغيرهاازفو ايدسج وحمل واروج٠نسوجات‏ 
وطنى وعنافع درست اقتصاد ومعارف. رح وآ-ميلات عم اورى ذرايم حلى وشل 
طرق وش وارع وه كونه'فادات٠دىوءازلىواخلاق‏ رابك ببراية درست كهكلام' الوك 
ملوك الكلام راروشن نان هيداد وى لود 5 وم؛ ساعى وحاهد بود كه 
هرحه برشار ودرا متلذذ بكر دايد» 6 از اخنتام خطابه غراء شمريار غازى 

ازهيئت كور ديبلومانيك جلا لقاب شيخ السفرا ( 0 ) مخاصر لداتى «بنى إر 


20 








تبر يك وجانى ابن روز فيروز جدن امدق لال ازطرف نموم هيت سفرأى دول . 
00 اعا ارد وهات لانن 3 0 يود 31 أر <عور لموكانه 
زعد ازان دان والقدر ربس 0 0 0 ع دالاحد خان “مر وضة 
بر جو*ى را از طرف تموم هات اقغامه وكات حم ع عاد اند كان الى تحور 
مبرارى يدك عام رات عوده بأنذكار يكان كان ان ديات اوداق ايان 
اعا.حضرت غازى و <ردونةد يبروا اورى صاتب <لوصرتو شكر ان فى ,ايان كان 
را بأتانعالى المال شاهاءه فراث, ورك بعدازان زر رميد بد ازهرطرف عاماء 
كرام و اهل شوق و ذوق نيز عمرايض شكران را عى <واساند قرات و دم 
سند كه اعا.حضرت فازى دون بالابر ازههمه ء ملا حغاات فى تكانى عوام 
و خواص را مداظر داشخند مطالق 4 بروغسام إساءت ) ده )به دعا هأى <_ ير 
اتجامداده [ دربي نكل افشاسباىتبر بك وطير ان عالى هاى 3 0 نطيار مهاعالم٠سمرت‏ . 
1 رى يق را | رانه يداد ]ياه شوق وشّءمف عام ١"‏ زاكه وه4 ذاه وكدا 
بالاشاق راى” 'اشاىر مم كذشتعسكرى طرف 0000 ٠‏ 
حول م فقع ان م4 خطابه هاى رام دنى كك دان عا<ز انه درر كرفته 


عمى 500 لا دبده عدناً مان هاى كه ياحال يل ست 50 بطور الى راى 
و ٠.‏ ردن حدق حو و اد كان 5 رام انك أهدى 50 يا أرم ٠.‏ 


عينأ خطابة اعليجهرت غلرزى 


ار 59 شن تمدس سال 0 ستقلال ؟لى ر عا 


و افتاح هبام وهلت عن ز اففانستان راهورود ايندورة فرخنده ومييرن إد كار 
هاى افتذاران ملي ثيريك وعنيت ميكوثم . (' 





اى ملت عبر ودليرهن . 

تلان ملك ها أرخلة أن تنك غاى: وركك غرا ولد قدين ابت ادر 
مقابل أن مالا و جامارا قدر وقمق عتباشد زيرا ملما و جاما براى زيد كى 
حند روزه دنا واين رُندكى محكم حقيقت و فطرت آدهيت براىاستقلال و 
مخصوص ازادى نوع انسان است . 

افغانستان كه مضل واميمج خداويد و حميت وغيرت مات يبب 55 
سيزده سال بيشتراستقلال خودرا صيل ومالك آن كرديدءوالى ماثاالله درساية 
استقلال زندكاتى باشرفانة بسر برده استقلال شان برقرار وبردوام خواهد بود 

الست كه ما اموز باد كارهان جم-اد باك«لى وحصول استقلال افغاذ تان 
ان جدن عقدس را افتتاح ميكنم و دوياره بكافسة مات عزبز خويش تبر.ك و 


مت ميكوم سس 


اق مات شجيع وعليز هن ! 

و ظايف ملية ما در راه حفظ استقلال وطن بسى همهم و سلكين أت 
مقتضرات عصير حاضر و انحاءات مديت حبان ل٠لاوة‏ ذلك استقلال هلى براى 
بارا ى تون زكر رسن كنذا 34د عدر اهلق اسان السعلان حان. راز 
وبابديدار اساي . 

ان وظايب ههمة حكه كنتم عارت از استقلال اقتصادى وساعتى وعرفانى 
ملكت الست ستكماى اولين ابن #داب ها تشير معارف صميح وارق صتايع 
دوم زارعت تكشير محمولاتوطنى سروات حمل ونقل ديد راها و امثالما 
است واينها از همه اولستر محتاج امثبت داخله ونوحيد وانفاق افكارءليه است ٠‏ 





(40>؟")6 








جون حفظ «وجوديت نك مان محتاج قوت منتظم عسكرى استث لمذاقيلة 
ما وحكودت ماح ّالمقدور درتشكيل باتاعدة أن كوشيده ام واميد مبكم كه 
نار كيار درما عمق نتيا وفيا تارق «.وزاريت مترفعة نو انير ان 
اردوى افثاتى عسكر افنانستان زودى داراى درت وانتسام مكجل عممرى 


َّ 


ردد ونا كدفته عا بد 373 درن عصر ناحال خدعاة اردوى افغاستان درراءه 


اقامث :اءثيت داخله فدا كارائهاها موده اند البته ماوملت ما فرا.وش مخواهم 
ود راجع به توحيد أمحاد افكار موص جار عترين را كه در عالم متمدن هستئد 
ومّكا است هان دانستن حكومت هلى ومجلس دكورااست كه مائيز ان حاره رأ 
لعو ناللهتءالى >لى سا ختيم واهيد نيكم كه مجلس مقدس شوراى منتواند درن راءه 
مترين خدهت را اتحخام داده واس.اب دام وق كذكث را فر اهم سازد . 
للاوه ما وحسكوم ةما درين عرده دوسال خدارا شكر هيكلم حكددرقام 
كردن اهنيت داخله لشير معارف نظم عسكر وادارات ديد طرق وشوارع ترق 
مطبوعاتمية الات وادوات<ربى واءثالها اتيم خداتى الم ولى نص بالعين 
و حون ارين هاباتدر اعت أرخداى متعال توفيق مذو اهم ١ك‏ متواام در ابنده 
خيالات وطن بروراءه خويش را ازقوه يدان عمل آرم 1 
اى تعن بز من! 

نينت عا رماع اكه مضا والقر باو لسرا مورك كسول 
ان مقاعد مقدس عل وارق وتقدم وطنعزيز ازهرحكوندسيى وانثار «ضاقه 
ودريغ نه امد من ازمات ودوان التظار دارم كه در اشاى و ظايفماعاى' 
جدديت و صميميت را انراز #ابند واز هيت شوراى مقدس خواهش فيهالم اله 


بأقدم هاى مر لمع در ملظم احور اجماعى ان از طى طر إق عاد ون شين هكم 


00 











درتام طبقات هات عنيزم دست بدسح داده متحداً و «تفقاً در راء تقدم 
و مدن مملكتى قدم مى بردارئد واز مخالفتهاى قولىولى كه ان ا ارا 
وافكار اقوام ومنتج نه شاع سوء ويشن امد هاى بربادى قواى مادى و مذوى 
مات است اجتذان واهند دوكرد . 

درن صورت شك دع ؟: ملكت عن زما 'فغات :ان بزودى مراءل رق 
و مدن راطى خواه:د مود ووظايف ديه وملءه ما وثما در مقابل باز ,رس 
خداوندعادلاداخواهد كرديد . زيا ء از لحداويد قادر و نوالا مسئات 57 
كهكات انفانستان موقم أن شد كه ناقرن هاىدرازى با٠سسرتخاطر‏ ولرقيات 
روز افزون سادكار جباد باك استتلال على خوش جشن عاى مقدمى دار 


وافتتاح عاسند . 


1 ا . 5 . 
اعلحة رتغازىقرائت شده است : 
دلت الدلد» © 4 #ب## و هو للداء عمسهسه 
اءايحضرت عازى ياد شاه وب القلوبمات ا 

ورود اين حدن بسرت سال سيزد مين أسدّةالال ر 3 ازارزوهاى تاركى 
وعنوان دورةٌ سعادت مأتافغا؛تان وهنذلىي وصرحت خداى 2 وفدا كارى 
وسريازى اعلتحط رت ثنا ملت اففانتان» ,ان ال . كرديذه است. تحور 
اع يحذ رت ث تبريك يكو ثم . مد يكام غداوا 6 عااماك أفالكان ازكفل 
حذرت وكرمالبى ومجاهدتثما اموز باكال امنيت واستقلال دا<لى وخارجى 
واسايش عموى بابتقسم جشن باشرف على خود نائل هكم حقيقة” شكران 





7 5 2060 





در جشن أستة.لال امسال نسدت بسال سشتر بدلماى ماو از صميميت خود 
حدس 8-6 شت 3 الخد تعالى علاوه برحصول اءنيت ورقاء يموي درن 
سال بتأسيس بك مؤسسة باشرف هلى كه أن عبارت از افتتاح شوراى هلى است 
و سعادت ودرخشائدت ابتدؤءات را نشان ميدهد موفق شدءانم . 

قوق شوراى ١لى‏ را كه ديكر ملل متمدنه عالم با كال زحمت و خوثريزى 
استحصال هووه اند اعليحضيرت غازى بإساس درى و اسلائى وازنهايت عشق 
وعلاقه مندى كه يلت و وطن عزيز خود افغانةان داريد محكم ( وشاور هم 
فى الا مس ع( براى حصول سعا. ت ونا مين ا-.ا ب ارشاى جاءعه ها عطأ فر٠ودءايد‏ 1 

اعليحضم تامار أىالعين مشأهده مكتيمكه اعلبحضمرتشمااز يدو جلوس شاهانه 
ناحال براى بيشرفت اموريمدكنتى و الحاداس.اب سعادت دينى ودنيوىما خدمات 
ق داري را اران لرهودى وذ رنا عقر ان اندامات :وعان خر أها ااعا سورت 
ماءات رابسعادت ٠ستقيل‏ أن اميد وارءيسازد واميد قوى داريم كه ازين اذكار 
فى الاي وباك وخيالات مقدسة شاهانه كه نيت شلاح وابإدى ١ات‏ و وطن 
داريد موفقرات درخثشانو ذسارات دورء انلاب افةاندتاننوها ؤوما تلافىوجبران 
شده ووطن بترقؤات مشروعة ائل كردد . 

ما وكلاى عللت ازدارف خودءاصالة” وار جانب مؤكلين خود وكلة بهحضور 
اعابحضرت شما اطميئان واثق ميدهم كه باجراى هام عنم وتصممات شاهانهكه 
تراى سعادت حال واستقبال تملكت در نظر دارئد مر كوه اقداء'ت جديانه 
حاضر هستم و از خداويد كريم براى هن فرد ١ات‏ بالخصوص شوراى هلى 
وهرئت مامورننوؤقى خدمت جاءعة ملت ووطن عن يرما افغانسئان را هنا ميكا.م 
درخامه مراتب تيربكات خالصانه وعاجزاه ودرا بهحضور اشرف هابونى تجديد 
5 ورود بسى # جو روز هاى باءسرت واعناد هلى را سلاءتى اع ل حؤعرت 
فازى وايادى وسعادت هات ووطن اففانستان ازدركاء حضرت الهى نيازميهام ٠‏ 





200 





داف عات شط ارا 


ل 0 ١‏ سالا م 
اعلحضرتنا | 
افتخار دارم كه امسو باعل حضرت ع تبر كات صمدحى ود و همةها_اران 
درن رورٌ عيد عات افغان 1 هاى بى ! لايش حخود هار حيرت دشرت 
در راه ترق مادى و على و كأش.د استقلال سان ميدارم وباعا<ضعرت 
شها فوة وا_تطاعت زباد و دن كالى حددكه راى »ل يك .عادت بكو 


افغانستان لازعىاست رقو يكم 5 
جوابيه ذه از حضور 


اعلب ضرت ابرادشده است 
جناب شيخ السفرا ! | 
بأكام سمرت از تبريكات صموانة جلا لقاب كماوهم قطاران ترم "نان 'ظهار 
تشكار ميهام » وهمحئان ازاراز نظ يات نيك شما ها سب به تعالى مات عزيزم 
بس مون كرديده ارزو مندم ؟ه عددوالطاف خداى ٠تمال‏ افغ تان مستقل 
ميشه نظ حسن روابط وتشيد مناسات دوستانه كه خوشب<تانه بادول «تعاهدة 
ود دارد ساليان شار برعان اساس قاتم ومستحكم بود, وحيات باشسرفانه 


خود را بردوام داشته شد ٠.‏ 








ع جادىالثانى هق سيان 11ت ١6‏ عسي 1999 ملادى 


إعدمنث وفيروزى روزسعود . 
جشن نجات وطن 


كرس 


سيا سيم مين ان 


تبريكيابة. شيخ المفراء اء 


35 عوية ذان شاطاة 


5 


اول 


ش سروم وتدى هر 
نملق اختنامية ذات 0 
3 استقبال از جشن 


استقبال ازحشن 








ذات انون درموقم اراد خطابة اؤنتا<يه عدن بحات وطن 


50 





احساس لذت و ام ار خص-ا بس فارى لسر بودم » از روز اول ولادت 


0 أنغرين مرا حل زيذكاق ‏ باخائمة حيات بااو خمراه و شمعنان اسست,' 


1 1 ار جاع عن عوصوف ابم امال روضى لوده َ« > ننا بر ابشكه فعاليت 


ذهنى لسبة "نه انفما لوت و وخر أسث + نمام حركات «سمرت (١‏ را اوضاع 


أفما كه شامة لذت وخوثئ 8 وان هيرود ٠‏ يابالمكس »از اط واتماج 
ا از قياض وتألم , روح نشاة وده © نعي كر 0 ا وره است » 


كا تكون وا عا نا بل 1 : 


ادوج انان 0 0 شا هي از قعكة طن 6 شاه رعاى زيائ فت 


٠ ١‏ الزالى طزيءت © إذت وهيج الى كان 7 »تعد ها خركات شوخ وقطارم 


خيزى اذاندرتزاويدن اغا عى ايد .'يا عكر سن آن أزرؤيت ويس امد بك ,. ' 


5 5 لك نر حان 0 29 جتان 5 0 0 


0 ا اعمال و 56 0 دواجة بة “- متنا قش كب #غاير 'وضد‎ ١ 


مبباشند , 

بس #مجناليكه انسان از مشاهدة !نار فرحت الك اد امهالك در يكعالم 
عش وطرب ء نايل و كامياب شدن بكار امالو ارقا ذأى خواش «سعرور 
ويماءه' نشاط لبريز ميكردد » هكذا از مخطن وقايع وبغاط 0 


وك اماع تصور كامياسباى إذت نخس نير اباط و هيدان دوج رو داده» 





)0 








مصادر اعمال رنشاطى وود 1 تنص جِذْ به“ مذ كوره ست . ولوة مدهاى 
طولانى و سا لباى د رازى ازان و قاع وخاطرات 8 شته بأشد , 

ودر روى مين اساس و خسايص روحى إسير أسست .كه باهمعصاى أعياد 
دينى » جشن هاى شخصى و ملى هن مات و دبانتى احراز واستتوان رويد 
أفَرك و بلا اسكثنا هى بك 3 اعباد و حجشن هاى ملل و اد يان ة و حا ليه 
احم انك دبنى باشد ياشخدى و:لى 5 عمارت ازياد مانروزهاى فيروز ر افتخار 
وبذ كارهان خاطرات شور اكيز وك هيأ يموأاى هلى ودينى أاست 2 قل 3 
زركك ناث كرديده ‏ وتجديد ان م خوئى وخرمىها سالانه درايام معين عيدها 
وجشنها كرفته.نشد ء بعدها نواسطة تكراروحاكات ء امنك اساس اعياد و جشامباى 
دبنى وهل ىكذ اشته شده وعلى الدوام امقر ض نشدن سك لهديانت ومايت » اذ أن 
ايام شاد مانى وبرافتخار دلى ودينىاست 5 هرساله علتها , َوْم ها ء دولت هاء 
عدها ميكنند » حشن ها كير بل » خوئىها مما سد . مامد عبد كر فتن لمن 
)!انه روزهاى اول 3 دوم 6 سوم شوال را بأد 2« يازدهم ».دوا زدثم, 
ذى اللحه : وهكذا سار اعناد ميحى وغيره وغيره : 

ياساليانه نام جشن اتقلال جش نكرفتن مااز 8؟ الى 78 اسد بياد مئرين 
ايام هدمول نارحى وخاطرات كاميابى ومظفريت هاى على حوس درشاعه حرب 
استقلال وازادى . زرا حرب استقلال ازامفاخر يزركك هلى وناريخى بشمار 
رقته » ميث وعلوءقام جدن أن بابدازهٌ درتزد ما عر واند أسدت . كا عيتواتم 
ثرا ازسابر اعباد خويش اميت اشن قائل نشوم . 


وصحئان ابن جشن جات وطن دس با برميزلات تأر بضى وا“*م#يت سيابى حوس 





3 ب م ل روت ممصم سيت ع ماس لت ل عيمح لصو سودي ل يحبا تسم سيا اختيان ابس يسمت 


مقام رفيع را درنزدا اليك عشق مفرط وعلاقةٌ شديدى بوطن دارئد اشتفال 
ميكند كه عبارت از شَطَهُ الراض ححتكومت ظالمانة سقوى و روى كار اهدن 
حكوهت عادلة اص وزه ؟ با دفعة” رهيدن از جذكال خو رز وبيرحم بلاى ميرم 
اقزائن و اممهلول عا لاست يا و اختلال و فائز شدن ه تشكيل حكومت 
تادر شاه است . 

ارى قدر وقدمت اروز هاى نحات وطن وجدن ارا كسان عهترهيدامند» 
31 بماهيئت أن لى رده » حقا لق ضررهاى مادى و٠عنوى‏ دوام حكومت سقوى 
1 ابيثان اشكار بود . ارفدايع ظامانه واهتراس كار سقو روح ازاد شان موق 
جدم شان درشكنحه وفشار» حيات درمخاطره» جبان درنظرشان ازشب بلدا 
تبره رَ ى مود . 

1 جه ويسم فحايع اتروزهعاى مشئُوم ونكبت بار وطن هه اندازة مبيب 
وهيرت افزاست > كه ازتصورش انسان مود لرزيده » محا كم انكيز سيو نهساى 
قرول وسعأاى را ازخاطرها فراهوش مي ابد : اليته 

ليكن بعدازان درميان احية فلا كن وبدءئق دربين كام ان سفاات ولى سر 
ويافى حيزي بشتر ازهمه استراحت بقلب وتدلى مخاطرهاى الم زده عى مخشد . 
ننها هان خاطرات رشور وشيرين ايام نجات وطن وجدن ان اسث . 

زرا ابن جشن ( جشننجات وطن ) ازيادكارهاى برماى أن ايام زر كك و 
فرخنده , اده 'ن حماست وسطوتماى هلى مان اسست . انوا تند ؛ زمامدار 
بأعنم ومجاهدبن وطن رست » محسن ندبير ومقاومت دليرانه » لغرب شءشير و 
نبروى قوى خويش ادكا كنان, دشمنان وطن وملت را درساحة كار زار منكوب 
وتغلوب وده » خملة باك 2 مم ركه افئناك اختلال وخانه لسكا ارديده 2 


2) 


0-3 


مشسرف هانقراض واضحملال بود , ازيلاى مبرم فنا و تسسات شدن جات مخشيد . 

اى تاجدار عالمقام اى ستاره اقبال وسعادت مادى وءءنوى ما ! بافنكا يي 
جان در بدن دارم ثرا عزيز واز ص.يم خاطرها قدر وتقديس فى كالم . زيرا 
كتووهان فدا كارماى حيرت افزاى تودود درراءئحات وطن وما اوانيك فضاى 
طالع ابن خاك مقدس و سكنناى آثرا سرناسر ابرهاى سياه وتيره يأس ونديى 
نوي ده » ارزوهاى قلىبكان كان دركانون عه سوخته سوختهخا اكستر شد كه 
از شرق آمال مثل طلوع ورشيد بديدار كرديده » يدم تاباك شمشير خويس 
بردمهاى ضم وتيره كبياى مظالم دزدائرا دريده» جه تملكت ازضياى ٠تلالاى‏ 
عدل ع عرفان منور وروشن ساخى ,. ٠:‏ 

اى جشن جات وطن ثرا دوست وبابشاشت قاب يدارم »زرا ؛ عكاميك 
سفالت و بدححتى هام نقاط وطن را اسلا موده » شئونات هلى دسث برد كرو 
اراذل ودزدان اقتصاديات در م ورم . لظم ولق اموراتاجماعى وسيادى 
مختل ‏ ٠عارف‏ بدت ومعدوم » مال وجان در هعرض ملك و مخاطرات » زهام 
مة_درات ماحكن يدست دزدان خوتخوار وده »از ان رو وطن ار سق 
سسراسيمة وار درفضاى زهي ناك وطن به شحصماحا وماواى مروف > وحرات 
انملكت وسكناى ان با اخرين نفسماى خويش بايكعالم المويد حت » ميخواست 
كه ابن جبان برشور را وداع ويدرود كويد . وبد يختانه كس نود كه اظبار 
تأسف لخو را عوده بواند . 

هان بود كه لك نه قبرمان صمنه مجان ها 0 همءت رأاسته» بافدا كارماى 
فوقالطقهُ خويش عبان بر امد ء به اطفاى شعله هاى سوزان اختلال و خانه 


1 ها وحمايت أن وطن عرف دهعروف شد . 


/ 


: (ة8) 

واخيراً نا انر زور امن وعدل سكر ا عتارانية »از مرام خويش 
> نامين رفاه وسعادت ملت و تملكت باشد «تصرف تشدهء از ابثار هيجيك 
جاشدانى وفدا كارى در راء نحات ما درِيمغ وخود دارى مود . 

اى زهام دار غرور وفدا كار مايرا اطميئان ميدهم . در صورتيك خاطرات 
هولاك مظالم سقويان از لوحة اناى أبن وطن زدوده شدنى سمت . خدمات 
برجدته وفدا كارماى عاليمقام تو ( كهاز ادليه كع نحات وطن باشد) نيزدرءقابل 
أن فحايع جيزى نيست كهابدالده از بيش نظرما ملت انفان دور وازخاطرمن 
فراءوش كردد . ٠‏ 

اى جدن نجات اى مترين ونه كار وساي ابن مرد نيكو وزمام دار 
بأمدبيرما » مزاياى درخشان نارنخى انرا هحكاصى هللتاز نظر دورائداخته م توايد 
توبودى يكانه طبيب حاذق كه وطن مريض تحاره را از امراض مدهشهاثلال 
وسار يدحتي هاى رتكارتكك جات وروح نازه به سك رافسرده اش دميده» 
<يات باشنرفانه اش را دوباره عود دادى . 

اى جشن نحات أى خاية يدحت وم له مخستين سعادت ما » ازفواير فىيايان 
وسعادنيكة باتويكجا مارا استقبال كرد . اءثنان بالاى اءتنان وتدكر بالاى تشكر 
وده » سياد روح باك شميدان راء نحسات وطن ومجاهدين باعزم وغيورتو , كه 
مقابل ايثار قطرات كلكون خون براى خويش جائزه نجات را درمر كه تنازع 
باخامنين رنوده أبد, ميشه دسته دسته ا زكلمباى سدابش ورحمت ثثار مى عانم : 

ار مبارز وملواءان با اقتدارنو نود 6 درهقابل جاسازماى حماست الود 
حوس توال ند كه دشعن وخانن علت ووطن را وم كاد عوك دهان 


سرزئش ومغلوب تموده علم غلم وعدالت را درسرناسراءنىيط باك برافراشتند , 


0)00 ' 
22 يل 0 
هان جامازى وفدا كارعواى اإشان بودى كدشان وشرف ازدست رفتهافتخارات 
متحمد و نامل ش.ده هلى را سرازنو ديد وبدسدث 5 » اقتدار وحدسات 
بأشهامت هلى مائرا بعالم مدثرت وسياست كاونى دنيا «عرفى وشنا سائيد . 
خلاصه اى جشن نجات ترا شديس و#حيد عى ها لم » واز ورود انروزهاى 
دءون سعادن بار كك يادكار برافتخارتست لغايت مون وكال خوثى وخرعىرا 
دارم . جه ان ايام است كه «فاخرءلى مارا مثل شدهء نا اخر بن روزهاى جبان 
تفال :دكاو تزوا راي اسان زر كايا وادرد ف كوو عاد كارن 
تحفوظ خواهد داشت . 
اى ابناى وطنعن نز وبرادران محترم اجماع شمار! درين روزها درن محفل 
سرور وشاد مانى با يكجبان فر<ت و حُوثى تبريك كفته » #يشه دوام جنين 
خوثى وسسرتهاى شمارا ا زخداوند رحم ( جل وعلا ) أرزو رده بدي حمله 
دعائيه كلام خوس را خاعه يدهم , 
زيده باد يكدانه عاءل سعادت وباد شاه عادل مات مخشاى ما اعليحضرت 
عمد نادرشاه افةان » بانْده ومستدام باد جذين خوثى اوت على مان . 
2 د كرحم قاضى زادهء ) 


رد 





كينت 0 زى روز مسعود 


و< شن نأ تُ و طن 


حوادث حيرت اكيز ادوار حيات آم | وسيرتحولات لم ا ىاقوام 
حمبان كا وقالتى را درصفدات ثآر ردخ فيط موده وعلصة شهود قير سا بل 
كه حقيقت ما ميتوانم درين جهبان لى بات روش زماله وكردش ابل وار را 
ماما بارزوها وآمال خود انتظار داشته ومقتذيات وتارى ابن ءلم كون وفساد 
را دلظار لا قيدى وبى اعتنائى والاحظه الم 

تخائف ناريش واقعات حيات اقوام معروفه را ناجا ثيك بوضاحت لدان ميدهد 
مى ينم كا ابن دهى كبن درصور روز كار خود اقوام و ملل كمنام وكوجكع را 
از زواياى حمود وبدءقى إعرصة شورت وخوش ق رسا بده ومدتى انما بر اسمان 
مرت وارها ون ستاره هاى روشتى جاوه ونورافشاتى عوده وبعدها در اثر 
تلسادفات 4و حيرت اورى راد ووال وشدىق وده وعدةٌ رق حاى شارا 
اشفال كوده اسن ! 

عيبن ريب ارنهًا و اطاط متوا ل بادوال طبقات مختلفه اقوام بشمر تطيق 
إفته وبكى بعد دكرى درفضاى ٠وجوديت‏ عرض جلوه كرده وبالاخره راه عدم 
ياود در بيش كر فته ورفته ابد . 

ملل عظيمه و دول جسيمه ارقبيل مصرى هاء ا ثوريهاء فتكيراء بوناتيباء 
الآخره روءيها واءثالها درائر*مين شعيده بازماى ذم كفورظ جاه حلزه 
كرده وكاهى درزواياى مود يافنا مخواب ستكين و استرخاى شديد و مزءنى 
د جار كرديدم اند وحجاى آنها جراغي در دود مانهاى دببكر اقوام وعال كمنامي 


0ظ) 
سيس افروخته شده ودراار شعاع ان امروز ماميدام در زواياى تبره و ناريك 
مالك جمهان قبلا مم اقوام وملل تامدارى الودم واما هم كاد بيسمى 0 حيات 
وسعادت زندهكى موده وكوس جبان بانى وافتخارات درنه كيت كوفته ابد . 
بيش | مد عاد ات وهاه ومولات زوز كر براى همه اقوام ومال جمهان يك 

ام طبعى وهيج طائقه ميتوايد ازيذر الىان خود دارى وازغوذ قوءٌ قاهرء اش 
حاره وَغاق كرى كدر . ولى عمشاهدات واطلاعات ار كيه بروسته اسَت كه نينا 
اقواميكه فى المله بصيرتى ازخارى حيات مم رسا ندء وآشنا بشسون كرى و 
بولتيك روش ابن ده جوزه نوده اند درهتكام وقوع حوادث ناملاتم بكلى 
خودرا نماخته ومتحمل خسارات كمترى شده اند . وبعغىازءال جبان مقتضاى 
هان استعداد وتجارب عاله رفته رفته سلاسل حوادث دهى را ازخود دور ساخته 
ودوباره درهيدان حيات عرض ءو جوديت كرده وتجديد عنوانزيده كى عودءاند 
كه احياى تمدن و ترقيات فعلى مل رومى و٠صرى‏ ونونان شمرود .مدعا شده 
ميتواءند . المكين اقوام هال يندش وعارى از تحمل 5 سير دواد ثرا لس<تى ١‏ 
وبى مبالاتى مقابله كردهاندامروز درساحة حيات جز ناىازاما باق كاندها ست . 

ئ وطن مح.وب ما نيلها ازهميناعصار زديك داخل مبارزه باحوادث زمالاسن 
بلك از ادواريكة ابن جرخ دولابى اقوام ومال جباذرا زير وزو مبمابد اونيز 
در رديف ديكر م قطاران خود إسى وبلادى وزشت وزساى ادوار حيرات را 
5 وتواماً حملات حوادث زمائه را «قابله كرده أست . 

كر هس يوقين بارخ ومطاعين باحوال كذشتةاتم واقعات زند كىوحوادث 

قرون واعصاركذمته ملت و وطن هارا در قبال تحولات واشّلاات «بمةُ اقوام 

حران بإنظار اتصاف دقبق كايند اله تصديق واعتراف خواهند عو كه ضير بات 


205 





مذعيه وستكامة هاى موه حوادث يشتراز همه #ساءه هاى اسيائى بكر ابنحاك 
وسا كئيئس را فشمرده وباميارزات خوينى محوم أورده است مخصوصاً از ظهور 
استبلاى احكندر متدونى و هذكا مه خون ررزى جذكيزى ها و سيس 
واستيلاى اععراب و لشكر كشى هاى نور كتازان هد و بالاخره اختلافات 
سسرداران وشاهان وطوايف داخلى اقلا درظرف اوقات كى هم موقم استرات 
ودم رامى بابن ملك وهلت نداد هكه ا حكن ميد ابن ملت ررحم ها 
والام ايام ميارزه و رحضات خود را وارمى وو ميم دارى سكائد . 
فوم عرق ضر نه بي رحمانة 373 زوز كاز جفا كار در شورش سال .ما 
به يكرما وارد كد وتملكت را ضزية كرالى لاسن قتا وقوع ان حادنه 
ار زد كزين صدمات دهي و مدهش رين “صائب روز كار لسدت #ملمكت ما 
حساب هيرود . 

جه قيام عامهٌُ يك ملت مساح برضد همديكر و تعصب وافروخته كى شديدى 
عذااف حكومت كه رفته رفته ابن اشتعال و افروخته كى ملت رااز جات 
شكايات معلومهوبرو كرام معينة انما ا تطرفيرت كرده و آخراً داخلشخصات 
واتمال غير اختارى موده بودالبته وجود آن شورش فجيع ,أن سوزش والهاب 
شديد وعَضبناك خويش ميحيك از شؤن وهسنى وموجوديت «لى ما انها نكرده 
نانح خلى دهشتناكى حات آنه ارا تمديد ميمود نه شا غلطيدن 
جوانان توخاستة مات .ماك و حون يا در ايام ..توالئى صذا هاى رعد أساى توب 
وتفلكك و تيره كى فشابدود با.وت ده وهببت ان انلاب خان و ملسوز را 
اظبار ودلالت «ينمود بلك نتابج وخمتر و شد بد ترى أر ةلى مجزءه” اقوام 
ونفرقه مماسكت ودوام فاق وشقاقي درسالان «مادى در حيات استقلالي ووحدت 








)60 


عع جشيكن 





ملىما ملحوظ و #خاطرات 'زركترى مارأ ديد ميكرد . 
از اجا كه ردت بك اله ذات اقدس واجبالوجود در هى أن و زمانى 
شامل حال وتمد احوال إن دأت بوده وناردات عيميه در مجه مشكلات و 
مواقم د مختى وعبارمكى دست قوى وثيروهندى را از آستين غود ان علث 
بر اورده ودرد ها وبد يحتى هاى ما را بوسيله ان جاره وعلاج فرهوده است 
مجان در هنكامه رستَاخي ودرعين شدت :صيبت والام ك همه رجال معروفه 
20 - نوع انتظار حمابه وكيك ميرفت از دفع ابن بليه عظلم عا جز اهدو 
03 إعد 0 رى سةوط كرده وءيدانكارزا ررا؛ بين «بارزرن «.شتءل بر .وشديدر 
سا خته ورفته ابد نا بالاخره رحمت خدا لى 557 قرعة قال به كا 
وافتخارات أنيه فرزئد ناءور ومرد يزركك وطن برور افغالستان اعليحضرت 
تمد ادر شاه غازى زده وذات ب|اكفايت وى را باطفاى ان شعله هولاك و 
ابن اس زرك موفق بموده ودر عيبن لمحات ياس ونا امبدى كه جراع إنمات 
قوم ناأى خاموشى وروز كار روشن كوهسار وطن مايل به ره أ شده لود 
دست حق برست مجاهد ومي داه ابن شهر يار دلاور ياعم وحمث فوقالماده 
اام عات ملك وملت بيش آمده وبه ثيروى عقل وندبير و اقدام بعملرات 
مدبراءه وممحداه عه هاى قاهى وغدارانه <وادث خدن را از كرسيان وطن قملع 
ف رمودلد . 
يس ' كر در اميت اين حادثه شوم و واقمات «ولناك اكذومه لطارى 2كرده 
42 ابر 1 7 [ا فى سجم اله مسا ى و#بودات وخدما 0 
رك احلى نظر قدر وامان ديد وطبا قلب ومميزما را احترام د 


- ن ها بوش 
فوقالعاده ابنه ا زرك وااركراه 4 مدعوريت أيدى لسه : د 





امروز 5 بافتخار أن رور «قدس كك روز محستين نات وطن اروز مجديد 
حيات و وحدت هلى ماسد و درين روز ممارك حجن فعرورى ربا كردياه 


ما مقدهاً نشكرات وامتنان قلى خود را درقبال سار افراد قدر شناس ابن مات 
ومرسوماً بمئوان اعضاى الحمن ادلى به يشكاء ناحى يكانه وطن وميبى ومماضد 
خوش ممتى و سعادت ملك وما اففان اعلحضيرت فازى ( ممدنادرشاء ) تقدم 
داشته طول جر و هوفقيت كا هله ابن شبريار عادل را از خدا تنا مرهاتم . 

وهم مموطنان محترم همات و سعادت ابن روز »تبرك جدن مجان وطن را 
الى و تبربك كفته ضمناً معروضميدارم كه : هموطنان عزيز ! اين روز نار ئخى 
و بزرك يك يادكار برقيمت عصيرحاضر اففائستان است جه دران روز «سعود 
بود كه حباتوشكون هلى ونارضى ثما ومملكت ثما بدست يك ازبزركترنرجال 
باندار وطن 1 “ين ولجديد ميشود ! درهمين روز است كه مات افغانستان 2 
تمزه را ارساحة وطن ن يأك جمع كرده وني هاى كينه ونفاق را درام ثرو “رده 
إصلح وانفاق مكرائند . مين روز است > سربر أوردكان على بصلح و اشتى 
داعى قوىى ورفع نفاق وشقاق باممديكر خود عبد وميثاق كرد وبراى قم 
أمئيت عامه وادارء جموعى ملكت دلمطات وزمامدارى قرز ند نامور زرك 
افغانسان وا تكسى كه وطن را از تشةت وتفرقه ات م#شيده اسث يعنى 
اع حغمرت عمد نادر شاه افغانستان متحداً توافق و, بعان 3 موده واعطت 
ساية أفغابيه را لوجود 1 او زمنت ع شاد . 

ارى ١‏ بن روز در لظر اولاد اففالدتان بلى قوثدار اسث جه درن روز 
ات كه يكطارف بحر ان وبدق علكت ت خا مه يافته وروز نه هاى نو را نبدث و 
2 رروى ملك ومات كشايد 2 طرف ناج وى وار هذ يراى يك 

0 زركك وقابل الفتخارى صورت مكراد 3 عبر دوحال أن دوز از دوز 

ي حلى الرسسيرت ومسعود ماالثمار هيرود ٠‏ 





جرس سرس سا سرس سس سس سو سر ور سوس وسوس سوير سر يسمي سس سس رس يه عم ويه ع وو سه يي ا دو 


ماازخداى متعال بعموم افراد ان جامعه توفيق ونائيدات الهى را خواستارم 
3 قدمت.واجى ابن٠عصر‏ وابن دوره را داندته وبأشَاق وصميميت وقدرشناسى 
تماعى ازين دورةٌ معظم استقاد كرده وآثرا بمقصد اصلاح تملكت وترقياتوطن 
“الى هوم ونافع يداد ! حه عصر زمامدارى اعلبحضرت تاءى افة_الستان 2ه 

مسلا عقصد جات وسعادت مات تملك عظيهمىرا مات شخصى وخايداى 
#وتو ع رايت ءوازد كنل تاركو ليق انث كاين عاد صمي وطن 
درراه خوشبخت ساختن ماث وءات هي أن باهام مجاهدات وفداكارى حاضر 
وده وخيرانديثانه براى سءادت ابن هلك وهات اماده ومستعد خدءتث٠ياشئد.‏ 

درخاقه ان آرزو عىكوثم زنده باد اعليحضرت ممدثادر شاء فازى ناج 
بكدانه هلك وملت ( انفاذمتان ) 


متسس سه ع مستي 4/4 4 ع و 4 م 


نشكر و تبريك 

بوره قات اناس وراك كل ارواري ا 

بار كاه اقدس كبربائى هزاران حمد و ثنا «يفرستم كه ابن دوين جشن 
جات وطن را در #ت لواى قابد ١عظم‏ و با.شاه دانشمند خود با-نتهاى «سمرت 
و عاط ى ذك رم حاى اس أن روز هاى غم اكيز و ايام فلاكتبار رالكله از 
در ودبو ار وطن “اله يهان واتوحة مظطلومان شديده .نشد ساد اورده اشك 
ناس ف و تأر مارم بالمكس صدابصداى شاعى شيراز داده ممكوثم : 

خودش بادا نسم ه.حكاهى2 "5 درد شب لشينان را دوا كرد 


4 


)00*( 






قا متسيس سمي يس تيب ات ...مجامج سود ته ادوس ع سحت ناد ات اج ويه ب مسي اس ف تي سي ا تا 


0 در لبك وطن عن بز با دوين داق تزع مبتلا لوده و هيجكس 

فا ميدي و 1 يه ان يداش وه اقوال مختلفه أر افغا نستان < ز اسطلاح 
00 جنزى بش عانده بود ولى خداى سكرم و رحم ها لواست اله 
ملكت جوان و ثيرو عند افنائستان لحت سلمطةُ دزدان وخاسين وطن در اده 
وعراى مدت هاى عبر تعلوئى نأء , ونشان » عزت و ل قدرت وسطوت »> 
سعادت و رفاء » معارف و سك ر بالاخره استةلال و حريث ود راع : 
روه كزية. لدعا نايك يلت راون اناق ورههان بولوا رعد 
فخا نادرى در كن و طن اشراشته شدوه أن دل سعة حود 58 
6 محبث عملت را بسر كذاشة ,ها مجشم سر ديدم ولاراع ثم 
فراء.وشكار #واهد بودك از روز اول رود خويشكن نا اموز براى ابهدام 
3 شوب وفساد وحو اد أاعنى وهراج وصاج هاى دا<لى وير اداخكن 
عوامل خياات ؛ اعوان دجل و لشكر جل و ادالى در ليرد واستيزء بوده 
فى راحت تشرءود واكام ٠.وجوديت‏ ود را وقف أراعى و استراحت هلت 
خوش »وده مامد حكم حاذق ومعلم دانا كدسته ملكات فاضله واخلاق 
لنديده واطوار سئحيده بإن هات ا عنايت كود . ولام نأمى حودشرا 
دوحج بارع وتساباى كد وطن قرارداد , ما رونل ازصمم فاب ان جشن 
مجات وطن را يأن 'احى زركك وزمام دار | عظم اعحضرت 'ادر شاه اففان ' 
وكفةُ لمت ود تيربك كفته از خداوند خويش استدعا دارم كه روزهاى 
خوشتر وجشن هاى برهسسرت "رى زر لواى ان قائد معظم وياد شاه دالشمند 
خوش استقياك عانم . 

شا ها هار سال جنين شمر يأر باش 
هرسال نو تكو”رو خوشتر زيار باش 


)١؛(‎ 5 


هم أسم افتتاح جشن 

متطقة جدن وكام نقاط م نوطة ان تاحوالى هيتار ياد كار نجات وطن بيك 
تزصينات, ورا ءات لى ما باشكوه ومحال ازطرف ار كان جشنن آراسته كرديده 
واصالى وطن عمزز باك نشاط و البساط فوق العاده ان ٠‏ نجه صبح دسته دسته 
سوى حمَن روانه كنت حوالى منار ع را حلقه وار اساطه مموده وصنوف 
عسكرى ثم اهاى مناسب خويش صف زده انتظار ورود مو كب شمر يارى را 
عى بعومئد در حالكة هاما هردت محترم وزرا و هرت محترم كورت دساو مائيك 
وو كلاى #ترم شوراى هلى وهنصيداران نظامى وعلماى كرام واعبان و مشاهير 
كابك وطلاب مكاتب الك و عسكرى حضور هم رسابده بودند ك ذات 
اعليحضرت هانوتى تشعريف | ورده ير منبريك قلا براىذات شاهانه معين شده 
نود قيام فرهودهبه تطق ذيل ابن جدن ملى را اقتتاح عوديد سس وان خطاءه 
2-3 دسلو مانيك برداخته عد ازان ٠ءعروضه‏ ركه شوراى ملى راك ملسلا 


نطق افتتاحيه أعليحضى 9 


اولا بشما وعاعة علت محمويم ورود مسعءود ابن روز فيروز را كه هبدأ دور 


صعمادت وحيات اشر ف افةانستان َ ومكرن خاطرة قيمتدار نار ياست تربك 


لفل 0 * 00 
وتهنيث ميكوم. ويدر كاءخالق بىنياز موه عرض ونياز مى جام > 6 -امفافستان 
و١‏ ما سالان درازء عزيد شرافت ها واعن از » وانتذار اتسر باند وممتازذادته 
بأشد ا 

امَ خداويد براى م وكام مل_ محبوب وفانة ما قور ان وجمة عن تصوار خاض 
خود مربا لفق ومعاونت را مسئات دارم نادر راه سعادت١ات‏ واراى: ملكت 
خود يش ازيس ٠«ظبر‏ جنان خدمات مرمى شويد 5 ازان رضائ الى 
وتشوشاووى ملت اسلا و شترق:ق انار اننتقطة الداق تعاضل كروو بد 
عن يزانم ! بماسي- اين روز فيروز 5 ماوثما آنرا از فضل و مرحت الهى 
وحسن مساعدت عموم ملت و ججاهدت فدا كازان صادق وطن نائل كرديلذه اسم 
وه ابن شريب سعد در رفع افراط و شريط ودفع وحشات وجمالت ء وازاله 
مذاظر يدق كسب «وفقيت كرده ام شكر عودهء لشم وكافة هات عن زم توصيه منهام» 
نابراى حفظ موجوديت على وسير مدارج تكامل وترقى ود ميشه وقابع#تارئخى 
جشن اعسروزء ركه حاوى بك لله خاطرات «تضادة غم الكيز وفر<ت ممشى 
است » اطر: داشتهاس.اب و علل أن را كه ياعث اناه و بيدارى نفوساست » 
محافظه هاى نسل اننده وطن بسبارئد زيرا | كر عدم اموختن مجبربه-از شواتم 
كذشنه وغفات ابنده باردكرهيدانى.ه 2 ونه بأرات هلى يدهد هارا كه ( خدا 
تاخواسته ) ابروى مملكت اك مذات شو هك و 1 لاوقع الل ) 
آرى اكر ملل واقوام جبان ازسير ناملاسم حوادنات سوء عبرت تكرفته » 
درصدد اصلاح وجلو كيرى از مخاطرات 1 نه ثيرايند » اليته كه روزكاز براى 
اضمحلال وفشار دادن قواى هت و«وجوديت انها حاضر ومنتظر جواهدنود, 
: براىاشك ما ومات ما خداى منان رابين موفقرت علىكه جشن نحات وطن 


: 9ع 





ووو سوسوي سر سر سمس رسصمهم 


ترن يادكار تار مخى اوست شكر كفته باشم » فريِضةٌ اولين م' وهات هاسست كك 
براى اعلاى كامةالله وحفظ نَاى ملى باهام موجوديت خويش در راء دم وارقى 
يملكت يز اثار وفءا كارى ها لم . 

خداويد را شكر ميكايم » كه درين عرصة دوسال فضلحق سيحاء وآعالى 
ومعارات وا ساد هات عزيز حكومت ثما توالستة اسح آنا يك درجه ديات و 


أصصلاحع أ.ور ملككان كامياب اكردد » وازان مله اث رسب اردوى عكر 


بالوازم عصرى » نأدين امذيت تحموميه وسنظم اموريرا كندة داخله » عد بد راها 
وسرك هاء مة وسايل حمل ونقل » ترق مجارت وكمركات وزراء: وصناعتء» 
دور مدارس وسكاتب و٠طوعات‏ و طنى» َُ سس «وسسدهاى ٠قدس‏ شوبراى 
ملى » واعيان وج : العلماء ومجالساطاق مجارت و'صلاحرهء وا'تحمن هاى علمى 
وادبى » روم وترق فريك هاى صنءتى » كاشف معادن تازه و-استخدام 
متخصصين عامى وفتى خارجى وامثلنها . 

اين جيز هاى 1 شمرديم هه درار انفاق و #اد مان بااحكوهت وحدن 
خدمت كذارى ووظرفه شنامى ام مامورين وهيء_كابينة دول وصميميت ومعاونت 
مام اقوام افغا:ان است . لذ امازموم الما اظمسار رضايت هيئام » و از 
خداويد توؤقات مزيد براى عموم شان عى خواههم. ولى ملتفت با يدبودكه بان 
خدمات واصلا حات قناعت كامل حكرد. ندود زيرا كه ابن ملكت اسلائىما 
محتاج ميد ترقرات سرام ادارى و عسكرى 0 فلاحت ونجارنى ميى » صلءق 
وى 2 إعلى محداج حيات علمىي وى اث ٠‏ 

ترقات علو فن نيز از*ه شار حتاج بااداراء واتفاق أفسكار #وممات أسد ) 


كه صموانة باهم دست داده باحكومت خُود متحداً ددراه ان وظايف ملى كه 


2)1/ 


اسباب نشّاى حيات مماسكتى وحفظ اثين فبين اسلامى أس : قدم برداريد . 

ماراى اداىاين واجبات دىىءلى خوش از ممه يشر درت دوالت را ممزيد 
حسن اداره و اعتدال و مان را سثتر باتحاد و اثفاق وابراز ٠.ودت‏ و'مساعدت 
بادوات » وتوم افراد ملكت را بومحصيل علم وفن وحفط الفكية 5ه ماد از 
ورزش عاى جسمانى ٠ساشدوتقوه‏ اخلاق حسنة اسلامره كه سرجشمة 48 رقيات 
مادية ودعتوبه أت توصيه ودعوت ميا ثم 2 

مخصوصاً ازملت #ترم مناى ما ابذستكه دولت براىاجرا و#لىشدن ارو 
ها وامال ملى وجاب هطالب وهواد خوشبخق وترقات تملكت هرحكاهى از 
مساعدن عملىو”دردى وءوافقت فكرى ١ل‏ خودىى نيازشده كيتواند وحكومات 
مترقه امروزء دراثر *مين 9 وله «عاضدت ويشنى بانى «ال خويش مدارج أرق 
ودعادنرا طى ميكائده اليته كه ملتعزيزما هم محكم إن امحابان درهمراءى 
كردن وهى كونه «ساعدت و رزيدن باحكوءت متبوعة خويش بش ازبيش يذل 
مقدرت خواهند فرءود در شاءء باعتهاى صميميت وصفاى نت شا واعتلاي داث 
ومملكت عزيز اففانستان را ان بار كاء خداوند فياضثياز واسترحام عيكم . 

زنده باد افغانستان ( «تابعت عموم ) 


بو ملاهية البغراء 
حضور اعلبحضرت 


درين موقع ع ج سفير كير *وروى له عث شيخ السفرارا داغت نير يكنا 4 
ذيل را محذور هانونى قرائت بود : 

اعايحضرنا 

امروز افتخار دارم با علب<ضمرتثما وعلت اففان تبريكات صميما»ه' ممقطاران 


0) 





محترم وتبريكات صمدمى دود را بتقريب جشن شابدار جات وطن واجساوس 
هدم مام 55 

0 دءين روز عيدما اث افغانارزو هاىبى | لايش وصميمانه” ليت هينشرفت 
أن درراء ترق مادى وعمفانى وتشكيد ا-تقلاى اراز دادهء وباعلديحض رت استطاعت 
وقواى زياد وسكت كامل كه براى اجرا'ت در شان و دوستى و سعادت دولت 
اففاتى لازىى اعست » آرزو ميكم . 

> ايا تشاهانه 
جناي شيخ السغراء ! 
بامسرت امآ ز ا<سا سات و نظريات نيك جئاب ثما و#قطاران محترم بان 
نسدت به تعالى فى و#لكة عن يز خودمان وهم س. 2 بشخص حو شر اءثنان ى هام 
وآرزو دارم كه 'ففالتان مستقل , ميشه محفظ حدن روابط صموانه' كه خوش 


مختامهبادول دوست ومعأهد حود دأرد» رهانا ساس سااان دراز ةم وبابدار يماد ٠.‏ 


ء ْ 
معروضة وكلاى شوراى ملى | 
سم أبله الرعى الرحيم 
اعلعحغر تاستقلال و جات مخش |فغانستان 
خوش سق وهس رتيكاما و كلاى شوراى هلى وعامة ملت ب بان ازوروه ابن 
روز يروز سال سومين حشن بحات وطن كه ناد كار اختدام دورة نحوستو 
د كت ملتافغا نس تان وشكرانه' حيات باشرفانه كرفته شدهء است داريم » مارا 


وأدار ادناه حضورمما اعابخضرت ممظم فازى وتمام ملت:افدانى. ود عرض 


619 





اواو سمو مسمس ومسو م و 0 


تبريك. أبن ١‏ شرب سعيد 5 تقدم 0 وان انصائم دالى وارشاد هاى قيدى 
شبريارى 1-7 دل شذده جداً نه تعميل ع بكوث شيم وباين وسله خود هارا 
ب#مفخرت وشرافت مادى وهعئوى ومراتب بللسد درى ودايوى واص لكردام ! 

أعليضرنا ! 

ان روزيست كه اجساد بيروح ملت درائر مجاهدات ملت بروراته و٠ساعيات‏ 
وطتخواهانه وابثار وشحاءت تارخى اعلحضرت ثماحيات بايرقانه ايل وازعزم 
بالحزم شما بالمره ل حمودت ازدامان ماح افغالتان زايل شده است 

ابن روزى است كه طلوع خورشيد برجم مجاهدين قيادت اعلبحضرت ثما 
- تيره و١ظ‏ شقاوت و يديت وانثلاى جسمانى وروحلى انناووطن رااز 

ملكت برطرف كردا نيده است 

ان روزيست كه فداكاران وطن براى#ات تملكت صفحات اك باك افغاستان 
را ازخون كلكون خود لاله زار وملت ومماكت را از اقدامات نارحى شان 
مسترور وصاحب افتخار مود أبد . 

ابن روزيست 5 دقايق ياس وحرمان ملت بيك عالماهيد درخشان ومسرةلى 
ايان به نبروى *مث أعل مرت ها مبدل شده أسث . 

خلامه ابن روز » عنوان سعادت و ترق ودساحة الفاقووطن برورىويشس 
خ.مه الواع شرافت ومفخرت وحمت هلى ماستث . 

به ابن ريب دركاء حضيرت الهى بكمال اخلاص ونيازعرض شكران ابن 
لعلف ومرحمت خداويدى را مالم كه عامط. ت انروز فرحت ابدوز جات وطن 
دا ازكرم وفضل ود بوا سمه حمسن تدابير نادراه' اعليحضرت ثما كرامت 
واررًاني 26 عظمت ملي وشرافت نارحي إن خاطره شيربن و خدمات 


6 ظ 


لوصسسص حصيو ابم سيج سس هيب سس عه وصيي .ا اد سس سس سس سه حطسا عه سوس سس سسبو سر 





قيمتدار شها شمريار ديانت قرين ماداتماتقشس سيئه' صداقت دفينه'ما ونسلهاى أده 
افغانستان وده در بطون اوراق ادع وط.ن مخطوط درشت طدلالى لدت و 
باد كار عى مابد . 5 
اعليحشيرنا ! هرحند ملت افغانتان ازاثرانقلاب كذشته بسى خسارات مادى 
و٠علوى‏ راهتحمل شده اعت ولى بعراء ان ؟ #ارب مفيدىرا حاصل» ودوست 
ودشمن وخير وثششر خود ها را شنا «<:ندوازان لوحة عبرت <وبتر مد وتصاعدت 
كرفته از يكطرف"ءات داع ما تراى جاب «نفعت و دقع عضرت خبلى زياد 
بذل مجاهدت دارند واز طرف دكر حكومت تبوع ما دراصلاح خرالى وارده 
وترهيم خساره هاى دورة انقلاب و امنظم عدا كر ونشر معارف و تسميم وقوام 
اميت ويسط انصاف وعدالت وقراهم !ورى اسياب سيرت عامدور فاءجامعاو غيره 
شعب أداربه ومديه فوق العاده يذل مقدرت مى ورزد ٠‏ 
اعايحضرنا ! امصوزمات حوبت ء حكومت ثما را از خود وخودهارا ازثمادائتته 
كام" سعادتوصيفه الحالى واراءئ شودعارا منوط ومي بوط بوجود ين حكو مت 
متبوع .هدس خود «بدائند وهام متيقن هستند كه ابن افتخار ونيكناعى” كه 
افغانتان را بعد ازين انلاب خا #اثسوز دو بارء از الطف ربانى تصيب كرديده 
استاز ار كت لزن وحن 59 اع[ حضرت عمد ادرشاه غازى ات 
اعليححضيرنا ءات محوبو قدردان ثاهمهاين زحمات قابل قدر انرا كه شنا 
0 مخض جببته سعادت ارا ما متحمل شده درن عرصة دو سال فلكت 
را بانواع فيوض ومكا .م والطاف خود مالا مال فرهوده ابد ا زدل وجان شدير 
وازخداى قدبر رأى شما شمبريار باندبير خود مزيد نوو ىرا خواستاريم بحسب 
أرزو رمات بلند خواشس وطن را شاداب و ءات را ممارج بلند ترق كاميساب 


20 








كردا ا 1 

اعلبحضيرتا ! امرور مان افغاةان ير وجود هسعود ثها مىنازد ورين كار 
نامه هاى درخشانثما "ه موجب سر بللدى وافتعخار وطن درداخلو خارجاست 
رخود مىبالدو از<سنادارهٌ بازوى واناى ثما ووا لاحضرت صدر اعظم و باق 
كانينة فعال شان كه تحت اوامس و هدايات شاهانة” شما برطبق اعبدوارى وانتظار 
ملت اجرا ات ميهاند اظبار مسرت هيما ثم و اضائه براضافه دعاى مزيد موفقيت 
شما وحكومت ان را ميا ثم . | 

اعليحضرتا ! ماائن دورة باسعادت نادرشاهى را كه ازموهيئ حضيرت الهبى 
رمات اففانستان احسان شده است از:سعود تن ادواو ملكت :وانتة أعراو 
ودوام آن را ازدر كاء مرت قادرثوا ناخواستارم كه براىجموم مات خصوص 
هيت ماهورين مزيد ألو وى الحاد وانفاق وحسن نت وخلوص عقيدت وفعاليت 
وزحجمت كشى زاك ماران و 0 ارهاى بك جامعه أست عنايت عوده مات 
افغانستان راان خوشيخت “رين هات هاى دنيا كردا ند . 

درشاقه مزيد موفقبت وكامرالىهاى اعلبحضرت استقلال ونجاتن شاي خود 
را دراتجام همه مقاصديكه براى سعادت هات و ارتقاى تملكت در نظر دا ريد 
خواستار وده مكوئم زنده باد اعليحضرت ممدنادر شاه غازى ! بإشده باد 
استقلال اففانستان ! 0 


سس سس 90 ١ ١‏ + 1 ال ل 0 


يي لجيه لمسسو يه بت ومطح احاح و معدا ديت موجه اوتنه وس ل طعت مسوم ا سبي سسهة مسا م ميم د لمم | يسام ملاسخا ب سصصمر عم صصص دوو سسوصاسي! لدعمب مسسيتحيي لجيه معاي مين مل سي 07 





0) 


عا بود يديرو نا موسو يرت 2 1 داد بد ملك و و طبن حند ان را 


نوان برد دستاز مخالف حر فى 
حها در وطن كرد دزد بد اختر 
أن خلق ازانزشت رفتار ديدى 
بتحكرار دددند افراد مات 

زىضيطى ضبط و اراج ميذم 
زكف داده هر واحدى خانومانرا 
جوروجفاسوخت جانها كروهى 
جه لودى كرد يدى ان ست حالت 
0100000 

وطن نود كازا و خون شبادت 
تموديد درخاك بس حامه خوثين 
شبما كند روز أى قوم وءاث 
ساريس خواهد شد ا كاء روردى 
جات وطن سخت باشد و ليكن 
وحيد زمان لا ور عصرو دوران 
ازان كُوشة دور ابن بود عمس 
فى رات ملكو ملت حوصدان 
وطن را كند از غالى زدشدمن 
خورث يد طالع شداز صبح كدو 1 


ا 


عه كنا اهل واج مهنا مت احاق ا كنا 


ل صضتهو م دن بذى هر 
شب و روز زلدان ثم بير هن 
تمس ودر دور حر بلا و دن 
بذذآا لق أن خويشن: خويتكن 
وداعابد كفته فر زندو زن 
ع اقم او ول سوط 
الله اسان شدى بدتون كوه كن 
2 ولك مى ساخت سيب ذكن 
عنزان حوكفن ساخته بيرهن 
شويدان ساشد رمسم كفن 
خير همابرسيدد قدأب رهسن 


وار در زمان ميم از اهدن 


نه شاه ترالاى شوشير زن 


حكه از خارو خس باك سازد وطن 


إسنديد برحواشس ربنحو محن 


ب كير انه عدشس مت الحزن 


زدود ان شب ار ارى يرن 


كه ان ميدهد لطف طيءش بدن 


ده رز إسكن را 


202 





شه معدات ا يكتاى يق 
هردل كين كردءصد رْحم كارى 
نظيرش نه سينم باخلاق تيكو 
وطنخواء فرزاءه دلسوز ملت 
شه داس افوز حان معارف 
بعقل و شدبير و اقال و طالع 
بدانكونه شد منج قومو مات 
ند عم رهم ورا هماس 
انو دلا ك:ونوطءذواء كويد 
1 ان خوا كن حافظ جسم وجائشس 
وطن يافتاز دست دشمن خلاصى 
منادى نوان كرددر كوىو برزن 
د د كر بار عند هسمرت 
كنونوقتعشاست و ايام عشمرت 
حجن كر دداز جو ش كل جاى فر حت 
صبا ازحمن سوى جين و ختاشو 
حراغان حمن را كند كن روشن 
وطن را كنونهيكند رقروشن 
نفس وآر هريدم عاد م دم 
جو نقس قدم هن كه هرجا لشيند 
كروفي تماشائى بملواتق 


حكه در بست رروى رح و حزن را 
حت دا بد حجزاو زح دل دوخكن را 
ازو ياد كيريد خلتى حسن را 
كه بشكست خخل بلاو فكن را 
زيد خوأه دون كرد غالى وطن را 
كه حاجت نشد حتكك وخون ريختن را 
وى مياد هد ابن سر أى ين را 
روان شكر شاء فريد وطن را 
خبداويد دااى سرو عأ 


كه يوسته دييرورد عم دفن وا 


ن را 
رساسيد بادوستان ابن سحذؤن را 
كه سازد خبردار اهل وطن را 
مير بعد ارين نام 1-2 يمن را 
ماور كل و سيل و ياسمن را 
وشابة “خيدا بلبلى همحجوهن را 
كدارزان تماد مشك ختن را 


5-7 كيرد 0" ا 0 لكن را 


مه 


ا بوى حمن رفان و اعدن را 


لصم 


مابد فراهءوش برخاسكن را 


عند سير «غلوب و غالب شدن را 


2) 


ا يي 2 2222 22252222222 ير 2 2 07 


سعرا وار سروداستو أوار مطرب مع بواارده او خ<و يشان دباو هن را 


تود جشن وازمد مرحامه ذبى - إرتكن قبا سكر آراستن را 


إطرف حمن هسمزد دوستان را د حو سيرو سبهى قات افراخكن را 

يدن اث وطن دور سود ك1 عشرت الو ساد أورد روح هن را 

درن حشن شر طهات خند ان نشسكن عم ال ودنك: السادك 8 خلده زن رأ 
2 

مكت دست زعازارعسن وعدت اب بيرزوو ناس واطرن حان و نيزا 

زهي مابمى سور سرار كيده ل ممشاسد احكئون ب ساخكن را 


عداوت كنون رنكثالفت كرفته تدالد كدلى نِم كين آختن را 
شب نار جون روز دوشن كايد ل هيرس از هسهو صهر رداختن را 
لصد لكت قوس زح فى ايد نلظر د حر'غان طرف حمن را 
سوى كابل از لز خواانانغان ‏ مخواسيد هربك فريد زمن را 
بعالم فين طوطى عصر دارد ‏ اداى توا اى شمكر شكن را 
موافق عيزان شدان جث,نهوزون هته رخان دهد 03 شءر هن را 
بود سالا بأؤانيب "ان دشن باقى ‏ - هكه تنام 1 شاه زهن را 

كك خلق درجسع هد 1 اش 

تماريد ستغنى خوش سحن را 


نزو دس رولق ساط حجن را ميارك 9 معد سرراو سمن رأ 
من رأ عيزان ال اردى مدق ايت 4 يليل ردأ رد هان ابن سعدن را 


دراو بأزار بسب حددن ور لوطت _ أنه إسكلد اين 1 | حمن رأ 


يكسوى أو فوج شاهى ستاده لس عسايد دو <ندان بك كوه وطن رأ 





2)" 





برسي وي بوب جه ميمه موسج دح جب مي ب و سجس وسح ص ب م تيسح يت سه مص سس سي سس بح جم اجا سج م 1 بم 2 « 


الست اي ميش تيد ++ 


وله د ون اول للد جد جو ااا فو ان لفكي كن 


ماشاى ابن «نظر تزهت آا نين 
3-8 رت طياره ها برزمينش 
وكر نيوان عرقان سيت 
فون كلاو ندر عدن د 
3 رادر مر وك "ارام كرد 
فروزان كرو! 


ا ر >_ا نش 


لشب خوشه خوشه 
يكنا ا 
مكر ر كر فتنئد حشن ٠«سمرت‏ 
مر 


كدوة نزاو ايية اننا فى 


حكا بت يما بد ازان روز فيروز 1 


جلوسش بياد ١‏ بدو 'نازه سازد 
قوى نيه شاهى كه از زور بازو 
معارف بذوهى كه رروى هات 
شه اءدا رى كه نام بلندش 


٠‏ كنون رهس وان سغمازامن راهند 


ع 3 رد 6 رع و محن را 


مسح 


سم 


تو ازشاءبافكرورأى كه خواهى - 


وطن ز بدككى ازو جود نو بكرفت 
بءنوان دور انو مضت الوإسد 
ا وا كان رهوز يدث 


فا من ضبا كرد كل يختنارا 
00 5 2 فخاى حم ن را 

رازه اير سلمد رخ عدن را 
زخا طر رود رم غزال خ-كن را 
حكازر در أظر خيره عقد برن رأ 
صلا مديز بد دعوت. | نحمن را 
ملسلل شد اقبال دور زهن را 
مهو روز سك جات و ط-ن را 
جوياد اورم أن فا كرا 
فتوحات شه نادر صف شسكن را 
د ثرايمنى خاطر مس دو زنرا 
سم بست ,حكدا ره دست فتن را 
5 دو باره در علم و فن را 
رديمف است ام اوران زهن را 
كه كم كرده ند بير او راهزن را 
صر هلدى هلت حو لئان را 
كا قسن نان وك نيت ودرا 
جو انا ريخ اففان براند سسؤن را 
دهد نطق نو درس حب وطن را 





_- 


0) 

ببب-7-7ب_2323202 ز 0 يي 0 00 
جو دا تم إسند نون بد ستايس ند عااطتن ممام و انحمن را 
كذازاارق شانها و خماال. عد كير ير سدق اق حنن را 
بتوحيد | فكار يكسر بكوشيد ب هكشد ازضمار د كر نوو *ن را 
بسر جاده حسن أعمال الوترد 5 الى رسايد ا خ_ويشان را 
نبخرطان ١‏ كاك تونظلن وراد عم لو افق 17 كن يزواو يو ارا 
* ونيد آخر بمدان كوشش ‏ سواران كرو برده اند لاخكن را 
مناىدل ثم حواسطشسردرازاست كذون بر دعا 'خم سا زم سحن را 


باقتال هه را خدا زيده دارد د بدو رش ترق فزا سد وطن را 





2) 


ة سه سب 





ار طيم 7 
اعظي” مارش بجات وطن 


صد شكر زين عبهد نوين محفوظ شد علت ودين 
افسوس زان عهد ثمين كوساختاين.لمكوحزن 
0 هبر خبر زادردو ثم 
كذ شد ورفت عنهد بر الم 
شاه اواج دوم 
كن داق طي ملام 
شاد شو ! وطن ! خوش زى و طن ! 
كذ نشت ان دردو محن م خوش ‏ اش أو لاد وطن 
ماهون شد بلك كين » از ظدام و<جور زهن 
بكن براى ملك كار وبار 
هوم حورش شو يارو تمكسار 
شود وطن جهد كوم نيار 
رسد بءزو جاو شان وافتخار 
خواشس بماوطن ! اصفا وطن ! 
امس وز زن جشن مات » دا ريم علوان صسار 


شد مهلك مشعدون صفات 0 مر قوم عالى درحات 





لامفا 








آفاى عد الا حد حان ردس شوراى هلى 2ه 
كك 39 - يلو عاك يام دار يد كه بعذى ازامأ ٍِ 


هيت مخارم 0 


موسو ستار ك3 سقعر كبعر دوات شوروى 2 3 
| 


2-3 8 .قد رسلا 5-5 3-3 لنت ع ارات 


: ِ_ 
+ ثعار اعلاايه , 


نمبو باج